คู่มือหลักสูตรการขับรถบริการการแพทย์ฉุกเฉินและรถพยาบาล

คู่�ม่ ือื หลัักสูต่ รการขับั รถบรกิ ารการแพทย์์ฉุุกเฉุินแลัะรถพย์าบาลั

ที่�่ปรึึกษา

เรืืออากาศเอกนายแพทยอ์ ัจฉรืยิ ะ แพงมา
ดรื.นายแพทย์ไพโรืจน์ บุญุ ศิรืคิ ำำาชัยั
นายแพทย์พงศ์ธรื เกียรืติดิ าำ รืงวงศ์
ดรื.พิเชัษฐ์์ หนองชัา้ ง

บรึรึณาธิิการึ

แพทยห์ ญิงสมจินตินา เอีย� มสรืรืพางคำ์
นายศิรืชิ ััย นิ�มมา

ผู้�ช้ ่ว่ ยบรึรึณาธิกิ ารึ

นายพงษพ์ ษิ ณุุ ศรืธี รืรืมานสุ ารื
นางสาวเปรืมสณิ ุี คำาำ ใบุสี

กองบรึรึณาธิิการึ นายสมใจ พวงทอง นายเสกสรืรืคำ์ บุญุ รือด
นางสาวพรืสดุ า คำาำ เหลัอื ง รื้อยติำารืวจเอกพิเชัษฐ์ วเิ ศษโชัคำ
นางสาวสุภลัักษณุ์ ชัาลัพี ดั รื.ติ.อ.เทวกฤติ อนิ ทรืกำาแหง นายสมบุตั ิิ พุทธสัมฤทธิ�
วา่ ท�รี ือ้ ยติรืีพสิ ิฐ์ ขำำาป่� นายวรี ืะสารื ภ่หวั ไรื่ นางสาวลััดดาวลั ัย์ ม่วงศริ ืิ
พ.ติ.อ.บุัญชัรื มาลัีศรืี นายสทิ ธชิ ััย นกสุวรืรืณุ์ นายธานิน จงกลั
นายนนท์ ภป่ รืัสสานนทท์ นายเฉลัมิ ชัยั หุ่นนาคำรืินทรืท์ รื นางฐ์านิฎฐ์ก์ านติ์ เหลัา่ คำงถาวรื
นายคำมสันติ์ ภ่ปรืสั สานนทน์
นายอดุ มศกั ดิ� มชี ััย
นายเจนวทิ ย์ เรือื โปะ๊

พิมิ พิ์ครั้้�งที่�่ ๑ : กั้นยายน ๒๕๖๔ จำาำ นวน ๒,๐๐๐ เล่่ม

จััดที่าำ โดย

สถาบุันการืแพทยฉ์ กุ เฉินแหง่ ชัาติิ (สพฉ.)
๘๘/๔๐ หมท่ �ี ๔ อาคำารืเฉลัมิ พรืะเกียรืติพิ รืะบุาทสมเด็จพรืะเจ้าอย่หัว ๘๔ พรืรืษา
สาธารืณุสขุ ำซอย ๖ ถนนติิวานนท์ ติำาบุลัติลัาดขำวัญ อำาเภอเมือง จังหวดั นนทบุุรืี ๑๑๐๐๐
โทรืศัพท์ ๐ ๒๘๗๒ ๑๖๐๐ โทรืสารื ๐ ๒๘๗๒ ๑๖๐๔ เว็บุไซติ์ : www.niems.go.th

พิมิ พิท์ ี่�่

ห๑โEท-้า๒mรงืศหซaัพนุ้อilทสย:์เว่ pพ:น๐oชจัoราำื๒เkกก๘-ดั pษ๐rมสi๙nิท๗tธ๙@๗โิ ๓ชhัแ๑คoำย๘tพกm,รื๐๑aิน� iตl๒ถิ.c�งิ น๔oน๒mเ๑พช๔ัรื๔เก๔ษ๗ม แโทขำรวืสงหารนื อ: ง๐คำ๒า้ ง๔พ๒ลั๑่ เข๔ำติ๔ห๔น๗องแขำม กรืงุ เทพฯ ๑๐๑๖๐

สถาบันการแพทยฉ กุ เฉนิ แหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

คำำ�นิยิ ม

หนังสือคำ่มือหลัักส่ติรืการืขำับุรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉินแลัะรืถพยาบุาลั มีเน�ือหาทางวิชัาการืสำาหรืับุ
การืเรืยี นรืข่้ ำองผู้้เ่ ขำ้ารืบั ุการือบุรืม วทิ ยากรื หนว่ ยงานจดั ฝึึกอบุรืม ทง�ั ในแง่ขำองภาคำทฤษฎี ภาคำปฏิบิ ุตั ิิแลัะปรืะสบุการืณุ์
ในการืขำบั ุรืถบุรืกิ ารืการืแพทยฉ์ กุ เฉนิ แลัะรืถพยาบุาลั เปน็ องคำค์ ำวามรืท้่ �สี าำ คำญั ในเรือื� งการืเคำลัอ�ื นยา้ ยผู้้่ปว� ยฉกุ เฉนิ การืขำบั ุรืถ
ท�ีปลัอดภัย กฎหมายเก�ียวขำ้องกับุการืขำับุรืถพยาบุาลั ซ่�งจะทาำ ให้การือบุรืมหลัักส่ติรืการืขำับุรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉิน
แลัะรืถพยาบุาลั (Emergency Vehicle Operation Course) ขำองสถาบุันการืแพทยฉ์ กุ เฉินแห่งชัาติิ เป็นไปในแนวทาง
แลัะมาติรืฐ์านเดียวกัน ซ�่งจะทำาให้ผู้่้เขำ้ารืับุการืฝึึกอบุรืมหลัักส่ติรืน�ี ได้รืับุคำวามรื่้แลัะทักษะเป็นไปติามวัติถุปรืะสงคำ์
ขำองหลักั สต่ ิรืดงั กลั่าว

