Handbook UG PEA

97

4) หิน
หินตองเปน กรวดธรรมชาตหิ รอื หนิ ท่แี ตกตวั ตามธรรมชาติและตองมรี ูปรา งดี สะอาด

แขง็ แนน ทนทาน และตอ งไมม ี อินทรยี ว ัตถแุ ละสารปนเปอ นอน่ื ๆ และตองคัดขนาดหนิ แตล ะขนาดให
มีปรมิ าณภายในขีดกาํ จดั มาตรฐานทกี่ าํ หนดดงั ตอ ไปนี้

จาํ นวนรอยละโดยนาํ้ หนัก

จาํ นวนรอ ยละท่ีผานตะแกรงโดยน้ําหนกั

ขนาดตะแกรง หนิ ขนาดใหญสุด หนิ ขนาดใหญสุด

2 น้ิว 40 มม. (1 ½ - 1 ¾ น้วิ ) 20 มม. (3/4 นว้ิ – เบอร 4)

1 ½ น้วิ 100 -
90 – 100 -
1 นว้ิ 20 – 55 100
3/4 นว้ิ 0 – 15 90 – 100
3/8 นวิ้ 0–5 20 – 55
เบอร 4 0 – 10
-

ทงั้ นี้ตองเกบ็ หินในลักษณะท่ีจะไมทําใหเ กดิ การปนขนาดของหิน และไมเก็บรวมกบั วสั ดอุ ืน่

5) ทราย
ทรายตองเปน ทรายธรรมชาติ(นา้ํ จืด) ทรายตอ งสะอาด แข็ง แนน และทนทาน ปราศจาก

ฝุน ตะกอน ผงหิน เศษหนิ ดาง อินทรยี ว ตั ถุ และสารปนเปอ นอน่ื ๆ และทรายทจ่ี ะผสมคอนกรตี ตองได
รบั การคัดขนาดอยางดแี ละเมื่อถกู ทดสอบตอ งเปน ไปตามขีดจํากัดตอไปน้ี

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

98

ขนาดตะแกรง จาํ นวนรอ ยละโดยน้าํ หนกั ทีผ่ านตะแกรง

9.51 มม. (3/8 นิ้ว) 100
4.76 มม. (NO. 4) 95 – 100
2.38 มม. (NO. 8) 86 – 100
1.19 มม. (NO. 16) 50 – 85
595 ไมครอน (NO. 30) 25 – 60
297 ไมครอน (NO. 50) 10 – 30
149 ไมครอน (NO. 100) 2 – 10

ท้งั นี้ตองเกบ็ ทรายในลกั ษณะท่จี ะไมทาํ ใหเกดิ การปนขนาดของทราย และไมเกบ็ รวมกบั วัสดอุ ื่น

6) การผสม
เมอื่ จะทําการผสมคอนกรีตตอ งเตรยี ม รกั ษา และใชอุปกรณในการผลติ คอนกรีตใหมี

คณุ ภาพตามที่ตองการ วัสดทุ งั้ หมดทใ่ี ชผ ลติ คอนกรีตตอ งชัง่ น้าํ หนักตามสดั สว นดว ยเครอ่ื งชัง่ ท่ีมคี วาม
ถกู ตอ ง และตอ งควบคมุ การใสว ัสดุลงในถังผสม(หามผสมคอนกรีตดว ยมอื ) ไมใ หคลาดเคลื่อนเกนิ คา
ความคลาดเคลื่อนดงั ตอไปน้ี

วสั ดุผสม คาความคลาดเคลอื่ นเปน รอ ยละของนา้ํ หนกั

ปนู ซีเมนต 2
นํ้า 1.5
หนิ และทราย 3
สารผสมเพม่ิ 2

7) การเทคอนกรีต
- การเตรียมกอนการเท การเตรยี มแบบหลอ ตอ งทาํ ความสะอาดและทําใหผ วิ แบบหลอ

เปยกทวั่ กอนเทคอนกรีต ถา จะเทคอนกรีตบนดนิ ตองขจดั วัตถทุ ไ่ี มพึงประสงค เชน นา้ํ และเศษไม การ
เตรยี มผวิ ของจดุ ตอการกอ สรา ง (Construction Joint) กอนการเทคอนกรตี บนหรอื ตอ จากคอนกรีตทแี่ ข็ง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

99

ตวั แลว ผิวของคอนกรตี ทแี่ ข็งตวั แลวตองสะอาดและเปยก และตอ งขจัดเศษคอนกรตี และวสั ดแุ ปลก
ปลอมตา ง ๆ

- การขนสง และการลาํ เลยี ง
1) คอนกรีตผสมเสรจ็ ทไ่ี มไ ดใชสารหนวงการกอ ตวั ที่มีอายุมากกวา 30 นาที หลังออก
มาจากเครอ่ื งผสม และ/หรอื สญู เสียคาการยบุ ตวั เกนิ 10 ± 2.5 ซม. จะไมไดร ับอนมุ ัตใิ หเ ท
2) คอนกรีตผสมเสรจ็ ท่ีใชสารหนวงการกอตัว ทม่ี ีอายมุ ากกวา 120 นาที หลังออกมา
จากเคร่ืองผสม และ/หรือสญู เสยี คาการยุบตัวเกนิ 10 ± 2.5 ซม. จะไมไดรบั อนมุ ัตใิ หเ ท
คอนกรีตท่แี ยกตวั ระหวา งการขนสงตองผสมใหเขา กันใหมแ ละหามเติมนํ้า
- การเท หลังจากทาํ ความสะอาดผิวของจุดตอ การกอ สรา งแลว ผิวของจดุ ตอการกอสรา ง
น้นั ตองปดดวยปนู ทราย(Mortar) หนาประมาณ 1.5 ซม. โดยการเทคอนกรตี ตอ งเทลงบนปูนทราย
(Mortar) สดกอ นท่ีมันจะแข็งตัว ปนู ทราย(Mortar) ตองมปี รมิ าณปูนซเี มนตม ากกวาคอนกรีตท่ใี ชเ ทไมมี
หินในสว นผสม การเทคอนกรตี ตอ งเทใหใ กลท ่สี ดุ และตรงตําแหนงทีต่ องการ และตอ งไมทาํ ใหเกดิ การ
เคลื่อนไปทางขา งหรือการแยกตัวของ หิน ปูนทราย(Mortar) หรอื นาํ้ จากมวลคอนกรตี
- การยบุ ตวั ทันทีหลงั จากการเทคอนกรีตตอ งทาํ ใหคอนกรตี ทุกช้ันยุบตัวเพ่ือใหมคี วาม
หนาแนนมากทส่ี ดุ เทาทีจ่ ะสามารถทาํ ได เพื่อใหคอนกรีตสมั ผัสตดิ กับทกุ ผวิ สัมผสั เหลก็ เสรมิ อุปกรณที่
ฝงในคอนกรตี และทุกมมุ ของแบบหลอ การทาํ คอนกรตี ใหแ นน ตอ งใชเครอ่ื งจช้ี นิดจม (Immersion
Type) แบบใชไ ฟฟา หรืออดั ลมหรือวิธีอ่นื ที่เหมาะสม

8) การซอ มคอนกรตี
การซอ มคอนกรีตตองทําใหเสร็จภายใน 24 ชว่ั โมง หลังจากเอาแบบหลอ ออก คอนกรตี

ทม่ี คี วามเสียหายเกิดข้นึ เชน รอยแตกราวและรอยแตกแบบรังผงึ้ ตอ งตดั ออกจนเหน็ คอนกรตี เนื้อดี และ
ตอ งแตงดวยปนู ทราย(Mortar) หรือคอนกรตี คอนกรตี ท่ใี ชแ ตง ตองจับอยา งแนน หนากบั ผิวของคอนกรตี
เนื้อดี และตอ งมสี ภาพดี และปราศจากรอยรา วเนอื่ งจากการหด และปราศจากผิวหยาบหลงั จากการบม
และการทําใหแหง พื้นท่ที ้ังหมดท่จี ะถกู แตงดว ยคอนกรีตตองฉาบดวยสารจับยึด (Bonding Agent) ตาม
วิธใี ชข องผผู ลิต และไดร บั ความเห็นชอบจากวิศวกรผคู วบคุมงาน หรือผูแ ทน กฟภ.

1.2 แบบหลอ
แบบหลอตอ งแขง็ แรงเพียงพอทีจ่ ะรับแรงดนั เนือ่ งจากการเทและการใชเ ครือ่ งจีค้ อนกรตี

และตองรักษาใหอยูในตําแหนงอยา งมน่ั คง แบบหลอ ตอ งตอ กนั ชดิ เพียงพอที่จะปองกันการสูญเสยี ปนู

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

100

ทราย(Mortar) จากคอนกรตี แบบหลอแตล ะแผนตองตอกนั โดยใหสามารถรอื้ แบบแตละสวนไดโ ดยไม
ทําใหค วามเสยี หายแกค อนกรตี สภาพผิวของแบบหลอตองเรียบ

วสั ดทุ ใ่ี ชท าํ แบบหลอ และวัสดุเคลอื บ
ไมอดั : กันนํา้ ยดึ ตดิ ดวยเรซิน ประเภทใชง านภายนอก
ไมแปรรูปและเหล็ก : ตรง ความกวา งและความหนาสมา่ํ เสมอ และปราศจากเศษ

หรอื วสั ดแุ ปลกปลอมอื่น ๆ
น้าํ มนั ทาแบบหลอ : น้ํามนั ทาแบบท่ีไมทําใหเ กิดคราบ
ฟลมโพลเี อทิลีน : หนา 0.15 มม. และมีกําลังรบั แรงกระแทกสูง

กอนการประกอบแบบหลอ ตอ งทําความสะอาดผิวของแบบหลอ ที่สมั ผสั กบั คอนกรีต และทานํ้า
มันบนผิวแบบหลอ ดว ยนํ้ามันทม่ี สี ว นผสมของแร หรอื นํ้ามันที่ไมท ําใหเกดิ คราบบนผวิ คอนกรตี

1.3 การทดสอบ
ตองทําการทดสอบทกุ อยางทจี่ ําเปนเพอ่ื กําหนดสดั สว นการผสมของคอนกรตี แตละ

ประเภทรวมทัง้ การทดสอบหนิ ทรายเพือ่ ใหไดคอนกรีตตามที่กําหนดในขอ กําหนด เพ่อื ทีจ่ ะควบคมุ คุณ
ภาพของคอนกรตี ท่จี ะเทโดยตอ งทาํ การทดสอบภาคสนามตอไปน้ี

- การทดสอบคา การยุบตัว การทดสอบคา การยุบตวั จะถกู ทาํ กับถงั ผสม (Batch) สามถงั แรก
ของแตละวนั และจะทดสอบเพม่ิ เติมสําหรับคอนกรีตทกุ ๆ 40 ลบ.ม. ทเ่ี ทเพิ่มในแตละวัน คาการยุบตวั
จะถกู หาตามมาตรฐาน ASTM C143

- การทดสอบกาํ ลงั รับแรงอัด จะตองทาํ คอนกรตี ทรงกระบอก 3 แทง จํานวน 2 ชดุ ทุกวันที่
เทคอนกรตี

• คอนกรีตทรงกระบอกชุดท่ี 1 จะถูกทดสอบทอ่ี ายุ 7 วนั (มีคาไมน อยกวา 75 %ของ
คากําลงั รับแรงอดั )

• คอนกรตี ทรงกระบอกชดุ ท่ี 2 จะถูกทดสอบทอี่ ายุ 28 วัน
คอนกรีตทรงกระบอกตองหลอ, บม และเก็บรักษาตามมาตรฐาน ASTM C31 และ

ไดร บั การทดสอบตามมาตรฐาน ASTM C39

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

101

1.4 เหล็กเสริมและอุปกรณท ีฝ่ งในคอนกรีต
1) เหลก็ เสริม เหลก็ เสรมิ ที่ถกู ใชในโครงสรา งคอนกรตี ตอ งเปนเหล็กกลม หามใชเ หล็กรดี

ซาํ้ (Re-Rolled Bars) ขนาด รปู รา ง กาํ ลังรับแรงดงึ จดุ ลา (Yield Point) สวนยืด (Elongation) และสมบัติ
อื่น ๆ ตองเปนไปตามขอ กําหนดใน มอก. 20 หรอื มอก. 24 ตอ งยกอยา งระมดั ระวังและเก็บเหล็กเสนไว
ในทร่ี ม และวางไวบนฐานรองรับท่ีทาํ ใหเหลก็ เสนไมส ัมผสั กับดิน เม่อื จะทาํ การประกอบเหลก็ เสนผวิ
ของเหล็กเสน ตอ งปราศจากสนมิ น้ํามนั หรอื สิ่งแปลกปลอมอื่น ๆ ท่ีอาจลดแรงยึดเหน่ียว (Bonding)
ระหวา งเหล็กเสน กบั คอนกรีต เหล็กเสรมิ ตองถกู วางอยา งถกู ตองดว ยการดแู ลเปนพิเศษเพือ่ ปอ งกันเหลก็
เสนเคล่ือนระหวา งการเทคอนกรตี จุดตัดและจุดตอ ทาบของเหลก็ เสรมิ ตองถูกยดึ โดยการใชตัวจบั ท่ี
เหมาะสมหรอื ลวดผูกเหลก็ เหล็กเสรมิ ในโครงสรา งตอ งถูกวางและรองรบั ดว ยลูกปนู ที่มีลวด ตัวเวน ชอง
โลหะ (Metal Spacer) ตวั แขวนโลหะ (Metal Hanger) หรอื อปุ กรณอ ืน่ ๆ ท่ีเหมาะสม เพอ่ื ใหไดร ะยะ
หุมของคอนกรตี ระหวา งเหลก็ เสน กบั ผิวคอนกรตี การตอ ทาบตามตารางตอไปน้ี (จาก ว.ส.ท. 1001-16)
ในทกุ กรณี สําหรบั เหล็กขอ ออยความยาวทาบตาํ่ สดุ ตอ งเทา กับ 300 mm สําหรับเหลก็ เสน ผิวเรยี บระยะ
สั้นทสี่ ุดทที่ าบกันตองใชเ ปน 2 เทาของเหลก็ ขอออย

ความยาวทาบสําหรับเหล็กรับแรงอัด

กําลงั รับแรงอัดของคอนกรตี กําลงั ลาของเหลก็ เสริม ระยะทาบ

(Yield Strengh)_ kg/cm2 เหลก็ ขอ ออ ย เหลก็ กลม

มากกวา 200 kg/cm2 ≤ 3500 20D 40D
≤ 4200 24D 48D
( D=เสน ผานศนู ยกลางของเหล็ก ) ≤ 5200 30D 60D

ความยาวทาบสําหรบั เหลก็ รับแรงดงึ

กําลังรับแรงอดั ของคอนกรีต กําลงั ลาของเหลก็ เสรมิ ระยะทาบ

(Yield Strengh)_ kg/cm2 เหล็กขอออ ย เหลก็ กลม

มากกวา 200 kg/cm2 ≤ 2800 24D 48D
≤ 3500 30D 60D
( D=เสน ผา นศูนยกลางของเหล็ก ) ≤ 4200 36D 72D

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

102

คา คลาดเคลอื่ นท่ยี อมใหข องการวางเหล็กเสรมิ
1) สําหรับระยะหมุ 50 มม. หรอื นอ ยกวา คาคลาดเคลือ่ นของระยะหมุ ของคอนกรีตไมเ กิน 5 มม.
2) สําหรบั ระยะหุมมากกวา 50 มม. คาคลาดเคลื่อนของระยะหุมของคอนกรตี ไมเกิน 10 มม.
3) คา คลาดเคล่อื นจากระยะหา งของเหล็กเสริมท่ีกาํ หนดในแบบ(เหลก็ เสนเดียว) ไมเ กนิ 25 มม.

