3

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 9.11.2. Усан сангийн хориотой бүсэд орох; ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 9.11.3. Хичээл удирдагчийн зөвшөөрөлгүйгээр цамхаг дээрээс үсрэх; 9.11.4. Усан сангийн хаалтнаас дүүжлэгдэх; 9.11.5. Усан сангийн дотор биеэ болон дотуур хувцсаа угаах; 9.11.6. Усан сангийн тавцан болон цамхаг дээр зориулалтын бус хувцастай явах; 9.11.7. Ямар нэг ил шархгай цэргийн алба хаагчийг усан санд оруулах; 9.11.8. Чихний дотор, дунд хэсэгт нь өвчилсөн цэргийн алба хаагч усанд шумбах, үсэрч орох /харин вазелинаар тосолсон хөвөнгөөр чихээ бөглөсөн бол сэлэхийг зөвшөөрнө/хориглох; 9.12. Усны бэлтгэл хичээлийн үед дараах хэрэглэл, тоног төхөөрөмжийг бэлтгэж, ашиглана. Үүнд: 9.12.1. Аврахзавь- 2 ш; 9.12.2. Зам болгон дээр аврах цагираг-1 ш; 9.12.3. Хамгаалалтын олс /10 м/ - 2 ш; 9.12.4. Дэгээ-4 ш; 9.12.5. Хөөсөнцөр хавтан, баг, амьсгалын гуурсижбүрдэл; 9.12.6. Эмнэлгийн хайрцаг - 1 ш; 9.12.7. Эмнэлгийн дамнуурга - 1 ш; 9.13. Усны бэлтгэл хичээлийн сэдвийн агуулгад чөлөөт сэлэлт, мэлхий сэлэлт, цэргийн хувцас, зэвсэг хэрэглэлтэй сэлэх, холд шумбах, усанд үсэрч орох арга техник багтана. 9.14. Усны бэлтгэл хичээлээр дараах дасгалыг боловсруулна. Үүнд: - 59-р дасгал. Спортын хувцастай 100 м-т чөлөөт сэлэлт; - 60-р дасгал. Спортын хувцастай 100 м-т мэлхий сэлэлт;

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН - 61-р дасгал. Цэргийн хувцас, зэвсэг хэрэглэлтэй ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 сэлэх; - 62-р дасгал. Холд шумбах; 9.15. Усны хичээл явуулах үед “Тасаг /салаа/ хичээллэх байранд” “ГАРААНДАА”, “МАРШ” командууд өгөгдөнө. Сэлж чаддаггүй суралцагсдад нэмэлтээр “Усны шат руу алхаад-МАРШ”, усан сангийн хашлаганаас доошоо хөлөөр нь буулгахдаа “Усанд хөлөөр үсрээд-МАРШ” гэсэн командыг өгнө. Хичээлийг “Дасгалыг- ДУУСГА” командаар зогсооно. 9.16. Сэлэххичээлийг явуулахдаа усанд сэлэхаргыгтанилцуулж, зай, хурдыг заагаад гүйцэтгэх команд өгнө. Жишээ нь: “200 м-т, хоорондоо 5 м-ийн зайтайгаар тасралтгүй-УРАГШАА” гэх мэт.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 9.17. Сэлэлтийн техникт сургахын тулд дараах туслах ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 дасгалыг ашиглана. Үүнд: 9.17.1. Хуурай газар дээр: 9.17.1.1. Сандал ашиглан хийх дасгал: /зураг 123/ Сандал дээр сууж, эсвэл түрүүлгээ харан хэвтэж 4 тоонд хөлийн дасгал хийнэ. “Нэг” гэхэд хоёр хөлийг шулуун нийлүүлнэ. “Хоёр” гэхэд өвдгөөр нугалан, тавхайг гадагш дэлгэнэ. “Гурав” гэхэд өлмийгтатаж, гадагш нь жийнэ. “Дөрөв” гэхэд хөлийг жийж нийлүүлэн, өлмийг тэнийлгэнэ. Зураг123 9.17.1.2. Зогсоо байдлаасхийх гарын дасгал: /зураг 124/ Цээжийг бөхийлгөн зогсоод 4 тоонд гарын дасгал гүйцэтгэнэ. “Нэг” гэхэд гарыг алдлан амьсгал авна. “Хоёр” гэхэд гарыг тохойгоор нугалан өмнөө авчирч алгыг нийлүүлэн, толгойг тонгойлгоно. “Гурав” гэхэд гараа урагшаа сунгана. “Дөрөв” гэхэд гарыг алдлан, толгойг өргөн амьсгал авна. dm шшшсж шшжл Зураг124 9.17.1.3. Гар, хөлийн хөдөлгөөн болон амьсгалыг хооронд нь зохицуулан ажиллаж сургах дасгал: /зураг 125/ Цээжийг бөхийлгөн зогсоод “Нэг” гэхэд хоёр гарыг алдлан амьсгал авна. “Хоёр” гэхэд хоёр гарыг нугалж, алгыг нийлүүлэн, толгойг тонгойлгож, нэг хөлөө өвдгөөр нь гадагш хагас

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН дэлгэн нугалж, тавхайн өлмийг татна. “Гурав” гэхэд гараа ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 сунгаж, хөлийг жийгээд амьсгалаа үргэлжлүүлэн гаргаад хоёр хөлийг нийлүүлнэ. “Дөрөв” гэхэд хоёр гарыг алдлан толгойгөргөн амьсгал авна.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН £ t ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 A 3<\ • 11 ? л • J 1 „ .A, • J HBEmmi V зураг124 9.17.2. Усан дотор: 9.17.2.1. Амьсгал гаргаж, авахдасгал; /зураг 125/ 9.17.2.2. Хашлаганаас барьж түрүүлгээ болон болон дээш харж хэвтээд хөлийн хөдөлгөөнийг давтан хийх; /зураг 126/ 9.17.2.3. Хөөсөнцөр самбар барьжхөлөөрөө 25м, 50м, ЮОм газар давтамжтай сэлэх; 9.17.2.4. Хөөсөнцөр самбар хоёр хөлөндөө хавчуулан гараараа 25м, 50м, 100м газар давтамжгай сэлэх; 9.17.2.5. Гарын хөдөлгөөн, амьсгалыг зохицуулан сэлэх; 9.17.2.6. Гар, хөлийн хөдөлгөөнийг амьсгалах хөдөлгөөнтэй зохицуулан сэлэх; Зураг126 9.18. Усанд сэлэх техникийг эзэмшүүлэхэд эхэлж

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН гарааны болон эргэлтийн техникийг нэгэн зэрэг ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 хослуулан сургана. Үүнд: 9.18.1. Гарааны хичээл: /зураг 127/ 9.18.1.1. Усан сангийн хашлага дээрээс 2 хөлөөрөө түлхэж, 2 гарыг шулуунаар алгыг зэрэгцүүлэн нийлүүлж үсэрч орох; 9.18.1.2. Гарааны тавцангаас хөлийн түлхэлт, гарын савалтыг ашиглан үсэрч орох; 9.18.1.3. Хичээл удирдагчийн команд, дохиогоор үсэрч орох; Зураг127 9.18.2. Эргэлтийн хичээл: /зураг 128/ Эргэлтийн техникийг сургахдаа эхпээд байран дээр, дараа нь усан сангийн хана руу сэлүүлжсургана. Зураг128 9.19. Цамхагаасуррууүсэрчорох: Эхпээд усан сангийн хашлагаас олон дахин үсрүүлэн дадлагажуулна. Хашлагаас ус руу үсэрч орох техникийг эзэмшсэний дараа цамхгаас хөлөөр нь үсрүүлэх аргаар дадлагажуулж, улмаар толгойгоор болон 900, 180 0, 3600-ын эргэлттэй үсэрч орох техникийг туслах дасгалын тусламжтайгаар дэс дараалалтайгаар сургана. 9.19.1. Цамхагаас ус руу хөлөөрөө үсэрч орох: Цамхагийн ирмэг дээржагсаалын үндсэн зогсолтоорзогсоно. Хагассуултаасхөлөөрөө хүчтэй түлхмэгц гараа урагш

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН дээш савж, босоо байдлаа хадгалан үсэрч, буух үедээ ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 хөлөө нийлүүлж, гараа доош буулган хажуудаа авч хөлөөрөө усанд орно. 9.19.2. Цамхагаас годройтон үсэрч орох: Цамхагийн ирмэг дээр жагсаалын үндсэн зогсолтоор зогссон байдлаас хоёр хөлөөрөө хүчтэй түлхэн гараа урагш дээш савж үсрээд агаарт цээжээрээ урагш бөхийн нугарч, хоёр гарыг алдлана. Толгойгоор доош унах явцад хоёр гарыг алгаар нь хавсран толгой дээр шулуун барьж, биеийг тэгшлэж усыг зүсэн орно. 9.20. 59-р дасгал. 100 м-т чөлөөт сэлэлт. /зураг 129/ “Байраа-ЭЗЭЛ” дохиогоор гарааны тавцан дээр гарч зогсоно. “ГАРААНДАА” командаар хөлийн тавхайг тавцангийн урд ирмэг дээр хооронд нь 10-20 см зайтай зэрэгцүүлэн тавьж, хөлийн хуруугаар тавцангийн ирмэгийг дарна. Өвдөгний үеэр хөлийг хагас нугалан, цээжээр урагш тонгойж, гарыг тохойгоор нугалан бэлтгэнэ. “МАРШ” командаар гарыг урагш огцом савж, хөлөөрөө тавцангаас урагш дээш хүчтэй түлхэж, нисэлтийн үед биеийг тэнийлгэж, гарыг урагш сунгаж тэнийлгэн усанд үсрэн орж сэлэлтийг гүйцэтгэнэ. Эргэлт хийх үед биеийн аль нэг хэсгээр заавал тулж эргэнэ. зураг129

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 9.21.60-р дасгал. 100 м-т мэлхий сэлэлт. ТАМИРЫН ЗААВАР /зураг 130/ -2018 “Байраа-ЭЗЭЛ” дохиогоор гарааны тавцангийн арын зах дээр гарч байрлана. “ГАРААНДАА” командаар хөлийн тавхайг хооронд нь 10-20 см өргөнтэй тавьж, тавцангийн урд ирмэг дээр хуруугаар дарж, өвдөгний үеэр нугалж, цээжээ урагш бөхийлгөн гарыгтохойгоор нугалан бэлтгэнэ. “МАРШ” командаар гарыг огцом савалт, хөлийг урагш дээш хүчтэй түлхэлтийг нэгэн зэрэг гүйцэтгэж, тавцангаас үсэрч, нисэлтийн үед биеийг тэгшилж, шулуун болгон, гарыг урагш сунгажтэнийлгэн усанд үсрэн орж мэлхий сэлэлтийг гүйцэтгэнэ. Зураг130 9.22. 61 -р дасгал. Зэвсэг, цэргийн хувцас, хэрэглэлтэй сэлэх. 9.22.1. Цэргийн алба хаагчид усанд сэлэх, үсэрч орох арга техникийг сайтар эзэмшсэний дараа цэргийн хувцас, зэвсэгтэй, хэрэглэлтэй усны бэлтгэлд хичээлийгзохион байгуулжявуулна. 9.22.2. Цэргийн хувцас, зэвсэг хэрэглэлтэй сэлүүлж сургахдаа хөвөгч болон уснаас аврах хүн нэг бүрийн хэрэгсэлтэй сэлэх, гарын доорх зүйлийг ашиглан сэлэх, хэрэглэхгүйгээр сэлэх гэсэн аргуудыг дэс дараалалтайгаар ашиглан хичээллүүлнэ. Усанд хувцас тайлж сурах ажиллагааг усан сангийн хашлаганы дэргэд гүйцэтгэнэ. 9.22.3. Цэргийн хувцас, зэвсэгтэй хэрэглэлтэй сэлэхийн тулд аранз /үүргэвч/-ыг ашиглах бөгөөд түүнийг хөнгөн

