คู่มือวิทยาศาสตร์พลังสิบ ของเล่นของใช้

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ประเด็นที่ต้องการ รวบรวมข้อมูล วิธีการสืบค้นข้อมูล แหล่งที่มาของข้อมูล หนังสือ - หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี ประถมศึกษาปีที่ 6 เล่ม 2 หน้า 170–179 - หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน้า 89–95 5. ชนิดและการต่อสวิตช์ - สืบค้นข้อมูลจาก อินเทอร์เน็ต - สืบค้นข้อมูลจาก หนังสือ อินเตอร์เน็ต - วีดิทัศน์ เรื่อง กิจกรรมที่ 2.2 เขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้า ได้อย่างไร https://proj14.ipst.ac.th/p6/p6-scibook2/sci-p6b2-030/ สืบค้นเมื่อ 30 พฤษภาคม 2565 หนังสือ - หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี ประถมศึกษาปีที่ 6 เล่ม 2 187–191 - หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หน้า 89–95 หลังจากได้สืบค้นและรวบรวมข้อมูลตามประเด็นต่าง ๆ ที่ได้ก าหนดไว้ควรมีการสรุปข้อมูลในแต่ละประเด็น ที่สืบค้นหรือรวบรวม เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการออกแบบวิธีการแก้ปัญหา สรุปผลการสืบค้นข้อมูลตามประเด็นที่ต้องการรวบรวมข้อมูล 1. การต่อวงจรไฟฟ้าที่ให้แสงสว่าง การต่อวงจรไฟฟ้าของไฟฉาย เป็นการต่อวงจรไฟฟ้าแบบอนุกรม ประกอบด้วย - แหล่งก าเนิดไฟฟ้า ท าหน้าที่จ่ายไฟฟ้ากระแสตรงให้แก่อุปกรณ์ต่าง ๆ ในวงจร เช่น ถ่านไฟฉายหรือ แบตเตอรี่ - ตัวน าไฟฟ้า ท าหน้าที่เชื่อมต่อระหว่างอุปกรณ์ต่าง ๆ ในวงจร เช่น สายไฟฟ้าที่เชื่อมขั้วของ ถ่านไฟฉายกับหลอดไฟฟ้า ขั้วของหลอดไฟฟ้ากับขาของสวิตช์ - หลอดไฟฟ้า ท าหน้าที่เปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นแสงสว่าง 341 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

โดยทั่วไปวงจรไฟฟ้าจะมีสวิตช์ท าหน้าที่เปิด/ปิดวงจรไฟฟ้าเพื่อบังคับให้กระแสไฟฟ้าผ่านหรือไม่ผ่านในวงจร รูปที่4.9 วงจรไฟฟ้าของไฟฉาย 2. ชนิดและการต่อถ่านไฟฉายหรือแบตเตอรี่ ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้ากระแสตรง ที่จ่ายพลังงานไฟฟ้าให้กับวงจร มีหลาย ขนาด เช่น ขนาด D C AA AAA แต่ละขนาดมีความต่างศักย์ไฟฟ้า 1.5 โวลต์เท่ากัน แต่จ่ายกระแสไฟฟ้า ไม่เท่ากัน โดยขนาด D เป็นขนาดใหญ่สุด และจ่ายกระแสไฟฟ้าได้มากที่สุด ส่วนขนาด AAA มีขนาดเล็กสุด และจ่ายกระแสไฟฟ้าได้น้อยที่สุด ถ่านกระดุม เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้ากระแสตรงเช่นกัน แต่มีขนาดเล็กกว่าถ่านไฟฉาย มีหลายขนาด ให้เลือกใช้ ถ่านกระดุม 1 ก้อน ที่มีความต่างศักย์ไฟฟ้าเท่ากับ 3 โวลต์ หรือเท่ากับถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ 2 ก้อน แต่เมื่อเทียบขนาดความต่างศักย์ไฟฟ้าที่เท่ากันถ่านกระดุมจ่ายกระแสไฟฟ้าได้น้อยกว่าถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ นอกจากนี้ยังมีถ่านไฟฉายขนาดความต่างศักย์ไฟฟ้า 9 โวลต์ ที่น าไปใช้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ต้องการ ความต่างศักย์ไฟฟ้าสูงขึ้น ถ่านไฟฉายทุกแบบมี 2 ขั้ว เหมือนกัน คือ ขั้วบวกและขั้วลบ แสดงด้วยเครื่องหมาย + และ – ตามล าดับ เมื่อน าถ่านไฟฉายมาต่อเข้ากับอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่น ๆ เช่น สายไฟฟ้า หลอดไฟฟ้า ให้ครบวงจร จะมี กระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่จากขั้วบวกของถ่านไฟฉายผ่านอุปกรณ์ไฟฟ้าไปทางขั้วลบของถ่านไฟฉายในทิศทาง เดียวกัน (ก) ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ และ 9 โวลต์ (ข) ถ่านกระดุม รูปที่ 4.10 ถ่านไฟฉายชนิดต่าง ๆ สวิตช์ หลอดไฟฟ้า ถ่านไฟฉาย คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 342

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 3. อุปกรณ์ไฟฟ้าหรือชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ที่เปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นแสง หลอดไฟฟ้า เป็นอุปกรณ์ที่เปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นแสงสว่าง โดยใช้กับความต่างศักย์ที่เหมาะสมกับ ชนิดของหลอดเพื่อให้เกิดแสงสว่าง แสงที่ได้เกิดจากการให้ความร้อนแก่ไส้หลอดที่เป็นลวดโลหะจนกระทั่ง มีอุณหภูมิสูงและเปล่งแสงสว่างออกมา ดังนั้นเมื่อใช้เป็นเวลานานจะเกิดความร้อนท าให้หลอดไฟฟ้า เสียเร็ว รูปที่ 4.11 หลอดไฟฟ้า ไดโอดเปล่งแสง (LED) เป็นอุปกรณ์ที่เปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าเป็นแสงสว่าง น ามาใช้แทนหลอดไฟฟ้า มีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่าและเกิดความร้อนน้อยกว่าหลอดไฟฟ้า การต่อแอลอีดีต้องต่อให้ถูกขั้ว โดยขายาวคือขั้วบวก ขาสั้นคือขั้วลบ หากต่อสลับขั้ว ไฟจะไม่ติด รูปที่ 4.12 ไดโอดเปล่งแสง (LED) ไดโอดเปล่งแสงที่ใช้งานโดยทั่วไปมีหลายแบบและหลากหลายสี ซึ่งแต่ละสีต้องการความต่างศักย์ไฟฟ้า ที่แตกต่างกัน ดังนั้นการต่อไดโอดเปล่งแสงในวงจรไฟฟ้า มักใช้คู่กับตัวต้านทานเพื่อจ ากัดปริมากระแสไฟฟ้า ที่ผ่านไดโอดเปล่งแสง เพื่อป้องกันความเสียหายต่อไดโอดเปล่งแสง 343 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

4. ชนิดและการต่อสวิตช์ สวิตช์เป็นอุปกรณ์ที่น ามาใช้ท าหน้าที่เปิดหรือปิดวงจรไฟฟ้า เพื่อควบคุมการผ่านของกระแสไฟฟ้า ภายในวงจรไฟฟ้า สวิตช์ต่าง ๆ ที่นิยมใช้ เช่น สวิตช์เลื่อน สวิตช์กระดก สวิตช์กด รูปที่4.13 ชนิดของสวิตช์ การต่อสวิตช์สวิตช์ที่มี2 ขา ท าได้โดยน าสายไฟฟ้ามาต่อกับขาของสวิตช์ แต่ในกรณีที่สวิตช์มี 3 ขา เช่น สวิตช์เลื่อน การต่อกับอุปกรณ์ไฟฟ้าอาจเลือกใช้ขาที่ 1 กับ 2 เมื่อสวิตช์อยู่ที่ด้านขาที่ 1 จะเป็น การเปิด (ON) การท างานและเมื่อเลื่อนสวิตช์ไปด้านขาที่ 3 จะเป็นการปิด (OFF) การท างาน แนวทางการแก้ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับกรอบของปัญหา แนวทางการแก้ปัญหา แสดงถึงวิธีการแก้ปัญหา การเลือกวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้อง โดยระบุรายละเอียด พอสังเขป เช่น จากกรอบของปัญหาและการรวบรวมข้อมูลตามประเด็นเพื่อพัฒนาโคมไฟเดิมให้ใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้า ความต่างศักย์ 220 โวลต์ สามารถน าเสนอแนวทางการแก้ปัญหาได้ เช่น แนวทางที่ 1 ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้หลอดไฟฟ้าให้แสงสว่าง โดยมีการปรับปรุง ลักษณะของโคมไฟ แนวทางที่ 2 ใช้ถ่านกระดุมเป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้ไดโอดเปล่งแสงให้แสงสว่างโดยมีตัวต้านทานควบคุมกระแส และความต่างศักย์ไฟฟ้า และมีการปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ แนวทางที่ 3 ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้ไดโอดเปล่งแสงให้แสงสว่างโดยมีตัวต้านทาน ควบคุมกระแสและความต่างศักย์ไฟฟ้า และมีการปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ 1 2 3 สวิตช์เลื่อน สวิตช์กระดก สวิตช์กด คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 344

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนสามารถ 1. เปรียบเทียบข้อดี ข้อจ ากัด และเลือกแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับ กรอบของปัญหา 2. เลือกรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิดและออกแบบของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับแนวทางการแก้ปัญหา การพัฒนาของเล่นของใช้เพื่อสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้อย่างเหมาะสม 3. วางแผนการแก้ปัญหาเพื่อพัฒนาของเล่นของใช้ได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับการออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา 4. พัฒนาของเล่นของใช้ที่ตนเองสนใจตามแผนการแก้ปัญหา 5. ทดสอบของเล่นของใช้ที่พัฒนาตามประเด็นและเกณฑ์ในการทดสอบ และปรับปรุงชิ้นงานที่สอดคล้องกับ ผลการทดสอบให้เป็นไปตามเป้าหมาย 6. เลือกรูปแบบการน าเสนอที่เหมาะสม ก าหนดหัวข้อและจัดการข้อมูลการน าเสนอที่ครอบคลุมขั้นตอน การพัฒนาของเล่นของใช้ 7. วางแผนล าดับการน าเสนอและน าเสนอข้อมูลการพัฒนาของเล่นของใช้เพื่อสื่อสารให้ชัดเจนและตรงตาม วัตถุประสงค์ 8. ท างานร่วมกับผู้อื่นด้วยความมุ่งมั่นจนบรรลุวัตถุประสงค์ เวลา 6 ชั่วโมง วัสดุ-อุปกรณ์ ที่ รายการ จ านวนต่อคน จ านวนต่อกลุ่ม จ านวนต่อห้อง 1 ใบกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 2 ใบกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่น ของใช้ 1 ชุด - - 3 ใบกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 4 ใบกิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการพัฒนา ของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 5 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่น ของใช้ 1 ชุด - - แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 การพัฒนาของเล่นของใช้ 345 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ที่ รายการ จ านวนต่อคน จ านวนต่อกลุ่ม จ านวนต่อห้อง 6 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้าง ของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 7 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่น ของใช้ 1 ชุด - - 8 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการ พัฒนาของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 9 ใบความรู้ที่ 4.4 การเปรียบเทียบและเลือก แนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ 1 ชุด - - 10 ใบความรู้ที่ 4.5 การออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา 1 ชุด - - 11 ใบความรู้ที่ 4.6 การวางแผนและด าเนินการ แก้ปัญหา 1 ชุด - - 12 ใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือ ชิ้นงาน 1 ชุด - - 13 ใบความรู้ที่ 4.8 การน าเสนอผลงาน 1 ชุด - - สื่อและแหล่งเรียนรู้ 1. กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ตอนที่ 2 (https://proj14.ipst.ac.th/m1/m1-dt/dt-m1b1-014/) 2. กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ตอนที่ 3 (https://proj14.ipst.ac.th/m1/m1-dt/dt-m1b1-015/) 3. กรณีศึกษา : การท างานตามกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ตอนที่ 1 (https://proj14.ipst.ac.th/m1/m1-dt/dt-m1b1-016/) 4. กรณีศึกษา : การท างานตามกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ตอนที่ 2 (https://proj14.ipst.ac.th/m1/m1-dt/dt-m1b1-017/) คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 346