2) วสั ดฝุ ง (Embedded Item) วัสดฝุ ง ตางๆจะตอ งฝง ในคอนกรตี เพอื่ รองรบั อุปกรณหรือ
งานอน่ื ๆ วัสดทุ ง้ั หมดท่ีจะถกู ฝงในผวิ คอนกรีตตองเปนไปตามขอ กาํ หนด วัสดุฝง ทงั้ หมดตอ งถกู ติดตั้ง
ตรงตําแหนงโดยคลาดเคล่ือนไมเ กินคา ท่ยี อมใหและตอ งฝงลึกในคอนกรตี เพยี งพอทจ่ี ะทําใหอ ปุ กรณท่ี
รองรบั โดยวัสดุฝงมกี ําลงั สูงสุด ตําแหนง ทีล่ ืมติดตง้ั วัสดุฝง วสั ดฝุ ง นัน้ ตองติดต้ังโดยใชห วั เจาะท่เี หมาะ
สมเจาะเขาไปในคอนกรตี ทีแ่ ขง็ ตัวแลว
2. การกอสรา งระบบเคเบลิ ใตดินแบบเปดหนาดิน

2.1 การกอสรา ง Duct Bank

รูปที่ 4.1 การกอสรา ง Duct Bank

การเตรยี มและจดั หาวัสดทุ ี่ใชใ นงานกอ สรา ง
1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มีลกั ษณะเปนทอ สดี ํามีความหนาตามมาตรฐาน

กฟภ.
2) แผน คอนกรตี ประกบทอ หรือแผนคอนกรตี (หวี) แบงออกเปน 2 ชนิด คือแผนคอนกรีต

1 หนา และแผน คอนกรตี 2 หนา ตองเปน แผน คสล. มคี วามแขง็ แกรงและในสวนโคง ของแผน คอนกรีต

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

103

ตอ งเรยี บ ไมม สี ว นใดสว นหนง่ึ นนู ออกมาเกินจากรศั มโี คง ใชร องรับระหวางชน้ั ของทอ HDPE ตรงหวั
ทา ยของแผนคอนกรีตตองเจาะรเู พ่ือเสียบเหลก็ ขนาด ∅ 15 มม. เพ่ือยดึ แผน คอนกรีต

3) เหลก็ รอยยดึ แผน คอนกรตี ประกบทอ ตองเปน เหลก็ ทีม่ ีขนาด ∅ เทา กันตลอด ตรง ไมคด
งอ ตดั ทอนเปนทอ น ๆ แลว แตจ ํานวนของการวางทอ

4) ขอ ตอ HDPE (HDPE COUPLING) มีลักษณะเปนสดี าํ เหมือนตัวทอ HDPE มี 2 ชนดิ
ชนดิ ทีใ่ ชกับการตอ ตรง มคี วามหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปนรูปทรงกระบอก เทากันตลอด และชนิดที่
ใชก ับการตอ ทอ โคง 900 RSC มีความหนา 8 มม. ยาว 150 มม.

5) End Bell มีลกั ษณะเปนสดี ําคลายปากแตร เปน อุปกรณท ่ตี ิดตั้งท่ี Duct Window
6) หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดนิ (Cable Route Marker) ดงั รปู ที่ 4.2

รปู ท่ี 4.2 หลักบอกแนวสายเคเบิลใตด นิ (Cable Route Marker)

7) ทราย ตองเปน ทรายสะอาด ไมม ีเศษพวกวตั ถอุ ื่นเจือปน
8) คอนกรีตท่ีใชในการกอสรา ง Duct Bank ทว่ั ไปจะตองเปนคอนกรีตทีม่ ีคณุ ภาพและความ
แข็งแรงทส่ี ามารถทนแรงอัดได ตามท่ีไดกลาวมาแลวในหัวขอ งานคอนกรตี และเหล็กเสรมิ

ขน้ั ตอนและการดําเนนิ การกอสราง
1) งานสกัดถนน กอ นอ่ืนตอ งกาํ หนดและวางแผน แนวการสกดั และการขดุ ใหเ ปน แนวตรง
ใหม ากท่สี ดุ ตามชนิดและขนาดของ Duct Bank
2) การขดุ ดิน ตองขุดใหมีขนาดและความลกึ ไดข นาดตามทกี่ ําหนด ความกวา งตอ งเผ่ือการ
ตง้ั แบบทั้งสองดา นไวเสมอ ความลึก ตองไมน อ ยกวา 0.75 ม. จากระดบั ถนนถึงหลัง Duct Bank

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

104

3) พนื้ Duct Bank ตองไดร ะดับมากท่สี ดุ พรอ มรองพน้ื ดวยทรายหยาบหนาไมนอยกวา
0.05 ม. และตอ งเทคอนกรตี หยาบ หรือปูแผนคอนกรตี

4) การตง้ั แบบ ตอ งพยายามต้ังใหเปน แนวตรงท้งั สองดา น มีความกวางไมน อยกวาขนาด
ของแผนคอนกรีต(หวี)

5) การวางแผนคอนกรีต(หว)ี รองรับทอ แผนคอนกรีตจะตองไมมีความคมหรือแงมมุ ใน
สว นโคง ของหวีบริเวณที่ผิวทอจะตองสัมผัส ตอ งระมดั ระวงั แผนคอนกรตี ใหไ ดร ะดบั มากท่ีสดุ

6) การวางเหลก็ เหลก็ เสน จะตอ งเปน เหลก็ ทส่ี ะอาดไมมคี ราบนํ้ามนั หรอื ดินเลนจับเปอ น
และตอ งวางเหลก็ บนคอนกรีตหยาบ หรือแผนคอนกรีตเสมอ เหล็กตองไมจ มดนิ หรอื โคลนเปน อันขาด
สว นปลายเหล็กอกี 1 ดาน ตองเหลือรอยตอ ไมนอ ยกวา 60 เทา ของเสนผานศนู ยกลางของเหล็ก

7) การวางทอ HDPE ทอทกุ ทอนทน่ี ํามาใชตองไดรบั การตบแตง ลบมมุ ปลายทอภายในทง้ั
2 ดา นเสยี กอน จาํ นวนชน้ั ของการวางทอขึน้ กับการกาํ หนดในแบบ การวางแตล ะชนั้ ตองวางบนแผน
คอนกรตี (หวี) สองหนา เสมอพรอ มเสยี บเหลก็ ยึดแผนคอนกรตี ∅ 15 มม. เพอ่ื ลอ็ กแผน คอนกรตี ไวไ มให
เคลือ่ นออกจากกนั โดยการวางแผนคอนกรตี (หวี) ใหมีระยะหางกัน 2.00 ม. สว นบรเิ วณทม่ี ีการตอ ทอให
วางแผน คอนกรตี (หวี) หา งกนั 0.60 ม.

8) เมอ่ื ไดดาํ เนนิ การวางทอ ครบจํานวนแลวจะตองนาํ แผนคอนกรตี (หว)ี ชนิด 1 หนา มาวาง
ทบั บนทอชัน้ สดุ ทาย ใหส วนโคง ของแผนคอนกรตี สมั ผัสสวนโคงของทอ จึงทาํ การเสรมิ เหลก็ และอัด
ล็อคทอ ใหแขง็ แรง(หามเสรมิ เหล็กระหวา งทอ) กอนเทคอนกรีตตองมฝี าครอบปลายทอไวใหแ นน หนา
ทุกครง้ั

9) กอ นเทคอนกรตี ควรตรวจสอบการวางทอ อีกคร้งั วาอยูใ นสภาพพรอมเทไดห รือไมก าร
เทคอนกรีตตองเทดวยความระมดั ระวัง ขณะเทตองกระทุงคอนกรีตตามชองระหวา งทอ ดวยวสั ดุท่ีไมมี
คม และมนี ้ําหนกั เบาเพือ่ ชวยใหคอนกรีตไหวตวั ดีขึน้ ในกรณที ่ีมนี ํ้าตองสูบน้าํ ออก เพ่ือปองกันนํ้าปนู
ยอนเขาทอ เมือ่ เทเสรจ็ ตบแตง ผิวหนาใหเ รยี บไดร ะดบั หลงั จากเทคอนกรีตเสร็จ 24 ชม.จึงถอดแบบออก

10) ถามกี ารใช Sheet Pile กอ นการถอน Sheet Pile ตอ งกลบทรายและฉดี น้าํ ใหท รายแทรก
ตวั ลงในชองวางใหท ่ัวเสยี กอ น แลว จึงทาํ การถอน Sheet Pile เมอื่ ไดทาํ การถอน Sheet Pile ออกหมดแลว
จะตอ งถมทรายและฉีดน้ําพรอมบดอัดใหแนนทสี่ ดุ กอ นถึงข้นั ตอนการซอมถนน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

105

2.2 การกอ สรา งแบบรอ ยทอฝง ดิน (Semi-Direct Burial)

หนวยเปน มิลลเิ มตร

รูปท่ี 4.3 การกอ สรางแบบรอยทอฝง ดิน(Semi-Direct Burial)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

106

การเตรียมและจัดหาวัสดุที่ใชในงานกอสรา ง
1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มลี กั ษณะเปน ทอ สีดํามคี วามหนาตามมาตรฐาน
กฟภ.
2) แผนคอนกรีตประกบทอ หรือแผน คอนกรตี (หว)ี แบงออกเปน 2 ชนิด คือแผนคอนกรตี
1 หนา และแผนคอนกรีต 2 หนา ตอ งเปนแผน คสล. มคี วามแข็งแกรง และในสว นโคง ของแผน คอนกรีต
ตอ งเรียบ ไมม สี วนใดสวนหนง่ึ นูนออกมาเกนิ จากรศั มโี คง ใชรองรบั ระหวา งช้นั ของทอ HDPE ตรงหัว
ทายของแผนคอนกรตี ตอ งเจาะรเู พ่ือเสียบเหล็กขนาด ∅ 15 มม. เพอื่ ยดึ แผน คอนกรีต
3) เหล็กรอ ยยึดแผนคอนกรตี ประกบทอ ตองเปน เหล็กทีม่ ีขนาด ∅ เทากันตลอด ตรง ไมคด
งอ ตัดทอนเปน ทอ น ๆ แลวแตจ ํานวนของการวางทอ
4) แผนคอนกรีตปด หลงั บนแนวทอ ตองเปน แผนคอนกรตี คสล. มีขนาดความกวางยาวตาม
มาตรฐาน
5) ขอตอ HDPE (HDPE COUPLING) มลี กั ษณะเปนสีดําเหมือนตัวทอ HDPE มี 2 ชนดิ
ชนดิ ที่ใชกบั การตอตรง มคี วามหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปนรปู ทรงกระบอก เทากนั ตลอด และชนดิ ท่ี
ใชก บั การตอ ทอโคง 900 RSC มคี วามหนา 8 มม. ยาว 150 มม.
6) End Bell มลี ักษณะเปน สดี ําคลายปากแตร เปนอปุ กรณทต่ี ิดต้ังที่ Duct Window
7) หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดิน (Cable Route Marker) ดังรูปที่ 4.2
8) เทปเตอื นอนั ตราย (Warning Sign Strip) ดงั รูปที่ 4.4
9) ทราย ตองเปน ทรายสะอาด ไมมเี ศษพวกวัตถอุ น่ื เจือปน

รปู ท่ี 4.4 Warning Sign Strip

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

107

ข้ันตอนและการดําเนินการกอ สรา ง
1) งานสกดั ถนน กอนอ่ืนตอ งกาํ หนดและวางแผน แนวการสกดั และการขุดใหเปนแนวตรง
ใหม ากทส่ี ดุ
2) การขดุ ดิน ตองขดุ ใหมขี นาดและความลกึ ไดขนาดตามทีก่ าํ หนด ความลกึ ตอ งไมน อ ย
กวา 1.20 ม. จากระดับถนนถงึ หลังทอ ชน้ั บนสุด ความกวางของแนวรอ ง ตอ งหา งจากขอบของแผน
คอนกรตี (หว)ี ดา นละ10 ซม. ดงั นั้นเมื่อวางทอจํานวนชน้ั มากๆ การขุดกต็ อ งมีความลกึ มากจึงตอ งขดุ ใน
ลักษณะทาํ มุมลาดไมน อยกวา 850
3) พ้ืนทท่ี องรอง ตอ งไดร ะดบั มากทสี่ ุด และตองใสท รายอัดแนนลงไปในแนวรองหนา 15
ซม. ตลอดแนว
4) การวางแผนคอนกรีต(หว)ี รองรบั ทอ แผนคอนกรตี จะตองไมม คี วามคมหรอื แงม ุมใน
สวนโคงของหวีบริเวณที่ผิวทอจะตอ งสมั ผัส ตอ งระมดั ระวังแผนคอนกรีตใหไดระดบั มากท่สี ุด

รปู ท่ี 4.5 การขดุ ดิน และการวางทอ
5) การวางทอ HDPE ทอทกุ ทอนทน่ี าํ มาใชต องไดร บั การตบแตงลบมมุ ปลายทอภายในทัง้ 2
ดานเสยี กอน จํานวนชนั้ ของการวางทอข้ึนกับการกําหนดในแบบ การวางแตละชนั้ ตองวางบนแผน
คอนกรีต(หวี) สองหนา เสมอพรอ มเสยี บเหลก็ ยดึ แผนคอนกรีต ∅ 15 มม. เพ่อื ลอ็ กแผน คอนกรีตไวไ มให
เคล่ือนออกจากกนั โดยการวางแผน คอนกรีต(หวี)ใหม รี ะยะหางกนั 2.00 ม. สว นบรเิ วณทีม่ กี ารตอ ทอให
วางแผนคอนกรตี (หวี)หา งกัน 60 ซม.
6) เม่อื ไดด าํ เนินการวางทอ ครบจาํ นวนแลว จะตองนําแผน คอนกรีต(หว)ี ชนดิ 1 หนามาวาง
ทบั บนทอช้นั สุดทา ย ใหสว นโคง ของแผน คอนกรีตสัมผัสสว นโคง ของทอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

108

รูปท่ี 4.6 การกลบทราย
7) การกลบตอ งกลบดวยทราย จากระยะกนทอถงึ ระดบั เหนือผวิ ทอ ชัน้ บน 20 ซม. และปู
ดว ยแผนคอนกรีตเสริมเหล็กตลอดแนวทอ และวางเทปเตอื นอันตรายทรี่ ะดับเหนือแผนคอนกรตี เสรมิ
เหล็ก 16 ซม. แลว จงึ กลบดวยทรายหรอื ดินทีข่ ดุ ขนึ้ มาก็ได
8) ในบรเิ วณชุมชนหรือตัวเมืองใหตดิ ตง้ั หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตด ิน ตรงจดุ กึ่งกลางการ
วางสายเคเบิลใตด ิน ทุกๆระยะ 10 ม. สาํ หรับทางตรง และทกุ จดุ หกั มมุ และจดุ ตัดกบั สงิ่ กอ สรา ง
9) ทาํ การซอ มถนนใหม ีสภาพเหมือนเดิม
2.3 การกอสรางแบบฝงดนิ โดยตรง (Direct Burial)

หนวยเปน มลิ ลเิ มตร
D = ขนาดเสน ผา นศนู ยกลาง

ของเคเบิล
รูปที่ 4.7 การกอสรา งแบบฝง ดนิ โดยตรง(Direct Burial)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

109

การเตรียมและจดั หาวัสดุทใี่ ชในงานกอสรา ง
1) แผน คอนกรีตปด หลงั บนแนวเคเบลิ ตอ งเปนแผน คอนกรตี คสล. มีขนาดความกวา งยาว

