ສຶກສາການບໍລິຫານການຈັດການຮຽນການສອນຂອງໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສົມບູນ ໃນເມືອງ ມຸນລະປາໂມກ ແຂວງ ຈຳປາສັກ

ຄຳຈຳລຶກບນຸ ຄນຸ

ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈ ແລະ ຮບູ້ ນຸ ຄນຸ ມຳຍງັ ຄະນະບດີ ຄະນະສຶກສຳສຳດ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລ
ແຫງ່ ຊຳດ, ພະແນກກຳນສຶກສຳຫງັ ປະລິນຍຳຕີ ແລະ ຮບູ້ ນຸ ຄນຸ ມຳຍງັ ຄ-ອຳຈຳນທກຸ ທຳ່ ນທ່ ີໃຫຄູ້ ຳຊູ້ີ
ແນະແນວທຳງ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນຢ່ຳງໃກຊູ້ ິດໃຫຄູ້ ວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມກະລນຸ ຳ ຄວຳມຊວ່ ຍເຫຼືອ, ອມູ້ ຊ,
ທູ້ມຸ ເທເຫ່ ອືຼ ແຮງໃສໃ່ ນກຳນສິດສອນ ເພ່ ຼືອຖຳ່ ຍທອດຄວຳມຮທູ້ ຳງດຳູ້ ນວິຊຳກຳນ, ສະຕິປນັ ຍຳ, ປະສບົ
ກຳນ ແລະ ໃຫໂູ້ ອກຳດກຳນສກຶ ສຳຄນົູ້ ຄວຳູ້ ຕງັູ້ ແຕຕ່ ນົູ້ ຈນົ ປະສບົ ຜນົ ສຳເລັດ, ຢ່ຳງບ່ ຮອູ້ ດິ ເມ່ອຼື ຍ.

ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ທຳ່ ນ ອຈ. ປອ. ສສີ ວຸ ນັ ສພີ ມົ ພກັ ດີ ປະທຳນທ່ ີປຶກສຳຂຽນບດົ
ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ແລະ ຜຊູ້ ວ່ ຍທ່ ີປຶກສຳ ທຳ່ ນ ອຈ. ປທ. ເພັດນອູ້ ຍ ນະວະມຳລຍ໌ ທ່ ີໄດໃູ້ ຫຄູ້ ຳປຶກສຳຊູ້ີ
ແນະມຳໂດຍຕະຫອດ ໃນດຳູ້ ນຄວຳມຮປູ້ ະສບົ ກຳນ ເຮັດໃຫຜູ້ ສູ້ ກຶ ສຳຄນ້ົູ ຄວຳູ້ ໄດຮູ້ ບັ ຄວຳມຮູ້ ແລະ
ປະສບົ ກຳນຢ່ຳງກວຳູ້ ງຂວຳງ ຈນົ ສຳມຳດເຮັດໃຫບູ້ ດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ສະບບັ ນີູ້ ມຄີ ວຳມຖກຼື ຕອູ້ ງສມົ ບນ
ປະສບົ ຜນົ ສຳເລັດໄປດວູ້ ຍດ.ີ

ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈຢ່ຳງສງມຳຍງັ ບນັ ດຳທຳ່ ນ ອຳຈຳນຜຊູ້ ຽ່ ວຊຳນທງັ 5 ທ່ຳນ ທ່ ີໃຫຄູ້ ວຳມ
ກະລນຸ ຳກວດແກເູ້ ຄ່ ອຼື ງມ,ຼື ໃຫຄູ້ ວຳມຮູ້ ແລະ ຄຳແນະນຳດຳູ້ ນຕຳ່ ງໆກຽ່ ວກບັ ກຳນຂຽນບດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ
ຄງັູ້ ນີູ້ ຮສ.ປອ. ຄຳແສງ ທະລງັ ສ,ີ ຮສ.ປອ. ສຖີ ຳນ ສຂຸ ະວງົ , ຮສ.ປອ. ໄຫງວ ແກວູ້ ສະດຳ, ຮສ.
ປທ. ບວົ ຜນັ ລືຼເດດມນສອນ ແລະ ອຈ. ປອ. ໜຽວ ສລີ ຳວງົ ທ່ ີໃຫຄູ້ ວຳມຊວ່ ຍເຫອືຼ ເປັນຜຊູ້ ຽ່ ວຊຳນ
ກວດສອບເຄ່ ອືຼ ງມໃືຼ ນກຳນສກຶ ສຳຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ຄງັູ້ ນູ້ີ ທ່ ີເຮັດໃຫເູ້ ຄ່ ຼືອງມມຼື ຄີ ວຳມສມົ ບນແບບຫຳຍຍ່ ິງຂນຶູ້ .

ຂອບໃຈເປັນຢ່ຳງສງມຳຍງັ ທຳ່ ນປະທຳນ, ຄະນະກຳມະກຳນທຸກໆທ່ຳນ ທ່ ີໃຫໂູ້ ອກຳດໃນກຳນ
ປູ້ອງກນັ ບດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ຄງັູ້ ນູ້ີ ທ່ ີມຄີ ວຳມເມດຕຳເອົຳໃຈໃສ່ ໃຫຄູ້ ຳແນະນຳທ່ ີດີ ອນັ ເປັນປະໂຫຍດໃຫູ້
ແກຜ່ ຄູ້ ນົູ້ ຄວຳູ້ ແລະ ໄດນູ້ ຳມຳປບັ ປງຸ ແກໄູ້ ຂຕຳມຄຳແນະນຳ ຈນົ ເຮັດໃຫບູ້ ດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ບດົ ສະບບັ ນູ້ີ
ມຄີ ວຳມຖກຼື ຕອູ້ ງຕຳມຮບແບບ ແລະ ສມົ ບນໄປດວູ້ ຍດ.ີ

ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈມຳຍງັ ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ, ພະແນກສກຶ ສຳແຂວງຈຳປຳ
ສກັ , ຫອູ້ ງກຳນສກຶ ສຳເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ແລະ ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນປຳກເຊ
ແລະ ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນທງັ 3 ແຫງ່ ທ່ ີລງົ ເກບັ ກຳຂມູ້ ນຕວົ ຈງິ ທ່ ີໄດອູ້ ຳນວຍຄວຳມສະດວກຊວ່ ຍ
ເຫອຼື ໃນກຳນສະໜອງຂມູ້ ນທ່ ີເປັນປະໂຫຍດຕ່ ຜູ້ຂຽນບດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ໃນຄງັູ້ ນ.ູ້ີ

ຂສະແດງຄວຳມຂອບໃຈນກັ ສກຶ ສຳປະລິນຍຳໂທ, ໝເ່ ພ່ ອຼື ນ, ພຣະສງົ , ພ່ ແມ,່ ຍຳດພ່ ີນອູ້ ງ, ອງົ
ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ຕຳ່ ງໆ ທ່ ີໃຫກູ້ ຳນຊວ່ ຍເຫືຼອທງັ ກຳລງັ ຊບັ ແລະ ກຳລງັ ໃຈຕະຫອດໄລຍະເວລຳໃນກຳນສຶກ
ສຳຄນົູ້ ຄວຳູ້ ຈນົ ປະສບົ ຜນົ ສຳເລັດພູ້ອມທງັ ເຮັດໃຫບູ້ ດົ ວທິ ະຍຳນພິ ນົ ບດົ ນສ້ີູ ຳເລັດລງົ ໄດດູ້ ວູ້ ຍດ.ີ

ພຣະ ພວງົ ພດຸ ທະຫງົ
i

ບດົ ຄດັ ຫຍູ້

ກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ຄງັູ້ ນີູ້ ມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພ່ ືຼອ: 1) ສກຶ ສຳສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ; 2) ປຽບທຽບ
ຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນ ຕ່ ກບັ ສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຂອງໂຮງຮຽນມດັ
ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໂດຍຈຳແນກຕຳມເພດ, ວດຸ ທິກຳນສກຶ
ສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນ; 3) ສກຶ ສຳແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ . ກມຸ່ ເປູ້ົຳໝຳຍທ່ ີ
ໃຊໃູ້ ນກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ຄງັູ້ ນປີູ້ ະກອບດວູ້ ຍ: ຄສອນໃນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳ
ໂມກ ລວມມຈີ ຳນວນທງັ ໝດົ 102 ຄນົ . ເຄ່ ອືຼ ງມທືຼ ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ຄງັູ້ ນູ້ີ ເປັນແບບສອບຖຳມມຳດຕຳ
ສວ່ ນປະມຳນຄຳ່ 5 ລະດບັ (Ratting Scale), ຄຳ່ ຄວຳມເຊ່ ອືຼ ໝນັູ້ ເທ່ ົຳກບັ .981, ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນໂດຍ
ກຳນໃຊໂູ້ ປຣແກຣມຄອມພິວເຕສີ ຳເລັດຮບເພ່ ຼືອຫຳຄຳ່ ຄວຳມຖ່ ,ີ ຄຳ່ ສວ່ ນຮອູ້ ຍ, ຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ແລະ ຄຳ່
ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ. ກຳນປຽບທຽບຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄ ໂດຍຈຳແນກຕຳມເພດ, ວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ
ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນໃຊສູ້ ະຖຕິ ິທດົ ສອບ (T-test) ແລະ ສວ່ ນຄຳຖຳມປຳຍເປີດ ແມນ່ ວເິ ຄຳະເນອຼ້ືູ ໃນ
ໂດຍຈດັ ກມຸ່ ຄຳຕອບເປັນໝວດໝແ່ ລ້ວູ ຂຽນແບບລຽງຄວຳມ. ກຳນອອກແບບກຳນສກຶ ສຳເປັນແບບສຳ
ຫວດ ໂດຍໃຊເູ້ ປັນຂມູ້ ນແບບປະລມິ ຳນ ແລະ ຄນຸ ນະພຳບ.

ຜນົ ກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ພບົ ວຳ່ :

1) ສະພຳບກຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຕຳມຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນ ໂດຍລວມ ແລະ
ແຕລ່ ະດຳູ້ ນ ພບົ ວຳ່ ຢ່ໃນລະດບັ ຫຳຍ.

2) ຜນົ ກຳນປຽບທຽບຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນຈຳແນກຕຳມເພດໂດຍລວມແມນ່ ບ່ ແຕກຕຳ່ ງກນັ
ຢ່ຳງມຄີ ວຳມສຳຄນັ ທຳງສະຖຕິ ທິ ່ ີ.05 ແຕເ່ ມ່ອຼື ພິຈຳລະນຳແຕລ່ ະດຳູ້ ນ ພບົ ວຳ່ ດຳູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດ
ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນມຄີ ວຳມຄິດເຫັນແຕກຕຳ່ ງກນັ ຢ່ຳງມຄີ ວຳມສຳຄນັ ທຳງສະຖິຕິທ່ ີ.05

3) ຜນົ ປຽບທຽບຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນ ໂດຍຈຳແນກຕຳມວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປະສບົ
ກຳນສອນໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະດຳູ້ ນ ພບົ ວຳ່ ບ່ ແຕກຕຳ່ ງກນັ ຢ່ຳງມຄີ ວຳມສຳຄນັ ທຳງສະຖຕິ ທິ ່ ີ.05.
ເມ່ອືຼ ພິຈຳລະນຳແຕລ່ ະດຳູ້ ນພບົ ວຳ່ ມຄີ ວຳມຄດິ ເຫັນບ່ ແຕກຕຳ່ ງກນັ ຢ່ຳງມຄີ ວຳມສຳຄນັ ທຳງສະຖິຕິທ່ ີ.05

4) ແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ
ສຶກສຳສມົ ບນ ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ທງັ 4 ດຳູ້ ນ ພບົ ວຳ່ ຍງັ ມສີ ະພຳບບນັ ຫຳທ່ ີ
ຄວນມກີ ຳນປບັ ປງຸ ແກໄູ້ ຂຕ່ ຼືມ ເພ່ ຼືອໃຫໄູ້ ດຄູ້ ນຸ ນະພຳບ ແລະ ປະສດິ ທິຜນົ ດຍີ ່ ິງຂຶູ້ນຕ່ ກບັ ກຳນບລິຫຳນ
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

ii

Abstract

The purposes of this research were: 1) To study the learning-teaching situation
administration of secondary schools in Mounlapamok district Champasack Province, 2) to
compare the teachers’ opinions toward the learning-teaching situation administration of
secondary schools in Mounlapamok district Champasack Province classified by sex,
qualification and teaching experience, 3) to study the guidelines for improving the learning-
teaching situation administration of secondary school s in Mounlapamok district Champasack
Province. The target group of this research used: 102 teachers in secondary schools in
Mounlapamok district Champasack Province. the instrument for collecting data was the
questionnaire with the five-point ratting scale, The Reliability foud .981, The data were
analyzed by the ready-made statistic program to calculate for frequency, Percentage, arithmetic
mean (μ ), standard deviation (σ ), the assumption statistical (T-test) And the open ended
question was to analyze the content by arranging the group of words, then write into sentences.
The analyze by survey in Quantitative and qualitative.

The resultss were as follows:

1) The learning-teaching situation administration of secondary school s in Mounlapamok
district Champasack province by teachers’ opinions in general and considered individual each
aspect were at high level.

2) The result of comparison on teachers’ opinions toward the learning-teaching situation
administration classified by sex in general individual each aspect was not significantly different
with the statistic significance level at .05. When considered each side found that In terms of
curriculum and teaching practices the differences were statistically significant at .05.

3) The result of Comparin teachers' opinions by grade, education, and overall teaching
experience, in general and considered individual each aspect was not significantly different with
the statistic significance level at .05.

4) The guidlines for improving the learning-teaching situation administration of
secondary schools in Mounlapamok district Champasack Province in 4 aspects found that
there were some problems needed improving in order to better quality and success toward the
learning-teaching administration.

iii

ສຳລະບຳນ

ໜ້ຳູ
ຄຳຈຳລຶກບນຸ ຄນຸ .................................................................................................................................. i
ບດົ ຄດັ ຫຍູ້..........................................................................................................................................ii
Abstract ...........................................................................................................................................iii
ສຳລະບຳນ ........................................................................................................................................ iv
ສຳລະບຳນຕຳຕະລຳງ .......................................................................................................................vi
ສຳລະບຳນຮບພຳບ .........................................................................................................................viii
ຄຳສບັ ຫຍູ້ .........................................................................................................................................ix
ພຳກທີ 1 ບດົ ນຳ ................................................................................................................................ 1

1.1 ຄວຳມເປັນມຳ ແລະ ສະພຳບບນັ ຫຳ ............................................................................... 1
1.2 ຄຳຖຳມຄນູົ້ ຄວຳູ້ ............................................................................................................... 3
1.3 ຈດຸ ປະສງົ ........................................................................................................................ 3
1.4 ສມົ ມດຸ ຖຳນ ..................................................................................................................... 4
1.5 ຜນົ ຄຳດວຳ່ ຈະໄດຮູ້ ບັ ...................................................................................................... 4
ພຳກທີ 2 ທບົ ທວນເອກະສຳນ ແລະ ຂອບເຂດແນວຄິດ.................................................................... 5
2.1 ທບົ ທວນເອກະສຳນ ແລະ ທິດສະດທີ ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງ............................................................... 6
2.2 ທບົ ທວນບດົ ຄນ້ົູ ຄວຳູ້ ວທິ ະຍຳສຳດທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງ ................................................................ 59
2.3 ຂອບເຂດແນວຄດິ ......................................................................................................... 71
2.4 ນຍິ ຳມຄຳສບັ ທ່ ີໃຊໃູ້ ນທຳງປະຕບິ ດັ ................................................................................. 73
ພຳກທີ 3 ວທິ ີກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ວທິ ະຍຳສຳດ........................................................................................... 75
3.1 ກຳນອອກແບບກຳນສກຶ ສຳ ............................................................................................ 75
3.2 ກມຸ່ ເປົູ້ຳໝຳຍ ................................................................................................................ 75
3.3 ຂມູ້ ນ, ວທິ ີເກບັ ຂມູ້ ນ ແລະ ເຄ່ ືອຼ ງມທຼື ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນເກບັ ຂມູ້ ນ............................................ 76
3.4 ກຳນສຳູ້ ງ ແລະ ຫຳຄນຸ ນະພຳບຂອງເຄ່ ຼືອງມຼື................................................................. 77
3.5 ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນ ແລະ ກຳນແປຜນົ ............................................................................. 80
3.6. ສະຖຕິ ິທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນ ................................................................................... 80
ພຳກທີ 4 ຜນົ ຂອງກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ວທິ ະຍຳສຳດ ແລະ ອະພິປຳຍ........................................................ 82
4.1 ຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ ສະຖຳນະພຳບຂອງຜຕູ້ ອບແບບສອບຖຳມ......................... 82

iv

4.2 ກຳນອະພິປຳຍ............................................................................................................... 96
ພຳກທີ 5 ສະຫບຼຸ , ຂຈູ້ ຳກດັ ໃນກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ແລະ ຂແູ້ ນະນຳ ........................................................101

5.1 ສະຫຼບຸ .........................................................................................................................101
5.2 ຂຈູ້ ຳກດັ ໃນກຳນສກຶ ສຳ ...............................................................................................105
5.3 ຂແູ້ ນະນຳ ...................................................................................................................105
ເອກະສຳນອຳູ້ ງອີງ .........................................................................................................................107
ເອກະສຳນຊອູ້ ນທ້ຳູ ຍ......................................................................................................................116
ກ.ໜງັ ສສຼື ະເໜີຕຳ່ ງໆ .........................................................................................................117
ຂ.ເຄ່ ອຼື ງມທືຼ ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຄນົູ້ ຄວຳູ້ ..........................................................................................129
ຄ.ລຳຍຊ່ ຜືຼ ຊູ້ ຽ່ ວຊຳນກວດສອບຄນຸ ນະພຳບເຄ່ ອືຼ ງມໃືຼ ນກຳນຄນົູ້ ຄວູ້ ຳ ....................................160
ງ.ຄຳ່ ດດັ ຊະນຄີ ວຳມສອດຄອ່ ງຂອງຂຄູ້ ຳຖຳມ (IOC)..........................................................162
ຈ.ຄຳ່ ຄວຳມເຊ່ ອືຼ ໝນັູ້ ຂອງເຄ່ ອຼື ງມືຼ.......................................................................................171
ປະຫວດັ ຫຍຂູ້ ອງຜຄູ້ ນົູ້ ຄວຳູ້ ............................................................................................................173

v

ສຳລະບຳນຕຳຕະລຳງ

ໜຳູ້
ຕຳຕະລຳງ 1: ກຳນສງັ ເຄຳະຂອບແນວຄດິ ທິດສະດທີ ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ................. 71
ຕຳຕະລຳງ 2: ກຳນສະແດງຈຳນວນກມຸ່ ເປູ້ົຳໝຳຍ............................................................................ 76
ຕຳຕະລຳງ 3: ສະແດງຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນທ່ວົ ໄປຂອງຜຕູ້ ອບແບບສອບຖຳມໂດຍຈຳແນກຕຳມເພດ,

ວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນ..................................................................... 83
ຕຳຕະລຳງ 4: ສະແດງຄຳ່ ສະເລຍ່ , ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ແປຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ

ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະດຳູ້ ນ. ................... 84
ຕຳຕະລຳງ 5: ສະແດງຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ແປຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ

ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ດຳູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະຂ.ູ້ ........................................................................................... 85
ຕຳຕະລຳງ 6: ສະແດງຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ແປຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ດຳູ້ ນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳ ກຳນຮຽນ - ກຳນສອນ
ໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະຂ.ູ້ ........................................................................................... 87
ຕຳຕະລຳງ 7: ສະແດງຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ແປຜນົ ກຳນວິເຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ດຳູ້ ນກຳນນຳໃຊອູ້ ປຸ ະກອນສ່ ກືຼ ຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນ ໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະຂ.ູ້ ................................................................................. 89
ຕຳຕະລຳງ 8: ສະແດງຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ແປຜນົ ກຳນວເິ ຄຳະຂມູ້ ນກຽ່ ວກບັ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ດຳູ້ ນກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-
ກຳນສອນ ໂດຍລວມ ແລະ ແຕລ່ ະຂ.ູ້ ......................................................................... 90
ຕຳຕະລຳງ 9: ສະແດງຄຳ່ ສະເລ່ຍ, ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ຄຳ່ ສະຖຕິ ິທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນທດົ ສອບ
ສມົ ມດຸ ຕິຖຳນຂອງກຳນປຽບທຽບຄວຳມແຕກຕຳ່ ງລະຫວຳ່ ງຄວຳມຄິດເຫັນຂອງຄສອນຕ່
ກບັ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳ ສມົ ບ ນ
ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໂດຍຈຳແນກຕຳມເພດ................................. 92
ຕຳຕະລຳງ 10: ສະແດງຄຳ່ ສະເລຍ່ , ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ຄຳ່ ສະຖຕິ ິທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນທດົ ສອບ
ສມົ ມດຸ ຕິຖຳນຂອງກຳນປຽບທຽບຄວຳມແຕກຕຳ່ ງລະຫວຳ່ ງຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນຕ່
ກບັ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ
ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໂດຍຈຳແນກຕຳມວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ .............. 93

vi

ຕຳຕະລຳງ 11: ສະແດງຄຳ່ ສະເລຍ່ , ຄຳ່ ຜນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ ແລະ ຄຳ່ ສະຖຕິ ທິ ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນທດົ ສອບ
ສມົ ມດຸ ຕິຖຳນຂອງກຳນປຽບທຽບຄວຳມແຕກຕ່ຳງລະຫວຳ່ ງຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນຕ່
ກບັ ກຳນບລຫິ ຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນເມອຼື ງ
ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໂດຍຈຳແນກຕຳມປະສບົ ກຳນສອນ ......................... 94

vii

ສຳລະບຳນຮບພຳບ

ໜ້ຳູ
ຮບ 1: ແຜນວຳດວຽກງຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນ .................................................................................... 15
ຮບ 2: ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບ 5 ສວ່ ນ............................................................. 35
ຮບ 3: ຂະບວນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ .................................................................... 47
ຮບ 4: ແຜນວຳດສະແດງຂອບເຂດແນວຄິດຂອງກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ........................................................ 73
ຮບ 5: ແຜນວຳດຂນັູ້ ຕອນກຳນສຳູ້ ງເຄ່ ອືຼ ງມຼື ..................................................................................... 79

viii

ສປປລຳວ ຄຳສບັ ຫຍູ້

ມສ ສຳທຳລະນະລດັ ປະຊຳທິປະໄຕ ປະຊຳຊນົ ລຳວ

ຄພສບ ມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ

ສກມ ຄະນະພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳຂນັູ້ ບູ້ຳນ
IT ສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳເມອຼື ງ
LCD Information Technology
ICT Liquid Crystal Display
N Information Communication Technology
ຈຳນວນກມຸ່ ເປູົ້ຳໝຳຍ (Sample)
μ ຄຳ່ ສະເລຍ່ (Mean)
σ ຄຳ່ ຖນັ ປ່ຽນມຳດຕະຖຳນ (Standard Division)
ຄຳ່ ສະຖທິ ດົ ສອບປຽບທຽບສະເລຍ່ ປະຊຳກອນສອງກມຸ່ ທ່ ີມອີ ດິ ສະລະຕ່ ກນັ
T (T-dstribrution)

ix

ພຳກທີ 1

ບດົ ນຳ

1.1 ຄວຳມເປນັ ມຳ ແລະ ສະພຳບບນັ ຫຳ

ກຳນສກຶ ສຳເປັນປດັ ໄຈພູຼ້ືນຖຳນທ່ ີສຳຄນັ ໃຫແູ້ ກປ່ ະເທດຊຳດ, ມຄີ ວຳມຈະເລນີ ຮ່ງັ ມ,ີ ເຂມັູ້ ແຂງ,
ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ມຄີ ວຳມສະຫງບົ ສກຸ ກຍອູ້ ນຄນົ ໃນຊຳດມຄີ ວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ມຄີ ວຳມສະຫຳດ
ຫກັ ແຫມ ແລະ ມຫີ ວົ ຄດິ ປະດິດສຳູ້ ງທ່ ີດີ ເຊ່ ງິ ລດັ ຖະທຳມະນນແຫງ່ ສຳທຳລະນະລດັ ປະຊຳທິປະໄຕ
ປະຊຳຊນົ ລຳວ (ປບັ ປງຸ ) ສະຫຼບຸ ໄວວູ້ ຳ່ : ລດັ ຖະບຳນ ສປປ ລຳວ ແນໃສປ່ ະຕບິ ດັ ນະໂຍບຳຍກຳນສກຶ
ສຳແຫງ່ ຊຳດ ເພ່ ຼອື ສຳູ້ ງໃຫຄູ້ ນົ ລຳວເປັນພນົ ລະເມອືຼ ງດມີ ຄີ ນຸ ສມົ ບດັ , ສຳູ້ ງໂອກຳດ ແລະ ເງ່ອືຼ ນໄຂໃຫູ້
ປະຊຳຊນົ ໄດຮູ້ ບັ ກຳນສກຶ ສຳຢ່ຳງທ່ວົ ເຖງິ ໂດຍສະເພຳະປະຊຳຊນົ ທ່ ີຢ່ເຂດຫຳ່ ງໄກສອກຫີກ, ຊນົ ເຜ່ ົຳ,
ເດັກນອູ້ ຍຜດູ້ ອູ້ ຍໂອກຳດຄນົ ພກິ ຳນ, ສງ່ ົ ເສມີ ແລະ ຊຸກຍໃູ້ ຫເູ້ ອກະຊນົ ລງົ ທຶນກຳນພດັ ທະນຳກຳນສຶກ
ສຳແຫງ່ ຊຳດ (ສະພຳແຫງ່ ຊຳດ 2015, ໜ້ຳູ . 14).

ໃນຊຸມປີຕ່ ໜູ້ຳນ,ູີ້ ພວກເຮົຳຖຼເື ອົຳກຳນພດັ ທະນຳຊບັ ພະຍຳກອນມະນດຸ ເປັນປດັ ໄຈຕນູ້ົ ຕ ເພ່ ືຼອຍກົ
ລະດບັ ກຳລງັ ກຳນຜະລິດ ແລະ ເສດຖະກດິ ພມປນັ ຍຳ, ໃນນນັູ້ ຖຄືຼ ນົ ເປັນເປູົ້ຳໝຳຍ ແລະ ຈດຸ ສມຸ ຂອງ
ກຳນພດັ ທະນຳ, ສບືຼ ຕ່ ສມຸ ໃສເ່ ສມີ ຂະຫຍຳຍຜນົ ສຳເລັດຂອງກຳນປະຕິຮບກຳນສຶກສຳຄຼື ກຳນພດັ ທະນຳ
ຊບັ ພະຍຳກອນມະນດຸ ຕຳມ 3 ລກັ ສະນະ ແລະ 5 ຫກັ ມນຂອງກຳນສກຶ ສຳແຫງ່ ຊຳດ ໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ
ຕຳມມຳດຕະຖຳນຂອງພຳກພູຼືນ້ , ສຳກນົ ແລະ ທນັ ສະໄໝ; ສ່ ບຼື ຕ່ ສຳູ້ ງຄນົ ລຳວໃຫເູ້ ປັນພນົ ລະເມອຼື ງດ,ີ
ມຄີ ວຳມຮບັ ຜດິ ຊອບຕ່ ສງັ ຄມົ , ຕ່ ພນັ ທະພນົ ລະເມອືຼ ງ, ມສີ ະຕເິ ຄົຳລບົ ກດົ ໝຳຍ, ຮກັ ອນັ ດອີ ນັ ຖືຼກຕູ້ອງ
ພອູ້ ມກນັ ນນັູ້ ກເດັດດຽ່ ວຕຳູ້ ນສ່ ິງຫຍທູ້ ູ້, ຫຳູ້ ຫງັ ແລະ ທດັ ສະນະຜິດເຂວຕຳ່ ງໆ, ກຳນເສ່ ອຼື ມຖອຍດຳູ້ ນ
ຄນຸ ສມົ ບດັ , ມລີ ະດບັ ກຳນສກຶ ສຳ, ມຄີ ວຳມຮດູ້ ຳູ້ ນອຳຊບີ ແລະ ມສີ ມີ ອຼື ອກແຮງງຳນເພ່ ີມຂູຶນ້ , ມຄີ ວຳມ
ສຳມຳດປະດດິ ສຳູ້ ງ ແລະ ນຳໃຊວູ້ ທິ ະຍຳສຳດ-ເຕັກໂນໂລຊີ ໂດຍສະເພຳະ ແມນ່ ກຳນພດັ ທະນຳເຕັກ
ໂນໂລຊຂີ ຳ່ ວສຳນ, ກຳນສ່ ຼສື ຳນ (ICT) ມພີ ະລຳນຳໄມສມົ ບນ ແລະ ມຄີ ວຳມສວີ ໄິ ລທຳງດຳູ້ ນຈດິ ໃຈ
ເພ່ ືຼອພດັ ທະນຳປະເທດຊຳດ ໃຫເູ້ ຊ່ ືຼອມໂຍງເຂົູ້ຳກບັ ພຳກພູື້ຼນ ແລະ ສຳກນົ (ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ
ແລະ ກລີ ຳ 2016, ໜຳູ້ . 44).

