40 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญ ญาการนวดไทย: ๓
คาํ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 41
42 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญ ญาการนวดไทย: ๓
คาํ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 43
44 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญ ญาการนวดไทย: ๓
๓. การจ�ำ แนก โรค/อาการ /เสน้ /ลม/สมุฏฐานโรค จากค�ำ อธิบายแผนนวด จ�ำ นวน ๗๑๕ คำ�
ล�ำดับ ค�ำจารึกค�ำเดิม คำ� อ่านปจั จุบนั โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมุฏฐาน
คำ� ที่ อาการ
เสน้ ลม
๑ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู น้ี บอกกำ� เหนิดเส้นทง้ั ๑๐ อันเป็นประทานแกเ้ สน้ ทงั หลาย ๚ะ ๛
/
๑ ๏ ปงิ คะลาสุรยิ กลาขวา ๚ ปงิ คลาสุริยกลาขวา /
/
๒ ๏ กาละทารนี ิว้ มอื นิว้ เทา้ ๒๐ ๚ กาละทารี น้ิวมอื นิว้ เท้า ๒๐ / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 45
/
๓ ๏ ทวารีรากจักษุขวา ๚ ทวารรี ากจกั ษขุ วา /
/
๔ ๏ รุช�ำรากโสตขวา ๚ รชุ ำ� รากโสตขวา /
/
๕ ๏ สิขินที วารเบา ๚ สกิ ขิณีทวารเบา /
/
๖ ๏ กาลอ�ำมพฤกษ์ ๚ กาลอัมพฤกษ์ /
/
๗ ๏ พิตคุณ ๚ พิตคณุ
๘ ๏ อทิ าจนั ทกลาซ้าย ๚ อทิ าจนั ทกลาซ้าย
๙ ๏ สุมนารากชวิ ะหา ๚ สุมนารากชวิ หา
๑๐ ๏ หัศรงั ษรี ากจักษุซ้าย ๚ หัศรังษรี ากจกั ษุซ้าย
๑๑ ๏ จนั ทภสู ังรากโสตซ้าย ๚ จันทภสู ังรากโสตซา้ ย
๑๒ ๏ สุขุมังรากทวารหนกั ๚ สุขุมังรากทวารหนกั
๑๓ ๏ ชีวะหาสดมทงั หา้ ๚ ชิวหาสดมภท์ ้ังหา้
ลำ� ดบั ค�ำจารึกค�ำเดมิ ค�ำอ่านปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ 46 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๑๔ ๏ อะนันทะจักระหวดั ๚ นนั ทกระหวดั /
๒ ๏ ลักษณแผนคว่ำ� รูปนี้ บอกเส้นทงั ๑๐ ฝา่ ยหลงั ออกเปนประธานแกเ้ ส้นท้งั หลาย ๚ะ ๛
๑๕ ๏ อิทาแล่นออกดั่งน้ี ๚ อิทาแล่นออกดงั นี้ /
๑๖ ๏ สมุ นาแล่นออกดั่งนี้ ๚ สุมนาแลน่ ออกดังนี้ /
๑๗ ๏ หัศรังษแี ลน่ ออกดั่งนี้ ๚ หัศรังษแี ลน่ ออกดังนี้ /
๑๘ ๏ จนั ทภูสังออกด่ังนี้ ๚ จันทภูสงั ออกดังน้ี /
๑๙ ๏ สุขุมงั ออกดง่ั นี้ ๚ สขุ ุมงั ออกดังนี้ /
๒๐ ๏ ชวิ หาสะดมทังห้า แลน่ ออกด่ังน้ีฝา่ ยซ้าย ๚ ชวิ หาสดมภท์ งั้ หา้ แลน่ ออกดงั นฝี้ า่ ยซา้ ย /
๒๑ ๏ ปิงคลาแล่นออกดั่งนี้ ๚ะ ปงิ คลาแล่นออกดังนี้ /
๒๒ ๏ กาลทารแี ล่นออกดั่งน้ี ๚ะ กาลทารีแล่นออกดงั น้ี /
๒๓ ๏ ทวารแี ลน่ ออกด่ังน้ี ๚ะ ทวารแี ล่นออกดงั น้ี /
๒๔ ๏ รชุ ำ� แลน่ ออกด่งั น้ี ๚ะ รุช�ำแล่นออกดังนี้ /
๒๕ ๏ สขิ ินีออกดั่งน้ี ๚ะ สกิ ขิณอี อกดงั น้ี /
๒๖ ๏ กาละอำ� มพฤกษ์ แลน่ ออกด่งั น้ีฝา่ ยขวา ๚ะ กาลอมั พฤกษ์ แล่นออกดงั นฝี้ ่ายขวา /
๓ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู นีบ้ อกเสน้ อิทาฝา่ ยซา้ ย ตามไนยอาจารยท์ ่านกล่าวไวท้ ี่แก้ต่างตา่ ง ดงั นี้ ๚ะ ๛
๒๗ ๏ แกน้ าสกิ ตึง ๚ะ นาสิกตึง /
๒๘ ๏ แกห้ าวคางคา้ ง ๚ะ หาวคางค้าง /
ล�ำดบั คำ� จารึกคำ� เดมิ คำ� อา่ นปัจจบุ ัน จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
หตู งึ โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
นมไม่ออก อาการ
เมื่อยตน้ ขา
๒๙ ๏ แกห้ ตู ึง ๚ะ ขัดเขา่ /
๓๐ ๏ แกน้ มมอิ อก ๚ะ เม่อื ยแขง้
๓๑ ๏ แก้เมอ่ื ยต้นขา ๚ะ ลมขงั /
๓๒ ๏ แก้ขดั เขา่ ๚ะ ร้อนฝา่ เท้า
๓๓ ๏ แก้เมื่อยแค่ง ๚ะ ปวดขมบั /
๓๔ ๏ แก้ลมขัง ๚ะ ลมดูดสะบกั
๓๕ ๏ แกร้ อ้ นฝ่าเทา้ ๚ะ เนอ้ื เหน็บชา /
๓๖ ๏ แกป้ วดกะมบั ๚ะ ฟองดนั บวม
๓๗ ๏ แกล้ มดดู สะบัก ๚ะ ขดั อุจจาระ /
๓๘ ๏ แกเ้ น้อื เหน็ดชา ๚ะ ลมเบ่งให้เกิด
๓๙ ๏ แกฟ้ องดันบวม ๚ะ เท้าเย็น / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 47
๔๐ ๏ แกข้ ดั อุจาระ ๚ะ ตะคริวเพลิง
๔๑ ๏ แก้ลมเบ่งใหเ้ กิด ๚ะ ชกั เท้า /
๔๒ ๏ แก้เท้าเยน็ ๚ะ
๔๓ ๏ แกส้ ะครวิ เพลิง ๚ะ /
๔๔ ๏ แกช้ ักเท้า ๚ะ
/
/
/
/
/
/
/
/
ล�ำดับ ค�ำจารกึ ค�ำเดิม คำ� อา่ นปัจจบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 48 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๔ ๏ ลักษณแผนคว�ำ่ รปู นบี้ อกเส้นอทิ าฝา่ ยซา้ ย ตามที่ท่านอาจารย์กลา่ วไวท้ แี่ ก้ตา่ งๆ กนั ดงั นี้ ๚ะ ๛
๔๕ ๏ แกป้ วดกม่อม ๚ะ ปวดกระหมอ่ ม /
๔๖ ๏ แก้ปวดหน้าผาก ๚ะ ปวดหนา้ ผาก /
๔๗ ๏ แก้มัวจกั ษุ ๚ะ มัวจักษุ /
๔๘ ๏ แก้คล่นื เหียน ๚ะ คลนื่ เหียน /
๔๙ ๏ แกห้ ายใจขดั ๚ะ หายใจขดั /
๕๐ ๏ แกเ้ สียดชายโครง ๚ะ เสยี ดชายโครง /
๕๑ ๏ แก้แนน่ อก ๚ะ แน่นอก /
๕๒ ๏ แก้รอ้ นอก ๚ะ รอ้ นอก /
๕๓ ๏ แกจ้ กุ อก ๚ะ จุกอก /
๕๔ ๏ แกร้ อ้ นตวั ๚ะ ร้อนตวั /
๕๕ ๏ แก้จบั ให้ตวั รอ้ น ๚ะ จับใหร้ ้อน /
๕๖ ๏ แก้ใหห้ นาว ๚ะ จับใหห้ นาว /
๕๗ ๏ แกส้ ะท้านรอ้ น สะทา้ นหนาว ๚ะ สะท้านรอ้ น สะทา้ นหนาว /
๕๘ ๏ แกเ้ มือ่ ยเอว ๚ะ เมือ่ ยเอว /
๕๙ ๏ แกข้ ดั เขา่ ๚ะ ขัดเข่า /
ลำ� ดบั ค�ำจารึกคำ� เดมิ คำ� อา่ นปัจจบุ ัน จ�ำแนกค�ำ
คำ� ที่
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ /
๖๐ ๏ แกร้ อ้ นฝ่าเทา้ ๚ะ รอ้ นฝา่ เทา้ /
๖๑ ๏ แก้สะคริวฝ่าเท้า ๚ะ ตะคริวฝ่าเทา้ /
๖๒ ๏ แก้ลมใหเ้ ดนิ ตลอด ๚ะ ลมให้เดนิ ตลอด /
๕ ๏ ลักษณแผนหงายรูปนี้บอกเสน้ ปงิ คลาฝ่ายขวา ตามไนยอาจารย์ทา่ นกล่าวไว้ทแี่ กต้ ่างๆ กันดัง่ นี้ ๚ะ ๛
๖๓ ๏ แกป้ วดกะหมับ ๚ะ ปวดขมับ /
๖๔ ๏ แกส้ บักจม ๚ะ สะบักจม / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 49
๖๕ ๏ แกห้ าวเรอ ๚ะ หาวเรอ /
๖๖ ๏ แก้หูหนกั ข้างขวา ๚ะ หหู นกั ขา้ งขวา /
๖๗ ๏ แก้คัดจมกู ๚ะ คดั จมูก /
๖๘ ๏ แก้นมหลง ๚ะ นมหลง /
๖๙ ๏ แก้ฝีในนม ๚ะ ฝีในนม /
๗๐ ๏ แก้น้�ำนมไมม่ ี ๚ะ นำ้� นมไม่มี /
๗๑ ๏ แก้เม่ือยขา ๚ะ เมอ่ื ยขา /
๗๒ ๏ กล่อนลงฝัก ๚ะ กล่อนลงฝัก /
๗๓ ๏ แกเ้ ตโชให้ออก ๚ะ เตโชใหอ้ อก
๗๔ ๏ แกเ้ ม่อื ยสันน่าแขง่ ๚ะ เมือ่ ยสันหนา้ แข้ง /
ลำ� ดับ ค�ำจารึกค�ำเดิม คำ� อ่านปัจจุบนั จ�ำแนกค�ำ 50 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำท่ี
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๗๕ ๏ แก้เทา้ สทก ๚ะ เทา้ สะทก /
๗๖ ๏ แก้กลอ่ นลงแข่ง ๚ะ กล่อนลงแข้ง /
๗๗ ๏ แกส้ ะครวิ ชัก ๚ะ ตะคริวชัก /
๗๘ ๏ แกก้ ลอ่ นหลง ๚ะ กล่อนหลง /
๗๙ ๏ แกอ้ ะโทคมาวาตใหอ้ ่อน ๚ะ อโธคมาวาตาใหอ้ อ่ น /
๘๐ ๏ แก้ไหวตวั มิได้ ๚ะ ไหวตวั ไม่ได้ /
๖ ๏ ลกั ษณแผนคว�ำ่ รปู นบี้ อกเสน้ ปงิ คลาฝ่ายขวา ตามไนยอาจารย์ท่านกลา่ วไวท้ ี่แก้ต่างต่างด่งั นี้ ๚ะ ๛
๘๑ ๏ แกป้ วดหนา้ ผาก ๚ะ ปวดหนา้ ผาก /
๘๒ ๏ แก้มวั จกั ษุ ๚ะ มวั จักษุ /
๘๓ ๏ แกค้ ลน่ื เหียน ๚ะ คลืน่ เหียน /
๘๔ ๏ แกห้ ายใจขัด ๚ะ หายใจขัด /
๘๕ ๏ แก้แนน่ อก ๚ะ แนน่ อก /
๘๖ ๏ แกร้ อ้ นอก๚ะ รอ้ นอก /
๘๗ ๏ แก้จกุ อก ๚ะ จุกอก /
๘๘ ๏ แกล้ มปศั ขาศ ๚ะ ลมปตั คาด /
๘๙ ๏ แก้จับให้หนาว ๚ะ จับให้หนาว /
ลำ� ดับ คำ� จารึกค�ำเดิม ค�ำอา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๙๐ ๏ แกจ้ บั ใหร้ ้อน ๚ะ จับใหร้ อ้ น /
๙๑ ๏ แก้สะทา้ นรอ้ น สะทา้ นหนาว ๚ะ สะทา้ นร้อน สะทา้ นหนาว /
๙๒ ๏ แกเ้ มอ่ื ยเอว ๚ะ เมอื่ ยเอว /
๙๓ ๏ แกข้ ัดเข่า ๚ะ ขัดเขา่ /
๙๔ ๏ แกเ้ มอ่ื ยสันนา่ แขง้ ๚ะ เม่ือยสันหนา้ แขง้ /