ตามมาตรฐาน
2) หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตด นิ (Cable Route Marker) ดังรูปที่ 4.2
3) เทปเตือนอันตราย (Warning Sign Strip) ดงั รูปที่ 4.4
4) ทราย ตองเปนทรายสะอาด ไมมีเศษพวกวัตถุอืน่ เจอื ปน

ข้ันตอนและการดําเนินการกอสรา ง
1) งานสกดั ถนน กอนอืน่ ตองกาํ หนดและวางแผน แนวการสกดั และการขดุ ใหเปนแนวตรง

ใหม ากที่สดุ
2) การขดุ ดิน ตองขดุ ใหม ีขนาดและความลกึ ไดขนาดตามทก่ี าํ หนด ความลกึ ตองไมนอย

กวา 1.20 ม. จากระดบั ถนนถงึ สายเคเบลิ ใตด ิน ความกวางของแนวรอ ง ตองหา งจากขอบของสายเคเบลิ
ใตดนิ ดา นละ 10 ซม. การขดุ ตอ งขดุ ในลกั ษณะทํามมุ ลาดไมน อ ยกวา 850

รปู ท่ี 4.8 การสกดั ถนน
3) พืน้ ทท่ี อ งรอ ง ตองไดร ะดับมากทีส่ ดุ และตองใสท รายอดั แนนลงไปในแนวรองหนา
15 ซม. ตลอดแนว ดังรปู ท่ี 4.9
4) การวางสายเคเบิลใตด นิ ตอ งวางใหสายแตล ะเสนหา งกนั ไมน อ ยกวา 1 เทา ของเสน ผา น
ศูนยก ลางของสายเคเบิลใตด ิน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

110
5) การกลบตองกลบดว ยทราย จากระยะกน สายเคเบิลใตดนิ ถงึ ระดับเหนือสายเคเบลิ ใตด นิ
20 ซม. และปดู ว ยแผนคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ตลอดแนวทอ และวางเทปเตอื นอนั ตรายทีร่ ะดบั เหนือแผน
คอนกรตี เสริมเหล็ก 16 ซม. แลว จงึ กลบดวยทรายหรอื ดินที่ขุดข้นึ มากไ็ ด

รปู ท่ี 4.9 การอดั ทรายทก่ี นรอ ง
6) ในบรเิ วณชุมชนหรือตวั เมืองใหต ิดตั้งหลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดนิ ตรงจุดกึง่ กลางการ
วางสายเคเบิลใตดิน ทกุ ๆระยะ 10 ม. สาํ หรับทางตรง และทุกจดุ หักมุม และจดุ ตดั กบั สง่ิ กอสรา ง
7) ทําการซอมถนนใหมีสภาพเหมอื นเดมิ

รปู ท่ี 4.10 การตดิ ต้งั สายเคเบิลใตดนิ ใตด นิ แบบฝงดนิ โดยตรง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

111

3. การกอสรางระบบเคเบลิ ใตดนิ แบบไมเปดหนาดนิ
3.1 Horizontal Directional Drilling (HDD)
เปนวิธกี ารวางทอใตด ินโดยที่ไมตอ งขุดเปด ผวิ ดินตลอดความยาวของการวางทอซง่ึ เมื่อ

พจิ ารณาถึงเรอ่ื งของความสะดวกคลองตัวในการทํางานแลว ระบบ Directional Drills จะมีขดี ความ
สามารถทีก่ วางขวางกวาวธิ ีการอนื่ ๆมาก ในขนาดของกลมุ ทอ ทไ่ี มใ หญมากนกั ซึ่งความสามารถในการ
ควบคุมความลึกและทิศทาง รวมถึงความสามารถเจาะลากทอ ในแนวโคงหลบหลกี อปุ สรรคส่ิงกีดขวาง
ได Directional Drills จึงเปนวิธีการวางทอ ใตดนิ ทีน่ าสนใจอกี วธิ หี นึ่ง สามารถแบงออกเปน 3 ขัน้ ตอนคอื

1) Guide Drills หรอื Pilot Bore
เปนการนาํ โดยทห่ี วั เจาะ จะมตี วั สงสญั ญาณความถที่ ่ีจะแจง ตําแหนง ทศิ ทางและความ

ลกึ ของหัวเจาะออกมา ซ่ึงสัญญาณนี้จะมีตัวรับสัญญาณอกี ตวั ท่ีใชค ูกันคือ Spot D-Tex ในขณะท่ีทาํ การ
เจาะความถ่ที ่ถี ูกสงออกมาจะตรวจรับไดโดยตวั Spot D-Tex ทาํ ใหผปู ฏบิ ัตงิ านสามารถรูตาํ แหนงทศิ ทาง
และความลึกของหัวเจาะ ในขณะปฏิบตั งิ านอยู จงึ สามารถควบคุมการเจาะใหส ูเ ปา หมายที่ตองการได
และทีป่ ลายของหวั เจาะจะมี Water Jet ท่ีจะชว ยในการเจาะใหง ายขึ้นในสภาพดนิ ทแี่ ตกตางกัน ดงั รปู ท่ี
4.11

รูปท่ี 4.11 ขนั้ ตอน Guide Drills หรือ Pilot Bore

2) Back Reamer
เปน การขยายแนวเจาะใหไดข นาดตามตอ งการทจ่ี ะทําการลากกลุมทอ ในขน้ั ตอนนอ้ี าจ

ตอ งฉีดอัดสารละลายเบนโทไนท เพอ่ื ใหแ นวทีจ่ ะลากทอออ นตวั แตยังคงสภาพเดิมไว ดังรูปที่ 4.12

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

112

รูปที่ 4.12 การทาํ Back Reamer
3) Pulling Pipe

เมอ่ื ทําการควานขยายแนวไดจนเปนท่แี นใจวา จะไมมีอุปสรรคกดี ขวางในแนวทอทจ่ี ะ
ลากแลว จงึ ทําการลากทอ หรือกลุมทอ ดว ยหลักการลากทอ เขาไปแทนทด่ี นิ ชุดหวั ลากจะขยายดนิ
บริเวณผนงั โพรงใหแนน ตัวจากการลากทอ เขาไปแทนทด่ี ินนี้ จะมดี นิ ทผ่ี สมสารละลายเบนโทไนท ไหล
ออกมาจากโพรงบางบางสวน แตวธิ กี ารนี้จะไมทําใหเกิดการทรดุ ตัวของดนิ จากการวางทอ แตอยา งใด ดัง
รูปที่ 4.13

รปู ท่ี 4.13 การทํา Pulling Pipe

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

113
เคร่ืองเจาะมสี ว นประกอบ 3 สว นใหญ ๆ คอื

1) Power Unit เปน ชดุ เครือ่ งยนตตนกําลงั ทจี่ ะไปขับปม ไฮโดรลคิ จา ยไปยัง Mixing Unit
และ Drill Track ดงั รปู ที่ 4.14

รปู ที่ 4.14 Power Unit
2) Mixing Unit จะใชม อเตอรทีไ่ ดร บั กําลังหมนุ จากชุด Power Unit ซึง่ จะเปน ตัวปนนํ้ากับ
เบนโทไนทใ หผ สมกนั และอัดฉีดออกไปยัง Drill Track ดังรปู ท่ี 4.15

รปู ที่ 4.15 Mixing Unit
3) Drill Track เปนชดุ เครือ่ งเจาะและลากทอ ซึง่ ไดรับกาํ ลงั งานมาจาก Power Unit โดยตรง
และจะไดร ับสารละลายเบนโทไนท จาก Mixing Unit เพอ่ื จายไปยงั หัวควา นขยายแนว ดงั รปู ที่ 4.16

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

114

รปู ที่ 4.16 Drill Track

ซึ่งอปุ กรณในการเจาะน้ี จะมสี ว นประกอบอ่นื อกี ดังนี้
3.1) หวั เจาะ มีลกั ษณะแบง ออกตามสภาพของดนิ ซง่ึ สามารถเเบงออก เปน 3 ชนดิ คอื

3.1.1) Rocket Head
3.1.2) Sky Head
3.1.3) Flex Head
3.2) Reamer แบบตามลกั ษณะการใชง าน 2 แบบ คือ
3.2.1) Bits Reamer เปน หัวควานแบบโปรง ติดเขี้ยวคารไ บทเพอ่ื ควา นขยายแนว
และฉดี สารละลายเบนโทไนท
3.2.2) Packer Reamer เปน หัวควา นแบบทึบทาํ หนา ทข่ี ยายแนวเจาะและอดั ดินโดย
รอบใหแ นนตวั และมหี วั ฉีดเบนโทไนท
3.3) ทอเจาะ (Rod) เปนทอ ที่จะเพม่ิ ระยะทางการเจาะโดย Rod หนง่ึ เทาจะยาวประมาณ
3 ม. ซึ่งมลี ักษณะเปน ทอทจ่ี ะสงสารละลายเบนโทไนทไ ปยงั หวั Reamer
3.4) Pulling Head เปน ตัวจับยึดทอขณะทําการลากทอ

วิธกี ารปฏบิ ตั ิงาน แบง ออกเปนข้นั ตอนโดยครา ว ๆ ดังนี้
1) การเตรยี มพนื้ ท่ี ทาํ การเคลยี รพ น้ื ที่ใหเรยี บรอ ยสําหรบั การวางเคร่ืองเจาะในการปฏบิ ตั ิ

งานเจาะได สะดวก
2) วางเครอ่ื งเจาะ ตรวจเช็คความพรอมของชดุ เคร่ืองเจาะใหเ รียบรอยโดยเช็คทกุ สว นให

พรอมสําหรบั การปฏิบัตงิ าน ไมวาจะเปน ชดุ Power Unit สตารท เครอื่ ง เช็คระดับน้าํ มันไฮดรอลคิ วา
เครื่องอยูในสภาพพรอมใชง านหรอื ไม

• Mixing Unit เช็คดนู ้าํ ในถัง Mix มอเตอรทาํ งานดหี รอื ไม

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

115

• Drills Track เช็คหัวเจาะ หัว Reamer Rod ตวั สงสญั ญาณ เชค็ ความพรอ มของ
เครื่องทงั้ ระบบ

3) ทําการเจาะนํา Guide Drill ในขณะทาํ การเจาะ ตอ งมีการเชค็ ตําแหนงของหัวเจาะวา อยู
ในตําแหนงใดระดับความลกึ และทิศทางเปน อยางไร ซงึ่ สามารถเชค็ ไดจ ากสญั ญาณความถที่ ีส่ งออกมา
จากตวั สง สัญญาณท่ีอยภู ายในหัวเจาะโดย Spot D-Tex เม่ือเจาะถึงจดุ ท่ตี ้ังเอาไว ก็จะทําการเปลย่ี นหัว
เจาะเปน Reamer เพอ่ื ควา นขยายแนวตอ ไป ดงั รปู ที่ 4.11

4) การควา นขยายแนว Back Reamer เม่อื ทําการเจาะนําเสร็จแลว ขนั้ ตอนในการ Reamer
จะทําการ Ream ขยายแนวเจาะใหก วา งข้ึน โดยจะทาํ การควา นขยายแนวใหใหญก วา กลมุ ทอ ทีจ่ ะทาํ การ
ลากในข้ันตอนนี้จะใช Reamer หลายขนาด โดยจะใชขนาดเล็กกอน แลว คอ ยไลมาจนถงึ ขนาดท่จี ะทาํ
การลากทอไดโ ดยขณะทที่ าํ การ Reamer นี้ จะอดั ฉีดสารละลายเบนโทไนท เพอ่ื ชวยในการหลอ ล่ืน
และสรางผนงั ปองกนั ดินพงั ภายในโพรงท่ีเจาะไว ดงั รูปที่ 4.12
หมายเหตุ การควา นขยายแนวจะทําการใส Reamer เขาไปแทนท่ีหวั เจาะ แลวจึงใหเ คร่ืองเจาะหมุนดึง

ตวั Reamer กลับมาที่เครอ่ื งเจาะ
5) Pulling Pipes การลากทอ เมื่อทาํ การควา นขยายแนวเจาะ จนไดข นาดทจี่ ะทําการลากทอ
ไดแลว กจ็ ะทําการลากทอ โดยเอากลมุ ทอ ที่จะลากมาสวมเขา กับหัวลาก แลว นาํ มาตอกบั Rod โดยการ
ลากทอ นี้จะทาํ การคลายกับทําการควานขยายแนว แตจ ะมตี วั ตอตัดการหมุน (Swivel) มาตอเขากับ Rod
แลวตอเขา กับหวั ลาก เพอื่ ปองกนั ไมใ หกลุมทอหมนุ ตามขณะทาํ การลากทอ ดงั รปู ที่ 4.13

3.2 Pipe Jacking

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

116

อุปกรณท่ีใชในการดันทอ
1) Jacking Frame
2) Directional Drill Machine
3) Launch seal
4) Laser
5) Theodolite

ขั้นตอนในการติดตง้ั Jacking Frame
1) สํารวจแนวการดนั ทอ ตอ งใหแ นวการดนั ทอ ตรงกบั ปากบอ ดัน (Jacking Shaft )
2) ต้งั คา Slope ทีก่ ระบอก Laser และนํากระบอก Laser ไปติดต้ังทบ่ี อ Jacking (อยูดาน

หลัง Back Plate ของ Jacking Frame)
3) ขงึ สายเอ็นปากบอ Jacking ตามแนวการดันทอ และหยอนลูกด่งิ ลงในบอ Jacking ท้ัง

ดา นหนาและดา นหลังตามแนวการดนั ทอ
4) เปด แสง Laser ( Laser Beam ) ผานสายเอน็ ท้งั สอง โดยปรับใหกง่ึ กลางของลาํ แสง

Laser อยบู นสายเอน็
5) นาํ Jacking Frame วางลงในบอ Jacking ปรบั Jacking Frame ใหอยกู ง่ึ กลางของการดัน

ทอ โดยยดึ ลกู ดง่ิ เปน หลกั
6) ปรับระดับ Jacking Frame ใหไ ดต ามคา Slope ของ Laser Beam
7) เมอื่ Set up Jacking Frame แลว เสร็จใหค า้ํ ยัน Jacking Frame ไวเพื่อไมใหขยบั

ขัน้ ตอนการดันทอ
1) เจาะผนงั Jacking Frame โดยขนาดรูเจาะเทากบั ความกวา งของหวั Directional Drill โดย

ตําแหนงทเ่ี จาะตอ งตรงกบั ตาํ แหนง ท่ี Laser Beam ปรากฏอยูผนงั Shaft
2) ประกอบหวั Directional Drill เขากบั Jacking Frame
3) เรมิ่ ดนั หวั เจาะโดย Operator ตอ งสังเกตท่ีกลอง Theodolite ใหส ายใยกลางตรงกับ

Target ท่ยี ดึ ติดอยปู ลายหัวเจาะ Directional Drill
4) เม่อื หัวเจาะชนบอรับ (Receive) แลว จึงสกัดผนังบอ Receive เพ่อื ใหห วั Directional

Drill ผา นเขาไปในบอ Receive ได
5) ประกอบทอ น Adapter หลังทอ Directional Drill ทอนสดุ ทาย สําหรับดนั ทอ จริง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

117

6) สกัดผนงั บอ Jacking และบอ Receive ใหมคี วามกวางเทา กบั ทอจรงิ และติดตง้ั Launch
Seal ท่ีผนังบอ Jacking

4. การกอสรา งบอ พกั สายไฟฟาใตดินดวยวิธีการจมบอ
วิธีการกอสรางบอพกั ดว ยวธิ กี ารจมบอ (Caisson Sinking) ไดเ ร่มิ ตน เขามบี ทบาทในดา นการกอ