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН хувцас материалаар дүүргэж амыг сайтар боож уяна. ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 Аранз /үүргэвч/-ний амыг ар тийш харуулан цээжээр таглан тэвэрч, гутлаа тайлж улыг нь зөрүүлэн суран бүсэнд хавчуулах буюу эсвэл үүргэвч дотор хийж усан саадыг гатлана. 9.22.4. Майхан цуваар /нөмрөг, цув, хамгаалалтын оймс/ хөвөгч хийн сэлэхдээ түүнд хөнгөн чанарын материал, хувцас хэрэглэлийг эвхэжхийгээд, чанга ороогоод бүсэлхийн тус газар тааруулж, суран бүсээр бэхэлнэ. 9.22.5 Гарын доорх зүйлс /гуалин, банз гэх мэт/-ийг ашиглан сэлэхдээ гараараа түүнээс барьж хөлөөрөө сэлэх хөдөлгөөн хийнэ. Богино тайрдас, банзыг суран бүсэндээ хавчуулж бэхлээд ямар ч аргаар сэлж болно. Сэлж чаддаггүй цэргийн алба хаагчийг зэрэгцүүлэн холбосон гуалин дээр суулган авч явна. 9.22.6. Олс, цахилгааны болон төмөр утас ашиглан усан саадыг гатлахдаа нэг үзүүрийг нь хөвөх зүйл /тайрдас, банз/-д бэхлэн уяж, түүнийг нэг сайн сэлэгч нь чирэн усан саадыг гаталж нөгөө эрэгт аваачин бэхэлнэ. Цэргийн алба хаагчид нь 5-7 метрийн зайтайгаар олс /утаснаас/-оор дамжин сэлж саадыг гатална. 9.22.7. Цэргийн алба хаагчид 61 дүгээрдасгалыгдараахбайдлаар гүйцэтгэнэ. Үүнд: 9.13.6. 1. Бэлтгэх байдал: Гарааны тавцан дээр буюу усан дотор гутлыг тайлж, түрийг нь өлмий рүү нугалан, улыг гадагш нь харуулан ардаа бүсээр даруулж, магазинтай бууг нуруунд авсан байна. 9.22.7.1. Дасгалыг гүйцэтгэх: Удирдагчийн командаар өөрийн сонгосон сэлэлтээр өгөгдсөн зайг туулна. Сэлэлтийн явцад зэвсэг, хувцас хэрэглэлийг усанд алдаж, хаясан тохиолдолд дасгалыг гүйцэтгээгүйд тооцно. 9.23. 62-р дасгал. Холд шумбах. 9.23.1. Цэргийн алба хаагч нь дасгалыг гүйцэтгэх

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН онцлогоос шалтгаалан өөрийн арга барилаар гараанд ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 бэлтгэнэ. Усан сангийн хананаас түлхэлт хийж гарааг эхпэхийг зөвшөөрнө. Шумбалтын үед бүтэн биеэр усны түвшингөөс дор орсон байх ёстой. Биеийн аль нэг хэсэгт усан дээр ил гарсан тохиолдолд дасгалыг гүйцэтгэхийг зогсооно. Дасгалыг гүйцэтгэх үедээ ямар нэгэн биет зүйлийг ашиглан урагшлахыг хориглоно. 9.23.2. Усны гүнд болон холд шумбахад сургахдадлагыг2-5 м гүн усанд 25-50 м хүртэл 2-3 удаа шумбах техникийг давтуулах аргаар хичээллүүлж, шумбалт хооронд 1-2 минут амруулна. 9.23.3. Усан доогуур сэлэх хичээлийг сэлэлт, шумбалттай хослуулан,зориулалтынбаг,амьсгалаххоолой,хөлийнсэлү үртэйгээр гүехэн усанд явуулна. Цэргийн алба хаагчид нь энэхүү арга техникийг сайтар эзэмшсэнээр тэдгээрийн усанд живж осолдохоос өөрийгөө хамгаалах чадвар нь дээшилнэ. Арав. СПОРТ ТОГЛООМ 10.1. Спорт тоглоомын хичээл нь цэргийн алба хаагчдад дараах ур чадварыг олгоход чиглэгдэнэ. Үүнд: 10.1.1. Биеийн хурд, хурдны тэсвэр болон ерөнхий тэсвэрийн чанарыг хөгжүүлэх 10.1.2. Хөдөлгөөний эвсэл, орон зайн баримжаалалыг мэдрэх чадварыг олгох 10.1.3. Хамт олонч байдал, багаар ажиллах чадварыг эзэмшүүлэх 10.1.4. Шийдвэртэй, авхаалжгай, санаачлагатай байххүмүүжлийг бий болгох 10.1.5. Сургалт байлдааны үйл ажиллагааны үеийн сэтгэл зүйн ачааллыг арилгах 10.1.6. Бие бялдрын болон оюуны ажиллахчадварыг нэмэгдүүлэх

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 10.2. Спорт тоглоомын хичээлийг уралдаан, тэмцээний ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 болон хөдөлгөөнт тоглоомын хэлбэрээр спортын заал, танхим буюу төхөөрөмжилсөн задгай талбайд зохион байгуулжявуулна. 10.3. Спорт тоглоомын хичээлийн агуулгад биеийн ерөнхий хөгжпийн ба тусгай дасгалууд, бөмбөгтэй, бөмбөггүй, техникийн болон тактикийн дасгалууд, авхаалж самбаа хөгжүүлэх тоглоом, чөлөөт тоглолт багтана. 10.4. Спорт тоглоомын бэлтгэл хэсэгт жагсаалын хувиргалт, алхалт, гүйлт, шилжилт, хөдөлгөөн, биеийн ерөнхий хөгжпийн дасгалыг оруулна. 10.5. Спорт тоглоомын хичээлийн үндсэн хэсэгт сагсан бөмбөг, гар бөмбөг, гандбол, хөл бөмбөг /заалны хөл бөмбөг/-ийн техник, тактикийн дасгалыг эзэмшүүлнэ. Хичээлийн үндсэн хэсгийг дасгал давтах аргаар явуулна. 10.6. Спорт тоглоомын хичээлийн төгсгөл хэсэгт бататгахдасгал, тайвшруулах дасгал, уян хатныг хөгжүүлэх дасгалыг давтуулна. Арван нэг: ӨГЛӨӨ, ӨДРИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ДАСГАЛ. 11.1. Өглөө, өдрийн биеийн тамирын дасгалыг зохион байгуулах аргачлал, хуваарь нь Анги, байгууллагын 7 хоногийн товчид тусгагдсан байна. 11.2. Өглөө, өдрийн биеийн тамирын дасгалыг явуулах талбай, хотхоны хуваарь, гүйцэтгэх дасгалыг биеийн тамир спорт хариуцсан албан тушаалтан боловсруулж, Анги, байгууллагын захирагч, дарга нар батлана. Дасгалыг гүйцэтгэх талбай, хотхон нь алхах болон гүйх зай, хэмжээ нь тодорхой тэмдэглэгээ, заалтаар тэмдэглэгдсэн байна. 11.3. Өглөө, өдрийн биеийн тамирын дасгал нь цогцолбор хэлбэрээр явагдана.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 11.4. Өглөөний биеийн тамирын дасгал нь баяр, ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 амралтын өдрүүдээс бусад өдрүүдэд, өглөөний бослогоос хойш 10 минутын дараа эхэлнэ. Өглөөний гүйлт гимнастикийн үргэлжлэх хугацаа нь 30-40 минут байна. 11.5. Салбарын өглөөний биеийн тамирын дасгалын гүйцэтгэлд дараах байдлаар хяналт тавина. Үүнд: 11.5.1. Анги, байгууллагын жижүүр өглөө бүр; 11.5.2. Салаа, салбарын офицерууд анги, салбарын захирагчийн баталсан хуваарийн дагуу; 11.5.3. Биеийн тамир, спорт хариуцсан албан тушаалтан болон эмнэлгийн албаны мэргэжилтнүүд нь 7 хоногтхоёроосдоошгүй удаа; 11.6. Өдрийн гимнастикийг цэргийн алба хаагчийн биеийн алжаалыг тайлах, ажиллах чадварыг дээшлүүлэх, бэлтгэлийн түвшинг хэвийн хэмжээнд барьж байх зорилгоор өдрийн хоолноос 10-30 минутын өмнө зохион байгуулах ба өдрийн гимнастикийн үргэлжлэххугацаа нь 10-15 минут байна. Захирагч/дарга/нардасгал хийх байр, хугацаа, журмыг зааж өгнө. 11.7. Өдрийн гимнастикаар офицер, ахлагч нарт ажлын байрны дасгал болон биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал, хугацаат цэргийн алба хаагчид хуваарийн дагуу гүйлт, гимнастикийгангийн жижүүрийн удирдлаган дор гүйцэтгэнэ. 11.8. Офицер, ахпагч нар нь өглөөний биеийн тамирын дасгалыг бие дааж, өдрийн гимнастикийг нэгдсэн журмаар гүйцэтгэнэ. Сургалт, нэгдсэн цугларалт, болон хээрийн гаралтын үед батлагдсан хуваарийн дагуу салаа, салбарын бүрэлдэхүүнээр зохион байгуулна. 11.9. Хугацаат цэргийн алба хаагчид нь өглөө, өдрийн биеийн тамирын дасгалыг салбарын бүрэлдэхүүнээр зохион байгуулах ба салааны захирагч, түүний орлогч, тасгийн захирагч нарын удирдлаган дор гүйцэтгэнэ. 11.10. Өглөөний биеийн тамирын дасгалын хувилбарыг

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН хавсралт №2-т үзүүлэв. ТАМИРЫН ЗААВАР-2018

ХИЛ ХАМГААЛАХ ЕРӨНХИИ ГАЗАРТАВДУГААР БҮЛЭГ СУРГАЛТ-БАЙЛДААНЫ БЭЛТГЭЛИЙН ҮЕИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН БЭЛТГЭЛ Нэг: Нийтлэгзаалт 1.1. Сургалт, байлдааны үйл ажиллагааны үеийн биеийн тамирын бэлтгэл нь цэргийн алба хаагчийн мэргэжпийн үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон хэлбэрээр, ажиллах чадварыг нэмэгдүүлэх, хадгалах, сургуулийн болон байлдааны зорилтыг шийдвэрлэх тоо цоотой гоор зохи он ба й гуулагдах ба түүнд жижүүрлэлт /бай лдааны жижүүрлэлт/, аян замын /марш үйлдэх/ болон тээврийн хэрэгслээр хөдөлгөөн үйлдэх үед гүйцэтгэхбиеийн тамирын бэлтгэлүүд багтана. 1.2. Байлдааны жижүүрлэлтийн үед гүйцэтгэх биеийн тамирын бэлтгэлийг цэргийн мэргэжлийн үйл ажиллагааны онцлог, зорилтыг хангах тооцоотойгоор зохион байгуулж явуулна. Жижүүрлэлт / байлдааны жижүүрлэлт/-ийн үед гүйцэтгэх биеийн тамирын дасгал, хичээллэх хуваарийг биеийн тамир, спортын мэргэжилтэн боловсруулж, ангийн захирагчаар батлуулан мөрдүүлж, хяналт тавьжажиллана. 1.3. Аян замд хийх биеийн тамирын бэлтгэлийг түр зогсолт, амралтын үед зохион байгуулах ба цэргийн алба хаагчийн эрүүл мэнд, сэтгэл зүй, бие бялдрын бэлтгэлжилтийн тогтвортой байдлыг хангах, удаан хугацааны хэмнэл, ядралтаас үүссэн таагүй байдлын нөлөөллийг арилгахад чиглэсэн богино хугацаанд гүйцэтгэх боломжгой хөнгөн дасгалыг сонгон нэгдсэн журмаар гүйцэтгүүлнэ. 1.4. Тээврийн хэрэгслээр хөдөлгөөн үйлдэх үед гүйцэтгэх биеийн тамирын бэлтгэлийг цэргийн алба