๙๕ ๏ แกส้ คริวชักกลางเท้า ๚ะ ตะคริวชักกลางเท้า / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 51
๙๖ ๏ แก้ลมขัดเทา้ ๚ะ ลมขดั เทา้ /
๙๗ ๏ แกร้ อ้ นหลังเท้า ๚ะ รอ้ นหลังเทา้ /
๙๘ ๏ แกข้ ัดเบา ๚ะ ขดั เบา /
๗ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู นบี้ อกเส้นสุมะนาท่านกล่าว ตามไนยอาจารย์ท่านกล่าวไวท้ แี่ ก้ต่างต่างกันด่ังนี้ ๚ะ ๛
๙๙ ๏ แก้เชอื่ มมนึ ๚ะ เชื่อมมึน /
๑๐๐ ๏ แก้จิตร์ระส่�ำระสาย ๚ะ จติ ระสำ�่ ระสาย /
๑๐๑ ๏ แก้เคลิม้ คล่งั ๚ะ เคลิ้มคลั่ง /
๑๐๒ ๏ แก้สะอ้นื ลมปะทะ ๚ะ สะอื้นลมปะทะ /
๑๐๓ ๏ แกล้ ะเมอเภอภก ๚ะ ละเมอเพ้อพก /
๑๐๔ ๏ แกม้ อื แลเท้าเพลยี ๚ะ มอื และเทา้ เพลีย /
ลำ� ดับ คำ� จารึกคำ� เดิม ค�ำอา่ นปัจจบุ นั จ�ำแนกค�ำ 52 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๑๐๕ ๏ แกน้ อนมหิ ลับ ๚ะ นอนไม่หลับ /
๑๐๖ ๏ แก้ลมจิตร์คณุ ๚ะ ลมจติ รคณุ /
๑๐๗ ๏ แกล้ มมะหาสนกุ ๚ะ ลมมหาสนุก /
๑๐๘ ๏ แกช้ วิ หาสดม ๚ะ ชิวหาสดมภ์ /
๑๐๙ ๏ แกอ้ าหารไมม่ ีรศ ๚ะ อาหารไม่มีรส /
๑๑๐ ๏ แก้หวานปาก ๚ะ หวานปาก /
๑๑๑ ๏ แก้ขมปาก ๚ะ ขมปาก /
๑๑๒ ๏ แกเ้ คมปากเลอื กปาก ๚ะ เคม็ ปากเลือกปาก /
๑๑๓ ๏ แกล้ ิ้นแขงกระดา้ ง ๚ะ ลิ้นแขง็ กระดา้ ง /
๑๑๔ ๏ แกล้ น้ิ ใหญ่คบั ปาก ๚ะ ลิ้นใหญค่ บั ปาก /
๑๑๕ ๏ แกล้ นิ้ หดยดื มอิ อก ๚ะ ลน้ิ หดยืดไมอ่ อก /
๑๑๖ ๏ แกส้ มุ รณนั ติ ๚ะ สุมระมนั ติ /
๘ ๏ ลกั ษณแผนควำ�่ รูปน้ีบอกเสน้ สุมนาทา่ นกลา่ ว ตามไนยอาจารย์ท่านกล่าวไวท้ ่แี กต้ า่ ง ต่างกนั ดัง่ นี้ ๚ะ ๛
๑๑๗ ๏ แก้ลมหศั ดม ๚ะ ลมหัศดมภ์ /
๑๑๘ ๏ แก้เช่อื มมนึ ๚ะ เชือ่ มมึน /
๑๑๙ ๏ แก้สวิงสวาย ๚ะ สวิงสวาย /
ล�ำดับ คำ� จารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปจั จบุ นั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำท่ี
หายให้ขัด โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
ใจลอย อาการ
นอนไมห่ ลบั
๑๒๐ ๏ แก้หายใหข้ ัด ๚ะ ลมมหาสนุก /
๑๒๑ ๏ แก้ใจลอย ๚ะ บาทลักษณ์
๑๒๒ ๏ แก้นอนมหิ ลับ ๚ะ บาดทะยกั /
๑๒๓ ๏ แกล้ มมะหาสนุก ๚ะ มหาสดมภ์
๑๒๔ ๏ แกบ้ าทลักษ ๚ะ ลมให้หิว /
๑๒๕ ๏ แก้บาทยักษ ๚ะ ลมกระทบใจ
๑๒๖ ๏ แกม้ ะหาสดม ๚ะ ละเหย่ี ใจ /
๑๒๗ ๏ แกล้ มให้หวิ ๚ะ นำ้� เขฬะใส
๑๒๘ ๏ แก้ลมกะทบใจ ๚ะ คลืน่ เหยี น /
๑๒๙ ๏ แก้ละหวยใจ ๚ะ รากเพอ่ื พิษ
๑๓๐ ๏ แกน้ ้ำ� เขละใส ๚ะ บาทจักร / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 53
๑๓๑ ๏ แก้คลนื่ เหยี น ๚ะ รำ� โหยจติ
๑๓๒ ๏ แก้รากเพ่อื พิศ ๚ะ /
๑๓๓ ๏ แก้บาทจกั ร์ ๚ะ
๑๓๔ ๏ แกร้ �ำโหยจติ ร์ ๚ะ /
/
/
/
/
/
/
/
ล�ำดบั ค�ำจารึกค�ำเดิม ค�ำอ่านปจั จบุ นั จ�ำแนกค�ำ 54 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ /
๙ ๏ ลักษณแผนหงายรูปนี้บอกเสน้ กาละทารี ตามไนยอาจารย์ทา่ นกล่าวไวท้ แ่ี ก้ตา่ งๆกันดงั นี้ ๚ะ ๛
๑๓๕ ๏ แก้ขบไหล่ให้หวิ ๚ะ ขบไหล่ให้หิว /
๑๓๖ ๏ แกเ้ ม่อื ยไหล่ ๚ะ เม่อื ยไหล่ /
๑๓๗ ๏ แก้รอ้ นฝ่ามอื ยิ่งนกั ๚ะ รอ้ นฝา่ มอื ยงิ่ นัก /
๑๓๘ ๏ แกป้ ลายมอื เหนด็ ชา ๚ะ ปลายมอื เหน็บชา /
๑๓๙ ๏ แก้ปฎั วิธาตุให้ผกู ๚ะ ปัถวีธาตุใหผ้ ูก /
๑๔๐ ๏ แกข้ ดั ข้อมือข้อศอก ๚ะ ขัดข้อมอื ขอ้ ศอก /
๑๔๑ ๏ แกอ้ าโปพิกาน ๚ะ อาโปพกิ าร
๑๔๒ ๏ แก้เทา้ ตาย ๚ะ เทา้ ตาย /
๑๔๓ ๏ แก้อนั ทภาหธิ์ ๚ะ อัณฑพาต /
๑๔๔ ๏ แก้ขดั ไหล่ให้ยอก ๚ะ ขัดไหล่ใหย้ อก /
๑๔๕ ๏ แก้ไหลล่ ดยกมิได้ ๚ะ ไหลล่ ดยกไม่ได้ /
๑๔๖ ๏ แกม้ ือตายใหเ้ ยน็ ๚ะ มอื ตายใหเ้ ย็น /
๑๔๗ ๏ แก้ตลอดปลายมือ ๚ะ ตลอดปลายมอื /
๑๔๘ ๏ แกอ้ ะโทคมาวาต ๚ะ อโธคมาวาตา /
๑๔๙ ๏ แกข้ ดั ศอกงอมิได้ ๚ะ ขัดศอกงอไมไ่ ด้ /
ลำ� ดบั คำ� จารึกคำ� เดมิ คำ� อ่านปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ
คำ� ที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ /
๑๕๐ ๏ แก้เท้าตายยกมิขึ้น ๚ะ เท้าตายยกไมข่ นึ้ / /
/
๑๕๑ ๏ แก้อ�ำมะภาทธิ์ ๚ะ อมั พาต / /
/
๑๕๒ ๏ แก้ให้เตโชออก ๚ะ ใหเ้ ตโชออก
๑๐ ๏ ลักษณแผนคว�ำ่ รูปนี้บอกเสน้ กาละทารี ตามไนยอาจารยท์ ่านกลา่ วไวท้ ่แี กต้ ่างตา่ งกันดงั นี้ ๚ะ ๛
๑๕๓ ๏ แก้ลมให้ไหล่ตาย ๚ะ ลมให้ไหลต่ าย /
๑๕๔ ๏ แก้ลมดูดสบกั ๚ะ ลมดูดสะบัก / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 55
๑๕๕ ๏ แก้ลมสบกั ตาย ๚ะ ลมสะบกั ตาย /
๑๕๖ ๏ แก้เจ็บหลัง ๚ะ เจ็บหลัง /
๑๕๗ ๏ แกล้ มใหแ้ สบอก ๚ะ ลมใหแ้ สบอก /
๑๕๘ ๏ แกว้ าโยธาตพุ กิ าร ๚ะ วาโยธาตุพกิ าร
๑๕๙ ๏ แก้เตโชธาตุถอย ๚ะ เตโชธาตถุ อย
๑๖๐ ๏ แกล้ มให้แขนตาย ๚ะ ลมใหแ้ ขนตาย /
๑๖๑ ๏ แกอ้ ันทพฤกษ์ ๚ะ อันทพฤกษ์ /
๑๖๒ ๏ แก้สันนบิ าตโลหติ ๚ะ สันนิบาตโลหิต
๑๖๓ ๏ แก้แขนซา้ ย แขนขวา ตาย ๚ะ แขนซา้ ย แขนขวา ตาย /
๑๖๔ ๏ แก้ปัฎวิธาตุพกิ าน ๚ะ ปัถวธี าตุพกิ าร
ลำ� ดบั ค�ำจารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 56 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๑๖๕ ๏ แกอ้ าโปธาตถุ อย ๚ะ อาโปธาตถุ อย /
๑๖๖ ๏ แก้ตะโพกตาย ๚ะ สะโพกตาย /
๑๖๗ ๏ แกล้ มเจ็บเอว ๚ะ ลมเจ็บเอว /
๑๖๘ ๏ แก้ลมอันทภาทธิ์ ๚ะ ลมอัณฑพาต /
๑๖๙ ๏ แก้น่องสน่ั มหิ ยดุ ๚ะ น่องสน่ั ไม่หยุด /
๑๗๐ ๏ แก้งออยเู่ พอ่ื สะคริว ๚ะ งออยเู่ พอ่ื ตะครวิ /
๑๑ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นบ้ี อกเส้นหสั รังษีจกั ษุซ้าย เสน้ ทวารจี ักษุขวา ตามไนยอาจารย์ทา่ นกล่าวไว้ท่แี ก้ต่างๆกนั ดงั น้ี ๚ะ ๛
๑๗๑ ๏ แก้ปกังมพี ิศขา้ งขวา ๚ะ ลมปะกังมพี ิษข้างขวา /
๑๗๒ ๏ แกล้ มจกั ษุฟาง ๚ะ ลมจกั ษุฟาง /
๑๗๓ ๏ แกล้ มลืมจักษุมขิ นึ้ ๚ะ ลมลมื จักษุไมข่ ึ้น /
๑๗๔ ๏ แก้ลมแสบจักษุ ๚ะ ลมแสบจกั ษุ /
๑๗๕ ๏ แก้ลมเคอื งจักษุ ๚ะ ลมเคอื งจักษุ /
๑๗๖ ๏ แกล้ มเขม่นจกั ษุ ๚ะ ลมเขมน่ จักษุ /
๑๗๗ ๏ แก้ลมเกิดแต่ตบั ๚ะ ลมเกดิ แต่ตับ /
๑๗๘ ๏ แก้ลมมิให้นอนหลับ ๚ะ ลมไม่ใหน้ อนหลบั /
๑๗๙ ๏ แก้ลมขน้ึ จักษุเพอื่ กล่อน ๚ะ ลมขึน้ จกั ษุเพอื่ กลอ่ น /
ลำ� ดับ ค�ำจารึกคำ� เดมิ คำ� อ่านปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๑๘๐ ๏ แกล้ มผวิ จกั ษแุ ห้ง ๚ะ ลมผิวจักษแุ ห้ง /
๑๘๑ ๏ แก้ลมปกงั มพี ิศข้างซา้ ย ๚ะ ลมปะกงั มพี ิษข้างซา้ ย /
๑๘๒ ๏ แก้ลมปวดหว่างคิว้ ๚ะ ลมปวดระหวา่ งค้ิว /
๑๘๓ ๏ แกล้ มปวดหลงั จกั ษุ ๚ะ ลมปวดหลังจักษุ /
๑๘๔ ๏ แกล้ มจักษุแดง ๚ะ ลมจักษุแดง /
๑๘๕ ๏ แก้ลมเกดิ แต่ปอด ๚ะ ลมเกิดแตป่ อด / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 57
๑๘๖ ๏ แกอ้ ุทรวาตา ๚ะ อทุ รวาตา /
๑๘๗ ๏ แก้จกั ษุเพ่อื เตโช ๚ะ จักษเุ พอื่ เตโช /
๑๘๘ ๏ แกล้ มในจักษุเพือ่ ช�้ำ ๚ะ ลมในจักษุเพ่อื ชำ้� /
๑๒ ๏ ลกั ษณแผนคว�่ำรปู น้ีบอกเส้นหัสรังษีจกั ษซุ ้าย เสน้ ทวารีจักษุขวา ตามไนยอาจารยท์ า่ นกลา่ วไวท้ ีแ่ ก้ตา่ งๆกนั ดังนี้ ๚ะ ๛
๑๘๙ ๏ แกล้ มทำ� ใหน้ ำ้� จักษไุ หล ๚ะ ลมทำ� ใหจ้ กั ษนุ ้ำ� ไหล /
๑๙๐ ๏ แก้ลมใหแ้ สบจักษุ ๚ะ ลมใหแ้ สบจกั ษุ /
๑๙๑ ๏ แก้ลมให้จกั ษุวงิ ๚ะ ลมใหจ้ ักษุวิง /
๑๙๒ ๏ แกล้ มจกั ษเุ ปนกุ้งยิง ๚ะ ลมจกั ษุเปน็ กงุ้ ยงิ /
๑๙๓ ๏ แก้ลมเบ้ืองตำ่� กำ� เริบ ๚ะ ลมเบอ้ื งตำ่� ก�ำเริบ /
๑๙๔ ๏ แกล้ มนอนมิหลบั ๚ะ ลมนอนไมห่ ลับ /