สรา งบอ พักใตด นิ สําหรับสาธารณปู โภคตา ง ๆ ดว ยเหตผุ ลตอไปนี้
1) เพื่อปองกนั ไมใหส่ิงกอสรา งขา งเคยี งเกิดการทรุดตวั หรอื เคลือ่ นตัวจนเกดิ การแตกรา วหรือ

แตกรวั่ เสียหายได เชน อาคาร ถนน ทอ ตาง ๆ ฯลฯ
2) เพื่อใหการกอ สรา งบอพักใตด นิ เหลา น้ีแลวเสร็จรวดเร็วขน้ึ โดยลดระยะเวลาการกีดขวางจาก

จราจร หรือการสญั จรลงไป

4.1 การจมบอพกั
บอพักทสี่ ามารถจมลงไปจนถึงระดบั ความลึกทีต่ องการได โดยอาศัยน้าํ หนกั ของบอ พักเอง

เปน หลักนน้ั จะชว ยใหก ารจมบอพักเกดิ ความสะดวกและประหยดั คากอ สรา งในการจมบอ พกั จะมีสง่ิ ตาน
ทานตอการจม คอื

1) แรงแบกทาน (Bearing Force) ของดินท่ีใตขอบลางของผนังบอพัก
2) แรงเสียดทาน (Wall Friction) ระหวา งรอบผนังบอพกั กบั ดินโดยรอบ
3) สงิ่ กีดขวางขา งใตข อบลา งของผนัง เชน กอนหิน ทอนไม ทอใตด ิน ฯลฯ

วิธีการลดแรงแบกทานนี้ โดยปกติจะทําขอบลางของผนังบอพักเปนรูป Cutting Edge ดัง
รูปที่ 4.17 นอกจากนี้ Cutting Edge ยังชว ยในการจมบอพักดว ยดงั น้ี

รปู ที่ 4.17 Cutting Edge

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

118

1) เม่อื ลดพ้นื ทขี่ อบลา งของบอพักลง แรงกดของนํ้าหนักบอ พักตอ ดินขา งใตจะเพิ่มสูงขึน้
จงึ มสี ว นชว ยใหบ อพกั จมลงงา ยข้ึน

2) การขุดดินบรเิ วณขอบลา งของผนงั บอพกั จะทาํ ไดส ะดวกข้ึน สามารถชวยใหจมบอ พัก
ไดรวดเรว็ ข้นึ

3) หากมสี ิ่งกีดขวางท่ใี ตข อบลา งของผนังบอพักในขณะจม ก็สามารถตัด สกัด หรอื กาํ จดั
ออกไดสะดวกขึ้น

4) กรณีทบี่ อพกั ทรุดเอยี งเน่อื งจากดานใดดานหนึง่ เปน ดนิ ออ นกวา ก็สามารถใชเ สาหรือ
วัสดุอื่นสอดใตข อบลา งผนังบอพกั หนนุ ช่ัวคราวไวไดสะดวก หากวาเสามีความยาวและแขง็ แรงเพียงพอ
และสอดคํ้าไปถงึ ดินขา งนอกท่แี ขง็ มากข้ึน

สาํ หรบั วธิ ีการลดแรงเสียดทานระหวางผนงั บอพักกับดนิ โดยรอบนั้นมีหลายๆวธิ ีการดวยกนั เชน
1) เหนอื Cutting Edge ขึน้ มา ใหท าํ ผนังผิวนอกบอ พักเวา เขา มาดงั รูปที่ 4.18 กรณีนจ้ี ะใช

ไดผ ลดกี ับการจมบอ พักในชนั้ ดนิ ทแี่ นน หรอื อยูตวั เพราะดินเหลานี้จะไหลหรือเคล่ือนตัว มาเกาะจบั ผนัง
บอ พักชา

2) ใชน าํ้ ฉดี รอบนอกผนังบอ พักเพ่อื ชวยลดแรงเสยี ดทานระหวา งผนังบอพักกบั ดนิ เหนยี ว
โดยรอบ หากเปน ดินทรายและบอ พกั ท่ีจมลกึ ใหใ ชน ้าํ ผสมเบ็นไทไนทชว ยหลอ ลืน่ เพอ่ื ลดแรงเสียดทาน
แทน

รปู ท่ี 4.18 การทาํ ผนงั ผิวนอกบอ พักเวาเขามา

ขนั้ ตอนการกอ สรา ง
1) กอนการขนยา ยตอ งตรวจสอบ Manhole ทตี่ องการ เชน การเจาะหนา ตา งและตดิ อุปกรณ

ภายในบอใหถกู ตอง หากไมครบควรดาํ เนินการเสียกอน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

119

2) กอนการขนยายจมบอ ทกุ คร้งั ตองทําการขดุ สํารวจและกด Sheet Pile โดยรอบเสยี กอ น
การขดุ สํารวจควรขุดในความลกึ ทีร่ ะดบั 1.50-2.00 เมตร และกลบทรายบดอดั แนน ปด แผน เหลก็ ทิ้งไว
เพื่อไมใหเ ปนอุปสรรคตอ การจราจร

3) เมอ่ื ถึงกําหนดทีจ่ ะขนยา ยบอ Manhole ลงแลว ใหดาํ เนนิ การขดุ ทรายออกและรบี ยกบอ
Manhole ลงใหถกู ตองตามทิศทางของหนาตา ง(หามไมใ หข ุดดนิ จนไดร ะดับกอนยกบอลง)

รูปที่ 4. 19 การวางบอ Manhole
4) หลงั จากดาํ เนนิ การยกบอ Manhole ลงแลว ใหดาํ เนนิ การขุดดินในสว นที่เหลอื จนไดค วาม
ลกึ จากระดับถนนถึงหลงั ฝาบอ Manhole ตอ งไมน อยกวา 0.40 เมตร ในการขุดดินจมบอพกั จะตอง
ระมดั ระวังควบคมุ ไมใหบอพกั เกดิ เอียงขน้ึ มา เพราะเมอื่ เกดิ เอียงข้ึนมาแลว จะแกไ ขใหก ลบั ตั้งตรงได
ยากมาก การปอ งกันไมใ หบอพักเกิดเอียง กจ็ ะตอ งควบคมุ การขุดดินแตละดานใหส มดลุ ยก นั และควรขดุ
ดนิ ใหบอ พักคอ ย ๆ จมลงทีละนอ ยแทนที่จะขุดครงั้ ละลึก ๆ เพอ่ื เรงจมลงเรว็ ๆ เพราะจะแกไขและปอง
กันการเอยี งไดงายกวา นอกจากนี้ กจ็ ะตอ งมกี าร Survey ตรวจสอบระดับของบอพกั แตล ะดานดวย หรือ
จะใชก ารตรวจสอบดว ยลกู ดง่ิ กไ็ ด สาํ หรับการจมบอพักในชั้นดนิ ออ น ควรขดุ ดินในสวนตรงกลางบอ
พกั กอน และปลอยใหเ นินดนิ ทัง้ สองขางคอย ๆ เบยี ดตัวเขามาตรงกลาง แลวคอ ยขดุ ขยายจากตรงกลาง
บอพกั ออกไป สว นการจมบอพกั ในชน้ั ดนิ แนน หรอื แขง็ สามารถขุดดินทไี่ ด Cutting Edge ไดโดยให
การขุดสมมาตรกับดา นตรงขามเสมอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

120

รูปท่ี 4. 20 การขดุ ดินออกเพอ่ื จมบอ
5) เมื่อดําเนินการขุดดินจนไดค วามลึกตามกําหนด ใหกดเสาเขม็ เพอื่ ทําฐานใหครบจาํ นวน
ของบอ Manhole แตล ะแบบใหส ูงกวา ระดบั ไมนอยกวา 20 ซม. เสรจ็ แลวแตง และขนเลนสว นเกนิ ออก
และลงทรายหยาบหนาไมนอยกวา 10 ซม. จึงเทคอนกรตี หยาบหนาไมนอ ยกวา 0.05 ม. และทุบหวั เสา
เข็มสวนเกินออก ปลอยเหล็กเสริมเสาเข็มไวในคอนกรีตพ้นื บอ
6) ตบแตง เหลก็ ตนี บอ Manhole ทาํ ความสะอาด และผูกเหลก็ เสรมิ พ้นื บอตามรูปแบบของ
บอ Manhole แตละแบบ ฝง Ground Rod (ตามที่ไดอ อกแบบไว โดยใหม ีคาความตา นทานดินไมเ กนิ 5
โอหม หรอื ในพ้นื ท่ีท่มี ีคาความตา นทานจําเพาะของดินสงู ๆยอมใหคา ความตานทานดินไมเกนิ 25 โอหม)
เสรจ็ แลว จงึ เทคอนกรตี พื้นบอ Manhole ตามความหนาท่ีระบุไวแ ตละแบบดงั รปู ที่ 4.21
7) ผนงั บอ Manhole ชนิดสาํ เรจ็ รปู ทั่วไปมกั จะเจาะรไู วเพ่อื สะดวกในการขนยา ยจงึ จาํ เปน
ตอ งทาํ การอดุ และตบแตงเสียกอ นใหเ รียบรอย

รูปที่ 4.21 การเทคอนกรีตท่ีพ้ืนบอ Manhole

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

121

8) กอ นการปด ฝาบอ Manhole ชนิดสาํ เรจ็ รปู จะตอ งทําความสะอาดบริเวณผวิ พ้ืนโดยรอบ
บนผนังปากบอ Manhole ใหส ะอาด และลาดน้าํ ปนู ใหทัว่ ท้งิ ไวป ระมาณ 5 นาที จึงเอาปูนทรายอตั ราสวน
1:2 ผสมนํ้ายากนั ซมึ คลุกเคลา ใหเขา กนั ดีแลว วางทบั บนขอบปากบอใหม ีความหนาประมาณ 5 ซม. แลว
จงึ ดาํ เนินการปด ฝาบอ สาํ เรจ็ รปู วางทับบนปูนทรายดังกลา ว และตอ งแตง แนวระหวางฝาบอและปูนทราย
ใหเรียบรอย

รปู ท่ี 4.22 การตดิ ต้ังฝาบอ Manhole
9) การติดต้ังคอบอ Manhole ตอ งตัง้ ใหตรงกับชอ งบนฝาบอคอนกรตี และทําการหนุนปรับ
ระดับใหไ ดระดับมากทสี่ ดุ พรอมท้ังติดเหลก็ ขั้นบันได (Manhole Entrance Step) ผกู เหล็กเสริมรอบคอ
บอ เสร็จแลวติดตั้งแบบทั้งภายนอกและภายใน กอ นเทคอนกรตี
10) กอ นการถอน Sheet Pile ตองกลบทรายและฉีดนา้ํ ใหทรายแทรกตัวลงในชองวางใหท่ัว
เสยี กอน แลว จงึ ทําการถอน Sheet Pile เม่ือไดทาํ การถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตอ งถมทรายและ
ฉีดนา้ํ พรอมบดอัดใหแ นน ท่สี ุด กอ นถึงขั้นตอนการซอ มถนน
11) เมอ่ื ไดท ําการกอ สรา งบอ Manhole เสร็จแลว จะตอ งทาํ การลา งบอใหสะอาด และเก็บ
งานสว นท่เี หลือใหเรียบรอย
12) สาํ หรับแบบ Manhole ท่จี ะกอ สรางดวยวิธีการจมบอ จะตองทาํ การออกแบบโครงสรา ง
ใหสอดคลองกับการดาํ เนนิ การดว ย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

บทท่ี 5
การทดสอบ

1. การทดสอบสายเคเบิลใตดิน

มมี าตรฐานระดับชาตมิ ากมายท่ีใชก บั สายเคเบิล สําหรบั มาตรฐานท่ี กฟภ. ใชอ างอิงในการ

กาํ หนดสเปค คอื มาตรฐาน IEC โดยสายเคเบิลแรงดนั ระดับปานกลาง (22 kV-33 kV) ใช IEC 60502

สวนสายเคเบิลแรงสูง (115 kV) ใชมาตรฐาน IEC 60840 ทั้งน้ีในสวนของตวั นําเปนไปตามมาตรฐาน

IEC 60228

หนง่ึ ในขอกาํ หนดทีไ่ มม ีระบุในมาตรฐาน IEC สําหรับสายเคเบลิ แรงดันปานกลางคือปรากฏ

การณ Water treeing ซง่ึ หมายถงึ วาการใชม าตรฐาน IEC ในการอางองิ จะไมเ พียงพอสําหรบั การใชง าน

ในสภาพการตดิ ตั้งในทีเ่ ปย กชน้ื โดยเฉพาะการไมม ีช้ันกันนํ้าในแนวรัศมี (Radial watertight) ในโครง

สรางของเคเบลิ ในเร่อื ง Water treeing มคี วามสาํ คญั มาก สาเหตุเพราะการเกิด Breakdown ทเี่ กดิ ขึน้

เองตามธรรมชาติ ดงั นัน้ จึงควรจะมกี ารทดสอบ Water treeing อยใู นการทดสอบ Type test และการ

สมุ ตัวอยา งมาทดสอบดว ย ดงั เชนในมาตรฐาน NEN 3620 (มาตรฐานการทดสอบสายของประเทศ

เนเธอรแลนด)

ในหลายๆ ประเทศ โดยเฉพาะในยโุ รปและอเมริกา การทดสอบ water treeing ในสายเคเบลิ

ทกุ ๆขนาดทใ่ี ชใ นระดบั แรงดันปานกลางจะถกู กาํ หนดไวใ นการทดสอบ Type test เหตุผลหนึ่งกค็ อื

ประเทศเหลา นป้ี ระสบปญ หาหลายประการเกย่ี วกบั water treeing และเคเบิลทใี่ ชโครงสรา งทม่ี ชี ั้นกั้น

นา้ํ ก็จะมีราคาแพงมาก ในการพฒั นาการทดสอบการเรง อายุการใชงานของเคเบลิ เปนเร่อื งคอ นขางยาก

เพราะมันเกี่ยวพนั กบั เรื่องของวัสดุท่ีใชมคี วามแตกตางหลากหลาย ขบวนการผลิตและสภาพแวดลอ มใน

การติดต้ังใชง าน ผลที่ตามมาทาํ ใหมีความแตกตางของ Water treeing มาก

การทดสอบ water treeing ทส่ี าํ คญั ๆ ที่ใชกันคอื

1. Europe, Unipede 2.5 Uo, 50 Hz, 30 °C, 24 Months
2. Germany, VDE draft 4 Uo, 50 Hz, 50 °C, 24 Months
3. Harmonised Europe 3 Uo, 50 Hz, 40 °C, 24 Months
4. Italy, ENEL/Pirelli 2.5 Uo, 50 Hz, 90-70 °C, 6 Months
5. USA, AEIC 3 Uo, 60 Hz, 90-45 °C, cycling, 4 months
6. The Netherlands 2.5 Uo, 500 Hz, 30 °C, 4 months

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

123

ในบทนจ้ี ะกลา วถึงการทดสอบสายเคเบลิ ใตด นิ ท่ีโรงงานผูผ ลิตและการทดสอบท่ีสถานที่ติดตั้ง

1.1 การทดสอบสายเคเบลิ ใตด นิ ท่ีดาํ เนินการโดยโรงงานผูผลติ

1.1.1 การทดสอบเคเบิลแรงดันปานกลาง 22-33 kV ( IEC 60502)