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтээрээ хүрсэн түвшинг ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 хадгалан, байлдааны байнгын бэлэн байдлыг тасралтгүй хангах зорилготойгоор зохион байгуулна. Биеийн тамирын бэлтгэлийг зохион байгуулах хэлбэр, гүйцэтгэх дасгал, хугацааг ахпах албан тушаалтан заажөгнө. 1.5. Галт тэрэг, автомашин болон байлдааны техникээр удаан хугацаагаар тээвэрлэгдэж яваа цэргийн алба хаагчид зогсоол, түр зогсоолын үед биеийн тамирын дасгалыг гүйцэтгэхба зогсолтгүйгээр хөдөлгөөн үйлдэж байгаа үед 3-4 цагийн зайтай тухайн нөхцөлдөө хийхэд тохиромжтой дасгалыг сонгон гүйцэтгэнэ. Хөдөлгөөн үйлдэж дууссаны дараа цувааны даргын зохион байгуулалтаар заагдсан биеийн тамирын хичээл явуулах, байр, хугацаа, журмын дагуу салаа, салбарын захирагч нарын удирдлаган дор газар орноор гүйх, биеийн ерөнхий хөгжпийн дасгалыг гүйцэтгэх болон хөдөлгөөнт тоглоом тоглох зэрэг хэрэглүүрийг ашиглан биеийн тамирын бэлтгэлийг зохион байгуулж явуулна. Хоёр: Байлдааны ажиллагаанд бэлтгэх үеийн биеийн тамирын бэлтгэл 2.1. Байлдааны ажиллагаанд бэлтгэх үеийн биеийн тамирын бэлтгэлийг байнгын байрлал, түр сургалтын төвд болон хээрийн нөхцөлд тактик, галын бэлтгэл, инженерийн бэлтгэл хичээлтэй уялдуулж, дадлагын хэлбэрээр зохион байгуулна. 2.2. Байлдааны ажиллагаанд бэлтгэх үеийн биеийн тамирын бэлтгэлийг дараах үйл ажиллагаанд чиглүүлнэ. Үүнд: 2.2.1. Газар орны уур амьсгалд цэргийн албахаагчийн бие бялдар дасан зохицох боломжийг дээшлүүлэх; 2.2.2. Газар орон дээр хурдавчилсан хөдөлгөөн үйлдэх, саадыг туулах, гардан тулалдах, гар гранат шидэх, усан

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН саадыг даван туулахад чиглэсэн хөдөлгөөнүүдийн дадал, ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 эвслийг сайжруулах; 2.2.3. Салбарын бүрэлдэхүүнээр зэвсэг, хувцас хэрэглэл, байлдааны бүрэн иж бүрдэлтэйгээр биеийн өндөр ачаалалтай тусгай хөдөлгөөн, үйлдлийг гүйцэтгэх; 2.2.4. Биеийн тамирын бэлтгэлийг цагийн байдалд ойртуулсан нөхцөлд явуулж, цэргийн алба хаагчийн зориг, сэтгэл зүйн тогтвортой байдлыг хангах; 2.2.5. Салбарын бүрэлдэхүүнээр хөдөлгөөн үйлдэх, үйл ажиллагаа явуулах үед шаардлагатай хөдөлгөөн, үйлдлээр хамтарч ажиллахдадал, эвслийг хэвшүүлэх; 2.2.6. Өглөөний биеийн тамир дасгал болон биеийн тамир спортын арга хэмжээг зохион байгуулна. 2.3. Өглөөний биеийн тамирын дасгалын агуулга нь цэргийн алба хаагчийн бие махбодь, булчингийн үйл ажиллагааг сэргээж, өдрийн ачаалалд бэлтгэх, мөн гардан тулааны хөдөлгөөний эвсэл, хөдөлгөөнийг хэвшүүлэхэд чиглэгдэнэ. 2.4. Байлдааны ажиллагаанд бэлтгэх үеийн биеийн тамирын бэлтгэлийг хангахад дараах хэлбэр, хэрэглүүрийг ашиглана. Үүнд: 2.4.1. Биеийн ерөнхий тэсвэрийг хөгжүүлэх: Газар орноор 5-10 км-т кросс, 5-30 км явганаар марш үйлдэх; 2.4.2. Хурд-хүчний тэсвэрийгхөгжүүлэх: 400 м-ийн гүйлт, 5x10 м-т сөөлжиж хурдтай гүйх, 5x20 м-т мөлхөх, 5- 10 м-т гүйлт-мөлхөлтийг хослуулан шилжилт, хөдөлгөөн үйлдэх, 30-50 м-т хамтрагчаа үүрч гүйх; 2.4.3. Хүч болон хүчний тэсвэрийг хөгжүүлэх: Гимнастикийн хэрэглэл дээр суниах, татаж давах, хүчээр дарж гарах, гэдэсний таталт, өнцөг барилт хийх, түүнчлэн байгалийн болон бусад эд зүйлсийг ашиглан хүчийг хөгжүүлэх дасгалыг давтамжтай хийх; 2.4.4. Саадыг туулах хөдөлгөөний дадал, эвслийг

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН хөгжүүлэх: Салаа, салбарын бүрэлдэхүүнээр зэвсэг, ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 хувцас хэрэглэл, байлдааны бүрэн иж бүрдэлтэйгээр байгалийн болон усан саадыг туулах, 3-5 км-ийн гүйлтийг байгалийн саадтай хослуулан гүйцэтгэх; 2.4.5. Гардан тулалдах эр зориг болон сэтгэл зүйн бэлтгэлийг хангах: Нэг болон хоёр хүний эсрэг тулалдах хөдөлгөөний дадал эвслүүдийг олгох, байлдаанд ойртуулсан нөхцөлд гардан тулааны мэхийг гүйцэтгэх, биеэ болон бусдыг хамгаалах аргад суралцах; 2.4.6. Сэтгэл зүйн тогтвортой байдлаа хадгалах чадварыг төлөвшүүлэх: Байлдааны болон дайралтын үеийн хүндрүүлсэн нөхцөлд тулгарч болзошгүй хөдөлгөөн, үйлдэлтэй хослуулан саадыг туулах, шилжилт хөдөлгөөн хийх, дээд хурдаар мөлхөх дасгалыг гүйлт, саадын зурвас туулах дасгалтай хослуулан гүйцэтгэх, сэтгэл зүй тогтворгүй байхорчинд буудлагахийхгар гранат шидэхчадварыг эзэмшүүлэх; 2.4.7. Усан саадыг даван туулах дадал эвслүүдийг олгох: Байгалийн гол, нуур, цөөрөм болон хиймэл усан санг ашиглан зэвсэг, хувцасхэрэглэл, байлдааны бүрэн ижбүрдэлтэйгээр туулах, 50-100 м-т сэлэх, гарын доорх эд зүйлсийг ашиглан усан саадыг гатлах, 300 м-т хяналтын хугацаагүй сэлэх; 2.4.8. Газар оронд дасан зохицохчадварыг эзэмшүүлэх: Уулархаг болон тал, ой хээр, говь цөлийн бүсэд үүрэг гүйцэтгэхэд ойртуулсан нөхцөл, орчинд тэсвэр, авхаалж самбаа хөгжүүлэх дасгалыг цогцолбор аргаар гүйцэтгүүлж, газар оронд байлдааны бүрэн иж хэрэглэлтэй явганаар марш үйлдэх ажиллагааг тактик, галын бэлтгэл, инженерийн бэлтгэл хичээлтэй уялдуулан дадлагажуулах; 2.5. Бэлтгэлийн төгсгөлд хяналтын хичээлийг 10 км-ийн явган марш, саадын зурвасыг туулах, буудлагын дасгал боловсруулах зэрэг цогцолбор дасгалаар зохион

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН байгуулна. ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 Шалгалтын дасгалууд Дасгалууд Бэлтгэлийн үе ба хяналтын нормативууд 6 долоо хоногт 2 сард 10 км-т явган марш үйлдэх / мин.сек/ 56 мин 54 мин Саадын зурвас туулах, буудлага явуулахтай хослуулсан явган марш үйлдэх Цогцолбор явган маршийг 5- 30 км- ийн зайд үйлдэх Гардан тулаан Хяналтын гардан тулаан 3-4 удаа хийх Хяналтын гардан тулаан 6 удаа хийх Хялбар дүрэмтэй бокс 2-3 хос тулаан хийх 5 хүртэлх хос тулаан хийх Гурав. Газар оронд байрлах үеийн биеийн тамирын бэлтгэл 3.1. Газар оронд байрлах үеийн биеийн тамирын бэлтгэл нь цэргийн алба хаагчийн бие бялдар, сэтгэл зүйг тогтвортой байлгах, хадгалахад чиглэгдэх ба сургалтыг гэмтэж бэртэхээс урьдчилан сэргийлж, аюулгүйн ажиллагааг хангасан орчин нөхцөлд зохион байгуулж, цагийн байдалтай уялдуулан төлөвлөнө. 3.2. Газар оронд байрласан үед биеийн тамирын бэлтгэлийг хэт олноор бөөгнөрөх, цугларалтын хэлбэрээр зохион байгуулахгүй, зөвхөн бүлэг, тасаг, хосын аргаар явуулна. 3.3. Дайсантай шууд тулгараагүй нөхцөлд /нуувчинд байх үед эсвэл байлдааны жижүүрлэлттэй үед/ биеийн тамирын бэлтгэлийг тухайн орчин, нөхцөлдтохирсонхэрэглүүрийгсонгон,хялбардөхөмхэлбэ