ลำ� ดับ คำ� จารกึ คำ� เดิม คำ� อา่ นปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ 58 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
ลมกระทำ� ให้หลับ โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
ลมใหเ้ สียวจักษุ อาการ
ลมขึ้นจักษเุ พื่อกล่อน
๑๙๕ ๏ แกล้ มกระท�ำให้หลบั ๚ะ ลมเคืองจกั ษุ /
๑๙๖ ๏ แก้ลมใหเ้ สยี วจักษุ ๚ะ ลมให้แสบจกั ษุ
๑๙๗ ๏ แก้ลมขน้ึ จักษุเพื่อกลอ่ น ๚ะ ลมใหเ้ วยี นจักษุ /
๑๙๘ ๏ แก้ลมเคอื งจักษุ ๚ะ ลมจักษุเปน็ กุง้ ยงิ
๑๙๙ ๏ แก้ลมใหแ้ สบจักษุ ๚ะ ลมใหจ้ กั ษุพรา่ ง /
๒๐๐ ๏ แกล้ มใหเ้ วียนจักษุ ๚ะ ลมให้นอนหลับ
๒๐๑ ๏ แกล้ มจักษุเปนกุง้ ยงิ ๚ะ ลมหลับไม่มสี ติ /
๒๐๒ ๏ แกล้ มให้จักษพุ รา่ ง ๚ะ ลมให้แทงจักษุ
๒๐๓ ๏ แกล้ มใหน้ อนหลบั ๚ะ จักษุเพอ่ื อัณฑพฤกษ์ /
๒๐๔ ๏ แกล้ มหลบั ไม่มสี ติ ๚ะ สะอกึ เพราะกระษยั วาโยกระทำ�
๒๐๕ ๏ แก้ลมให้แทงจกั ษุ ๚ะ นอกจากสหัสรงั ษี ทวารี /
๒๐๖ ๏ แก้จักษเุ พ่อื อนั ทพฤก ๚ะ
๒๐๗ ๏ แก้สอึกเพือ่ กระไสยวาโยกระทำ� นอกจาก /
หัศรังษที วารี ๚ะ /
/
/
/
/
/
ล�ำดบั คำ� จารึกคำ� เดมิ ค�ำอา่ นปัจจุบัน จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๑๓ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู น้ี บอกเส้นจันทภสู ังโสตซา้ ย เสน้ รุช�ำโสตขวา ตามไนยอาจารย์ท่านกลา่ วไวท้ แ่ี กต้ า่ งๆกนั ดงั น้ี ๚ะ ๛
๒๐๘ ๏ แกล้ มให้โสตตงึ ๚ะ ลมให้โสตตึง /
๒๐๙ ๏ แก้ลมปวดในโสต ๚ะ ลมปวดในโสต /
๒๑๐ ๏ แก้ลมฮึงในโสต ๚ะ ลมฮงึ ในโสต /
๒๑๑ ๏ แกล้ มคันในโสต ๚ะ ลมคนั ในโสต /
๒๑๒ ๏ แก้ลมนอนมิหลบั ๚ะ ลมนอนไมห่ ลบั / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 59
๒๑๓ ๏ แกล้ มให้บริโภคอาหารไมม่ ีรส ๚ะ ลมใหบ้ รโิ ภคอาหารไม่มรี ส /
๒๑๔ ๏ แก้ลมให้เม่อื ยให้เสียวจำ� หระเบือ้ งขวา ๚ะ ลมใหเ้ มอื่ ยใหเ้ สียวจำ� หระเบื้องขวา /
๒๑๕ ๏ แกล้ มให้โสตหนกั ๚ะ ลมให้โสตหนกั /
๒๑๖ ๏ แก้ลมให้ปวดในโสต ๚ะ ลมให้ปวดในโสต /
๒๑๗ ๏ แก้ลมโสตดงั่ มะมี่ ๚ะ ลมโสตด่ังมะมี่ /
๒๑๘ ๏ แก้ลมออกโสตใหค้ นั ๚ะ ลมออกโสตใหค้ ัน /
๒๑๙ ๏ แก้ลมให้นอนมหิ ลบั ๚ะ ลมใหน้ อนไมห่ ลับ /
๒๒๐ ๏ แก้ลมให้เบอื่ อาหารย่งิ นกั หารศมไิ ด้ ๚ะ ลมให้เบ่ืออาหารยิ่งนักหารสไม่ได้ /
๒๒๑ ๏ แกล้ มใหเ้ ม่ือยขบจ�ำหระเบอื้ งซา้ ย ๚ะ ลมใหเ้ มื่อยขบจำ� หระเบ้อื งซา้ ย /
ล�ำดบั คำ� จารกึ คำ� เดมิ ค�ำอ่านปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 60 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๑๔ ๏ ลักษณแผนคว่ำ� รปู นี้ บอกเส้นจันทภสู งั โสตซ้าย เสน้ รชุ �ำโสตขวา ตามไนยอาจารย์ท่านกล่าวไว้ท่ีแกต้ า่ งๆกัน ๚ะ ๛
๒๒๒ ๏ แกล้ มให้โสตตึง ๚ะ ลมให้โสตตึง /
๒๒๓ ๏ แก้ลมปวดในโสต ๚ะ ลมปวดในโสต /
๒๒๔ ๏ แกล้ มฮงึ ในโสต ๚ะ ลมฮึงในโสต /
๒๒๕ ๏ แก้ลมคนั ในโสต ๚ะ ลมคนั ในโสต /
๒๒๖ ๏ แกล้ มนอนมหิ ลับ ๚ะ ลมนอนไมห่ ลบั /
๒๒๗ ๏ แก้ลมบริโภคอาหารไม่มีรส ๚ะ ลมบริโภคอาหารไมม่ ีรส /
๒๒๘ ๏ แกล้ มให้เมือ่ ยใหจ้ �ำหระเบ้ืองซา้ ย ๚ะ ลมให้เมื่อยให้จำ� หระเบอ้ื งซา้ ย /
๒๒๙ ๏ แก้ลมให้โสตหนัก ๚ะ ลมให้โสตหนกั /
๒๓๐ ๏ แก้ลมใหป้ วดในโสต ๚ะ ลมให้ปวดในโสต /
๒๓๑ ๏ แกล้ มใหฮ้ ึงในโสต ๚ะ ลมให้ฮึงในโสต /
๒๓๒ ๏ แก้ลมให้คนั ในโสต ๚ะ ลมให้คันในโสต /
๒๓๓ ๏ แก้ลมใหน้ อนมิหลับ ๚ะ ลมให้นอนไมห่ ลบั /
๒๓๔ ๏ แกล้ มให้ฅอแหง้ หาน�ำ้ เขละมิได้ ๚ะ ลมใหค้ อแหง้ หานำ้� เขฬะไม่ได้ /
๒๓๕ ๏ แก้ลมให้เม่อื ยจ�ำหระเบ้ืองขวา ๚ะ ลมให้เม่ือยจำ� หระเบ้อื งขวา /
ลำ� ดบั ค�ำจารึกค�ำเดิม คำ� อา่ นปัจจบุ นั โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมุฏฐาน
ค�ำที่ อาการ เสน้ ลม /
๑๕ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู นบี้ อกเสน้ สุขมุ งั ตามไนยอาจารย์ท่านกล่าวไวท้ ่ีแก้ตา่ งๆกนั ๚ะ ๛ /
/
๒๓๖ ๏ แก้ไอเพ่อื เสมหะ ๚ะ ไอเพอื่ เสมหะ / /
/
๒๓๗ ๏ แก้ลมทำ� ให้หอบ ๚ะ ลมทำ� ใหห้ อบ /
๒๓๘ ๏ แกล้ มทำ� ใหเ้ หนอ่ื ย ๚ะ ลมทำ� ให้เหนือ่ ย /
/
๒๓๙ ๏ แก้ลมเพื่อลง ๚ะ ลมเพอื่ ลง /
๒๔๐ ๏ แก้ลมสอึก ๚ะ ลมสะอึก / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 61
/
๒๔๑ ๏ แกล้ มทำ� ใหส้ อ้ืน ๚ะ ลมทำ� ให้สะอนื้ /
๒๔๒ ๏ แก้อาโปกำ� เรบิ ๚ะ อาโปกำ� เริบ
๒๔๓ ๏ แก้ลมให้ลงท้อง ๚ะ ลมใหล้ งทอ้ ง
๒๔๔ ๏ แก้ลมเทา้ เยน็ ๚ะ ลมเท้าเยน็
๒๔๕ ๏ แกล้ มอาเจียร ๚ะ ลมอาเจียน
๒๔๖ ๏ แก้มือบวม ๚ะ มอื บวม /
๒๔๗ ๏ แกล้ มอุจารมกี ล่นิ ร้าย ๚ะ ลมอุจจาระมกี ลน่ิ รา้ ย
๒๔๘ ๏ แก้ลมให้ปวดอจุ าระ ๚ะ ลมให้ปวดอุจจาระ
๒๔๙ ๏ แกล้ มกองอจุ ารธาตุ ๚ะ ลมกองอุจจาระธาตุ
๒๕๐ ๏ แกบ้ วมเขา่ เพือ่ ลม ๚ะ เขา่ บวมเพราะลม /
ล�ำดับ ค�ำจารึกคำ� เดมิ คำ� อา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ 62 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๒๕๑ ๏ แก้ลมเมอื่ ยเบื้องต่�ำ ๚ะ ลมเมอ่ื ยเบื้องตำ�่ /
๒๕๒ ๏ แก้ลมบวมเท้า ๚ะ ลมบวมเทา้ /
๒๕๓ ๏ แก้ลมกองอะตสิ าร ๚ะ ลมกองอติสาร /
๑๖ ๏ ลักษณแผนควำ่� รูปนี้บอกเส้นสขุ ุมงั ตามไนยอาจารย์ทา่ นกล่าวไว้ ทแี่ ก้ต่างๆ กันดัง่ น้ี ๚ะ ๛
๒๕๔ ๏ แกล้ มหายใจขง้ั ๚ะ ลมหายใจขงั /
๒๕๕ ๏ แกล้ มให้เรอ ๚ะ ลมใหเ้ รอ /
๒๕๖ ๏ แกล้ มใหห้ อบ ๚ะ ลมใหห้ อบ /
๒๕๗ ๏ แก้โสภะโรค ๚ะ โสภะโรค /
๒๕๘ ๏ แก้มูกเลอื ด ๚ะ มกู เลือด /
๒๕๙ ๏ แก้อจุ ารธาตุพิการ ๚ะ อุจจาระธาตุพกิ าร /
๒๖๐ ๏ แกบ้ วมอะติสาร ๚ะ บวมอตสิ าร /
๒๖๑ ๏ แกก้ ระหายน้�ำ ๚ะ กระหายนำ้� /
๒๖๒ ๏ แกร้ ้อนเกนิ กำ� หนด ๚ะ รอ้ นเกนิ กำ� หนด /
๒๖๓ ๏ แก้ลมให้เหนอื่ ย ๚ะ ลมใหเ้ หนอ่ื ย /
๒๖๔ ๏ แก้ลมสอึก ๚ะ ลมสะอกึ /
๒๖๕ ๏ แก้ราก ๚ะ ราก /
ล�ำดับ ค�ำจารกึ คำ� เดมิ ค�ำอา่ นปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๒๖๖ ๏ แกล้ งโลหติ ๚ะ ลงโลหติ /
๒๖๗ ๏ แก้ปวดเปนบดิ ๚ะ ปวดเปน็ บดิ /
๒๖๘ ๏ แก้ลงอะตสิ ารโรค ๚ะ ลงอติสารโรค /
๒๖๙ ๏ แก้บวมเทา้ ท้ังสอง ๚ะ บวมเท้าทง้ั สอง /
๒๗๐ ๏ แกล้ มคูธทวารดึง ๚ะ ลมคูถทวารตงึ /
๒๗๑ ๏ แกป้ วดทอ้ งสุขมุ งั ๚ะ ปวดทอ้ งสขุ มุ ัง / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 63
๑๗ ๏ ลกั ษณแผนหงายรูปนบ้ี อกเส้นสกิ ขีนี ตามไนยอาจารย์ทา่ นกลา่ วไวท้ ีแ่ กต้ า่ งตา่ งกนั ด่งั น้ี ๚ะ ๛
๒๗๒ ๏ แก้ลมมุตกฤจน์ ๚ะ ลมมุตกิด /
๒๗๓ ๏ แก้ลมแสบลำ� ปะสาวะ ๚ะ ลมแสบลำ� ปสั สาวะ /
๒๗๔ ๏ แก้ขบล�ำปะสาวะ ๚ะ ขบลำ� ปัสสาวะ /
๒๗๕ ๏ แก้คนั ล�ำปะสาวะ ๚ะ คันลำ� ปัสสาวะ /
๒๗๖ ๏ แก้ปะสาวะขาวข่นุ ๚ะ ปัสสาวะขาวขนุ่ /
๒๗๗ ๏ แก้ปะสาวะแดง ๚ะ ปสั สาวะแดง /
๒๗๘ ๏ แกล้ มถว่ งลำ� ปะสาวะ ๚ะ ลมถ่วงลำ� ปัสสาวะ /
๒๗๙ ๏ แก้ลมกระไสยกลอ่ น ๚ะ ลมกระษยั กลอ่ น /
๒๘๐ ๏ แก้ลมให้เสียว ๚ะ ลมให้เสยี ว /
ล�ำดับ คำ� จารกึ คำ� เดิม ค�ำอ่านปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 64 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๒๘๑ ๏ แกล้ มส�ำรบั บรุ ุษ ๚ะ ลมสำ� หรบั บุรษุ /
๒๘๒ ๏ แกล้ มอะติสารมูต ๚ะ ลมอตสิ ารมูต /
๒๘๓ ๏ แกล้ มรัตฆาต ๚ะ ลมรตั ฆาต /
๒๘๔ ๏ แก้ลมปัศฆาต ๚ะ ลมปัตคาด /
๒๘๕ ๏ แกล้ มสันฑฆาต ๚ะ ลมสนั ฑฆาต /
๒๘๖ ๏ แก้ลมมตุ ฆาต ๚ะ ลมมุตฆาต /
๒๘๗ ๏ แกล้ มองคสตู ๚ะ ลมองคสูตร /
๒๘๘ ๏ แก้ลมเสียวปะสาวะ ๚ะ ลมเสยี วปสั สาวะ /
๒๘๙ ๏ แก้ลมใหแ้ สยงขน ๚ะ ลมให้แสยงขน /