พกิ ัดแรงดันที่ใชทดสอบสายเคเบลิ ใตดินตามมาตรฐาน IEC 60502 มีดงั นี้

Uo(kV) 3.6 6 8 12 18

U(kV) 6 10 5 20 30

Um(kV) 7.2 12 17.5 24 36

Uo = แรงดนั เฟสเทยี บกบั กราวด
U = แรงดนั เฟส-เฟส

Um = แรงดันสูงสดุ ของระบบ

1.) การทดสอบเฉพาะแบบ ( Type Tests ) เปน การทดสอบท่ที ํากอ นนําผลติ ภณั ฑส ู
ทองตลาด เพือ่ แสดงวา ผลิตภณั ฑมคี ุณสมบตั ิเปน ท่ีพอใจ ซ่งึ ตอ งการการทดสอบท่สี มบูรณเปนหลักฐาน
เพยี งครัง้ เดยี ว โดยไมต องทดสอบซาํ้ ถาไมมีการเปล่ียนแปลงในวสั ดุประกอบของสายเคเบลิ ใตด ินหรือ
การออกแบบหรอื กระบวนการผลิต ซ่งึ อาจเปลีย่ นแปลงลกั ษณะเฉพาะของผลิตภัณฑ

1.1) Partial discharge test (PD Test) การทดสอบปฏบิ ตั ิตาม IEC 60885-2
กอ นทาํ การทดสอบใหท าํ การ Calibrate เคร่ืองมอื วัด PD ดวยPD Calibrator 5 pC ใหเ รียบรอยกอ น
ปอ นแรงดนั ทดสอบเพ่ิมถงึ 2 U0 แลวลดลงมาอยทู ่ี 1.73Uo จงึ วัดคา PD ในการทดสอบตอ งใหแ นใจวา
ไมทาํ การทดสอบในขณะทีม่ ี PD Background ( harmonic หรอื Noise ในระบบ) ในระดับสูงโดยปกติ
จะทาํ ในระหวา งการทํา Routine test เมือ่ ผลติ เสร็จ เกณฑต ัดสนิ ตอ งมคี า PD ไมเกนิ 5 pC

1.2) Bending test เปนการทดสอบจาํ ลองสภาพการติดตงั้ ใชงาน โดยใชตัวอยา ง
สายเคเบลิ ใตด ินยาวอยา งนอย 10 เมตรมาดดั โคง งอรอบทรงกระบอก ทอี่ ุณหภมู หิ อ งทดสอบอยางนอย 1
รอบทรงกระบอก หลังจากนั้นคลายออกแลว ดัดโคงงอรอบทรงกระบอก ในทศิ ทางตรงกันขา ม นับเปน 1

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

124

คร้ัง จะตองดัดโคง งอทงั้ หมด 3 ครั้ง แลวนาํ ตัวอยางท่ีทดสอบความโคง งอแลว มาวัดการปลอยประจุบาง
สว น (Partial discharge) เสน ผานศนู ยก ลางทรงกระบอกที่ใชทดสอบ ตองไมน อ ยกวา

25(d+D) + 5 % สําหรับสายเคเบลิ ใตด นิ ที่มตี ัวปอ งกันน้าํ โดยรอบเปนตะกว่ั ตะก่วั
เจอื โลหะลกู ฟูก หรอื หอดวยเทปโลหะบางตลอดความยาว

20(d+D) + 5 % สําหรบั สายเคเบิลใตดนิ ประเภทอนื่ ๆ
เมื่อ d คอื เสนผานศนู ยก ลางของตวั นาํ ท่วี ัดได หนว ยเปนมลิ ลิเมตร

D คอื เสนผานศูนยกลางของสายเคเบลิ ใตด นิ ทีว่ ัดได หนวยเปน มิลลิเมตร
1.3) Tan δ Measurement การวดั คา ทําท่อี ุณหภูมริ ะหวา ง 95-100 องศา

เซลเซยี ส โดยปอ นแรงดันอยา งตํ่า 2 kV (แนะนาํ ใหใ ชแรงดนั เทา กบั U0) คา ท่ีไดต อ งไมม ากกวา
1x10-4 ท่ีคา 80x10-4 เปนคา ทส่ี ูงเกนิ ไป

1.4) Heating cycle test ใช Current transformer ปอ นกระแสเขา ตัวนาํ เปน เวลา
8 ชัว่ โมง เพ่อื ใหอุณหภมู ิของตวั นําอยูระหวา ง 95-100 องศาเซลเซียส ในชวงเวลา 2 ช่ัวโมงสดุ ทาย
(ชวั่ โมงที่ 7-8) อุณหภูมติ อ งอยใู นชว งท่ีกาํ หนด โดยหลังจากปอนกระแสเปน เวลา 8 ชว่ั โมง แลวตดั
กระแสออก ปลอยใหตวั อยางสายเคเบิลใตด ินเย็นลงอยางนอย 3 ชัว่ โมง ทําอยางน้ี 20 รอบ (ไมม กี าร
ปอนแรงดันในขณะท่ปี อนกระแส และไมมกี ารกาํ หนดชว งเวลาและอุณหภูมิการปลอยใหเย็นตวั ของสาย
เคเบิลใตดินหลงั จากทาํ ครบ 20 รอบ ซ่งึ ตา งจากใน IEC 60840 หรอื มาตรฐานอื่นๆที่มีการกาํ หนด) หลัง
จากนน้ั ใหท าํ การทดสอบ Partial discharge test อีกครงั้ (การทดสอบ Heating cycle test 1000 hours
ดวยแรงดัน 2.5 U0 12 h on/12 h off 30 รอบ จะใหผ ลทด่ี ีกวา จะสามารถขจัดสายเคเบิลใตด ินท่มี ีคณุ
ภาพตํา่ ได: คําแนะนาํ จาก KEMA)

1.5) Impulse voltage test, followed by power frequency voltage test
เปน การทดสอบแรงดนั Impulse ท่ีกําหนด ทางบวกและทางลบอยางละ 10 ครัง้ (125 kV และ 170 kV
สาํ หรบั สายเคเบิลใตด ิน 22 kV และ 33 kV ตามลําดับ) ในขณะท่สี ายเคเบลิ ใตดนิ มอี ุณหภูมิ 95-100
องศาเซลเซียส สายเคเบิลใตดินตอ งไมม ีการ breakdown ระหวางการทดสอบ แลวทาํ การทดสอบ
voltage test ทอี่ ณุ หภูมิหอง ซึ่งจะตอ งปลอยสายเคเบลิ ใตด นิ เย็นลงโดยท้ิงไวอ ยา งนอย 3 ชว่ั โมงหลงั
จากทดสอบ Impulse แลว ปอ น A.C. Voltage ที่ 3.5U0 เปน เวลา 15 นาที เพื่อตรวจสอบการ Breakdown
ภายหลงั จากทดสอบ Impulse voltage test

1.6) Voltage test for 4 hours เปนการปอนแรงดันทดสอบในเวลานานๆ จะ
ตอ งกระทาํ ในทกุ งวดการผลติ โดยตวั อยา งทท่ี ดสอบตองมคี วามยาวอยางตํา่ 5 ม. คอยๆ เพมิ่ แรงดัน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

125

ทดสอบจนถึงคา 4 U0 คงแรงดันไว 4 ชั่วโมง ตอ งไมเกดิ การ Breakdown การทดสอบนี้จะทาํ ใหอ ายุของ
สายเคเบิลใตด ินสน้ั ลงกวา ที่คาดการณไ ว ถา ทาํ กับสายเคเบิลใตดนิ ทงั้ เสน

1.7) Resistivity of semi-conducting screens ทาํ การวัดคา ความตา นทานของ
Conductor Screen และ Insulation Screenท่ีเปน สารกงึ่ ตัวนาํ ทง้ั กอนและหลงั เรง อายุโดยการนาํ ตวั อยาง
ใสในตูอบทอี่ ณุ หภมู ิ 90 ± 2 องศาเซลเซยี ส เปน เวลาอยา งนอ ย 30 นาที แลว จงึ วัดขนาดของช้นิ ตวั อยาง
และคํานวณตามวธิ ที ีม่ าตรฐานกาํ หนด เพื่อหาคา สภาพตา นทาน

คา resistivity ของ conductor screen ตอ งมีคา นอยกวา 1000 Ω-m
คา resistivity ของ insulation screen ตองมีคานอยกวา 500 Ω-m
(คา Ω-m มาจาก Ωm2/m)

1.8) Measurement of dimensions ทําการวัดคา ความหนาของช้นั ฉนวนและสว น
ประกอบตางๆ เพื่อใหแ นใจวา ตวั อยางทท่ี ดสอบเปนสายเคเบิลใตด ินปกติทไี่ มไ ดม กี ารปรับเพม่ิ เพอื่ ให
ผา นการทดสอบ และในระหวางการตรวจวัดมิติ ขนาดตางๆ จะตองตรวจสอบวัสดุท่ใี ชท าํ ดว ย ( Raw
Material)

1.9) Test for determining the mechanical properties of insulation before
and after ageing. เปน การตรวจสอบเปรียบเทียบคุณสมบตั ทิ างกลของฉนวน (Tensile strength &
Elongation ,at break) กอนและหลังการเรงอายุใชง าน

1.10) Test for determining the mechanical properties of non – metallic
sheath before and after ageing. เปน การตรวจสอบเปรียบเทียบคณุ สมบตั ิทางกลของ non – metallic
sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงั การเรงอายุใชง าน

1.11) Water absorption test on insulation การทดสอบน้มี จี ุดมงุ หมายเพ่ือจะดู
วา ฉนวนจะมีการดดู ซมึ นํา้ หรือไม โดยนาํ ตัวอยางฉนวนมาช่งั หานํ้าหนักอยางละเอียดกอน แลว จุม ลงใน
นํา้ รอนในระยะเวลาทกี่ าํ หนด จากน้นั นํามาวดั นํ้าหนกั ของฉนวนอกี ครงั้ ซึง่ จะรวมการดดู ซึมของนา้ํ ไว
แลว โดยปกตผิ ลการทดสอบจะไดคาตํา่ กวาทกี่ าํ หนดไวม าก

2.) การทดสอบประจาํ ( Routine Tests ) เปน การทดสอบทท่ี าํ โดยผูผ ลิตบนความยาว
แตละความยาวของสายเคเบิลใตดินที่ผลิตแตละเสน เพ่อื ตรวจสอบวา ตลอดความยาวของสายเคเบลิ ใตดิน
ท้งั หมดที่ผลติ แตละเสน เปนไปตามขอ กาํ หนดRoutine tests

2.1) Measurement of the conductor resistance การทดสอบนี้กระทําทกุ ๆ
ความยาวท่ีผลิต ทําการวดั เมอ่ื สายเคเบลิ ใตดนิ มีอุณหภมู เิ ทากบั อณุ หภมู ิแวดลอ ม โดยจะตองนําสาย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

126

เคเบลิ ใตด ินทจ่ี ะวัดไปวางในหอ งที่มีอณุ หภมู ิคงทเ่ี ปน เวลาอยา งนอ ย 12 ช่ัวโมง คาความตา นทานตัวนาํ
ท่ีวดั ไดต องทาํ การแปรผันไปท่อี ุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส และความยาว 1 กิโลเมตร การแปรคา ความ
ตา นทานเปน ทอี่ ุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส ทาํ ไดจ ากสตู ร

R20 = Rt x254.5/(234.5+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Cu
R20 = Rt x248/(228+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Al
โดยท่ี Rt = ความตา นทานของสายเคเบลิ ใตดนิ ยาว L เมตรทอ่ี ณุ หภูมิ t หนว ย Ω/km
t = อณุ หภมู ขิ องสายเคเบลิ ใตดินขณะท่วี ดั หนวย เซลเซยี ส
L = ความยาวสายเคเบลิ ใตดินที่ทาํ การวดั หนวย เมตร
คา Correction factor สําหรบั ปรบั อณุ หภูมิ ดเู พม่ิ เตมิ ใน IEC 60228
2.2) Partial discharge test การทดสอบจะทาํ เหมอื นกันทุกประการกับการ

ทดสอบใน Type test การวัดจะวดั ตลอดความยาวสาย คา PD สงู สุดตอ งไมเ กนิ 10 pC แตคา นคี้ อนขาง
จะสงู ไป โดยปกติเคเบิลท่ีวดั PD แลวมคี าสงู ๆ จะตอ งสงสยั ต้ังขอสงั เกตไวกอ น (ขอ กําหนดเพิม่ เตมิ คือ
ถา มีคา PD > 1 pc จะไมยอมรับ : คาํ แนะนําจาก KEMA)

2.3) Voltage test จะทําทุกๆ ความยาวสายทกุ รีล โดยคอ ยๆ เพม่ิ ปอ นแรงดัน

ระหวางตวั นําและสาย Shield จนถงึ คา 3.5 U0 แลว คงแรงดันไว เปนเวลา 5 นาที ตอ งไมเกดิ การ
Breakdown

3.) การทดสอบตัวอยา ง ( Sample Tests ) เปน การทดสอบท่ที ํากับตวั อยา งสายเคเบิล
ใตดินในแตละแบบและงวดการผลิต

3.1) Check of construction and dimensions ตรวจสอบลักษณะโครงสรา ง
และขนาดมติ ขิ องตวั อยางเทียบกับคาทก่ี าํ หนดอยางนอยหนึ่งตัวอยางตอการผลติ แตล ะงวด จาํ นวนท่ี
ตรวจสอบไมเ กิน 10% ของความยาว

ความยาวสายท้งั หมด ความยาวสายตอ รีล 10 % จาํ นวนรลี ท่ีสมุ เลอื ก
(เมตร) (เมตร) (เมตร)
6000 500 600 2
3000 500 300 1

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

127

3.2) Voltage test for 4 hours เปน การปอนแรงดันทดสอบในเวลานานๆ จะ
ตอ งกระทาํ ในทกุ งวดการผลิตโดยตวั อยางทดสอบตอ งมคี วามยาวอยา งตํา่ 5 ม. คอ ยๆ เพิม่ แรงดัน
ทดสอบจนถึงคา 4 U0 คงแรงดันไว 4 ช่ัวโมง ตอ งไมเกดิ การ Breakdown การทดสอบนีจ้ ะทาํ ใหอายุของ
สายเคเบิลใตดนิ ส้นั ลงกวา ท่คี าดการณไ ว ถา ทํากับสายเคเบิลใตดินทงั้ เสน

3.3) Hot-set test การทดสอบน้เี พื่อตรวจสอบการทาํ Cross-linking วา ดพี อ
หรอื ไม หากวัสดุมีการ Cross-linking ทีด่ กี ็จะมคี ณุ สมบตั ทิ นอุณหภมู ิใชงานที่สูง โดยการนาํ ตวั อยา ง
จากบริเวณช้ันใน กลาง และ นอก ของฉนวน นาํ มาถว งนา้ํ หนัก 20 N/cm2 และนําเขาเตาอบทอี่ ุณหภูมิ
200 + 3 องศาเซลเซยี ส ถาวสั ดุมีการ Cross-linking ไมด จี ะมคี า elongation เกินกวาทก่ี ําหนด (เชน ตวั
อยางอาจขาด) โดยปกติสวนของฉนวนที่มี Cross-linking ตํา่ จะเปน สว นชั้นในท่ใี กลต วั นาํ ทส่ี ุด อยา ง
ไรก็ตามหากในระหวา งการผลิตมกี ารใหความรอนกับตัวนาํ ฉนวนสวนกลางจะมี Cross-linking ตํ่า

Repetition of tests ในกรณที ี่ตัวอยางท่ที ดสอบแลว ไมผ านจะตอ งสมุ เพิ่มเปน 2 เทา จากตวั
อยา งท่ีผลิตในงวดเดียวกนั และจะตองสง ผลการทดสอบเชน เดียวกบั ในรายการทท่ี ดสอบไมผา น ถา ตัว
อยางที่สุมเพม่ิ เตมิ ผานการทดสอบ จึงจะยอมรับ แตถ า 1 หรือ 2 ตัวอยา งในจํานวนท่สี ุมเพม่ิ เตมิ น้ีไม
ผา นการทดสอบถอื วา ไมผานการทดสอบ อยา งไรกต็ ามการยอมรบั หรอื ไมข ึ้นอยกู ับการเจรจากนั
ระหวา งผูผ ลิตและลกู คา โดยปกติเพ่ือใหการทดสอบยอมรบั กันทงั้ สองฝา ย จะมีการสุม ตวั อยา งเพ่ิมมาก
กวา 2 ตัวอยาง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