ໃນນະໂຍບຳຍຂອງລດັ ກຽ່ ວກບັ ວຽກງຳນກຳນສຶກສຳ, ລດັ ໄດກູ້ ຳນດົ ເອົຳກຳນສກຶ ສຳເປັນວຽກງຳນໃຈ
ກຳງກຳນພດັ ທະນຳຊບັ ພະຍຳກອນມະນດຸ ແລະ ສງ່ ົ ເສມີ ທກຸ ເພດໄວ, ທກຸ ເຜ່ ົຳໃຫເູ້ ຂູຳົ້ ເຖິງກຳນສກຶ ສຳ
ລດັ ເອົຳໃຈໃສຂ່ ະຫຍຳຍກຳນສກຶ ສຳກອ່ ນໄວຮຽນ ສ່ງົ ເສມີ ສຂຸ ະພຳບ ໂພຊະນຳກຳນຂນັູ້ ພ້ນຼືູ ຖຳນຂອງ
ໂຮງຮຽນ ແລະ ກຳນດົ ເອົຳກຳນສກຶ ສຳພຳກບງັ ຄບັ ເປັນກຳນສກຶ ສຳ ທ່ ີບ່ ໄດເູ້ ສຍຄຳ່ ຍກົ ເວັູ້ນກລະນທີ ່ ີໄດູ້

1

ກຳນດົ ໄວຕູ້ ຳ່ ງຫຳກ, ລດັ ເພ່ ີມກຳນລງົ ທຶນໃສກ່ ຳນພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ, ຂະຫຍຳຍຕວົ
ຢ່ຳງທ່ວົ ເຖງິ ພູອ້ ມກນັ ນນັູ້ ກ່ເອົຳໃຈໃສໃ່ ນກຳນສຳູ້ ງ, ພດັ ທະນຳ ແລະ ມນີ ະໂຍບຳຍຕ່ ຄ, ບກຸ ຄະລຳກອນ
ກຳນສຶກສຳ ແລະ ຜຮູ້ ຽນຢ່ຳງເໝຳະສມົ . ລດັ ໄດສູ້ ່ງົ ເສມີ ແລະ ຊຸກຍໃູ້ ຫບູ້ ກຸ ຄນົ , ນຕິ ິບກຸ ຄນົ ຫຼື ກຳນ
ຈດັ ຕງັູ້ ພຳຍໃນແລະ ຕຳ່ ງປະເທດລງົ ທຶນໃສກ່ ຳນພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳແຫງ່ ຊຳດໂດຍສະເພຳະອຳຊວີ ະ
ສກຶ ສຳ ແລະ ກຳນເຝິກອບົ ຮມົ ວຊິ ຳຊບີ ໃຫໄູ້ ດມູ້ ຳດຕະຖຳນມຄີ ນຸ ນະພຳບດວູ້ ຍນະໂຍບຳຍດຳູ້ ນຕຳ່ ງໆ
ເປັນກຳນສຳູ້ ງເງ່ອຼື ນໄຂອຳນວຍຄວຳມສະດວກ, ນະໂຍບຳຍສິນເຊ່ ຼືອ, ຍກົ ເວັູ້ນຫຸຼດຜອ່ ນພຳສ,ີ ອຳກອນ
ແລະ ຄຳ່ ທຳນຽມຕຳມກດົ ໝຳຍແລະລະບຽບກຳນ (ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ 2016, ໜຳູ້ . 4)

ກຳນບລິຫຳນວຽກງຳນກຳນສກຶ ສຳຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳ ແມນ່ ມອບໃຫຜູ້ ບູ້ ລິຫຳນກຳນສຶກ
ສຳແຕລ່ ະໂຮງຮຽນ, ແຕລ່ ະໜວ່ ຍງຳນໄດນູ້ ຳເອົຳແຜນກຳນໄປເປັນບ່ອນອງີ ແລະ ຜນັ ຂະຫຍຳຍເປັນ
ແຜນກຳນລະອຽດຂອງຕນົ ແລະ ນຳໄປຈດັ ຕງັູ້ ປະຕບິ ດັ ໃຫສູ້ ອດຄອ່ ງແທດເໝຳະກບັ ສະພຳບຕວົ ຈງິ ,
ຈດັ ຕງັູ້ ເຜີຍແຜແ່ ຜນໃຫຜູ້ ບູ້ ລິຫຳນກຳນສຶກສຳ, ພະນກັ ງຳນຄ-ອຳຈຳນ, ນກັ ຮຽນໄດເູ້ ຂ້ົຳູ ໃຈຢ່ຳງເລກິ ເຊ່ ິງ
ສຳມຳດເອົຳໄປຜນັ ຂະຫຍຳຍ ແລະ ຈດັ ຕງັູ້ ປະຕິບດັ ໃຫເູ້ ກດີ ຜນົ ສຳເລັດ, ປະສຳນສມົ ທບົ ກບັ ອຳນຳດ
ກຳນປກົ ຄອງ ເພ່ ືຼອຍຳດແຍງ່ ເອົຳກຳນສະໜບັ ສະໜນນຳພຳ-ຊນູ້ີ ຳ ພອູ້ ມດຽວກນັ ນນັູ້ ກ່ຍງັ ໃຫມູ້ ກີ ຳນສມົ
ທບົ ກບັ ຊມຸ ຊນົ ແລະ ທກຸ ພຳກສວ່ ນທຳງສງັ ຄມົ , ເພ່ ືຼອສຳູ້ ງເງ່ອືຼ ນໄຂເອອ້ືູຼ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກໃຫແູ້ ກ່
ກຳນປະຕິບດັ ແຜນບນັ ລຕຸ ຳມຄຳດໝຳຍ ເອົຳໃຈໃສປ່ ະສຳນສມົ ທບົ ລະຫວຳ່ ງໂຮງຮຽນກບັ ຄອບຄວົ ພ່ ແມ ່
ນກັ ຮຽນ ແລະ ສງັ ຄມົ ອ່ ນືຼ ທງັ ພຳຍໃນ ແລະ ຕຳ່ ງປະເທດ ເພ່ ືຼອສຳູ້ ງເປັນທ່ຳແຮງເຂ້ົູຳໃສກ່ ຳນພດັ ທະນຳ
ໂຮງຮຽນຂອງຕນົ ຜບູ້ ລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳໃນແຕ່ລະຂນັູ້ ຕອູ້ ງເພ່ ມີ ທະວຄີ ວຳມຮບັ ຜິດຊອບຕຳມກຳນແບງ່
ຂນັູ້ ຄມູຸ້ ຄອງກຳນສກຶ ສຳໃນກຳນນຳພຳຊນູ້ີ ຳ, ຕິດຕຳມກວດກຳ ແລະ ພອູ້ ມກບັ ກຳນສະຫຸຼບລຳຍງຳນສອ່ ງ
ແສງໃຫຂູ້ ນັູ້ ເທິງຢ່ຳງເປັນປກົ ກະຕໃິ ນແຕ່ລະເດອືຼ ນ.ໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳບຳງແຫງ່ ຍງັ ຢ່ເຂດຊນົ ນະ
ບດົ ຫຳ່ ງໄກຈຳກຕວົ ເມອຼື ງ ແລະ ພືນຼູ້ ຖຳນໂຄງລຳ່ ງມຄີ ວຳມຫຍງຸູ້ ຍຳກ, ຜບູ້ ລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ແລະ
ຄະນະພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳຂນັູ້ ບ້ຳູ ນຈຳນວນໜ່ ຶງບ່ ທນັ ເຂມັູ້ ແຂງ (ຫອູ້ ງກຳນສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ
ເມອຼື ງມນຸ ລະປຳໂມກ, 2019-2020, ໜຳູ້ . 12).

ຈຳກບດົ ສະຫຸບຼ ລຳຍງຳນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນຂອງຫອູ້ ງກຳນສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳເມອືຼ ງໃນ
ສກົ ຮຽນປີ 2018-2019 ເຫັນວຳ່ : ຜບູ້ ລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ຫຼື ກຳນບລິຫຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນບຳງແຫງ່ ຍງັ
ບ່ ທນັ ເຂມັູ້ ແຂງ, ອດັ ຕຳກຳນເຂູ້ຳົ ຮຽນຊນັູ້ ມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳຕອນປຳຍຍງັ ຕຳ່ 32,4% ອດັ ຕຳກຳນປະລະ
ກຳນຮຽນຍງັ ສງ 9,6% ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນບຳງລຳຍວຊິ ຳ ຍງັ ບ່ ທນັ ແທດເໝຳະກບັ ວຊິ ຳສະ
ເພຳະຂອງຄທ່ ີຮຽນມຳ, ຄສອນຈຳນວນໜ່ ຶງຍງັ ບ່ ເຫັນໄດເູ້ ຖງິ ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນແຕງ່ ບດົ ສອນ ເຊ່ ິງ
ຍງັ ມລີ ກັ ສະນະຖືຼເບົຳ ຕ່ ກຳນປະຕິບດັ ໜູຳ້ ທ່ ີກຳນສິດສອນຂອງຕນົ , ຄສອນຈຳນວນໜ່ ຶງຍງັ ຂຳດຄວຳມ
ກະຕືຼລລຼື ນູ້ົ ແລະ ຍງັ ຕອບສະໜອງບ່ ໄດຕູ້ ຳມຄຳດໝຳຍຂອງເກນກຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນສອນທ່ ີໂຮງຮຽນ

2

ກຳນດົ ໄວ,ູ້ ບຳງລຳຍວຊິ ຳອປຸ ະກອນສ່ ຼືກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຍງັ ບ່ ພຽງພກບັ ຄວຳມຕອູ້ ງກຳນຂອງຄ ແລະ
ນກັ ຮຽນ ເຊ່ ັນ: ປຼ້ືູມຄມ່ ຄືຼ , ປູຼື້ມຕຳລຳຮຽນ, ປຼ້ືູມແຕງ່ ບດົ ສອນ ແລະ ສ່ ກືຼ ຳນສອນຕ່ຳງໆ, ສະພຳບແວດ
ລອູ້ ມ, ອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີຮຽນຕຳ່ ງໆ ຍງັ ບ່ ເອຼອູ້ື ອຳນວຍຄວຳມສະດວກໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ແລະ ຍງັ ບ່ ທນັ ເປັນທ່ ີດງຶ ດດຈດິ ໃຈຂອງນກັ ຮຽນ.

ຈຳກບນັ ຫຳທ່ ີກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ , ເພ່ ຼືອເປັນແນວທຳງໃນປບັ ປງຸ , ແກໄູ້ ຂກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນ ຂນັູ້ ມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນໃຫໄູ້ ດຮູ້ ບັ ກຳນຂະຫຍຳຍຕວົ ແລະ ຮຽນດ,ີ ຮຽນເກ່ງັ ແມນ່
ຂນຶູ້ ກບັ ຄຜສູ້ ອນ ແລະ ຜບູ້ ລິຫຳນ. ວຳ່ ມກີ ຳນຈດັ ຕງັູ້ ຄມຸູ້ ຄອງກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ທ່ ີດີ ແລະ ຖກຼື ຕູ້ອງຕຳມທິດຊນ້ີູ ຳຂອງກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ, ຫອູ້ ງກຳນສກຶ ສຳທິກຳນເມອຼື ງ
ວຳງອອກ ຫືຼ ບ່ ? ດງ່ ັ ນນັູ້ , ຜຄູ້ ນົູ້ ຄວຳູ້ ຈ່ງິ ມຄີ ວຳມສນົ ໃຈຢຳກຈະສກຶ ສຳຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ກຽ່ ວກບັ ກຳນຄມູຸ້ ຄອງ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ
ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໃຫດູ້ ຍີ ່ ິງຂນຶູ້ ໄປ.

1.2 ຄຳຖຳມຄນົູ້ ຄວຳູ້

1. ສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອືຼ ງ
ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ເປັນຄແືຼ ນວໃດ ?

2. ຄສອນທ່ ີມເີ ພດ, ວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນແຕກຕຳ່ ງກນັ ມຄີ ວຳມຄດິ ເຫັນຕ່ ກບັ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳ
ໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ມຄີ ວຳມແຕກຕຳ່ ງກນັ ຫຼື ບ່ ?

3. ແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນບລຫິ ຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ
ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ມຄີ ແືຼ ນວໃດ ?

1.3 ຈດຸ ປະສງົ

1. ເພ່ ືຼອສກຶ ສຳສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ
ບນ ຢ່ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ .

2. ເພ່ ຼືອປຽບທຽບຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນຕ່ ກບັ ສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໂດຍຈຳແນກຕຳມ
ເພດ, ວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນ.

3. ເພ່ ືອຼ ສກຶ ສຳແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ
ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ .

3

1.4 ສມົ ມດຸ ຖຳນ

ຄສອນທ່ ີມີ ເພດ, ວດຸ ທິກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນຕຳ່ ງກນັ ມຄີ ວຳມຄດິ ເຫັນຕ່ ກບັ ສະພຳບ
ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ
ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ແຕກຕຳ່ ງກນັ .

1.5 ຜນົ ຄຳດວຳ່ ຈະໄດຮູ້ ບັ

1. ຮບັ ຮເູ້ ຖງິ ສະພຳບກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ
ບນ ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ .

2. ຮບັ ຮເູ້ ຖງິ ຄວຳມແຕກຕຳ່ ງກຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນກຳນສອນ ຂອງໂຮງຮຽນມດັ
ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ຕຳມຄວຳມຄດິ ເຫັນຂອງຄສອນ
ໂດຍຈຳແນກຕຳມ ເພດ, ວດຸ ທິກຳນສຶກສຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນສອນ.

3. ຮບັ ຮເູ້ ຖງິ ແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຂອງໂຮງຮຽນມດັ
ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອຼື ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ເພ່ ືອຼ ໃຫມູ້ ກີ ຳນດຳເນນີ ງຳນກຳນຈດັ
ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຢ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ ປະສດິ ທິຜນົ ຕ່ ໄປ.

4

ພຳກທີ 2

ທບົ ທວນເອກະສຳນ ແລະ ຂອບເຂດແນວຄດິ

ໃນກຳນຄນົູ້ ຄວຳູ້ ຄງັູ້ ນູ້ີ ຜຄູ້ ນົູ້ ຄວຳູ້ ໄດູ້ ສກຶ ສຳກຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງ
ໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ຢ່ເມອືຼ ງ ມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງ ຈຳປຳສກັ ໃນສກົ ຮຽນ (2019-2020)
ເຊ່ ງິ ຜູ້ຄນົູ້ ຄວຳູ້ ໄດສູ້ ກຶ ສຳເອກະສຳນ ແລະ ຂອບແນວຄດິ ຕຳ່ ງໆທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງທງັ ພຳຍໃນ ແລະ ຕຳ່ ງປະ
ເທດ ເພ່ ືຼອເປັນແນວທຳງໃນກຳນກຳນດົ ຂອບເຂດແນວຄດິ ຂອງກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ເຊ່ ັນ: ສມົ ມດຸ ຕິຖຳນ, ກຳນ
ກຳນດົ ຕວົ ປ່ຽນ ແລະ ກຳນອະພິປຳຍຜນົ ຂອງກຳນຄນ້ົູ ຄວຳູ້ ເຊ່ ງິ ລຳຍລະອຽດມດີ ງ່ ັ ລມຸ່ ນ:ູ້ີ
2.1 ທບົ ທວນເອກະສຳນ ແລະ ທິດສະດທີ ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງ

2.1.1 ແນວຄດິ ທິດສະດກີ ຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນທ່ວົ ໄປ
2.1.2 ທິດສະດີກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ
2.1.3 ຂອບເຂດກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ
2.1.4 ທິດສະດີກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ
2.1.5 ທິດສະດີກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
2.1.6 ແນວຄດິ ແລະ ທິດສະດກີ ຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
2.1.7 ຂອບເຂດກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
2.1. 8 ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳຂອງພະແນກສຶກສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ ແຂວງຈຳປຳສກັ
2.1.9 ແຜນພດັ ທະນຳໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳສມົ ບນ ເມອຼື ງມນຸ ລະປຳໂມກ ແຂວງຈຳປຳສກັ
2.2 ທບົ ທວນບດົ ຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ວທິ ະຍຳສຳດທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງ
2.3 ຂອບເຂດແນວຄດິ
2.3.1 ຂອບເຂດແນວຄິດຂອງກຳນຄນູ້ົ ຄວຳູ້

1) ດຳູ້ ນກຳນປະຕບິ ດັ ຫກັ ສດກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
2) ດຳູ້ ນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
3) ດຳູ້ ນກຳນນຳໃຊອູ້ ປຸ ະກອນສ່ ກືຼ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
4) ດຳູ້ ນກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
2.4 ນຍິ ຳມຄຳສບັ ທ່ ີໃຊໃູ້ ນທຳງປະຕບິ ດັ

5

2.1 ທບົ ທວນເອກະສຳນ ແລະ ທດິ ສະດທີ ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງ

2.1.1 ແນວຄດິ ທິດສະດກີ ຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນທ່ວົ ໄປ
1) ຄວຳມໝຳຍ ແລະ ໜູ້ຳທ່ ີຂອງກຳນບລິຫຳນ
ກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນໃນອງົ ກຳນ ເພ່ ອືຼ ໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ ບນັ ລເຸ ປົູ້ຳໝຳຍຈະຕອູ້ ງໄດູ້

ຮຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນ ແລະ ມຫີ ຳຍທຳ່ ນທ່ ີໃຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ີູ້
Peter Ferdinand Drucke (1954, p. 28) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖິງ

ສລິ ະປະໃນກຳນເຮັດວຽກຮວ່ ມກນັ ກບັ ຜ້ອູ ່ ນືຼ ໃຫບູ້ ນັ ລຕຸ ຳມເປ້ົູຳໝຳຍ ຫຼື ໃຫລູ້ ລຸ ວ່ ງໄປດວູ້ ຍດີ ໂດຍອຳໄສ
ຄນົ ອ່ ນຼື ເປັນຜເູ້ ຮັດວຽກ.

Herbert A. Simon (1947, p. 3) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖງິ ກດິ ຈະ
ກຳຮວ່ ມກນັ ຫຳຍຄນົ ທ່ ີມຄີ ນົ ນບັ ຕງັູ້ ແຕ່ 2 ຄນົ ຂນຶູ້ ໄປ ຮວ່ ມມກຼື ນັ ເຮັດ ຫືຼ ກຳນປະຕິບດັ ວຽກງຳນ ເພ່ ຼືອ
ໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ຢ່ຳງໃດຢ່ຳງໜ່ ຶງ ຫືຼ ຫຳຍຈດຸ ປະສງົ ທ່ ີກຳນດົ ໄວລູ້ ວ່ ງໜຳູ້ .

Sergiovanni TJ (1980, p. 260) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖງິ ຂະບວນ
ກຳນເຮັດວຽກຮວ່ ມກນັ ກບັ ຜູ້ອ່ ນຼື ຫຼື ໂດຍຜຳ່ ນຜອູ້ ່ ນືຼ ເພ່ ອືຼ ໃຫປູ້ ະສບົ ຜນົ ສຳເລັດຕຳມເປູົ້ຳໝຳຍຂອງໂຮງ
ຮຽນຢ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບແລະປະສດິ ທິຜນົ ໂດຍນຳໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນທ່ ີມຢີ ່ໃຫເູ້ ກດີ ຜນົ ປະໂຫຍດສງສດຸ .

Haroild Kootz ອຳູ້ ງໃນ (ຄຳເພູ້ົຳ ມະນວີ ງົ 2014, ໜູ້ຳ 21) ໄດສູ້ ະຫຸຼບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ
ມລີ ກັ ສະນະເດ່ ັນເປັນສຳກນົ ຢ່ຫຳຍປະກຳນດງ່ ັ ນ:ີູ້

1) ກຳນບລິຫຳນຍອ່ ມມຈີ ດຸ ປະສງົ .
2) ກຳນບລິຫຳນຕອູ້ ງອຳໄສປດັ ໄຈບກຸ ຄນົ ເປັນອງົ ປະກອບ.
3) ກຳນບລິຫຳນຕອູ້ ງໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນກຳນບລິຫຳນເປັນອງົ ປະກອບພູນື້ຼ ຖຳນ.
4) ກຳນບລິຫຳນມລີ ກັ ສະນະກຳນດຳເນນີ ກຳນເປັນຂະບວນກຳນ.
5) ກຳນບລິຫຳນເປັນກຳນດຳເນນີ ກຳນຮວ່ ມກນັ ຂອງກມຸ່ ບກຸ ຄນົ .
6) ກຳນບລິຫຳນເປັນກຳນຮວ່ ມມຮືຼ ວ່ ມໃຈຂອງບກຸ ຄນົ ຄຼື ຄວຳມຮວ່ ມໃຈ (Collective
mind) ຈະກ່ ໃຫູ້ເກດີ ຄວຳມຮວ່ ມມືຂຼ ອງກມຸ່ (Group Cooperation) ອນັ ຈະນຳໄປສພ່ ະລງັ ຂອງກມຸ່
(Group effort) ທ່ ີຈະເຮັດໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ .
7) ກຳນບລິຫຳນມລີ ກັ ສະນະກຳນຮວ່ ມມກຼື ນັ ດຳເນນີ ກຳນຢ່ຳງມເີ ຫດຜນົ .
8) ກຳນບລິຫຳນມລີ ກັ ສະນະກຳນກວດສອບຜນົ ກຳນປະຕິບດັ ງຳນກບັ ຈດຸ ປະສງົ .
9) ກຳນບລິຫຳນບ່ ມຕີ ວົ ຕນົ (intangible) ແຕມ່ ອີ ດິ ທິພນົ ຕ່ ຄວຳມເປັນຢ່ຂອງມະນດຸ .
ກງົ ສີ ສສີ ພຸ ນັ ແລະ ປະພດັ ຊຳນຳຣດັ (2010, ໜູ້ຳ. 1) ໄດສູ້ ງັ ລວມກຳນບລິຫຳນໄວວູ້ ຳ່ ກຳນ
ບລິຫຳນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນເຮັດວຽກຂອງກມຸ່ ຄນົ ຕຳມກດິ ຈະກຳທ່ ີກຳນດົ ໄວ,ູ້ ໂດຍໃຊປູ້ ດັ ໄຈຫຳຍຢ່ຳງ

6

ເຊ່ ັນ: ເງນິ , ຄນົ , ວດັ ຖຸອປຸ ະກອນ ແລະ ກຳນຄມູຸ້ ຄອງເຂ້ົຳູ ມຳດຳເນນີ ກຳນ ເພ່ ຼືອບນັ ລເຸ ປູົ້ຳໝຳຍຂອງ
ອງົ ກຳນ ຫືຼ ຂອງກມຸ່ ຄນົ .

ຫວນ ພິນທພຸ ນັ (2553, ໜຳູ້ . 5-6) ໃຫຄູ້ ວຳມໝຳຍກຳນບລິຫຳນໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນໄດແູ້ ບ່ງ
ເປັນ 2 ດຳູ້ ນຄ:ຼື ກຳນບລິຫຳນ ແລະ ກຳນສຶກສຳ, ກຳນບລິຫຳນ ແມນ່ ມຫີ ຳຍຄວຳມໝຳຍທ່ ີຄກຼື ນັ ແລະ
ແຕກຕຳ່ ງກນັ ສະນນັູ້ , ທ່ຳນຈ່ງິ ສະຫຼບຸ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ ແມນ່ ກຳນດຳເນນີ ງຳນຂອງກມຸ່ ຄນົ ເພ່ ຼອື
ບນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ທ່ ີວຳງໄວ,ູ້ ສວ່ ນກຳນສກຶ ສຳ ແມນ່ ກຳນພດັ ທະນຳຄນົ ໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບທງັ ຄວຳມຮ,ູ້
ຄວຳມຄດິ , ຄວຳມສຳມຳດ ແລະ ຄວຳມເປັນຄນົ ດໃີ ນສງັ ຄມົ .

ເພັດສະໝອນ ໄຊຍະລຳດ (2017, ໜ້ຳູ . 7) ໄດສູ້ ະຫຼບຸ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖິງ ຂະ ບວນ
ກຳນຂອງສງັ ຄມົ ຢ່ຳງໜ່ ຶງ ທ່ ີເກດີ ຂນ້ຶູ ກບັ ກມຸ່ ຄນົ ກມຸ່ ໜ່ ຶງ ໂດຍເຂົຳູ້ ມຳຮວ່ ມກນັ ເພ່ ຼືອເຮັດກດິ ຈະກຳຢ່ຳງ
ໜ່ ຶງ ຫືຼ ຫຳຍຢ່ຳງໃຫບູ້ ນັ ລຕຸ ຳມຈດຸ ໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ.ູ້

ຄນມີ ພມົ ມະນມິ ດິ (2004, ໜູຳ້ . 3) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍກຳນບລິຫຳນໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ
ໝຳຍເຖງິ ກຳນເຮັດວຽກຂອງກມຸ່ ຄນົ ຕຳມກດິ ຈະກຳທ່ ີກຳນດົ ໄວູ້ ໂດຍໃຊຫູ້ ຳຍປດັ ໄຈຫກັ ໃນກຳນເຮັດ
ວຽກງຳນ ເຊ່ ັນ: ຄນົ , ເງນິ , ວດັ ຖອຸ ປຸ ະກອນ ແລະ ກຳນຈດັ ຄນົ ເຂົູ້ຳມຳດຳເນນີ ກຳນ ເພ່ ຼືອໃຫບູ້ ນັ ລຸ
ຈດຸ ປະສງົ ຂອງອງົ ກອນ ຫືຼ ກມຸ່ ຄນົ .

ນງົ ນດຸ ວງົ ສວຸ ນັ (2553, ໜຳູ້ . 2) ໄດສູ້ ະຫຸຼບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນເປັນກດິ ຈະກຳ ຫຼື ວທິ ີກຳນທ່ ີ
ບກຸ ຄນົ ໃດໜ່ ຶງຕ່ ກບັ ບກຸ ຄນົ ໜ່ ຶງ ຫືຼ ຫຳຍບກຸ ຄນົ ເພ່ ືຼອໃຫວູ້ ຽກງຳນນນັູ້ ສຳເລັດ ດ່ງັ ນນັູ້ , ລກັ ສະນະຂອງ
ກຳນບລິຫຳນ ຈ່ງິ ປະກອບດວູ້ ຍຜທູ້ ່ ີເຮັດໜູ້ຳທ່ ີບລິຫຳນ ເຊ່ ັນ: ຜບູ້ ງັ ຄບັ ບນັ ຊຳ, ຫວົ ໜຳູ້ ຜຈູ້ ດັ ກຳນ ແລະ
ຜອູ້ ຳນວຍກຳນ ເປັນຕນູົ້ .

ທງຸ ໄຊ ວງົ ໄຊສວຸ ນັ (2540, ໜຳູ້ . 3) ໄດສູ້ ະຫຸຼບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖງິ ຂະບວນກຳນ
(Process) ຫືຼ ກດິ ຈະກຳ (Activities) ທ່ ີຜຈູ້ ດັ ກຳນໃນກຳນປະຕບິ ດັ ຂອງອງົ ກອນຂອງເຂົຳ ເຊ່ ງິ ໄດແູ້ ກ:່
ກຳນວຳງແຜນ (Plan), ກຳນຈດັ ອງົ ກອນ (Organize), ກຳນລິເລ່ ີມ (Initiate) ແລະ ກຳນຄວບຄມຸ
(Control).

ປະພນັ ສລຸ ິຫຳນ (2542, ໜູຳ້ . 9) ໃຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນໄວວູ້ ຳ່ :
- ກຳນບລິຫຳນເປັນກດິ ຈະກຳຂອງກມຸ່ ບກຸ ຄນົ ຕງັູ້ ແຕ່ 2 ຄນົ ເປັນຕນູົ້ ໄປ.
- ກມຸ່ ບກຸ ຄນົ ຮວ່ ມມກຼື ນັ ເຮັດກດິ ຈະກຳນ.
- ເພ່ ຼືອໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ຮວ່ ມກນັ .
- ໃຊຂູ້ ະບວນກຳນ ແລະ ຊບັ ພະຍຳກອນທ່ ີເຫມຳະສມົ .

7

ຈຳນຽງ ພນົ ຫຳນ (2549, ໜຳູ້ . 9) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນ
ເຮັດກດິ ຈະກຳຮວ່ ມກນັ ຂອງກມຸ່ ຄນົ ບກຸ ຄນົ ໃດບກຸ ຄນົ ໜ່ ຶງ ຫືຼ ຫຳຍຢ່ຳງ ໂດຍໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳມ ຫືຼ ເຄ່ ຼືອງມືຼ
ຢ່ຳງປະຢດັ ດວູ້ ຍເທັກນກິ ຕຳ່ ງໆ ຢ່ຳງເປັນຂນັູ້ ຕອນໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ທ່ ີກຳນດົ ໄວຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ.