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ข้อเสนอแนะส าหรับครู กิจกรรมที่ 4.3 การออกแบบของเล่นของใช้ 1. ครูอาจให้นักเรียนออกแบบวิธีการพัฒนาของเล่นของใช้ตามแนวทางการพัฒนาที่เลือกไว้ มากกว่า 1 แนวทาง เพื่อใช้ในการประเมินความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียน 2. การออกแบบวิธีการพัฒนาของเล่นของใช้ของนักเรียน ครูอาจแนะน าให้นักเรียนค านึงถึงทรัพยากร ที่มีอยู่ในท้องถิ่นเพื่อน ามาใช้ประกอบในการออกแบบ กิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการพัฒนาของเล่นของใช้ 1. ระยะเวลาในการน าเสนอผลงานของแต่ละกลุ่มให้ครูสามารถก าหนดได้ตามความเหมาะสม หรือ ครูอาจให้นักเรียนน าเสนอผลงานด้วยการจัดนิทรรศการ หรือการจัดกิจกรรม gallery walk 2. ครูอาจให้นักเรียนก าหนดรายละเอียดและเตรียมสื่อประกอบการน าเสนอนอกเวลาเรียน ก่อนมาน าเสนอและ อภิปรายร่วมกันในชั้นเรียน 347 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แนวการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ (2 ชั่วโมง) 1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับกระบวนการที่ได้ด าเนินการในการระบุปัญหา และการรวบรวมข้อมูล และแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาของเล่นของใช้ ตามแนวค าถามดังนี้ 1) การระบุปัญหาเพื่อพัฒนาของเล่นของใช้ที่สนใจในชุมชนต้องด าเนินการอย่างไรบ้าง แนวค าตอบ ตอบตามประสบการณ์ของนักเรียน เช่น อาจเริ่มต้นด้วยการส ารวจและสังเกตของเล่น ของใช้ที่สนใจในชุมชน แล้วเลือกปัญหาของเล่นของใช้ที่สนใจ จากนั้นวิเคราะห์เพื่อท าความเข้าใจ ปัญหาและก าหนดกรอบของปัญหาเพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาของเล่นของใช้ให้ชัดเจน 2) การสืบค้นและรวบรวมข้อมูลที่น ามาพัฒนาของเล่นของใช้ต้องด าเนินการอย่างไรบ้าง แนวค าตอบ ตอบตามประสบการณ์ของนักเรียน เช่น ระบุประเด็นในการรวบรวมข้อมูล วิธีการ สืบค้นข้อมูล แหล่งที่มาของข้อมูล และสรุปข้อมูลตามประเด็นที่เกี่ยวข้อง และแนวทางการแก้ปัญหา ที่สอดคล้องกับกรอบของปัญหาที่ก าหนดไว้ 2. ครูใช้ค าถามเพื่อน านักเรียนเข้าสู่การพัฒนาของเล่นของใช้ในขั้นตอนการออกแบบวิธีการแก้ปัญหา ตามแนว ค าถามดังนี้ 1) จากที่นักเรียนได้แนวทางที่เกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาแล้วจากการสืบค้นและรวบรวมข้อมูลไว้หลาย แนวทาง วิธีใดที่จะช่วยให้นักเรียนเลือกแนวทางที่เหมาะสม และสามารถน าไปใช้ด าเนินการเพื่อ แก้ปัญหา แนวค าตอบ ตอบตามความคิดเห็นของนักเรียน เช่น น าแนวทางที่เกี่ยวข้องกับปัญหาแต่ละแนวทาง มาเปรียบเทียบข้อดี ข้อจ ากัด 3. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ ตอนที่ 1 เปรียบเทียบแนวทางของ การพัฒนาของเล่นของใช้ โดยร่วมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบแนวทางการแก้ปัญหาที่ได้จาก แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.2 โดยระบุข้อดี และข้อจ ากัดที่เกี่ยวข้องของแต่ละแนวทาง และตัดสินใจเลือก แนวทางการพัฒนาของเล่นของใช้ที่เหมาะสมมากที่สุด 4. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 และร่วมกันอภิปรายเพื่อแลกเปลี่ยน ความคิดเห็นกับกลุ่มอื่น หากมีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมในการปรับปรุงที่ได้จากการน าเสนอ ให้บันทึกลงใน แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 348

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 5. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ ตอนที่ 2 การออกแบบของเล่นของใช้ โดยร่วมกันเลือกรูปแบบการถ่ายทอดความคิดที่เหมาะสมและออกแบบของเล่นของใช้ตามแนวทาง การพัฒนาของเล่นของใช้ที่กลุ่มเลือกไว้ในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 6. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 โดยเพื่อนในชั้นเรียนและครูร่วมกันอภิปราย ซักถาม และให้ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการออกแบบของเล่นของใช้ของกลุ่มที่น าเสนอ แต่ละกลุ่มบันทึก ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงและน ามาอภิปรายร่วมกัน หากมีการปรับปรุงการออกแบบของเล่นของใช้ ให้บันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 7. ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรมเกี่ยวกับการออกแบบของเล่นของใช้โดยมีแนวทาง การสรุปดังนี้ แนวทางการสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม การออกแบบวิธีแก้ปัญหาที่เหมาะสมกับกรอบของปัญหาที่ก าหนดไว้สามารถท าได้โดยน าแนวทาง การแก้ปัญหาที่รวบรวมไว้ มาเปรียบเทียบข้อดี ข้อจ ากัดของแต่ละแนวทางกับปัจจัยด้านต่าง ๆ เช่น ผู้แก้ปัญหา ความรู้ที่น ามาใช้แก้ปัญหา วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ งบประมาณ เวลา ความปลอดภัย และ ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แล้วตัดสินใจเลือกแนวทางแก้ปัญหาเหมาะสมกับกรอบของปัญหามากที่สุด จากนั้นจึงสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจถึงวิธีการแก้ปัญหาที่ออกแบบไว้โดยเลือกวิธีสื่อสารที่เหมาะสมกับแนวทาง การแก้ปัญหา เช่น การร่างภาพเพื่อแสดงรายละเอียดของชิ้นงานที่ใช้แก้ปัญหา หรือการเขียนแผนภาพ การเขียนผังงาน เพื่ออธิบายขั้นตอนหรือวิธีการที่ใช้ในการแก้ปัญหา กิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ (2 ชั่วโมง) 1. ครูใช้ค าถามเพื่อน านักเรียนเข้าสู่การพัฒนาของเล่นของใช้ในขั้นตอนวางแผนและด าเนินการแก้ปัญหา ตาม แนวค าถามดังนี้ 1) ถ้าจะสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ให้ส าเร็จได้เร็วและเกิดข้อผิดพลาดน้อยที่สุด จะต้องท าอย่างไร แนวค าตอบ ตอบตามความคิดเห็นของนักเรียน เช่น ต้องวางแผนการท างานเพื่อให้การสร้างหรือ พัฒนาของเล่นของใช้สามารถเสร็จตามเวลาที่ก าหนด ช่วยให้ประหยัดทรัพยากร และเกิด ข้อผิดพลาดน้อยที่สุด 2. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ ตอนที่ 1 วางแผนการสร้าง ของเล่นของใช้โดยร่วมกันสร้างตารางการปฏิบัติงานการสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับผล การออกแบบวิธีการแก้ปัญหาของเล่นของใช้จากกิจกรรมที่ 4.3 โดยระบุรายละเอียดที่เกี่ยวข้อง 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอผลการปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 โดยน าเสนอตารางการปฏิบัติงาน เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับกลุ่มอื่น ๆ และน าข้อเสนอแนะมาปรับปรุงตารางการปฏิบัติงานของกลุ่มตนเอง โดยบันทึกในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 349 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ ตอนที่ 2 สร้างของเล่นของใช้ โดยร่วมกันวางแผนและจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ในการสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ จากนั้นลงมือสร้างหรือ พัฒนาของเล่นของใช้ตามที่วางแผนไว้ในตารางการปฏิบัติงาน โดยครูควรให้ค าแนะน าอย่างใกล้ชิดหากมีการ ใช้วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือที่มีคมที่ส่งผลต่อความปลอดภัยของนักเรียน รวมทั้งให้ค าแนะน าและสนับสนุนให้ กิจกรรมเป็นไปตามแผนและเวลาที่ก าหนดไว้ กรณีที่เวลาที่ใช้เรียนในชั่วโมงไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติกิจกรรม อาจให้นักเรียนปฏิบัติงานนอกเวลาเรียนตามความเหมาะสม 5. ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรมเกี่ยวกับการวางแผนและสร้างของเล่นของใช้ โดยมี แนวทางการสรุป ดังนี้ แนวทางการสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม การวางแผนก่อนลงมือปฏิบัติงานโดยระบุขั้นตอนการท างานและระยะเวลาที่ใช้ในแต่ละขั้นตอน จะช่วยลดข้อผิดพลาดของการท างาน ประหยัดเวลาและทรัพยากรในการท างาน ในการลงมือปฏิบัติงาน ควรเลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ ในการท างานอย่างเหมาะสมกับประเภทของงานและใช้งานอย่างถูกต้อง ปลอดภัย กิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ (1 ชั่วโมง) 1. ครูใช้ค าถามเพื่อน านักเรียนเข้าสู่การพัฒนาของเล่นของใช้ในขั้นตอนทดสอบ ประเมินผลและปรับปรุงแก้ไข วิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน ตามแนวค าถามดังนี้ 1) หลังจากนักเรียนพัฒนาของเล่นของใช้เสร็จแล้ว นักเรียนจะทราบได้อย่างไรว่าของเล่นของใช้ ที่พัฒนาขึ้น สามารถพัฒนาได้ตรงกับเป้าหมายหรือกรอบของปัญหาที่ตั้งไว้ แนวค าตอบ ตอบความคิดเห็นของนักเรียน เช่น ทดสอบของเล่นของใช้ที่พัฒนาขึ้นตามเป้าหมาย หรือกรอบของปัญหาเพื่อการพัฒนาของเล่นของใช้ที่ตั้งไว้ 2. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ตอนที่ 1 การทดสอบและประเมินของ เล่นของใช้โดยร่วมกันก าหนดประเด็นการทดสอบและวิธีการทดสอบที่สอดคล้องกับกรอบของปัญหา โดย ศึกษาเพิ่มเติมจากใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน จากนั้นครูตรวจสอบประเด็นและให้ค าแนะน าเพิ่มเติม 3. ครูให้นักเรียนด าเนินการทดสอบของเล่นของใช้ตามแต่ละประเด็นการทดสอบและวิธีการทดสอบที่ก าหนดไว้ พร้อมบันทึกผลการประเมินลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ตอนที่ 1 การทดสอบและ ประเมินของเล่นของใช้ 4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ ตอนที่ 2 การปรับปรุงของเล่น ของใช้โดยร่วมกันพิจารณาผลการประเมินของแต่ละประเด็น โดยหากมีประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่าน การประเมินผล ให้ระบุปัญหาที่พบจากการทดสอบ แนวทางแก้ไขและท าการทดสอบซ้ า พร้อมบันทึกผล การทดสอบภายหลังการแก้ไข คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 350