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН рээр, бие даан эсвэл салбарын захирагчийн удирдлага ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 дор явуулна. 3.4. Дайсны хор, хөнөөлийн бүсээс гадна байгаа үед өглөөний биеийн тамирын дасгал, цогцолбор хичээл, биеийн тамир, спортын арга хэмжээг зөвхөн өдрийн цагаар, гэрэлтэй үед зохион байгуулна. Гүйлтийн дасгалыг 300-400 м-ийн тойрог замд гүйцэтгэнэ. 3.5. Өглөөний биеийн тамирын дасгалаар 1-2 км гүйлт, биеийн ерөнхий хөгжпийн дасгал, гардан тулааны цогцолбор дасгал, хосоор хийх дасгалыг сонгож, хөнгөн хэлбэрээр гүйцэтгэнэ. 3.6. Биеийн тамирын бэлтгэлийг 1-3 км гүйлт /бага эрчимтэй/, гардан тулааны мэх, гарын доорх материалыг ашиглан ганцаар болон хосоор хийх хүчний дасгал, цогцолбор дасгал, байгалийн болон хиймэл саадыг туулах дасгалаар хангана. 3.7. Биеийн тамир, спортын арга хэмжээг төрөл бүрийн буухиа, хялбар дүрэмтэй спорт тоглоомын аргаар зохион байгуулна. Дөрөв. Байлдааны ажиллагаа дууссаны дараах үеийн биеийн тамирын бэлтгэл 4.1. Байлдааны ажиллагаа дууссаны дараах үеийн биеийн тамирын бэлтгэл нь цэргийн алба хаагчийн бие бялдрыг идэвхтэй үйл ажиллагаагаар богино хугацаанд нөхөн сэргээхэд чиглэгдсэн дасгалаар зохион байгуулагдана. 4.2. Биеийн тамирын бэлтгэлийг гол төлөв бага ачаалал /ЗАД 130-140/-тайгаар гүйцэтгэх ерөнхий тэсвэрийн дасгалыг сонгоно. 4.3. Байлдааны ажиллагааны дараах биеийн тамирын хичээлийг цэргийн алба хаагчийн авсан ачааллын байдлыг харгалзан дараах байдлаар төлөвлөнө.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН 4.3.1. Хичээлийн эхпэл хэсгийг 15 минут хүртэл /явган ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 алхах, гүйх, гар, хөл, бүсэлхийн булчингийн дасгалыг хийлгэх/; 4.3.2. Үндсэн хэсэгт 20-25 минут ноогдохоор /алхалтыг хурд багатай, гүйлтийг хослуулсан аргаар хийлгэх, спортын болон хөдөлгөөнт тоглоом тоглуулах/; 4.3.3. Төгсгөл хэсэг 10 минут хүртэл /зөөлөн гүйлт, булчинг сулруулах, тайвшруулах дасгалыг хийлгэх/; ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ ЭНХИЙГ ДЭМЖИХ АЖИЛЛАГААНЫ ҮЕИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН БЭЛТГЭЛ Нэг. Нийтлэг заалт 1.1. Энхийг дэмжих ажиллагааны үеийн биеийн тамирын бэлтгэлийн зорилго нь үүрэг гүйцэтгэх цэргийн алба хаагчдад зайлшгүй шаардлагатай бие бялдар, сэтгэл зүйн өндөр бэлтгэлжилт, тусгай ур чадварыг эзэмшүүлэхэд оршино. 1.2. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх болон ажиллагааны явц дахь биеийн тамирын бэлтгэл нь энхийгдэмжих ажиллагааны үндсэн дээр бүлэг, баг, хосоор гар нийлэмжгэй ажиллаж, үүрэг гүйцэтгэхэд шаардлагатай хөдөлгөөний эвсэл, дадлагыг олгоход чиглэгдэнэ. 1.3. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх болон ажиллагааны явц дахь биеийн тамирын бэлтгэлийгөглөөний гүйлт, гимнастик, биеийн тамирын хичээл, зориулалтын байранд бялдаржуулах хэрэглэл дээр гүйцэтгэх дасгал, спорт, олон нийтийн ажил, бие даалт гэсэн хэлбэрээр зохион байгуулжявуулна. 1.4. Биеийн тамирын бэлтгэлийг зохион байгуулах үеийн сахилга дэг журам, гарч болзошгүй эрсдэл, гэмтэл

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН бэртлээс урьдчилан сэргийлэх, аюулгүй арга хэмжээний ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 зааварчилгааг мөрдүүлэх ажиллагааг тухайн цэргийн багийн цэргийн алба хариуцсан албан тушаалтан, салаа, салбарын офицерууд хариуцаж, хяналт тавьж ажиллана. 1.5. Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх цэргийн багийн бүрэлдэхүүний сонгон шалгаруулалтыг “Цэргийн биеийн тамирын бэлтгэлийн стандарт”-д заагдсан хурд, хүч, тэсвэр, тусгай чанарыг багтаасан 4-5 дасгалаар шалгаж үнэлнэ. 1.6. Энхийг дэмжих ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэх цэргийн багийн бүрэлдэхүүн болон олон улсын хамтарсан хээрийн сургуульд оролцох цэргийн алба хаагчдад “Бие бялдрын бэлтгэлжилтийн норматив”-ыг “Дунд” түүнээс дээш үнэлгээтэй биелүүлдэг байх шаардлага тавигдана. Хоёр. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх биеийн тамирын бэлтгэл 2.1. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх биеийн тамирын бэлтгэлийг үүрэг гүйцэтгэхтухайн бүс нутаг, газар орон, цаг агаарын болон үүрэг гүйцэтгэх байрлалын нөхцөл, боломжийг харгалзан ажиллагааны газар оронд үүсч болзошгүй цагийн байдалд ойртуулан төлөвлөж, хээрийн сургалтын хотхон, бусад шаардлагатай материаллаг баазыг түшиглэн салаа, салбарын бүрэлдэхүүнээр зохион байгуулна. 2.2. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх үеийн биеийн тамирын бэлтгэлийг цэргийн багийн сургалт хариуцсан албан тушаалтан төлөвлөн, сургагч багш, салаа, салбарын офицерууд удирдана. 2.3. Энхийг дэмжих ажиллагааны өмнөх бэлтгэлд хамрагдсан бие бүрэлдэхүүний биеийн тамирын бэлтгэлийг дадлага зонхилсон хэлбэрээр, бие бялдар, сэтгэл зүйн нэгдмэл байдал, цогцолбор аргаар явуулна. 2.4. Өглөөний гүйлт гимнастик: Энхийг дэмжих

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ажиллагааны өмнөх бэлтгэлийн явц дахь өглөөний гүйлт, ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 гимнастикийг өдөр бүр нэгдсэн журмаар зохион байгуулах ба 3-5 км-ийн гүйлт, гимнастик, биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал, гардан тулааны дадал, эвслийг олгох дасгал, хосоор гүйцэтгэх дасгал, сунгалтын дасгалыг багтааж 30 минут хүртэл хугацаанд явуулна. 2.5. Биеийн тамирын хичээл: Энхийгдэмжих ажиллагааны өмнөх бэлтгэлийн үеийн биеийн тамирын хичээлийг цэргийн алба хаагчийн ерөнхий тэсвэр, хурдны хүч, хурдны тэсвэр, тэсрэххүч, хөдөлгөөний мэдрэмж, ур чадвар, дадал эвслийн чанарыг хөгжүүлэхэд чиглүүлнэ. Жишээ нь: 60, 100, 400, 10x10 м-ийн гүйлт, 5x20 м-т мөлхөх, 5-10 м-т гүйлт-мөлхөлтийг хослуулан хөдөлгөөн, 30-50 м-т хамтрагчаа үүрч гүйх, 5-30 км-ийн явган маршийг ачаатай, ачаагүйгээр үйлдэх, 5-10 км-ийн кросс гүйлт, байгалийн болон хиймэл саадыг туулах, гардан тулааны уналт, өнхрөлт, зэвсэгтэй, зэвсэггүй мэхүүд, өчих, боох, хүлэх, давуу хүчнээс өөрийгөө болон бусдыг хамгаалах арга гэх мэт. Гурав. Энхийг дэмжих ажиллагааны явц дахь биеийн тамирын бэлтгэл 3.1. Энхийг дэмжих ажиллагааны явц дахь биеийн тамирын бэлтгэл нь газар оронд үүрэг гүйцэтгэх хугацааны туршид цэргийн алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилт, хөдөлгөөний ур чадварыг өндөр түвшинд барих, сэтгэл зүйн тогтвортой байдлыг хадгалахад чиглэгдэнэ. 3.2. Цэргийн багийн сургалт хариуцсан албан тушаалтан нь үүрэг гүйцэтгэх тухайн улс орны бүс нутаг, газар орон, цаг агаарын байдал, цэргийн баазын байрлалын нөхцөл боломж, үүсч болзошгүй цагийн байдлыг харгалзан, цагийн манааны ээлж, эргүүл, цувааны хамгаалалтын тов болон бусад үйл

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ажиллагаатай уялдуулан биеийн тамирын ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 бэлтгэлийгтөлөвлөнө. 3.3. Энхийг дэмжих ажиллагааны явц дахь биеийн тамирын бэлтгэлийнөглөөний гүйлт, гимнастикийгбаярамралт, цагийн байдал өөрчлөгдсөн өдрөөс бусад үед ажлын өдөр бүр нэгдсэн журмаар 30 минутын хугацаатай, биеийн тамирын хичээлийг 7 хоногт 1-2 удаа 1 цагаар, спорт, олон нийтийн ажлыг баяр амралтын өдрүүдэд тогтмол зохион байгуулна. 3.4. Өглөөний гүйлт гимнастикийг 1,5-2 км-ийн гүйлт, гимнастикийн болон биеийн ерөнхий хөгжлийн дасгал, гардан тулааны эвсэл олгох, хэвшүүлэх дасгал, хосоор гүйцэтгэх дасгалыг багтаан гүйцэтгэнэ. 3.5. Биеийн тамирын хичээлийг тэсвэр хөгжүүлэх, гимнастик, хүчний бэлтгэл, хурдавчилсан хөдөлгөөн, гардан тулааны ур чадварыг батжуулах сэдвийн хүрээнд, цэргийн баазын байрлал, байр, танхим, талбайг бүрэн ашиглан салаадын захирагч, түүний орлогч нар удирдажявуулна. 3.6. Цэргийн албахаагч нь чөлөөт цагаараа бие бялдраахөгжүүлэх зорилгоор бие даан хичээллэх үедээ удирдах албан тушаалтанд мэдэгдэж, хосоор буюу хамтрагчийн хамт, аюулгүйн арга хэмжээний зааварчилгааг чанд мөрдөн гүйцэтгэнэ. Бие даан хичээллэж байгаа бүрэлдэхүүнд цэргийн багийн эмнэлгийн бүлэгхяналт тавина.

ХИЛ ХАМГААЛАХ ЕРӨНХИИ ГАЗАР ДОЛДУГААР БҮЛЭГ БИЕИЙН ТАМИРЫН БЭЛТГЭЛИЙГ ШАЛГАЖ, ҮНЭЛЭХ АЖИЛ Нэг. Нийтлэг заалт 1.1. Цэргийн биеийн тамирын бэлтгэлийг шалгаж, үнэлэх ажлын зорилго ньАнги, байгууллагын биебүрэлдэхүүний биебялдар, сэтгэл зүйн бэлтгэлжилтийн түвшинг тогтоох, цаашид биеийн тамирын сургалт бэлтгэлийг сайжруулах арга замыг тодорхойлоход оршино. 1.2. Биеийн тамирын сургалт бэлтгэлд хийх шалгалтад цэргийн мэргэжлийн дээд байгууллага, төрлийн цэргийн командлал, Анги, байгууллагын удирдлага, штабаасзохион байгуулжявуулах шалгалт, шалган туслах ажил багтана. 1.3. Цэргийн биеийн тамирын сургалт бэлтгэлийг шалгаж, үнэлэхэд дараах шаардлага тавигдана. Үүнд: 1.3.1. Шалгалт ил тод, бодитой байх; 1.3.2. Анги, байгууллага, салбарын гүйцэтгэх үүрэг, бүтэц, зохион байгуулалт, материаллаг баазын хангалтыг тооцсон байх; 1.3.3. Сургуулийн жилийн зорилго, цэргийн биеийн тамирын бэлтгэлийн стандарт, хөтөлбөртэй уялдсан байх; 1.3.4. Шалгалтад бэлтгэх, бодитоор шалгуулах нөхцөлийг хангасан байх; 1.3.5. Гэмтэж бэртэхээс урьдчилан сэргийлэх, аюулгүй арга хэмжээний нөхцөлийгхангасан байх;