2) ໜູຳ້ ທ່ ີຂອງກຳນບລິຫຳນ
ຄຳເພົູ້ຳ ມະນວີ ງົ (2014, ໜ້ຳູ . 41-42) ໄດສູ້ ະຫຼຸບໃຫເູ້ ຫັນເຖງິ ໜ້ຳູ ທ່ ີຂອງຜບູ້ ລິຫຳນ ແລະ

ໜຳູ້ ທ່ ີຄວຳມຮບັ ຜດິ ຊອບຂອງຜບູ້ ລິຫຳນໄວດູ້ ງ່ ັ ຕ່ ໄປນ:້ີູ
(1) ດຳູ້ ນຈດຸ ປະສງົ :
1. ສ່ງົ ເສມີ ສະນບັ ສະໜນບກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສກຶ ສຳ ໃຫປູ້ ະຕິບດັ ວຽກງຳນຕຳມແບບ

ແຜນ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ທຳງກຳນສກຶ ສຳ.
2. ເຮັດໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສກຶ ສຳ ຍອມຮບັ ເປູ້ົຳໝຳຍທຳງກຳນສຶກສຳທງັ ຈດຸ ມງຸ່

ໝຳຍທ່ວົ ໄປ ແລະ ຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍສະເພຳະ ໃຫທູ້ ກຸ ຄນົ ເຂ້ຳູົ ໃຈຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍສກ່ ຳນປະຕິບດັ ໄປໃນແນວທຳງ
ດຽວກນັ .

3. ຄນູົ້ ຫຳວທິ ີທຳງປະຕບິ ດັ ເຮັດໃຫເູ້ ປູ້ົຳໝຳຍບນັ ລຜຸ ນົ ສຳເລັດ.
4. ຄນົູ້ ຫຳວທິ ີ ເພ່ ຼືອໃຫໄູ້ ດມູ້ ຳເຊ່ ງິ ຄວຳມຮວ່ ມມືຼ ຈຳກບກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສກຶ ສຳທກຸ ຄນົ
ແລະ ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມສຳມກັ ຄຂີ ຶູນ້ ໃນລະຫວຳ່ ງບກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສກຶ ສຳດວູ້ ຍກນັ .
(2) ດຳູ້ ນກຳນວຳງແຜນຂອງຜບູ້ ລິຫຳນ:
1. ນຍິ ຳມກຳນວຳງແຜນ ແມນ່ ຮບແບບ ເພ່ ອຼື ກຳນປະຕບິ ດັ ງຳນໄວລູ້ ວ່ ງໜຳູ້ ໂດຍຜຳ່ ນກຳນ
ເລອຼື ກແນວທຳງ (Alternatives) ທ່ ີດທີ ່ ີສດຸ .
2. ກຳນດົ ຜນົ ທ່ ີໄດຈູ້ ຳກກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນ.
3. ຄນ້ົູ ຫຳຄວຳມກະຈຳ່ ງແຈງູ້ (Clarity) ໃນສ່ ິງທ່ ີຕອູ້ ງກຳນໃຫສູ້ ຳເລັດຜນົ ແລະ ວິທີກຳນ.
4. ວຳງແຜນສຳລບັ ຜນົ ສຳເລັດ ແລະ ປບັ ປງຸ ລະບບົ ຄຳ່ ນຍິ ມົ ຂອງສງັ ຄມົ .
5. ເຮັດວຽກໃຫປູ້ ະນປີ ະນອມ ເພ່ ອຼື ປບັ ໃຫເູ້ ຂຳ້ົູ ກບັ ກຳນປ່ຽນແປງຢ່ຳງວອ່ ງໄວຂອງກດິ ຈະ
ກຳທງັ ຫຳຍຂອງຊວີ ດິ .
6. ເຮັດແຜນໃຫສູ້ ມົ ບນແບບລະອຽດ ແລະ ໃຫສູ້ ຳມຳດປະຕບິ ດັ ໄດຕູ້ ວົ ຈງິ .
7. ທບົ ທວນແຜນຢ່ຳງສະໝຳ່ ສະເໝີ.
8. ສຳູ້ ງແຜນກຳນສກຶ ສຳໃຫສູ້ ອດຄອ່ ງກບັ ແຜນນະໂຍບຳຍຂອງລດັ ຖະບຳນກ ຄຼື ກະຊວງ
ສກຶ ສຳວຳງອອກ.
9. ສຳູ້ ງແຜນໂດຍຕງັູ້ ຢ່ບນົ ພືຼນູ້ ຖຳນຂອງກຳນສກຶ ສຳຄນູ້ົ ຄວູ້ ຳ.
10. ເຮັດໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສກຶ ສຳເຂູຳ້ົ ໃຈແຜນ.

8

(3) ໃນດຳູ້ ນກຳນຈດັ ອງົ ກຳນ:
1. ວຳງໂຄງສຳູ້ ງຂອງກຳນຈດັ ອງົ ກຳນໃນຮບແບບຂອງຕຳແໜ່ງ ແລະ ກຳນພວົ ພນັ .
2. ກຳນດົ ຕຳແໜ່ງຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ ໂດຍຕງັູ້ ຢ່ບນົ ພືູຼນ້ ຖຳນຂອງກດົ ໝຳຍ.
3. ກຳນດົ ໜຳູ້ ທ່ ີ ແລະ ຄວຳມຮບັ ຜິດຊອບຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ.
4. ສງ່ ົ ເສມີ ພຶດຕິກຳກມຸ່ ສຜ່ ນົ ສຳເລັດຂອງຈດຸ ປະສງົ ທຳງກຳນສຶກສຳ ໂດຍຜຳ່ ນທຳງກຳນ

ປະຕິບດັ ວຽກງຳນ, ຂະບວນກຳນສ່ ຄຼື ວຳມໝຳຍ ແລະ ກຳນປະເມນີ ຜນົ .
5. ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມໝນັູ້ ຄງົ ປອດໄພຂອງກມຸ່ ໂດຍຜຳ່ ນກຳນພວົ ພນັ ເປັນທຳງກຳນສະແດງ

ອອກດວູ້ ຍຕນົ ເອງ ແລະ ກຳນພດັ ທະນຳຕນົ ເອງ.
6. ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ບນັ ຍຳກຳດທ່ ີໄດຮູ້ ບັ ຄວຳມຮວ່ ມມຈືຼ ຳກບກຸ ຄະລຳກອນທກຸ ຄນົ .
7. ເຮັດໃຫອູ້ ງົ ກອນເກດີ ບນັ ຍຳກຳດປະຊຳທິປະໄຕ ໂດຍຜຳ່ ນກຳນພວົ ພນັ ອນັ ດຕີ ່ ກນັ .
8. ສງ່ ົ ເສມີ ປະສດິ ທິຜນົ ແລະ ປະສດິ ທິພຳບ ເພ່ ຼືອເຮັດໃຫຈູ້ ດຸ ປະສງົ ສຳເລັດຜນົ .
9. ຮກັ ສຳໄວເູ້ ຊ່ ງິ ມດິ ຕະພຳບຄວຳມເຄົຳລບົ ແລະ ຄວຳມໝນັູ້ ໃຈລະຫວຳ່ ງບກຸ ຄະລຳກອນ.

(4) ໃນດຳູ້ ນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນຜບູ້ ລິຫຳນຄວນມ:ີ
1. ແນະນຳບກຸ ຄະລຳກອນວຳ່ ຄວນຈະເຮັດອນັ ໃດ.
2. ແນໃ່ ຈວຳ່ ກດິ ຈະກຳທງັ ຫຳຍດຳເນນີ ໄປສຈ່ ດຸ ປະສງົ ທ່ ີໄດຕູ້ ງັູ້ ໄວ.ູ້
3. ປະສຳນງຳນອງົ ປະກອບຕຳ່ ງໆ ທ່ ີຄວບຄມຸ ທິດທຳງຂອງກຳນເຮັດວຽກ ເຊ່ ັນ: ເຄ່ ອຼື ງມ,ືຼ

ກຳນເງນິ , ຄວຳມຮູ້ ແລະ ທກັ ສະ.
4. ສຳູ້ ງຜນົ ງຳນຈຳກກຳນເຮັດວຽກຫຳຍທ່ ີສດຸ ໂດຍລງົ ທຶນນອູ້ ຍທ່ ີສດຸ .
5. ເຄົຳລບົ ຄວຳມຮູ້ ບກຸ ຄະລກິ ກະພຳບ ແລະ ກຽດຂອງບກຸ ຄະລຳກອນທຸກຄນົ .
6. ເຮັດໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນເຄົຳລບົ ຕນົ ເອງ ແລະຄວຳມພໃຈໃນຕນົ ເອງ (Self-Satisfied).
7. ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມສຳມກັ ຄທີ ງັ ດຳູ້ ນກຳລງັ ກຳຍ ແລະ ໃຈໃນຫນວ່ ຍງຳນ ແລະ ສງັ ຄມົ .
8. ເປັນຜປູ້ ະສຳນງຳນລະຫວຳ່ ງຄ ນກັ ຮຽນ ແລະ ພ່ ແມຜ່ ປູ້ ກົ ຄອງ.
9. ເປັນຜປູ້ ະສຳນງຳນໃນເລ່ ຼືອງຫກັ ສດ, ວທິ ີສອນ, ກດົ ລະບຽບ, ບນັ ຍຳກຳດ ແລະ

ສ່ ງິ ແວດລູ້ອມ.
10. ໃຊອູ້ ຳນຳດໜຳູ້ ທ່ ີຕດັ ສນິ ໃຈກດິ ຈະກຳຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ.
11. ເຮັດໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນຮບັ ຜິດຊອບຕ່ ວຽກທ່ ີຕນົ ເອງເຮັດ.
12. ກຳນດົ ຂນັູ້ ຕອນຂອງບນັ ຫຳເພ່ ຼືອກຳນແກໄູ້ ຂບນັ ຫຳ.
13. ວທິ ີແກບູ້ ນັ ຫຳຈຳກຜນົ ກຳນອະທິບຳຍຂອງກມຸ່ .

9

14. ເຂ້ົູຳໃຈໃນຄວຳມຮສູ້ ຶກ, ກຳນຕດັ ສິນໃຈຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ ແລະ ຫກີ ລຽ່ ງກຳນໃຊຄູ້ ຳ
ຄດິ ຄຳເຫັນຂອງຕນົ ເອງແຕພ່ ຽງຜູ້ດຽວ.

(5) ດຳູ້ ນກຳນປະເມນີ ຜນົ ຜບູ້ ລິຫຳນ:
1. ປະເມນີ ຜນົ ຂະບວນກຳນທຳງດຳູ້ ນຄນຸ ນະພຳບ ແລະ ປະລິມຳນ ໂດຍກຳນປຽບທຽບ

ມຳດຖຳນ ແລະ ຄຳ່ ນຍິ ມົ ທ່ ີກຳນດົ ໄວ.ູ້
2. ຄນູ້ົ ຫຳຈດຸ ອອ່ ນ ແລະ ແກໄູ້ ຂຈດຸ ອອ່ ນດງ່ ັ ກຳ່ ວ.
3. ປະເມນີ ຜນົ ເພ່ ຼືອປບັ ປງຸ ວຽກງຳນ ແລະ ຕວົ ບກຸ ຄະລຳກອນ.
4. ປະເມນີ ຜນົ ເພ່ ຼືອກ່ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມພໃຈທຳງດຳູ້ ນຈດິ ຕະວທິ ະຍຳ ແລະ ປບັ ປງຸ ເລ່ ຼອື ງມະ

ນດຸ ສຳພນັ .
5. ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມເຂ້ົຳູ ໃຈ ແກປ່ ະຊຳຊນົ ໃຫໄູ້ ດຮູ້ ບັ ຄວຳມສນົ ໃຈ ແລະ ກຳນຮວ່ ມມຈືຼ ຳກ

ປະຊຳຊນົ .
6. ປະເມນີ ຄວຳມຄິດເຫັນຂອງປະຊຳຊນົ ເພ່ ືຼອໃຫໄູ້ ດຮູ້ ບັ ກຳນສະນບັ ສະໜນຈຳກປະຊຳຊນົ .
7. ມກີ ຳນປະເມນີ ຜນົ ຢ່ຳງຕ່ ເນ່ ອືຼ ງ ເປັນລະບບົ ອຳດໃຊແູ້ ບບເປັນປຳລະໄນ/ອດັ ຕະໄນ.
8. ສງ່ ົ ເສມີ ກຳນປະເມນີ ຜນົ ຕນົ ເອງ ແລະ ກຳນປບັ ປງຸ ຕນົ ເອງໃນຕວົ ຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ.

ຈຳກທິດສະດທີ ່ ີກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ຜຄູ້ ນ້ົູ ຄວຳູ້ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນ ໝຳຍເຖິງ
ກຳນຮວ່ ມກນັ ເຮັດກດິ ຈະກຳຢ່ຳງໃດຢ່ຳງໜ່ ຶງຂອງກມຸ່ ບກຸ ຄນົ ໂດຍໃຊຂູ້ ະບວນກຳນ ແລະ ຊບັ ພະຍຳ
ກອນທ່ ີເໝຳະສມົ ໃນກຳນດຳເນນີ ກຳນໃຫໄູ້ ປຕຳມເປູ້ົຳໝຳຍຂອງອງົ ກອນ ເພ່ ືຼອໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ອນັ
ສງສດຸ ທ່ ີກຳນດົ ໄວຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ.

2.1.2 ທິດສະດກີ ຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ
1) ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສຶກສຳ
ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ເປັນກດິ ຈະກຳທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ກຳນຈດັ ກຳນສກຶ ສຳ ມນີ ກັ ວຊິ ຳກຳນ

ຫຳຍທ່ຳນໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳໄວດູ້ ່ງັ ນ:ູີ້
Carter Victor Good (1973, p. 14) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳໄວູ້ 2

ປະກຳນດງ່ ັ ນ:ູີ້
1. ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຈດັ ກຳນຄວບຄມຸ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກ

ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫດູ້ ຳເນນີ ໄປຕຳມນະໂຍບຳຍ ແລະ ເປ້ົູຳໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ.ູ້
2. ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ໝຳຍເຖິງ ກຳນຈດັ ກຳນຄວບຄມຸ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກ

ໃນກຳນດຳເນນີ ກດິ ຈະກຳນຂອງໂຮງຮຽນທກຸ ໆແຫງ່ ເພຳະວຳ່ ກດິ ຈະກຳທງັ ໝດົ ເປັນອງົ ປະກອບທ່ ີຊວ່ ຍ
ໃຫກູ້ ຳຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳບນັ ລຕຸ ຳມຈດຸ ປະສງົ .

10

ສມົ ສກັ ດືູຼ້ ຄງົ ເທືຼອງ (2542, ໜຳູ້ . 1) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນກຳນສຶກສຳ ໝຳຍເຖງິ
ກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ທ່ ີບກຸ ຄນົ ຕງັູ້ ແຕສ່ ອງຄນົ ຂ້ຶນູ ໄປຮວ່ ມມກືຼ ນັ ດຳເນນີ ກຳນ ເພ່ ືຼອໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ຢ່ຳງໃດ
ຢ່ຳງໜ່ ຶງ ຫືຼ ຫຳຍໆຢ່ຳງທ່ ີບກຸ ຄນົ ຮວ່ ມກນັ ກຳນດົ ໂດຍໃຊຂູ້ ະບວນກຳນຢ່ຳງເປັນຂະບວນ ແລະ
ໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນດວູ້ ຍເຕັກນກິ ຕຳ່ ງໆຢ່ຳງເໝຳະສມົ .

ພະຍອມ ວງົ ສຳນສີ (2545, ໜ້ຳູ . 5) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນກຳນສຶກສຳ ໝຳຍເຖິງ
ຂະບວນກຳນທ່ ີຜບູ້ ລິຫຳນໃຊສູ້ ລິ ະປະ ແລະ ກນົ ອບຸ ຳຍໃນກຳນດຳເນນີ ກຳນ ເພ່ ຼືອໃຫອູ້ ງົ ກອນບນັ ລເຸ ປ້ົູຳ
ໝຳຍສຳມຳດດຳລງົ ຊວີ ດິ ຢ່ໃນອງົ ກອນສງັ ຄມົ ໄດຢູ້ ່ຳງມຄີ ວຳມສກຸ .

ຈຳກທິດສະດທີ ່ ີກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ຜຄູ້ ນູົ້ ຄວຳູ້ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ
ໝຳຍເຖງິ ກຳນດຳເນນີ ກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆຂອງກມຸ່ ຄນົ ທ່ ີມໜີ ູ້ຳທ່ ີກຽ່ ວກບັ ກຳນສກຶ ສຳ ເພ່ ອືຼ ພດັ ທະນຳຄນົ
ໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບທງັ ຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມຄດິ , ຄວຳມສຳມຳດ, ຄວຳມເປັນຄນົ ດີ ແລະ ສຳມຳດດຳລງົ ຊວີ ດິ
ໃນສງັ ຄມົ ໄດຢູ້ ່ຳງມຄີ ວຳມສກຸ .

2.1.3 ຂອບເຂດກຳນບລິຫຳນກຳນສຶກສຳ
ຫວນ ພິນທພຸ ນັ (2553, ໜູ້ຳ. 12) ໄດວູ້ ເິ ຄຳະກຽ່ ວກບັ ຂອບເຂດກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳແຕ່ກອ່ ນ

ອ່ ນຼື ໝດົ ທ່ຳນໄດຍູ້ ກົ ໃຫເູ້ ຫັນກຽ່ ວກບັ ຂອບເຂດຂອງກຳນບລິຫຳນ ແບງ່ ອອກເປັນ 3 ຂະແໜງໃຫຍ່
ດວູ້ ຍກນັ ເຊ່ ັນ: ກຳນບລິຫຳນລດັ (Public Administration), ກຳນບລິຫຳນທລຸ ະກດິ (Business
Administration) ແລະ ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ (Education Administration), ກຳນບລິຫຳນກຳນ
ສກຶ ສຳເປັນກຳນບລິຫຳນກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ເພ່ ຼືອພດັ ທະນຳຄນົ ໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ ໃຫເູ້ ປັນຄນົ ດຄີ ນົ ເກ່ ັງ ຄ:ຼື
ໃຫມູ້ ທີ ງັ ຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ຄວຳມຄດິ ແລະ ຄວຳມເປັນຄນົ ດີ ໂດຍບ່ ໄດຫູ້ ວງັ ຜນົ ກຳໄລເປັນເງນິ
ເຊ່ ງິ ຜໃູ້ ຫບູ້ ລກິ ຳນ ແມນ່ ຄສອນ, ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນ, ອະທິກຳນບດຕີ ະຫອດເຖງິ ຜບູ້ ລິຫຳນກຳນ
ສກຶ ສຳຕຳ່ ງໆ ທ່ ີເປັນຄນົ ມຄີ ນຸ ນະພຳບ, ມຄີ ວຳມຮຄູ້ ວຳມສຳມຳດ ແລະ ເປັນແບບຢ່ຳງໃຫຜູ້ ມູ້ ຳຮບັ ບລິ
ກຳນສວ່ ນຜມູ້ ຳຮບັ ບລິກຳນ ແມນ່ ເດັກທ່ ີຍງັ ບ່ ທນັ ມລີ ຳຍໄດ,ູ້ ຜນົ ຜະລິດຈຳກກຳນບລິຫຳນນູີ້ ແມນ່ ເປັນ
ນຳມມະທຳ ຄ:ຼື ເດັກໄດຮູ້ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳໃຫເູ້ ປັນຄນົ ດີ ແລະ ມຄີ ນຸ ນະພຳບໃນຕ່ ໜູ້ຳ ຄ:ືຼ ມຄີ ວຳມຮ,ູ້
ຄວຳມສຳມຳດ, ຄວຳມຄດິ ແລະ ຄວຳມເປັນຄນົ ດີ ເຊ່ ງິ ຜນົ ຜະລິດດ່ງັ ກຳ່ ວນູ້ີ ແມນ່ ຈະເບ່ ິງເຫັນຍຳກ
ສະນນັູ້ , ມນັ ຈ່ງິ ເປັນວຽກທ່ ີລະອຽດອອ່ ນ, ໃນນກູີ້ ຳນພດັ ທະນຳ ແມນ່ ມກີ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງໂຮງ
ຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ ໃນເຂດເທດສະບຳນຜ້ອູ ຳນວຍກຳນ, ຄສອນເປັນຕນົູ້ . ສະນນັູ້ , ກຳນບລິ
ຫຳນກຳນສກຶ ສຳມນັ ຈ່ ງິ ແຕກຕຳ່ ງຈຳກກຳນບລິຫຳນລດັ ແລະ ກຳນບລິຫຳນທລຸ ະກດິ ຄ:ຼື

ກຳນບລິຫຳນລດັ ແມນ່ ມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພ່ ຼອື ໃຫປູ້ ະຊຳຊນົ ຢ່ດມີ ສີ ກຸ ຄຼື: ມໄີ ຟຟູ້ຳ, ນຳູ້ ປະປຳ, ຮອ່ ງລະ
ບຳຍນຳູ້ , ຫນົ ທຳງ, ບລິກຳນສຳທຳລະນະສກຸ , ກຳນຈດັ ຫຳອຳຊບີ , ເຊ່ ງິ ກຳນບລິຫຳນດງ່ ັ ກຳ່ ວແມນ່ ບ່
ໄດຫູ້ ວງັ ຜນົ ກຳໄລເປັນເງນິ ແລະ ເປັນກຳນບລິຫຳນຕງັູ້ ແຕ່ລະດບັ ຊຳດ ຄຼື: ແຂວງ, ເມອືຼ ງ, ເຂດ,

11

ບູ້ຳນຜູ້ບລິກຳນແມນ່ ນຳຍກົ ລດັ ຖະມນົ ຕີ, ລດັ ຖະມນົ ຕີ, ຫວົ ໜູ້ຳຫອູ້ ງກຳນ, ຫວົ ໜູ້ຳກມົ , ເຈ້ົູຳແຂວງ,
ເຈົູ້ຳເມອືຼ ງ, ຫວົ ໜ້ຳູ ເຂດນຳຍບູ້ຳນ, ທ່ ີມຳຮບັ ບລິກຳນແມນ່ ຜທູ້ ່ ີບນັ ລນຸ ຕິ ິພຳວະ ຫຼື ຜໃູ້ ຫຍ່ ແລະ ເປັນຜູ້
ທ່ ີມລີ ຳຍໄດແູ້ ລວູ້ , ຜນົ ຜະລດິ ຈຳກຳນບລິຫຳນນູ້ີ ແມນ່ ເປັນຮບປະທຳ ຄ:ືຼ ໄຟຟູ້ຳຫນົ ທຳງ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ
ໃນນີູ້ ມກີ ຳນຮຽນກຳນສອນກນັ ໃນຄະນະລດັ ຖະສຳດ ແລະ ໃນຄະນະລດັ ຖະບຳນ. ສວ່ ນກຳນບລິຫຳນ
ທລຸ ະກດິ ແມນ່ ເປັນກຳນບລຫິ ຳນຂອງເອກະຊນົ ເຊ່ ັນ: ສະຖຳນທ່ ີປະກອບກຳນທະນຳຄຳນ, ໂຮງງຳນ
ອດຸ ສຳຫະກຳ, ໂຮງແຮມ, ບລສິ ດັ , ຮຳູ້ ນຄຳູ້ ເປັນກຳນບລິຫຳນທ່ ີຫວງັ ຜນົ ກຳໄລເປັນເງນິ , ຜໃູ້ ຫບູ້ ລກິ ຳນ
ແມນ່ ຜຈູ້ ດັ ກຳນໃຫຍທ່ ະນຳຄຳນ, ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງແຮມເປັນຕນູ້ົ , ຜທູ້ ່ ີມຳຮບັ ບລິກຳນ ແມນ່ ຜທູ້ ່ ີບນັ ລຸ
ຕິນພິ ຳວະ ຫຼື ຜູ້ໃຫຍ່ ແລະ ເປັນຜູ້ທ່ ີມລີ ຳຍໄດແູ້ ລູ້ວ, ສະນນັູ້ , ຜນົ ຜະລິດ ແມນ່ ເປັນຮບປະທຳ ຄືຼ:
ຜນົ ກຳໄລເປັນເງນິ , ຜະລດິ ຕະພນັ ຈຳກໂຮງງຳນພຳຍຫງັ ທ່ ີປູ້ອນເປັນວດັ ຖຸດບິ ເຂູ້ຳົ ໄປ ເຮົຳຈະໄດໝູ້ ຳກ
ໄມກູ້ ະປ໋ອງ, ວທິ ະຍ,ຸ ໂທລະທດັ , ຕເູ້ ຢັນ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ, ໃນນນັູ້ ແມນ່ ກຳນຮຽນກຳນສອນກນັ ໃນຄະນະບ
ຫຳນທລຸ ະກດິ ແລະ ຄະນະກຳນຄຳູ້ ເປັນຕນູ້ົ .

ສະຫບຼຸ ໄດວູ້ ຳ່ ຂອບເຂດຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສຶກສຳ ແມນ່ ກຳນບລິຫຳນທ່ ີຢ່ໃນຂອບເຂດກຳນ
ຜະລິດຄນົ ຄ:ືຼ ເດັກທ່ ີຍງັ ບ່ ທນັ ມລີ ຳຍໄດູ້ ເພ່ ອືຼ ໃຫກູ້ ຳຍເປັນຄນົ ດີ ແລະ ມຄີ ນຸ ນະພຳບພອູ້ ມທງັ ຄວຳມສຳ
ມຳດທ່ ີແນນ່ ອນໃນອະນຳຄດົ ໂດຍບ່ ໄດຫູ້ ວງັ ຜນົ ກຳໄລຜຳ່ ນຄ-ອຳຈຳນ, ຜບູ້ ລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳຂນັູ້ ຕຳ່ ງໆ
ທ່ ີມຄີ ນຸ ນະພຳບ, ມຄີ ວຳມສຳມຳດ ແລະ ເປັນແບບຢ່ຳງທ່ ີດໃີ ຫແູ້ ກເ່ ດັກ, ກຳນບລິຫຳນນເີູ້ ປັນວຽກທ່ ີລະ
ອຽດອອ່ ນ ເພຳະຜນົ ຜະລິດເປັນນຳມມະທຳ ຄ:ືຼ ບ່ ສຳມຳດເບ່ ິງເຫັນໄດຄູ້ ກືຼ ບັ ກຳນບລິຫຳນລດັ ແລະ
ກຳນບລິຫຳນທລຸ ະກດິ .

2.1.4 ທິດສະດກີ ຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສຶກສຳສມົ ບນ
1) ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ
ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ ໝຳຍເຖງິ ໜຳູ້ ທ່ ີຫກັ ຂອງຜບູ້ ລິຫຳນໂຮງຮຽນທ່ ີຈະຕອູ້ ງປະຕບິ ດັ ວຳງ

ແຜນເປັນກຳນເລ່ ມີ ຕນ້ົູ ຊວ່ ຍໃຫຜູ້ ບູ້ ລິຫຳນໂຮງຮຽນຕດັ ສນິ ໃຈດຳເນນີ ງຳນຕຳມຈດຸ ປະສງົ ແລະ ລະດບັ
ຄຳດໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ.ູ້ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນຍງັ ເປັນກຳນຄມູຸ້ ຄອງຊບັ ພະຍຳກອນທ່ ີມຢີ ່ຢຳ່ ງຈຳກດັ ຂອງ
ໂຮງຮຽນ ເພ່ ຼືອໃຫຖູ້ ຼກື ນຳໃຊຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ ມປີ ະສດິ ທິຜນົ .

ໂຮງຮຽນເປັນໜວ່ ຍງຳນຂອງກຳນສກຶ ສຳທ່ ີສຳຄນັ ທ່ ີສດຸ , ໃນນນັູ້ ຜູ້ອຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນມບີ ດົ
ບຳດສຳຄນັ ຕດັ ສິນຜນົ ກຳນສກຶ ສຳໃນໂຮງຮຽນ, ຢຳກປະຕິບດັ ພຳລະກດິ ໃຫມູ້ ປີ ະສິດທິພຳບ, ຜອູ້ ຳນວຍ
ກຳນຕູ້ອງມຄີ ວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ຄນຸ ນະທຳ ແລະ ຄນຸ ລກັ ສະນະທ່ ີດີເຊ່ ງິ ຈຳເປັນຕອູ້ ງສຶກສຳອບົ ຮມົ
ແລະ ເຝິກຝນົ ຢ່ຕະຫອດເວລຳ, ຖຳູ້ ບ່ ດ່ງັ ນນັູ້ ຜູ້ອຳນວຍກຳນຈະບ່ ເຂຳົູ້ ໃຈບດົ ບຳດໜຳູ້ ທ່ ີຂອງຕນົ , ບ່ ເຫັນ
ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນວຳງແຜນ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນເທ່ ົຳທ່ ີຄວນ, ຂຳດກຳນຄວບຄມຸ , ຕິດຕຳມ,
ນເິ ທດ ແລະ ຕລີ ຳຄຳໝຳກຜນົ ຂອງໂຮງຮຽນຢ່ຳງເປັນລະບບົ , ຂຳດເທັກນກິ ແລະ ເທັກໂນໂລຊກີ ຳນ

12

ບລິຫຳນ, ຂຳດເທັກນກິ ກຳນເປັນຜນູ້ ຳ, ເທັກນກິ ກຳນແກໄູ້ ຂບນັ ຫຳຕຳ່ ງໆ (ນຳລີ ບວົ ສງັ ທອງ 2014,
ໜ້ຳູ . 93)

ດຳລຳສກັ ລຳດສະວງົ (2014, ໜູຳ້ . 133) ໄດສູ້ ະຫບຸຼ ວຳ່ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນເປັນພຳລະ
ກດິ ຫກັ ຂອງຜບູ້ ລິຫຳນທ່ ີຈະຕອູ້ ງກຳນດົ ແບບແຜນວທິ ີກຳນ ແລະ ຂນັູ້ ຕອນຕຳ່ ງໆ ໃນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກ
ງຳນໄວຢູ້ ່ຳງມລີ ະບບົ ເພຳະຖຳູ້ ລະບບົ ກຳນບລິຫຳນວຽກງຳນບ່ ດີ ຈະກະທບົ ກະເທືຼອນຕ່ ສວ່ ນອ່ ນຼື ໆຂອງ
ໜວ່ ຍງຳນນກັ ບລິຫຳນທ່ ີດີຕອູ້ ງຮຈູ້ ກັ ເລືຼອກວທິ ີກຳນບລິຫຳນທ່ ີເໝຳະສມົ ແລະ ມປີ ະສດິ ທິພຳບ ເພ່ ຼືອຈະ
ໃຫວູ້ ຽກງຳນນນັູ້ ບນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ທ່ ີວຳງໄວກູ້ ຳນບລິຫຳນງຳນນນັູ້ ຈະຕອູ້ ງໃຫວູ້ ທິ ະຍຳສຳດ ແລະ ສິລະປະ
ເພຳະວຳ່ ກຳນດຳເນນີ ງຳນຕຳ່ ງໆ ບ່ ພຽງແຕ່ກດິ ຈະກຳທ່ ີຜບູ້ ລິຫຳນຈະເຮັດພຽງຄນົ ດຽວເທ່ ົຳນນັູ້ ແຕຍ່ ງັ ມີ
ຜຮູ້ ວ່ ມງຳນອີກຫຳຍຄນົ .