128

1.1.2 การทดสอบเคเบิลแรงสูง 115 kV (IEC 60840)

กอ นท่จี ะทําการทดสอบ Electrical type test ตอ งมกี ารตรวจสอบความหนาของฉนวนของตวั
อยาง โดยท่วั ไปจะทําการวัด 6 จุด นาํ มาคาํ นวณหาคาเฉล่ีย ซึ่งจะตองไมแ ตกตางจากคาที่ระบไุ วเ กนิ รอย
ละ 5 ถาความหนาเฉลี่ยเกนิ กวารอ ยละ 5 ของคา ท่รี ะบุ ในการทดสอบความทนแรงดันไฟฟาจะตองปรับ
คา แรงดนั ทดสอบเพอ่ื ใหคา Electrical stress ท่ี conductor screen เทากบั คา stress ขณะทีไ่ ดร บั เม่ือความ
หนาเทา กับคา ทร่ี ะบุ แตห ากคา ความหนาเฉลย่ี ของฉนวนมากกวารอยละ 15 ของคา ที่ระบุไว จะไม
สามารถใชต ัวอยางนัน้ ทาํ การทดสอบ Type test

รูปท่ี 5.1 แสดงการตรวจสอบความหนาของฉนวน 6 ตาํ แหนง

พิกัดแรงดนั ทใี่ ชทดสอบสายเคเบลิ ใตด ินตามมาตรฐาน IEC 60840 มีดงั น้ี

Uo(kV) 26 36 64 76 87
U(kV) 45 to 47 60 to 69 110 to 115 132 to 138 150 to 161

Um(kV) 52 72.5 123 145 170

Uo = แรงดันเฟสเทยี บกบั กราวด
U = แรงดนั เฟส-เฟส

Um = แรงดนั สงู สุดของระบบ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

129

1.) Type Test จดุ ประสงคของการทดสอบเชนเดียวกบั สายเคเบลิ แรงดันปานกลาง

การทดสอบทางไฟฟากับสายเคเบิลใตดิน ( Electrical on completed cable )

1.1) Bending test followed by Partial discharge test ทาํ การทดสอบเชน เดยี วกับ
การทดสอบสายเคเบลิ ใตดนิ แรงดันปานกลาง ยกเวน การวัดคา Partial discharge ใหค อ ยๆ เพ่มิ แรงดนั ไฟ
ฟา ทดสอบจนกระท่ังเทากบั 1.75 U0 ( สําหรับสายเคเบลิ ใตดนิ 115 kV เทา กบั 112 kV ) คงแรงดันไว
เปนเวลา 10 วนิ าที จากนัน้ คอยๆ ลดแรงดันไฟฟา ทดสอบจนเหลอื 1.5 U0 ( สาํ หรบั สายเคเบิลใตดิน
115 kV เทา กบั 96 kV ) จงึ วัดคา Partial discharge ตอ งไมเกนิ 5 pC.

1.2) Tan δ Measurement เปนการวดั คา dielectric losses ของสายเคเบลิ ใตด นิ
โดยทําการทดสอบทอ่ี ุณหภูมิของตวั นําสงู กวาพิกัดอุณหภูมิสูงสุด 5 ถงึ 10 องศาเซลเซียส สําหรบั สาย
เคเบลิ ใตดินทฉี่ นวนเปน XLPE ทาํ การทดสอบที่อณุ หภมู ิทีต่ ัวนาํ ระหวา ง 95 ถงึ 100 องศาเซลเซียส จา ย
แรงดนั ไฟฟาทดสอบ U0 ( สาํ หรับสายเคเบิลใตด ิน 115 kV เทา กบั 64 kV ) แลว วัดคา ตวั ประกอบพลัง
งานสญู เปลา ถา ในการทดสอบมีการประกอบสวนประกอบเชน หัวเคเบิล ดวย จะตอ งแยกสวนของสวน
ประกอบออกโดยการทาํ “ Soft interruption” โดยการแยก metallic screen ท่ีระยะประมาณ 30 ซม. จาก
สวนประกอบ สวนของ semiconductive layer ซ่งึ มีคาความตานทานสงู จะทําใหเกิดการแยกสว นของสาย
เคเบิลใตด นิ ออกจากสว นประกอบ

1.3) Heating cycle voltage test followed by Partial discharge test เปน การ
ทดสอบจาํ ลองสภาพสภาวะใชง าน โดยดัดตัวอยางใหเปน รูปตวั ยู มีเสนผา นศนู ยก ลางเชนเดียวกับการ
ทดสอบความดดั โคง และทาํ ใหรอนดว ยวธิ ีการท่เี หมาะสมใหอณุ หภมู ิตวั นาํ ระหวา ง 95 ถึง 100 องศา
เซลเซยี ส ใหค วามรอ นกบั ตวั อยา งอยางนอ ย 8 ชั่วโมง โดยใหอุณหภูมิตวั นําระหวาง 95 ถึง 100 องศา
เซลเซยี สอยางนอย 2 ชัง่ โมง แลว ปลอยใหเ ยน็ ตวั ลงตามธรรมชาตอิ ยา งนอ ย 16 ชวั่ โมง นบั เปน 1 รอบ
ตอ งทําจาํ นวน 20 รอบ ระหวางทดสอบจะตอ งจา ยแรงดนั ไฟฟา ทดสอบ 2U0 ( สาํ หรบั สายเคเบิลใตด นิ
115 kV เทากบั 128 kV ) หลงั จากครบรอบสุดทายนาํ ตวั อยางไปทดสอบหาคา การปลอยประจุบางสวนที่
อุณหภูมหิ อ งทดสอบ หรือหากยังไมทดสอบในข้นั ตอนนใ้ี หท ดสอบภายหลงั จากทดสอบแรงดนั ไฟฟา
อมิ พลั ส

1.4) Inpulse voltage test followed by a power frequency voltage test ใชต ัว
อยา งเดยี วกับการทดสอบความทนทานไฟฟาขณะเกิดวัฏจกั รการใหความรอ น ทําใหอ ุณหภมู ิตัวนําอยู
ระหวาง 95 – 100 องศาเซลเซียส ทดสอบแรงดนั อิมพัลส 550 kV รปู คลืน่ บวก 10 คร้งั และรูปคล่นื ลบ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

130

10 ครั้ง หลงั จากน้ันนําไปทดสอบท่ีแรงดันไฟฟาทดสอบ 2.5 U0 ( สําหรับสายเคเบิลใตด นิ 115 kV
เทา กับ 160 kV ) เปนเวลา 15 นาที การทดสอบสามารถดาํ เนินการไดข ณะปลอยใหส ายเคเบิลใตดนิ เยน็
ลงโดยธรรมชาตหิ รอื ท่ีอุณหภูมหิ องทดสอบ

การทดสอบกับสวนตา งๆของสายเคเบลิ ใตด นิ ( Non electrical type tests on cable
components )

1.5) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวั นํา มิติ
ขนาดของสวนประกอบตางๆ ของสายเคเบลิ ใตดนิ

1.6) Resistivity of semi-conductive layers ทําการหาคา สภาพตานทานของ
Conductor Screen และ Insulation Screen โดยใชว ธิ ีเดียวกบั การหาคา ของสายเคเบลิ ใตดินแรงดนั ปาน
กลาง

1.7) Tests for determining the mechanical properties of insulation before
and after ageing เปนการตรวจสอบเปรยี บเทยี บคณุ สมบตั ทิ างกลของฉนวน (Tensile strength &
Elongation ,at break) กอนและหลังการเรง อายใุ ชง าน

1.8) Tests for determining the mechanical properties of non – metallic
sheath before and after ageing เปนการตรวจสอบเปรียบเทียบคณุ สมบัตทิ างกลของ non – metallic
sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอ นและหลงั การเรง อายุใชงาน

1.9) Ageing tests on pieces of completed cable to check compatibility of
materials เปนการทดสอบความเขากันไดข องวัสดุประกอบของสายเคเบิลใตด นิ โดยตัดตัวอยา งสาย
เคเบลิ ใตด นิ นําไปเขา ตอู บท่ีอุณหภมู ิ 100 ± 2 องศาเซลเซียส เปนเวลา 168 ชั่วโมง แลวนําออกจากตอู บ
ปลอยทงิ้ ไวท อี่ ุณหภูมิหองอยา งนอ ย 16 ช่วั โมง จึงแยกฉนวนและเปลอื กมาเตรียมชน้ิ ตัวอยา งทดสอบ
Tensile strength & Elongation

1.10) Pressure test at high temperature on sheath ทดสอบการเปลี่ยนรปู ขณะมี
แรงกดทอี่ ณุ หภมู สิ งู ของเปลือก

1.11) Hot set test ทดสอบเชนเดยี วกบั การทดสอบสายเคเบิลใตด นิ แรงดนั ปาน
กลาง

1.12) Carbon black content of PE sheath นําช้ินสว นของเปลอื กมาเผาอยา ง
สมบรู ณจนเหลือแต Carbon black นาํ ไปชงั่ นํา้ หนักเทียบกับนา้ํ หนกั ของชิน้ สวนกอ นเผา การทดสอบ
นเี้ พ่อื ตรวจสอบวามี Carbon black ผสมอยเู พยี งพอหรอื ไมซ ง่ึ จะเปนการแสดงความทนตอ UV

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

131

radiation เมอ่ื มสี วนผสมของ Carbon black มากข้นึ วสั ดจุ ะมีความเปน Semi-conductive หองปฏบิ ัติ
การสมัยใหมท ่วั ไปจะมีเคร่ืองมอื อัตโนมัติที่สามารถหาคาได

1.13) Shrinkage test for XLPE insulations ทดสอบการหดตัวของฉนวน โดย
เตรียมตวั อยางฉนวนจากสายเคเบิลใตด ิน มาทําเครื่องหมายและวัดระยะ แลว นําไปอบทอ่ี ุณหภูมิ 130 ± 3
องศาเซลเซยี ส เปนเวลา 6 ชัว่ โมง จึงปลอยใหเย็นลงท่อี ณุ หภูมิหอง วัดระยะเปรยี บเทยี บระหวางกอ นและ
หลงั อบท่ีปลอ ยใหเ ยน็ การทดสอบนม้ี ีความสาํ คัญมากเน่ืองจากหากสายเคเบลิ ใตดินมีการหดตวั ใน
อปุ กรณป ระกอบ เชนหลังจากเกดิ การลัดวงจรผานสายเคเบิลใตด ิน หากการหดตวั มคี า สงู จะทําใหเ กิด
โพรงอากาศ ซง่ึ จะกอใหเ กดิ การ Breakdown ได ผผู ลิตอุปกรณป ระกอบบางรายไมไดม วี ิธีเผ่ือเหตุการณ
ดังกลา วไว

1.14) Water penetration test ทดสอบการซึมของนํ้า โดยปอกตัวอยางสายเคเบลิ
ใตด นิ ซงึ่ ยาว 3 เมตรท่ีตําแหนงกึง่ กลางโดยรอบกวา งประมาณ 50 มิลลิเมตรจนถงึ ชน้ั Insulation Screen
นาํ ไปตดิ ตัง้ กับเครอ่ื งมอื เพือ่ ใหน ํ้าเขาตรงรอยทป่ี อก ท้ิงไว 24 ชัว่ โมง แลว ทาํ ใหตัวนาํ รอ นและปลอยให
เยน็ ตามอณุ หภูมแิ ละระยะเวลาท่กี ําหนดเปนวัฏจักร รวม 10 รอบ แลว ตรวจวา มีน้ําซึมออกทปี่ ลอ ยทงั้ สอง
ดานของตัวอยา งหรือไม

2.) Routine Tests จดุ ประสงคข องการทดสอบเชน เดียวกับสายเคเบิลแรงดนั ปาน
กลาง

2.1) Partial discharge test ทดสอบเชนเดียวกบั การทดสอบ type test
2.2) Voltage test ปอ น A.C. voltage ระหวางตัวนํากบั สาย Shield โดยคอ ยๆ เพ่มิ
แรงดันจนถึงคา 2 U0 คงคา ไวนาน 30 นาที ตองไมเกิดการ Breakdown
2.3) Electrical test on non – metallic sheath ตามมาตรฐานเปนขอ ตกลงระหวาง
ผผู ลติ และลกู คา

3.) Sample Tests จดุ ประสงคข องการทดสอบเชนเดียวกบั สายเคเบิลแรงดันปานกลาง
3.1) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวั นาํ มติ ิ

ขนาดของสว นประกอบตา งๆ ของสายเคเบลิ ใตดนิ
3.2) Measurement of electrical resistance of conductor ทดสอบเชนเดยี วกับ

สายเคเบิลใตด นิ แรงดันปานกลาง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

132
3.3) Hot set test ทดสอบเชน เดยี วกบั สายเคเบลิ ใตดนิ แรงดันปานกลาง
3.4) Measurement of capacitance วัดคา Capacitance ระหวางตวั นาํ และสาย
Shield
การตรวจสอบสายเคเบลิ ใตดนิ กอนการขนสง
โดยปกติหลังจากทท่ี ดสอบประจําแลว กอ นการขนสง สายเคเบิลใตด นิ ไปสง มอบจะมกี ารตรวจ
ประเมิน คุณภาพของสายเคเบลิ ใตดนิ ซึ่งจะมีการตรวจสอบดงั นี้
1. Visual inspection of the cable on the drum
2. Check of cable marking
3. Check of drum number
4. Check of the end caps
5. Review of test records

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

133

สําหรบั จํานวนการสมุ เลือกตวั อยางสายเคเบิลใตดนิ เพอ่ื ทาํ การทดสอบ ทาง KEMA ไดจดั ทํา
ตารางไวด ังตอไปน้ี

Inspection Program Factory Acceptance Test
XLPE insulated High Voltage Power Cables

in accordance with IEC 60840

Electrical tests Clause Method of
control
Voltage test for 30 minutes 9.3 W 100%
Partial Discharge Test 9.2 W 100%
DC Test of outer sheath in water IEC 60229 / 3.1 W 100%
IEC 60229 / 3.1 R 100%
As an alternative Spark test 10.5 V 10%
Measurement of resistance of conductor - V 10%
Measurement of resistance of copper screen 10.10 V 10%
Measurement of the capacitance
5.5 V 10%
Non electrical tests 10.9 V 10%
Check of construction and dimensions
Hot-set test - W 100%
- R
Other tests / checks
Visual inspection of all drums
Review of type test report

Remark: Depending on the number of drums to be inspected the programme shall be adapted to be
able to complete the inspection in three days on site.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

134

Inspection Programme Factory Acceptance Test
XLPE insulated MV-XLPE Cables
in accordance with IEC 60502 - 2

Electrical tests Clause Method of
control
Measurement of resistance of conductor 16.2 V 10%
Partial Discharge Test 16.3 V 25%
Voltage Test for 5 minutes 16.4 V 25%
Voltage test for 4 hours 17.9 W1

Non Electrical tests 17.4 / 17.8 V 10%
Check of construction and dimensions 17.10 W1
Hot set test
- W 100%
Other tests / checks - W 100%
Visual inspection of all drums - W 100%
Check of drum numbers
Check with clients specification