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 5. ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรมเกี่ยวกับทดสอบของเล่นของใช้โดยมีแนวทางการสรุปดังนี้ แนวทางการสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม การทดสอบของเล่นของใช้เป็นการตรวจสอบชิ้นงานว่าสามารถแก้ปัญหาได้ตามวัตถุประสงค์หรือไม่ โดยก าหนดประเด็นในการทดสอบที่ชัดเจนสอดคล้องกับกรอบของปัญหา เมื่อได้ผลการทดสอบแล้ว น ามาประเมินหรือเปรียบเทียบว่าสามารถแก้ปัญหาได้หรือไม่ หากไม่ได้ก็ใช้ผลทดสอบเป็นข้อมูลเพื่อหา ข้อบกพร่องและด าเนินการปรับปรุงชิ้นงานให้สามารถแก้ไขปัญหาได้ตามจุดประสงค์ กิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการพัฒนาของเล่นของใช้(1 ชั่วโมง) 1. ครูใช้ค าถามเพื่อน านักเรียนเข้าสู่การพัฒนาของเล่นของใช้ในขั้นตอน น าเสนอวิธีการแก้ปัญหา ผลการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน ตามแนวค าถามดังนี้ 1) เมื่อนักเรียนสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้เสร็จแล้วหากต้องการน าเสนอผลงานให้ผู้อื่นเข้าใจ นักเรียนสามารถใช้วิธีการน าเสนอแบบใดได้บ้าง แนวค าตอบ ตอบตามความคิดเห็นหรือประสบการณ์ของนักเรียน เช่น การเขียนรายงาน แผ่น น าเสนอผลงาน โปสเตอร์ การพูดปากเปล่าหรือพูดอธิบายประกอบสื่อ อินโฟกราฟิก ภาพเคลื่อนไหว สาธิตการท างาน แผ่นพับประชาสัมพันธ์เผยแพร่ผ่านสื่อออนไลน์ การจัดนิทรรศการ 2. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการพัฒนาของเล่นของใช้โดยร่วมกันวิเคราะห์ กลุ่มเป้าหมาย เวลาในการน าเสนอ และสถานที่ โดยศึกษาประเด็นที่ควรพิจารณาก่อนเตรียมการการน าเสนอ ข้อมูลจากใบความรู้ที่ 4.8 การน าเสนอผลงาน แล้วเลือกรูปแบบการน าเสนอ กลุ่มละ 1 วิธี รวมทั้งก าหนด หัวข้อและล าดับของผู้น าเสนอ โดยบันทึกในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.6 น าเสนอการพัฒนาของเล่นของใช้ แล้วจัดเตรียมการน าเสนอ 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอการพัฒนาของเล่นของใช้หน้าชั้นเรียน และร่วมกันแลกเปลี่ยนความรู้ที่ได้จาก การน าเสนอ หรือข้อเสนอแนะในการพัฒนาของเล่นของใช้โดยบันทึกข้อเสนอแนะลงในแบบบันทึกกิจกรรม ที่ 4.6 เพื่อน าไปพัฒนาของเล่นของใช้ของกลุ่มตนเองต่อไป 4. ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรมเกี่ยวกับการน าเสนอของเล่นของใช้โดยมีแนวทาง การสรุปดังนี้ แนวทางการสรุปผลการปฏิบัติกิจกรรม การน าเสนอผลงานที่ดีควรมีการก าหนดหัวข้อและวิธีการน าเสนอ ซึ่งสามารถสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจ ถึงภาพรวมของการท างานจนกระทั่งได้ชิ้นงานออกมา และท าให้ผู้น าเสนอสามารถรับรู้ข้อเสนอแนะหรือ ข้อบกพร่องเพื่อน าไปปรับปรุงผลงานของตนเองให้ดีขึ้น 351 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

5. ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการพัฒนาของเล่นของใช้ตามกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรม ควรได้ ข้อสรุปว่า การพัฒนาของเล่นของใช้ตามกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมจะช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานท างาน อย่างเป็นขั้นตอน โดยเริ่มต้นตั้งแต่การก าหนดปัญหาหรือความต้องการพัฒนาของเล่นของใช้ให้มีความชัดเจน รวบรวมข้อมูลได้ครอบคลุมและตรงประเด็น มีการวิเคราะห์และเปรียบเทียบทางเลือกที่เหมาะสมที่สุด ในการแก้ปัญหา มีการออกแบบเพื่อช่วยสื่อสารให้ผู้ปฏิบัติงานด้วยกันเข้าใจตรงกัน มีการวางแผนก่อนลงมือ ปฏิบัติงาน และมีการทดสอบการท างานเพื่อให้สามารถปรับปรุงแก้ไขให้ผลงานดีขึ้น ซึ่งการท างาน อย่างเป็นขั้นตอนนี้นอกจากจะช่วยลดข้อผิดพลาด ลดทรัพยากรที่ใช้ในการท างาน เช่น เวลา คน วัสดุ อุปกรณ์ ยังสามารถน ากระบวนการออกเชิงวิศวกรรมไปใช้แก้ปัญหาของสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ในชีวิตประจ าวัน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการท างานได้อีกด้วย คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 352

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 การวัดและประเมินผล การวัดและประเมินผลส าหรับแผนการเรียนรู้นี้มี 2 ส่วน ได้แก่ (1) การประเมินเพื่อพัฒนา ประกอบด้วย กิจกรรมที่ 4.3 – 4.5 และ (2) การประเมินเพื่อสรุปผลการเรียนรู้ประกอบด้วย กิจกรรมที่ 4.6 โดยมีรายเอียดของ การวัดและประเมินผลในแต่ละส่วนดังนี้ 1. การประเมินเพื่อพัฒนา รายการประเมิน ภาระงานหรือชิ้นงานที่ประเมิน เครื่องมือที่ใช้ประเมิน 1. เปรียบเทียบข้อดีข้อจ ากัด และเลือกแนวทาง การแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ที่ สอดคล้องกับกรอบของปัญหา 1.1 การบันทึกผลการวิเคราะห์ ข้อดีข้อจ ากัด และแนวทาง การแก้ปัญหาในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 1.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 และเกณฑ์ การประเมิน 2. เลือกรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิด และออกแบบของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับ แนวทางการแก้ปัญหาการพัฒนาของเล่นของใช้ เพื่อสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้อย่างเหมาะสม 2.1 การบันทึกรูปแบบวิธีการใน การถ่ายทอดแนวคิดและ การออกแบบของเล่นของใช้ ในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 2.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 และเกณฑ์ การประเมิน 3. วางแผนการแก้ปัญหาเพื่อพัฒนาของเล่นของ ใช้ได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับ การออกแบบวิธีการแก้ปัญหา 3.1 การบันทึกการวางแผนการ แก้ปัญหาเพื่อพัฒนาของ เล่นของใช้ในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 3.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 และเกณฑ์ การประเมิน 4. พัฒนาของเล่นของใช้ที่ตนเองสนใจตาม แผนการแก้ปัญหา 4.1 การบันทึกการเตรียม การพัฒนาของเล่นของใช้ ปัญหาที่พบและ แนวทางการแก้ปัญหา ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 2 4.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 2 และเกณฑ์ การประเมิน 5. ทดสอบของเล่นของใช้ที่พัฒนาตามประเด็น และเกณฑ์ในการทดสอบ และปรับปรุงชิ้นงานที่ 5.1 การบันทึกผลการทดสอบ ของเล่นของใช้และ การปรับปรุงวิธีการหรือ 5.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.5 และเกณฑ์การประเมิน 353 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

รายการประเมิน ภาระงานหรือชิ้นงานที่ประเมิน เครื่องมือที่ใช้ประเมิน สอดคล้องกับผลการทดสอบให้เป็นไปตาม เป้าหมาย ชิ้นงานในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.5 6. ท างานร่วมกับผู้อื่นด้วยความมุ่งมั่นจนบรรลุ วัตถุประสงค์ 6.1 การร่วมกันปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.3–4.5 6.1 เกณฑ์การประเมิน 2. การประเมินเพื่อสรุปผลการเรียนรู้ รายการประเมิน ภาระงานหรือชิ้นงานที่ประเมิน เครื่องมือที่ใช้ประเมิน 1. เลือกรูปแบบการน าเสนอที่เหมาะสม ก าหนด หัวข้อและจัดการข้อมูลการน าเสนอที่ ครอบคลุมขั้นตอนการพัฒนาของเล่นของใช้ 1.1 การบันทึกรูปแบบ การน าเสนอ หัวข้อ และ รายละเอียดที่เกี่ยวข้อง ในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.6 1.2 การจัดการข้อมูลในการ น าเสนอ 1.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.6 และเกณฑ์ การประเมิน 1.2 เกณฑ์การประเมิน 2 วางแผนล าดับการน าเสนอและน าเสนอข้อมูล การพัฒนาของเล่นของใช้ เพื่อสื่อสารให้ชัดเจน และตรงตามวัตถุประสงค์ 2.1 การบันทึกการวางแผนล าดับ การน าเสนอในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.6 2.2 การน าเสนอข้อมูลการพัฒนา ของเล่นของใช้ 2.1 แนวการบันทึกแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.6 และเกณฑ์การ ประเมิน 2.2 เกณฑ์การประเมิน 3. ท างานร่วมกับผู้อื่นด้วยความมุ่งมั่นจนบรรลุ วัตถุประสงค์ 3.1 การร่วมกันปฏิบัติกิจกรรมที่ 4.6 3.1 เกณฑ์การประเมิน คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 354

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 เกณฑ์การประเมิน เกณฑ์การประเมินส าหรับกิจกรรมที่ 4.3–4.5 ของแผนการจัดการเรียนรู้นี้ เป็นเกณฑ์ส าหรับการประเมิน เพื่อพัฒนา ซึ่งแบ่งระดับการพัฒนาเป็น 3 ระดับ โดยมีรายละเอียดดังนี้ การประเมินตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับการพัฒนา 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม 2 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 3 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 1. เปรียบเทียบข้อดี ข้อจ ากัด และเลือกแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับกรอบ ของปัญหา 1.1 การบันทึกผลการ วิเคราะห์ข้อดี ข้อจ ากัด และแนวทาง การแก้ปัญหาในแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ให้เหตุผลไม่สอดคล้อง กับแนวทางการ แก้ปัญหา - ระบุข้อดีและข้อจ ากัด ได้ครบทุกแนวทาง และให้เหตุผล สอดคล้องกับ แนวทางการแก้ปัญหา สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ระบุข้อดีและข้อจ ากัด ได้ครบทุกแนวทาง โดย ระบุได้มากกว่า 1 ข้อ 2. เลือกรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิดและออกแบบของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับแนวทางการแก้ปัญหา การพัฒนาของเล่นของใช้ เพื่อสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจได้อย่างเหมาะสม 2.1 การบันทึกรูปแบบ วิธีการในการถ่ายทอด แนวคิดและการ ออกแบบของเล่นของใช้ ในแบบบันทึกกิจกรรม ที่ 4.3 ตอนที่ 2 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ไม่ระบุเหตุผล ประกอบการเลือก แนวทางการแก้ปัญหา - ออกแบบของเล่น ของใช้ได้แต่ไม่ สอดคล้องกับ แนวทางการพัฒนา ของเล่นของใช้ - เลือกแนวทางการ แก้ปัญหาที่เหมาะสม มากที่สุดได้และให้ เหตุผลประกอบการ เลือกที่สอดคล้องกัน - ออกแบบของเล่นของใช้ สอดคล้องกับแนว ทางการพัฒนาของเล่น ของใช้และสื่อสารให้ ผู้อื่นเข้าใจได้ สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ระบุแนวทางการ แก้ปัญหาที่เหมาะสม ได้มากกว่า 1 วิธี และ ให้เหตุผลประกอบการ เลือกที่สอดคล้องกัน 355 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การประเมินตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับการพัฒนา 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม 2 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 3 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 3. วางแผนการแก้ปัญหาเพื่อพัฒนาของเล่นของใช้ได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับการออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา 3.1 การบันทึกการวาง แผนการแก้ปัญหาเพื่อ พัฒนาของเล่นของใช้ใน แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - วางแผนขั้นตอนใน การท างานไม่เป็น ล าดับหรือระบุกิจกรรม ระยะเวลาและ ผู้รับผิดชอบใน การสร้างของเล่นของ ใช้ไม่เหมาะสม อาจ ส่งผลให้แก้ปัญหาไม่ ส าเร็จ - วางแผนขั้นตอนใน การท างานอย่างมีล าดับ โดยระบุกิจกรรม ระยะเวลาและ ผู้รับผิดชอบใน การสร้างของเล่นของใช้ ได้สอดคล้องกับ การออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - วางแผนขั้นตอนใน การ ท างานอย่างมีล าดับโดย ระบุกิจกรรมอย่าง ละเอียดและสอดคล้อง กับการออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา - ก าหนดระยะเวลาและ ผู้รับผิดชอบในการสร้าง ของเล่นของใช้ได้อย่าง ครบถ้วนและเหมาะสม 4. พัฒนาของเล่นของใช้ที่ตนเองสนใจตามแผนการแก้ปัญหา 4.1 การบันทึกการ เตรียมการพัฒนาของ เล่นของใช้ ปัญหาที่พบ และแนวทางการ แก้ปัญหาในการพัฒนา ของเล่นของใช้ในแบบ บันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 2 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ ไม่ครบหรือไม่เพียงพอ ต่อการพัฒนาของเล่น ของใช้ - พบปัญหาในการ จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ หรือการพัฒนาของเล่น แล้วไม่สามารถหา แนวทางในการแก้ไข ปัญหาได้ - ระบุและจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการ พัฒนาของเล่นของใช้ได้ เหมาะสมต่อการพัฒนา ของเล่นของใช้ และระบุ ปัญหาที่พบและแนว ทางการแก้ปัญหาที่ สอดคล้องกัน - สร้างหรือพัฒนา ของเล่นของใช้ที่ตนเอง สนใจตามขั้นตอน ที่ได้วางแผนไว้ได้อย่าง สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - สร้างและพัฒนาของ เล่นของใช้ที่มีความ น่าสนใจ - เสนอแนะแนวทางการ แก้ปัญหาที่สอดคล้อง กันได้มากกว่า 1 วิธี คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 356