ກງົ ສີ ສີສພຸ ນັ ແລະ ປະພດັ ຊຳນຳຣດັ (2010, ໜູ້ຳ. 46-47) ໄດກູ້ ຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ ກຳນຄມູຸ້
ຄອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳ ໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ີູ້

(1) ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ
ກຳນຄມຸູ້ ຄອງວຽກງຳນຕຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນແນໃສຈ່ ດຸ ປະສງົ ຕນູ້ົ ຕ ດ່ງັ ນ:ີູ້
- ເພ່ ອືຼ ໃຫວູ້ ຽກງຳນຕຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນດຳເນນີ ໄປດວູ້ ຍຄວຳມຮຽບຮວູ້ ຍ.
- ເພ່ ືອຼ ໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນຢ່ໃນໂຮງຮຽນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນໄດຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ.
- ເພ່ ຼືອແກໄູ້ ຂບນັ ຫຳໃນກຳນເຄ່ ອືຼ ນໄຫວວຽກງຳນຕຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນ.
- ເພ່ ຼືອໃຫວູ້ ຽກງຳນຕຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນບນັ ລເຸ ປົູ້ຳໝຳຍ.
- ເພ່ ຼອື ເປັນກຳນສະໜອງນະໂຍບຳຍຂອງໜ່ວຍງຳນຮບັ ຜດິ ຊອບລະດບັ ສງ.
- ເພ່ ືອຼ ເປັນກຳນກະກຽມກຳນປ່ຽນແປງຂອງແນວຄິດໃໝໃ່ ນກຳນປະຕິບດັ ກຳນສຶກສຳ.

(2) ບນັ ດຳວຽກງຳນໃນກຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພ່ ຼອື ໃຫກູ້ ຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນຂອງໂຮງຮຽນບນັ ລເຸ ປູ້ົຳ

ໝຳຍຕນົູ້ ຕຄຼື ໃຫນູ້ ກັ ຮຽນບນັ ລເຸ ປູ້ົຳໝຳຍທ່ ີໄດກູ້ ຳນດົ ໄວູ້ ເຊ່ ັນ: ມຄີ ວຳມຮ,ູ້ ມຄີ ນຸ ສມົ ບດັ ແລະ ມຄີ ວຳມ
ສຳມຳດພູນືຼ້ ຖຳນໃນກຳນດຳລງົ ຊວີ ິດ, ມຄີ ວຳມສກຸ , ເປັນສະມຳຊກິ ທ່ ີດຂີ ອງສງັ ຄມົ ແລະ ຂອງຊຳດ.
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນຈະບນັ ລຜຸ ນົ ສຳເລັດໄດູ້ ຕອູ້ ງອຳໄສຂະບວນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນຈຳນວນໜ່ ຶງຢ່
ໃນໂຮງຮຽນ, ທ່ ີພວກເຮົຳເອນູ້ີ ວຳ່ : “ວຽກງຳນກຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ” ເຊ່ ິງປະກອບດວູ້ ຍ:

1. ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ.
2. ວຽກງຳນກດິ ຈະກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນ.
3. ວຽກງຳນບກຸ ຄະລຳກອນ.
4. ວຽກງຳນຫອູ້ ງກຳນ-ກຳນເງນິ .

13

5. ວຽກງຳນອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ (ຊບັ ສນິ ).
6. ວຽກງຳນອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ .
7. ວຽກງຳນສຳພນັ ຊມຸ ຊນົ .
ຈຳກຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ ຜູ້ຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ສຳມຳດສະຫຸບຼ ໄດວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນ
ໂຮງຮຽນ ໝຳຍເຖງິ ຂະບວນກຳນບລິຫຳນ ແລະ ກຳນໃຫຄູ້ ວຳມຮວ່ ມມກຼື ນັ ລະຫວຳ່ ງຜບູ້ ລິຫຳນ,
ຜຊູ້ ວ່ ຍບລິຫຳນຄສອນ ແລະ ຜກູ້ ຽ່ ວຂອູ້ ງທງັ ໝດົ ເພ່ ອຼື ໃຫບູ້ ນັ ລໝຸ ຳກຜນົ ຕຳມຈດຸ ປະສງົ ຢ່ຳງມຄີ ນຸ ນະ
ພຳບ, ປະສດິ ທິພຳບ ແລະ ໄດມູ້ ຳດຖຳນຫຳຍຂນູ້ຶ ຕ່ ໄປ.
2) ຄວຳມໝຳຍຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນ
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນວຳງແຜນ, ກຳນຈດັ ກຳນ, ກຳນບລິກຳນ, ກຳນເອູ້ືຼອຍ
ອຳນວຍ, ກຳນຄວບຄມຸ , ກຳນບນັ ຊຳ, ກຳນສງ່ ົ ເສມີ , ຕດິ ຕຳມ, ກວດກຳ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ວຽກງຳນວິ
ຊຳກຳນ, ວຽກງຳນກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນ, ວຽກງຳນບກຸ ຄະລຳກອນ, ວຽກງຳນຊບັ ສນິ , ວຽກງຳນຫອູ້ ງ-
ກຳນເງນິ , ວຽກງຳນອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ ແລະ ວຽກງຳນສຳພນັ ຊມຸ ຊນົ ໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ
ປະສດິ ທິຜນົ ສງສດຸ . ເມ່ອຼື ພິຈຳລະນຳທຽບກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຫກັ ຂອງກຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ ຈະເຫນັ ໄດວູ້ ຳ່
ວຽກວຊິ ຳກຳນເປັນວຽກງຳນໃຈກຳງ ທ່ ີເຮັດໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ປະສງົ ຂອງໂຮງຮຽນໂດຍກງົ . ວຽກງຳນໃນກຳນ
ຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນແບງ່ ອອກເປັນ 2 ປະເພດດງ່ ັ ນ:ູ້ີ
1. ວຽກໃຈກຳງເປັນວຽກງຳນທ່ ີຈຳເປັນ ເພ່ ອຼື ໃຫນູ້ ກັ ຮຽນບນັ ລຈຸ ດຸ ໝຳຍຂອງຫກັ ສດໂດຍກງົ ກຄຼື
ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ.
2. ວຽກງຳນສະໜບັ ສະໜນເປັນວຽກງຳນທ່ ີຊວ່ ຍສງ່ ົ ເສມີ ໃຫກູ້ ຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນເປັນປະສດິ
ທິພຳບຄ:ຼື ວຽກງຳນຄມຸູ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນ, ວຽກງຳນກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນ, ວຽກຫອູ້ ງກຳນກຳນເງນິ ,
ວຽກອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ, ວຽກອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ ແລະ ວຽກພວົ ພນັ ລະຫວຳ່ ງໂຮງຮຽນກບັ ຊຸມຊນົ
ກຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນແບງ່ ອອກແບງ່ ອອກເປັນ 7 ດງ່ ັ ນ:ີູ້
1) ເປັນກຳນຄິດເພ່ ຼືອກະກຽມ ແລະ ແກໄູ້ ຂບນັ ຫຳໄວລູ້ ່ວງໜ້ຳູ ຢ່ຳງມຈີ ດຸ ໝຳຍ ແລະ
ພດັ ທະນຳໄປຂຳູ້ ງໜູຳ້ ເຊ່ ິງຈະຊວ່ ຍໃຫກູ້ ຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນຂອງໂຮງຮຽນມປີ ະສດິ ທິຜນົ ຫຳຍຂນຶູ້ .
2) ໃນແຜນຈະຊບີູ້ ອກຈດຸ ປະສງົ , ລະດບັ ຄຳດໝຳຍ, ຂນັູ້ ຕອນ, ໄລຍະເວລຳ, ສະຖຳນທ່ ີ
(ມເີ ປົູ້ຳໝຳຍຈະແຈງູ້ ) ເຮັດໃຫສູ້ ະດວກໃນກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຕບິ ດັ . ນອກຈຳກນນັູ້ , ຍງັ ສຳມຳດວດັ ແທກ
ຄວຳມສຳເລັດໄດດູ້ ວູ້ ຍກຳນຕິດຕຳມ, ປະເມນີ ຜນົ ແລະ ຕຳມຕວົ ຊບູ້ີ ອກທ່ ີໄດກູ້ ຳນດົ ໄວໃູ້ ນແຜນ.
3) ໃນກລະນສີ ະພຳບແວດລູ້ອມມກີ ຳນປ່ຽນແປງ ບ່ ວຳ່ ຈະມຳຈຳກພຳຍໃນ ຫຼື ພຳຍນອກ
ໂຮງຮຽນກສຳມຳດປບັ ປງຸ ແກໄູ້ ຂໄດທູ້ ນັ ກບັ ເວລຳ.

14

4) ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນສຳມຳດພິຈຳລະນຳ ຕດັ ສິນໃຈໄດຢູ້ ່ຳງມຫີ ກັ ກຳນ ໂດຍກຳນ
ອຳູ້ ງອງີ ໃສແ່ ຜນໂຮງຮຽນທ່ ີໄດກູ້ ຳນດົ ໄວ.ູ້

5) ເຮັດໃຫຮູ້ ຄູ້ ວຳມເປັນມຳຂອງອະດດີ , ສະພຳບປດັ ຈບຸ ນັ ແລະ ກຳນຄຳດຄະເນໃນອະ
ນຳຄດົ ເຊ່ ງິ ເປັນຜນົ ປະໂຫຍດຕ່ ກຳນພດັ ທະນຳໂຮງຮຽນ.

6) ສຳມຳດໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນທ່ ີມຢີ ່. ຢ່ຳງປະຫຍດັ , ຄມຸູ້ ຄຳ່ , ຮແູ້ ຫງ່ ຊບັ ພະຍຳກອນທ່ ີຕອູ້ ງ
ກຳນຈະລະດມົ ຈຳກທກຸ ພຳກສວ່ ນໃນສງັ ຄມົ ຕຳມຄວຳມຈຳເປັນ ແລະ ຄວຳມເໝຳະສມົ .

7) ເຮັດໃຫເູ້ ກດີ ກຳນຮວ່ ມມຼື ໃນກຳນປະສຳນວຽກງຳນຂອງໜ່ວຍງຳນຕຳ່ ງໆ ພຳຍໃນໂຮງ
ຮຽນເຮັດໃຫວູ້ ຽກງຳນບ່ ມກີ ຳນຊບັ ຊອູ້ ນກນັ .

ວຽກງຳນໃຈກຳງ ວຽກງຳນວຊິ ຳກຳນ

ວຽກງຳນກຳນຄມຸູ້ ວຽກງຳນກຳນຄມູຸ້ ຄອງນກັ ຮຽນ
ຄອງໂຮງຮຽນ ວຽກງຳນບກຸ ຄະລຳກອນ
ວຽກງຳນຫອູ້ ງກຳນ-ກຳນເງນິ
ວຽກງຳນສະ ວຽກອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ
ໜບັ ສະໜນ ວຽກອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ສະຫຳຊນົ
ວຽກພວົ ພນັ ໂຮງຮຽນກບັ ຊມຸ ຊນົ

ຮບ 1: ແຜນວຳດວຽກງຳນຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ
(1) ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນ

 ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນ.
 ມຳດຖຳນຂອງຜອູ້ ຳນວຍກຳນທ່ ີດ.ີ

- ດຳູ້ ນຄວຳມຮ.ູ້
- ດຳູ້ ນຄວຳມສຳມຳດ ແລະ ຄວຳມຊຳນຊິ ຳນຳນ.
- ດຳູ້ ນຄນຸ ນະທຳ ແລະ ຄນຸ ສມົ ບດັ ທ່ ີດຂີ ອງຜອູ້ ຳນວຍກຳນ.
 ລກັ ສະນະຂອງຜບູ້ ລິຫຳນທ່ ີດ.ີ
3) ລກັ ສະນະຂອງກຳນວຳງແຜນພດັ ທະນຳໂຮງຮຽນ
1) ມຈີ ດຸ ປະສງົ ແລະ ລະດບັ ຄຳດໝຳຍທ່ ີຈະແຈງູ້ ແນນ່ ອນ ແລະ ເຂຳູົ້ ໃຈງຳ່ ຍ.
2) ມຄີ ວຳມສອດຄອ່ ງກບັ ແຜນໃນລະດບັ ຕຳ່ ງໆ ໂດຍສະເພຳະແຜນ ແລະ ນະໂຍບຳຍຂອງ
ຂນັູ້ ເທິງ.
3) ມກີ ຳນພຈິ ຳລະນຳນຳເອົຳຊບັ ພະຍຳກອນມະນດຸ ທ່ ີມຢີ ່ມຳໃຊໃູ້ ຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງສດຸ .

15

4) ມຄີ ວຳມໜກັ ແໜູ້ນ, ສຳມຳດປບັ ປງຸ ແລະ ແກໄູ້ ຂໃຫເູ້ ໝຳະສມົ ກບັ ສະພຳບ ແລະ ສະຖຳ
ນະກຳນທ່ ີມກີ ຳນປ່ຽນແປງ.

5) ຜທູ້ ່ ີຮບັ ຜດິ ຊອບໃນກຳນວຳງແຜນຕອູ້ ງປະກອບດວູ້ ຍຜທູ້ ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງທງັ ໝດົ .
6) ກຳນດົ ຜຮູ້ ບັ ຜິດຊອບໃນແຕລ່ ະວຽກງຳນ ເພ່ ືຼອບ່ ໃຫເູ້ ກດີ ຄວຳມສບັ ສນົ ໃນກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຕິ
ບດັ ແຜນ.
7) ຕອູ້ ງໃຊຂູ້ ມູ້ ນໃນກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ.
8) ຕອູ້ ງມລີ ະບບົ ກຳກບັ ຕດິ ຕຳມ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະຕິບດັ ແຜນ.
9) ມຄີ ວຳມພອູ້ ມ ແລະ ຄວຳມເປັນໄປໄດທູ້ ຳງດຳູ້ ນຊບັ ພະຍຳກອນ ໂດຍສະເພຳະບກຸ ຄະລຳ
ກອນ, ງບົ ປະມຳນ ແລະ ສ່ ງີ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກອ່ ນຼື ໆ.
10) ມແີ ຜນກຳນດຳເນນີ ງຳນ ແລະ ໂຄງກຳນທ່ ີສອດຄອ່ ງກບັ ແຜນກຳນ.
4) ຫກັ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ
ໄດມູ້ ນີ ກັ ວຊິ ຳກຳນຫຳຍໆທຳ່ ນ ເວົູ້ຳເຖິງ ຫກັ ກຳນກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນຕຳມຂອບເຂດ ແລະ
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງບລິຫຳນວຽກງຳນໂຮງຮຽນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ
ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳວຽກງຳນວໄິ ຈຂອງ (Robert's Fish) ໄດສູ້ ະຫຸຼບງຳນວໄິ ຈໄວູ້ 4
ປະກຳນເພ່ ມີ ງຳນບລິຫຳນກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນອີກປະກຳນໜ່ ຶງ ຈ່ງິ ໄດງູ້ ຳນກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳໃນ
ໜູຳ້ ທ່ ີຄໃຫຍໄ່ ວູ້ 5 ປະກຳນ (ນບົ ພງົ ບນຸ ຈດິ ຕຳດນຸ 2534, ໜຳູ້ . 18) ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ

1. ກຳນໃຫໂູ້ ອກຳດທຳງກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ປບັ ປງຸ ກຳນສກຶ ສຳຂອງໂຮງຮຽນ ຫຼື ກຳນບລິ
ຫຳນວຊິ ຳກຳນ.

2. ກຳນບລິຫຳນບກຸ ຄະລຳກອນຂອງໂຮງຮຽນ.
3. ກຳນບລິຫຳນທ່ ີກຽ່ ວກບັ ຊຸມຊນົ ແລະ ກຳນປະຊຳສຳພນັ ໂຮງຮຽນ.
4. ກຳນບລິຫຳນກຽ່ ວກບັ ອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ, ຮບກຳນ, ກຳນເງນິ ແລະ ກຳນໃຫບູ້ ລິກຳນ.
5. ກຳນບລິຫຳນກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນ.
ປຣຍີ ຳພອນ ວງົ ອະນຕຸ ໂລດ (2553, ໜູ້ຳ. 9) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ຫກັ ກຳນບລິຫຳນສະຖຳບນັ ກຳນ
ສກຶ ສຳວຳ່ ຜບູ້ ລິຫຳນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳຈະໄດຄູ້ ຳນງຶ ເຖິງຫກັ ກຳນບລິຫຳນດງ່ ັ ນ:ູ້ີ
1. ເປົູ້ຳໝຳຍ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳ ທ່ ີຊດັ ເຈນຜບູ້ ລິຫຳນຕອູ້ ງເຂູຳ້ົ ໃຈ
ເຖງິ ເປົູ້ຳໝຳຍຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳວຳ່ : ເປັນໄປໃນທິດທຳງໃດຈ່ ງິ ຈະຈດັ ງຳນ, ຈດັ ຄນົ , ຈດັ ເງນິ
ແລະ ຈດັ ວດັ ຖອຸ ປຸ ະກອນໄດເູ້ ໝຳະສມົ .

16

2. ຕອູ້ ງມເີ ທັກນກິ ວທິ ີກຳນໃນກຳນບລິຫຳນງຳນ ກຳນບລິຫຳນງຳນທກຸ ປະເທດຍອ່ ມຕອູ້ ງມີ
ເທັກນກິ ວທິ ີກຳນຂນັູ້ ຕອນ ແລະ ຂະບວນກຳນງຳນຄວນມລີ ະບບົ ມຄີ ວຳມຮອບຄອບ ຈ່ງິ ຈະເຮັດວຽກ
ໃຫດູ້ ຳເນນີ ໄປດວູ້ ຍດ.ີ

3. ມກີ ຳນປະເມນີ ຜນົ ເມ່ອຼື ໄດດູ້ ຳເນນີ ກດິ ຈະກຳນໃດ ຄວນຈະມກີ ຳນປະເມນີ ຜນົ ແລະ ຕິດ
ຕຳມຜນົ ງຳນ ເພ່ ືຼອຈະໄດເູ້ ປັນແນວທຳງໃນກຳນປບັ ປງຸ ງຳນໃຫດູ້ ຂີ ູນຶ້ ກຳນເຮັດວຽກທ່ ີຂຳດກຳນປະເມນີ
ຜນົ ຈະບ່ ຊວ່ ຍໃນກຳນພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳ.

ຊຳນໄຊ ອຳຈນິ ສະມຳຈຳນ (2001, ໜ້ຳູ . 3) ໄດກູ້ ຳ່ ວວຳ່ ຜບູ້ ລິຫຳນທ່ ີດີຕອູ້ ງຄຳນງຶ ເຖງິ
ກຳນບລິຫຳນດ່ງັ ນ:້ີູ

1. ຫກັ ຄວຳມເປັນເອກະພຳບຂອງຈດຸ ປະສງົ .
2. ຫກັ ຂອງປະສດິ ທິພຳບ.
3. ຫກັ ຂອງກຳນແບງ່ ວຽກ.
4. ຫກັ ຂອງກຳນນເິ ທດວຽກງຳນ.
5. ຫກັ ຂອງສຳຍອຳນຳດໜຳູ້ ທ່ ີແບບສຳກນົ .
6. ຫກັ ກຳນກະຈຳຍອຳນຳດ ແລະ ລະດບັ ອຳນຳດໜູຳ້ ທ່ ີຂອງກຳນຕດັ ສນິ ໃຈ.
7. ຫກັ ກຳນຄວຳມເປັນເອກະພຳບໃນກຳນບງັ ຄບັ ບນັ ຊຳ.
8. ຫກັ ຂອງຄວຳມສມົ ດນ.
9. ຫກັ ຂອງກຳນກ່ໃຫເູ້ ກດີ ກຳນປະສຳນງຳນ, ກຳນຄວບຄມຸ ແລະ ກຳນສງ່ ັ ກຳນ.
10. ຫກັ ຂອງກຳນພດັ ທະນຳ ແລະ ກຳນເຝກິ ອບົ ຮມົ ກຳນບລິຫຳນ.
11. ຫກັ ຂອງຄວຳມຕ່ ເນ່ອຼື ງ.
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳເອກະສຳນ ກຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ ສຳມຳດສະຫຼບຸ ໄດວູ້ ຳ່ : ຂອບເຂດ
ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນປະກອບດວູ້ ຍ 4 ວຽກ ຄ:ຼື ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ, ກຳນບລິຫຳນງບົ ປະມຳນ,
ກຳນບລິຫຳນບກຸ ຄະລຳກອນ ແລະ ກຳນບລິຫຳນງຳນທ່ວົ ໄປ ເຊ່ ງິ ຫກັ ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນທ່ ີດນີ ນັູ້ ຈຳ
ເປັນທ່ ີຜບູ້ ລິຫຳນຕອູ້ ງຮວູ້ ທິ ີໃນກຳນບລິຫຳນ ໃຫປູ້ ະສບົ ຜນົ ສຳເລັດປະກອບກບັ ກຳນມພີ ຳວະຜູ້ນຳທ່ ີດສີ ່ ງິ
ສຳຄນັ ຄມຼື ກີ ຳນພດັ ທະນຳຢ່ຳງຕ່ ເນ່ອືຼ ງ ແລະ ເປັນລະບບົ ຈ່ງິ ຈະເຮັດໃຫໂູ້ ຮງຮຽນມຄີ ນຸ ນະພຳບ.
1) ກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນຕຳມ 7 ໜຳູ້ ວຽກ
(1) ກຳນຄມຸູ້ ຄອງກຳນບລິຫຳນວິຊຳກຳນ
 ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ

ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ (1996, ໜຳູ້ . 28) ໄດກູ້ ຳນດົ ກຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນ
ວຊິ ຳກຳນໃນໂຮງຮຽນໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳ ແລະ ປະສບົ ກຳນ

17

ຕຳ່ ງໆໃຫແູ້ ກນ່ ກັ ຮຽນຕະຫອດຮອດກຳນອບົ ຮມົ ສນິ ທຳ, ຈະລິຍະທຳ ແລະ ຄວຳມປະພຶດຂອງນກັ ຮຽນ
ເພ່ ຼືອໃຫເູ້ ປັນຄນົ ດມີ ຄີ ວຳມຮູ້ ຄວຳມສຳມຳດພທ່ ີຈະທຳມຳຫຳລຽູ້ ງຊບີ ແລະ ຢ່ຮວ່ ມກນັ ຢ່ຳງມຄີ ວຳມສະ
ຫງບົ ສກຸ ໄດມູ້ ຄີ ວຳມພໃຈຕຳມມຳດຖຳນ ແລະ ສະພຳບຄວຳມເປັນຢ່ຂອງທ້ອູ ງຖ່ ນິ ແລະ ສງັ ຄມົ ຕຳມ
ສມົ ຄວນ.

ກຳນຄມູຸ້ ຄອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳທຸກຢ່ຳງໃນໂຮງຮຽນ
ເຊ່ ງິ ກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ກຳນປບັ ປງຸ ແລະ ພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫໄູ້ ດຮູ້ ບັ ຜນົ ດີ ແລະ ໃຫແູ້ ທດ
ເໝຳະກບັ ເປູ້ົຳໝຳຍຂອງຫກັ ສດ, ກຳນຄມູຸ້ ຄອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນວຽກໃຈກຳງ ຫຼື ເປັນຫວົ ໃຈ
ຂອງກຳນຄມູຸ້ ຄອງໂຮງຮຽນທ່ ີຜບູ້ ລິຫຳນແລະຄມູຸ້ ຄອງທກຸ ລະດບັ ຈະໃຫຄູ້ ວຳມສຳຄນັ ເປັນຢ່ຳງຍ່ ງິ ; ສວ່ ນ
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງວຽກງຳນດຳູ້ ນອ່ ນືຼ ໆນນັູ້ ເຖງິ ຈະມຄີ ວຳມສຳຄນັ ເຊ່ ັນດຽວກນັ ກ່ຕຳມ ແຕກ່ ່ເປັນພຽງສວ່ ນສ່ງົ
ເສມີ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນໃຫວູ້ ຽກງຳນວຊິ ຳກຳນໄດດູ້ ຳເນນີ ໄປຢ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ.

 ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ໂດຍທ່ວົ ໄປພຳລະກດິ ໃນໂຮງຮຽນມກັ ຈະແຍກອອກເປັນ 7 ໜູ້ຳວຽກ, ແຕ່ກມບີ ຳງບ່ອນ

ອຳດຈະແຍກຂອູ້ ຍ ຫືຼ ຫຳຍກວ່ ຳນູ້ີ ເຊ່ ງິ ຂນູຶ້ ຢ່ກບັ ຂະໜຳດຂອງໂຮງຮຽນ, ແຕບ່ ່ ມໂີ ຮງຮຽນລະດບັ ໃດທ່ ີບ່
ມກີ ຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ, ຈ່ງິ ຖວືຼ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ເປັນວຽກງຳນຫກັ ຂອງໂຮງຮຽນ (ວຽກງຳນ
ໃຈກຳງ).

ກມົ ສຳມນັ ສກຶ ສຳ ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ (2013, ໜູ້ຳ. 18) ໄດວູ້ ຳງຂອບ
ເຂດ ກຳນຄມຸູ້ ຄອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນຂອງໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳຂອງຜບູ້ ລິຫຳນ ແລະ ຄມຸູ້
ຄອງທກຸ ລະດບັ ນນັູ້ ເຊ່ ງິ ໄດກູ້ ຳນດົ ໄວໃູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ງຳນວຊິ ຳກຳນໂຮງຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳມີ 4
ດຳູ້ ນຄຼື: ກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດ ຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ກຳນສ່ງົ ເສມີ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນ ແລະ ກຳນວດັ ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

1. ດຳູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດ:
1) ກຳນສກຶ ສຳເນອູືຼ້ ໃນ ແລະ ກຳນກຳນດົ ຫກັ ສດ.
2) ກຳນກຳນດົ ນະໂຍບຳຍ, ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນສອນ.
3) ກຳນຄມຸູ້ ຄອງກຳນນຳເອົຳຫກັ ສດໄປໃຊ,ູ້ ປຼູ້ືມຕຳລຳ, ອປຸ ະກອນ ແລະ ອປຸ ະກອນສ່ ືຼ

ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
2. ດຳູ້ ນຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ:
1) ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນກຳນສອນ.
2) ກຳນຕດິ ຕຳມ ແລະ ຊຸກຍກູ້ ຳນແຕ່ງແຜນກຳນສອນ (ບດົ ສອນ).
3) ກຳນຮວ່ ມໂມງສອນ ແລະ ຖອດຖອນຜນົ ຮຽນ.