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 1.4. Анги, байгууллагын биеийн тамирын бэлтгэлийг дараах үндсэн чиглэлээр шалгаж үнэлнэ. Үүнд: 1.4.1. Анги, байгууллагын “Биеийн тамир, спортын зөвлөл”-ийн ажлын зохион байгуулалт, баримт бичгийн боловсруулалт, түүний хөтлөлт, хэрэгжилт, үр дүн; 1.4.2. Цэргийн алба хаагч нэг бүрийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийн түвшин, биеийн тамирын бэлтгэлийн стандартын хэрэгжилт; 1.4.3. Биеийн тамирын хичээл, сургалтын явц, хэрэгжилт үр дүн; 1.4.4. Салбарын биеийн тамирын сургалт бэлтгэлийн ажлын чанар; 1.4.5. Салааны захирагч, түүний орлогч нарын биеийн тамирын хичээлийг зохион байгуулж явуулах онолын мэдлэг, заах арга зүйн ур чадвар, баримт бичгийн хөтлөлт; 1.4.6. Биеийн тамир, спортын материаллаг баазын хангалт, ашиглалт, чанар байдал, хүртээмж; 1.4.7. Спорт, олон нийтийн ажлын зохион байгуулалт, чанар, үр дүн; 1.4.8. Биеийн тамирын бэлтгэлийн ажлыгзохион байгуулах үеийн аюулгүй арга хэмжээний хэрэгжилт, эрүүл ахуйн шаардлагыгхангаж байгаа байдал; 1.4.9. Цэргийн алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийг сайжруулах чиглэлээр зохион байгуулагдсан ажил, үйлчилгээ, түүний үр дүн; 1.5. Хилийн ангид “Биеийн тамирын бэлтгэлийн шалгуур үзүүлэлт”-ийн үзлэг шалгалтыг дор дурьдсан хугацаанд явуулна. Үүнд: 1.5.1. Цэргийн албанд шинээр татагдан ирсэн хугацаат цэргийн алба хаагчийг биеийн тамирын хяналтын нормативын дагуу анхан шатны сургалтад

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 хамрагдаххугацаанд; 1.5.2. Цэргийн гэрээт алба хаагч, хугацаат цэргийн алба хаагчийг сургалтын хөтөлбөрийн дагуу явуулсан биеийн тамирын хичээлийн сэдэв бүрийн төгсгөлд; 1.5.3. Байнгын бие бүрэлдэхүүнээс cap бүр; 1.5.4. Нийт бие бүрэлдэхүүнээс сургуулийн жилийн үе шат болон төгсгөлд; 1.5.5. Цэргийн мэргэжлийн удирдлагын байгууллагаас явуулж байгаа хяналтын болон түвшин тогтоох /аттестачлах/ шалгалтын үед; 1.6. Цэргийн мэргэжлийн дээд байгууллага, анги, байгууллага төлөвлөгөөт болон бусад шалгалтыг зохион байгуулж явуулахдаа шалгалтын комиссын бүрэлдэхүүнд биеийн тамир, спортын мэргэжилтнийг заавал оролцуулна. Хоёр. Цэргийн алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийг шалгаж, үнэлэх 2.1. Цэргийн алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийг цэргийн биеийн тамирын бэлтгэлийн стандартад заасан биеийн тамирын бэлтгэлийн стандартын шалгуур үзүүлэлтийн дагуу шалгаж, үнэлнэ. 2.2. Бие бялдрын бэлтгэлжилтийн шалгалтыгхүч, авхаалжсамбаа, хурд, тэсвэр, уян хатны чанар буюу тусгай чанар, биеийн зохистой харьцааны үзлэг гэсэн дарааллаар зохион байгуулжявуулна. 2.3. Биеийн тамирын шалгалтыг 1 өдрийн дотор явуулждуусгана. Тусгай чанар болон цэргийн хэрэглэлийн дадал, эвслийг үнэлэх шалгалтыг өөр өдрүүдэд явуулж болно. Зарим онцгой тохиолдолд биеийн тамирын дасгалыг гүйцэтгэх дарааллыг өөрчилжболно. 2.4. Цэргийн алба хаагчийн биеийн тамирын

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 бэлтгэлжилтийн шалгалтыг зөвхөн цэргийн хувцастай гүйцэтгэхээр заагдсан дасгалаас бусад нөхцөлд журам мэт биеийн тамирын хувцастай явуулна. 2.5. Шалгалтын дасгалыг сонгоход дараах шаардлага тавигдана. Үүнд: 2.5.1. Тэсвэрийн чанарыг шалгахдасгалыгзаавал оруулсан байх; 2.5.2. Бусад дасгалыг цэргийн мэргэжлийн үйл ажиллагааны онцлог болон сургалтын хөтөлбөрийн хэрэгжилтийгтооцон сонгосон байх; 2.5.3. Бие бялдрын чанар болон дадал, эвслийн түвшинг ижил дасгалыг давхцуулахгүй зөвхөн 1 дасгалаар төлөөлүүлэн сонгосон байх; 2.6. Шалгалтын комиссын шийдвэрээр тухайн цэргийн алба хаагчийн эрүүл мэнд, цэргийн мэргэжлийн онцлогийг харгалзан биеийн тамирын зааварт заасан биеийн тамирын бэлтгэлийн хяналтын нормативаас сонгон гүйцэтгүүлж, шалгажүнэлжболно. 2.7. Харуул хоногийн манаа болон жижүүрийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа цэргийн алба хаагчийг томилгоот үүргээ гүйцэтгэж дууссаны дараахөдөр шалгалтад хамруулна. 2.8. Шалгалтынявцаддасгалыгнэгудаа гүйцэтгэнэ. Гимнастикийн хэрэглэлд гүйцэтгэх дасгал дээр хэрэглэлээс унасан, эсвэл эхний оролдлого амжилтгүй болсон үед дасгалыг дахин нэг удаа хийхийг зөвшөөрч болно. 2.9. Цэргийн алба хаагчийн биеийн тамирын бэлтгэлийн стандартын шалгуур үзүүлэлтийн шалгалтын үнэлгээ нь цэргийн сургалт бэлтгэлийн үнэлгээний дэвтэрт тэмдэглэгдэн албан тушаалд дэвших, мэргэжлийн зэргээ ахиулах, шагнал, урамшуулалд тодорхойлогдох үзүүлэлт болно. 2.10. Өвөл, цастай үед гүйцэтгэсэн дасгалын амжилтыг

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 дараах байдлаар хөнгөвчлөн дүгнэнэ. Үүнд: - 60 м гүйлтэд - 0,3 сек; -100 м гүйлтэд - 0,5 сек; -1000 м гүйлтэд - 10 сек; - 2000 м гүйлтэд - 20 сек; - 3000 м гүйлтэд - 30 сек; - 5000 м гүйлтэд - 50 сек; - Салбарын бүрэлдэхүүнээр 6 км-т марш үйлдэх- 2 мин; - Салбарын бүрэлдэхүүнээр 10 км-т марш үйлдэх - 4 мин; 2.11 .Өвлийн нөхцөлд кросс гүйх, цанаар явах шалгалтыг агаарын хэм /салхигүй үед/ -15 хэмээс дээшгүй, салхины хурд 5-10 м/сек үед агаарын температур -10 хэмээс дээшгүй, салхины хурд 10-15 м/сек үед агаарын температур -5 хэмээс дээшгүй нөхцөлд тус тус, бусад биеийн тамирын дасгалыг -10 хэмээс дээшгүй, +30 хэмээс дээшгүй цаг агаарын нөхцөлд гадаа орчинд явуулж болно. 2.12. Ерөнхий амжилтын хувиар тодорхойлогдох боломжгүй гимнастикийн цогцолбор дасгалыг дараах журмаар үнэлнэ. Үүнд: 2.12.1. Дасгалыгзааврын дагуу, алдаагүй, зөв итгэл төгс, төвөггүй гүйцэтгэсэн, хэрэглэлээс буултыг зөв гүйцэтгэсэн бол - “Онц”; 2.12.2. Дасгалыгзааврын дагуу, алдаагүй, зөв итгэл төгс, төвөггүй гүйцэтгэсэн боловч хэрэглэлээс буулт хийхдээ үл мэдэг алдаатай гүйцэтгэсэн бол - “Сайн”; 2.12.3. Дасгалыг зааврын дагуу итгэлтэйгээр хийсэн боловч, мэдэгдэхүйц алдаа гаргаж хөдөлгөөний далайц хангалтгүй, хөл, гарыг бага зэрэг нугалсан, хүчний элементүүдийг бага зэргийн савалттай эсвэл савалтаар гүйцэтгэх элементийг гараараа бага зэрэг хүчилж гүйцэтгэсэн бол - “Дунд” амжилтын хувь 76-79;

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 2.12.4. Хэрэв дасгалыг зааврын дагуу хийсэн боловч, итгэлгүй, илүү мэдэгдэхүйц алдаатай /хөлийг салгах, нугалах, гар болон биеийн нугалах, хүчний элементүүдийг хийхдээ огцом тэсэрч хийх, савалттай элементүүдийг гараараа хүчилж давах, хувилбарыг гүйцэтгэх явцад дунд түр зогсолт хийх, эсвэл илүү савалт хийх, буухдаа хөлийг нугалахгүй буух/ гүйцэтгэсэн бол - “Дунд” амжилтын хувь 70-75; 2.12.5. Дасгалыг гүйцэтгэхгүй байх эсвэл илт дутуу /элементийг орхигдуулах, хэрэглэлээсунах, тулгууртхарайлтын үед нэгхөлөөрөө түлхэх болон гараараа тулах/ гүйцэтгэвэл - “Муу”; 2.12.6. Гимнастикийн хэрэглэлд болон хичээлийн хэрэглэлд орж, гарах үйлдлийг буруу гүйцэтгэвэл тухайн дасгалаас нэг үнэлгээ бууруулна. 2.13. Гардан тулааны бэлтгэлээр I-III насны бүлгийн цэргийн алба хаагчийг шалгаж, дараах байдлаар үнэлнэ. 2.14. Цэргийн алба хаагчид нь анхан /ГТ-А/, ерөнхий /ГТ-1/ болон тусгай /ГТ-2, ГТ-3/ гардан тулааны цогцолбороор тухайн шалгалтад сонгогдсон 5 мэхийг дарааллын дагуу гүйцэтгэнэ. Шалгагчийн шийдвэрээр ГТ1 болон ГТ-2 цогцолборын аль нэг мэхнийх нь оронд зэвсэгтэй болон зэвсэггүй 8 тоот цогцолбор дасгалыг орлуулан гүйцэтгүүлж болно. 2.15. Гардан тулааны мэхүүд болон зэвсэгтэй болон зэвсэггүй 8 тоот цогцолборыг шалган үнэлэхдээ: 2.15.1. Мэхийг зааврын дагуу тэнцвэртэй, итгэлтэй, хурдан шаламгай, техникийн дагуу зөв гүйцэтгэвэл “Онц”; 2.15.2. Мэхийг зааврын дагуу тэнцвэртэй, итгэлтэй хийсэн боловч хурдан шаламгай бус гүйцэтгэвэл “Сайн”; 2.15.3. Мэхийг зааврын дагуу гүйцэтгэх үедээ тэнцвэрээ алдсан ч эцсийн зорилгодоохангалттай хүрсэн бол “Дунд”, амжилтын хувь 76-79;

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 2.15.4. Мэхийг зааврын дагуу гүйцэтгэсэн боловч итгэл, үнэмшил муутай, хурдан шаламгай бус, мэхүүдийн уялдаа болон тэнцвэр алдагдсан ч эцсийн зорилгодоо хүрсэн бол “Дунд”, амжилтын хувь 70-75; 2.15.5. Мэхийг огт гүйцэтгээгүй, эсвэл зааврын дагуу хийгээгүй бол “Муу”; 2.16. Зэвсэгтэй болон зэвсэггүй 8 тоот цогцолбор дасгалыг шалган үнэлэхдээ гүйцэтгэсэн хугацааг харгалзан үзнэ. Үүнд: “Онц” - 7 секундээс ихгүй /автомат буутай бол 9 секунд/; “ Сайн” - 8 секундээс ихгүй /автомат буутай бол 10 секунд/; “Дунд” - 9 секундээс ихгүй /автомат буутай бол 11 секунд/; “Муу” -10 секундээс дээш /автомат буутай бол 12 секунд/; 2.17. Гардан тулааны ГТ-А, ГТ-1, ГТ-2, ГТ-3 дасгалын ерөнхий үнэлгээг өгөхдөө /зэвсэгтэй тулааны гар, хөлөөр тулалдах, дайсны барилт, тэврэлтээс мултрах, дайсныг зэвсэггүй болгох, өчих болон боох мэхүүд, шидэлтүүд, тусгай мэхүүд/ гардан тулааны цогцолбор дасгалын бүлэгт хамааралтай сонгосон мэхийн амжилтын хувийн дунджаар үнэлнэ. 2.18. Цэргийн алба хаагчид /шүхэр-десантын болон тагнуулын анги салбарын/ нь гардан тулааны мэхээр «Байлдааны нөхцөлд» дэх дасгалын үнэлгээнд шалгагдахдаа дараах үйлдлийн нэгийг гүйцэтгэнэ. 2.18.1. Шалгагч дохио өгмөгц өөрийгөө хамгаалан хариу үйлдэл хийх 2.18.2. Дайсныг зэвсэггүй болгох /түүн рүү довтолж