Explanation of abbreviations

Wx% = Test will be witnessed on x% of the items.
Wy = Test will be witnessed on y items.
Vx% = Verification of test records by repetition of test on x% of the items, the completed test

records need to be submitted to the inspector.
Vy = Verification of test records by repetition of test on y items, the completed test

records need to be submitted to the inspector.
R = Review of (all) test records.
Remark: If test results can not be verified or if test records can not be reviewed the test will be
witnessed.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

135

ตัวอยา งลักษณะการเกดิ Discharge ระหวา งการทดสอบ Partial discharge

รูปแบบบนจอแสดงผล ลกั ษณะของ Discharge สาเหตกุ ารเกดิ Discharge
เกิด Discharge ทีต่ ําแหนง ทงั้ เกดิ Discharge เนอื่ งจากมสี ่ิง
HV และ LV ท้ังสองดานเทาๆ แปลกปลอม (Voids) ในเนอื้
กนั และคงอยตู ลอดไมล ดลง ของฉนวนของสายเคเบิลใต
หรือหายไป ดนิ
เกดิ Discharge จาํ นวนมาก เกดิ Discharge ระหวางตวั นาํ
ดาน HV และเกิดดาน LV กับข้วั ไฟฟา ดาน HV เน่อื งจาก
จาํ นวนนอ ย การตอ ข้ัว HV กบั ตวั นาํ ไมดี

เกิด Discharge จาํ นวนมาก เกิด Discharge ระหวางตัวนํา
ดาน LV และเกดิ ดาน HV กับขวั้ ที่มศี กั ยเ ปน Ground
จาํ นวนนอ ย เนอ่ื งจากการตอ Ground ไมดี

เกดิ Discharge จาํ นวนมากที่ เกดิ Corona discharge รอบๆ

ปลายยอดดาน HV จุด Sharp point ที่ขั้ว HV

เกิด Discharge จาํ นวนมากท่ี เกิด Corona discharge รอบๆ

ปลายยอดดา น LV จดุ Sharp point ท่ีขัว้ Ground

เกิดสัญญาน Impulse ทไี่ ม สัญญานรบกวนเนื่องจากฝนุ
สมาํ่ เสมอรอบๆ จดุ Zero point หรอื สง่ิ สกปรก

ท่ีมา : ISO Division, HV Lab , PPC Supervisor, Phelph Dodge Thailand

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

136

1.2 การทดสอบสายเคเบิลใตด ินทส่ี ถานที่ติดต้งั (Field Test)

การทดสอบสายเคเบลิ ใตดินและอปุ กรณป ระกอบนัน้ โดยจดุ ประสงคท่วั ไปก็คอื การตรวจดวู า
1. สายเคเบิลใตดินมกี ารเสื่อมสภาพลงหรอื ไมหลงั จากตดิ ต้งั ใชง านมาหลายป
2. เปนการทดสอบเพื่อความม่นั ใจหลังการตดิ ตง้ั และหลงั การตอสาย

โดยปกติท่ัวไปการทดสอบในกรณบี าํ รุงรกั ษาจะใชแรงดันทดสอบท่ี 60 % ของแรงดนั ท่ีทดสอบ
ทีโ่ รงงานผผู ลิต การทดสอบสายเคเบิลใตด นิ ดว ยแรงดนั กระแสตรงจะทําการวัดความตา นทานฉนวน
และตามดว ยการทดสอบ DC High Potential (DC Hi-Pot Test) การทดสอบ DC High Potential จะเปน
การทดสอบคากระแสร่วั ไหล(Leakage Current)กบั แรงดัน การทดสอบกระแสรวั่ ไหลกับเวลา วธิ กี ารที่
เหมาะสมในการทดสอบคือจะเร่มิ ดวยการวัดคา ความตา นทานฉนวนตามดวย DC High Potentialและ
ทดสอบวัดคา ความตานทานฉนวนอกี ครง้ั เพอื่ ความมน่ั ใจวาสายเคเบลิ ใตดินจะไมเกดิ ความเสียหาย
ระหวางการทดสอบ DC High Potential

การวดั ความตานทานฉนวน (Insulation Resistance Measurement _Test)
การวดั ความตา นทานของฉนวนจะวัดโดยเครือ่ งมอื วัดที่เรารจู กั กนั ในช่ือ เมกกะโอหมม ิเตอร
(MEGGER) คาทว่ี ดั ไดจะอยใู นหนว ย เมกกะโอหม(MΩ) นีเ่ ปน วธิ กี ารทดสอบท่ีไมทําลายเพ่อื ท่จี ะหา
สภาพความเปน ฉนวนของสายเคเบลิ ใตด ิน เพื่อตรวจสอบดูวามสี ิง่ ปนเปอ นท่ีมาจากความชื้น ฝุน หรอื
คารบ อนหรอื ไม คา แรงดันที่ใชวัดสาํ หรบั สายเคเบลิ ใตด นิ ระดบั แรงดนั ตางๆมีดังตอ ไปนี้

Voltage Rating of Cables (V) Megohmmeter Voltage (V)

< 300 500

300-600 500-1,000

2,400-5,000 2,500-5,000

5,000-15,000 5,000-15,000

>15,000 10,000-15,000

อางอิงจาก Electrical Power Equipment Maintenance and Testing

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

137

ขนั้ ตอนในการวัดความตา นทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมม เิ ตอร (MEGGER)
1. ปลดสายเคเบิลใตดนิ จากอุปกรณอืน่ ๆเพื่อใหแ นใ จวาไมมีการจายไฟอยู (energize)
2. ทาํ การดีสชารจ สายเคเบลิ ใตดินโดยการตอ ลงดินทั้งกอ นทดสอบและหลงั ทดสอบ
3. ตอสายตัวนําทจี่ ะทดสอบเขากับข้วั L ของเครือ่ งวดั
4. ตอสายชีลดเ ขากบั ขัว้ E และตอ ลงดนิ

รูปท่ี 5.2 แสดง การวดั ความตา นทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมม เิ ตอร (MEGGER)

ปกตคิ า ความตานทานฉนวนทว่ี ัดระหวา งตวั นาํ กับกราวดตองไมตํ่ากวา 0.5 MΩ สําหรบั สายแรง
ตํ่า(600 V)และไมต่าํ กวา 2000 ΜΩ สาํ หรับสายแรงดนั ปานกลางและแรงดันสงู (22,33และ 115 kV)

การทดสอบ DC High Potential
เปน การทดสอบ Dielectric Strength ของฉนวนของสายเคเบลิ ใตด นิ ซง่ึ สามารถแบง ระดบั ขนาด
ของ ที่ใชท ดสอบสายเคเบิลใตด นิ ไดดังน้ี

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1) Maintenance Test (2)
4Uo 75% of installation test
3.6/6(7.2) 14.4
6/10(12) 24 10.8
8.7/15(17.5) 34.8 18
12/20(24) 48 26.1
18/30(36) 72 36
54

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

138

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1) Maintenance Test (2)
3Uo 75% of installation test
36/60-69(36) 108
64/110-115(64) 192 81
144

(1) Installation Test Voltage หมายถงึ การทดสอบภายหลงั จากทไี่ ดติดต้ังสายเคเบิลใตดินเสรจ็
เรียบรอยแลว (ปอนแรงดนั ทก่ี าํ หนดเปนเวลา 15 นาที)

(2) Maintenance Test Voltage หมายถึงการทดสอบสายเคเบลิ ใตด ินหลังจากท่ีสายเคเบิลใตด ินได
จา ยไฟผา นการใชงานไปแลวและตองการทดสอบ (ปอ นแรงดนั ทก่ี าํ หนดเปนเวลา 15 นาที)

ตารางคาทดสอบดังกลาวอา งอิงมาจาก IEC60502-2 ,IEC60840 และ IEEE std 400-1980 ดงั น้ี
1. IEC60502-2 สําหรับสายเคเบิลใตดนิ ระดบั แรงดัน 1 kV-30 kV ระบุวา การทดสอบสายเคเบิล
ใตดนิ ทต่ี ิดตงั้ ใหมใ ช DC Test = 4Uo
2. IEC60840 สําหรบั สายเคเบลิ ใตด นิ ระดับแรงดนั 30 kV-150 kV ระบุวา การทดสอบสาย
เคเบิลใตด ินทตี่ ดิ ต้งั ใหมใช DC Test = 3Uo
3. IEEE std 400-1980 กาํ หนดให Maintenance Test Voltage = 75 % of installation test
voltage

DC. Hi-Pot Test Set

Megohmmeter

รูปท่ี 5.3 แสดง DC Hi-Pot Test Set และ Megohmmeter

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

139

2. การทดสอบทอ รอยสายเคเบลิ ใตดิน
กอ นทจ่ี ะทําการรอยสายเคเบิลใตดินตองตรวจสอบทอ รอยสายกอน เพอ่ื ใหแ นใจวาทอไมตันและ

ไมม ีสงิ่ กดี ขวางซึง่ อาจจะทําใหส ายเคเบลิ ใตดิน ชํารุดเสียหายเปนอปุ สรรคในการรอยสาย โดยปกตแิ ลว
ทอสาํ หรับรอยสายเคเบิลใตดนิ ท่ีเปน ทอ โพลเี อทธีลีนชนิดความหนาแนน สงู (HDPE) ตรงชว งรอยตอ
ระหวา งทอ รอ ยสายทีน่ าํ มาตอ กนั เพ่ือใหไดค วามยาวตามท่ีตอ งการนั้น หากตอกันไมส นทิ หรอื เหลื่อมลาํ้
กันอยจู ะทาํ ใหน ํา้ ปนู หรอื เศษทรายและดิน เขาไปในทอ ได ซ่ึงทําใหเกดิ การตดิ ขดั หรือชํารดุ เสยี หายตอ
สายเคเบิลใตดิน และการฝง ทอที่มรี ะยะทางยาวมากนน้ั อาจจะทําใหท อ คดเคี้ยวไปมา ไมไ ดแนวตรง ก็
เปนอปุ สรรคอีกอยางหนง่ึ ดังนนั้ จงึ จําเปน จะตอ งมีเคร่อื งมอื และวธิ ีการสาํ หรบั ตรวจสอบเพื่อทีจ่ ะได
ทราบวา ทอไหนใชง านไดหรอื ไมไ ด เพ่ือท่ีจะไดท าํ การวางสายเคเบิลใตดิน ตอไป

รปู ท่ี 5.4 การทําความสะอาด และทดสอบทอรอยสาย
1.) ขนั้ ตอนการตรวจสอบคุณภาพทอรอยสายไฟฟา กอ นการกอ สราง

การทดสอบจากการสุม ตรวจทหี่ นา งาน (Site Test)
- สุม ตวั อยา งจากทอ ทนี่ ําสงเขามาที่โครงการกอ สราง
- ทาํ การตรวจสอบสภาพทั่วไปดวยสายตาเชน สี ขนาด แถบแสดงการผลติ อยูใน
สภาพทด่ี ี
- วัดขนาด ความหนา เสนผา นศูนยก ลางของทอ (ID , OD)
- ใชลกู Dummy เพ่อื ทดสอบสภาพของผนงั ทอ รอ ยสายดานใน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

140

2.) ข้ันตอนการตรวจสอบทอ รอ ยสายเคเบิลใตด ิน
เม่อื ไดท าํ การกอสรางแนวทอรอยสายเสรจ็ เรยี บรอยแลว กอนซอมแซมผิวถนน ผรู ับจา ง

หรือ กฟภ. (ดําเนินการเอง) จะตอ งดําเนนิ การลา งทาํ ความสะอาดและทดสอบทอ รอยสายทกุ ทอ ซ่ึงมีข้นั
ตอนวธิ ีการดังน้ี

2.1) ตรวจสอบและลา งทาํ ความสะอาดทอรอ ยสาย ใหด ําเนินการดงั น้ี
2.1.1) ใชถ งุ พลาสติกผูกสี่มุมเปนรมใสเขาไปในทอ รอ ยสาย ตามดว ยเชอื กไนลอ น

ขนาด φ 1/8 นิ้ว (ควรเปนเชือกในลอ นท่ีแชอยูในนํา้ นานๆ ได) แลว ฉดี น้าํ จากเคร่ืองสูบน้าํ เพือ่ ดันรม ให
โผลอ กี ดา นหน่งึ

2.1.2) รอ ยเชอื กไนลอนขนาด φ 1/2 นิ้ว หรอื โตกวาเขา ในทอ รอยสาย โดยผูกเขา
กับเชอื กไนลอน ขนาด φ 1/8 นิ้ว ตามขอ 2.1.1 แลวดึงรอ ยในทอ

2.1.3) ทําความสะอาดทอ รอยสายดว ยผา กระสอบหรือ Flexible Cleaner โดยผกู เขา
กับเชอื กไนลอนขนาด φ 1/2 น้ิว ตามขอ 2.1.2) ลากผานตลอดแนวทอรอยสาย พรอมทง้ั ฉีดนํ้าลางทาํ
ความสะอาดตามไปดวย กรณีลากไมผา นใหทาํ การตรวจสอบหาสาเหตแุ ละตองทําการแกไขจนผา
กระสอบสามารถลากผา นได สาเหตสุ วนใหญที่ผากระสอบไมสามารถลากผานได มดี ังนี้

รปู ท่ี 5.5 Flexible Cleaner

- ทอรอยสายตีบเกิดจากการดงึ ทอลอดแบบ HDD ใชแ รงดึงมากอาจใชลกู dummy ตงั้
แตข นาดท่ลี ากผานและเพ่มิ ขนาดไปจนขนาดใหญ

- ทอ รอยสายขาดมกั เกดิ ตรงรอยตอระหวา งบอพัก กับ duct bank หรอื duct กับ pipe
jacking ตองเปดหนาดนิ ซอม

- รอยตอ ทอยบุ ตัวบรเิ วณปากทอ ท่ีตอ กนั และอาจมีน้าํ ปนู ไหลเขาทอตอ งเปด หนาดิน
ซอม

- ทอ ตนั จากการไมป ดอุดทอในระหวางรอการรอ ยสายมีเศษวสั ดุเขาทอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

141

2.1.4) ถาไมสามารถดาํ เนินการตามขอ 2.1.1 ได สามารถใช Rod Duct ( PVC )
สอดเพ่ือรอยเชือกกไ็ ด ท้ังนใ้ี นกรณีน้ีกอ นการกอสรา งจะตอ งตรวจสอบ พิจารณาขน้ั ตอนวธิ ีการกอ สราง
วางทอ เทคอนกรีต ไมใ หมีเศษหินดินปนู ทราย ฯลฯ เขาในทอ รอยสายโดยเดด็ ขาด

รูปที่ 5.6 Rod Duct ( PVC )
2.1.5)ใหทดสอบทอ รอ ยสายโดยใช Dummy ซึง่ มขี นาดเล็กกวาเสนผานศูนยกลาง
ภายในของทอ 12 มม. ลากผา นทอรอ ยสาย โดยผกู เขา กับเชือกไนลอ นขนาด φ 1/2 นวิ้ ตามขอ 2.1.2 และ
ใหใชแ รงงานคนหรอื แรงดงึ ไมเ กิน 50 kg ถาไมสามารถลาก Dummy ผานไดต ลอดหรอื ใชแรงดึงสงู เกนิ
50 kg จะตองตรวจสอบและแกไ ขจนสามารถลาก Dummy ผานไปได
2.1.6) ทดสอบทอ Elbow 900 ขนึ้ เสา Riser Pole ใหใ ช Dummy ขนาดเล็กกวา เสน
ผานศนู ยก ลางภายในของทอ 12 มม. ลากทดสอบเฉพาะทอ Elbow ที่จดุ ข้นึ เสา Riser Pole เทานนั้
2.1.7) กรณที ดสอบไมผ านตามขอ 2.1.5 และ 2.1.6 ใหใชส ายเคเบิลใตด ินขนาด
3-1/C,400 mm2 XLPE, 22 kV ความยาว 5 เมตร ลากเขาไปในทกุ ทอ รอ ยสายท่ที าํ การซอมเพ่อื ตรวจสอบ
สภาพผวิ เปลือกสาย โดยเปลอื กสายท่ที ดสอบตอ งไมม ีรอยถลอก รอยขดู หรือชาํ รุด
2.1.8) เมือ่ ดาํ เนนิ การเสรจ็ และผานการทดสอบแลว จะตองทาํ การอดุ ทอ รอยสาย
ทุกทอทันที โดยใชป ลั๊กอุดตามแบบมาตรฐาน กฟภ. และขนาดตองใหเหมาะสมกบั ทอ รอ ยสายชนดิ นัน้ ๆ
พรอ มทงั้ รอยเชือกไนลอนขนาด φ 1/8 นิ้ว ไวด วยทุกทอ รอ ยสาย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