18

4) ກຳນຕດິ ຕຳມກຳນຮຽນກຳນສອນ.
5) ກຳນຜະລິດສ່ ໃຼື ຊກູ້ ຳນຮຽນກຳນສອນ.
3. ດຳູ້ ນອປຸ ະກອນສ່ ກຼື ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ:
1) ປະເພດອປຸ ະກອນສ່ ກືຼ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
2) ແນວຄດິ ໃນກຳນຈດັ ແຫງ່ ກຳນຮຽນຮ.ູ້
3) ຫກັ ກຳນຈດັ ບນັ ຍຳກຳດ ແລະ ສ່ ິງແວດລອູ້ ມຂອງໂຮງຮຽນ.
4) ປະເພດແຫງ່ ຮຽນຮ.ູ້
4. ດຳູ້ ນກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ:
1) ກຳນຈດັ ຕຳຕະລຳງ ແລະ ຈດັ ຕງັູ້ ກຳນສອບເສັງພຳກຮຽນ ແລະ ປີຮຽນ.
2) ກຳນປະຊຸມຜນົ ກຳນຕດັ ສນິ ຂອງນກັ ຮຽນ.
3) ກຳນສະຫຼຸບ ແລະ ວຳງແຜນກຳນປະຊຸມວຊິ ຳກຳນ.
4) ກຳນລຳຍງຳນຜນົ ກຳນຮຽນໃຫຜູ້ ປູ້ ກົ ຄອງນກັ ຮຽນ ແລະ ຈດັ ຕງັູ້ ທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກຳນຄມຸູ້
ຄອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນວຽກໃຈກຳງ ຫືຼ ເປັນຫວົ ໃຈຂອງກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນ ຜູບ້ ລິຫຳນ
ແລະ ຜຄູ້ ມຸູ້ ຄອງທກຸ ລະດບັ ນນັູ້ ໃຫຄູ້ ວຳມສຳຄນັ ເປັນຢ່ຳງຍ່ ິງໃນກຳນປະຕິບດັ ວຽກງຳນວຊິ ຳກຳນໂຮງ
ຮຽນມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສຳ.
(2) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງວຽກງຳນກຳນຄມູຸ້ ຄອງນກັ ຮຽນ
 ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນຄມຸູ້ ຄອງນກັ ຮຽນ
ເພ່ ອືຼ ສະໜບັ ສະໜນສ່ງົ ເສມີ ກຳນຮຽນໃນຫອູ້ ງໃຫູ້ດຍີ ່ ິງຂູຶນ້ ແລະ ສອດຄອ່ ງກບັ ຫກັ ສດ
ເພ່ ຼືອພດັ ທະນຳຄນົ ກຄຼື ກຳນພດັ ທະນຳເຍົຳວະຊນົ ໃຫກູ້ ຳຍເປັນເດັກທ່ ີມີ 5 ທດັ ສະນະສຶກສຳແບບໃໝ່
ນນັູ້ , ໂຮງຮຽນຕູ້ອງໄດຈູ້ ດັ ກດິ ຈະກຳຕ່ຳງໆສຳລບັ ນກັ ຮຽນ ເພ່ ຼືອໃຫນູ້ ກັ ຮຽນຄິດເປັນ, ເຮັດເປັນ ແລະ
ແກບູ້ ນັ ຫຳເປັນຕຳມທິດສະດທີ ່ ີວຳ່ : ຮຽນເພ່ ຼືອຮຽນຮ,ູ້ ຮຽນເພ່ ຼືອເຮັດເປັນ, ຮຽນເພ່ ືຼອດຳລງົ ຊີວິດຢ່ຮວ່ ມ
ກນັ ຢ່ຳງສນັ ຕິ ແລະ ຮຽນຮຕູ້ ະຫອດຊວີ ິດ. ດງ່ ັ ນນັູ້ , ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ຂະບວນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕູ້ອງໃຫູ້
ນກັ ຮຽນມທີ ງັ ພຳກທິດສະດຄີ ຽງຄກ່ ບັ ກຳນປະຕິບດັ ຕວົ ຈງິ ມນັ ຈ່ ງິ ເກດີ ຜນົ .
 ຂອບເຂດຂອງວຽກງຳນກຳນຄມູຸ້ ຄອງນກັ ຮຽນ
ກຳນຄມູຸ້ ຄອງນກັ ຮຽນເປັນວຽກທ່ ີຊວ່ ຍສະໜບັ ສະໜນດຳູ້ ນວຊິ ຳກຳນ ດງ່ ັ ນນັູ້ , ຜຄູ້ ມຸູ້ ຄອງ
ໂຮງຮຽນຄວນຮຂູ້ ອບເຂດຂອງວຽກງຳນນູ້ີ ໃຫຊູ້ ດັ ເຈນ, ວຽກກຳນຄມູຸ້ ຄອງນກັ ຮຽນໃນໂຮງຮຽນມກີ ດິ ຈະ
ກຳນທ່ ີສຳຄນັ ຄ:ຼື

19

1. ກດິ ຈະກຳກຽ່ ວກບັ ກຳນຮບັ ນກັ ຮຽນ
ກດິ ຈະກຳນກຽ່ ວກບັ ກຳນຮບັ ນກັ ຮຽນນູີ້ ເປັນກດິ ຈະກຳນໜ່ ຶງທ່ ີສຳຄນັ , ນກັ ຮຽນທ່ ີຈະເຂູ້ຳົ

ຮຽນໃນປີທຳອດິ , ຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນ ຕອູ້ ງໄດບູ້ ນັ ທຶກປະຫວດັ ຂອງນກັ ຮຽນ, ຮບັ ເດັກເຂົູ້ຳຮຽນ,
ມກີ ຳນລງົ ທະບຽນ, ຈດັ ນກັ ຮຽນເຂົຳູ້ ຂນັູ້ ຮຽນ, ມກີ ຳນປະຖມົ ນເິ ທດ, ລຳຍງຳນຈຳນວນນກັ ຮຽນ, ຮຳ່ ຮຽນ
ກດົ ລະບຽບຂອງໂຮງຮຽນໃຫນູ້ ກັ ຮຽນ, ເຮັດບນັ ຊນີ ກັ ຮຽນຍກົ ຍຳູ້ ຍ, ຂ້ຶນູ ທະບຽນນກັ ຮຽນ, ສະສມົ ເກບັ ກຳ
ຫກັ ຖຳນ ແລະ ປະຫວດັ ຂອງນກັ ຮຽນຢ່ຳງເປັນລະບຽບ.

2. ກດິ ຈະກຳທ່ ີໂຮງຮຽນຈດັ ບລິກຳນນກັ ຮຽນ
ແຕລ່ ະປີຜອູ້ ຳນວຍກຳນໂຮງຮຽນ ຕອູ້ ງມແີ ຜນກຳນຈດັ ບລກິ ຳນ ໃຫແູ້ ກນ່ ກັ ຮຽນພຳຍໃນ

ໂຮງຮຽນຂອງຕນົ ເອງ ເພ່ ືຼອໃຫນູ້ ກັ ຮຽນມສີ ຂຸ ະພຳບແຂງແຮງ ແລະ ສມົ ບນ, ມຈີ ດິ ໃຈເບີກບຳນມວ່ ນຊ່ ຼນື
ເພ່ ຼອື ຊວ່ ຍເຫຼືອນກັ ຮຽນທຳງດຳູ້ ນວດັ ຖຸ ແລະ ຈດິ ໃຈສຳລບັ ນກັ ຮຽນຜທູ້ ່ ີຂຳດເຂນີ , ພ້ອູ ມທງັ ຊກຸ ຍນູ້ ກັ ຮຽນ
ຜທູ້ ່ ີຮຽນດີ-ຮຽນເກ່ງັ ໃຫກູ້ ຳູ້ ວໜູ້ຳຂນຶູ້ ໄປເລອືູຼ້ ຍໆພອູ້ ມກນັ ນກ້ີູ ຕອູ້ ງໄດສູ້ ກຶ ສຳແນວຄດິ ແລະ ກຳນກະທຳ
ຂອງນກັ ຮຽນໄປພອູ້ ມໆກນັ ເຊ່ ງິ ມບີ ຳງກດິ ຈະກຳອຳດຈະຕອູ້ ງໄດເູ້ ຮັດດງ່ ັ ນ:ູ້ີ

- ກຳນບລິກຳນສຂຸ ະພຳບ.
- ກຳນຈດັ ຫຳລຳງວນັ (ຕຳມເງ່ອຼື ນໄຂຂອງແຕລ່ ະໂຮງຮຽນ).
- ກຳນບລກິ ຳນແນະນຳວທິ ີກຳນ.
- ກຳນໃຫທູ້ ຶນກຳນສກຶ ສຳ.
- ກຳນຊວ່ ຍເຫອຼື ນກັ ຮຽນທ່ ີຂຳດເຂນີ ແລະ ດອູ້ ຍໂອກຳດ.
- ກຳນສຶກສຳແນວຄດິ ນກັ ຮຽນ.
- ກຳນຈດັ ແລະ ກຳນບລິກຳນສະຫວດັ ດກີ ຳນ-ສງັ ຄມົ .
- ກຳນຈດັ ແລະ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກສະຖຳນທ່ ີພກັ ເຊົຳ (ຫພກັ ນກັ ຮຽນ).
- ກຳນຈດັ ໃຫມູ້ ເີ ຮອືຼ ນຄວົ ນກັ ຮຽນ (ບ່ອນກນິ ເຂົູ້ຳ).
- ກຳນສ່ງົ ເສມີ ນກັ ຮຽນເກ່ ັງ ແລະ ຊວ່ ຍເຫຼອື ນກັ ຮຽນອອ່ ນ/ຜູ້ພິກຳນ.
- ກຳນສຳູ້ ງແຟູ້ມສະສມົ ຜນົ ງຳນຂອງນກັ ຮຽນ.
3. ກດິ ຈະກຳສ່ງົ ເສມີ ໃຫມູ້ ຂີ ນູຶ້ ໃນໂຮງຮຽນ
ກດິ ຈະກຳທ່ ີສງ່ ົ ເສມີ ໃຫມູ້ ຂີ ູຶ້ນຢ່ໃນໂຮງຮຽນນີູ້ ແມນ່ ແນໃສສ່ ຳູ້ ງນກັ ຮຽນ ໃຫເູ້ ປັນຄນົ ທ່ ີມີ
ລະບຽບວໄິ ນ, ຮຈູ້ ກັ ເຮັດວຽກລວມໝ,່ ມຄີ ວຳມສຳມກັ ຄພີ ຳຍໃນ ແລະ ພຳຍນອກໂຮງຮຽນ, ຮຈູ້ ກັ ຊວ່ ຍ
ເຫອືຼ ເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ , ຮໃູ້ ຫອູ້ ະໄພ, ຮເູ້ ສຍສະຫະຜນົ ປະໂຫຍດສວ່ ນຕວົ ເພ່ ຼືອສວ່ ນລວມ ແລະ ຍງັ
ສຳູ້ ງໃຫນູ້ ກັ ຮຽນຮກັ ໂຮງຮຽນ, ຮກັ ບ້ຳູ ນເກດີ , ຮກັ ປະເທດຊຳດ, ຮກັ ບນັ ພະບລດຸ ເຊ່ ິງມບີ ຳງກດິ ຈະກຳທ່ ີ
ສຳຄນັ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ

20

- ກຳນເສມີ ສຳູ້ ງລະບຽບໃນໂຮງຮຽນ.
- ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ຊມຸ ນມຸ /ສະມຳຄມົ ຕຳ່ ງໆ.
- ກຳນແຂງ່ ຂນັ ກລີ ຳ ແລະ ສລິ ະປະວນັ ນະຄະດ.ີ
- ກຳນເສຍສະຫະສດິ ຜນົ ປະໂຫຍດເພ່ ືຼອໂຮງຮຽນ ແລະ ຊມຸ ຊນົ .
- ກຳນທດັ ສະນະສກຶ ສຳ ແລະ ທດັ ສະນຳຈອນ.
- ກຳນຖຳມ-ຕອບບນັ ຫຳວທິ ະຍຳສຳດ.
- ກຳນໂຕູ້ວຳທີ/ປຳຖະກະຖຳ.
- ກຳນສ່ງົ ເສມີ ປະຊຳທິປະໄຕ/ສດິ ທິເດັກ/ສດິ ທິມະນດຸ .
- ກຳນສ່ງົ ເສມີ ວດັ ທະນະທຳ ແລະ ຈະຣຍິ ະທຳ.
- ກຳນສະກດັ ກນັູ້ ພດຶ ຕກິ ຳສຽ່ ງ (ມນົ ລະພິດ, ສ່ ິງເສບຕິດ,ເພດສຳພນັ , ຄວຳມປອດໄພ).
(3) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງວຽກງຳນບກຸ ຄະລຳກອນ
 ຄວຳມໝຳຍ ແລະ ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນຄມູຸ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນ
ຮບັ ພະຍຳກອນໃນກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນກຄືຼ ກບັ ຊບັ ພະຍຳກອນໃນກຳນບລິຫຳນດຳູ້ ນ
ອ່ ນືຼ ໆ ຄ:ຼື ປະກອບດວູ້ ຍຊບັ ພະຍຳກອນຕນົ ຕ່ 4 ຢ່ຳງ ຄື:ຼ ກຳນຈດັ ກຳນ, ບກຸ ຄະລຳກອນ, ເງນິ ແລະ
ວດັ ສະດອຸ ປຸ ະກອນ ແຕໃ່ ນນນັູ້ , ບກຸ ຄະລຳກອນເປັນຊບັ ພະຍຳກອນທ່ ີສຳຄນັ ກວຳ່ ໝ່.
 ຂອບເຂດຂອງວຽກງຳນຄມູຸ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນໃນໂຮງຮຽນ
ໃນສະພຳບປະຈບຸ ນັ ຂະບວນວວິ ດັ ແຫງ່ ກຳນຄມູຸ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນໃນໂຮງຮຽນສຳມນັ
ສກຶ ສຳສວ່ ນຫຳຍເປັນພຽງຫວົ ໜວ່ ຍຈດັ ຕງັູ້ ປະຕບິ ດັ ໃນກຳນຈດັ ວຳງ ແລະ ກຳນນຳໃຊຄູ້ ເທ່ ົຳນນັູ້ ເພຳະ
ຂນັູ້ ຕອນໃນກຳນສນັ ຫຳ, ຄດັ ເລຼືອກ ແລະ ບນັ ຈແຸ ມນ່ ສຳເລັດຢ່ຂນັູ້ ເມອືຼ ງ ແລະ ຂນັູ້ ແຂວງແລວູ້ ແຕໃ່ ນ
ຕ່ ໜູ້ຳໂຮງຮຽນຈະມໂີ ຮງຮຽນຈະມບີ ດົ ບຳດສຳຄນັ ແລະ ຕດັ ສນິ ຕ່ ວຽກງຳນຄມູຸ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນຫຳຍ
ຂນຶູ້ ; ສະນນັູ້ , ວຽກງຳນຄມູຸ້ ຄອງບກຸ ຄະລຳກອນຢ່ຂນັູ້ ໂຮງຮຽນຈ່ງິ ມວີ ຽກງຳນທ່ ີສຳຄນັ ດງ່ ັ ນ:ີູ້
1. ກຳນວຳງແຜນຄວຳມຕອູ້ ງກຳນບກຸ ຄະລຳກອນ.
2. ສບັ ຊອູ້ ນ/ຈດັ ບກຸ ຄະລຳກອນເຂົູ້ຳສອນ/ຕຳແໜ່ງງຳນຕຳ່ ງໆ.
3. ກຳນປະຖມົ ນເິ ທດກອ່ ນເຂຳູົ້ ເຮັດວຽກໃໝ.່
4. ກຳນຄວບຄມຸ , ກຳກບັ , ຕດິ ຕຳມ ແລະ ນເິ ທດບກຸ ຄະລຳກອນ.
5. ກຳນເຝິກງຳນ ແລະ ກຳນປະເມນີ ລດັ ຖະກອນເຝກິ ງຳນ.
6. ກຳນປະເມນີ ກຳນປະຕິບດັ ວຽກງຳນຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ.
7. ກຳນປະຕິບດັ ນະໂຍບຳຍ (ຄຳ່ ຕອບແທນ ແລະ ສ່ ງິ ຈງໃຈ: ເງນິ ເດືຼອນ, ຄຳ່ ຈຳູ້ ງ,
ຄຳ່ ແຮງງຳນ,ເງນິ ອດຸ ຫນນ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ).

21

8. ກຳນຈດັ ສະຫວດັ ດກີ ຳນ (ກຳນລຳພກັ , ກຳນຮກັ ສຳພະຍຳບຳນ, ກຳນຊວ່ ຍເຫືອຼ ເຊ່ ງິ
ກນັ ແລະ ກນັ ກຳນຈດັ ທ່ ີພກັ ອຳໄສ, ກຳນອຳນວຍຄວຳມສະດວກ, ກຢູ້ ືຼມເງນິ -ວດັ ຖ,ຸ ຮຳູ້ ນຄຳູ້ , ສະຫະ
ກອນ, ກຳນອອມຊບັ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ).

9. ກຳນເລ່ ຼືອນຊນັູ້ -ຂນັູ້ ເງນິ ເດອຼື ນ.
10. ກຳນຍອູ້ ງຍຊມົ ເຊີຍດວູ້ ຍຮບກຳນຕຳ່ ງໆ.
11. ກຳນປະຕິບດັ ມຳດຕະກຳນທຳງວິໄນ.
12. ກຳນພດັ ທະນຳ, ກຳນເຝິກອບົ ຮມົ ແລະ ກຳນບຳລງຸ ຮກັ ສຳບກຸ ຄະລຳກອນ.
13. ກຳນເກບັ ກຳ ແລະ ຈດັ ລະບບົ ຂມູ້ ນຂຳ່ ວສຳນ ແລະ ສຳນວນລດັ ຖະກອນ.
14. ກຳນອອກຈຳກລດັ ຖະກຳນ.
15. ກຳນຈດັ ໃຫມູ້ ປີ ຶູ້ມສະສມົ ຜນົ ງຳນ.
16. ກຳນກຳນດົ ພຳລະບດົ ບຳດ ແລະ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ພຳຍໃນໂຮງຮຽນ.
17. ກຳນກຳນດົ ຂກູ້ ຳນດົ ແລະ ກດົ ລະບຳບຄມຸູ້ ຄອງໂຮງຮຽນ.
18. ປະຊຸມ ແລະ ມອບໝຳຍວຽກໃຫບູ້ ກຸ ຄະລຳກອນ.
19. ກຳນສກຶ ສຳອບົ ຮມົ ດຳູ້ ນກຳນປະພຶດຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ.
(4) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງຫອູ້ ງກຳນ-ກຳນເງນິ
ພຳລະກດິ ຂອງໂຮງຮຽນ ນອກຈຳກວຽກໃຈກຳງ ເຊ່ ງິ ແມນ່ ວຽກວຊິ ຳກຳນແລວູ້ ຍງັ ມວີ ຽກ
ອ່ ນືຼ ໆເປັນວຽກສະໜບັ ສະໜນ, ເຊ່ ິງວຽກທງັ ໝດົ ເຫ່ ົຳນີູ້ ລ້ວູ ນແຕ່ພວົ ພນັ ກນັ ແລະ ອຳໄສເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ
ກນັ . ວຽກທ່ ີເຮັດໃຫວູ້ ຽກອ່ ນຼື ດຳເນນີ ໄປໄດດູ້ ນີ ນັູ້ ກຄວຼື ຽກຫອູ້ ງກຳນ ເຊ່ ງິ ເປັນວຽກປະສຳນ ແລະ ສະໜບັ
ສະໜນວຽກອ່ ນືຼ ໆ ໃຫສູ້ ຳມຳດດຳເນນີ ໄປສເ່ ປົູ້ຳໝຳຍທ່ ີໄດກູ້ ຳນດົ ໄວູ້ ໂດຍດີວຽກຫູ້ອງກຳນມຂີ ອບເຂດ
ດງ່ ັ ຕ່ ໄປນ:ີູ້
1. ວຽກສຳລະບນັ .
2. ກຳນຈດັ ລະບບົ ເອກະສຳນ.
3. ວຽກຂູຶ້ນທະບຽນ ແລະ ລຳຍງຳນຂມູ້ ນ.
4. ວຽກງຳນສະຖຕິ ິ-ແຜນກຳນ.
5. ກຳນຈດັ ສນັ ລະບບົ ຫອູ້ ງກຳນ.
6. ວຽກຮກັ ສຳຄວຳມປອດໄພສະຖຳນທ່ ີ.
7. ວຽກປະຊຳສຳພນັ .
8. ບດົ ບຳດຂອງຜອູ້ ຳນວຍກຳນໃນກຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນຫອູ້ ງກຳນຂອງໂຮງຮຽນຜອູ້ ຳນວຍ
ກຳນຄວນມບີ ດົ ບຳດໃນກຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນຫອູ້ ງກຳນຂອງໂຮງຮຽນ ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ

22

1. ເປັນຜລູ້ ິເລ່ ີມ ແລະ ເຮັດໂຄງກຳນກຽ່ ວກບັ ຫອູ້ ງກຳນຂອງໂຮງຮຽນ.
2. ພຈິ ຳລະນຳ ແລະ ປະເມນີ ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງໂຄງກຳນຮວ່ ມກບັ ຄ.
3. ຕິດຕຳມ ແລະ ຊວ່ ຍເຫຼືອໃຫຄູ້ ວຳມສະດວກແກຜ່ ປູ້ ະຕິບດັ ວຽກງຳນ.
4. ຈດັ ຫຳບກຸ ຄະລຳກອນທ່ ີເໝຳະສມົ ກຽ່ ວກບັ ວຽກຫອູ້ ງກຳນ.
5. ໃຫກູ້ ຳລງັ ໃຈແກຜ່ ທູ້ ່ ີເຮັດວຽກ.
6. ປະເມນີ ແລະ ແຕງ່ ຕງັູ້ ຄະນະປະເມນີ ໂຄງກຳນ.
7. ກວດກຳ ແລະ ຕດັ ສນິ ໃຈໃນກຳນປບັ ປງຸ ກຳນດຳເນນີ ກຳນ ຫຼື ສຳູ້ ງໂຄງກຳນຕ່ ເນ່ອືຼ ງ.
8. ຄວບຄມຸ ວຽກຫອູ້ ງກຳນຂອງໂຮງຮຽນໃຫເູ້ ປັນໄປຕຳມກດົ ໝຳຍລະບຽບແລະຂແນະນຳ.
(5) ກຳນຄມຸູ້ ຄອງຊບັ ສນິ ຂອງໂຮງຮຽນ
 ຄວຳມຮທູ້ ່ວົ ໄປກຽ່ ວກບັ ຊບັ ສນິ

ຊບັ ສນິ ຂອງລດັ ແມນ່ ຊບັ ສມົ ບດັ ຂອງວງົ ສຳຄະນຳຍຳດແຫງ່ ຊຳດ ທ່ ີເກດີ ຂນຶູ້ ຕຳມທຳມະ
ຊຳດ ຫືຼ ດວູ້ ຍກຳນສຳູ້ ງຂນູຶ້ ຂອງຄນົ ໃນສງັ ຄມົ ເຊ່ ງິ ປະກອບດວູ້ ຍສງັ ຫຳລິມະຊບັ ແລະ ອະສງັ ຫຳລມິ ະ
ຊບັ ທ່ ີມຢີ ່ໃນໜູ້ຳດນິ ພູ້ຼນື ດນິ , ໜຳູ້ ນຳູ້ , ພູືຼ້ນນຳ ແລະ ນຳ່ ນຟູ້ຳ ໃນຂອບເຂດຜືນຼ ແຜນດນິ ຂອງ ສປປ ລຳວ
ລວມທງັ ຊບັ ສມົ ບດັ ຕຳ່ ງໆຂອງລດັ ທ່ ີມຢີ ່ຕຳ່ ງປະເທດ.

ສງັ ຫຳລມິ ະຊບັ ໝຳຍເຖງິ ຊບັ ສມົ ບດັ ທ່ ີເຄ່ ອຼື ນຍຳູ້ ຍໄດູ້ ເຊ່ ັນ: ໂຕະ, ຕ່ງັ , ກະດຳນ,
ວດັ ຖທຸ ່ ີມຄີ ຳ່ ເຊ່ ັນ: ເງນິ , ຄຳລວມທງັ ອປຸ ະກອນຮບັ ໃຊໃູ້ ນເຮອືຼ ນຕຳ່ ງໆ ແລະ ອ່ ນືຼ ໆ. ອະສງັ ຫະລິມະຊບັ
ໝຳຍເຖງິ ຊບັ ສມົ ບດັ ທ່ ີບ່ ສຳມຳດເຄ່ ອືຼ ນຍຳູ້ ຍໄດູ້ ເຊ່ ັນ: ດນິ , ເຮອືຼ ນ, ຫພກັ , ດນິ ສວນ ແລະ ອ່ ນຼື ໆ.

 ຄວຳມໝຳຍ ແລະ ຄວຳມສຳຄນັ ກຳນຄມູຸ້ ຄອງຊບັ ສນິ ຂອງໂຮງຮຽນ.
ຄວຳມໝຳຍ ແລະ ຄວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນຄມຸູ້ ຄອງຊບັ ສນິ ໝຳຍເຖງິ ຜອູ້ ຳນວຍກຳນ,

ຄໃນໂຮງຮຽນຮວ່ ມກນັ ດຳເນນີ ກຳນ, ນຳໃຊຊູ້ ບັ ສນິ ຕຳ່ ງໆທ່ ີມຢີ ່ໃນໂຮງຮຽນ ໃຫເູ້ ປັນປະໂຫຍດຕຳມເປູົ້ຳ
ໝຳຍກຳນດົ ໄວ,ູ້ ພູ້ອມກນັ ນນັູ້ ກ່ຕ້ອູ ງສມົ ທບົ ກບັ ອຳນຳດກຳນປກົ ຄອງປກົ ປກັ ຮກັ ສຳ ໃຫຢູ້ ່ໃນສະພຳບດີ
ແລະ ນຳໃຊໄູ້ ດຍູ້ ຳວນຳນ. ຊບັ ສິນນອກຈຳກຈະມຄີ ວຳມໝຳຍ ແລະ ຄວຳມສຳຄນັ ຄທືຼ ່ ີໄດເູ້ ວູ້ົຳມຳນນັູ້
ແລວູ້ , ມນັ ຍງັ ມປີ ະໂຫຍດຫຳຍດຳູ້ ນ ເຊ່ ັນ:

- ໃຫຄູ້ ວຳມສະດວກ ແກກ່ ຳນດຳເນນີ ງຳນທຳງດຳູ້ ນວຊິ ຳກຳນ, ເປັນທ່ ີປະກອບກດິ ຈະ
ກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໂດຍກງົ ແລະ ບນັ ດຳກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆນອກຈຳກກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

- ສງ່ ົ ເສມີ ໃຫກູ້ ຳນດຳເນນີ ງຳນດຳູ້ ນຕຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນເປັນໄປໄດດູ້ ມີ ປີ ະສດິ ທິພຳບ.
- ສ່ງົ ເສມີ ໃຫຄູ້ , ນກັ ຮຽນມຄີ ວຳມພອູ້ ມ, ມຄີ ວຳມພໃຈ ແລະ ມກີ ຳລງັ ໃຈໃນກຳນປະຕິ
ບດັ ວຽກງຳນໃຫດູ້ ຂີ ນູຶ້ .

23

- ເປັນສະຖຳນທ່ ີເກບັ ມຽູ້ ນວດັ ສະດຕຸ ຳ່ ງໆຂອງໂຮງຮຽນ ແລະ ມສີ ວ່ ນເສມີ ສຳູ້ ງຄວຳມ
ສຳພນັ ກບັ ຊຸມຊນົ .

(6) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງວຽກງຳນຂອງອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ
 ຄວຳມໝຳຍ
ກຳນຄມຸູ້ ຄອງຄວຳມສຳພນັ ລະຫວຳ່ ງໂຮງຮຽນກບັ ອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ ແມນ່ ກຳນດຳ

ເນນີ ກຳນ ເພ່ ຼືອເສມີ ຂະຫຍຳຍສດິ ເປັນເຈ້ົູຳ, ປູ້ອງກນັ ສດິ ຜນົ ປະໂຫຍດອນັ ຊອບທຳ, ເຮັດໃຫສູ້ ຳຍພວົ
ພນັ ລະຫວຳ່ ງອຳນຳດກຳນປກົ ຄອງ ກບັ ອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ ພຳຍໃນໂຮງຮຽນ ມຄີ ວຳມແໜູ້ນແຟູ້ນ,
ສຳມຳດປກຸ ລະດມົ ແລະ ເຕູົ້ຳໂຮມມະຫຳຊນົ ເພ່ ຼືອຈດັ ຕງັູ້ ປະຕບິ ດັ ແຜນກຳນວຽກງຳນສະຫວດັ ດກີ ຳນ-
ສງັ ຄມົ ແລະ ລະບຽບແບບແຜນທ່ ີທຳງໂຮງຮຽນວຳງອອກໃຫປູ້ ະກດົ ຜນົ ເປັນຈງິ .

 ຄວຳມສຳຄນັ
ໂຮງຮຽນ ເປັນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳຂນັູ້ ພຼູື້ນຖຳນ ເປັນບ່ອນທ່ ີເຮັດໃຫນູ້ ະໂຍບຳຍກຳນ

ສກຶ ສຳ, ແຜນພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳ, ແຜນກຳນສິດສອນ, ແຜນກຳນຮຽນ ກຳຍເປັນພຶດຕກິ ຳທ່ ີມຊີ ວີ ິດ
ຊວີ ຳ, ສຳູ້ ງເຍົຳວະຊນົ -ຊຳວໜມຸ່ ໃຫກູ້ ຳຍເປັນພນົ ລະເມອຼື ງດີ, ມນີ ຳູ້ ໃຈຮກັ ຊຳດອນັ ດດດ່ ມືຼ , ເປັນຜອູ້ ອກ
ແຮງງຳນທ່ ີດໝຸ ່ນັ ແລະ ມຈີ ດິ ໃຈສຳກນົ . ເພ່ ືຼອເຮັດໃຫສູ້ ຳເລັດໜູ້ຳທ່ ີອນັ ມກີ ຽດສະຫງຳ່ ຂອງຕນົ ໂຮງຮຽນ
ຕອູ້ ງໃຊຊູ້ ບັ ພະຍຳກອນຫຳຍຢ່ຳງ ໃນນນັູ້ ນບັ ທງັ ອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ມະຫຳຊນົ ເຊ່ ັນ: ອະນຊຸ ນົ , ເຍົຳວະຊນົ ,
ຊຳວໜມຸ່ , ແມຍ່ ງິ , ກຳມະບຳນ, ອງົ ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ພກັ ແລະ ອ່ ືຼນໆ.