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 การประเมินตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับการพัฒนา 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม 2 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 3 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย - สร้างหรือพัฒนาของ เล่นของใช้ไม่เสร็จตาม เวลาที่ก าหนด - ไม่มีการบันทึกร่องรอย การพัฒนาของเล่น ของใช้ ถูกต้อง เหมาะสม และ บันทึกปัญหาหรือ อุปสรรคและระบุ แนวทางการแก้ปัญหา ที่สอดคล้องกัน 5. ทดสอบของเล่นของใช้ที่พัฒนาตามประเด็นและเกณฑ์ในการทดสอบ และปรับปรุงชิ้นงานที่สอดคล้องกับ ผลการทดสอบให้เป็นไปตามเป้าหมาย 5.1 การบันทึกผลการ ทดสอบของเล่นของ ใช้และการปรับปรุง วิธีการหรือชิ้นงานใน แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ก าหนดประเด็นการ ทดสอบที่ไม่สอดคล้อง หรือไม่ครอบคุลมกับ กรอบของปัญหา - ไม่สามารถเสนอแนว ทางการแก้ไขเมื่อผล การทดสอบไม่เป็นไป ตามเป้าหมาย - ก าหนดประเด็นและ เกณฑ์การทดสอบที่ วัดได้อย่างเป็นรูปธรรม สอดคล้องและ ครอบคลุมกับกรอบของ ปัญหาและแนวทางการ แก้ปัญหา - ด าเนินการทดสอบ ชิ้นงานได้ครบทุก ประเด็นที่ก าหนดไว้ โดยเสนอแนวทางแก้ไข ปัญหาเมื่อผลการ ทดสอบไม่เป็นไปตาม เป้าหมายและปรับปรุง แก้ไขชิ้นงานได้ สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - มีการก าหนดประเด็น เพิ่มเติมที่เป็นประโยชน์ ต่อการทดสอบชิ้นงาน - สามารถหาแนวทางการ แก้ปัญหาที่พบได้ ทุกปัญหาและปรับปรุง แก้ไขชิ้นงานได้ 357 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การประเมินตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับการพัฒนา 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม 2 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 3 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 6. ท างานร่วมกับผู้อื่นด้วยความมุ่งมั่นจนบรรลุวัตถุประสงค์ 6.1 การร่วมกันปฏิบัติ กิจกรรมมที่ 4.3–4.5 ไม่สามารถปฏิบัติได้ตาม เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - ไม่มีส่วนร่วมในการ ปฏิบัติกิจกรรม - ขาดความพยายามแก้ ปัญหาเฉพาะหน้าที่ เกิดขึ้น - ไม่สามารถปฏิบัติงาน ให้เสร็จตามเวลาที่ ก าหนด - มีส่วนร่วมในการแบ่ง งานและปฏิบัติงานตาม ความรับผิดชอบเพื่อ ปฏิบัติกิจกรรมให้บรรลุ เป้าหมาย - มีความพยายามในการ ปฏิบัติงานตามแผนให้ บรรลุเป้าหมายในเวลา ที่ก าหนด สามารถปฏิบัติได้เกิน เกณฑ์ความคาดหมาย เช่น - มีภาวะผู้น า สามารถ แก้ไขสถานการณ์ที่ เกิดขึ้นภายในกลุ่ม โดยทันทีเมื่อพบปัญหา และขับเคลื่อนกลุ่มให้ ท ากิจกรรมจนบรรลุ เป้าหมาย เกณฑ์การตัดสิน 1. สรุปผลระดับการพัฒนา ดังนี้ สรุปผลระดับการพัฒนา = ระดับการพัฒนาจากทุกรายการประเมิน จ านวนรายการประเมิน 2. สรุปผลการประเมินระดับการพัฒนา ดังนี้ คะแนนเฉลี่ย 2.34 – 3.00 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ดีมาก ปฏิบัติได้เกินความคาดหมาย คะแนนเฉลี่ย 1.67 – 2.33 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ดี ปฏิบัติได้ตามความคาดหมาย คะแนนเฉลี่ย 1.00 – 1.66 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 358

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 เกณฑ์การประเมิน เกณฑ์การประเมินส าหรับกิจกรรมที่ 4.6 ของแผนการจัดการเรียนรู้นี้ เป็นเกณฑ์ส าหรับการประเมิน เพื่อสรุปผลการเรียนรู้(Summative Assessment) ซึ่งแบ่งระดับการพัฒนาเป็น 4 ระดับ โดยมีรายละเอียดดังนี้ การประเมิน ตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับคะแนน 4 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 3 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 2 = พอใช้ แต่มีบางเรื่อง ที่ควรปรับปรุง 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนา เพิ่มเติม 1. เลือกรูปแบบการน าเสนอที่เหมาะสม ก าหนดหัวข้อและจัดการข้อมูลการน าเสนอที่ครอบคลุมขั้นตอนการพัฒนา ของเล่นของใช้ 1.1 การบันทึก รูปแบบการ น าเสนอ หัวข้อ และ รายละเอียด ที่เกี่ยวข้องใน แบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.6 - ระบุชื่อเรื่อง ผู้ฟัง เวลา สถานที่ ได้ ครบถ้วน - เลือกรูปแบบการ น าเสนอที่เหมาะสม กับเรื่องที่น าเสนอ เวลา โดยค านึงถึง ผู้ฟัง และสถานที่ - ก าหนดและ เรียงล าดับหัวข้อที่ น าเสนอได้ สอดคล้องกับ กระบวนการ ออกแบบเชิง วิศวกรรม และ เหมาะสมกับ รูปแบบการน าเสนอ - ระบุชื่อเรื่อง ผู้ฟัง เวลา สถานที่ ได้ ครบถ้วน - เลือกรูปแบบการ น าเสนอที่เหมาะสม กับเรื่องที่น าเสนอ และเวลา - ก าหนดหัวข้อและ เรียงล าดับหัวข้อที่ น าเสนอได้ สอดคล้องกับ กระบวนการ ออกแบบเชิง วิศวกรรม - ระบุชื่อเรื่อง ผู้ฟัง เวลา สถานที่ ได้ ครบถ้วน - เลือกรูปแบบการ น าเสนอที่เหมาะสม กับเรื่องที่น าเสนอ แต่ไม่สอดคล้องกับ เวลา - ก าหนดและ เรียงล าดับหัวข้อการ น าเสนอการพัฒนา ของเล่นของใช้ สอดคล้องกับ กระบวนการ ออกแบบเชิง วิศวกรรมเป็น บางส่วน - ระบุชื่อเรื่อง ผู้ฟัง เวลา สถานที่ ได้ไม่ ครบถ้วน - เลือกรูปแบบการ น าเสนอไม่เหมาะสม กับเรื่องที่น าเสนอ หรือเวลา - ก าหนดและ เรียงล าดับหัวข้อการ น าเสนอการพัฒนา ของเล่นของใช้ไม่ สอดคล้องกับ กระบวนการ ออกแบบเชิง วิศวกรรมเป็นส่วน ใหญ่ 1.2 การจัดการ ข้อมูลในการ น าเสนอ - เรียบเรียงข้อมูลและ ออกแบบการ น าเสนอ - เรียบเรียงข้อมูลและ ออกแบบการ น าเสนอ - เรียบเรียงข้อมูล และออกแบบการ น าเสนอ - เรียบเรียงข้อมูลและ ออกแบบการ น าเสนอ 359 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การประเมิน ตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับคะแนน 4 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 3 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 2 = พอใช้ แต่มีบางเรื่อง ที่ควรปรับปรุง 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนา เพิ่มเติม ได้สอดคล้องกับ หัวข้อและมี รายละเอียด เหมาะสมกับ รูปแบบและเวลา ในการน าเสนอ - ใช้ตัวอักษร รูปภาพ หรือ สัญลักษณ์ที่มี ขนาดหรือสีที่ เหมาะสมสามารถ สื่อสารได้ชัดเจน ได้สอดคล้องกับ หัวข้อและมี รายละเอียด เหมาะสมกับ รูปแบบและเวลา ในการน าเสนอ ได้สอดคล้องกับ หัวข้อและมี รายละเอียด เหมาะสมกับ รูปแบบและเวลา ในการน าเสนอ แต่ยังต้องมีการ ปรับปรุงบางส่วน ไม่สอดคล้องกับ หัวข้อ หรือมี รายละเอียด ที่ไม่เหมาะสม กับรูปแบบ การน าเสนอและ เวลาในการน าเสนอ 2. วางแผนล าดับการน าเสนอและน าเสนอข้อมูลการพัฒนาของเล่นของใช้ เพื่อสื่อสารให้ชัดเจนและตรงตาม วัตถุประสงค์ 2.1 การบันทึก การวางแผน ล าดับการ น าเสนอใน แบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.6 - ระบุรายละเอียด ของผู้น าเสนอไว้ ครบถ้วน โดยมีการ แบ่งบทบาทของ ผู้น าเสนอแต่ละคน ที่เหมาะสมกับ หัวข้อและเวลา ที่น าเสนอ - ระบุรายละเอียด ของผู้น าเสนอไว้ ครบถ้วน โดยมีการ แบ่งบทบาทของ ผู้น าเสนอแต่ละคน ที่เหมาะสมกับ หัวข้อ - ระบุรายละเอียด ของผู้น าเสนอไว้ ครบถ้วน แต่แบ่งบทบาทของ ผู้น าเสนอแต่ละคน ไม่เหมาะสมกับ หัวข้อที่น าเสนอ - ไม่ได้ระบุ รายละเอียดของ ผู้น าเสนอ 2.2 การน าเสนอ ข้อมูลการ พัฒนาของเล่น ของใช้ - สื่อสารและอธิบาย ให้ผู้รับสารเข้าใจ จุดประสงค์ และ น าเสนอข้อมูลได้ - สื่อสารและอธิบาย ให้ผู้รับสารเข้าใจ จุดประสงค์ และ น าเสนอข้อมูลได้ - สื่อสารและอธิบาย ให้ผู้รับสารเข้าใจ จุดประสงค์ได้ บางส่วน แต่ น าเสนอข้อมูล - ไม่สามารถสื่อสาร ให้ผู้รับสารเข้าใจ และน าเสนอข้อมูล ไม่ครบถ้วน คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 360