142

รปู ท่ี 5.7 Plastic Plug

50 Y (ดูหมายเหตขุ อ 4) 50

A

ทําจากไมเ นื้อแขง็ X (ดหู มายเหตขุ อ 3)
SECTION A - A
A
Dummy for Testing Duct

รปู ที่ 5.8 ลักษณะ Dummy ท่ีใชในการทดสอบ

หมายเหตุ
1. Dummy ใชส าํ หรับทดสอบทอ รอ ยสายเคเบลิ ใตด ินระบบ 22,33 & 115 kV
2. Dummy ทําจากไมเ นือ้ แข็ง (มิตเิ ปน มิลลเิ มตร)
3. เสนผานศูนยก ลางของลูก Dummy หาจากนาํ ขนาดเสนผานศนู ยก ลางของทอ รอยสายท่จี ะ
ทดสอบลบดว ย 12 มม.
4. การทดสอบทอ รอยสายเคเบิลใตด นิ ใหใ ชลกู Dummy ขนาดความยาว 400 มม. สวนการ
ทดสอบทอ รอ ยสายชวงขึ้นเสา Riser Pole ใหใชลูก Dummy ขนาดความยาว 200 มม.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

143
2.2) ตรวจสอบการปด ปลายทอรอ ยสายใตดนิ สวนทีโ่ ผลจากพ้ืนดนิ (ทเ่ี สาตน Riser
Pole) จดุ ประสงคเ พอ่ื ใหมีการปดปลายทอรอยสายใตดนิ สว นท่โี ผลพ น จากพื้นดิน(เสาตน Riser Pole) ซงึ่
ยงั ไมไ ดต ิดตง้ั สายเคเบลิ ใตด นิ ปอ งกันไมใ หม กี ารท้งิ ส่ิงของลงไปในทอ ซ่ึงจะทําใหท อ อุดตันและลาก
สายเคเบลิ ใตดิน ในภายหลังไดย าก ฝาปดจะตองทําจากพลาสติกโดยมีสว นผสมของ Carbon Black เพ่ือ
ใหท นตอ แสงแดดไดด ี (รังสี ultra violet) หรือทําจาก Neoprene Rubber ซ่งึ เปนยางชนดิ ท่ีทนตอแสงแดด
ไดด ี สาํ หรบั การติดต้ังใหดาํ เนินการตามแบบมาตรฐานเลขท่ี SA1-015/31022 (การประกอบเลขท่ี 7232)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

บทที่ 6
ขอแนะนําในการควบคมุ งานกอ สรา ง

1. ขอ แนะนําในการควบคมุ งาน งานคอนกรีตและเหลก็ เสรมิ
สิง่ ทค่ี วรใหค วามสาํ คญั ในงานคอนกรีตและเหล็กเสรมิ คอื
1) คอนกรีตจะตองมกี ําลังรับแรงอดั ตาํ่ สดุ 210 กก./ซม.2 สําหรับงานกอ สรา ง Manhole

และคากาํ ลงั รบั แรงอดั 180 กก. /ซม.2สาํ หรับงานกอสราง Duct Bank
2) คอนกรีตจะตอ งมีคาการยบุ ตวั 10 ± 2.5 ซม.
3) หา มเตมิ น้ําเพื่อชดเชยการแข็งตัวของคอนกรตี กอ นการเท
4) หา มใชป ูนซเี มนตทจ่ี ับตวั กลายเปนกอน
5) คอนกรีตท่ใี ชต องผสมดว ยเครอ่ื งผสมคอนกรตี หา มผสมคอนกรีตดวยมอื
6) คอนกรีตผสมเสร็จท่ไี มไ ดผสมสารหนวงการกอตวั เม่อื ออกมาจากเครือ่ งผสม จะตอ งเท

คอนกรีตใหแลวเสร็จภายใน 30 นาที สวนคอนกรีตผสมเสร็จท่ีผสมสารหนวงการกอตัวเมือ่ ออกมาจาก
เคร่อื งผสม จะตองเทคอนกรีตใหแลวเสร็จภายใน 120 นาที

7) การเตรียมแบบหลอตองทาํ ความสะอาดและทาํ ใหผวิ แบบหลอ เปยกท่วั กอนเทคอนกรตี
8) เหล็กเสริมที่ใชในโครงสรางคอนกรีตตองเปนเหล็กกลม หรือเหล็กขอออยตามแบบท่ี
กําหนด หามใชเหล็กรีดซํา้ (re-rolled bars)
9) ผิวของเหล็กเสน ตอ งปราศจากสนิม นาํ้ มนั หรือส่งิ แปลกปลอมอื่น ๆ
10) จุดตอ ทาบของเหล็กเสริมตอ งมคี วามยาวทาบตามขอ กําหนด ว.ส.ท.

2. ขอแนะนาํ ในการควบคุมงาน การกอ สรางบอ พกั (Manhole)
ส่งิ ที่ควรใหความสําคญั ในงานกอสรา งบอ พักคอื
1) กอ นการขนยา ยบอพัก (Manhole) ตอ งตรวจสอบอปุ กรณตา งๆ ทต่ี อ งติดตั้ง เชน การ

เจาะหนาตางและตดิ อปุ กรณภ ายในบอ พกั หากไมครบควรดาํ เนินการเสยี กอน
2) ในการจมบอ นนั้ หามไมใ หข ุดดินจนไดระดับ (ระดับกน บอพักตามแบบ) กอนยกบอลง
3) วัดคาความตา นทานดินไมเกนิ 5 โอหม หรือในพืน้ ท่ที ม่ี ีคา ความตานทานจาํ เพาะของดนิ

สงู ๆ ยอมใหค าความตานทานดนิ ไมเ กนิ 25 โอหม
4) กอ นการถอน Sheet Pile ตอ งกลบทรายและฉีดนํา้ ใหท รายแทรกตวั ลงในชอ งวางใหท ว่ั

เสยี กอน แลวจึงทาํ การถอน Sheet Pile เมอื่ ไดทําการถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตองถมทรายและ
ฉดี นาํ้ พรอมบดอัดใหแ นนทีส่ ดุ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

145

3. ขอแนะนาํ ในการควบคุมงาน การกอสราง Duct Bank
ส่งิ ทีค่ วรใหค วามสําคญั ในงานกอ สรา ง Duct Bank คอื
1) ไมควรใชทอ รอ ยสายประเภททอ ลกู ฟกู (Corrugated) กอสรา ง Duct Bank
2) ตองเทคอนกรีตหยาบรองพื้นเสมอ และเหลก็ เสนจะตองเปนเหลก็ ที่สะอาดไมม คี ราบนํ้า

มนั หรอื ดินเลนจบั เปอ น โดยตอ งวางเหล็กบนคอนกรีตหยาบ
3) Duct Bank ตอ งมีความลาดเอยี ง (Slope) ไมน อ ยกวา 1:200
4) ความโคง ของ Duct Bank ตอ งโคง อยา งสมาํ่ เสมอโดยไมหักเปน มมุ
5) หา มเสริมเหลก็ ระหวา งทอรอ ยสาย
6) ในการหลอ Window ในบอพัก หามถอดเหล็กเสรมิ ออกจาก Window Space
(โดยใหต ัดและดัดงอเหล็กเสริมที่ฝงอยูใ นผนังบอ พักบริเวณ Window Space มาเชื่อม
กบั เหลก็ เสนกลมตนั ในแนวราบของ Duct Bank เพ่ือกันการทรุดตวั ทไ่ี มเ ทา กนั ระหวา ง
บอพักกับ Duct Bank)

4. ขอ แนะนาํ ในการควบคุมงานการกอสรา งแบบรอ ยทอ ฝง ดิน (Semi-Direct Burial)
ส่งิ ทีค่ วรใหความสําคญั ในงานกอสรา งทอรอยทอ ฝงดนิ คอื
1) การวางแผนคอนกรีต(หวี) ใหมรี ะยะหางกัน 2.00 ม. สวนบรเิ วณทมี่ ีการตอ ทอใหว าง

แผน คอนกรีต(หวี) หา งกนั 60 ซม.
2) ตอ งปูแผนคอนกรีตเสริมเหล็กตลอดแนวทอ และวางเทปเตือนอันตรายที่ระดบั เหนือ

แผนคอนกรตี เสรมิ เหลก็
3) ในบริเวณชมุ ชนหรือตวั เมอื งใหติดต้งั หลักบอกแนวสายเคเบิลใตดิน

5. ขอแนะนาํ ในการควบคุมงานการกอสรา งแบบฝงดินโดยตรง (Direct Burial)
ส่ิงที่ควรใหค วามสาํ คัญในงานกอ สรา งแบบฝง ดนิ โดยตรง คือ
1) พ้ืนที่ทองรอง ตอ งไดร ะดบั มากทีส่ ุด และตอ งใสทรายอัดแนนลงไปในแนวรอ งหนา

15 ซม. ตลอดแนว โดยทรายตองไมมีสงิ่ เจือปนใดๆ เชน เศษหนิ เศษแกว หรือส่ิงท่ีจะเปน อันตรายตอ
สายเคเบลิ ใตด นิ

2) การวางสายเคเบิลใตด นิ ตองวางใหสายแตละเสนหางกนั ไมน อยกวา 1 เทา ของเสน ผา น
ศนู ยกลางของสายเคเบลิ ใตด นิ

3) ตอ งปูแผน คอนกรีตเสรมิ เหล็กตลอดแนวสาย และวางเทปเตอื นอนั ตรายท่รี ะดับเหนอื
แผนคอนกรีตเสริมเหลก็

4) ในบริเวณชุมชนหรือตัวเมอื งใหติดตงั้ หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดิน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

146

6. การเตรียมงานสาํ หรับการดงึ ลากสายเคเบลิ ใตดนิ (Cable Pulling Preparation)

ถึงแมวาในการปฏบิ ตั ิงานจะมเี ครื่องมอื และเทคนคิ มากมายหลายอยาง ซึ่งชวยในการวางสาย
เคเบลิ ใตดินไดม าก แตถาหากปราศจากการเตรยี มการที่ดีพอ การปฏิบตั งิ านกอ็ าจจะไมสามารถดาํ เนินงาน
ไดสะดวกและมอี ปุ สรรค ปญ หามากมายยอมมีโอกาสเกดิ ขึ้นไมวา จะเกดิ ขึ้นกบั สายเคเบลิ ใตดนิ ผูปฏบิ ัติ
งาน และผสู ัญจรผา นไปมา การเตรยี มการทดี่ ียอมหมายถงึ การลดตนทุนคา ใชจา ย ลดการใชเครื่องมือที่
เกนิ ความจําเปน และสามารถนําเครื่องมือไปใชไดอยางเหมาะสม รวมถึงลดอันตรายท่ีอาจจะเกิดไดอ ีก
ดวย นอกจากนีแ้ ลวลักษณะของงานติดต้งั สายเคเบลิ ใตดนิ ท่อี ยใู นตวั เมอื ง ซ่งึ มปี ญหาการจราจรติดขดั จะ
ตอ งมีการเตรยี มการ วางแผน และประสานงานกับผทู เี่ กี่ยวขอ ง ทงั้ หมดทก่ี ลาวนีใ้ นการเตรยี มการจงึ ควร
ที่จะไปสาํ รวจตําแหนง สถานที่จะปฏิบตั งิ านกอ นทุกครง้ั ทีจ่ ะปฏิบัติงาน

6.1 การตรวจสอบทอ รอ ยสายเคเบิลใตด นิ
กอนทจ่ี ะทาํ การรอยสายเคเบลิ ใตดนิ ตอ งตรวจสอบทอ รอ ยสายกอ น เพื่อใหแนใจวาทอไม

ตันและไมม ีส่ิงกีดขวางซึง่ อาจจะทําใหส ายเคเบิลใตด นิ ชาํ รดุ เสยี หายเปน อปุ สรรคในการรอ ยสาย โดย
ปกติแลวทอ สาํ หรบั รอ ยสายเคเบิลใตดนิ ท่เี ปน ทอ โพลีเอทธีลีนชนิดความหนาแนน สูง (HDPE) ตรงชว ง
รอยตอ ระหวา งทอรอยสายทีน่ ํามาตอ กนั เพือ่ ใหไดค วามยาวตามท่ตี อ งการนั้น หากตอกนั ไมสนทิ หรือ
เหลื่อมล้าํ กันอยจู ะทาํ ใหน ้าํ ปนู หรือเศษทรายและดิน เขา ไปในทอ ได ซงึ่ ทําใหเกดิ การตดิ ขดั หรอื ชํารดุ
เสียหายตอ สายเคเบิลใตดิน และการฝง ทอท่ีมีระยะทางยาวมากนัน้ อาจจะทําใหท อคดเคี้ยวไปมา ไมได
แนวตรง กเ็ ปนอุปสรรคอีกอยา งหนง่ึ ดังน้ันจงึ จาํ เปน จะตอ งทาํ การทดสอบทอ กอนการรอยสายเคเบลิ
ใตดนิ โดยทดสอบตามหวั ขอ 2 ของบทท่ี 5

6.2 การวางสายเคเบลิ ใตดนิ
การพจิ ารณานาํ ระบบเคเบิลใตดินมาใชแทนระบบสายอากาศน้ัน จุดประสงคห ลกั อันหน่งึ คอื

เพ่ิมความเช่อื ถือไดใ หแ กระบบจายพลังงานไฟฟา หรือกลา วอีกนยั หน่งึ วาโอกาสท่ไี ฟฟา ดบั มีนอ ยกวา
เมือ่ เทยี บกับการใชส ายอากาศ แตหากสายเคเบิลใตด นิ เกิดชํารุดกอ นกําหนดอายกุ ารใชงานจรงิ เชน ใชงาน
ไปได 1-2 ป สายเคเบิลใตด นิ เกดิ ระเบิดขน้ึ มาน่นั แสดงวา ไมป ระสบผลในการนําสายเคเบิลใตด นิ มาใชงาน

เน่ืองจากสายเคเบลิ ใตดิน ชุดตอ สาย (Splicing) หรอื หวั เคเบลิ (Terminator) ตา งไดรับการออก
แบบและทดสอบมาจากโรงงานผผู ลติ แลวเปน อยา งดี ทําใหม ีความเช่ือมนั่ ไดร ะดับหน่ึงวามีคุณภาพที่ดีมี
อายกุ ารใชงานยาวนาน แตห ากสายเคเบิลใตด ิน ชดุ ตอ สาย หรอื หัวเคเบิล เกิดระเบดิ ชาํ รุดเสยี หายขน้ึ มา
สนั นษิ ฐานไดวา สาเหตุนาจะมาจากการตดิ ตงั้ สายเคเบลิ ใตด นิ ไมถ ูกวิธี ดงั น้ันระบบเคเบลิ ใตด นิ จะมี

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย