คู่มือสำหรับเกษตรกร การผลิตพืชสกุลกัญชา เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์และอุตสาหกรรม

ที่่�มา : สำำ�นัักวิิจัยั พััฒนาการอารักั ขาพืชื กรมวิิชาการเกษตร

ภาพที่่� 35 อาการที่่เ� กิดิ จากการเข้้าทำำ�ลายของเพลี้้�ยไฟ
อาการ : เข้้าทำำ�ลายส่่วนใบและยอดอ่่อนของพืืช โดยการดููดกิินน้ำำ�� เลี้�ยงจาก
ผิวิ ใบ ทำ�ำ ให้ใ้ บที่ถ�่ ูกู ทำ�ำ ลายมีีลักั ษณะเป็น็ จุดุ สีีน้ำำ�� ตาล แต่แ่ ผลที่เ�่ กิดิ จากเพลี้้ย� ไฟ
จะมีีขนาดใหญ่่กว่า่ และการเข้า้ ทำ�ำ ลายบนใบไม่ม่ ีีรูปู แบบของแผลที่�แ่ น่่นอน ต่า่ งจาก
แผลที่�่เกิิดจากไรแมงมุุมจะเห็็นแผลที่�่มีีขนาดใกล้เ้ คีียงกััน
การจัดั การ :
n การใช้้กับั ดักั กาวเหนีียวสีีเหลือื ง
n การใช้้มวนตััวห้ำำ�� Cardiastethus exiguus
การใช้ส้ ารเคมีี ได้แ้ ก่่
n สไปนีีโทแรม (spinetoram) 12% SC 10 มล.ต่่อน้ำำ�� 20 ลิิตร
n ไซแอนทรานิลิ ิโิ พรล (cyantraniliprole) 10% OD 40 มล.ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิติ ร
n สไปโรมีีซิิเฟน (spiromesifen) 24% SC 15 มล.ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิติ ร
n คลอร์ฟ์ ีีนาเพอร์์ (chlorfenapyr) 10% SC 30 มล.ต่อ่ น้ำ��ำ 20 ลิิตร
n อีีมาเมกติินเบนโซเอต (emamectin benzoate) 1.92% EC 20 มล.
ต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n ฟิิโพรนิิล (fipronil) 5% SC 30 มล.ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิิตร
n อิมิ ิิดาโคลพริิด (imidacloprid) 70% WG 10 กรััมต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิิตร

คู่ม�่ ืือสำำ�หรัับเกษตรกร 141
การผลิิตพืื ชสกุุลกััญชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์ท์ างการแพทย์์ และอุตุ สาหกรรม

7.3.2.4 แมลงหวี่ข� าว

ที่่ม� า : Rosenthal (2019)

ภาพที่่� 36 ตัวั อ่่อนและตัวั เต็ม็ วััยแมลงหวี่่�ขาวใต้ใ้ บพืืชสกุลุ กัญั ชา

สาเหตุุ : แมลงหวี่่�ขาว
อาการ : แมลงหวี่่�ขาวตััวอ่่อนและตััวเต็็มวััย อาศััยบริิเวณใต้้ใบ และเข้้า
ทำ�ำ ลาย บริิเวณใบของพืืชสกุุลกััญชา โดยดููดกิินน้ำำ�� เลี้�ยง ทำ�ำ ให้้เกิิดจุุดสีีเหลืือง
บนพืืช และมีีการขัับถ่่าย honey dew ซึ่�่งเป็็นอาหารของราดำ�ำ (sooty mold)
นอกจากนี้้ย� ัังเป็็นพาหะของไวรััส
การจััดการ :
n การใช้ก้ ัับดักั กาวเหนีียวสีีเหลือื ง
การใช้ส้ ารเคมีี ได้แ้ ก่่
n สไปโรมีีซิเิ ฟน (spiromesifen) 24% SC 20 มล.ต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิติ ร
n ไพมีีโทรซีีน (pymetrozine) 50% WG 10 กรัมั ต่อ่ น้ำำ�� 20 ลิิตร
n บูโู พรเฟซิิน (buprofezin) 40% SC 40 มล.ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n อะซีีทามิพิ ริดิ (acetamiprid) 20% SP 20 กรััมต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิติ ร
n อิมิ ิิดาโคลพริิด (imidacloprid) 10% SL 20 มล.ต่อ่ น้ำำ�� 20 ลิิตร
n ไทอะมีีทอกแซม (thiametoxam) 25% WG 6 กรัมั ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิิตร
n ไดโนทีีฟููแรน (dinotefuran) 1% GR 3 กรัมั ต่อ่ หลุมุ (รองก้น้ หลุมุ )

142 คู่�่มือื สำ�ำ หรับั เกษตรกร
การผลิิตพืื ชสกุุลกััญชา (Cannabis sativa L.)
เพื่่� อประโยชน์ท์ างการแพทย์์ และอุตุ สาหกรรม

7.3.2.5 เพลี้้ย� แป้้ง

ที่่�มา : สำำ�นักั วิิจัยั พัฒั นาการอารักั ขาพืชื กรมวิิชาการเกษตร

ภาพที่่� 37  เพลี้้�ยแป้้ง
สาเหตุุ : เพลี้้ย� แป้้ง

ที่่ม� า : https://www.holimoli.com/growing/insects/harmful-insects/mealybugs/index.html

ภาพที่่� 38  การเข้า้ ทำ�ำ ลายส่ว่ นต่่างๆ ของพืชื สกุุลกััญชาจากเพลี้้�ยแป้ง้

คู่�่มือื สำำ�หรับั เกษตรกร 143
การผลิิตพืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

อาการ : เพลี้้�ยแป้้งอาศััยอยู่่�บริิเวณใบ ลำ�ำ ต้้น และก้้านใบ และเข้้าทำ�ำ ลาย
โดยการดููดน้ำ�ำ� เลี้�ยงจากส่่วนต่่างๆ ของต้้น ทำ�ำ ให้้บริิเวณที่�่ถููกทำ�ำ ลายผิิดปกติิ
เช่่น ใบมีีสีีเหลืืองและเหี่�่ยวย่่น และหากเข้้าทำำ�ลายรุุนแรง ทำำ�ให้้ใบและกิ่�งแห้้ง
เจริิญเติิบโตผิิดปกติิ นอกจากนี้้�ยัังขัับถ่่าย honey dew ซึ่�่งเป็็นอาหารของมด
และราดำำ�
การจัดั การ :
n การใช้ต้ ัวั ห้ำ�ำ� ได้แ้ ก่่ แมลงช้า้ งปีีกใส ด้ว้ งเต่่าลาย
การใช้ส้ ารเคมีี ได้แ้ ก่่
n ไทอะมีโี ทแซม (thiamethoxam) 25% WG 4 กรัมั ต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n ไดทีีโนฟูแู รน (dinotefuran) 10% WP 20 กรััมต่อ่ น้ำ��ำ 20 ลิติ ร
n โปรไทโอฟอส (prothiofos) 50% EC 50 ซีีซีีต่อ่ น้ำ��ำ 20 ลิิตร
n พิริ ิมิ ิิฟอสเมธิิล (pirimiphos-methyl) 50% EC 50 ซีีซีีต่อ่ น้ำ��ำ 20 ลิิตร

7.3.2.6 หนอนแมลงวัันชอนใบ

ที่่�มา : สำำ�นักั วิิจัยั และพััฒนาการเกษตรเขตที่�่ 7 กรมวิชิ าการเกษตร

ภาพที่่� 39 การเข้้าทำ�ำ ลายของหนอนแมลงวัันชอนใบ

144 คู่�่มืือสำ�ำ หรัับเกษตรกร
การผลิติ พืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)
เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