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 การประเมิน ตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับคะแนน 4 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 3 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 2 = พอใช้ แต่มีบางเรื่อง ที่ควรปรับปรุง 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนา เพิ่มเติม ครบถ้วนและเรียง ตามล าดับ - ตอบค าถามที่ เกี่ยวข้องกับผลงาน ได้อย่างถูกต้อง ครบถ้วน - บันทึกความคิดเห็น หรือข้อเสนอแนะ ที่ได้รับหลังจาก การน าเสนอ ได้ละเอียดและ ครบถ้วน ครบถ้วนและเรียง ตามล าดับ - ตอบค าถามที่ เกี่ยวข้องกับผลงาน ได้ถูกต้องบางส่วน - บันทึกความคิดเห็น หรือข้อเสนอแนะ ที่ได้รับหลังจาก การน าเสนอ ไม่ครบถ้วน หรือ ไม่เรียงตามล าดับ - ตอบค าถามที่ เกี่ยวข้องกับผลงาน ได้ถูกต้องบางส่วน - บันทึกความคิดเห็น หรือข้อเสนอแนะ ที่ได้รับหลังจาก การน าเสนอ หรือไม่เรียง ตามล าดับ - ตอบค าถามที่ เกี่ยวข้องกับผลงาน ได้ถูกต้องบางส่วน หรือตอบไม่ได้ - ไม่บันทึกความ คิดเห็นหรือ ข้อเสนอแนะ ที่ได้รับหลังจาก การน าเสนอ 3. ท างานร่วมกับผู้อื่นด้วยความมุ่งมั่นจนบรรลุวัตถุประสงค์ 3.1 การร่วมกัน ปฏิบัติ กิจกรรม ที่ 4.6 - มีส่วนร่วมในการ แบ่งงานและ ปฏิบัติงานตาม ความรับผิดชอบ เพื่อปฏิบัติกิจกรรม ให้บรรลุเป้าหมาย โดยมีภาวะผู้น าสูง สามารถแก้ไข สถานการณ์ที่ เกิดขึ้นภายในกลุ่ม โดยทันทีเมื่อพบ ปัญหา - มีความพยายามใน การปฏิบัติงานตาม - มีส่วนร่วมในการ แบ่งงานและ ปฏิบัติงานตาม ความรับผิดชอบเพื่อ ปฏิบัติกิจกรรม ให้บรรลุเป้าหมาย - มีความพยายามใน การปฏิบัติงานตาม แผนให้บรรลุ เป้าหมายในเวลา ที่ก าหนด - มีส่วนร่วมในการ แบ่งงานและ ปฏิบัติงานตาม ความรับผิดชอบ เป็นบางส่วน แต่ไม่ สามารถปฏิบัติ กิจกรรมงานให้ บรรลุเป้าหมาย ภายในเวลาที่ ก าหนด - ไม่มีส่วนร่วมใน การปฏิบัติ กิจกรรม และขาด ความพยายาม แก้ปัญหาเฉพาะ หน้าที่เกิดขึ้นท าให้ ไม่สามารถ ปฏิบัติงานได้บรรลุ เป้าหมาย 361 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

การประเมิน ตามภาระงาน หรือชิ้นงาน ระดับคะแนน 4 = ดีมาก ปฏิบัติได้ เกินความคาดหมาย 3 = ดี ปฏิบัติได้ ตามความคาดหมาย 2 = พอใช้ แต่มีบางเรื่อง ที่ควรปรับปรุง 1 = ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนา เพิ่มเติม แผนให้บรรลุ เป้าหมายในเวลา ที่ก าหนด เกณฑ์การตัดสิน 1. ค านวณหาคะแนนเฉลี่ย ดังนี้ คะแนนเฉลี่ย = คะแนนรวมจากทุกรายการประเมิน จ านวนรายการประเมิน 2. สรุปผลการประเมินตามเกณฑ์ ดังนี้ คะแนนเฉลี่ย 3.26 – 4.00 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ดีมาก ปฏิบัติได้เกินความคาดหมาย คะแนนเฉลี่ย 2.51 – 3.25 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ดี ปฏิบัติได้ตามความคาดหมาย คะแนนเฉลี่ย 1.76 – 2.50 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ พอใช้ แต่มีบางเรื่องที่ควรปรับปรุง คะแนนเฉลี่ย 1.00 – 1.75 มีผลการประเมินอยู่ในระดับ ควรปรับปรุง วางแผนพัฒนาเพิ่มเติม คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 362

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 จุดประสงค์กิจกรรม นักเรียนสามารถ 1. วิเคราะห์และระบุข้อดี ข้อจ ากัดที่เกี่ยวข้องกับแนวทางการแก้ปัญหา 2. เปรียบเทียบข้อดีข้อจ ากัดของแต่ละแนวทาง และเลือกแนวทางการแก้ปัญหาที่เหมาะสมมากที่สุดและ ให้เหตุผลประกอบ 3. เลือกรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิดและออกแบบของเล่นของใช้ที่สอดคล้องกับแนวทางการแก้ปัญหา ที่เลือก เวลา 2 ชั่วโมง วัสดุ-อุปกรณ์ ข้อควรระวัง/ข้อเสนอแนะ - วิธีการด าเนินกิจกรรม ตอนที่ 1 เปรียบเทียบแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ 1. ระบุแนวทางการแก้ปัญหาที่เลือกจากกิจกรรมที่ 4.2 แล้ววิเคราะห์ ระบุข้อดีข้อจ ากัดที่เกี่ยวข้องกับ แนวทางการแก้ปัญหาของแต่ละแนวทาง โดยศึกษาตัวอย่างการวิเคราะห์ข้อดี ข้อจ ากัดของแนวทาง การแก้ปัญหาจากใบความรู้ที่ 4.4 เปรียบเทียบและเลือกแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ โดย การวิเคราะห์ข้อดีข้อจ ากัด อาจค านึงถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้องทั้งด้านความรู้ที่น ามาใช้ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ ผู้แก้ปัญหา (เช่น จ านวนคน ความเชี่ยวชาญ) แหล่งก าเนิดไฟฟ้า งบประมาณ เวลา ความปลอดภัย ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แล้วบันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ ตอนที่ 1 เปรียบเทียบแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ ที่ รายการ จ านวน 1 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ 1 ชุด ต่อคน 2 ใบความรู้ที่ 4.4 เปรียบเทียบและเลือกแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ 1 ชุด ต่อคน 3 ใบความรู้ที่ 4.5 การออกแบบวิธีการแก้ปัญหา 1 ชุด ต่อคน กิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ 363 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

2. เปรียบเทียบข้อดีและข้อจ ากัดของแต่ละแนวทาง และเลือกแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่น ของใช้ที่มีความเป็นไปได้ที่นักเรียนจะลงมือแก้ปัญหา พร้อมระบุเหตุผลประกอบ แล้วบันทึกลงในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 3. น าเสนอผลการเปรียบเทียบข้อดีและข้อจ ากัดของแต่ละแนวทาง และแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนา ของเล่นของใช้ โดยใช้ข้อมูลสนับสนุนอย่างสมเหตุสมผล เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับแนวทาง การแก้ปัญหากับกลุ่มอื่น ในกรณีต้องการเลือกแนวทางการแก้ปัญหาใหม่ให้แก้ไขเพิ่มเติมในแบบบันทึก กิจกรรมที่4.3 ตอนที่ 1 ตอนที่ 2 การออกแบบของเล่นของใช้ 1. ระบุรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิดที่สอดคล้องกับแนวทางการแก้ปัญหาที่เลือกจากกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 1 พร้อมระบุเหตุผลในการเลือกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ ตอนที่ 2 การออกแบบของเล่นของใช้ โดยทบทวนรูปแบบในการถ่ายทอดแนวคิดจากใบความรู้ที่ 4.5 การออกแบบ วิธีการแก้ปัญหา 2. ออกแบบวิธีการแก้ปัญหาตามรูปแบบที่เลือก แล้วบันทึกในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 3. น าเสนอผลการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาของเล่นของใช้โดยใช้ข้อมูลสนับสนุนอย่างสมเหตุสมผล เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับกลุ่มอื่น ในกรณีต้องการปรับปรุงการออกแบบ ให้บันทึกข้อเสนอแนะ ในการปรับปรุง และออกแบบวิธีการแก้ปัญหาตามข้อเสนอในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ตอนที่ 2 คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 364

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ตอนที่ 1 เปรียบเทียบแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ ค าชี้แจง ให้นักเรียนระบุแนวทางแก้ปัญหาที่สอดคล้องกับกรอบของปัญหาเพื่อพัฒนาของเล่นของใช้ จากกิจกรรม ที่ 4.2 โดยระบุข้อดีและข้อจ ากัดที่เกี่ยวข้องกับแนวทางการแก้ปัญหาของแต่ละแนวทาง และระบุแนวทาง การแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ (ศึกษาแนวค าตอบได้จากใบความรู้ที่ 4.4 การเปรียบเทียบและเลือกแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้) ตาราง ข้อดี ข้อจ ากัดของแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ แนวทางการแก้ปัญหา ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ข้อดี ข้อจ ากัด (เช่น ความรู้ วัสดุ เครื่องมือและ อุปกรณ์ ความปลอดภัย) แนวทางแก้ปัญหาที่เลือกในการพัฒนาของเล่นของใช้ แนวทางการแก้ปัญหาที่เลือก คือ แนวทางที่ ........ เนื่องจาก ........................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ .............................................................................................................................................................................. ........... แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.3 ออกแบบของเล่นของใช้ 365 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตอนที่ 2 การออกแบบของเล่นของใช้ ค าชี้แจง จากแนวทางการแก้ปัญหาที่เลือก ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มระบุรูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิด พร้อมให้ เหตุผลในการเลือก แล้วออกแบบวิธีการแก้ปัญหาตามรูปแบบที่เลือก รูปแบบวิธีการในการถ่ายทอดแนวคิด การร่างภาพ การเขียนแผนภาพ การเขียนผังงาน การเขียนอธิบายเป็นขั้นตอน อื่น ๆ ....................................................................................... เหตุผลในการเลือกรูปแบบ คือ ............................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ...................... ............................................................................................................ .................................................................. ผลการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาตามรูปแบบที่เลือก คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 366

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 การปรับปรุงการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาของเล่นของใช้ ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาของเล่นของใช้ที่ได้จากการอภิปราย .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ผลการออกแบบวิธีการแก้ปัญหาที่ได้ปรับปรุงตามข้อเสนอแนะ (ถ้ามี) 367 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เมื่อได้รวบรวมข้อมูลเพื่อแก้ปัญหาที่เราสนใจตามกรอบของปัญหาแล้ว การเลือกแนวทางการแก้ปัญหาจะใช้ ข้อมูลที่ได้จากการรวบรวมข้อมูลและแนวทางการแก้ปัญหาซึ่งเป็นไปได้หลายแนวทาง แล้วน าแนวทางเหล่านั้น มาวิเคราะห์ข้อดี ข้อจ ากัด ซึ่งอาจค านึงถึงปัจจัยในหลาย ๆ ด้าน ทั้งความรู้ที่น ามาใช้ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ ผู้แก้ปัญหา (เช่น จ านวนคน ความเชี่ยวชาญ) แหล่งก าเนิดไฟฟ้า งบประมาณ เวลา ความปลอดภัย การส่งผลกระทบ ต่อสิ่งแวดล้อม จากนั้นเปรียบเทียบข้อดี ข้อจ ากัดของแต่ละแนวทางเพื่อเป็นข้อมูลร่วมในการตัดสินใจเลือก แนวทางการแก้ปัญหาที่เหมาะสมกับกรอบของปัญหามากที่สุด ดังตัวอย่างในตาราง ตาราง ข้อดี ข้อจ ากัดของแนวทางการแก้ปัญหาในการพัฒนาของเล่นของใช้ แนวทางการแก้ปัญหา ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ข้อดี ข้อจ ากัด (เช่น ความรู้ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ ความปลอดภัย) 1. ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้าและใช้ หลอดไฟฟ้าให้แสงสว่าง โดยมีการปรับปรุงลักษณะ ของโคมไฟ - หลอดไฟฟ้าให้แสงสว่างมากกว่า ไดโอดเปล่งเมื่อให้กระแสไฟฟ้า ผ่านที่เท่ากัน - ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์มีหลาย ขนาดให้เลือกใช้เพื่อจ่าย กระแสไฟฟ้า หาซื้อได้ง่าย และมีราคาถูกกว่าถ่านกระดุม - เมื่อเทียบความต่างศักย์ไฟฟ้า ที่เท่ากันถ่านไฟฉายประเภท 1.5 โวลต์ จ่ายกระแสไฟฟ้าได้ นานกว่าถ่านกระดุม - ถ่านไฟฉายมีชนิดที่ชาร์จไฟฟ้าได้ เพื่อน ากลับมาใช้ใหม่ - ปรับปรุงลักษณะของโคมไฟเพื่อ ใช้งานได้ตามต้องการ - หลอดไฟฟ้า (2.2 หรือ 2.5 โวลต์) ที่ ใช้ในกิจกรรมนี้ ให้ความสว่างน้อย กว่าหลอดไฟฟ้าของโคมไฟเดิม ดังนั้นเมื่อต้องการให้มีความสว่าง มากขึ้นจึงต้องเพิ่มจ านวนหลอด ไฟฟ้า จะส่งผลให้ใช้งบประมาณ เพิ่มขึ้น - หลอดไฟฟ้าเมื่อให้แสงสว่างเป็น เวลานานจะเกิดความร้อนท าให้ อายุการใช้งานสั้น - หากใช้ถ่านไฟฉายหลายก้อนจะเพิ่ม น้ าหนักให้โคมไฟและมีความซับซ้อน ในการประกอบวงจรไฟฟ้า - ถ่านไฟฉายเมื่อหมดอายุการใช้งาน จะเป็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ - อาจต้องใช้งบประมาณเพิ่มเติมใน การปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ ใบความรู้ที่ 4.4 การเปรียบเทียบและเลือกแนวทางของการพัฒนาของเล่นของใช้ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 368