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 байгаа үйлдлийг болон хэрэглэх зэвсгийн төрлийг мэдэгдэлгүй/ 2.18.3. Барилт, тэврэлтээс мултрах, тусгай мэхүүд, өчих мэхүүд, шидэлтийг шууд хийж гүйцэтгэх 2.19. Цэргийн алба хаагч нь хамтрагчаас урьдчилан 2 м зайтай нуруугаа харуулан зогсож, бэлэн болсноо мэдэгдсэний дараа шалгагчийн “УРАГШАА” командаар үсрэлтээр хамтрагч руу эргэн харж байлдаанд бэлтгэн мэхээ шууд гүйцэтгэнэ. Араас тэвэрсэн, өчсөн, боосон эсвэл араасбуу тулгасан үед эргэлгүйгээр чөлөөлөгдөх мэхийг гүйцэтгэнэ. 2.20. Шидэлт болон өчих мэхийг гүйцэтгэхийн өмнө шалгагч нь мэхийг нэрлэж, дараа нь “УРАГШАА” команд өгөхөд цэргийн алба хаагчид эргэж харан хамтрагч руу ойртон мэхийг гүйцэтгэнэ. “Байлдааны нөхцөлд” мэхийн гүйцэтгэлийг үнэлэхдээ: 2.20.1. Цэргийн алба хаагч хамгаалж, хариу довтолж чадсан, хариу довтолгооны хийсэн, шидэлт хийн дараа нь цохилттой хийсэн, өчих мэх эсвэл боох мэхийг хийсэн, чадварлаг олзолж дайсныг устгасан бол “Онц”; 2.20.2. Мэхийг техникийн дагуу тасралтгүй гүйцэтгэсэн боловч хангалттай хурдан биш гүйцэтгэсэн бол “Сайн”; 2.20.3. Мэхийг гүйцэтгэхдээ эцсийн зорилгод хүрсэн боловч хурдаа алдаж, үүрч шидэх үед тэнцвэрээ алдсан бол “Дунд”, амжилтын хувь 75-79; 2.20.4. Мэхийг гүйцэтгэхдээ эцсийн зорилгод хүрсэн боловч техникийн дараалал болон хурдаа алдаж, үүрч шидэх үед тэнцвэр алдан унасан бол “Дунд”, амжилтын хувь 70-75; 2.20.5. Мэхгүйцэтгэгдээгүй, илт гажуудуулсан эсвэл цэргийн алба хаагч нь хамгаалж амжаагүй, мөн хариу довтолгоог хийж чадаагүй бол ерөнхий үнэлгээ “Муу”;

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 Гурав. Хичээл удирдах бүрэлдэхүүний онол, заах арга зүйн бэлтгэлийг шалгаж үнэлэх 3.1. Хичээл удирдагчид /салааны захирагч, түүний орлогч/-ын хичээл зохион байгуулжявуулахур чадварын түвшинг онолын болон заах арга зүйн хичээлийн сэдвийн дагуу шалгана. 3.2. Сургуулийн жил болон сургалтын үе шатны төгсгөлд хичээл удирдагчдын онолын мэдлэг, зохион байгуулах, заах арга зүйн бэлтгэлийг амаар болон тестийн аргаар шалгана. 3.3. Онолын мэдлэгийн түвшинг шалгахдаа: 3.3.1. Үнэн бодит, бүтнээр нь хариулсан бол “Онц” 3.3.2. Үнэн бодит боловч санаагаа хангалттай бүрэн бус илэрхийлсэн бол “Сайн” 3.3.3. Ерөнхийд нь хариулсан боловч утгыг нь алдагдалтай хариулсан, эсвэл чухал хэсэг дээр алдсан бол “Сайн” 3.3.4. Хариулт асуултын утга, санааг илэрхийлэхгүй бол “Муу” 3.4. Хичээл удирдагч /салааны захирагч нар/-ийн заах арга зүйн бэлтгэл, хичээл удирдан явуулах дадлагыг зохион байгуулах, заах арга зүйн даалгаврыг гүйцэтгэсэн чанараар нь шалгаж үнэлнэ. Хичээл зохион байгуулах, заах арга зүйн бэлтгэлийг шалгах даалгаврын агуулгыг биеийн тамирын сургалтын хөтөлбөртэй нь уялдуулан тодорхойлж боловсруулна. Шалгагчийн шийдвэрээр даалгаврыг бүтнээр нь юмуу эсвэл хэсэгчлэн гүйцэтгүүлж болно. 3.5.3аахаргазүйндаалгаврыгбиелүүлсэнурчадварыгүн элэхдээ: 3.5.1. Даалгаврыг зөв итгэлтэйгээр гүйцэтгэсэн бол

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 “Онц”; 3.5.2. Даалгаврыг зөв гүйцэтгэсэн боловч өөртөө итгэлгүй, бага

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН зэргийн алдаа гаргасан бол “Сайн”; ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 3.5.3. Даалгаврыг зөв гүйцэтгэсэн боловч өөртөө итгэлгүй, даалгаврын чухал хэсэгт алдаа гаргасан бол “Дунд”; 3.5.4. Даалгаврыг гүйцэтгээгүй, эсвэл ноцтой алдаатай гүйцэтгэсэн бол “Муу”; 3.6. Биеийн тамирын хичээлийг зохион байгуулах даалгаврыг гүйцэтгэх үед тооцох үнэлгээнд дараах зүйл багтана. Үүнд: 3.6.1. Гадаад үзэмж 3.6.2. Жагсаалч байдал 3.6.3. Команд, дохиог эзэмшсэн байдал 3.6.4. Дасгалыг нэрлэх, тодорхой үзүүлэх болон тайлбарлах чадвар, хичээлийг явуулах, заах арга зүйн болон дасгал, мэх болон хөдөлгөөнийг сургах зохистой арга зүйг сонгох, алдаа дутагдлыг анхааруулах болон засах, аюулгүй арга хэмжээ /хамгаалах/ авах, суралцагсдад тусламж үзүүлэх болон суралцагсдын бие бялдрын байдлыг тодорхойлж, биеийн ачааллыг зөв хуваарьтайгаар өгөх чадвар 3.7. Хичээл удирдапндыг дадлагаар шалгалт авахын өмнө онолын болон заах арга зүйн чадварын шалгалтыг явуулна. 3.8. Салааны захирагчийн биеийн тамирын хичээлийг заах арга, хичээлийн нягтралыгхавсралт 3.9. Хичээл удирдагяид /салааны захирагч нар/-ын ерөнхий үнэлгээг гаргахдаа шалгагдагсдын онол, бие бялдрын бэлтгэлжилт, заах арга зүйн гэсэн үнэлгээний амжилтын хувийн дунджаар үнэлнэ.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН Дөрөв. Анги, байгууллагын биеийн тамирын ажлыг ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 шалгаж үнэлэх 4.1. Анги, байгууллагын биеийн тамирын ажлын чанарыг дараах үзүүлэлтээр шалгаж үнэлнэ. Үүнд: 4.1.1. Зайлшгүй шаардлагатай тушаал, удирдамж нь цаг тухайд боловсруулагдсан байх, биеийн тамирын бэлтгэлийн байдлыг шинжилж дүгнэх, түүний үр дүнг тогтмол тооцдог байх; 4.1.2. Биеийн тамирын бэлтгэлийн төлөвлөлт нь цэргийн алба хаагчийн бие бялдрын бэлтгэлжилтийг сайжруулах, ерөнхий болон тусгай зорилтуудыг шийдвэрлэх, спорт олон нийтийн ажлын болон биеийн тамирын бэлтгэлд зарцуулагдаж байгаа цаг, хугацааны хэмжээ, тооцоо зэрэг нь удирдах баримт бичгийн шаардлагад нийцэж байгаа эсэх; 4.1.3. Онол, сургах арга зүйн болон үзүүлэххичээл нь мэргэжлийн удирдагч, дасгалжуулагчийн удирдлаган дор явагдаж байгаа эсэх; 4.1.4. Салаа, салбарт биеийн тамирын бэлтгэлийн хяналтыг өдөр бүр тавьж байгаа эсэх; 4.1.5. Шалгалтын дүн, тайлан нь биеийн тамирын бэлтгэлийн байдал болон спорт, олон нийтийн ажпын үзүүлэлттэй бодит байдлаар нийцэж байгаа эсэх; 4.1.6. Тайлангийн үзүүлэлтийг цаг хугацаандаа тогтоогдсон хэлбэрээр нь гаргаж байгаа эсэх; 4.1.7. Сургалтын материаллаг орчны нөхцөл байдал нь биеийн тамирын хичээлийг явуулахад боломжтой байгаа эсэх; 4.1.8. Биеийн тамирын бэлтгэлийн арга хэмжээ болон спорт, олон нийтийн ажлын чиглэлээр төлөвлөгдсөн ажил цаг хугацаандаа явагдаж байгаа эсэх; 4.1.9. Өмнө нь явагдсан шалгалтаар илэрсэн алдаа

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 дутагдлыг цагхугацаанд нь бүрэн хэмжээгээр засаж залруулсан эсэх; 4.2. Биеийн тамир, спортын ажлын чанар байдлыг шалгахдаа ангийн “Биеийн тамир, спортын зөвлөл”-ийн ажлын идэвхсанаачлага, зохион байгуулалт, биеийн тамир, спорт хариуцсан албан тушаалтны албан үүргээ гүйцэтгэх ур чадварыг тогтооход чиглүүлж, баримт бичиг, сургалтын материалын боловсруулалт, хэрэгжилт, хүрсэн үр дүн, шинээр санаачлан хэрэгжүүлсэн ажил, тооцоо судалгаа, тайлан зэргийн чанар байдлыг үнэлэн, ангийн биеийн тамирын бэлтгэлээр илэрсэн ололт, дутагдал, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, шийдвэрлэх асуудлыг шалгалтын дүнгийн актад тусгана.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 ХАВСРАЛТ№1 БАТЛАВ ОНОЛЫН ХИЧЭЭЛИЙН ҮЛГЭРЧИЛСЭН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ Зорилго: Сэдэв: Хугацаа: Хичээллэх байр: Ашиглах материал: ХИЧЭЭЛИЙН АГУУЛГА ХУГАЦАА ЗААХ АРГА ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ Эхлэл хэсэг 1.3охион байгуулалт 5 мин Ирц бүртгэх Хичээлийн ерөнхий агуулга. зорилгыг танилцуулах. Үндсэн хэсэг 1. Биеийн тамирын хичээлийг заах арга зүйн үндэс, сургалтын мөн чанар, зарчмууд 2 мин 1. "Биеийн тамирын заах арга зүйн зөвлөмж” 1 хуудас 5-14/ номноос лекцээр танилцуулж шаардлагатай хэсгийг тэмдэглу үлэх 2. Харилцан ярилцах аргаар 2. Биеийн тамирын хичээлийн сургалтын арга. цэс дараалал 3 мин 3. Биеийн тамирын хичээлийг удирдах даргын шаардлага, үүрэг 3 мин 4. ХЦАХ-дад биеийн тамирын хичээлийг төлөвлөх 10 мин 1. Сургуулийн жилийн биеийн тамирын хичээлийн хөтөлбөр танилцуулж, түүгээр хичээлийг төлөвлөх зарчим, аргачлалыг нэг бүрчлэн танилцуулах 5. Биеийн тамирын хичээлийг зохион байгуулах зөвлөмж 12 мин 1. Бие бялдрын . хүмүүжлийн ерөнхий ойлголт / “Б.ие бялдрын чанарыг хөгжүүлэх онол арга зүйн үндэс7 2. Өглөөний гүйлт гимнастикийг зохион байгуулах аргачлал Төгсгөл хэсэг 1. Хичээл дүгнэх 10 мин 1. Заагдсан хичээлээс асуулт хариулт, 2. ХЦАХ-дад биеийн тамирын хичээл явуулах талаар санал, чөлөөт ярилцлага