(7) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງວຽກງຳນພວົ ພນັ ຊຸມຊນົ
ໂຮງຮຽນເປັນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ທ່ ີຕດິ ແທດກບັ ປະຊຳຊນົ ຫຳຍທ່ ີສດຸ . ກຳນສຳູ້ ງຄວຳມ

ສຳພນັ ອນັ ດກີ ບັ ຊມຸ ຊນົ ເປັນສ່ ງິ ສຳຄນັ ແລະ ຈຳເປັນປະກຳນໜ່ ຶງ ໃນກຳນດຳເນນີ ງຳນຂອງໂຮງຮຽນ.
ຖຳູ້ ໂຮງຮຽນພວົ ພນັ ຊມຸ ຊນົ ໄດດູ້ ມີ ນັ ຈະຊວ່ ຍໃຫກູ້ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແລະ ກຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນຫຳຍໆ
ດຳູ້ ນໄປໄດດູ້ ຕີ ະຫອດເຖິງກຳນປູ້ອງກນັ ຄວຳມປອດໄພໃຫແູ້ ກນ່ ກັ ຮຽນ ແລະ ໂຮງຮຽນ, ກຳນລະເລີຍບ່
ເຫນັ ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງຊຸມຊນົ ນອກຈຳກຈະເປັນກຳນເບ່ ິງຂຳູ້ ມຊບັ ພະຍຳກອນທ່ ີອຳນວຍຜນົ ປະໂຫຍດ
ຕ່ ກຳນດຳເນນີ ງຳນຂອງໂຮງຮຽນ ບຳງທີມນັ ອຳດຈະກ່ໃຫເູ້ ກດີ ອປຸ ະສກັ ຕ່ ກຳນດຳເນນີ ງຳນຂອງໂຮງຮຽນ
ກ່ເປັນໄດ.ູ້

 ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງວຽກງຳນກຳນພວົ ພນັ ລະຫວຳ່ ງໂຮງຮຽນກບັ ຊມຸ ຊນົ .
ຍອູ້ ນໂຮງຮຽນມຄີ ວຳມກຽ່ ວຂອູ້ ງໃກຊູ້ ດິ ກບັ ຊມຸ ຊນົ ແລະ ທູ້ອງຖ່ ນິ . ນອກຈຳກໂຮງຮຽນ

ຈະເປັນສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳແລູ້ວໂຮງຮຽນຍງັ ເປັນສະຖຳບນັ ທຳງສງັ ຄມົ ລະດບັ ທູ້ອງຖ່ ນິ ອກີ . ກຳນສຳູ້ ງ
ຄວຳມສຳພນັ ກບັ ຊມຸ ຊນົ ຈ່ງິ ເປັນສ່ ງິ ສຳຄນັ ແລະ ມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດສງຕ່ ໂຮງຮຽນຄ:ືຼ

- ຊວ່ ຍສງ່ ົ ເສມີ ໃຫກູ້ ຳນດຳເນນີ ງຳນດຳູ້ ນອ່ ືນຼ ໆຂອງໂຮງຮຽນເປັນໄປຢ່ຳງສະດວກດ.ີ

24

- ຊວ່ ຍສຳູ້ ງຄວຳມເຂູ້ຳົ ໃຈອນັ ດລີ ະຫວຳ່ ງໂຮງຮຽນກບັ ຊມຸ ຊນົ .
- ຊວ່ ຍໃຫໂູ້ ຮງຮຽນສຳມຳດໃຊປູ້ ະໂຫຍດ ຈຳກຊບັ ພະກອນຊຸມຊນົ ເຂູ້ຳົ ໃນກຳນດຳເນນີ
ງຳນຂອງໂຮງຮຽນ.
- ຊວ່ ຍໃຫເູ້ ຂຳູ້ົ ໃຈສະພຳບຄວຳມຕອູ້ ງກຳນ ແລະ ບນັ ຫຳຂອງຊມຸ ຊນົ ເພ່ ືຼອປະກອບໃນ
ກຳນພິຈຳລະນຳກຳນດົ ນະໂຍບຳຍຂອງໂຮງຮຽນ.
- ເປັນກຳນໃຫຄູ້ ວຳມຊວ່ ມເຫອືຼ ແກຊ່ ມຸ ຊນົ , ເປັນກຳນພດັ ທະນຳສງັ ຄມົ ເປັນພ້ອູ ມໆກນັ .
- ເປັນກຳນສ່ງົ ເສມີ ກຳນຢ່ຮວ່ ມກນັ ແລະ ຊວ່ ຍເຫອຼື ເກອູ້ືຼ ກນກນັ ໃນສງັ ຄມົ .
- ເປັນກຳນໄຂຊອ່ ງທຳງໃຫໜູ້ ່ວຍງຳນອ່ ືຼນໆ ມສີ ວ່ ນຮວ່ ມສະໜບັ ສະໜນໂຮງຮຽນ.
2.1.5 ທິດສະດີກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
1) ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ມກຸ ດຳຫຳນ ພຈະນຳບນັ ດິດ (2550, ໜຳູ້ . 14) ໄດສູ້ ະຫຼຸບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນແມນ່
ຂະບວນກຳນໜ່ ຶງຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳຖເືຼ ປັນພຳລະກດິ ຫກັ ຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳທ່ ີບກຸ ຄນົ
ຫຳຍຝຳ່ ຍຮວ່ ມມກືຼ ນັ ດຳເນນີ ວຽກງຳນ ເພ່ ອືຼ ພດັ ທະນຳເຍົຳວະຊນົ ໃຫຈູ້ ະເລີນງອກງຳມ ໃນທກຸ ໆດຳູ້ ນທງັ
ນູ້ີ ໂດຍຜຳ່ ນຂະບວນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນຮູ້ ເພ່ ຼອື ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນມຄີ ວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມເຂ້ົຳູ ໃຈມຄີ ວຳມ
ສຳມຳດ ແລະ ມຄີ ນຸ ລກັ ສະນະ, ມຈີ ດຸ ປະສງົ ຕຳມທ່ ີຫກັ ສດກຳນດົ ກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ທ່ ີກຽ່ ວກບັ ກຳນປບັ ປງຸ
ພດັ ທະນຳຫກັ ສດກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮຕູ້ ະຫອດຈນົ ກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ເພ່ ຼືອໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງ
ສດຸ ກບັ ຜູຮ້ ຽນ.
ສນັ ຕິ ບລີລມົ (2552, ໜຳູ້ . 21) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນໜຳູ້ ທ່ ີໂຮງຮຽນ
ຕອູ້ ງຮບັ ຜດິ ຊອບທຳງວຽກວຊິ ຳກຳນ ເບູ້ືຼອງຕນູົ້ ແຕກ່ ຳນດົ ປດັ ຊະຍຳ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ຫກັ ທຳງກຳນສກຶ
ສຳຂອໂຮງຮຽນ ໂດຍຄຳນງຶ ເຖງິ ບກຸ ຄະລຳກອນໃນອຳຊບີ ຕຳ່ ງໆຂອງຊຸມຊນົ ເປັນພືຼູ້ນຖຳນລວມທງັ ກຳນ
ປະເມນີ ໂປຣແກຣມກຳນສກຶ ສຳຢ່ຳງຕ່ ເນ່ ອືຼ ງ ແລະ ກດິ ຈະກຳທກຸ ຢ່ຳງທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ເລ່ ອືຼ ງນນັູ້ .
ຣງູຸ້ ສະດຳພອນ ເວຫຳຊຳດ (2553, ໜູ້ຳ. 30) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ ວຽກງຳນວຊິ ຳກຳນ
ໝຳຍເຖິງ ກຳນບລິຫຳນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍມກີ ຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳທກຸ ສ່ ງິ ທຸກຢ່ຳງທ່ ີກຽ່ ວກບັ ກຳນ
ປບັ ປງຸ , ພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫໄູ້ ດຜູ້ ນົ ດ,ີ ມປີ ະສດິ ທິພຳບ ເພ່ ືອຼ ໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງສດຸ .
ສະຫບຼຸ ໄດວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖິງ ກຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນທກຸ ຊະນດິ ຂອງສະຖຳ
ບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ກຳນດຳເນນີ ວຽກງຳນເພ່ ຼືອພດັ ທະນຳປບັ ປງຸ ແລະ ສ່ງົ ເສມີ ກຳນຮຽນ-
ກຳນສອນ. ຕະຫອດຮອດກຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນສອນໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບປະສດິ ທິຜນົ ສງສດຸ ຕ່ ຜຮູ້ ຽນໂດຍ
ກງົ ຕຳມເປູ້ົຳໝຳຍຂອງຫກັ ສດ.

25

2) ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ຈຳກກຳນສກຶ ສຳໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍ ແລະ ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວຫູ້ ຳຍ

ທກັ ສະທ່ ີຜວູ້ ໄິ ຈນຳສະເໜີດງ່ ັ ນ:ີູ້
ວດັ ທະນຳ ໂຣດຈະເລີນໄຊ (2553, ໜຳູ້ . 8) ກຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນຖວືຼ ຳ່ ເປັນ

ຫວົ ໃຈຂອງກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ, ກຳນຈດັ ກຳນສກຶ ສຳຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳຈະມຄີ ນຸ ນະພຳບ
ໄດູ້ ຫຼື ບ່ ນນັູ້ ແມນ່ ຂຶູ້ນຢ່ກບັ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນທງັ ໝດົ ເພ່ ຼືອສ່ງົ ເສມີ ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນບນັ ລຈຸ ດຸ ມງຸ່ ໝຳຍຂອງ
ກຳນສຶກສຳຕຳມທ່ ີກຳນດົ ໄວຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບສງສດຸ .

ປຣຍີ ຳພອນ ວງົ ອະນຕຸ ໂລດ (2553, ໜູ້ຳ. 2) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວວູ້ ຳ່
ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນບລິຫຳນກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍມກີ ຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳທກຸ ສ່ ິງທກຸ ຢ່ຳງທ່ ີ
ກຽ່ ວກບັ ກຳນພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໃຫໄູ້ ດຜູ້ ນົ ດີ ແລະ ມປີ ະສດິ ທິພຳບ ໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງ
ສດຸ ກບັ ຜູຮ້ ຽນ.

ສສີ ກຸ ວງົ ວຈິ ດິ (2012, ໜ້ຳູ . 19) ໄດສູ້ ະຫຼຸບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖງິ ຜບູ້ ລິ
ຫຳນສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳ ມກີ ຳນວຳງແຜນກຳນ ຈດັ ຂະບວນກຳນ ໃນກຳນປະຕິບດັ ວຽກງຳນໃຫເູ້ ກດີ
ປະສດິ ທິພຳບ ດຳູ້ ນວິຊຳກຳນໃນສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳ ເພ່ ຼືອໃຫເູ້ ກດີ ຜນົ ຕຳມເປົູ້ຳໝຳຍຂອງຫກັ ສດທ່ ີກ່
ໃຫເູ້ ກດີ ກຳນຮຽນຮູ້ ແລະ ກຳນສກຶ ສຳຂອງເດັກໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບ.

ໂສພຳ ວງົ ນຳດເພັດ, (2553, ໜູ້ຳ. 22) ໄດສູ້ ະຫຸຼບເປັນນຍິ ຳມຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນບລິ
ຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວຳູ້ ວຳ່ ບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນຫວົ ໃຈສຳຄນັ ໃນກຳນຈດັ ກຳນສຶກສຳ, ເປັນຂະບວນກຳນ
ດຳເນນີ ວຽກງຳນກຽ່ ວກບັ ຫກັ ສດ ແລະ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເພ່ ືຼອໃຫນູ້ ກັ ຮຽນໄດຮູ້ ຽນຮຕູ້ ຳມທ່ ີກຳນດົ ໄວູ້
ໃນຈດຸ ປະສງົ ຂອງຫກັ ສດ.

ຈຳກທິດສະດຂີ ຳູ້ ງເທິງສຳມຳດສະຫບຸຼ ໄດວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ເປັນວຽກງຳນຫກັ ໃນ
ກຳນບລິຫຳນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍເປັນກຳນໃຊວູ້ ທິ ະຍຳສຳດ ແລະ ສີລະປະໃນກຳນພດັ ທະນຳ
ຫຼື ປບັ ປງຸ ປະສດິ ທິພຳບກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເພ່ ຼອື ໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງສດຸ ກບັ ຜຮູ້ ຽນ ເຊ່ ງິ ປະກອບມີ
ວຽກງຳນຫກັ ສດ, ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນກຳນສອນ, ກຳນຜະລິດອປຸ ະກອນສ່ ກຼື ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ກຳນ
ນເິ ທດພຳຍໃນ, ກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ເພ່ ືຼອພດັ ທະນຳປບັ ປງຸ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງສະຖຳບນັ
ກຳນສຶກສຳກຄຄຼື -ອຳຈຳນ ແລະ ນກັ ຮຽນໃຫມູ້ ຜີ ນົ ສຳເລັດທຳງກຳນຮຽນທ່ ີດຂີ ູ້ຶນ.

ອໄຸ ທ ບນຸ ປະເສດີ (2540, ໜ້ຳູ . 25) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນວຳ່ ເປັນງຳນ
ຫກັ ມລີ ກັ ສະນະຄຳູ້ ຍສວ່ ນທ່ ີເປັນຮຳ່ ງກຳຍຂອງຄນົ ຫຼື ຂອງເດັກເປັນງຳນທ່ ີໃຫຍທ່ ່ ີສດຸ ຂອງລະບບົ ເປັນ
ງຳນທ່ ີເປັນຫວົ ໃຈຂອງກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ມຫີ ກັ ສດ ເປັນສວ່ ນທ່ ີສຳຄນັ ທ່ ີສດຸ ຂອງງຳນວຊິ ຳກຳນທ່ ີໃຊກູ້ ບັ
ກຳນຈດັ ລະບບົ ກຳນເຮັດວຽກຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ແລະໃຊກູ້ ບັ ຂະບວນກຳນດຳເນນີ ກຳນໃນສວ່ ນ

26

ຕຳ່ ງໆ ຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳໃຫຕູ້ ອບສະໜອງ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນກຳນເຮັດວຽກວຊິ ຳກຳນຂອງ
ໂຮງຮຽນໃຫຜູ້ ນົ ຜະລິດທ່ ີມຄີ ນຸ ນະພຳບເພ່ ຼືອໃຫໄູ້ ດຄູ້ ນົ ດຄີ ນົ ທ່ ີສມົ ບນ ສະນນັູ້ , ວຽກວຊິ ຳກຳນຈ່ ງິ ໄດກູ້ ຳຍ
ເປັນສນຂອງກຳນຄວບຄມຸ ສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳທງັ ລະບບົ ທງັ ສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ.

ດງ່ ັ ນນັູ້ , ສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳໃດທ່ ີວຽກວຊິ ຳກຳນກຳູ້ ວໜູ້ຳ ສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳນນັູ້ ມກັ ຈະມີ
ຊ່ ສຼື ຽງເປັນທ່ ີນຍິ ມົ , ເປັນທ່ ີຍອມຮບັ ຜນົ ງຳນທຳງວຊິ ຳກຳນຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳຄ:ຼື ກຳນເປັນສະຖຳ
ບນັ ກຳນສກຶ ສຳທ່ ີເຕັມໄປດວູ້ ຍບນັ ຍຳກຳດຂອງກຳນຮຽນຮ,ູ້ ເຕັມໄປດວູ້ ຍໂອກຳດໃນກຳນຮຽນຮູ້ ແລະ
ກຳນພດັ ທະນຳຂອງເດັກ.

ສມົ ພອນ ວໄິ ລຈດິ (2013, ໜຳູ້ . 49) ໄດສູ້ ະຫບຼຸ ຄວຳມໝຳຍໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ແມນ່ ກຳນປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກຳທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ກຳນຕີລຳຄຳທຳງດຳູ້ ນຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ຄວຳມ
ເຂູ້ົຳໃຈຂອງຜຮູ້ ຽນ ແລະ ຜສູ້ ອນ ເພ່ ຼືອປບັ ປງຸ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕຳມທ່ ີກຳນດົ ໄວໃູ້ ນຫກັ ສດ ເຊ່ ງິ ປະ
ກອບມກີ ຳນຈດັ ຕຳຕະລຳງ, ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ກຳນສອບເສັງພຳກ ແລະ ທຳູ້ ຍພຳກຮຽນ ແລະ ກຳນປະຕິ
ບດັ ອ່ ນຼື ໆ ຈດຸ ປະສງົ ເພ່ ຼືອເຮັດໃຫກູ້ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນດຂີ ູຶນ້ .

ສສີ ກຸ ວງົ ວຈິ ດິ (2012, ໜູຳ້ . 11) ໄດສູ້ ະຫຼຸບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ໝຳຍເຖິງ
ຜບູ້ ລິຫຳນໂຮງຮຽນວຳງແຜນກຳນຈດັ ຂະບວນກຳນໃນກຳນປະຕິບດັ ວຽກງຳນໃຫເູ້ ກດີ ປະສດິ ທິພຳບດຳູ້ ນ
ວຊິ ຳກຳນໃນສະຖຳນທຳງກຳນສຶກສຳກຽ່ ວພນັ ກບັ ກຳນພດັ ທະນຳຄນຸ ນະພຳບກຳນສຶກສຳ ແລະ ເປັນກດິ
ຈະກຳທກຸ ຢ່ຳງພຳຍໃນສະຖຳນກຳນສຶກສຳ.

ຈຳກຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວູ້ ຳ່ : ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ນບັ ວຳ່ ເປັນວຽກອນັ ໜ່ ຶງ ທ່ ີສຳຄນັ ຫຳຍທ່ ີທກຸ ຄນົ ຕຳ່ ງຍອມຮບັ ກນັ ເພຳະວຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນ
ຫວົ ໃຈຫກັ ໃນກຳນພດັ ທະນຳຄນົ ແລະ ກຳນປະຕບິ ດັ ໜຳູ້ ທ່ ີວຽກງຳນ ຫຼື ຜຮູ້ ຽນໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ
ພອູ້ ມອອກໄປຮບັ ໃຊປູ້ ະເທດຊຳດໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ.

3) ຂອບເຂດ ແລະ ກດິ ຈະກຳກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ
ສນິ ໄຊ ວໄິ ລ (2017, ໜຳູ້ . 17-18) ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນວຽກທ່ ີມຂີ ອບເຂດກວຳູ້ ງ

ຂວຳງ ແລະ ມຄີ ວຳມສຳຄນັ ຫຳຍຕ່ ກບັ ຫນວ່ ຍງຳນກຳນສກຶ ສຳ ຫຼື ໂຮງຮຽນ, ປຽບເຫມອືຼ ນເປັນຫວົ ໃຈ
ຂອງກຳນບລິຫຳນໂຮງຮຽນທກຸ ຢ່ຳງ ເພ່ ືຼອຕອບສະໜອງຄວຳມສຳເລັດຂອງຜນົ ງຳນວຊິ ຳກຳນ ຫືຼ ກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນ ຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນຢ່ທ່ ີກຳນສຳູ້ ງນກັ ຮຽນໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ, ໃຫມູ້ ີ
ຄວຳມຮ,ູ້ ຄນຸ ສມົ ບດັ ສນິ ທຳປະຕິວດັ . ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນບ່ ແມນ່ ໃຫນູ້ ກັ ຮຽນອຳ່ ນອອກຂຽນໄດເູ້ ທ່ ົຳ
ນນັູ້ ແຕ່ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນເປັນວຽກທ່ ີຮບັ ຜິດຊອບຕ່ ຄນຸ ນະພຳບນກັ ຮຽນ, ໂຮງຮຽນຈະເຮັດໜູ້ຳທ່ ີໄດູ້
ຢ່ຳງສມົ ບນນນັູ້ ຜບູ້ ລິຫຳນຕ້ອູ ງໃຫຄູ້ ວຳມສຳຄນັ ກຽ່ ວກບັ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ, ເຂຳົູ້ ໃຈຂອບເຂດວຽກ

27

ແລະ ພຳລະໜຳູ້ ທ່ ີຂອງກຳນບລິຫຳນວິຊຳກຳນຂອງໂຮງຮຽນເປັນຢ່ຳງດີ. ມນີ ກັ ວຊິ ຳກຳນໄດແູ້ ບງ່ ຂອບ
ເຂດງຳນວຊິ ຳກຳນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ

ຈນັ ທຳນີ ສະຫງວນນຳມ (2545, ໜູ້ຳ. 59) ໄດແູ້ ບງ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວເູ້ ປັນ 6 ດຳູ້ ນຄ:ືຼ
1) ຫກັ ສດ ແລະ ກຳນບລິຫຳນຫກັ ສດຸ , 2) ກຳນວໄິ ຈຂນັູ້ ຮຽນ, 3) ກຳນສອນຊອມເສມີ , 4) ກຳນຈດັ
ກດິ ຈະກຳເສມີ ຫກັ ສດ, 5) ກຳນນເິ ທດພຳຍໃນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ, 6) ກຳນປະກນັ ຄນຸ ນະພຳບກຳນ
ສກຶ ສຳ.

ໂຄມນົ ຄປ່ ະເສດີ (2545, ໜຳູ້ . 17-19) ໄດກູ້ ຳ່ ວສະຫບຸຼ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວູ້ 9 ດຳູ້ ນຄ:ຼື
1) ກຳນບລິຫຳນຫກັ ສດຸ , 2) ກຳນບລິຫຳນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, 3) ກຳນບລິຫຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ
4) ກຳນບລິຫຳນນເິ ທດພຳຍໃນສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳ, 5) ກຳນບລິຫຳນບກຸ ຄະລຳກອນທຳງກຳນສຶກສຳ
6) ກຳນບລິຫຳນວໄິ ຈ ແລະ ພດັ ທະນຳ, 7) ກຳນບລິຫຳນໂຄງກຳນທຳງວຊິ ຳກຳນອ່ ນຼື ໆ, 8) ກຳນບລິ
ຫຳນລະບບົ ຂມູ້ ນ ແລະ ກຳນສນົ ທະນຳທຳງວຊິ ຳກຳນ ແລະ 9) ກຳນບລິຫຳນປະເມນີ ຜນົ ງຳນວຊິ ຳກຳນ
ຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ.

ຈຳກກຳນກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ສຳມຳດສະຫຼຸບໄດວູ້ ຳ່ ກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນ ເປັນກຳນໃຊວູ້ ິ
ທະຍຳສຳດ, ສລິ ະປະ, ທກັ ສະ ແລະ ວທິ ີກຳນໃນກຳນພດັ ທະນຳກຳນບລິຫຳນໃນໂຮງຮຽນໃຫກູ້ ຳູ້ ວໜ້ຳູ
ຕ່ ໄປ ຫຼື ເປັນກຳນປບັ ປງຸ ແກໄູ້ ຂບນັ ຫຳຕຳ່ ງໆ ກຽ່ ວກບັ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ກຳນຄວບຄມຸ ,
ກຳນດແລເບ່ ິງແຍງບກຸ ຄະລຳກອນຄໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິພຳບ, ໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດສງສດຸ ແກຄ່ ຜສູ້ ອນ ແລະ
ນກັ ຮຽນທກຸ ໆຄນົ ໃນໂຮງຮຽນ.

2.1.6 ແນວຄດິ ແລະ ທິດສະດກີ ຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
1) ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນເປັນຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນສກຶ ສຳ ເພ່ ືຼອສຳູ້ ງປະສບົ ກຳນໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນ

ແລະ ຄຜສູ້ ອນ ໂດຍມຈີ ດຸ ໝຳຍຂອງຫກັ ສດ ເປັນສ່ ງິ ກຳນດົ ທິດທຳງອຳດເວ້ົູຳໄດວູ້ ຳ່ ກດິ ຈະກຳກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນປະຕບິ ດັ ຕຳ່ ງໆ ທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເພ່ ືຼອໃຫູ້
ກຳນສອນດຳເນນີ ໄປຢ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ ແລະ ກຳນຮຽນຮຂູ້ ອງຜຮູ້ ຽນ ໃຫບູ້ ນັ ລຕຸ ຳມຈດຸ ປະສງົ ຂອງ
ກຳນສອນທ່ ີກຳນດົ ໄວ.ູ້

ກະຊວງສຶກສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ (2015, ໜ້ຳູ . 18) ກຳນຄມູຸ້ ຄອງກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງ
ສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳຊນັູ້ ສງໃຫປູ້ ະຕບິ ດັ ດງ່ ັ ນ:ີູ້

(1) ຄມຸູ້ ຄອງຕຳມແຜນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງແຕລ່ ະສກົ ຮຽນຢ່ຳງຄບົ ຊຸດ (ມຕີ ຳຕະລຳງເວ
ລຳປະຈຳວນັ , ປະຈຳອຳທິດ ແລະ ປະຈຳເດອຼື ນ; ແຜນພຳກຮຽນ ແລະ ສກົ ຮຽນ).

28

(2) ຄມູຸ້ ຄອງຕຳມກຳນປະຕິບດັ ລະບບົ ຊວ່ ົ ໂມງຂອງຫກັ ສດຕ່ ສກົ ຮຽນ (ປີຮຽນ) ຫືຼ ຕຳມລະບບົ
ໜວ່ ຍກດິ (ພຳກຮຽນ/ອຳທິດ/ຊວ່ ົ ໂມງ) ຫືຼ ຕຳມໝວດປະລມິ ຳນຄວຳມຮູ້ (ໂມດນ/Module).

(3) ມກີ ຳນຈດັ ຕງັູ້ ປະກນັ ຄນຸ ນະພຳບ, ກຳນຈດັ ຕງັູ້ ກວດກຳ-ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
(4) ປະຕບິ ດັ ລະບຽບຄມູຸ້ ຄອງຄ-ນກັ ຮຽນຂອງສະຖຳບນັ ຢ່ຳງເຂມັູ້ ງວດເຊ່ ິງມນີ ກັ ວຊິ ຳກຳນຫຳຍ
ທ່ຳນໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍກຽ່ ວກບັ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ
ສມົ ຊຳຍ ບນຸ ສນຸ່ (2554, ໜ້ຳູ . 20) ໄດສູ້ ະຫບຼຸ ວຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍເຖິງ
ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເນອ້ຼືູ ໃນກຳນສອນໄດເູ້ ໝຳະສມົ ກບັ ເວລຳຮຽນ, ກອ່ ນຄຈະຂນຶູ້ ສອນ
ໄດນູ້ ນັູ້ , ຕອູ້ ງມແີ ຜນກຳນສອນລ່ວງໜຳູ້ , ຕູ້ອງໄດກູ້ ະກຽມບນັ ຍຳກຳດໃນຫອູ້ ງຮຽນໃຫເູ້ ອອ້ືູຼ ຍອຳນວຍຕ່
ກຳນຮຽນຮ,ູ້ ຕອູ້ ງວຳງແຜນກຳນສອນຕຳມຈດຸ ປະສງົ ທ່ ີໄດກູ້ ຳນດົ ໄວ,ູ້ ໃຫໄູ້ ດສູ້ ກຶ ສຳເນອືູ້ຼ ໃນໜງັ ສ່ ແຼື ບບ
ຮຽນທກຸ ເທ່ ຼືອທ່ ີຈະຂນ້ຶູ ສອນ ເປັນຢ່ຳງດໄີ ດຮູ້ ບັ ຜດິ ຊອບໜຳູ້ ທ່ ີຂອງຕນົ ເອງເປັນຢ່ຳງດີ ແລະ ກຳນຈດັ
ກຳນຮຽນຮູ້ ໂດຍໃຫນູ້ ກັ ຮຽນມສີ ວ່ ນຮວ່ ມໃນກຳນຮຽນທງັ ໃນຫອູ້ ງ ແລະ ນອກຫອູ້ ງຮຽນ.
ສສີ ກຸ ວງົ ວຈິ ດິ (2553, ໜ້ຳູ . 48) ໄດສູ້ ະຫບຼຸ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແມນ່ ຂະ
ບວນກຳນທ່ ີຄຜ້ສູ ອນ ໄດຈູ້ ດັ ໃຫນູ້ ກັ ຮຽນປະຕິບດັ ກດິ ຈະກຳຮວ່ ມກນັ , ໃຫນູ້ ກັ ເກດີ ກຳນຮຽນຮຕູ້ ຳມແນວ
ຂອງຫກັ ສດ ແລະ ຈດັ ໝວດປະສບົ ກຳນທ່ ີເໝຳະສມົ ກບັ ຜຮູ້ ຽນ, ກຳນຈດັ ຄເຂົູ້ຳສອນປະຈຳຊນັູ້ ຮຽນ,
ຈດັ ຫຳວດັ ສະດອຸ ປຸ ະກອນ ແລະ ສ່ ກຼື ຳນສອນເພ່ ຼືອບລິກຳນຄ, ແນະນຳກຳນຈດັ ແຜນກຳນສອນ ແລະ
ບນັ ທຶກກຳນສອນຂອງຄ ເຮັດໃຫເູ້ ກດີ ພຶດຕິກຳອນັ ເໝຳະສມົ ຕຳມເປ້ົູຳໝຳຍຂອງຫກັ ສດ.
ບນຸ ຊມົ ສສີ ະອຳດ (2546, ໜ້ຳູ . 1-2) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕອູ້ ງອຳ
ໄສກຳນສອນ ເຊ່ ງິ ເປັນກດິ ຈະກຳທ່ ີຊວ່ ຍໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນເກດີ ກຳນຮຽນຮ,ູ້ ສວ່ ນກຳນຮຽນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຈດັ
ກດິ ຈະກຳກຳນສອນ ເຊ່ ງິ ດຳເນນີ ກຳນສອນໄປຕຳມຫກັ ສດ ເພ່ ຼອື ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນເກດີ ກຳນຮຽນຮູ້ ໂດຍຜຮູ້ ຽນ
ຈະຕອູ້ ງເຮັດກດິ ຈະກຳດວູ້ ຍຕນົ ເອງທ່ ີຄມອບໃຫ.ູ້
ສຣິ ວິ ນັ ວະນດິ ວດັ ທະນະວຣະໄຊ (2558, ໜຳູ້ . 2) ໄດສູ້ ະຫຸບຼ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນເປັນກຳນຮຽນຮທູ້ ່ ີຍຶດຜ້ຮູ ຽນເປັນສຳຄນັ (Student Centered) ຜຮູ້ ຽນມສີ ວ່ ນຮວ່ ມໃນກດິ ຈະກຳກຳນ
ຮຽນຮເູ້ ປັນກຳນຖຳ່ ຍທອດຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ທກັ ສະ ແລະ ເຈຄະຕທິ ່ ີດີ ໂດຍມກີ ຳນກຽມກຳນ
ວຳງແຜນຕຳມຫກັ ວຊິ ຳທ່ ີມຂີ ນັູ້ ຕອນ, ຂະບວນກຳນທ່ ີເປັນແບບແຜນຊດັ ເຈນ, ມກີ ດິ ຈະກຳກຳນຮຽນຮທູ້ ່ ີ
ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນມສີ ວ່ ນຮວ່ ມລງົ ມປຼື ະຕບິ ດັ ເພ່ ຼືອໃຫບູ້ ນັ ລຈຸ ດຸ ເປູ້ົຳໝຳຍ, ກອບກມຸ ປະຕິສຳພນັ ຫຳຍຮບແບບທງັ
ບກຸ ຄນົ ຕ່ ບກຸ ຄນົ , ບກຸ ຄນົ ກບັ ສ່ ຼື ແລະ ບກຸ ຄນົ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອູ້ ມຮອບຕວົ .
ທິດສະນຳ ແຂມມະນີ (2557, ໜູຳ້ . 17) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍວຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ໝຳຍເຖງິ ຈດຸ ປະສງົ ໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຫືຼ ເນອືູ້ຼ ໃນທ່ ີໃຊເູ້ ຂົູ້ຳໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ວທິ ີກຳນ ຫືຼ

29

ຂະບວນກຳນທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ກຳນວດັ ແລະ ກຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ,
ສ່ ຼື ແລະ ອປຸ ະກອນທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

ປຣຍິ ຳພອນ ວງົ ອຳນຕຸ ໂລດ (2546, ໜຳູ້ . 3-5) ໄດກູ້ ຳ່ ວເຖງິ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃນ
ຂອບເຂດຂອງກຳນບລິຫຳນວຊິ ຳກຳນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ີູ້

1) ກຳນຈດັ ຕະຕຳລຳງສອນເປັນກຳນກຳນດົ ວຊິ ຳ, ເວລຳ, ຜສູ້ ອນ, ສະຖຳນທ່ ີຕະຫອດຈນົ
ຮອດຜຮູ້ ຽນໃນແຕລ່ ະວຊິ ຳ.