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 แนวทางการแก้ปัญหา ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ข้อดี ข้อจ ากัด (เช่น ความรู้ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ ความปลอดภัย) 2. ใช้ถ่านกระดุมเป็นแหล่งก าเนิด ไฟฟ้า และใช้ไดโอดเปล่งแสง ให้แสงสว่างโดยมีตัวต้านทาน ควบคุมกระแสและความต่าง ศักย์ไฟฟ้า และมีการปรับปรุง ลักษณะของโคมไฟ - ไดโอดเปล่งแสงไม่เกิดความร้อน เมื่อให้แสงสว่าง จึงสูญเสีย พลังงานน้อยกว่าหลอดไฟฟ้า และมีอายุการใช้งานนานกว่า - ถ่านกระดุม 1 ก้อน มี ความต่างศักย์ไฟฟ้าเท่ากับ 3 โวลต์ หรือเท่ากับถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ 2 ก้อน - ที่ความต่างศักย์ไฟฟ้าเท่ากัน ถ่านกระดุมมีขนาดเล็กและ น้ าหนักเบากว่าถ่านไฟฉาย - ถ่านกระดุมมีให้เลือกใช้ได้หลาย ขนาด โดยถ่านกระดุมขนาดใหญ่ มีความจุกระแสไฟฟ้าได้มากกว่า ถ่านกระดุมขนาดเล็ก - มีการปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ เพื่อใช้งานได้ตามต้องการ - ไดโอดเปล่งแสง 1 หลอด ให้ความ สว่างน้อยกว่าหลอดไฟฟ้าของโคมไฟ เดิม ดังนั้นเมื่อต้องการให้มีความ สว่างมากขึ้นจึงต้องเพิ่มจ านวน ไดโอดเปล่งแสง จะส่งผลให้ใช้ งบประมาณเพิ่มขึ้น - ถ่านกระดุมต้องซื้อจากร้านขาย อุปกรณ์โดยเฉพาะ - เมื่อเทียบขนาดความต่างศักย์ไฟฟ้า ที่เท่ากันถ่านกระดุมจ่าย กระแสไฟฟ้าได้น้อยกว่าถ่านไฟฉาย ชนิด 1.5 โวลต์ - ถ่านกระดุมเมื่อหมดอายุการใช้งาน จะเป็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ - อาจต้องใช้งบประมาณเพิ่มเติมใน การปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ 3. ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็น แหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้ ไดโอดเปล่งแสงให้แสงสว่างโดย มีตัวต้านทานควบคุมกระแส และความต่างศักย์ไฟฟ้า และ มีการปรับปรุงลักษณะของ โคมไฟ - ไดโอดเปล่งแสงไม่เกิดความร้อน เมื่อให้แสงสว่าง จึงสูญเสีย พลังงานน้อยกว่าหลอดไฟฟ้า และมีอายุการใช้งานนานกว่า - ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์มีหลาย ขนาดให้เลือกใช้เพื่อจ่าย กระแสไฟฟ้า หาซื้อได้ง่าย และมีราคาถูกกว่าถ่านกระดุม - เมื่อเทียบความต่างศักย์ไฟฟ้า ที่เท่ากันถ่านไฟฉายประเภท - ไดโอดเปล่งแสง 1 หลอด ให้ความ สว่างน้อยกว่าโคมไฟเดิม ดังนั้นเมื่อ ต้องการให้มีความสว่างมากขึ้นจึง ต้องเพิ่มจ านวนไดโอดเปล่งแสง ส่งผลให้ใช้งบประมาณเพิ่มขึ้น - หากใช้ถ่านไฟฉายหลายก้อนจะเพิ่ม น้ าหนักให้โคมไฟและมีความซับซ้อน ในการประกอบวงจรไฟฟ้า - ถ่านไฟฉายเมื่อหมดอายุการใช้งาน จะเป็นขยะอิเล็กทรอนิกส์ - อาจต้องใช้งบประมาณเพิ่มเติมใน การปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ 369 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

แนวทางการแก้ปัญหา ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ข้อดี ข้อจ ากัด (เช่น ความรู้ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ ความปลอดภัย) 1.5 โวลต์ จ่ายกระแสไฟฟ้าได้ นานกว่าถ่านกระดุม - ถ่านไฟฉายมีชนิดที่ชาร์จไฟฟ้าได้ เพื่อน ากลับมาใช้ใหม่ - ปรับปรุงลักษณะของโคมไฟเพื่อ ใช้งานได้ตามต้องการ แนวทางแก้ปัญหาที่เลือกในการพัฒนาของเล่นของใช้ แนวทางการแก้ปัญหาที่เลือก คือ แนวทางที่ 3 เนื่องจากการเลือกใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์เป็นแหล่งก าเนิด กระแสไฟฟ้า มีหลายขนาดให้เลือกใช้หาซื้อได้ง่าย ราคาถูกว่าถ่านกระดุม และเมื่อเทียบความต่างศักย์ไฟฟ้าที่เท่ากัน ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ จ่ายกระแสไฟฟ้าได้นานกว่าถ่านกระดุม และยังมีชนิดถ่านไฟฉายที่สามารถชาร์จไฟฟ้าใหม่ได้ จะเป็นการช่วยลดปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์นอกจากนี้ไดโอดเปล่งแสงยังให้ความสว่างโดยไม่เกิดความร้อน จึงสูญเสีย พลังงานน้อยกว่าและมีอายุการใช้งานนานกว่าหลอดไฟฟ้า รวมทั้งยังสามารถประกอบเป็นชุดอุปกรณ์และปรับปรุง ให้เกิดความสวยงามได้ตามต้องการ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 370

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 เมื่อเลือกแนวทางการแก้ปัญหาแล้ว ให้น าแนวทางดังกล่าวมาใช้ในการออกแบบชิ้นงานหรือการออกแบบ วิธีการแก้ปัญหา ซึ่งจ าเป็นต้องถ่ายทอดแนวคิดให้เป็นรูปธรรมเพื่อสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจ โดยใช้วิธีการในการถ่ายทอด แนวคิดซึ่งมีได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับเป้าหมายในการออกแบบ ในกรณีที่มีเป้าหมายเพื่อออกแบบชิ้นงาน มักใช้วิธีการ ที่แสดงให้เห็นรูปร่าง รูปทรง หรือกลไกภายในของชิ้นงาน เช่น การร่างภาพ ส่วนในกรณีการออกแบบวิธีการ แก้ปัญหา จะใช้วิธีการที่แสดงให้เห็นล าดับหรือขั้นตอนการท างานตั้งแต่เริ่มต้นไปจนถึงขั้นตอนสุดท้าย เช่น การเขียน แผนภาพ การเขียนผังงาน โดยมีตัวอย่างดังนี้ 1. การร่างภาพ เป็นการถ่ายทอดความคิดของแนวทางการแก้ปัญหาที่เป็นชิ้นงาน โดยภาพจะต้องแสดงรายละเอียดในแต่ละ ส่วน ซึ่งอาจแสดงรูปร่าง รูปทรง ลักษณะการท างานหรือกลไกภายใน ภาพที่ร่าง แบ่งเป็นภาพ 2 มิติ และ 3 มิติ โดยภาพ 2 มิติ คือภาพที่แสดงรายละเอียดของแนวคิดที่ประกอบ ด้วยด้านกว้างและด้านยาว ส่วนภาพ 3 มิติ คือภาพที่แสดงรายละเอียดของแนวคิดที่ประกอบด้วย ด้านกว้าง ด้านยาว และด้านสูง การเลือกการร่างภาพ 2 มิติ หรือ 3 มิติ ขึ้นอยู่กับรายละเอียดของชิ้นงานที่ต้องการน าเสนอ การร่างภาพของชิ้นงานควรระบุขนาด และแสดงสัดส่วนของภาพให้ใกล้เคียงกับชิ้นงานจริง เช่น ชิ้นงานจริง ด้านยาว มีขนาดมากกว่าด้านกว้าง 2 เท่า ดังนั้นภาพที่ร่างควรจะมีสัดส่วนด้านยาวมากกว่าด้านกว้าง 2 เท่า เหมือนกัน ในบางครั้งความยาวจริงอาจไม่สามารถน ามาใช้ในการร่างภาพได้ จึงต้องย่อหรือขยายขนาดของภาพร่าง ที่วาดเพื่อความสะดวก โดยอาจมีการระบุความยาวจริงของชิ้นงานในภาพร่าง ทั้งนี้เพื่อสื่อสารให้ผู้อื่นเข้าใจตรงกัน และสามารถน าไปสร้างเป็นชิ้นงานตามที่ได้ออกแบบไว้ รูปที่4.14 ภาพ 2 มิติของกล้องถ่ายรูป ใบความรู้ที่ 4.5 การออกแบบวิธีการแก้ปัญหา มาตราส่วน 1 : 2 ปุ่มชัตเตอร์ วงแหวนโฟกัส แป้นหมุนเลือก โหมดบันทึกภาพ เลนส์ แฟลช 371 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

รูปที่4.15 ภาพ 3 มิติของกล้องถ่ายรูป แฟลช วงแหวนโฟกัส เลนส์ แป้นหมุนเลือก โหมดบันทึกภาพ ปุ่มชัตเตอร์ มาตราส่วน 1 : 2 นักเรียนสามารถศึกษาวิธีการร่างภาพ 3 มิติ เพิ่มเติมได้ที่ http://ipst.me/12591 คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 372

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 2. การเขียนแผนภาพ เป็นการถ่ายทอดความคิดของแนวทางการแก้ปัญหาที่เป็นวิธีการ โดยการสร้างล าดับขั้นตอนการท างาน ในระบบงานในลักษณะของรูปภาพเพื่อแสดงให้เห็นว่าแนวทางการแก้ปัญหานั้นมีการท างานหรือวิธีการแก้ปัญหา อย่างไร ตั้งแต่เริ่มต้นไปจนถึงผลลัพธ์สุดท้าย เช่น การกรองน้ าที่ท าด้วยตนเอง การผลิตน้ าประปา รูปที่4.16 แผนภาพการผลิตน้ าประปา 373 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

3. การเขียนผังงาน เป็นการถ่ายทอดความคิดของแนวทางการแก้ปัญหาที่เป็นวิธีการ โดยการแสดงล าดับหรือขั้นตอนการท างาน ตั้งแต่เริ่มต้นไปจนถึงขั้นตอนสุดท้าย โดยใช้สัญลักษณ์มาตรฐานในการเขียนผังงาน (flowchart) เช่น วิธีการเดินทาง จากบ้านไปวัด รูปที่4.17 ผังงานวิธีการเดินทางจากบ้านไปวัด ตาราง แสดงสัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนผังงาน สัญลักษณ์ ชื่อเรียก ความหมาย เริ่มต้นและจบ จุดเริ่มต้น และจุดสิ้นสุดของผังงาน การปฏิบัติงาน จุดที่มีการปฏิบัติงานอย่างใดอย่างหนึ่ง การตัดสินใจ จุดที่ต้องเลือกปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง ทิศทาง ทิศทางขั้นตอนการด าเนินงานซึ่งจะปฏิบัติ ต่อเนื่องกันตามหัวลูกศรชี้ เริ่มต้น จบ ใช่ ไม่ใช่ ขี่จักรยานไปตลาด ถึงตลาด ก่อนเวลา 06:00 น. นั่งเรือข้ามคลองไปวัด ขี่จักรยานขึ้นสะพาน ข้ามคลองไปวัด คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 374