สาเหตุุ : หนอนแมลงวันั ชอนใบ เป็น็ แมลงศัตั รูทู ี่�่พบได้ท้ ั่่�วไปในสภาพแปลง
อาการ : หนอนจะเข้้ากััดกิิน โดยชอนไชไปดููดกิินอาหารระหว่่างผิิวใบและ
หลัังใบ ทำำ�ให้้เกิิดรอยเส้้นสีีขาวขึ้�นบนใบ ซึ่่�งจะไปลดการสัังเคราะห์์แสงของพืืช
หากเกิิดความเสีียหายรุนุ แรงมากส่ง่ ผลให้้ใบร่่วง
การจััดการ :
การใช้ส้ ารเคมีี ได้้แก่่
n อีีมาเม็็กติินเบนโซเอท (emamectin benzoate) 1.92% EC อััตรา
20 มล.ต่่อน้ำำ�� 20 ลิติ ร
n คลอแรนทรานิลิ ิโิ พรล (chlorantraniliprole) 5.17% SC อัตั รา 20 มล.
ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิติ ร
n ฟลููเบนไดอะไมด์์ (flubendiaminde) 20% WDG อััตรา 6 กรััมต่่อน้ำ�ำ�
20 ลิิตร
n สไปนีีโทแรม (spinetoram) 12% SC อัตั รา 20 มล.ต่อ่ น้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n อินิ ดอกซาคาร์บ์ (indoxacarb) 15% EC อัตั รา 30 มล.ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n ลูเู ฟนนููรอน (lufenuron) 5% EC อัตั รา 30 มล.ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิติ ร
ควรพ่่นสารกำำ�จััดแมลง 5–7 วัันต่่อครั้้�ง ติิดต่่อกััน 2-3 ครั้้�ง โดยใช้้กลุ่่�มสาร
สลัับกัันอย่่างน้้อย 2 กลุ่่�ม ใน 1 รอบวงจรชีีวิิต (30 วััน) และเว้้นระยะ ไม่่ใช้้สาร
กลุ่่�มเดิิมในรอบวงจรชีีวิิตถััดไป เพื่่�อลดการสร้้างความต้้านทานต่อ่ สารกำ�ำ จััดแมลง

คู่่�มือื สำำ�หรัับเกษตรกร 145
การผลิติ พืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

7.3.2.7 หนอนผีเี สื้้�อ (หนอนกระทู้� และหนอนเจาะสมอฝ้้าย)

ที่่�มา : สำำ�นักั วิจิ ัยั พััฒนาการอารักั ขาพืชื กรมวิิชาการเกษตร

ภาพที่่� 40  หนอนกระทู้้�ผััก

สาเหตุุ : หนอนกระทู้� และหนอนเจาะสมอฝ้า้ ย
อาการ : เข้้าทำำ�ลายได้้ทุุกระยะตั้้�งแต่่ต้้นกล้้าจนถึึงระยะออกดอก โดยกััดกิิน
ใบ ยอดอ่อ่ น รวมถึึงช่อ่ ดอก
การจัดั การ :
หนอนกระทู้้�
ใช้้ชีวี วิธิ ีี ได้้แก่่
n บาซิิลลััส ทููริิงเยนซิิส (Bacillus thuringiensis) 60-80 กรััม หรืือ มล.
ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิิตรพ่่นทุุก 3-5 วััน เมื่่�อพบการระบาด แต่่ถ้้ามีีการระบาดรุุนแรงให้้พ่่น
ติดิ ต่่อกันั 2 ครั้้ง� หลังั จากนั้้�นพ่่นทุกุ 5 วันั จนกระทั่่�งหนอนลดปริมิ าณการระบาด
n นิิวคลีีโอโพลีีฮีีโดรไวรัสั หรืือ เอ็็นพีีวีี หนอนกระทู้้�ผักั (nucleopolyhedro
virus or NPV) 40-50 มล.ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร พ่่นทุุก 7-10 วััน ควรพ่่นเมื่่�อหนอน
มีีขนาดเล็็กจะให้้ผลในการควบคุุมได้ร้ วดเร็ว็ กรณีีหนอนระบาดรุนุ แรงพ่่นอัตั รา 50 มล.
ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร ติิดต่อ่ กันั 2 ครั้้�ง ทุกุ 4 วััน

146 คู่่ม� ืือสำ�ำ หรัับเกษตรกร
การผลิิตพืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)
เพื่่� อประโยชน์ท์ างการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