2) ກຳນຈດັ ຊນັູ້ ຮຽນເປັນວຽກຂອງສຳຍວຊິ ຳກຳນ ຕອູ້ ງປະສຳນງຳນກບັ ຝຳ່ ຍອຳຄຳນສະຖຳນ
ທ່ ີລວມເຖງິ ກຳນຈດັ ສ່ ິງອຳນວຍຄວຳມສະດວກຕຳ່ ງໆໃນຫອູ້ ງຮຽນ.

3) ກຳນຈດັ ຄເຂົຳູ້ ສອນຕູ້ອງພຈິ ຳລະນຳ ເຖງິ ຄວຳມພູ້ອມຂອງສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳ ແລະ
ຄວຳມພ້ອູ ມຂອງບກຸ ຄະລຳກອນ ລວມເຖິງ ກຳນເຊນີ ວທິ ະຍຳກອນພຳຍນອກມຳຊວ່ ຍສອນ.

4) ກຳນຈດັ ແບບຮຽນໂດຍປກົ ກະຕິສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ ສຳໃນສງັ ກດັ ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນຈະ
ໃຊແູ້ ບບຮຽນທ່ ີທຳງກະຊວງໄດກູ້ ຳນດົ . ນອກນນັູ້ , ຄອຳດໃຊແູ້ ບບຮຽນອ່ ນຼື ໆເປັນໜງັ ສ່ ປຼື ະກອບ ຫຼື
ຈຳກເອກະສຳນທ່ ີກະກຽມໄວ.ູ້

5) ກຳນປບັ ປງຸ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໃຫສູ້ ອດຄອ່ ງກບັ ຄວຳມຕອູ້ ງກຳນ, ຄວຳມກຳູ້ ວໜູ້ຳຂອງ
ສງັ ຄມົ , ທກຸ ລະກດິ ແລະ ອດຸ ສຳຫະກຳເປັນຕນູົ້ .

6) ກຳນເຝິກງຳນຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍຂອງກຳນເຝກິ ງຳນ ເປັນກຳນໃຫນູ້ ກັ ຮຽນ, ນກັ ຮຽນຮຈູ້ ກັ ນຳເອົຳ
ທິດສະດມີ ຳປະຍກຸ ໃຊກູ້ ບັ ຊວິ ດິ ຕວົ ຈງິ ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນໄດເູ້ ຫັນບນັ ຫຳທ່ ີແທູ້ຈງິ ໃນສຳຂຳວຊິ ຳ ແລະ ອຳຊບີ ນນັູ້
ເພ່ ຼືອໃຫໂູ້ ອກຳດແກຜ່ ຮູ້ ຽນໄດກູ້ ຽມຕວົ ທ່ ີຈະອອກໄປປະເຊນີ ກບັ ຊວິ ິດຈງິ ຕ່ ໄປ.

ລງັ ສຈີ ນັ ສດຸ ທຳສະທິດກອນ (2555, ໜ້ຳູ . 7) ໄດສູ້ ະຫຸບຼ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ໝຳຍເຖິງ ຂະບວນກຳນປະຕສິ ຳພນັ ລະຫວຳ່ ງຜູ້ສອນກບັ ຜຮູ້ ຽນ ເພ່ ອືຼ ເຮັດໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນເກດີ ກຳນຮຽນຮມູ້ ປີ ະ
ສບົ ກຳນເຈດຕະຄະຕິ ແລະ ພດຶ ຕິກຳຕຳມເປູ້ົຳໝຳຍທ່ ີກຳນດົ ໄວຢູ້ ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ ໂດຍອຳໄສຂະ
ບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕຳ່ ງໆທ່ ີມຄີ ວຳມເຫມຳະສມົ ກບັ ຜຮູ້ ຽນ.

ກະຊວງສກຶ ສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ ກມົ ຈດັ ຕງັູ້ ແລະ ພະນກັ ງຳນ (2010, ໜຳູ້ . 18) ໄດໃູ້ ຫນູ້ ິ
ຍຳມກຳນຮຽນກຳນສອນໄວເູ້ ປັນ 2 ຢ່ຳງຄ:ຼື

1. ຄວຳມໝຳຍແຄບ: ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນສອນ ໝຳຍເຖິງ ກຳນກະທຳອນັ ຈຳເປັນ, ກຳນອບົ
ຮມົ ສງ່ ັ ສອນນກັ ຮຽນຕຳມສະຖຳນທ່ ີສກຶ ສຳ.

2. ຄວຳມໝຳຍກວຳູ້ ງ: ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍເຖງິ ກຳນຈດັ ສະພຳບກຳນ ຫືຼ ຈດັ ກດິ ຈະ
ກຳກຳນກະທຳຕຳ່ ງໆ ເພ່ ອຼື ເຮັດໃຫນູ້ ກັ ຮຽນມປີ ະສບົ ກຳນ, ວຳງແຜນກຳນທ່ ີຈະເຮັດໃຫກູ້ ຳນຮຽນຮຂູ້ ອງຜູ້

30

ຮຽນດຳເນນີ ໄປດວູ້ ຍຄວຳມສະດວກ, ລວມທງັ ກຳນຮຽນທ່ ີຈດັ ເປັນແບບສະບບັ ຕຳ່ ງໆ ຫືຼ ຈດັ ກດິ ຈະກຳ
ອ່ ນຼື ໆ ເພ່ ອືຼ ໃຫເູ້ ກດີ ກຳນຮຽນຮຢູ້ ່ຳງບ່ ມກີ ຳນຄນົູ້ ຄດິ ລະອຽດ.

ຈຳກຄວຳມໝຳຍຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ສຳມຳດສະຫຸຼບໄດວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍເຖງິ
ຂະບວນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ຮວ່ ມກນັ ລະຫວຳ່ ງຄ ແລະ ນກັ ຮຽນຢ່ຳງເປັນລະບບົ ເພ່ ຼອື ໃຫບູ້ ນັ ລຸ
ເປ້ົູຳໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ,ູ້ ເນອືຼູ້ ໃນ ແລະ ວທິ ີກຳນທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນດຳເນນີ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເພ່ ຼືອ
ສຳູ້ ງປະສບົ ກຳນໃນກຳນຮຽນຮໃູ້ ຫແູ້ ກນ່ ກັ ຮຽນດວູ້ ຍຮບແບບຕຳ່ ງໆທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກບັ ຫກັ ສດກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນອປຸ ະກອນສ່ ກືຼ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ ແລະ ກຳນວດັ -ປະເມນີ ຜນົ .

2) ຄວຳມສຳຄນັ ຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເປັນກດິ ຈະກຳທ່ ີສຳຄນັ ໃນຂະບວນກຳນໃຊຫູ້ ກັ ສດ ເພຳະວຳ່ ເປັນກດິ ຈະ

ກຳທ່ ີໃກສູ້ ດິ ຕິດພນັ ກບັ ນກັ ຮຽນ ແລະ ເຮັດໃຫນູ້ ກັ ຮຽນປະຕບິ ດັ ຫຳຍທ່ ີສດຸ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ເປັນກດິ ຈະກຳທ່ ີຄ ແລະ ນກັ ຮຽນຮວ່ ມກນັ ຖຳູ້ ຈະແຍກອອກເປັນ 2 ສວ່ ນເປັນສວ່ ນກຳນຮຽນຮູ້ ຄຼື:
ກດິ ຈະກຳທ່ ີເດັກເຮັດ ແລະ ກຳນສອນ ເປັນກດິ ຈະກຳທ່ ີຄເຮັດແຕໃ່ ນທງັ ປະຕບິ ດັ ແລວູ້ ທງັ 2 ຢ່ຳງນໄ້ີູ ປ
ພອູ້ ມໆກນັ ຈ່ງິ ເອນີູ້ ຮວ່ ມກນັ ວຳ່ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແລະ ໃນກຳນບລິຫຳນດຳູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຜູ້
ບລິຫຳນຄວນຍດຶ ຖຼືຫກັ ກຳນໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕຳມແນວທຳງຂອງຫກັ ສດຄືຼ: ຄ ແລະ ນກັ
ຮຽນເຮັດກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ຮວ່ ມກນັ ຖເືຼ ອົຳນກັ ຮຽນເປັນໃຈກຳງ ແລະ ໃຫຄູ້ ວຳມສນົ ໃຈໃນກດິ ຈະກຳດ່ງັ
ກຳ່ ວໂດຍມນີ ກັ ວຊິ ຳກຳນຫຳຍທຳ່ ນກຳ່ ວໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:ູ້ີ

ປຣຍີ ຳພອນ ວງົ ອະນຕຸ ໂລດ (2546, ໜູ້ຳ. 28) ໄດກູ້ ຳ່ ວໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນມີ
ຄວຳມສຳຄນັ ຫຳຍຢ່ໃນສະຖຳນທ່ ີສກຶ ສຳເພຳະຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍຂອງກຳນສກຶ ສຳ ແມນ່ ຢ່ທ່ ີກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-
ກຳນສອນໃຫເູ້ ປັນໄປຢ່ຳງມປີ ະສດິ ທິພຳບ, ກຳນຈດັ ແລະດຳເນນີ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຈະເປັນໄປດວູ້ ຍ
ດດີ ວູ້ ຍກຳນວຳງແຜນກຳນບລິຫຳນງຳນ, ດວູ້ ຍຄວຳມຮວ່ ມມຂຼື ອງບກຸ ຄະລຳກອນໃນສະຖຳບນັ ກຳນສກຶ
ສຳໂດຍສະເພຳະຄສອນ ເຊ່ ງິ ເປັນຕວົ ເດ່ ັນທ່ ີສຳຄນັ ໃນກຳນເຮັດໃຫກູ້ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນມຄີ ນຸ ນະພຳບ.

ສສີ ກຸ ວງົ ວຈິ ດິ (2010, ໜູຳ້ . 48) ໄດສູ້ ະຫບຸຼ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນມຄີ ວຳມສຳ
ຄນັ ໃນກຳນພດັ ທະນຳກຳນສກຶ ສຳ ແລະ ພດັ ທະນຳຄນົ ໃຫມູ້ ກີ ຳນປ່ຽນແປງທຳງດຳູ້ ນພດຶ ຕິກຳຕຳ່ ງໆ
ໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຍງັ ມຄີ ວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນຄວບຄມຸ ທຳງດຳູ້ ນວຊິ ຳກຳນ ແລະ ດຳູ້ ນບກຸ ຄະລຳ
ກອນ ຄ:ືຼ ນກັ ຮຽນ ແລະ ຄສອນຢຳກປະສບົ ຜນົ ສຳເລັດໃນກຳນສອນຄຈຳເປັນຕູ້ອງສກຶ ສຳຫກັ ກຳນພູ້ນຼື
ຖຳນໃນກຳນສອນ ແລະ ຕອູ້ ງຈດັ ລະບບົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫດູ້ ີ.

ສຣິ ວິ ນັ ວະນດິ ວດັ ທະນະວຣະໄຊ (2558, ໜູ້ຳ. 43) ໄດສູ້ ະຫບຸຼ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນໄດມູ້ ງຸ່ ເນັູ້ນກຳນສອນໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນຈດົ ຈຳ, ໃຊເູ້ ຫດຜນົ ແລະ ຕງັູ້ ໃຈເຮັດສ່ ງິ ຕຳ່ ງໆ ໂດຍຜສູ້ ອນໃຊູ້
ກຳນບນັ ຍຳຍ, ຊກັ ຖຳມເປັນຫກັ ລວມທງັ ເປັນຜຄູ້ ວບຄມຸ , ດແລໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນຢ່ໃນລະບຽບວໄິ ນ ແຕຈ່ ະໃຫູ້

31

ອດິ ສະລະຜຮູ້ ຽນ ໃນກຳນເລຼືອກຮຽນໄດຕູ້ ຳມໃຈມກັ ກຳນຄນູ້ົ ພບົ ຕວົ ເອງ ຕູ້ອງອຳໄສທຳງລະບຽບວໄິ ນ
ຂອງຕນົ ເອງ ແລະ ຈຳກພຳຍນອກຄວຳມສນົ ໃຈ ເປັນສ່ ງິ ທ່ ີເປັນຄວຳມຈງິ ທ່ ີມຢີ ່ໃນຕວົ ບກຸ ຄນົ ແຕບ່ ່ ສຳ
ມຳດສະແດງອອກມຳໄດໂູ້ ດຍງຳ່ ຍຕອູ້ ງອຳໄສກຳນສກຶ ສຳທ່ ີຈະຕ້ອູ ງຊວ່ ຍຝຶກຝນົ ແລະ ດງຶ ຄວຳມສຳ
ມຳດເຫ່ ົຳນນັູ້ ອອກມຳ.

ວຽງຄຳ ສີວງົ ສຳ (2013, ໜຳູ້ . 31) ໄດສູ້ ະຫຸບຼ ໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແມນ່ ວຽກ
ງຳນທ່ ີສຳຄນັ ແມນ່ ກດິ ຈະກຳທ່ ີເຮັດໄດຫູ້ ຳຍຮບແບບ ຢ່ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນເປັນຕນູົ້ ວຳ່
ກຳນເອົຳນກັ ຮຽນເປັນໃຈກຳງບຳງຄງັູ້ ຄຳວກເອົຳຄເປັນໃຈກຳງ ແຕທ່ ກຸ ກດິ ຈະກຳທ່ ີຈດັ ຂນູຶ້ ນນັູ້ ຕອູ້ ງແທດ
ເໝຳະກບັ ເນອຼືູ້ ງໃນ ແລະ ສຳລະກຳນຮຽນຮູ້ ເຊ່ ງິ ສຳມຳດຕອບສະໜອງໄດຕູ້ ຳມຈດຸ ປະສງົ ຂອງຫກັ ສດ
ທ່ ີວຳງໄວ.ູ້

ຈຳກຄວຳມໝຳຍຂຳູ້ ງເທິງຜ້ຄູ ນູ້ົ ຄວຳູ້ ສະຫຸບຼ ໄດວູ້ ຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ມຄີ ວຳມສຳຄນັ
ທ່ ີສດຸ ຜບູ້ ລິຫຳນຄວນຢຶດຫກັ ກຳນຂອງກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕຳມແນວທຳງຂອງຫກັ ສດ ຄ:ຼື ຄ ແລະ ນກັ
ຮຽນຮວ່ ມກນັ ດຳເນນີ ກດິ ຈະກຳຕຳ່ ງໆ ເພ່ ຼືອພດັ ທະນຳກຳນສຶກສຳ ແລະ ພດັ ທະນຳຄນົ ໃຫມູ້ ກີ ຳນປ່ຽນ
ແປງທຳງພຶດຕກິ ຳຕຳ່ ງໆ, ເຊ່ ງິ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຍງັ ມຄີ ວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນຄວບຄມຸ ທຳງດຳູ້ ນວຊິ ຳ
ກຳນ, ດຳູ້ ນຜຮູ້ ຽນ ແລະ ຜສູ້ ອນ, ຢຳກປະສບົ ຜນົ ສຳເລັດໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຈຳເປັນຄສອນຕູ້ອງ
ສກຶ ສຳຫກັ ກຳນພ້ນູຼື ຖຳນໃນກຳນສອນໃຫດູ້ ີ ແລະ ເປັນລະບບົ .

3) ຫກັ ກຳນຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ສສີ ກຸ ວງົ ວິຈດິ (2010, ໜູ້ຳ. 49) ໄດກູ້ ຳນດົ ຫກັ ກຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໄວດູ້ ງ່ ັ ນ:້ີູ

(1) ກຳນພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕູອ້ ງເອົຳໃຈໃສ່ 2 ດຳູ້ ນຄ:ຼື ດຳູ້ ນແນວຄດິ ກຳນເມອືຼ ງມອີ ດຸ ມົ
ຄະຕິສງັ ຄມົ ນຍິ ມົ ສຳູ້ ງໃຫຄູ້ ນົ ລຳວມສີ ະຕຕິ ່ ກດົ ໝຳຍມລີ ະບຽບວໄິ ນ ແລະ ເກ່ ັງທຳງດຳູ້ ນວຊິ ຳກຳນລະ
ດບັ ກຳນສກຶ ສຳທຽບເທ່ ົຳກບັ ມຳດຖຳນສຳກນົ , (2) ກຳນພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຕອູ້ ງເຮັດຢ່ຳງ
ເປັນລະບບົ ແລະ ຮອບດຳູ້ ນຄ:ືຼ ຄນຸ ສມົ ບດັ ສກຶ ສຳ, ປນັ ຍຳສກຶ ສຳ, ສລິ ະປະສກຶ ສຳ, ພະລະສຶກສຳ ແລະ
ແຮງງຳນສກຶ ສຳ, (3) ມນີ ະໂຍບຳຍສ່ງົ ເສມີ ຜມູ້ ພີ ອນສະຫວນັ ເປັນພເິ ສດ ເພ່ ຼືອສຳູ້ ງເປັນນກັ ວທິ ະຍຳສຳດ
ແລະ ນກັ ບລິຫຳນທ່ ີມຄີ ວຳມສຳມຳດສງ ແລະ ມວີ ທິ ີຊວ່ ຍເຫອຼື ນກັ ຮຽນຜທູ້ ່ ີຮຽນອອ່ ນ ຫຼື ນກັ ຮຽນທ່ ີມີ
ບນັ ຫຳ, (4) ກຳນພດັ ທະນຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໂດຍເນັນູ້ ຄນຸ ນະພຳບເປັນຫກັ ສຳູ້ ງທກຸ ເງ່ອືຼ ນໄຂໃຫູ້
ກຳນສກຶ ສຳ ສພ່ ຳກປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ເຮັດໃຫກູ້ ຳນສກຶ ສຳໃນທກຸ ຊນັູ້ ທຸກສຳຍຮຽນ ນບັ ແຕຂ່ ນັູ້ ອະນບຸ ຳນຈນົ
ເຖງິ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລໃຫມູ້ ຄີ ນຸ ນະພຳບ, (5) ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຕອູ້ ງຄຳນງຶ ເຖງິ ດຳູ້ ນທິດສະ
ດຄີ ຽງຄກ່ ບັ ພຳກປະຕິບດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ (6) ກຳນສອນຕອູ້ ງຢຶດຜຮູ້ ຽນເປັນສຳຄນັ .

ສຖີ ຳນ ສຂຸ ະວງົ ພອູ້ ມດວູ້ ຍຄະນະ (2014, ໜ້ຳູ . 19-20) ໄດສູ້ ະຫຸຼບຄວຳມໝຳຍກຽ່ ວກບັ
ຫກັ ກຳນຈດັ ກຳຳນຮຽນ-ກຳນສອນດງ່ ັ ນ:ີູ້

32

ຫກັ ກຳນທີ 1: ຈດັ ບນັ ຍຳກຳດກຳນຮຽນຮສູ້ ່ ງິ ທ່ ີສ່ງົ ເສມີ ແລະ ສຳູ້ ງສນັ ຜນົ ງຳນ.
ຫກັ ກຳນທີ 2: ຈດັ ບນັ ຍຳກຳດຂອງຜຮູ້ ຽນຮທູ້ ່ ີສ່ງົ ເສມີ ຄວຳມເປັນຕວົ ຂອງຕວົ ເອງ, ຄວຳມເພ່ ິງ
ພຳອຳໄສກນັ ແລະ ກຳນສຳູ້ ງແຮງຈງໃຈໃຫຕູ້ ນົ ເອງ.
ຫກັ ກຳນທີ 3: ຈດັ ກຳນຮຽນຮຄູ້ ວນກຳນດົ ຄວຳມຕອູ້ ງກຳນ, ຄວຳມເປັນມຳ ແລະ ຄວຳມສນົ
ໃຈຂອງນກັ ຮຽນໄວ.ູ້
ຫກັ ກຳນທີ 4: ຄສອນຄວນກະຕ້ນູຸ ແລະ ສງ່ ົ ເສມີ ໃຫນູ້ ກັ ຮຽນພດັ ທະນຳກຳນຄິດໃນລະດບັ ທ່ ີ
ເລກິ ເຊ່ ງິ ຂນ້ຶູ ແລະ ພດັ ທະນຳປະຍກຸ ໃຊູ້
ຫກັ ກຳນທີ 5: ຮຽນຮສູ້ ຳພນັ ເຊ່ ອຼື ມໂຍງຢ່ຳງແໜູ້ນແຟູ້ນ ແລະ ກຳນເຝິກປະຕິບດັ ຊນັູ້ ຮຽນ.
ຫກັ ກຳນທີ 6: ກຳນປະເມນີ ຜນົ ເປັນສວ່ ນໜ່ ຶງຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຄວນກຳນດົ
ກຳນປະເມນີ ຜນົ ໄວໃູ້ ນແຜນກຳນສອນຫຳຍລະດບັ .
ທິດສະນຳ ແຂມມະນີ (2550, ໜູ້ຳ. 57-58) ໄດກູ້ ຳນດົ ຫກັ ກຳນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ດງ່ ັ ນ:ູ້ີ 1) ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຄວນຄຳນງຶ ເຖງິ ຄວຳມພອູ້ ມຄວຳມສຳມຳດ ແລະ ເວລຳທ່ ີຜູ້
ຮຽນຈະຮຽນໄດດູ້ ທີ ່ ີສດຸ , 2) ຜຮູ້ ຽນມລີ ະດບັ ຂອງກຳນສະແດງອອກບ່ ເທ່ ົຳກນັ ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນ ຄວນໃຫທູ້ ຳງເລືຼອກທ່ ີຫຳກຫຳຍແກຜ່ ຮູ້ ຽນ ເພ່ ືຼອໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນຈະໄດຕູ້ ອບສະໜອງຕຳມລະດບັ ຄວຳມ
ສຳມຳດຂອງຕນົ ເອງ, 3) ກຳນເສມີ ແຮງໃນໄລຍະທ່ ີໃກຄູ້ ຽງເປູ້ົຳໝຳຍຫຳຍທ່ ີສດຸ ຈະຊວ່ ຍເຮັດໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນ
ເກດີ ກຳນຮຽນຮໄູ້ ດດູ້ .ີ
ສກຶ ສຳສຳດ ພຳກສຳູ້ ງຄຈດິ ຕະວທິ ະຍຳ ຄະນະສກຶ ສຳສຳດ ມະຫຳວທິ ະຍຳໄລແຫງ່ ຊຳດ
ໄດລູ້ ະບກຸ ຽ່ ວກບັ ຫກັ ກຳນສອນໄວູ້ 7 ຫກັ ກຳນດງ່ ັ ນ:ູ້ີ

1) ຫກັ ກຳນສດິ ສອນຕອູ້ ງຮບັ ປະກນັ ທຳງດຳູ້ ນແນວຄດິ
2) ຫກັ ກຳນສິດສອນຕູ້ອງຮບັ ປະກນັ ທຳງດຳູ້ ນວທິ ະຍຳສຳດ
3) ຫກັ ກຳນຮບັ ປະກນັ ລກັ ສະນະຕວົ ຈງິ
4) ຫກັ ກຳນຮບັ ປະກນັ ລກັ ສະນະປະຈກັ ຕຳ
5) ຫກັ ກຳນສ່ງົ ເສມີ ລກັ ສະນະຕ່ ຼືນຕວົ ຕງັູ້ ໜຳູ້ , ເປັນເອກະລຳດຂອງນກັ ຮຽນ
6) ຫກັ ກຳນປບັ ປງຸ ຄວຳມຮູ້ ຄວຳມສຳມຳດ ແລະ ຄວຳມຊຳນຊິ ຳນຳນ
7) ຫກັ ກຳນເອົຳໃຈໃສນ່ ກັ ຮຽນພິເສດ
ຈຳກທິດສະດທີ ່ ີກຳ່ ວມຳນນັູ້ ຜູ້ຄນູ້ົ ຄວຳູ້ ສະຫຸຼບໄດວູ້ ຳ່ ຫກັ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍ
ເຖງິ ກຳນຮຽນຮູ້ ແລະ ຫກັ ກຳນສອນເພ່ ືຼອໃຫຜູ້ ສູ້ ອນຄວນນຳໃຊູ້ ໃຫສູ້ ອດຄອ່ ງຕຳມກຳນດົ ໄວູ້ ຈ່ງິ ຊວ່ ຍ
ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນເກດີ ກຳນຮຽນຮໄູ້ ດ.ູ້ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຄຕອູ້ ງເອົຳນກັ ຮຽນເປັນໃຈກຳງ, ກຳນຮຽນ
ທິດສະດີຕອູ້ ງຄຽງຄກ່ ບັ ກຳນປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໄປຕຳມ 5 ຫກັ ມນກຳນສກຶ ສຳຄືຼ: ຄນຸ ສມົ ບດັ ສກຶ ສຳ, ປນັ ຍຳ

33

ສກຶ ສຳສລິ ະປະສຶກສຳ, ພະລະສຶກສຳ ແລະ ແຮງງຳນສກຶ ສຳ ພອູ້ ມທງັ ສຳູ້ ງຄນົ ໃຫມູ້ ສີ ະຕິຕ່ ຼືນຕວົ ຕ່ ລະ
ບຽບກດົ ໝຳຍ, ມລີ ະບຽບວໄິ ນ ແລະ ເກ່ ງັ ວິຊຳສະເພຳະໄປຄຽງຄກ່ ນັ .

4) ຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ສຣິ ວິ ນັ ວະນດິ ວດັ ທະນະວລະໄຊ (2558, ໜຳູ້ . 3-6) ໄດສູ້ ະຫບຼຸ ໄວວູ້ ຳ່ ຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນ

ຮຽນ-ກຳນສອນຄືຼ ຂນັູ້ ຕອນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃນຊນັູ້ ຮຽນ ເພ່ ືຼອໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນບນັ ລຕຸ ຳມ
ເປູ້ົຳໝຳຍທ່ ີກຳນດົ ໄວູ້ ເຊ່ ິງມຫີ ຳຍຮບແບບເລ່ ີມຕງັູ້ ແຕຮ່ ບແບບທ່ ີງຳ່ ຍດຳຍຈນົ ເຖງິ ຮບແບບທ່ ີມຄີ ວຳມຊບັ
ຊອູ້ ນ, ມລີ ຳຍລະອຽດທ່ ີແຕກຕຳ່ ງກນັ 3 ຮບແບບດງ່ ັ ລມຸ່ ນ:ູ້ີ

(1) ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໂດຍທ່ວົ ໄປ (Simplified Model)
ໂດຍທ່ວົ ໄປກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮຈູ້ ະດຳເນນີ ກຳນຕຳມຮບແບບທ່ ປີ ະກອບດວູ້ ຍ:
1. ກຳນວຳງແຜນ.
2. ກຳນດຳເນນີ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
3. ກຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນວຳງແຜນ.