๑๘ ๏ ลักษณแผนควำ�่ รูปนี้บอกเส้นสิกขีนี ตามไนยอาจารยท์ า่ นกล่าวไว้ที่แก้ตา่ งตา่ งกันดงั่ น้ี ๚ะ ๛
๒๙๐ ๏ แกล้ มคล้มุ คล่งั ๚ะ ลมคลุ้มคลั่ง /
๒๙๑ ๏ แกล้ มเบอื่ อาหาร ๚ะ ลมเบือ่ อาหาร /
๒๙๒ ๏ แกล้ มใหเ้ สยี ดราวขา้ ง ๚ะ ลมให้เสียดราวข้าง /
๒๙๓ ๏ แก้ลมบวมนา่ เหน่าในกองปะระเมหะ ๚ะ ลมบวมหน้าเหน่าในกองประเมหะ /
๒๙๔ ๏ แกล้ มอนั บังเกิดขนึ้ ในกองทรุ าวะสา ๚ะ ลมอนั บงั เกดิ ขน้ึ ในกองทรุ าวะสา /
๒๙๕ ๏ แก้ลมปวดบบุ โพ ๚ะ ลมปวดบพุ โพ /
ล�ำดับ ค�ำจารกึ คำ� เดมิ ค�ำอา่ นปัจจุบนั จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๒๙๖ ๏ แก้ลมปะสาวะด�ำ ๚ะ ลมปสั สาวะด�ำ /
๒๙๗ ๏ แกล้ มทุรนทุราย ๚ะ ลมทุรนทุราย /
๒๙๘ ๏ แกล้ มกาละมุดอันบงั เกิดแตข่ ว้ั ดี ลมกาฬมูตรอนั บงั เกดิ แต่ขวั้ ดี /
แลตับแลดวงหัทไทย ๚ะ และตับและดวงหทัย
๒๙๙ ๏ แก้ลมถว่ งนา่ เหน่า ๚ะ ลมถว่ งหนา้ เหน่า /
๓๐๐ ๏ แกล้ มเสยี ดโครง ๚ะ ลมเสยี ดโครง / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 65
๓๐๑ ๏ แกล้ มขดั ปะสาวะ ๚ะ ลมขัดปสั สาวะ /
๓๐๒ ๏ แก้เมอื่ ยปะระเหมะ ๚ะ เมอ่ื ยประเมหะ /
๓๐๓ ๏ แกล้ มปะสาวะเหลอื ง ๚ะ ลมปสั สาวะเหลอื ง /
๑๙ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู นี้ บอกกำ� เหนดิ เสน้ ในกองสมถุ าน ก�ำเรบิ หยอ่ น พกิ าร ตามอาจารย์ทา่ นแนะไว้ ๚ะ ๛
๓๐๔ ๏ เส้นนเี้ ตโชกำ� เรบิ ๚ะ เตโชกำ� เรบิ /
๓๐๕ ๏ เส้นนปี้ ัถวีหยอ่ น ๚ะ ปัถวหี ยอ่ น /
๓๐๖ ๏ เสน้ นี้วาโยพกิ าน ๚ะ วาโยพกิ าร /
๓๐๗ ๏ เสน้ นี้อาโปก�ำเรบิ ๚ะ อาโปกำ� เริบ /
๓๐๘ ๏ เส้นนเ้ี ตโชหยอ่ น ๚ะ เตโชหยอ่ น /
๓๐๙ ๏ เส้นนปี้ ถั วีธาตพุ กิ านต่างตา่ ง ๚ะ ปัถวธี าตุพกิ าร /
ล�ำดบั คำ� จารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ 66 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ /
/
๓๑๐ ๏ เส้นนอ้ี าโปพกิ าน ๚ะ อาโปพกิ าร /
/
๓๑๑ ๏ เส้นนว้ี าโยหยอ่ น ๚ะ วาโยหยอ่ น /
/
๓๑๒ ๏ เส้นนี้ปถั วีกำ� เรบิ ๚ะ ปัถวีกำ� เรบิ
/
๓๑๓ ๏ เส้นนเ้ี ตโชพิกาน ๚ะ เตโชพกิ าร /
/
๓๑๔ ๏ เส้นนอี้ าโปหยอ่ น ๚ะ อาโปหย่อน /
/
๓๑๕ ๏ เส้นนี้วาโยก�ำเริบ ๚ะ วาโยกำ� เริบ /
๏ บอกเสน้ ช้ันกลางดุจอาจารยก์ ล่าวไว้ ๚ะ บอกเสน้ ชัน้ กลางดุจอาจารยก์ ลา่ วไว้
๏ ซ้ายขวาดจุ กันให้เพทพงึ รวู้ ธิ จี ะนวดนน้ั ใหน้ วด ซา้ ยขวาดจุ กนั ใหแ้ พทยพ์ งึ รวู้ ธิ จี ะนวดนนั้
ตามสมถุ านกล่าวไว้ ๚ะ ให้นวดตามสมุฏฐานกลา่ วไว้
๒๐ ๏ ลักษณแผนควำ่� รูปนี้บอกเส้นฝา่ ยหลงั ในกองสมถุ าน กำ� เรบิ หย่อน พิการ ตามอาจารยก์ ล่าวไว้ ๚ะ ๛
๓๑๖ ๏ เสน้ นเ้ี ตโชแล่นมาดง่ั น้ี ๚ะ เตโชแลน่ มาดงั นี้
๓๑๗ ๏ เสน้ นป้ี ถั วแี ล่นมาด่งั นี้ ๚ะ ปถั วีแลน่ มาดังนี้
๓๑๘ ๏ เสน้ นี้วาโยแลน่ มาดงั่ นี้ ๚ะ วาโยแลน่ มาดังนี้
๓๑๙ ๏ เสน้ นอี้ าโปแล่นมาดั่งนี้ ๚ะ อาโปแล่นมาดงั นี้
๓๒๐ ๏ เสน้ น้เี ตโชแลน่ มาด่ังน้ี ๚ะ เตโชแล่นมาดงั นี้
๓๒๑ ๏ เสน้ น้ีปัถวีแล่นมาดัง่ นี้ ๚ะ ปัถวีแลน่ มาดงั นี้
ล�ำดบั ค�ำจารกึ คำ� เดมิ คำ� อ่านปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ /
/
๓๒๒ ๏ เสน้ น้ีอาโปแล่นมาด่ังน้ี ๚ะ อาโปแล่นมาดังน้ี /
/
๓๒๓ ๏ เสน้ นว้ี าโยแล่นมาดัง่ น้ี ๚ะ วาโยแลน่ มาดงั่ นี้ /
/
๓๒๔ ๏ เส้นนีป้ ถั วีแล่นมาดงั่ นี้ ๚ะ ปัถวีแลน่ มาดงั น้ี
/
๓๒๕ ๏ เสน้ นเ้ี ตโชแล่นมาด่งั น้ี ๚ะ เตโชแลน่ มาดงั น้ี /
๓๒๖ ๏ เส้นนีอ้ าโปแล่นมาดง่ั น้ี ๚ะ อาโปแลน่ มาดงั นี้ /
/
๓๒๗ ๏ เสน้ นี้วาโยแลน่ มาดง่ั นี้ ๚ะ วาโยแล่นมาดงั น้ี ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 67
๏ บอกเส้นช้นั กลาง ๚ะ บอกเสน้ ช้นั กลาง
ซา้ ยขวาดจุ กัน ซ้ายขวาดุจกัน
๒๑ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู น้ีบอกกำ� เหนดิ ทีต่ ัง้ แหง่ ระดธู าตสุ มถุ าน ตามอาจารย์ทา่ นกลา่ วไว้ ๚ะ ๛
๓๒๘ ๏ เตโชธาตสุ มถุ าน ๚ะ เตโชธาตุสมฏุ ฐาน
๓๒๙ ๏ คฤมหรรตระดู ๚ะ คมิ หันตฤดู
๓๓๐ ๏ เสน้ นอี้ ำ� มะพาทธิ ๚ะ อมั พาต /
๓๓๑ ๏ อาโปธาตุสมถุ าน ๚ะ อาโปธาตสุ มุฏฐาน
๓๓๒ ๏ เหมรรตระดู ๚ะ เหมนั ตฤดู
๓๓๓ ๏ เส้นนป้ี ศั ฆาตขวา ๚ะ ปัตคาดขวา /
๓๓๔ ๏ อัศฎากาศหล้าง ๚ะ อัษฎากาศลา่ ง /
ลำ� ดบั คำ� จารึกคำ� เดิม ค�ำอ่านปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 68 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ /
/
๓๓๕ ๏ ปฎั วธี าตสุ มถุ าน ๚ะ ปถั วีธาตุสมฏุ ฐาน
/
๓๓๖ ๏ สรรนิปาตะระดู ๚ะ สันนิบาตฤดู /
๓๓๗ ๏ เส้นนอ้ี �ำมะพฤกษ์ ๚ะ อมั พฤกษ์ / /
/
๓๓๘ ๏ วาโยธาตุสมุถาน ๚ะ วาโยธาตุสมฏุ ฐาน
/
๓๓๙ ๏ วศั สรรตระดู ๚ะ วสนั ตฤดู /
๓๔๐ ๏ เส้นนป้ี ัศฆาตซา้ ย ๚ะ ปตั คาดซา้ ย / /
๓๔๑ ๏ ตรกี ฏู วาตา ๚ะ ตรีกฏู วาตา /
๒๒ ๏ ลักษณแผนควำ่� รปู น้บี อกกำ� เหนดิ ท่ตี ั้ง แหง่ ระดธู าตสุ มุถานฝา่ ยหลัง ตามอาจารยท์ า่ นกลา่ วไว้ ๚ะ ๛
๓๔๒ ๏ เตโชธาตสุ มุถานออกด่งั น้ี ๚ะ เตโชธาตุสมุฏฐานออกดงั นี้
๓๔๓ ๏ คฤมหรรตะระดอู อกดั่งน้ี ๚ะ คมิ หนั ตฤดอู อกดงั น้ี
๓๔๔ ๏ อ�ำมภาทธิออกด่งั นี้ ๚ะ อมั พาตออกดังนี้ /
๓๔๕ ๏ ปัถวธี าตุสมถุ านออกดัง่ น้ี ๚ะ ปถั วธี าตุสมุฏฐานออกดังน้ี
๓๔๖ ๏ สรรนิปาตระดอู อกดัง่ นี้ ๚ะ สนั นิบาตฤดอู อกดงั นี้
๓๔๗ ๏ ปัศฆาตซา้ ยออกดัง่ นี้ ๚ะ ปตั คาดซ้ายออกดังน้ี /
๓๔๘ ๏ อศั ฎากาศหลา้ งออกด่ังนี้ ๚ะ อัษฎากาศล่างออกดงั นี้ /
๓๔๙ ๏ อาโปธาตุสมุถานออกดงั่ น้ี ๚ะ อาโปธาตสุ มุฏฐานออกดังนี้
ลำ� ดับ ค�ำจารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอ่านปจั จุบัน โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมุฏฐาน
คำ� ท่ี อาการ เส้น ลม /
๓๕๐ ๏ เหมรรตระดูออกดั่งน้ี ๚ะ เหมันตฤดอู อกดังน้ี / /
/
๓๕๑ ๏ อ�ำพฤกษออกด่งั น้ี ๚ะ อัมพฤกษอ์ อกดังนี้ /
/ /
๓๕๒ ๏ วาโยธาตุสมถุ านออกดั่งน้ี ๚ะ วาโยธาตุสมฏุ ฐานออกดงั นี้ / /
/
๓๕๓ ๏ วัศสรรตระดอู อกดง่ั น้ี ๚ะ วสันตฤดอู อกดังน้ี /
/
๓๕๔ ๏ ปศั ฆาตขวาออกดงั่ นี้ ๚ะ ปัตคาดขวาออกดงั น้ี /
/
๓๕๕ ๏ ตรกี ฏู ออกดั่งนี้ ๚ะ ตรีกูฏออกดังนี้ ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 69
๒๓ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นบ้ี อกกำ� เหนดิ อสุริณฑณั ญาณธาตุ เกดิ แตก่ องเตโชพิบดั ๚ะ ๛
๓๕๖ ๏ เสน้ นี้อศั ฎากาษบน ๚ะ อษั ฎากาศบน
๓๕๗ ๏ เสน้ นกี้ ะตกิ ะเตโชเจือด้วยสรรพพศิ ม์ ๚ะ กตกิ เตโชเจือด้วยสรรพพิษ
๓๕๘ ๏ เส้นนีม้ ันทะเตโชเจอื ด้วยเสมหะ ๚ะ มนั ทเตโชเจือดว้ ยเสมหะ
๓๕๙ ๏ เสน้ นี้รตั ฆาตขวาเจือดว้ ยทวีพิศม์ ๚ะ รตั ฆาตขวาเจอื ดว้ ยทวีพิษ
๓๖๐ ๏ เส้นนสี้ มุ ระนันติ ๚ะ สมุ ระมันติ
๓๖๑ ๏ เส้นนี้สมะเตโชเจือในประชุมสาม ๚ะ สมเตโชเจือในประชุมสาม
๓๖๒ ๏ เสน้ นว้ี สิ มะเตโชเจือด้วยสรรพวาตะธาตุ ๚ะ วสิ มเตโชเจอื ด้วยสรรพวาตะธาตุ
๓๖๓ ๏ เส้นนร้ี ดั ฆาตซา้ ยเจือด้วยพิศม์ท้ังสอง ๚ะ รัตฆาตซ้ายเจือด้วยพิษทัง้ สอง
ล�ำดบั คำ� จารกึ ค�ำเดิม ค�ำอ่านปัจจบุ ัน โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมุฏฐาน 70 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี อาการ เสน้ ลม
/
๒๔ ๏ ลักษณแผนคว่ำ� รูปนี้บอกกำ� เหนดิ อสรุ ณิ ฑัณญาณธาตุ เกดิ แต่กองเตโชพิบตั ๚ะ ๛ / /
/ /
๓๖๔ ๏ เสน้ น้อี ศั ฎากาษบน ๚ะ อัษฎากาศบน / /