การใช้ส้ ารเคมีี ได้้แก่่
n คลอแรนทรานิลิ ิิโพรล (chlorantraniliprole) 5.17% SC 30 มล.ต่อ่ น้ำำ��
20 ลิิตร
n อีีมาเมกติินเบนโซเอต (emamectin benzoate) 1.92% EC 20 มล.
ต่่อน้ำำ�� 20 ลิิตร
n เมทอกซีีฟีีโนไซด์์ (methoxyfenozide) 24% SC 10 มล.ต่อ่ น้ำ��ำ 20 ลิิตร

ที่่�มา : สำำ�นักั วิิจัยั พัฒั นาการอารักั ขาพืชื กรมวิชิ าการเกษตร

ภาพที่่� 41  หนอนเจาะสมอฝ้า้ ย
หนอนเจาะสมอฝ้า้ ย
ใช้้ชีีววิธิ ีี ได้แ้ ก่่
n นิิวคลีีโอโพลีีฮีีโดรไวรััส หรืือ เอ็น็ พีีวีี หนอนเจาะสมอฝ้้าย (nucleopolyh-
hedro virus or NPV) 30 มล.ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิติ ร
n มวนเพชฌฆาต Sycanus collaris

คู่ม�่ ือื สำำ�หรับั เกษตรกร 147
การผลิติ พืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุตุ สาหกรรม

การใช้ส้ ารเคมีี ได้้แก่่
n ฟลููเบนไดอะไมด์์ (flubendiamide) 20 WG 8 มล. ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n เมทอกซีีฟีีโนไซด์์ (methoxyfenozide) 24% SC 15 มล. ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิิตร
n โนวาลููรอน (novaluron) 10% EC 20 มล. ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิิตร
n ลูเู ฟนนููรอน (lufenuron) 5% EC 20 มล. ต่่อน้ำ��ำ 20 ลิติ ร
n อีีมาเมกติินเบนโซเอต (emamectin benzoate) 1.92% EC 20 มล.
ต่่อน้ำ�ำ� 20 ลิติ ร

148 คู่่�มือื สำ�ำ หรับั เกษตรกร
การผลิิตพืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)
เพื่่� อประโยชน์ท์ างการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

เอกสารอ้้างอิงิ

Danko, D. 2018. Cannabis a beginner’s guide to growing marijuana.
London: Octopus Publishing Group.

McPartland, J.M., Clarke, R.C., Watson, D.P. 2000. Hemp Diseases and
Pests: Management and Biological Control: An Advanced
Treatise. Wallingford: CABI Publishing.

Punja Z. K., Scott C., Chen S., 2018. Root and crown rot pathogens
causing wilt symptoms on field-grown marijuana (Cannabis
sativa L.) plants, Canadian Journal of Plant Pathology, 40:4,
528-541

Rosenthal, Ed. 2010. MARIJUANA GROWER’S HANDBOOK Ask Ed
Edition: Your Complete Guide for Medical & Personal
Marijuana Cultivation. Oakland: Quick American Publishing.

Rosenthal, Ed. 2019. Marijuana Garden Saver: A Field Guide to
Identifying and Diagnosing Cannabis Problems. USA: Quick
American Publishing.

Thomas M. 2012. Cannabis Cultivation: A Complete Growers Guide.
California: Green Candy Press.

คู่่�มือื สำำ�หรับั เกษตรกร 149
การผลิติ พืื ชสกุุลกััญชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์ท์ างการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม

ที่่ม� า : https://www.stocksy.com/1004076/marijuana-plant-growing-at-pot-farm

150 คู่�่มืือสำำ�หรับั เกษตรกร
การผลิิตพืื ชสกุุลกััญชา (Cannabis sativa L.)
เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุตุ สาหกรรม

ที่ม่� า: http://hilohempseed.com/

ที่่ม� า : https://www.vpr.org/post/vermont-group-makes-250000-investment-hardwick-grown-hemp#stream/0

คู่�่มืือสำำ�หรัับเกษตรกร 151
การผลิติ พืื ชสกุุลกัญั ชา (Cannabis sativa L.)

เพื่่� อประโยชน์์ทางการแพทย์์ และอุุตสาหกรรม