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 การออกแบบแนวทางการแก้ปัญหาหรือแนวทางการพัฒนางานก่อนการลงมือปฏิบัติงานจริง จะช่วยเพิ่ม ประสิทธิภาพในการท างานด้านต่าง ๆ เช่น ช่วยสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติงานให้เข้าใจตรงกัน ในการท างานมีทั้งการท างานคนเดียวและท างานเป็นกลุ่ม การถ่ายทอดความคิดของตนเองออกมาให้เห็นเป็นรูปธรรมจะช่วยให้ผู้อื่นเข้าใจตรงกันมากกว่าการอธิบาย ด้วยการพูด ซึ่งจะช่วยให้ทุกคนเข้าใจเป้าหมายและวัตถุประสงค์ได้ตรงกันมากขึ้น ช่วยลดความผิดพลาดที่อาจจะเกิดขึ้นจากการท างาน การลงมือสร้างชิ้นงานหรือพัฒนางานโดยขาด การออกแบบก่อน จะมีโอกาสเกิดความผิดพลาดในการท างานสูง เพราะผู้ปฏิบัติงานจะไม่ทราบว่าชิ้นงานนั้น มีองค์ประกอบอะไรบ้าง แต่ละองค์ประกอบมีรายละเอียดย่อยอื่นอีกหรือไม่ ท าให้อาจเกิดการลองผิด ลองถูกในการท างาน ช่วยลดระยะเวลาในการท างาน การออกแบบก่อนลงมือปฏิบัติงาน เป็นการวางแผนไว้ล่วงหน้าว่าจะต้อง ปฏิบัติงานตามขั้นตอนอย่างไรบ้าง ซึ่งจะท าให้การปฏิบัติงานเป็นไปด้วยความรวดเร็ว จากแนวทางการแก้ปัญหาที่เลือกไว้ในการพัฒนาโคมไฟเดิมให้สามารถใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ คือ ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้ไดโอดเปล่งแสงให้แสงสว่างโดยมีตัวต้านทานควบคุมกระแส และความต่างศักย์ไฟฟ้า และมีการปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ จึงออกแบบวงจรไฟฟ้าซึ่งประกอบด้วยไดโอดเปล่งแสง สีขาว ขนาด 10 มิลลิเมตร จ านวน 5 หลอด โดยน าไดโอดเปล่งแสงทั้งหมดมาต่อวงจรไฟฟ้าแบบขนาน แล้วต่อ วงจรไฟฟ้าแบบอนุกรมกับตัวต้านทาน สวิตช์เลื่อน และถ่านไฟฉาย ใช้ตัวต้านทานค่าคงตัว 20 โอห์ม จ านวน 1 ตัว เพื่อควบคุมกระแสไฟฟ้าที่ผ่านไดโอดเปล่งแสงทั้งหมด สวิตช์เลื่อนเพื่อใช้เปิดปิดวงจรไฟฟ้า และถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ จ านวน 2 ก้อน ที่ต่ออนุกรมกัน ที่ใช้เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า ดังรูปที่ 4.18 พบว่าวงจรไฟฟ้าให้แสงสว่างเพียงพอ รูปที่ 4.18 วงจรไฟฟ้าที่ให้แสงด้วยไดโอดเปล่งแสง และใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ จ านวน 2 ก้อน ต่อแบบอนุกรมกัน ไดโอดเปล่งแสง สีขาว 10 มิลลิเมตร จ านวน 5 หลอด ต่อแบบขนาน ตัวต้านทานค่าคงตัว 20 โอห์ม สวิตช์เลื่อน 375 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เมื่อออกแบบวงจรไฟฟ้าเพื่อแก้ปัญหาได้แล้ว จึงออกแบบการติดตั้งและประกอบวงจรไฟฟ้าเข้ากับโคมไฟเดิม โดยถ่ายทอดความคิดออกมาเป็นภาพร่าง 2 มิติ (รูปที่ 4.19) และภาพร่าง 3 มิติ (รูปที่ 4.20) รูปที่ 4.19 ภาพ 2 มิติของโคมไฟที่พัฒนาให้ใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ 220 โวลต์ 1 cm 9.8 cm 2.1 cm 23.3 cm 6.8 2 cm cm 9 cm 33 cm 3 cm 2.1 cm 13.3 cm 3.2 cm 13.3 cm คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 376

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 13.3 cm 3 cm 9.8 cm 2.1 cm 1 cm กระบะถ่านพร้อมถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ จ านวน 2 ก้อน แผ่นยึดไดโอดเปล่งแสงทั้ง 5 หลอดที่ต่อวงจรไฟฟ้าแบบขนาน และตัวต้านทานค่าคงที่ 20 โอห์ม โดยแผ่นยึดท าจากแผ่นพลาสติกลูกฟูกมีขนาดพอดีใส่ใน ตัวโคมไฟ และมีรูตรงกลางให้หลอดไฟฟ้าของโคมไฟเดิม ยื่นออกมาได้ ไดโอดเปล่งแสง สีขาว ขนาด 10 มิลลิเมตร สายรัดยึดอุปกรณ์และสายไฟฟ้า รูปที่ 4.20 ภาพ 3 มิติของโคมไฟที่พัฒนาให้ใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ 220 โวลต์ 377 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

จุดประสงค์กิจกรรม นักเรียนสามารถ 1. วิเคราะห์การออกแบบวิธีการแก้ปัญหา ระบุกิจกรรม ระยะเวลาที่ใช้ด าเนินการ ผู้รับผิดชอบ และสร้างตาราง การปฏิบัติงานการพัฒนาของเล่นของใช้ 2. พัฒนาของเล่นของใช้ตามตารางการปฏิบัติงาน เวลา 2 ชั่วโมง วัสดุ-อุปกรณ์ ที่ รายการ จ านวน 1 วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือ ตามการออกแบบ 2 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ 1 ชุด ต่อคน 3 ใบความรู้ที่ 4.6 การวางแผนและด าเนินการแก้ปัญหา 1 ชุด ต่อคน ข้อควรระวัง/ข้อเสนอแนะ - วิธีการด าเนินกิจกรรม ตอนที่ 1 วางแผนการสร้างของเล่นของใช้ 1. วิเคราะห์การออกแบบวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน จากนั้นระบุกิจกรรมและเวลาที่ต้องใช้ในการด าเนินการ สร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ 2. สร้างตารางการปฏิบัติงานการพัฒนาของเล่นของใช้โดยระบุกิจกรรม ระยะเวลาและผู้รับผิดชอบ โดยศึกษา ตัวอย่างการสร้างตารางการปฏิบัติงานได้จากใบความรู้ที่ 4.6 การวางแผนและด าเนินการแก้ปัญหา และ บันทึกลงใบแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ ตอนที่ 1 วางแผนการสร้างของเล่น ของใช้ 3. น าเสนอตารางการปฏิบัติงานการพัฒนาของของเล่นของใช้ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับกลุ่มอื่น ๆ และบันทึก ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงตารางการปฏิบัติงานในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 1 กิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 378

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ตอนที่ 2 สร้างของเล่นของใช้ 1. ระบุวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการพัฒนาของเล่นของใช้ บันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้าง ของเล่นของใช้ ตอนที่ 2 สร้างของเล่นของใช้ 2. จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ตามรายการ รวมทั้งระบุปัญหาหรืออุปสรรคที่พบในการจัดเตรียมและแนวทางการ แก้ปัญหา บันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 2 3. สร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ตามที่วางแผนไว้ในตารางการปฏิบัติงาน รวมทั้งระบุปัญหาหรืออุปสรรคที่พบ และแนวทางการแก้ปัญหา บันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 ตอนที่ 2 379 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตอนที่ 1 วางแผนการสร้างของเล่นของใช้ ค าชี้แจง ให้นักเรียนสร้างตารางการปฏิบัติงานการสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ โดยระบุกิจกรรมย่อย ระยะเวลา และผู้รับผิดชอบในแต่ละกิจกรรมย่อย ทั้งนี้ระยะเวลาที่ใช้รวมกันไม่เกิน 1 สัปดาห์ (ศึกษาแนวค าตอบได้จากใบความรู้ที่ 4.6 การวางแผนและด าเนินการแก้ปัญหา) ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงตารางการปฏิบัติงานที่ได้จากการน าเสนอ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.4 วางแผนและสร้างของเล่นของใช้ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 380

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ตอนที่ 2 สร้างของเล่นของใช้ ค าชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกรายละเอียดของการสร้างผลงานตามแผนที่วางไว้ว่าพบปัญหาอะไร และแก้ปัญหานั้น อย่างไร การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ เพื่อสร้างของเล่นของใช้ 1. วัสดุที่ใช้ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. อุปกรณ์ที่ใช้ในการพัฒนาของเล่นของใช้ ..................................................................................................................................................................... ......... ......................................................................................................................... ..................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 3. ปัญหาหรืออุปสรรคที่พบเมื่อด าเนินการจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. แก้ปัญหาที่พบอย่างไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… การสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ 1. ปัญหาหรืออุปสรรคที่พบระหว่างการสร้างหรือพัฒนาของเล่นของใช้ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. แก้ปัญหาที่พบอย่างไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 381 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หลังจากที่ได้ออกแบบวิธีการแก้ปัญหาแล้ว ขั้นตอนต่อไปเป็นการวางแผนการแก้ปัญหาที่ควรด าเนินการ ก่อนลงมือสร้างหรือพัฒนาชิ้นงานหรือวิธีการตามที่ได้ออกแบบไว้ โดยเริ่มจากการวิเคราะห์กิจกรรมหลักที่จะต้อง ปฏิบัติว่าประกอบด้วยกิจกรรมย่อยอะไรบ้าง แต่ละกิจกรรมย่อยใช้ระยะเวลาเท่าใด และมีใครเป็นผู้รับผิดชอบ เพื่อให้ การสร้างชิ้นงานหรือแก้ปัญหาส าเร็จได้ในกรอบเวลาที่ก าหนด ซึ่งการวางแผนการแก้ปัญหาอาจท าในรูปแบบการสร้าง ตารางการปฏิบัติงาน ดังตัวอย่างต่อไปนี้ ตัวอย่างการสร้างตารางการปฏิบัติงานการพัฒนาโคมไฟ กิจกรรมย่อย ระยะเวลา (วัน) ผู้รับผิดชอบ 1 2 3 4 5 6 7 1. การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์เพื่อสร้าง ของเล่นของใช้ 1.1 จัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ นิด หน่อย 2. การสร้างหรือพัฒนา ของเล่นของใช้ 2.1 ตัดวัสดุตามขนาดที่ ระบุไว้ น้อย หน่อย 2.2 ประกอบชิ้นส่วน อุปกรณ์เข้าด้วยกัน ตามภาพร่าง นิด น้อย หน่อย 3. ทดสอบอุปกรณ์ที่ พัฒนา นิด น้อย หน่อย 4. ปรับปรุงแก้ไข นิด น้อย หน่อย ใบความรู้ที่ 4.6 การวางแผนและด าเนินการแก้ปัญหา คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 382

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 จากตัวอย่างการวางแผนการด าเนินงานโดยใช้ตารางการปฏิบัติงานการสร้างหรือพัฒนาโคมไฟเพื่อให้แสงสว่าง เมื่อไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ 220 โวลต์ จะท าให้ทราบกิจกรรมทั้งหมดที่ต้องท า ระยะเวลาที่ใช้ในการด าเนินการ ในแต่ละกิจกรรมเพื่อให้สามารถสร้างชิ้นงานและแก้ปัญหาได้ในเวลาที่ก าหนด รวมทั้งช่วยให้เห็นว่าบางกิจกรรม สามารถด าเนินการไปพร้อมกับกิจกรรมอื่น โดยไม่ต้องรอให้กิจกรรมก่อนหน้าเสร็จสิ้นก่อนจึงช่วยให้ประหยัดเวลา รวมถึงการจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือในการท ากิจกรรมล่วงหน้าได้ และหากมีการด าเนินงานเป็นกลุ่มอาจมี การระบุผู้รับผิดชอบในแต่ละกิจกรรม เมื่อได้วางแผนการแก้ปัญหาเรียบร้อยแล้ว จากนั้นจึงลงมือสร้างชิ้นงานหรือพัฒนาวิธีการแก้ปัญหาตามขั้นตอน ที่ได้วางแผนไว้ซึ่งในการแก้ปัญหานั้น หากเป็นสร้างชิ้นงานควรมีการเลือกใช้วัสดุให้เหมาะสมกับประเภทของงาน เลือกใช้อุปกรณ์เครื่องมือในการท างานให้ถูกต้องและค านึงถึงความปลอดภัยในการใช้งานอยู่เสมอ รูปที่ 4.21 โคมไฟที่พัฒนาให้ใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ 220 โวลต์ รูปที่ 4.22 โคมไฟที่พัฒนาขณะใช้งานให้แสงสว่างในที่มืด 383 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