/
๓๖๕ ๏ เสน้ นก้ี ะติกะเตโชแล่นออกดง่ั น้ี ๚ะ กติกเตโชแล่นออกดงั นี้
/
๓๖๖ ๏ เสน้ นม้ี นั ทะเตโชแลน่ ออกดัง่ นี้ ๚ะ มันทเตโชแลน่ ออกดังนี้ /
/
๓๖๗ ๏ เส้นน้รี ตั ฆาตซ้ายแลน่ ออกดัง่ นี้ ๚ะ รัตฆาตซา้ ยแล่นออกดงั นี้ /
๓๖๘ ๏ เส้นนส้ี ุมระนนั ติ ๚ะ สุมระมันติ /
๓๖๙ ๏ เสน้ น้ีสมะเตโชแลน่ ออกมาด่งั นี้ ๚ะ สมเตโชแล่นออกมาดงั น้ี /
๓๗๐ ๏ เสน้ นีว้ ิสมะเตโชแลน่ ออกดัง่ นี้ ๚ะ วสิ มเตโชแล่นออกดังนี้
๓๗๑ ๏ เส้นนี้รตั ฆาตขวาแล่นออกมาด่งั นี้ ๚ะ รัตฆาตขวาแลน่ ออกมาดงั น้ี
๒๕ ๏ ลกั ษณแผนหงายรูปน้บี อกกำ� เหนิดอสรุ ณิ ฑณั ญาณธาตุ เกิดแตก่ องอาโปพิบัต ๚ะ ๛
๓๗๒ ๏ เส้นน้ีหัทยวาต ๚ะ หทยั วาต
๓๗๓ ๏ เส้นน้กี ะตกิ ะอาโปเจอื ในกองโลหติ ๚ะ กตกิ อาโปเจอื ในกองโลหติ
๓๗๔ ๏ เสน้ น้มี ันทอาโปเจอื ในกองเสมหสมุถาน ๚ะ มันทอาโปเจอื ในกองเสมหะสมุฏฐาน
๓๗๕ ๏ เสน้ นี้มุตฆาตขวาเจือในกองโลหิตเสมหะ ๚ะ มุตฆาตขวาเจอื ในกองโลหติ เสมหะ
๓๗๖ ๏ เสน้ นี้สัถกะวาต ๚ะ สตั ถกวาต
๓๗๗ ๏ เส้นน้สี มะอาโปเจือในประชมุ ๖ ๚ะ สมอาโปเจอื ในประชมุ ๖
ล�ำดับ คำ� จารกึ ค�ำเดมิ คำ� อา่ นปัจจุบนั โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมุฏฐาน
ค�ำที่ อาการ เส้น ลม /
/
๓๗๘ ๏ เสน้ นว้ี ิสมะอาโปเจอื ในกองลมเปน็ กำ� ลงั ๚ะ วิสมอาโปเจือในกองลมเปน็ กำ� ลัง /
/
๓๗๙ ๏ เส้นนม้ี ุตฆาตซา้ ยเจอื ในสมุถานประชุม ๚ะ มุตฆาตซา้ ยเจือในสมฏุ ฐานประชมุ / /
/ /
๒๖ ๏ ลกั ษณแผนควำ�่ รปู นี้บอกกำ� เหนิดอสรุ ิณฑัณญาณธาตุ เกิดแต่กองอาโปพบิ ตั ๚ะ ๛ /
/
๓๘๐ ๏ เสน้ นสี้ กั ถะวาตธาตุออกด่ังนี้ ๚ะ สัตถกวาตธาตุออกดงั น้ี
/
๓๘๑ ๏ เส้นนส้ี มะอาโปแล่นออกมาดง่ั นี้ ๚ะ สมอาโปแลน่ ออกมาดงั น้ี /
/
๓๘๒ ๏ เสน้ นว้ี สิ มะอาโปแล่นออกมาดั่งนี้ ๚ะ วสิ มอาโปแล่นออกมาดังนี้ / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 71
๓๘๓ ๏ เส้นนีม้ ตุ ฆาตซ้ายแล่นออกมาดง่ั น้ี ๚ะ มุตฆาตซา้ ยแลน่ ออกมาดังน้ี /
๓๘๔ ๏ เสน้ นห้ี ทัยวาตออกมาดงั่ นี้ ๚ะ หทยั วาตออกมาดังน้ี
๓๘๕ ๏ เส้นน้ีกะตกิ ะอาโปแล่นออกมาด่ังน้ี ๚ะ กตกิ อาโปแล่นออกมาดงั นี้
๓๘๖ ๏ เสน้ น้ีมนั ทะอาโปแลน่ ออกมาดั่งนี้ ๚ะ มนั ทอาโปแลน่ ออกมาดังนี้
๓๘๗ ๏ เส้นนม้ี ุตฆาตขวาแลน่ ออกมาดัง่ น้ี ๚ะ มตุ ฆาตขวาแลน่ ออกมาดงั น้ี
๒๗ ๏ ลักษณแผนหงายรปู น้ี บอกกำ� เหนดิ อสุริณฑณั ญาณธาตุ เกิดแต่กองวาโยพิบัติ ๚ะ ๛
๓๘๘ ๏ เส้นนพ้ี ะหวิ าตะหัทไทย ๚ะ พหวิ าตาหทัย
๓๘๙ ๏ เส้นนกี้ ะติกะวาโยระคนดว้ ยกำ� เดา ๚ะ กติกวาโยระคนด้วยกำ� เดา
๓๙๐ ๏ เสน้ นม้ี ันทะวาโยระคนดว้ ยเสมหะ ๚ะ มันทวาโยระคนด้วยเสมหะ
๓๙๑ ๏ เสน้ นป้ี ัศฆาตขวาระคนดว้ ยอทุ งั คมาวาต ๚ะ ปัตคาดขวาระคนดว้ ยอุทธังคมาวาตา
ล�ำดบั ค�ำจารึกคำ� เดมิ คำ� อา่ นปจั จุบนั โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมฏุ ฐาน 72 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่ อาการ เสน้ ลม /
/ /
๓๙๒ ๏ เส้นนี้วิหกะวาตะพตั ๚ะ วิหกวาตพคั /
/
๓๙๓ ๏ เสน้ น้ีสมะวาโยระคนในประชมุ ๙ ๚ะ สมวาโยระคนในประชมุ ๙ / /
/
๓๙๔ ๏ เสน้ นี้วิสมะวาโยรคนด้วยลมเปน็ กำ� ลงั ๚ะ วสิ มวาโยระคนดว้ ยลมเปน็ ก�ำลงั /
/
๓๙๕ ๏ เสน้ น้ปี ัศฆาตซา้ ยรคนด้วยอะโทคะมาวาต ๚ะ ปตั คาดซ้ายระคนดว้ ยอโธคมาวาตา /
/
๒๘ ๏ ลักษณแผนคว่ำ� รปู น้ี บอกก�ำเหนิดอสุริณฑัณญาณธาตุ เกิดแตก่ องวาโยพิบตั ๚ะ ๛ //
๓๙๖ ๏ เส้นนว้ี หิ กะวาตะพัต ๚ะ วิหกวาตพัค /
๓๙๗ ๏ เสน้ นี้สมะวาโยแลน่ ออกมาดง่ั น้ี ๚ะ สมวาโยแล่นออกมาดงั น้ี
๓๙๘ ๏ เสน้ นีว้ ิสมะวาโยแล่นออกมาดั่งน้ี ๚ะ วสิ มวาโยแลน่ ออกมาดงั น้ี
๓๙๙ ๏ เส้นน้ีปศั ฆาตซ้ายแล่นออกมาด่ังน้ี ๚ะ ปัตคาดซา้ ยแลน่ ออกมาดังนี้
๔๐๐ ๏ เส้นน้พี ะหวิ าตะหทยั แล่นออกมาด่งั นี้ ๚ะ พหวิ าตาหทยั แลน่ ออกมาดังนี้
๔๐๑ ๏ เสน้ นี้กะติกะวาโยแล่นออกมาด่ังนี้ ๚ะ กติกวาโยแลน่ ออกมาดังนี้
๔๐๒ ๏ เสน้ นม้ี นั ทะวาโยแลน่ ออกมาดงั่ น้ี ๚ะ มันทวาโยแล่นออกมาดังน้ี
๔๐๓ ๏ เสน้ นี้ปศั ฆาตขวาแลน่ ออกมาดง่ั นี้ ๚ะ ปตั คาดขวาแล่นออกมาดงั น้ี
๒๙ ๏ ลกั ษณแผนหงายรปู น้ี บอกกำ� เหนดิ อสรุ ินฑณั ญาณธาตุ เกดิ แตก่ องปัถวพี บิ ัติ ๚ะ ๛
๔๐๔ ๏ เส้นนี้พยัติวาโยมรรค ๚ะ พยตั วิ าโยมัคคะ
๔๐๕ ๏ เส้นนี้กะตกิ ะปัถวรี ะคนด้วยอะชิรณธาตุ ๚ะ กตกิ ปัถวรี ะคนดว้ ยอชิรณธาตุ
ลำ� ดับ คำ� จารึกค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปัจจบุ นั โรค/ จ�ำแนกค�ำ สมฏุ ฐาน
คำ� ท่ี อาการ เสน้ ลม
/
๔๐๖ ๏ เสน้ น้ีมนั ทะปถั วรี ะคนด้วยเสมหะ ๚ะ มันทปัถวีระคนดว้ ยเสมหะ / /
๔๐๗ ๏ เสน้ นสี้ นั ทะฆาตขวาระคนดว้ ยวทิ ราธปิ ระชมุ ๚ะ สนั ฑฆาตขวาระคนด้วยวทิ ราธปิ ระชุม / /
/ /
๔๐๘ ๏ เสน้ นี้วปิ ัศนะวาตะ ๚ะ วิปสั สนวาตา / /
/
๔๐๙ ๏ เสน้ นี้สมะปัถวรี ะคนในมะหาสรรนบิ าต ๚ะ วสิ มปถั วีระคนในมหาสันนบิ าต /
/
๔๑๐ ๏ เสน้ นี้วสิ มะปถั วีระคนดว้ ยองั คาระวาต ๚ะ วสิ มปถั วีระคนด้วยอังคารวาต /
/
๔๑๑ ๏ เส้นนส้ี ันทะฆาตซา้ ยระคนดว้ ยลม-โลหติ -มัษ สนั ฑฆาตซา้ ยระคนด้วยลม-โลหิต-มงั สะ ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 73
ประชมุ ๚ะ ประชุม
๓๐ ๏ ลกั ษณแผนคว�่ำรูปนี้ บอกกำ� เหนิดอสรุ นิ ฑณั ญาณธาตุ เกดิ แต่กองปถั วีพิบตั ิ ๚ะ ๛
๔๑๒ ๏ เสน้ นี้วปิ ัศนะวาต ๚ะ วปิ ัสสนวาตา
๔๑๓ ๏ เสน้ นี้สมะปถั วีแล่นออกมาดั่งน้ี ๚ะ สมปัถวีแลน่ ออกมาดงั นี้
๔๑๔ ๏ เสน้ นว้ี ิสมะปัถวีแลน่ ออกมาด่งั น้ี ๚ะ วิสมปัถวีแล่นออกมาดังน้ี
๔๑๕ ๏ เส้นนส้ี ันทะฆาตซา้ ยแลน่ ออกมาดั่งน้ี ๚ะ สนั ฑฆาตซ้ายแลน่ ออกมาดังนี้
๔๑๖ ๏ เส้นนี้พยัตโิ ยมรรค ๚ะ พยัตวิ าโยมัคคะ
๔๑๗ ๏ เสน้ น้ีกะตกิ ะปถั วีแลน่ ออกมาดง่ั น้ี ๚ะ กตกิ ปัถวแี ลน่ ออกมาดังน้ี
๔๑๘ ๏ เส้นนี้มันทะปถั วีแลน่ ออกมาดงั่ นี้ ๚ะ มนั ทปัถวีแล่นออกมาดงั น้ี
๔๑๙ ๏ เสน้ นส้ี นั ทะฆาตขวาแล่นออกมาด่งั นี้ ๚ะ สันฑฆาตขวาแลน่ ออกมาดังน้ี
ลำ� ดับ ค�ำจารกึ ค�ำเดิม คำ� อ่านปัจจบุ นั จ�ำแนกค�ำ 74 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๓๑ ๏ ลักษณแผนหงายรูปน้ี บอกทีแ่ ก้ในกองสมฏุ ฐานเตโช ประชมุ ในสมุฏฐานธาตุ ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๔๒๐ ๏ แกป้ วดปกังก็ได้ ๚ะ ปวดปะกงั /
๔๒๑ ๏ แก้ลมมหาสนุก ๚ะ ลมมหาสนกุ /
๔๒๒ ๏ แกช้ วิ หาสดม ๚ะ ชิวหาสดมภ์ /
๔๒๓ ๏ แกส้ อึกเพ่ือพิศ ๚ะ สะอกึ เพอ่ื พิษ /
๔๒๔ ๏ แก้สคริวเพลิง ๚ะ ตะคริวเพลงิ /
๔๒๕ ๏ แกป้ ศั ฆาตขวา ๚ะ ปตั ฆาตขวา /
๔๒๖ ๏ แกป้ ระวาตะคณุ ๚ะ ประวาตะคุณ /
๔๒๗ ๏ แก้ไหลต่ ายทงั้ สองข้าง ๚ะ ไหลต่ ายท้ังสองข้าง /
๔๒๘ ๏ แกเ้ สียดขา้ งท้ังสอง ๚ะ เสยี ดข้างท้งั สอง /
๔๒๙ ๏ แก้ปศั ฆาตซ้าย ๚ะ ปัตคาดซา้ ย /
๔๓๐ ๏ แก้ฤศดวงไอ ๚ะ รดิ สีดวงไอ /
๔๓๑ ๏ แกเ้ ม่อื ยขบท้งั สองขา้ ง ๚ะ เมือ่ ยขบท้ังสองขา้ ง /
๔๓๒ ๏ แก้สคริวชกั มือ ๚ะ ตะครวิ ชักมอื /
๔๓๓ ๏ แก้สรรพลมทั้งปวง ๚ะ สรรพลมทั้งปวง /
ลำ� ดบั ค�ำจารกึ ค�ำเดิม ค�ำอา่ นปัจจุบนั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๓๒ ๏ ลกั ษณแผนหงายรูปนี้ บอกทีแ่ ก้ในกองสมะเตโช ประชมุ ในสมุฏฐาน ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๔๓๔ ๏ แก้โสตโรค ๚ะ โสตโรค /
๔๓๕ ๏ แก้ไหลต่ ายทหี่ น่ึง ๚ะ ไหลต่ ายที่หนึง่ /
๔๓๖ ๏ แก้ยกมอื มิขนึ้ ๚ะ แก้ยกมือไม่ข้ึน /
๔๓๗ ๏ แก้ปศั ฆาตนอก ๚ะ ปตั คาดนอก /
๔๓๘ ๏ แก้รตั ฆาตนอก ๚ะ รัตฆาตนอก / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 75
๔๓๙ ๏ แก้สนั ทฆาตนอก ๚ะ สนั ฑฆาตนอก /
๔๔๐ ๏ แกข้ ดั เขา่ ๚ะ ขัดเข่า /
๔๔๑ ๏ แก้ศศี ะโรค ๚ะ ศรี ษะโรค /
๔๔๒ ๏ แก้ไหลต่ ายท่ีหน่ึง ๚ะ ไหลต่ ายท่หี นง่ึ /
๔๔๓ ๏ แก้ไหวตวั มไิ ด้ใหเ้ สียดแทง ๚ะ ไหวตวั ไม่ได้ให้เสียดแทง /
๔๔๔ ๏ แกจ้ ะโปง ๚ะ จบั โปง /
๔๔๕ ๏ แกเ้ ขา่ คเู้ ยยี ดมอิ อก ๚ะ เข่าคเู้ หยียดไมอ่ อก /
๔๔๖ ๏ แก้ชักเทา้ สทก ๚ะ ชกั เท้าสะทก /
๓๓ ๏ ลักษณแผนหงายรูปนี้ บอกท่แี ก้ในกองวิสมะเตโช ประชมุ ในกองวาตะโรค ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๔๔๗ ๏ แกป้ วดศีศะเชา้ ค่ำ� ๚ะ ปวดศรี ษะ เชา้ คำ�่ /
ลำ� ดบั คำ� จารึกคำ� เดิม คำ� อา่ นปัจจบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 76 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ /
๔๔๘ ๏ แก้กระหายน�้ำ ๚ะ กระหายน�้ำ /
๔๔๙ ๏ แก้วงิ เวียนจกั ษุ ๚ะ วงิ เวยี นจักษุ /
๔๕๐ ๏ แกห้ นกั หลังจักษุ ๚ะ หนกั หลงั จักษุ /
๔๕๑ ๏ แกส้ รรนิบาตปวดศีศะ นำ�้ ตาตก ๚ะ สนั นิบาตปวดศรี ษะ นำ�้ ตาตก /
๔๕๒ ๏ แก้ลมพศิ ษดง่ั พศิ งู ๚ะ ลมพษิ ดั่งพษิ งู /
๔๕๓ ๏ แก้ปากเปีย้ วเพือ่ ก�ำเดาแลลมรคนกัน ๚ะ ปากเบีย้ วเพ่อื กำ� เดาและลมระคนกัน
๔๕๔ ๏ แกเ้ จ็บหลัง ๚ะ เจบ็ หลัง /
๔๕๕ ๏ แกป้ ศั ฆาตตงึ ๚ะ ปัตคาดตงึ /
๔๕๖ ๏ แก้ขอ้ มือตาย ๚ะ ข้อมอื ตาย /
๔๕๗ ๏ แก้เขา่ เคล็ดแคลง ๚ะ เขา่ เคลด็ แพลง /
๔๕๘ ๏ แกล้ มเหน็ดชา ๚ะ ลมเหน็บชา /
๓๔ ๏ ลกั ษณแผนควำ�่ รูปนี้ บอกท่ีแก้วิสมะเตโช ประชุมในกองวาตะโรค ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๔๕๙ ๏ แก้จกั ษมุ วั หมอก ๚ะ จักษุมวั หมอก /
๔๖๐ ๏ แกจ้ กั ษโุ รคให้ วงิ /เวยี น เจบ็ ในกระบอกจกั ษุ ๚ะ จักษุโรคให้วิง ให้เวียนเจ็บในกระบอก /
จักษุ
๔๖๑ ๏ แก้โสตตึง ๚ะ โสตตงึ /
ลำ� ดับ ค�ำจารกึ ค�ำเดมิ คำ� อา่ นปัจจุบนั จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๔๖๒ ๏ แก้ปวดกระบอกจกั ษุ ๚ะ ปวดกระบอกจักษุ /
๔๖๓ ๏ แก้โลหิตตีข้นึ ๚ะ โลหิตตขี ้ึน /
๔๖๔ ๏ แก้เสียดตะโพก ๚ะ เสยี ดสะโพก /
๔๖๕ ๏ แกล้ มให้เวยี นศีศะ ๚ะ ลมให้เวียนศรี ษะ /
๔๖๖ ๏ แกล้ มไหล่ตาย ๚ะ ลมไหล่ตาย /
๔๖๗ ๏ แก้ลมแทงสขี ้างเกดิ แต่กองปศั ฆาต ๚ะ ลมแทงสขี า้ งเกิดแตก่ องปัตคาด / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 77
๔๖๘ ๏ แก้ลมใหข้ าตาย ๚ะ ลมให้ขาตาย /
๔๖๙ ๏ แกล้ มขึน้ เบอื้ งสงู ตลอดกมอ่ มทั้งสองขา้ ง ๚ะ ลมขนึ้ เบอ้ื งสงู ตลอดกระหมอ่ มทง้ั สองขา้ ง /
๓๕ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นี้ บอกทแี่ ก้ในกองกะตกิ ะเตโช ประชมุ ในสรรพพิศ อาจารย์ท่านกลา่ วไว้ ๚ะ ๛
๔๗๐ ๏ แก้จับสรรนิบาต ๚ะ จบั สนั นิบาต /
๔๗๑ ๏ แกส้ รรนบิ าตสท้าน ๚ะ สันนบิ าตสะทา้ น /
๔๗๒ ๏ แก้ลมใหน้ ้�ำตาตก ๚ะ ลมใหน้ ำ�้ ตาตก /
๔๗๓ ๏ แก้ล้นิ กดา้ งคางแขง ๚ะ ลน้ิ กระดา้ งคางแข็ง /
๔๗๔ ๏ แก้ลมมพี ศิ ๚ะ ลมมีพษิ /
๔๗๕ ๏ แกล้ มสรรนิบาต ๚ะ ลมสนั นบิ าต /
๔๗๖ ๏ แกเ้ จ็บสนั หลัง ๚ะ เจ็บสนั หลงั /
ล�ำดับ คำ� จารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปัจจุบัน จ�ำแนกค�ำ 78 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ /
๔๗๗ ๏ แก้ลมใหต้ าวิง ๚ะ ลมให้ตาวิง /
๔๗๘ ๏ แก้ลมปากเบี้ยว ๚ะ ลมปากเบย้ี ว /
๔๗๙ ๏ แกต้ ามืดแลหหู นกั ๚ะ ตามืดและหูหนกั /
๔๘๐ ๏ แก้ก�ำเดาปิตตะรคน ๚ะ กำ� เดาปิตตะระคน
๔๘๑ ๏ แก้จุกอกทงั้ สองข้าง ๚ะ จกุ อกท้ังสองขา้ ง /
๔๘๒ ๏ แก้ลมอศั ฏากาษ ๚ะ ลมอษั ฎากาศ /
๔๘๓ ๏ แก้ลมจับนิง่ ไป ๚ะ ลมจบั นิง่ ไป /
๓๖ ๏ ลักษณแผนควำ�่ รูปน้ี บอกที่แก้ในกองกะตกิ ะเตโช ประชมุ ในสรรพพิศ ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๔๘๔ ๏ แกร้ าชยกั ษ์ ๚ะ ราชธยักษ์ /
๔๘๕ ๏ แก้ชกั ปากเบ้ียว ๚ะ ชักปากเบ้ียว /
๔๘๖ ๏ แก้จักษเุ หลอื ก ๚ะ จักษุเหลอื ก /
๔๘๗ ๏ แกต้ ัวรอ้ นสดุง้ ๚ะ ตัวร้อนสะด้งุ /
๔๘๘ ๏ แกเ้ สมหะทน้ ๚ะ เสมหะทน้ /
๔๘๙ ๏ แกส้ ครวิ เพลงิ ๚ะ ตะคริวเพลงิ /
๔๙๐ ๏ แกบ้ าทเพลงิ ๚ะ บาทเพลิง /
๔๙๑ ๏ แก้ลมให้กรน ๚ะ ลมใหก้ รน /
ล�ำดับ ค�ำจารึกคำ� เดมิ คำ� อ่านปจั จุบัน จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๔๙๒ ๏ แก้ลมชวิ ะหาสดม ๚ะ ลมชิวหาสดมภ์ /
๔๙๓ ๏ แก้จกั ษุพร่าง ๚ะ จักษุพรา่ ง /
๔๙๔ ๏ แกพ้ ศิ อนั ทพฤกษ์ ๚ะ พิษอัณฑพฤกษ์ /
๔๙๕ ๏ แกบ้ วมมพี ิศ ๚ะ บวมมพี ิษ /
๔๙๖ ๏ แกร้ อ้ นปลายมอื ๚ะ ร้อนปลายมือ /
๔๙๗ ๏ แกร้ อ้ นปลายเทา้ ๚ะ ร้อนปลายเท้า / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 79
๓๗ ๏ ลกั ษณแผนหงายรูปน้ี บอกทีแ่ ก้ในกองมันทะเตโช ประชมุ ในกองเสมหะ ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๔๙๘ ๏ แก้ปวดศศี ะฤศดวง ๚ะ ปวดศรี ษะรดิ สดี วง /
๔๙๙ ๏ แกต้ ้นลิน้ กระดา้ ง เจรจามิชดั ๚ะ ต้นล้ินกระด้าง เจรจาไม่ชดั /
๕๐๐ ๏ แกม้ อื ตายท้งั สอง ๚ะ มอื ตายทงั้ สอง /
๕๐๑ ๏ แกอ้ ันทะภาทธ์ิ ๚ะ อณั ฑพาต /
๕๐๒ ๏ แก้ปัศฆาตขวา ๚ะ ปตั คาดขวา /
๕๐๓ ๏ แก้กลอ่ นแหง้ ๚ะ กลอ่ นแหง้ /
๕๐๔ ๏ แก้เสมหะปะจกุ ๚ะ เสมหะปะจุก /
๕๐๕ ๏ แกเ้ สยี ดราวขา้ ง ๚ะ เสยี ดราวข้าง /
๕๐๖ ๏ แก้สอึกเพื่อเสมหะ ๚ะ สะอกึ เพ่อื เสมหะ /
ลำ� ดับ คำ� จารึกคำ� เดิม ค�ำอ่านปจั จบุ นั จ�ำแนกค�ำ 80 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมุฏฐาน
อาการ
๕๐๗ ๏ แกแ้ ขนตาย ๚ะ แขนตาย /
๕๐๘ ๏ แก้ลงใหป้ วดมวน เสมหะมีพิศ ๚ะ ลงให้ปวดมวน เสมหะมพี ษิ /
๕๐๙ ๏ แกก้ ล่อนนำ�้ ๚ะ กลอ่ นน้ำ� /
๓๘ ๏ ลกั ษณแผนคว่�ำรปู น้ี บอกทแี่ กม้ นั ทะเตโช ประชมุ ในกองเสมหะ อาจารย์ทา่ นกล่าวไว้ ๚ะ ๛
๕๑๐ ๏ แกข้ บศีศะเป็นกำ� ลัง ๚ะ ขบศีรษะเป็นกำ� ลงั /
๕๑๑ ๏ แกป้ ลายปศั ฆาต เบือนฅอมไิ ด้ใหป้ วดขบ ๚ะ ปลายปตั คาด หนั คอไมไ่ ด้ให้ปวดขบ /
๕๑๒ ๏ แกข้ อ้ มอื เคลด็ ๚ะ ขอ้ มอื เคลด็ /
๕๑๓ ๏ แกอ้ �ำภาทธ์ิมีพศิ ใหเ้ สโทตก ๚ะ อมั พาตมีพิษใหเ้ หงือ่ ออกมาก /
๕๑๔ ๏ แก้โสวะโรค ๚ะ** (โสภะโรค) โสภะโรค /
๕๑๕ ๏ แกเ้ สมหะเหนยี ว ๚ะ เสมหะเหนยี ว /
๕๑๖ ๏ แก้มวนเสมหะ ๚ะ มวนเสมหะ /
๕๑๗ ๏ แกส้ อึกเพือ่ เสมหะ ๚ะ สะอึกเพอ่ื เสมหะ /
๕๑๘ ๏ แก้มือเหน็ดชา ๚ะ มอื เหนบ็ ชา /
๕๑๙ ๏ แก้ปวดเสมหะ ๚ะ ปวดเสมหะ /
๕๒๐ ๏ แก้กล่อนนำ�้ ให้ไปปสาวะบอ่ ยบ่อย ๚ะ กล่อนน�ำ้ ให้ไปปัสสาวะบ่อยมาก /
ลำ� ดับ คำ� จารึกคำ� เดิม คำ� อา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๓๙ ๏ ลกั ษณแผนหงายรูปน้ี แก้ในกองสมะอาโป ประชุมในสมถุ าน ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๕๒๑ ๏ เส้นนีแ้ ก้จบั เจลียง ๚ะ ไขเ้ จลยี ง /
๕๒๒ ๏ เสน้ นส้ี รรนบิ าตปกงั มักจับเพลาเช้า ๚ะ สันนบิ าตปะกงั มกั เป็นเวลาเช้า /
๕๒๓ ๏ เส้นนี้ลมจบั ท�ำใหจ้ ักษุแหกนำ้� ตาตก ๚ะ ลมจับทำ� ให้จกั ษแุ หกน�ำ้ ตาตก /
๕๒๔ ๏ เส้นนช้ี วี ะหาสดมจบั ต้นล้ินเจรจามิชดั ๚ะ ชวิ หาสดมภจ์ ับต้นลิน้ เจรจาไมช่ ดั /
๕๒๕ ๏ เสน้ นล้ี มจับมพี ิศ ๚ะ ลมจบั มพี ิษ / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 81
๕๒๖ ๏ เสน้ นแ้ี กต้ าวงิ กลางคนื แกเ้ จบ็ จกั ษแุ ลไขจ้ บั ๚ะ ตาวิงกลางคนื แก้เจบ็ จกั ษแุ ละไข้จับ /
๕๒๗ ๏ เส้นนแ้ี กล้ มชกั ใหป้ ากเบยี้ วแลจักษมุ ืด ๚ะ ลมชกั ใหป้ ากเบย้ี วและจกั ษมุ ดื /
๕๒๘ ๏ เส้นนแ้ี ก้ลมมีพิศจับดังพศิ ไข้เหนอื ๚ะ ลมมีพิษจบั ดังพษิ ไข้เหนือ /
๔๐ ๏ ลักษณแผนคว�ำ่ รูปน้ี บอกทีแ่ ก้ในกองสมะอาโป ประชมุ ในสมุฏฐาน ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๕๒๙ ๏ เสน้ น้แี กต้ อ้ เกดิ ในจักษุ ๚ะ ต้อเกดิ ในตา /
๕๓๐ ๏ เส้นแกล้ มใหห้ หู นกั ทัง้ สองขา้ ง ๚ะ ลมให้หหู นัก (ไม่ได้ยนิ ) ทั้งสองข้าง /
๕๓๑ ๏ เสน้ นี้แกล้ มจบั ให้จักษุมดื ท้งั สองขา้ ง ๚ะ ลมจับใหต้ ามดื มัวท้งั สองข้าง /
๕๓๒ ๏ เส้นนีแ้ ก้ลมจบั ชักสะทกให้เจบอก ๚ะ ลมจบั ชักสะทกให้เจ็บอก /
๕๓๓ ๏ เส้นนี้แก้ชักไข้เจลียง ๚ะ ชักไข้เจลยี ง /
๕๓๔ ๏ เสน้ น้ีแก้อนั ทะพฤกษมีพศิ แลลมวไิ สยคณุ ๚ะ อัณฑพฤกษ์มีพิษและลมวสิ ยั คณุ /
ล�ำดบั คำ� จารกึ ค�ำเดมิ ค�ำอา่ นปัจจุบนั จ�ำแนกค�ำ 82 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๕๓๕ ๏ เสน้ น้ีแก้จกั ษุเปนหมอกดว้ ยกำ� ลงั ลม ๚ะ ตาเป็นหมอกด้วยกำ� ลงั ลม /
๕๓๖ ๏ เส้นนี้แก้ปวดศีศะให้จักษุวงิ เปนฝ้าหมอก ๚ะ ปวดศรี ษะให้ตาลายเป็นฝ้าหมอก /
๔๑ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นี้ บอกท่ีแก้ในกองวสิ มะอาโป ประชุมในกองวาตะโรค ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๕๓๗ ๏ เสน้ น้ีแก้ชักเขม่นจักษุ ๚ะ ชักเขม่นตา /
๕๓๘ ๏ เส้นน้ีแก้ฤศดวงกระทำ� ให้ไอมิหยุด ๚ะ ริดสดี วงท�ำให้ไอไม่หยุด /
๕๓๙ ๏ เสน้ นี้แก้ลมกระทำ� ใหเ้ จรจามิได้ใหล้ นิ้ หด ๚ะ ลมทำ� ให้เจรจาไมไ่ ด้ใหล้ ้นิ หด /
๕๔๐ ๏ เสน้ นีแ้ ก้ลมรัตคณุ ใหม้ อื ตายแลเหนด็ ชา ๚ะ ลมรตั นคณุ ใหม้ อื ตายและเหนบ็ ชา /
๕๔๑ ๏ เส้นนีแ้ ก้ลมจุกลำ� ฅอ ๚ะ ลมจุกลำ� คอ /
๕๔๒ ๏ เสน้ นี้แก้ลมสรรนบิ าตข้ึนสูงปวดศีศะ ๚ะ ลมสันนบิ าตขึ้นสูงปวดศีรษะ /
๕๔๓ ๏ เสน้ นแ้ี กล้ มให้คนั กม่อมมกั เกิดรงั แค ๚ะ ลมให้คนั กระหมอ่ มมักเกิดรังแค /
๕๔๔ ๏ เสน้ นแ้ี กล้ มมือตายแลจกุ อกแลเจ็บในอก ๚ะ ลมมือตายและจุกอกและเจบ็ ในอก /
๔๒ ๏ ลักษณแผนควำ่� รปู น้ี บอกทแี่ ก้ในกองวิสมะอาโป ประชมุ ในกองวาตะโรค ตามอาจารยท์ ่านแนะไว้ ดงั น้ี ๚ะ ๛
๕๔๕ ๏ เสน้ นแ้ี กจ้ ักษุมืด ๚ะ ตามดื /
๕๔๖ ๏ เสน้ นแ้ี กเ้ จบ็ แกว้ โสตมกั เปนนำ�้ หนวก ๚ะ เจ็บแกว้ หมู ักเปน็ นำ้� หนวก /
๕๔๗ ๏ เสน้ นแี้ กเ้ จบ็ กระบอกจกั ษดุ งั่ มดตะนอยตอ่ ย ๚ะ เจ็บกระบอกตาดงั่ มดตะนอยต่อย /
๕๔๘ ๏ เสน้ นแ้ี กล้ มชกั ใหแ้ ขนสน่ั ทง้ั สองขา้ งดจุ กนั ๚ะ ลมชักใหแ้ ขนสั่นท้ังสองข้างดจุ กนั /
ล�ำดบั คำ� จารึกคำ� เดมิ ค�ำอา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำท่ี
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
/
๕๔๙ ๏ เสน้ นแ้ี ก้ไหล่ตายยกมไิ ด้ ๚ะ ไหลต่ ายยกไม่ได้ / /
๕๕๐ ๏ เส้นนี้แก้เถาปัศฆาตนอกให้เจ็บสันหลังตลอด เถาปตั คาดนอก /
ต้นคอ ๚ะ ใหเ้ จบ็ สนั หลงั ตลอดตน้ คอ
๕๕๑ ๏ เส้นนแ้ี ก้โลหติ ตขี นึ้ โดยก�ำลังลมกลา้ นกั ๚ะ โลหติ ตีข้ึนโดยกำ� ลังลมกลา้ นกั
๕๕๒ ๏ เส้นนแ้ี ก้ลมใหเ้ ปนเหน็ดแลเสน้ ตายใหม้ ึน ๚ะ ลมใหเ้ ป็นเหนบ็ และเสน้ ตายใหม้ นึ /
๔๓ ๏ ลักษณแผนหงายรปู น้ี บอกท่ีแก้ในกองกะติกะอาโป ประชมุ ในกองพิศ ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛ ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 83
๕๕๓ ๏ เสน้ นแ้ี กป้ วดศศี ะเพอื่ โลหิตสมถุ าน ๚ะ ปวดศีรษะเพอ่ื โลหิตสมุฏฐาน
๕๕๔ ๏ เสน้ นแ้ี กฅ้ อแกง้ ๚ะ คอแก้ง (คอเคลด็ คอยอก) /
๕๕๕ ๏ เสน้ นแ้ี กเ้ ปนเหน็ด หยิกมเิ จบ็ ใหช้ า ๚ะ เป็นเหนบ็ หยกิ ไม่เจ็บใหช้ า /
๕๕๖ ๏ เส้นนี้แก้ไข้ให้ตวั รอ้ นนักมักใหเ้ มอ่ื ย ๚ะ ไข้ใหต้ วั รอ้ นนกั มักให้เม่อื ย /
๕๕๗ ๏ เสน้ นแ้ี ก้นอนมิหลบั ๚ะ นอนไม่หลับ /
๕๕๘ ๏ เสน้ นี้แก้กระหายนำ�้ ใหห้ อบเป็นกำ� ลงั ๚ะ กระหายน้ำ� ให้หอบเป็นกำ� ลงั /
๕๕๙ ๏ เสน้ น้ีแก้สคริวเพลิง ๚ะ ตะครวิ เพลงิ /
๕๖๐ ๏ เสน้ นีแ้ ก้บาทเพลงิ ๚ะ บาทเพลงิ /
๕๖๑ ๏ เส้นนี้แกอ้ นั ทะพฤกษเกิดเพอ่ื เตโชมพี ศิ ๚ะ อัณฑพฤกษ์เกดิ เพอ่ื เตโชมีพิษ /
ลำ� ดบั ค�ำจารึกคำ� เดิม คำ� อา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ 84 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ /
๔๔ ๏ ลักษณแผนควำ่� รปู นี้ บอกทแี่ ก้ในกองกะติกะอาโป ประชุมในกองสรรพพศิ อาจารย์ท่านกล่าวไว้ ๚ะ ๛
๕๖๒ ๏ เส้นนแ้ี ก้เชอ่ื มมึน ๚ะ เชอ่ื มมนึ /
๕๖๓ ๏ เส้นน้แี ก้ไขก้ ระทำ� ใหร้ อ้ นเปน็ ก�ำลัง ๚ะ ไข้กระทำ� ให้ร้อนเป็นกำ� ลัง /
๕๖๔ ๏ เสน้ นีแ้ ก้แสยงเทา้ ทังสองดุจกัน ๚ะ แสยงเทา้ ทงั้ สองดุจกนั /
๕๖๕ ๏ เสน้ นแ้ี ก้ตวั รอ้ นเทา้ เย็นย่ิงนกั ๚ะ ตัวรอ้ นเทา้ เยน็ ย่งิ นัก /
๕๖๖ ๏ เส้นน้แี กป้ ัศฆาตมพี ิศ ๚ะ ปตั คาดมีพิษ /
๕๖๗ ๏ เสน้ นแี้ กเ้ จบ็ กระดกู สนั หลงั เพอ่ื พศิ ทงั้ ปวง ๚ะ เจบ็ กระดกู สนั หลงั เพอ่ื พษิ ทัง้ ปวง /
๕๖๘ ๏ เส้นนแ้ี กอ้ าเจียร กระทำ� ใหเ้ หมน็ อาหาร ๚ะ อาเจียน กระท�ำใหเ้ หม็นอาหาร /
๕๖๙ ๏ เส้นน้แี ก้สุมระณนั ตใิ หแ้ พทย์พงึ ยึดใหอ้ ยู่ ๚ะ สมุ ระมนั ติให้แพทย์พงึ ยึดใหอ้ ยู่ /
๔๕ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นี้ บอกท่ีแก้ในกองมนั ทะอาโป ประชมุ ในกองเสมหะ อาจารยท์ า่ นแนะไว้ ๚ะ ๛
๕๗๐ ๏ เส้นนี้แก้ลมมหาสดม ๚ะ ลมมหาสดมภ์ /
๕๗๑ ๏ เส้นนี้แก้สรรนบิ าตพทุ ธยกั ษมพี ิศ ๚ะ สนั นิบาตพทุ ธยกั ษ์มีพษิ /
๕๗๒ ๏ เส้นนแ้ี ก้นอนมหิ ลบั เพ่ือเสมหะ ๚ะ นอนไม่หลับเพ่ือเสมหะ
๕๗๓ ๏ เสน้ นแ้ี กล้ มบาทาธกึ ใหเ้ สียวใหเ้ ย็น ๚ะ ลมบาทาธึกให้เสียวให้เย็น /
๕๗๔ ๏ เส้นนแ้ี ก้สลกั อก ๚ะ สลกั อก /
๕๗๕ ๏ เส้นนี้แก้จบั ให้จักษุแขงดงั ตาเนอ้ื ๚ะ ลมจบั ใหต้ าแขง็ ดังตาเนือ้ /
ล�ำดบั คำ� จารกึ ค�ำเดิม คำ� อา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำที่
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
/
๕๗๖ ๏ เสน้ น้ีแก้ลมกามะจรกลายเปนลมวหิ ก ๚ะ ลมกามจรกลายเปน็ ลมวิหค / /
๕๗๗ ๏ เสน้ นี้แกล้ มใหเ้ สียวเสียดไหวตวั มิได้ ๚ะ ลมให้เสียวเสียดไหวตวั ไมไ่ ด้ /
๔๖ ๏ ลกั ษณแผนคว�ำ่ รูปนี้ บอกทแ่ี ก้ในกองมนั ทะอาโป ประชมุ ในกองเสมหะ อาจารย์ทา่ นแนะไว้ ๚ะ ๛
๕๗๘ ๏ เส้นนแ้ี ก้ลมราชยกั ษ์ ๚ะ ลมราชธยักษ์ /
๕๗๙ ๏ เสน้ นแี้ กป้ วดสลกั อกแลไหลก่ ด็ เี พอ่ื เสมหะ ๚ะ ปวดสลกั อกและไหล่ก็ดเี พ่อื เสมหะ
๕๘๐ ๏ เส้นนแ้ี ก้ปวดทอ้ งตลอดกระดูกสนั หลัง ๚ะ ปวดท้องตลอดกระดกู สนั หลงั / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 85
๕๘๑ ๏ เสน้ นี้แก้สอกึ เพ่อื เสมหะสมุถาน ๚ะ สะอึกเพ่อื เสมหะสมุฏฐาน
๕๘๒ ๏ เส้นนแี้ ก้ให้ส�ำรอก ๚ะ ส�ำรอก /
๕๘๓ ๏ เสน้ นแ้ี กก้ ระไสยดานเกดิ แตก่ องวทุ ฒโิ รค ๚ะ กระษัยดานเกดิ แต่กองวุฒิโรค /
๕๘๔ ๏ เสน้ นี้แกช้ ิวะหาสดมจับใหน้ ิง่ ไป ๚ะ ชิวหาสดมภ์จบั ให้นิ่งไป /
๕๘๕ ๏ เสน้ นแี้ กล้ มสรรนบิ าตขนึ้ สงู มกั ใหอ้ าเจยี รลม ๚ะ ลมสนั นิบาตข้นึ สงู มักให้อาเจียนลม /
๔๗ ๏ ลักษณแผนหงายรูปน้ี บอกท่แี ก้ในกองสมะวาโย ประชมุ ในกองสมถุ าน ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๕๘๖ ๏ เสน้ น้ีแกล้ มใหจ้ กั ษุพร่าง ๚ะ ลมใหจ้ กั ษุพรา่ ง /
๕๘๗ ๏ เสน้ นชี้ อ่ื ทกั ขณิ คณุ จบั ใหศ้ ศี ะสน่ั เจรจามไิ ด้ ๚ะ ทักขณิ คุณจบั ใหศ้ รี ษะสนั่ เจรจาไมไ่ ด้ /
๕๘๘ ๏ เส้นนี้ช่ือรัตคุณจับใหเ้ หอ่ื ตกสทกทั้งตัว ๚ะ รัตนคณุ จบั ให้เหง่ือตกสะทกทัง้ ตัว /
๕๘๙ ๏ เส้นนอี้ �ำภาทธิจ์ บั ให้จักษุมืดมวั ยงิ่ นัก ๚ะ อัมพาตจบั ใหจ้ กั ษุมดื มวั ยิ่งนกั /
ล�ำดบั ค�ำจารึกค�ำเดิม คำ� อ่านปจั จบุ นั จ�ำแนกค�ำ 86 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
ค�ำท่ี
โรค/ เสน้ ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๕๙๐ ๏ เสน้ นีช้ ือ่ ทพิ จักษุขน้ึ ศศี ะจับใหจ้ ักษมุ ืด ๚ะ ทิพจกั ษุขนึ้ ศรี ษะจับให้จักษุมดื /
๕๙๑ ๏ เสน้ น้แี กล้ มเปลี่ยวด�ำ ๚ะ ลมเปลีย่ วดำ� /
๕๙๒ ๏ เส้นนช้ี วิ ะหาสดมจบั ตน้ ล้ินเจรจามิได้ ๚ะ ชิวหาสดมภจ์ บั ตน้ ล้นิ เจรจาไม่ได้ /
๕๙๓ ๏ เส้นน้แี ก้สลกั เพ็ชให้จับสลกั อกยอกอก ๚ะ สลักเพชรใหจ้ ับสลกั อกยอกอก /
๔๘ ๏ ลักษณแผนคว่�ำรปู นี้ บอกท่ีแก้ในกองสมะวาโย ประชุมในกองสมถุ าน ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๕๙๔ ๏ เส้นนแ้ี กค้ ลืน่ เหียร ๚ะ คลื่นเหยี น /
๕๙๕ ๏ เส้นนแี้ กล้ มมักกระทำ� ให้ขยอ่ นราก ๚ะ ลมมักกระทำ� ให้ขยอ่ นราก /
๕๙๖ ๏ เส้นนีแ้ ก้ลมพัดกองเสมหะให้เฟอื่ ง ๚ะ ลมพดั กองเสมหะใหเ้ ฟอ่ื ง /
๕๙๗ ๏ เส้นน้แี กล้ มแนน่ หน้าอกใหต้ ึงตัว ๚ะ ลมแน่นหน้าอกใหต้ ึงตัว /
๕๙๘ ๏ เส้นนี้แกอ้ าเจียรมอิ อก ๚ะ อาเจยี นไมอ่ อก /
๕๙๙ ๏ เส้นนี้แก้ยอกตะโภกถึงสนั หลงั ให้ตงึ ตัว ๚ะ ยอกสะโพกถงึ สันหลงั ให้ตงึ ตวั /
๖๐๐ ๏ เส้นนแ้ี กล้ มจบั กระทำ� ให้เปนเหน็ด ๚ะ ลมจบั กระท�ำใหเ้ ปน็ เหน็บ /
๖๐๑ ๏ เส้นนแ้ี กอ้ งค์ก�ำเหนดิ ตายปสาวะมไิ ด้โซน ๚ะ องค์กำ� เนิดตายปสั สาวะไมไ่ ด้โชน /
๔๙ ๏ ลักษณแผนหงายรปู น้ี บอกท่ีแก้ในกองวสิ มะวาโย เกิดแต่อนนั ทจกั วรรดิ์ ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๖๐๒ ๏ ช่ือเพร�ำพะวาตาจับให้ใจหมุนด่ังกังหันให้ เพร�ำพะวาตาจับให้ใจหมุนดังกังหันให้ /
เหนอื่ ย ๚ะ เหนือ่ ย
ล�ำดับ ค�ำจารึกคำ� เดมิ ค�ำอา่ นปจั จุบนั จ�ำแนกค�ำ
คำ� ท่ี
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๖๐๓ ๏ ชอ่ื หทั ยะวาตจบั ใหม้ นึ ตงึ ให้ใจลอยอยเู่ ปนนจิ ์ ๚ะ หทัยวาตจับให้มนึ ตงึ ให้ใจลอยอยเู่ ปน็ นจิ /
๖๐๔ ๏ ชอื่ อศั ฎากาษจบั หาสตมิ ใิ หเ้ ขมน่ ทง้ั กายใหช้ าไป อัษฎากาศจบั หาสติไม่ให้เขมน่ /
ทงั ตวั ให้แสยง ๚ะ ทงั้ กายใหช้ าไปทั้งตัวให้แสยง
๖๐๕ ๏ ช่อื พยตั วิ าโยมรรคะจับในทีร่ วางใจสงดั ๚ะ พยัติวาโยมัคคะจบั ในทรี่ ะหว่างใจสงดั /
๖๐๖ ๏ ชอื่ พะหวิ าตาจบั กระทำ� พศิ รา้ ยนกั ดงั อสรพษิ ๚ะ พหิวาตาจับกระท�ำพิษร้ายนักดงั อสรพษิ /
๖๐๗ ๏ ช่อื สักวาตาจบั ให้เจบ็ ทกุ ช้ินเนอ้ื ทว่ั ทังกาย ๚ะ สักวาตจบั ใหเ้ จ็บทุกชน้ิ เนอ้ื ท่วั ทั้งกาย / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 87
๖๐๘ ๏ ชอื่ สุมะนาจบั ใหอ้ น้ั ไปทังกายมิได้รู้สกึ ตน ๚ะ สมุ นาจับใหอ้ น้ั ไปท้ังกายไม่ได้รูส้ ึกตน /
๖๐๙ ๏ ช่ือวิปัสสนวาตาจับในรวางที่ต้ังแห่งนิมิตร วปิ สั สนวาตาจบั ในระหวา่ งทต่ี งั้ แหง่ นมิ ติ /
ทังปวง ๚ะ ทงั้ ปวง
๕๐ ๏ ลกั ษณแผนควำ่� รูปนี้ บอกท่ีแก้ในกองวิสมะวาโย ประชุมในกองวาตโรค ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๖๑๐ ๏ เสน้ น้แี ก้ปวดเสมหะ ๚ะ ปวดเสมหะ /
๖๑๑ ๏ เส้นนแ้ี กบ้ รโิ ภคอาหาร มไิ ด้ ไมม่ ีรศ ๚ะ บรโิ ภคอาหาร ไมไ่ ด้ ไมม่ ีรส /
๖๑๒ ๏ เส้นนี้แก้รากลมเปลา่ ๚ะ รากลมเปลา่ /
๖๑๓ ๏ เส้นนแ้ี กป้ วดสขี า้ งแลชายโครงทังสอง ๚ะ ปวดสีขา้ งและชายโครงท้งั สอง /
๖๑๔ ๏ เสน้ นีแ้ กต้ วั โก่งอยูม่ ิใหต้ งึ ตัวได้ ๚ะ ตวั โกง่ อยไู่ ม่ให้ตงึ ตัวได้ /
๖๑๕ ๏ เส้นน้ีแก้ตัวแขง ๚ะ ตวั แขง็ /
ลำ� ดับ คำ� จารกึ คำ� เดมิ ค�ำอ่านปจั จบุ ัน จ�ำแนกค�ำ 88 ชดุ การสงั คายนาภมู ปิ ญั ญาการนวดไทย: ๓
คำ� ที่
โรค/ เส้น ลม สมฏุ ฐาน
อาการ
๖๑๖ ๏ เสน้ น้แี ก้จกุ อก ๚ะ จกุ อก /
๖๑๗ ๏ เสน้ นี้แก้มือแลเท้าตายทงั สองข้าง ๚ะ มอื และเทา้ ตายท้งั สองข้าง /
๖๑๘ ๏ เส้นนแี้ ก้หิวหาแรงมิได้ ๚ะ หวิ หาแรงไม่ได้ /
๖๑๙ ๏ เส้นนแี้ กค้ างทมู แลหายใจขัดอกสอื้น ๚ะ คางทมู และหายใจขัดอกสะอน้ื /
๖๒๐ ๏ เส้นน้ีแกห้ อบเปนกำ� ลงั มักเกดิ ลมมพี ศิ ๚ะ หอบเปน็ กำ� ลงั มักเกดิ ลมมีพษิ /
๖๒๑ ๏ เส้นน้แี กร้ อ้ นในอก ๚ะ ร้อนในอก /
๕๑ ๏ ลักษณแผนหงายรปู นี้ บอกทีแ่ ก้ในกองกะติกะวาโย เกดิ ในกองเพรำ� พะวาตะ ตามอาจารยแ์ นะไว้ ดังนี้ ๚ะ ๛
๖๒๒ ๏ ชื่อวายุกาลสิงคลี จับให้หน้าเขียวให้ใจส่ัน วายุกาลสิงคลี จับให้หน้าเขียวให้ใจส่ัน /
ใหผ้ ุดเปนวง ดำ� แดง ขาว เหลือง กม็ ี ๚ะ ใหผ้ ดุ เปน็ วง ดำ� แดง ขาว เหลอื ง กม็ ี ๚ะ
๖๒๓ ๏ ช่ือทักขิณโรศ จับด้นิ ยึดมิอยเู่ จรจามิได้ ๚ะ ทกั ขณิ โรธ จับด้ินยึดไมอ่ ย่เู จรจาไม่ได้ /
๖๒๔ ๏ ช่ือตะติยาวิโรศ จับแต่แม่เท้าขึ้นมาหัวใจให้ ตติยาวโิ รธ จับแต่แมเ่ ทา้ ขนึ้ มาหัวใจ /
ตายไปทงั้ ตัว ๚ะ ให้ตายไปทงั้ ตัว
๖๒๕ ๏ ชอื่ ชวิ หาสดมจบั ใหน้ ง่ิ ไปดว้ ยหลบั แกม้ ฟิ น้ื ๚ะ ชวิ หาสดมภจ์ บั ใหน้ งิ่ ไปดว้ ยหลบั แก้ไมฟ่ น้ื /
๖๒๖ ๏ ช่อื มะหาสดม จบั ใหห้ าวนอน ๚ะ มหาสดมภ์ จบั ใหห้ าวนอน /
๖๒๗ ๏ ชอ่ื จับปราบ จับดัง่ ตอ้ งปศี าจใหต้ ัวสัน่ ๚ะ จบั ปราบ จบั ดงั ตอ้ งปศี าจให้ตวั ส่ัน /
๖๒๘ ๏ ช่ือบาทยักษ์ จับสะทกใหท้ ้องแขง ๚ะ บาดทะยัก จบั สะทกใหท้ อ้ งแข็ง /
ล�ำดับ คำ� จารกึ ค�ำเดิม ค�ำอา่ นปัจจบุ นั จ�ำแนกค�ำ
ค�ำท่ี
โรค/ เส้น ลม สมุฏฐาน
อาการ
๖๒๙ ๏ วหิ กะวาตจบั ให้ตวั เยนใหล้ ้นิ กะด้างให้หิว ๚ะ วหิ กวาตจบั ใหต้ วั เยน็ ใหล้ น้ิ กระดา้ งใหห้ วิ /
๕๒ ๏ ลกั ษณแผนคว่�ำรปู นี้ บอกทแี่ ก้ในกองกะติกะวาโย ประชมุ ในสรรพพิศ ตามอาจารย์แนะไว้ ๚ะ ๛
๖๓๐ ๏ เสน้ นี้แกพ้ ศิ ท�ำให้รอ้ น ๚ะ พษิ ทำ� ใหร้ อ้ น /
๖๓๑ ๏ เสน้ น้แี ก้กระท�ำพศิ ม์ ให้เจ็บไปทกุ ขุมขน ๚ะ กตกิ วาโย กระทำ� พษิ ใหเ้ จบ็ ไปทกุ ขมุ ขน /
๖๓๒ ๏ เส้นนีแ้ ก้กระท�ำพิศให้รอ้ งคราง ๚ะ กติกวาโย กระท�ำพษิ ใหร้ อ้ งคราง /
๖๓๓ ๏ เสน้ นแ้ี กเ้ สยี วไปทง้ั กายใหต้ ึง ๚ะ เสยี วไปทัง้ กายให้ตึง / ค�ำ อธิบายศลิ าจารกึ วัดพระเชตุพนวมิ ลมังคลาราม (วดั โพธ์)ิ 89
๖๓๔ ๏ เสน้ น้แี กล้ น้ิ แข็ง ๚ะ ลิน้ แข็ง /
๖๓๕ ๏ เสน้ น้ีแก้ลมกระทำ� มิให้รสู้ กึ ตนแน่ไป ๚ะ ลมกระทำ� ไม่ใหร้ ู้สึกตนแนไ่ ป /
๖๓๖ ๏ เส้นนแ้ี ก้เขมน่ สั่นไปทังตัวใหเ้ สยี ว ๚ะ เขม่นสน่ั ไปทั้งตัวใหเ้ สยี ว /
๖๓๗ ๏ เส้นนีแ้ ก้ชกั สดุง้ ร้องให้เหื่อตก ๚ะ ชกั สะดงุ้ ร้องไห้เหง่ือตก /
๕๓ ๏ ลักษณแผนหงายรปู น้ี บอกท่แี ก้ในกองมนั ทะวาโย เกิดแต่พะหิวาตะสรรนนิบาต ตามอาจารยแ์ นะไว้ ๚ะ ๛
๖๓๘ ๏ ชอื่ บาทจิตร์ จับใหเ้ ภ้อคลั่งไม่มสี ะติ ๚ะ บาทจติ รจบั ใหเ้ พ้อคล่งั ไมม่ สี ติ /
๖๓๙ ๏ ชอื่ พุทธยกั ษ์ จบั ขบฟนั ๚ะ พทุ ธยักษ์ จับขบฟัน /
๖๔๐ ๏ ชอ่ื ราชยกั ษจบั ให้ ก�ำมือ กำ� เท้า คางแขง ๚ะ ราชธยกั ษ์ให้มือเทา้ ก�ำ คางแข็ง /
๖๔๑ ๏ ชอื่ กมุ พนั ทยักษจ์ ับให้ชักเท้าก�ำมอื ๚ะ กุมภณั ฑย์ ักษ์จับใหช้ กั เทา้ ก�ำมอื /
๖๔๒ ๏ ช่อื ลมง้มุ ขณะเม่ือจบั ใหง้ อไปข้างหน้า ๚ะ ลมงมุ้ ขณะเมอ่ื จบั ใหง้ อไปขา้ งหน้า /