ХИЛ ХАМГААЛАХ ЕРӨНХИЙ ГАЗАР БАТЛАВ СУРГАЛТ-ДАСГАЛЖУУЛАЛТЫН ХИЧЭЭЛИЙН ҮЛГЭРЧИЛСЭН төлөвлөгөө Зорилго: Сэдэв: Хугацаа: Хичээллэх байр: Ашиглах материал: /жишээ/ Агуулга Цаг Зохион байгуулалт. заах арга зүйн заалт Зхлэл хэсэг - 7 минут Жагсаал, хичээлийн зорилт болон агуулгыг товч танилцуулах, бие бүрэлдэхүуний ирцийг бүртгэх, хичээлийн бэлтгэлийг шалгах 1 Салааны бүрэлдэхүүнийг 2 эгнээ жагсаах Жагсаалын хувиралтууд, байран дээр болон хөдөлгөөний явцад гүйцэтгэх дасгалууд 6 Салааны бүрэлдэхүүнийг 2 эгнээнд болон цуваагаар гүйцэтгүүлэх дасгалыг гүйцэтгэх хэмнэл - “дунд", дасгал бүрийг 4-6 удаа давтах Үндсэн хэсэг - 40 минут Хичээлийн үндсэн хэсгийг бүлгийн аргаар хичээлийн гурван цэг дээр гүйцэтгүүлэх Дүүжин дээр гүйцэтгэх цогцолбор дасгал: Суниалт, хөл хөндлөвчинд хүргэх, татаж давах 11 Дасгалыг танилцуулах, дасгалыг бүтнээр нь хийлгэх аргаар сургалтыг зохион байгуулах Дасгалыг бие биенийх нь тусламжтайгаар, хосоор нь гүйцэтгүүлэх Харайлтын дасгал: Модон ямаан дээгүүр хөлөө салган уртааш нь харайх 11 Түлхэлтийн тавцанг бага багаар холдуулах замаар цувраагаар гүйцэтгүүлэх Гарын савалт болон гарын түлхэлтийн дараа хотойлт хийх хөдөлгөөний эвсэлд сургахад онцгой анхаарах Суга савлуур дээр гүйцэтгэх дасгалууд: гар дээр суниалт, өнцөг барилт 11 Хөндлөвчний үзүүр хэсэгт дасгалыг дээд хязгаар хүртэл нь гүйцэтгүүлэх /3 удаа давтах/ "Ачааллыг тэсвэрлэх” буухиа тоглоом - цогцолбор бэлтгэл 7 Тасгуудын хооронд явуулах. /3 удаа давтах/ Төгсгөл хэсэг - 3 минут Алхалт болон зөөлөн гүйлт, амьсгалын болон булчин суллах дасгалууд 2 Нэгийн цуваанд гүйцэтгүүлэх Хичээлийн дүнг гаргах 1 Салааны бүрэлдэхүүнийг 2 эгнээ жагсаах БАТЛАВ

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 СУРГАЛТ-ДАСГАЛЖУУЛАЛТЫН ЦОГЦОЛБОР ХИЧЭЭЛИЙН ҮЛГЭРЧИЛСЭН төлөвлөгөө Зорилго: Сэдэв: Хугацаа: Хичээллэх байр: Ашиглах материал: /жишээ/ Агуулга Цаг Зохион байгуулалт, заах арга зүйн заалт Бэлтгэл хэсэг - 10 минут. Жагсаал, хичээлийн зорилт болон агуулгыг танилцуулах, бие бүрэлдэхүүний ирцийг бүртгэх. хичээлийн бэлтгэлийг шалгах 1 Салаа бүрэлдэхүүнийг 2 эгнээ жагсаах Жагсаалын хувиралтууд, байран дээр болон хөдөлгөөний явцад гүйцэтгэх дасгалууд 9 Салааны бүрэлдэхүүний дунд явуулах Дасгал гүйцэтгэх хэмнэл нь - "дунд", Дасгал бүрийг 4-6 удаа давтах Үндсэн хэсэг - 38 мин. Хичээлийн 5 цэгг тойргийн аргаар зохион байгуулах Ойрын зайн гүйлт: Гүйлтийн сонгомол дасгалууд, гарааны техник болон хурдны давтамж, угтах буухиа 7 Зай - 30-40 м. Гүйлтийн дасгалуудыг эгнээндээ гурваар, эгнээ хоорондын зай 5-6 алхамтайгаар цувраагаар гүйцэтгүүлэх Буухиа гүйлтийг тасгуудын хооронд явуулах Дүүжин дээрх дасгалууд: Суниалт, татаж давах 7 Олон оролттой хэрэглэлд хосоороо бие биенийхээ тусламжтайгаар дасгалын давтамжийг дээд хязгаар хүртэл гүйцэтгүүлэх Гардан тулааны мэхүүд: Жадтай довтлох болон довтолгооноос хамгаалах, Жадтай довтолсон дайсныг зэвсэггүй болгох. 10 Дасгалыг хос хосоороо өөдөөс нь харуулан 2 эгнээ жагсааж, эхлээд удаанаар, дараа нь - хурдан хэмнэлээр гүйцэтгүүлэх Хүчний дасгал: Туухай өргөлт /24 кг / 7 Дасгалыг эхлээд нэг гараар нь огцомоор, дараа нь 2 гараар нь түлхэлтээр өндөр амжилтын төлөө өрсөлдүүлж гүйцэтгүүлэх 1 км-ийн гүйлт 7 Дунд зэргийн хэмнэлээр салааны бүрэлдэхүүнээр гүйлгэх Төгсгөл хэсэг - 3 мин

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 Алхалт болон зөөлөн гүйлт, амьсгалын болон булчин суллах дасгалууд 2 Нэгийн цуваанд гүйцэтгүүлэх Хичээлийн дүнг гаргах 1 Салааны бүрэлдэхүүнийг 2 эгнээ жагсаах БАТЛАВ СУРГАН ЗААВАРЛАХ ХИЧЭЭЛИЙН ҮЛГЭРЧИЛСЭН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ Зорилго: Сэдэв: Хугацаа: Хичээллэх байр: Ашиглах материал: /жишээ/ Агуулга Цаг Зохион байгуулалт. заах арга зүйн заалт Бэлтгэл хэсэг - 5 минуг Жагсаал, хичээлийн зорилтууд болон боловсруула х асуудлуудыг танилцуулах , 2 Цэргийн алба хаагчдыг 2 эгнээ жагсаана Сургалтын үөийн "Гимнастик - хучний бэлтгэл"- ийн хичээлийн агуулга 3 Шалгалтанд боловсруулагдах дасгалд онцгой анхаарал хандуулах Үндсэн хэсэг - 85 минут Гимнастикий н хичээлийм бэлтгэл хэсгийг явуулах зорилго,агуу лга, заах арга зүй. 20 Бэлтгэл хэсгийн зорилго, үргэлжлэх хугацаа, дасгалыг гүйцэтгэх дарааплыг тодотгох, салаа, салбарын удирдан зохион байгуулах захирагч /дарга/ нарыг томилох Дасгалыг цувраагаар явуулахад чиглэгдсэн өөрийн үйлдлүүдий! үзүүлбэрийн дараа тайлбарлах Заах арга зүйн дадлагыг хосоор зохион байгуулах Дасгалыг үлгэр жишээ биеэрээ хийж үзүүлэх болон тоолох явцад хичээл удирдагчдын апдааг засах чадварыг үнэлэх Модон морин дээгүүр хөл салган уртааш харайх дасгалыг сургах арга зүй 20 Сэдвийн галаарх онолын мэдпэг. сургалтын явцын үе болон түүний агуулга харайптыг гүйцэтгэх техникт сургахад ашиглах туслах болон төсөөтэй дасгалуудын мэдлэгийг шалгах Хичээл удирдагчид сургалтыг явуулсны дараа суралцагсдад туслах болон гэмтэл. бэртлээс урьдчилан сэргийлэх журмын тухай сануулах Заах арга зүйн дадлагыг гимнастикийн хоер хэрэглэл дээр зохион байгуулах Офицөр бүрт түүний заах арга зүйн бэлтгэлийн түвшинг тодорхойлон хэлж егөх

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 Олон оролттой хэрэглэлийг ашиглаж хүчний бэлтгэлийг явуулах дасгалжуула лтын арга зүйн бэлтгэл 20 Дасгалжуулалт явагдах үеийн зорилтууд, мөн олон оролттой хэрэгпэл дээр суралцагсдыг зохион байгуупж хичээллүүлэх арга болон хүч хөгжүүпэх заах арга зүйг тодотгох Хичээл удирдагч нарт хосоор нь дасгалыг нэг зэрэг. болон хэсэгчлэн явуулах заах арга зүйг үзүүлэх Заах арга зүйн дадлагыг 3 тасаг дээр зохион байгуулах Сургалтын арга тус бүрийг боловсруулахад тус бүр нэг офицерыг томилон хэрэгжүүлэх Хичээл удирдагчийн хувийн хүчний бэлтгэлжилт болон салаа, салбарын бүрэлдэхүүнийг дасгалжуулах явцыг удирдах чадварын түвшинг тодорхойлон хэлж өгөх Спортын болон буухиа тоглоомыг явуулах арга зүй 20 Спорт тоглоом болон буухиа тоглоомын зорилт болон агуулга, тэдгээрийг газар орон дээр зохион байгуулах арга зүйг тодотгох "Ачааллыг тэсвэрлэх" буухиа гэсэм жишээг үзүүлэх Заах арга зүйн дадлагыг явуулах 2 офицерыг томилон, тэдгээрийн үйл ажиллагааг нь үнэлэх Төгсгөл хэсэг - 5 мин Хичээлийн явцыг дүгнэх Хичээл удирдагчдын онол, заах арга зүйн болон дадлагын бэлтгэлжилтийн түвшинг унэлж, илзрсэн алдаа дутагдлыг арилгах зааварчилгаа өгөх Хичээлд бэлтгэхэд зориулж ашиглах ном, сурах бичгийг зааж өгөх