(2) ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບ 4 ສວ່ ນ (Four Parts Model)
ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບສ່ ສີ ວ່ ນຈະເປັນແນວທຳງ ໃຫຄູ້ ອອກແບບກຳນ

ຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງຕນົ ເອງ ໄດຊູ້ ດັ ເຈນກວຳ່ ຮບແບບທີ 1 ເຊ່ ງິ ຮບແບບດງ່ ັ ກຳ່ ວ ຈະສະແດງ
ໃຫເູ້ ຫັນເຖງິ ອງົ ປະກອບຂອງຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮຕູ້ ຳມລຳດບັ ເຊ່ ງິ ແຕ່ລະອງົ ປະກອບຈະຕອູ້ ງມີ
ກຳນດຳເນນີ ກຳນຕຳມຂນັູ້ ຕອນ ໃຫບູ້ ນັ ລຕຸ ຳມຈດຸ ປະສງົ ແຕລ່ ະຂນັູ້ ຕອນ ກອ່ ນຈະປະຕບິ ດັ ໃນຂນັູ້ ຕ່ ໄປ
ຮບແບບກຳນສອນ 4 ສວ່ ນປະກອບດວູ້ ຍ:

1. ກຳນກຳນດົ ດວູ້ ຍຈດຸ ປະສງົ .
2. ກຳນປະເມນີ ຜນົ ກອ່ ນກຳນສອນ.
3. ກຳນດຳເນນີ ກຳນສອນ.
4. ກຳນປະເມນີ ຜນົ .
(3) ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບ 5 ສວ່ ນ
ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບ 5 ສວ່ ນ ໄດພູ້ ນັ ລະນຳມຳຈຳກຮບແບບກຳນ
ຈດັ ກຳນຮຽນຮແູ້ ບບສ່ ໂີ ດຍມລີ ຳຍລະອຽດດງ່ ັ ນ:ີູ້
1. ກຳນກຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ ທ່ວົ ໄປ.
2. ກຳນກຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ ກຳນຮຽນຮ.ູ້
3. ກຳນປະເມນີ ຜນົ ກອ່ ນກຳນສອນ.
4. ກຳນດຳເນນີ ກຳນສອນ.

34

5. ກຳນປະເມນີ ຜນົ . ກຳນກຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ ກຳນປະເມນີ ຜນົ
ຈດຸ ປະສງົ ທ່ວົ ໄປ ກຳນຮຽນຮູ້ ກອ່ ນກຳນສອນ

ກຳນປະເມນີ ຜນົ ກຳນດຳເນນີ ກຳນສອນ

ຮບ 2: ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນແບບ 5 ສວ່ ນ

(4) ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ຢ່ສະຖຳນບນັ ກຳນສກຶ ສຳຊນັູ້ ສງ ສຳມຳດຈດັ ຕຳມຮບແບບ

ຕຳ່ ງໆ ດງ່ ັ ນ:້ີູ
1) ຮບແບບກຳນສກຶ ສຳເຕັມເວລຳ (Formal): ຫກັ ສດປກົ ກະຕິ, ຫກັ ສດຕ່ ເນ່ ອືຼ ງ ຫຼື

ຫກັ ສດເຊ່ ອືຼ ມຕ່ .
2) ຮບແບບກຳນສກຶ ສຳນອກໂຮງຮຽນ (Non-Formal): ກຳນສກຶ ສຳທຳງໄກຜຳ່ ນປະເພດ

ຕຳ່ ງໆ ຫຼື ຕຳມອດັ ທະຍຳໄສ.
3) ຮບແບບເປີດທ່ ີຕດິ ພນັ ກບັ ພຳກປະຕິບດັ ຕວົ ຈງິ ຢ່ບນັ ດຳຂະແໜງກຳນເສດຖະກດິ -ສງັ

ຄມົ , ສຳູ້ ງເງ່ອຼື ນໄຂ ແລະ ໂອກຳດໃຫກູ້ ຳນຮຽນຮຕູ້ ະຫອດຊວີ ດິ (ກະຊວງສຶກສຳທິກຳນ ແລະ ກລີ ຳ,
2015, ໜູ້ຳ. 17-18)

ສຣິ ວິ ນັ ວະນດິ ວດັ ທະນະວລະໄຊ (2558, ໜູຳ້ . 15) ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
ແບບ 5 ສວ່ ນ ຈະມຄີ ວຳມຊດັ ເຈນ ແລະ ລະອຽດຫຳຍຍ່ ິງຂ້ນຶູ ເຊ່ ັນ: ມກີ ຳນກຳນກຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ
ກຳນຮຽນຮໂູ້ ດຍທ່ວົ ໄປ ແລະ ກຳນກຳນດົ ຈດຸ ປະສງົ ໃນແບບພດຶ ຕິກຳມກີ ຳນປະເມນີ ຜນົ ກອ່ ນກຳນຮຽນ
ເພ່ ຼືອກຽມຄວຳມພ້ອູ ມ ແລະ ກວດສອບຄວຳມຮເູ້ ດີມ ທ່ ີເປັນພືຼູ້ນຖຳນຂອງຜູ້ຮຽນ, ມກີ ຳນດຳເນນີ ກຳນ
ສອນ ໂດຍໃຊເູ້ ທັກນກິ ກຳນສອນທ່ ີເໝຳະສມົ ແລະ ສອດຄອ່ ງກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຮຽນຮູ້ ແລະ ເນອູືຼ້ ໃນວິຊຳ
ແລະ ຂນັູ້ ຕອນສດຸ ທູຳ້ ຍ ຄຼື ກຳນປະເມນີ ຜນົ ຜຮູ້ ຽນດວູ້ ຍວທິ ີກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ແບບຕຳ່ ງໆຢ່ຳງ
ຫຳກຫຳຍ.

ຈຳກສ່ ງິ ກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ສຳມຳດສະຫຼບຸ ໄດວູ້ ຳ່ ຮບແບບກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນທງັ
ສຳມແບບບ່ ສຳມຳດບອກໄດວູ້ ຳ່ ຮບແບບໃດດທີ ່ ີສດຸ ທກຸ ຮບແບບຄຜສູ້ ອນສຳມຳດນຳໄປປບັ ໃຊໄູ້ ດຢູ້ ່ຳງມີ

35

ປະສດິ ທິພຳບທງັ ນຄູີ້ ວນພິຈຳລະນຳເລຼືອກໃຊໃູ້ ຫເູ້ ໝຳະສມົ ກບັ ຈດຸ ປະສງົ ກຳນຮຽນຮລູ້ ວມທງັ ຄວຳມພ້ອູ ມ
ຄວຳມຊຳນຳນຂອງຕນົ ເອງ.

ວຣິ ຳວດຸ ວງົ ປະກຳລດັ (2549, ໜ້ຳູ . 15) ໄດສູ້ ະຫຸຼບວຳ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນເປັນຂະບວນ
ກຳນທ່ ີທກຸ ພຳກສວ່ ນຮວ່ ມມກືຼ ນັ ຈດັ ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນເຂ້ຳູົ ຮວ່ ມກດິ ຈະກຳ ເພ່ ຼອື ກ່ໃຫເູ້ ກດີ ກຳນພດັ ທະນຳທກັ ສະ
ກຳນຮຽນຮສູ້ ຳູ້ ງປະສບົ ກຳນກຽ່ ວກບັ ເນອຼ້ືູ ໃນວຊິ ຳ ແລະ ສຳມຳດນຳໄປປບັ ໃຊູ້ ໃຫເູ້ ກດີ ປະໂຫຍດຕຳ່ ງໆ
ໄດສູ້ ງສດຸ .

ທິດສະນຳ ແຂມມະນີ (2561, ໜູ້ຳ. 17-19) ໄດເູ້ ວົູ້ຳເຖງິ ບລິບດົ ທຳງກຳນສອນໃນລະດບັ ໄມ
ໂຄຣ (Micro) ຫືຼ ບລິບດົ ທຳງກຳນສອນລະດບັ ຫອູ້ ງຮຽນ ຄືຼ ບລິບດົ ຂອງກຳນສອນທ່ ີໃກຕູ້ ວົ ຜູ້ສອນ-
ຜຮູ້ ຽນຫຳຍທ່ ີສດຸ ໄດແູ້ ກ:່

1. ຜສູ້ ອນ ມອີ ດິ ທິພນົ ຕ່ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຫຳຍປະກຳນ ເຊ່ ັນ: ຄວຳມຮຄູ້ ວຳມເຂຳ້ົູ ໃຈໃນ
ເນອຼືູ້ ໃນທ່ ີສອນ, ຄວຳມສຳມຳດໃນກຳນສອນ, ຄວຳມຕງັູ້ ໃຈໃນກຳນສອນ, ເຈຕະຄະຕຕິ ່ ກຳນສອນ,
ຄວຳມຮສູ້ ກຶ ຕ່ ຕວົ ຜຮູ້ ຽນ, ສະພຳບຈດິ ໃຈຂອງຜສູ້ ອນ, ແຮງຈງໃຈໃນກຳນສອນ, ສກຸ ຂະພຳບຂອງຜູ້
ສອນຄວຳມພອູ້ ມຂອງຜສູ້ ອນ ບກຸ ຄະລິກລກັ ສະນະຂອງຜສູ້ ອນ ແລະ ອ່ ຼືນໆ ສ່ ງິ ຕຳ່ ງໆເຫ່ ົຳນມູ້ີ ຜີ ນົ ຕ່
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແລະ ຕ່ ພຶດຕິກຳກຳນສອນຂອງຄເຊ່ ງິ ສ່ງົ ຜນົ ຕ່ ໄປເຖງິ ຂະບວນກຳນຮຽນຮູ້
ແລະ ຜນົ ສຳເລັດໃນກຳນຮຽນຮຂູ້ ອງຜຮູ້ ຽນ.

2. ຜຮູ້ ຽນ ສະພຳບແວດລ້ອູ ມທງັ ພຳຍນອກ ແລະ ພຳຍໃນຂອງຜຮູ້ ຽນມອີ ດິ ທິພນົ ຕ່ ກຳນຮຽນ-
ກຳນສອນຫຳຍເຊ່ ັນດຽວກບັ ຜ້ສູ ອນເຊ່ ັນ: ຄວຳມສນົ ໃຈຄວຳມຕູ້ອງກຳນ ແລະ ຄວຳມຖະໜດັ ໃນກຳນ
ຮຽນວທິ ີກຳນຮຽນຮແູ້ ຮງຈງໃຈໃນກຳນຮຽນ, ຄວຳມພອູ້ ມໃນກຳນຮຽນ, ສກຸ ຂະພຳບຂອງຜຮູ້ ຽນລກັ ສະ
ນະຂອງຜຮູ້ ຽນ, ຈຳນວນຜຮູ້ ຽນ, ພຶດຕິກຳຂອງຜຮູ້ ຽນ, ສະພຳບຈດິ ໃຈຂອງຜຮູ້ ຽນ, ເຈຕະຄະຕິຕ່ ກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນ, ຄວຳມຮສູ້ ກຶ ຂອງຜຮູ້ ຽນຕ່ ຜສູ້ ອນ, ຄວຳມສຳມຳດຂອງຜຮູ້ ຽນ ແລະ ບນັ ຫຳຂອງຜຮູ້ ຽນ
ເຫ່ ົຳນີູ້ ລູ້ວນມອີ ດິ ທິພນົ ຕ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຂອງຄ ແລະ ກຳນຮຽນຮຂູ້ ອງຜູ້ຮຽນ.

3. ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ໝຳຍເຖງິ ວດັ ຖປຸ ະສງົ ໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນເນອູືຼ້ ໃນ, ກຳດ
ໃຊໃູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນວທິ ີກຳນ, ຂະບວນກຳນທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນກຳນວດັ ແລະ ຜນົ ກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນສ່ ືຼ ແລະ ອປຸ ະກອນທ່ ີໃຊໃູ້ ນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

4. ສະພຳບແວດລອູ້ ມທ່ ີໃກຕູ້ ວົ ຜສູ້ ອນ ແລະ ຜຮູ້ ຽນຫຳຍທ່ ີສດຸ ຄຼື ສະພຳບກຳນຮຽນອນັ ໄດແູ້ ກ:່
ແສງ, ສຽງ, ສ,ີ ອຳກຳດ, ຂະໜຳດຫອູ້ ງຮຽນອປຸ ະກອນກຳນຮຽນ ເຊ່ ັນ: ໂຕະ, ຕ່ງັ , ກະດຳນເປັນຕນູ້ົ
ນອກຈຳກນນັູ້ , ຍງັ ມສີ ະພຳບແວດລ້ອູ ມນອກຫອູ້ ງຮຽນ ຫືຼ ສະພຳບແວດລູ້ອມໃນໂຮງຮຽນຂະນະທ່ ີມີ
ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນເກດີ ຂູຶ້ນເຊ່ ັນ: ສຽງລດົ ຕດັ ຫຍຳູ້ , ສຽງລດົ ແລນ່ ຜຳ່ ນຫຼື ໂຮງຮຽນທຳກດິ ຈະກຳອ່ ຼືນໆ
ຂະນະທ່ ີຄກຳລງັ ສອນ.

36

2.1.7 ຂອບເຂດກຳນຈດັ ກຳນຮຽນກຳນສອນ-
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ເປັນຂະບວນກຳນທ່ ີສຳຄນັ ໃນກຳນພດັ ທະນຳຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳ

ມຳດທກັ ສະ, ເຈຕະຄະຕິທ່ ີດໃີ ຫແູ້ ກຜ່ ຮູ້ ຽນ ແລະ ຂະບວນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮູ້ ທ່ ີມຄີ ນຸ ນະພຳບຂອງຄຜູ້
ສອນໃນຄະນະທ່ ີຄ ແລະ ຜຮູ້ ຽນຢ່ໃນຂະບວນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນນນັູ້ ເຫັນໄດຊູ້ ດັ ເຈນວຳ່ ຕອູ້ ງມອີ ງົ
ປະກອບທ່ ີສຳຄນັ ຕ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຈ່ງິ ຈະບນັ ລຕຸ ຳມຈດຸ ປະສງົ ແລະ ເປູ້ົຳໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ.ູ້

ທິດສະນຳ ແຂມມະນີ (2557, ໜຳູ້ . 4-5) ໄດກູ້ ຳນດົ ຂອບເຂດບລບິ ດົ ກຳນສອນທ່ ີໃກຕູ້ ວົ ຜູ້ສອນ-ຜູ້
ຮຽນຫຳຍທ່ ີສດຸ ໄດແູ້ ກ:່

1. ຜສູ້ ອນ.
2. ຜຮູ້ ຽນ.
3. ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
4. ສະພຳບແວດລອູ້ ມ.
ສຣິ ວິ ນັ ວະນດິ ວດັ ທະນະວລະໄຊ (2558, ໜຳູ້ . 13-14) ອງົ ປະກອບຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນທ່ ີເນັນູ້ ຜຮູ້ ຽນເປັນສຳຄນັ ໃນປະເດັນຕ່ ໄປນ:ີູ້
1. ຄສອນ ເປັນຜທູ້ ່ ີມຄີ ວຳມສຳຄນັ ໃນກຳນທ່ ີຈະແປມຳດຕະຖຳນກຳນຮຽນຮູ້ ແລະ ສຳລະທ່ ີ
ເປັນກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນຮທູ້ ່ ີເໝຳະສມົ , ໜູຳ້ ສນົ ໃຈ ແລະ ມຂີ ະບວນກຳນຫຳກຫຳຍຢ່ຳງອດິ ສະຫະ.
2. ນກັ ຮຽນເປັນອງົ ປະກອບໜ່ ຶງ ທ່ ີມຄີ ວຳມສຳຄນັ ຕ່ ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮ,ູ້ ຜຮູ້ ຽນແຕລ່ ະຄນົ ມີ
ຄວຳມແຕກຕຳ່ ງກນັ ທງັ ບກຸ ຄະລິກກະພຳບ, ສະຕປິ ນັ ຍຳ, ຄວຳມຖະນດັ , ຄວຳມສນົ ໃຈ ແລະ ຄວຳມ
ສມົ ບນຂອງຮຳ່ ງກຳຍ, ຜຮູ້ ຽນມໂີ ອກຳດຮວ່ ມຄດິ ຮວ່ ມວຳງແຜນ ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ-ມໂີ ອ
ກຳດເລຼືອກຮຽນໄດຢູ້ ່ຳງຫຳກຫຳຍຕຳມຄວຳມເໝຳະສມົ ພຳຍໃຕກູ້ ຳນແນະນຳຂອງຜສູ້ ອນ.
3. ຫກັ ສດ ຫຼື ເນອຼືູ້ ໃນວຊິ ຳຕຳ່ ງໆ ຜສູ້ ອນຈະຕູອ້ ງຈດັ ເນອູືຼ້ ໃນວຊິ ຳ ໃຫມູ້ ຄີ ວຳມສຳພນັ ກນັ ,
ຄວຳມໜູ້ຳສນົ ໃຈເໝຳະສມົ ກບັ ໄວ, ລະດບັ ຊນັູ້ ລວມທງັ ສະພຳບສ່ ງິ ແວດລູອ້ ມຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນຮ.ູ້
4. ສ່ ຼື ແລະ ແຫງ່ ກຳນຮຽນຮໄູ້ ດແູ້ ກອ່ ປຸ ະກອນ ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫມູ້ ປີ ະສດິ ທິ
ພຳບຫຳຍຍ່ ງິ ຂນ້ຶູ .
5. ສະພຳບແວດລູ້ອມ ແລະ ບນັ ຍຳກຳດກຳນຮຽນ-ກຳນສອນຜູ້ສອນຕູ້ອງມວີ ທິ ີກຳນທ່ ີຈະຈດັ
ສະພຳບແວດລອູ້ ມ ແລະ ບນັ ຍຳກຳດທ່ ີເອ້ືູຼອອຳນວຍຕ່ ກຳນພດັ ທະນຳທຳງວຊິ ຳກຳນເຊ່ ັນ: ຫອູ້ ງກດິ ຈະ
ກຳ, ວທິ ະຍຳສຳດ, ຫອູ້ ງທດົ ລອງ, ຈດັ ບລິເວນໂຮງຮຽນເປັນແຫງ່ ຮຽນຮ,ູ້ ມກີ ຳນດດັ ແປງຫອູ້ ງຮຽນໃຫູ້
ຜຮູ້ ຽນເຮັດກດິ ຈະກຳຮຽນຮູ້ ທ່ ີສຳມຳດມປີ ະຕິສຳພນັ ກນັ ໄດດູ້ ີ ແລະ ຈດັ ກດິ ຈະກຳທ່ ີເອອູືຼ້ ອຳນວຍຕ່ ຜປູ້ ກົ
ຄອງ ແລະ ຊຸມຊນົ ເຂູົຳ້ ມຳມສີ ວ່ ນຮວ່ ມໃນກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮວມ່ ກນັ .

37

ຄຳແສງ ທະລງັ ສີ (2005, ໜູ້ຳ. 51) ໄດສູ້ ະຫຸຼບໄວວູ້ ຳ່ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນມອີ ງົ ປະກອບໂດຍດຳູ້ ນ
ທ່ ີກຽ່ ວຂອູ້ ງກນັ ຄ:ຼື

1) ອງົ ປະກອບຫກັ
- ຄສອນ
- ນກັ ຮຽນ-ຫກັ ສດ
- ສ່ ງິ ອຳນວຍຄວຳມສະດວກ

2) ອງົ ປະກອບຍອ່ ຍ
- ຈດຸ ປະສງົ ກຳນສອນ
- ເນອຼູ້ື ໃນ
- ເວລຳ
- ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
- ສ່ ກຼື ຳນສອນ ແລະ ກຳນປະເມນີ ຜນົ

ສມົ ຊຳຍ ລດັ ຕະນະທອງຄຳ (2550, ໜູ້ຳ. 3-4) ໄດກູ້ ຳ່ ວເຖງິ ເປູ້ົຳໝຳຍກຳນສກຶ ສຳໃນກຳນຈດັ
ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນດງ່ ັ ນ:ີູ້

1. ນກັ ຮຽນ.
2. ຄສອນ.
3. ຫກັ ສດ ຫຼື ເນອຼູ້ື ໃນ.
4. ວທິ ີກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
5. ຂວູ້ ຈິ ຳນ.
ຈຳກທິດສະດທີ ່ ີກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ຜຄູ້ ນູົ້ ຄວູ້ ຳສຳມຳດສະຫບຸຼ ອອກມຳເປັນຂອບເຂດແນວຄວຳມ
ຄດິ ຂອງກຳນຄນູ້ົ ຄວູ້ ຳໃນ 4 ດຳູ້ ນຄ:ືຼ 1) ດຳູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ; 2) ກຳນຈດັ
ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ; 3) ອປຸ ະກອນອປຸ ະກອນສ່ ກຼື ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ; 4) ດຳູ້ ນກຳນວດັ ແລະ
ປະເມນີ ຜນົ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.
1) ດຳູ້ ນກຳນປະຕິບດັ ຫກັ ສດກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ
(1) ຄວຳມໝຳຍຂອງຫກັ ສດ
ຫກັ ສດ ເປັນອງົ ປະກອບໜ່ ຶງທ່ ີສຳຄນັ ຂອງກຳນສຶກສຳທ່ ີປຽບເໝືອຼ ນເຄ່ ອຼື ງມກືຼ ຳນດົ ທິດທຳງ
ໃນກຳນຮຽນ-ກຳນສອນໃຫເູ້ ປັນໄປຕຳມຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍຂອງກຳນສກຶ ສຳເພ່ ືຼອສ່ງົ ເສມີ ຄວຳມງອກງຳມ ແລະ
ພດັ ທະນຳຜຮູ້ ຽນ ດງ່ ັ ທ່ ີນກັ ວຊິ ຳກຳນຫຳຍໆທ່ຳນໄດກູ້ ຳ່ ວເຖງິ ຄວຳມໝຳຍຂອງກຳນນຳຫກັ ສດມຳໃຊເູ້ ຂູ້ົຳ
ໃນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນທຳງກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍໃຫຄູ້ ວຳມໝຳຍທ່ ີໃກຄູ້ ຽງກນັ ດງ່ ັ ນ:້ີູ

38

ຫດັ ສດ ໝຳຍເຖງິ ເອກະສຳນທ່ ີກຳນດົ ຈດຸ ໝຳຍຂອງກຳນສກຶ ສຳ, ໂຄງສຳູ້ ງເນອຼູື້ ໃນວຊິ ຳ
ຕຳ່ ງໆ, ວທິ ີກຳນຈດັ ຕງັູ້ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ກຳນວດັ ແລະ ປະເມນີ ຜນົ ຂອງວຊິ ຳຮຽນຕຳ່ ງໆ ເພ່ ືຼອ
ຮບັ ປະກນັ ໃຫຜູ້ ຮູ້ ຽນມຄີ ວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ ແລະ ຄນຸ ສມົ ບດັ ສິນທຳປະຕິວດັ (ນຳລີ ບວົ ສງັ ທອງ,
2014, ໜຳູ້ . 80)

ວນິ ຳ ປະຊຳກນຸ ແລະ ປຣະສຳດ ເນ່ອືຼ ງສະເຫມີ (2554, ໜູ້ຳ. 27) ໄດນູ້ ຳສະເໜີກຽ່ ວກບັ
ຫກັ ກຳນກຳນສອນຕຳ່ ງໆເຊ່ ັນ: ຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ, ຮບແບບກຳນຮຽນ-ກຳນ ສອນ, ວທິ ີ,
ເຕັກນກິ ແລະ ທກັ ສະກຳນສອນທ່ ີສຳມຳດເປັນແນວທຳງ ໃນກຳນປະຕບິ ດັ ວຽກງຳນກຳນສອນຂອງອຳ
ຈຳນອກີ ດວູ້ ຍ.

ປຣຍີ ຳພອນ ວງົ ອະນຕຸ ໂລດ (2553, ໜູ້ຳ. 25) ໄດໃູ້ ຫຄູ້ ວຳມໝຳຍຂອງຫກັ ສດໄວູ້ 3 ປະ
ເດັນສຳຄນັ ຄ:ືຼ 1) ຫກັ ສດເປັນວທິ ະຍຳສຳດທ່ ີມທີ ິດສະດ,ີ ຫກັ ກຳນ ແລະ ກຳນນຳໃຊໃູ້ ນກຳນຈດັ ກຳນ
ຮຽນ-ກຳນສອນຕຳມຈດຸ ປະສງົ ແລະ ເປູົ້ຳໝຳຍທ່ ີວຳງໄວ,ູ້ 2) ຫກັ ສດເປັນລະບບົ ກຳນຈດັ ກຳນສກຶ ສຳ
ໂດຍມປີ ດັ ໄຈນຳເຂຳູ້ົ (Input) ໄດແູ້ ກຄ່ , ນກັ ຮຽນ, ວດັ ຖອຸ ປຸ ະກອນ, ອຳຄຳນສະຖຳນທ່ ີ, ຂະບວນກຳນ
(Process) ໄດແູ້ ກ່ ກຳນຈດັ ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ; ຜະລິດ (Output) ໄດແູ້ ກ:່ ຜນົ ຂອງກຳນສກຶ
ສຳ ຫືຼ ຄວຳມສຳເລັດຂອງກຳນສກຶ ສຳເປັນຕນູ້ົ , 3) ຫກັ ສດເປັນແຜນກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນທ່ ີມງຸ່
ປະສງົ ທ່ ີຈະອບົ ຮມົ ເຝິກຝນົ ຫ່ ຫອມຜຮູ້ ຽນໃຫເູ້ ປັນໄປຕຳມເປູົ້ຳໝຳຍທ່ ີຕອູ້ ງກຳນ.

ຫມຸ ເພັງ ສມົ ສະໜກຸ (2016, ໜຳູ້ . 19) ໄດສູ້ ະຫຸບຼ ໄວວູ້ ຳ່ ຫກັ ສດ ໝຳຍເຖິງ ແຜນກຳນ ຫຼື
ໂຄງກຳນທ່ ີປະກອບດວູ້ ຍຫກັ ກຳນ, ຈດຸ ມງຸ່ ໝຳຍ, ໂຄງສຳູ້ ງ, ຂອບເຂດເນອ້ືູຼ ໃນ, ກດິ ຈະກຳກຳນຮຽນ-ກຳນ
ສອນ, ວດັ ຖອຸ ປຸ ະກອນ, ຊ່ ກືຼ ຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ແລະ ກຳນວດັ -ກຳນປະເມນີ ຜນົ .

ວອນມະນີ ຊງິ ເລຼອື ງທຳ (2018, ໜຳູ້ . 21) ໄດສູ້ ະຫບຼຸ ໄວວູ້ ຳ່ ຫກັ ສດຄໝຼື ຳກຫວົ ໃຈຂອງ
ກຳນສຶກສຳໃນສະຖຳບນັ ກຳນສຶກສຳຕຳ່ ງໆ ເພຳະຫກັ ສດ ເປັນແນວທຳງກກຳນປະຕິບດັ ທ່ ີຈະຊວ່ ຍໃຫຜູ້ ູ້
ຮຽນໄດຮູ້ ບັ ປະສບົ ກຳນ, ໄດຮູ້ ບັ ກຳນພດັ ທະນຳຄວຳມຮ,ູ້ ຄວຳມສຳມຳດ, ຄນຸ ນະທຳ, ຈຳລຍິ ະທຳ ແລະ
ອ່ ນືຼ ໆ ເຊ່ ິງເປັນສ່ ິງທ່ ີຕ້ອູ ງກຳນສງັ ຄມົ ດງ່ ັ ນນັູ້ , ຫກັ ສດຈ່ງິ ເປັນສນກຳງຂອງກດິ ຈະກຳທ່ ີກຳນດົ ຂນູ້ຶ ຢ່ຳງ
ເປັນລະບບົ ເພ່ ຼອື ບນັ ລເຸ ປົູ້ຳໝຳຍຂອງກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ.

ຈຳກທິດສະດທີ ່ ີກຳ່ ວມຳຂຳູ້ ງເທິງນນັູ້ ສຳມຳດສະຫບຸຼ ໄດວ່ ຳ່ ຫດັ ສດ ໝຳຍເຖິງ ແບບແຜນ
ກຳນຈດັ ກຳນຮຽນ-ກຳນສອນ ທ່ ີຈດັ ໂອກຳດໃນກຳນຮຽນຮໃູ້ ຫແູ້ ກບ່ ກຸ ຄນົ ທ່ ີໄດຮູ້ ບັ ກຳນສກຶ ສຳ ໂດຍເປັນ
ໂຄງກຳນ ຫືຼ ແຜນກຳນໃນກຳນຈດັ ກຳນສກຶ ສຳຮຽນຮູ້ ທ່ ີກຳນດົ ໄວຢູ້ ່ຳງເປັນທຳງກຳນຂອງກຳນສກຶ ສຳ
ແຫງ່ ຊຳດ ເພ່ ືຼອໃຫເູ້ ປັນປະສບົ ກຳນຂອງຜຮູ້ ຽນ.

39