จุดประสงค์กิจกรรม นักเรียนสามารถ 1. ระบุประเด็นและเกณฑ์ในการทดสอบชิ้นงานที่สอดคล้องกับกรอบของปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหา ที่เลือก 2. ทดสอบชิ้นงานตามประเด็นที่ก าหนด เสนอแนวทางการแก้ปัญหาและปรับปรุงชิ้นงานเมื่อผลการทดสอบ ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย เวลา 1 ชั่วโมง วัสดุ-อุปกรณ์ ที่ รายการ จ านวน 1 แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ 1 ชุด ต่อคน 2 ใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหา หรือชิ้นงาน 1 ชุด ต่อคน ข้อควรระวัง/ข้อเสนอแนะ - วิธีการด าเนินกิจกรรม ตอนที่ 1 การทดสอบและประเมินของเล่นของใช้ 1. วิเคราะห์กรอบปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหากิจกรรมที่ 4.1 และ 4.3 แล้วก าหนดประเด็นและเกณฑ์ การประเมินของแต่ละประเด็นที่สอดคล้องกับกรอบของปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหา โดยสามารถศึกษา ตัวอย่างการก าหนดประเด็นการประเมินรายข้อได้จากใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมิน และปรับปรุง แก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน แล้วบันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ ตอนที่ 1 การทดสอบและประเมินของเล่นของใช้ กิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 384

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 2. น าเสนอประเด็นและเกณฑ์การประเมิน โดยใช้ข้อมูลสนับสนุนอย่างสมเหตุสมผล เพื่อแลกเปลี่ยน ความคิดเห็นกับกลุ่มอื่น ในกรณีต้องการปรับประเด็นและเกณฑ์การประเมินใหม่ให้แก้ไขเพิ่มเติมลงใน แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ตอนที่ 1 3. ด าเนินการทดสอบของเล่นของใช้ตามแต่ละประเด็นและเกณฑ์การทดสอบที่ก าหนดไว้ แล้วบันทึก ผลการประเมินและปัญหาที่พบจากการทดสอบในประเด็นที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินลงในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.5 ตอนที่ 1 ตอนที่ 2 การปรับปรุงของเล่นของใช้ 1. ระบุประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมินผล และปัญหาที่พบจากการทดสอบลงในแบบบันทึก กิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ตอนที่ 2 การปรับปรุงของเล่นของใช้ 2. วิเคราะห์และระบุแนวทางการแก้ปัญหาที่พบลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ตอนที่ 2 3. ปรับปรุงวิธีการหรือชิ้นงานตามแนวทางการแก้ปัญหา แล้วท าการทดสอบ บันทึกผลการทดสอบภายหลัง การปรับปรุงลงในแบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ตอนที่ 2 4. ท าเช่นเดิม ข้อ 1-3 หากยังคงพบปัญหาเพิ่มเติม 385 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตอนที่ 1 การทดสอบและประเมินของเล่นของใช้ ค าชี้แจง ให้นักเรียนระบุกรอบของปัญหา แนวทางการแก้ปัญหา ที่ได้จากกิจกรรมที่ 4.1 และกิจกรรมที่4.3 รวมทั้ง ประเด็นการทดสอบ เกณฑ์การทดสอบ และผลการทดสอบของเล่นของใช้ (ศึกษาแนวค าตอบได้จากใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน) กรอบของปัญหา คือ ............................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ............................................................ แนวทางการแก้ปัญหา คือ ............................................................................................................................. ............................................................ ......................................................................................................................................................................................... ตาราง ประเด็นและเกณฑ์การทดสอบของเล่นของใช้ และผลการประเมิน ประเด็นและเกณฑ์การทดสอบ ผลการประเมิน ปัญหาที่พบจากการทดสอบ ในประเด็นที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน ……………………………….......................... ผ่าน ไม่ผ่าน ……………………………….......................... ……. ……….. ……………………………….......................... ……. ……….. ……………………………….......................... ……. ……….. ……………………………….......................... ……. ……….. แบบบันทึกกิจกรรมที่ 4.5 ทดสอบของเล่นของใช้ คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 386

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ตอนที่ 2 การปรับปรุงของเล่นของใช้ ค าชี้แจง ให้นักเรียนบันทึกประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน ปัญหาที่พบจากการทดสอบแนวทาง การแก้ไข และผลการทดสอบภายหลังการปรับปรุงของเล่นของใช้ (ศึกษาแนวค าตอบได้จากใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน) ประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน .................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ปัญหาที่พบจากการทดสอบ ............................................................................................................................. ............ ...................................................................................................................... ................................................................... แนวทางการแก้ปัญหา............................................................................................................................. ........................ .................................................................................................................................................. ....................................... ผลการทดสอบภายหลังการปรับปรุง ผ่าน ไม่ผ่าน ปัญหาที่พบ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................... แนวทางการแก้ปัญหา............................................................................................................ . ......................................................................................................... ....................................... ประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน .................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ ปัญหาที่พบจากการทดสอบ ......................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................ แนวทางการแก้ปัญหา............................................................................................................................. ........................ ............................................................................................................................. ............................................................ ผลการทดสอบภายหลังการปรับปรุง ผ่าน ไม่ผ่าน ปัญหาที่พบ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................... แนวทางการแก้ปัญหา............................................................................................................ . ............................................................................................................................. ................... 387 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เมื่อสร้างวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงานเสร็จแล้ว จะน ามาทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหา หรือชิ้นงานว่าสามารถแก้ปัญหาได้สอดคล้องกับกรอบของปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหาหรือไม่ การทดสอบและประเมินวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน ควรมีการก าหนดประเด็นหรือวัตถุประสงค์ ในการทดสอบและเกณฑ์การประเมินที่สอดคล้องกรอบของปัญหาและแนวทางการแก้ปัญหาที่สามารถประเมินได้ ในเชิงปริมาณ เช่น จ านวน เวลา ขนาด ความสูง หรือเชิงคุณภาพ เช่น ความพึงพอใจ ความปลอดภัย การก าหนด ประเด็นการทดสอบควรมีความชัดเจน เข้าใจง่าย ซึ่งอาจท าได้ในหลายรูปแบบ เช่น การประเมินรายข้อ (checklist) การเขียนบันทึกผลการทดสอบในแต่ละประเด็น โดยในบทเรียนนี้ขอแสดงตัวอย่างการก าหนดประเด็น แบบการประเมินรายข้อ ผลที่ได้จากการทดสอบ หากพบว่าวิธีการแก้ปัญหา หรือชิ้นงานไม่ผ่านการประเมินควรน ามาวิเคราะห์ปัญหา หาแนวทางการแก้ปัญหา ด าเนินการปรับปรุง ทดสอบและ ประเมินผลอีกครั้ง จนผ่านเกณฑ์การประเมิน ตัวอย่างการก าหนดประเด็นการประเมินรายข้อ กรอบของปัญหา คือ ต้องการโคมไฟเดิมให้แสงสว่างได้ในกรณีที่ไม่มีไฟฟ้าความต่างศักย์ 220 โวลต์ เนื่องจากโคมไฟเดิมใช้งานได้กับสถานที่ที่มีไฟฟ้า จึงเพิ่มแหล่งก าเนิดไฟฟ้าเพื่อให้โคมไฟใช้งานได้เมื่อไม่มีไฟฟ้า ความต่างศักย์ 220 โวลต์ แนวทางการแก้ปัญหา คือ ใช้ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ เป็นแหล่งก าเนิดไฟฟ้า และใช้ไดโอดเปล่งแสงให้แสงสว่าง โดยมีตัวต้านทานควบคุมกระแสและความต่างศักย์ไฟฟ้า และมีการปรับปรุงลักษณะของโคมไฟ ใบความรู้ที่ 4.7 การทดสอบ ประเมินผล และปรับปรุงแก้ไขวิธีการแก้ปัญหาหรือชิ้นงาน คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 388

คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 ตาราง ประเด็นและเกณฑ์การทดสอบการพัฒนาโคมไฟ และผลการประเมิน ประเด็นและเกณฑ์การทดสอบ ผลการประเมิน ปัญหาที่พบจากการทดสอบ ในประเด็นที่ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน 1. การท างานของอุปกรณ์ให้แสงสว่างโดยใช้ ถ่านไฟฉาย 1.5 โวลต์ 1.1 เมื่อเปิดสวิตช์โคมไฟให้ความสว่างได้ อย่างต่อเนื่อง ผ่าน ไม่ผ่าน 1.2 โคมไฟให้แสงสว่างเพียงพอในสถานที่ที่ ไม่มีแสงสว่าง ผ่าน ไม่ผ่าน สมาชิกของกลุ่มบางคนต้องเพ่ง สายตาขณะอยู่ในที่ที่ไม่มีแสงสว่าง หรืออ่านหนังสือ 1.3 อุปกรณ์ให้แสงสว่างโดยใช้ถ่านไฟฉายไม่ ช ารุดง่ายขณะใช้งาน ผ่าน ไม่ผ่าน เมื่อเคลื่อนย้ายแผ่นยึดวงจรไฟฟ้า หลุดออกจากตัวโคมไฟ 2. การใช้งานของโคมไฟ 2.1 โคมเดิมที่ใช้ไฟฟ้า 220 โวลต์ ยังคงท างาน ได้ตามปกติ ผ่าน ไม่ผ่าน 2.2 อุปกรณ์ให้แสงสว่างใช้ร่วมกับโคมไฟเดิม ได้สะดวกทั้งการติดตั้งและการจัดเก็บเมื่อ ไม่ต้องการใช้งาน ผ่าน ไม่ผ่าน 3. ลักษณะของโคมไฟ 3.1 โคมไฟเมื่อติดตั้งร่วมกับอุปกรณ์ให้ แสงสว่างโดยใช้ถ่านไฟฉายมีลักษณะตรง กับความต้องการของผู้ใช้ ผ่าน ไม่ผ่าน 389 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตัวอย่างการปรับปรุงชิ้นงานเมื่อไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน ประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านการเกณฑ์การประเมิน การท างานของอุปกรณ์ให้แสงสว่างโดยใช้ถ่านไฟฉาย คือ โคมไฟให้แสงสว่างเพียงพอในสถานที่ที่ไม่มีแสงสว่าง ปัญหาที่พบจากการทดสอบ สมาชิกของกลุ่มบางคนต้องเพ่งสายตาขณะอยู่ในที่ที่ไม่มีแสงสว่างหรืออ่านหนังสือ แนวทางการแก้ปัญหา เปลี่ยนตัวต้านทานค่าคงที่จาก 20 โอห์ม เป็น 10 โอห์ม เพื่อให้มีกระแสไฟฟ้าผ่าน ไดโอด เปล่งแสงมากขึ้น (แต่ไม่ท าให้ไดโอดเปล่งแสงเสียหาย) เกิดแสงสว่างมากขึ้น ผลการทดสอบภายหลังการปรังปรุง ผ่าน ไม่ผ่าน ปัญหาที่พบ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................... แนวทางการแก้ปัญหา............................................................................................................ . ......................................................................................................... ....................................... ประเด็นการทดสอบที่ไม่ผ่านการประเมิน การท างานของอุปกรณ์ให้แสงสว่างโดยใช้ถ่านไฟฉาย คือ อุปกรณ์ให้แสง สว่างโดยใช้ถ่านไฟฉายไม่ช ารุดง่ายขณะใช้งาน ปัญหาที่พบจากการทดสอบ เมื่อเคลื่อนย้ายแผ่นยึดวงจรไฟฟ้าหลุดออกจากตัวโคมไฟ แนวทางการแก้ปัญหา จัดท าแผ่นยึดวงจรไฟฟ้าจากแผ่นพลาสติกลูกฟูกให้มีขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อติดตั้งแล้วไม่หลุดจาก ตัวโคมไฟ ผลการทดสอบภายหลังการปรับปรุง ผ่าน ไม่ผ่าน ปัญหาที่พบ คือ แผ่นยึดวงจรไฟฟ้าจากแผ่นพลาสติกลูกฟูกมีขนาดพอดีกับตัวโคม แต่ท าจาก วัสดุที่แข็งท าให้ใส่เข้าไปในตัวโคมไฟได้ล าบาก แนวทางการแก้ปัญหา คือ เปลี่ยนวัสดุที่ใช้ท าแผ่นยึดวงจรไฟฟ้า เป็นวัสดุที่มีความยืดหยุ่น เช่น แผ่นโฟมยาง เพื่อให้ใส่เข้าในตัวโคมไฟได้สะดวก และยึดติดกับตัว โคมไฟได้ดี คู่มือครูรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์พลังสิบ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 | เล่ม 1 โครงการวิทยาศาสตร์พลังสิบ 390