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 ХАВСРАЛТ №2 ӨГЛӨӨНИЙ БИЕИЙН ТАМИРЫН ДАСГАЛЫН ХУВИЛБАР УЛИР АЛ НАМАР өвөл ХАВАР ЗУН ГАРА Г 03 0)©© d <0a 2 к 5 03©03 Cl шп >с я о яш П) Ш(0 Чя Q. пз5 1 203с;X >■ тто. с. 03X 03о 03щ (0(0<0<0сг тQ2 a 5 03OXJ СЦ сошdс X0303гою тп toо OT cl Cl to2 at5 0>©03 0)©Q. c ©X ©o lQ© I бүлэг 1 2 3 1 4 4 5 1 4 1 1 2 3 1 4 1 2 3 1 4 II бүлэг 2 3 1 4 1 1 4 5 1 4 2 3 1 4 1 2 3 1 4 1 III бүлэг 3 1 4 1 2 4 1 4 5 1 3 1 4 1 2 3 1 4 1 2 IV бүлэг 4 1 2 3 1 4 5 1 4 1 4 1 2 3 1 4 1 2 3 1 V бүлэг 1 4 1 2 3 1 4 5 1 4 1 4 1 2 3 1 4 1 2 3 тоQ. aS яX2S с 11 I! ш « .1 £ S 3 Z £ я с то ГОX то юс 'XX 5 а.о I дүгэзр цогцолбор /Чөлөет дасгал/ 1 Бие халаалт /3 мим/ 2.Гуйлт 1500м /8-10 мин/ З.Чөлөөт дасгал /6- вмин/ 4 Тайвшруулах дасгал /1 мии/ 1 дүгээр цогцолбор /Чөлаөт дасгал/ 1Ьие халаалт /3 мин/ 2 Гүйлт ЮООм/8-10 мин/ 3 Чөлөө I дао ал /6-8мин/ 4.Тайвшруупа х дасгал /1 мин/ 1 дүгээр цогцолбор /Челөөт дасгал/ 1Бие халааш /3 мин/ 2 Гүйлт 1500м /8-10 мим/ З.Чөлөөч дасгал /6- 8мин/ 4 Тайвшруулах дасгал /1 мин/ 1 дүгээр цогцолбор /Чвлөөт дасгал/ 1Бие халаалт /3 мин/ 2 Гүйлт 2000м /10-15 мин / 3 Чөлаөг дасгал /6- 8мин/ 4Тайвшруул ах дасгал /1 мин/ 2 дугаар цогцолбор / Саадыи эурвас/ 1 Бие хамаалт /3 мин/ 2.Гүйлт 1500м /8-10 мин/ 3Чол0О1 дасгал /3- 5мин/ 4 Саад туулах /1 -2 удаа/ б.Тайашруул ах дасгал /1 мии/ 4 дүгээр цогцолбор / Хурдавчилсан дасгал/ 1 Бие халяалт /Змин/ 2,ГүйлТ ЮООм /8-10 мин/ З.Чөлөөт дасгал /3- 5мин/ 4 Хурдны дасгал 5 мин /1 хүн2-3удаа/ 5Тайвшруупа х дасгал /1 мин/ 2 дугаар цогцолбор 1 Саадым зурвас/ 1Бие халаалт /3 мин/ 2 Гүйлг 1500м /8-10 мин/ 3Чөлөөг дасгал /3- 5мин/ 4 Саад туулах /1-2 удаа/ 5.Таившрууп ах дасгал /1 мин/ 2 дугаар цогцолбор /Саадын зурвас/ 1 Бие халаалт /3 мин/ 2.Гүйлт 2000м /8-10 мин/ З.Чөлөөт дасгап 13- 5мин / 4.Саад туулах /1-2 удаа/ 5Тайвшруул ах дасгал /1 мин/ 3 дугаар цогцолбпр / Гимнастики йн дасгал/ 1Биехалаалт /Змин/ 2 ГүйЛТ 1500М/8-10 мим/ 3Челеөт дасгал /3- 5мим/ 5 дугаар цогцолбор / Сунгалтын дасгал/ 1Биехапаалт /3 мйн/ 2Гүйпг ЮООм /8-10 мин/ 3Чөлөөт дасгал /3 мин/ 4 Суигалтын дасгалууд /3-5 3 дугаар цогцолбор / Гимнастикий н дасгал/ 1.Бие халаалт /3 мин/ 2 Гүйлт 1500м /8-10 мин/ 3 .Чөлөөт дасгал /3- 5мим/ 3 дугаар цогцолбор /Гимнастик ийн дасгал/ 1. Бие халаалт /3 мим/ 2.Гүилт 2000м /10-15 мин/ ЗЧөлөөт дасгал 13- 1.Биө халаалтын дасгалаар Үе мөчний дасгал. сууж босох /6-8 удаа/, сунгалт, алхалт 100-150 м дасгалуудыг хосолсон аргаар гүйцэтгэнэ. 2.Чөлөөт дасгалаар Амьсгалын дасгал. чөлөөт дасгалууд, I II III - 16 root дасгал /тус бүр 1 удаа/, rap дээр суниах /15x2/, сунгалтын дасгалууд З.Хурдны дасгалаар 10x5, 25x2,10x10.100x1 удаа, 100x2 удаа дасгалуудаас сонгож хичээллэх 4.Гимнастикийн хэрэглэлд хийх дасгалаар Дүүжинд суниах /5-8 удаа/. суга савлуурт суниах /5-8 удаа/. гэдэсний таталт /2x15/. Дасгалуудыг цогцолбороор болон хэсэгчилсэн аргаар гүйцэтгэнэ.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 4 Г и м н а с т и к и й н хэрэглэлд /5 мин/ б.Тайешруул ах дасгал /1 мин/ мии/ 5 .Тайвшруупа х дасгал /1 мин/ 4. Гимнастик ийн хэрэгпэлд /5 мин/ 5, Тайөшруула х дасгал /1 мин/ 5мин / 4 .Гимнастик ийн хэрэглэлд /5 мин/ 5- Тайвшруупа х дасгал /1 мин/ 4 дүгээр цогцолбор / Хурдавчилса н дасгап/ 1.Биехалаалт /3 мин/ 2.Гүйлт 1500м /8-10 мин/ З.Чөлөөт. дасгал /3- 5мин/ 4 Хурдны дасгал 5 мин /1 хүн 2- Зудаа/ б.Тайвшруул ах дасгал /1 мин/ 4 дүгээр цогцолбор / Хурдавчилса м дасгал/ 1.Бие халааш /3 мин/ 2 Гүйлт 1500м /8-10 мин/ ЗЧөлөөт дасгал/3- 5мин/ 4 Хурдны дасгал 5 мин /1 хун 2- Зудаа/ 5.Тайвшруул ах дасгал /1 мин/ 4 дүгээр цогцолбор /Хурдавчилс ан дасгал/ 1 Бие халаалт /3 мин/ 2.Гүйлт 2000м /10-15 мин/ 3 Чөлөөт дасгал /3-5 мин/ 4.Хурдны дасгал 5 мин /1 хүн 2- Зудэа/ 5,Тайвшруул ах дасгал /1 мин/ Цогцолбор дасгалд гүйцэтгэх элементүүд

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР ХАВСРАЛТ№3 -2018 ХИЛИЙН АНГИД АШИГЛАЛТАД БАЙХ СПОРТЫН БАРИЛГА, БАЙГУУЛАМЖИЙН ЖАГСААЛТ № Слортын барилга байгууламжуудын нэр Тусгай салбарт Тусгай батальонд Хороо, бригадад 1 2 3 4 5 1 Спорт заал /36x18 м хэмжээтэй/ /Гимнастик, гардан тулаан, спорт тогпоомын хичээл явуулах бололцоотой/ 1 1 2 Цэнгэлдэх хүрээлэн /хөл бөмбөгийн талбай, 400 м тойрог бүхий гүйлтийн зам, уртын харайлтын талбайтай// 1 1 3 Глмнастик, хүчний бэлтгэлийн гадаах талбай /нэг зэрэг 100 хүн хичээллэх/ 1 1 1 4 Саадын зурвас 1 1 2 5 Гардан тулааны гадаах талбай /нэг зэрэг 100 хүн хичээллэх/ 1 1 2 6 Гар бөмбөгийн талбай 1 2 3 7 Сагсан бөмбөгийн талбай 1 2 3 8 Гандболын талбай /мини хөлбөмбөг/ 1 1 10 Биеийн тамирын онол, заах арга зүйн танхим 1 11 Буудлагын тир 1 1 12 Спортын хэрэглэл, материал, тоног төхөөрөмжийн агуулах 1 1 Жич: Талбай, танхимд тренажёр хэрэглэлийн хичээллэх заавар, бие бялдрын бэлтгэлжилтийн нормативын үзүүлэн самбарыг байрлуулсан байна. Төрлийн цэргийн болон мэргэжлийн анги салбарууд

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 ангийн гүйцэтгэх үүрэг, мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалан биеийн тамирын тренажёр, талбай, танхимыг нэмэлтээр байгуулж болно. Үүнд: - Нисэхийн анги, салбарууд - Тусгай төхөөрөмжилсөн танхим, талбай - Шүхэр, десантын анги салбарт - Тусгай төхөөрөмжилсөн танхим, талбай, гардан тулааны заал, лопинг - Байлдааны жижүүрлэлттэй анги салбарт - Жижүүрлэлтийн байранд биеийн тамирын бэлтгэлийг явуулах булан, танхим, тренажёр

ХИЛ ХАМГААЛАХ ЕРӨНХИЙ ГАЗАР ХАВСРАЛТ№4 САЛБАРЫН БҮРЭЛДЭХҮҮН ХИЧЭЭЛЛЭХ БАЙРАНД ЗАЙЛШ1ТЙ БАЙХ СПОРТЫН ХЭРЭГЛЭЛИЙН ЖАГСААЛТ № Спортын багажхэрэгсэл, тоног төхөөрөмж 1 Гимнастикийн хана 2 Дүүжин 3 Суга савлуур 4 Туйвангийн доорхи ивүүр зөөлөвч 5 20 кг-ийн резинэн туйван 6 15 кг-ийн резинэн туйван 7 10 кг-ийн резинэн туйван 8 5 кг-ийн резинэн туйван 9 Хэвтээ гүйцэтгэх дасгалд зориулагдсан төхөөрөмж 10 Угсардаг гантель /иж бүрдэл/ 11 Гэдэсний булчинг хөгжүүлэх төхөөрөмж 12 16 кг-ын туухай 13 24 кг-ын туухай 14 Зэвсгийн макетууд Биеийн тамирын хичээлийн заал, танхимын хэмжээ болон тоног төхөөрөмжийн тоо хэмжээ нь тогтоосон стандартын дагуу байна ХАВСРАЛТ№5 БИЕИЙН ТАМИРЫН СУРГАЛТ, СПОРТ, ОЛОН

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН НИЙТИЙН АЖИЛД АШИГЛАХ ХЭРЭГЛЭЛИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 ЖАГСААЛТ № Тоног төхөөрөмжийн нэрс Too ширхэгээ р 1 Эвхмэл метр /50м/ 1 2 Хулдаасан метр /50м/ 1 3 Гарааны дарцаг /дарцагны даавууны хэмжээ - 50x50 см, хар-цагаан өнгө бүхий шооны нүдний хэмжээ - 10x10 см дарцагны ишний урт - 70 см 2 4 Улаан дарцаг /хэмжээ 25-30 см, дарцагны бариулын урт 70 см/ 2 5 Цагаан дарцаг /хэмжээ 25-30 см, дарцагны ишний урт - 40 см 1 ижбүрдэл 6 Сургалтын гранат Ф-1 600 гр 15 7 Шидэлтийн зай заагч 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55 15 8 Хутганы макет 15 9 Явган цэргийн хүрзний макет - 10 Автомат бууны макет - 11 А4 цаасны хавтас 1 12 Шон /гараа-бариа/ 1x1 13 Шон /тойргийн/ 3 14 Секундомер 1 Тайлбар: Биеийн тамирын булан, танхимд бие

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН бялдрын бэлтгэлжилтийн нормативын самбар, үзүүлэнг ТАМИРЫН ЗААВАР-2018 байрлуулсан байна.

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР ХАВСРАЛТ №6 -2018 11) Нү хэн дунд байрлуулсан хайс СААДЫН НЭГДСЭН ЗУРВАС

ЦЭРГИЙН БИЕИЙН ТАМИРЫН ЗААВАР-2018