หนงั สอื คำม่ อื เลัม่ นี� เปน็ ปรืะโยชันแ์ กผ่ ู้เ้่ ขำา้ รืบั ุการืฝึกึ อบุรืม แหลัง่ ฝึกึ อบุรืม หนว่ ยงานทตี� ิอ้ งการืสง่ บุคุ ำลัากรื
ฝึกึ อบุรืม ในหลักั สต่ ิรืการืขำบั ุรืถบุรืกิ ารืการืแพทยฉ์ กุ เฉนิ แลัะรืถพยาบุาลั หรือื ผู้ส่้ นใจทว�ั ไป เพอ�ื พฒั นาองคำค์ ำวามรืแ่้ ลัะทกั ษะ
การืขำับุรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉินแลัะรืถพยาบุาลั ติลัอดจนการืพัฒนาคำวามรื้่ทางวิชัาการืท�ีเกี�ยวขำ้องในการืขำับุรืถ
ท�ีปลัอดภัย ซ่�งจะไปส่แนวนโยบุายคำวามปลัอดภัยทั�งสามด้านขำองสถาบุันการืแพทย์ฉุกเฉินแห่งชัาติิ คำือ คำวามปลัอดภัย
ผู้้่ปฏิิบุัติิการื (Personal Safety) คำวามปลัอดภยั ผู้้ป่ �วย (Patient Safety) แลัะคำวามปลัอดภยั สาธารืณุะ (Public Safety)

ขำอชั�ืนชัม แลัะขำอบุคำุณุ คำณุะกรืรืมการืหลัักส่ติรืดังกลั่าว กองบุรืรืณุาธิการื คำณุะผู้่้จัดทำา แลัะผู้้่มีส่วน
เกี�ยวขำ้องทุกท่าน ในการืจัดทาำ หนังสือคำ่มือหลัักส่ติรืการืขำับุรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉินแลัะรืถพยาบุาลัเลั่มนี� เพ�ือทาำ ให้
หลัักส่ติรืการืขำับุรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉินแลัะรืถพยาบุาลั (Emergency Vehicle Operation Course) มีมาติรืฐ์าน
ให้เกดิ คำวามปลัอดภัยติ่อผู้้ป่ �วย บุคุ ำลัากรื แลัะสาธารืณุะ ติ่อไป

เรือื อากาศเอก
(อัจฉรืิยะ แพงมา)

เลัขำาธิการืสถาบุนั การืแพทย์ฉกุ เฉินแหง่ ชัาติิ

คูมอื หลักสูตร ก

การขบั รถบริการการแพทยฉกุ เฉนิ และรถพยาบาล



คำนยิ ม ก
ข
๓
๑๙
๓๑
๔๙
๖๙

๙๑

๑๐๕



บที่ที่�่ ๑

หลักั การึเคลั�อ่ นยา� ยผู้ป้� ว่ ยอย่างปลัอดภััย
ดว� ยรึถพิยาบาลั แลัะรึถบรึิการึการึแพิที่ยฉ์ ุุกเฉุนิ

พิญ.สมจำินตนา เอย่� มสรั้รั้พิางค์
นายสมใจำ พิวงที่อง

นายสมบ้ติ พิุที่ธสม้ ฤที่ธิ�
นายนนที่์ ภั้ป่รั้ส้ สานนที่น์

นายเสกัสรั้รั้ค์ บุญรั้อด
นายโฆษิิต ม้น� คงด่
นายศิิรั้ิชัย้ นม�ิ มา

นางสาวสุภัล่ก้ ัษิณ์์ ชัาล่่พิ้ด



สถาบันการแพทยฉ กุ เฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

บทท่� ๑

หลักั การึเคลั�อ่ นยา� ยผู้้ป� ่วยอยา่ งปลัอดภัยั ด�วยรึถพิยาบาลั
แลัะรึถบรึิการึการึแพิที่ย์ฉุกุ เฉุนิ

วตั ถปุ รึะสงค์

• รื้่เป้าหมายในการืเคำลั�อื นย้ายผู้่้ป�วยด้วยรืถพยาบุาลั แลัะรืถปฏิิบุตั ิิการืฉุกเฉินการืแพทย์
• ได้ทรืาบุ แลัะติรืะหนกั ถง่ คำวามเสี�ยงในการืเคำลัื�อนย้ายผู้้่ป�วย แลัะสถานการืณุ์ขำองอุบุตั ิเิ หติุทางถนน อบุ ุตั ิิเหติุ

รืถพยาบุาลั แลัะรืถปฏิิบุัติิการืการืฉุกเฉินการืแพทย์ในปรืะเทศไทย รืวมไปถ่งปัจจัยติ่าง ๆ ท�ีเก�ียวขำ้องกับุ
การืเกดิ อุบุตั ิิเหติุ อนั จะนำาไปสก่ ารืเรืียนรื่้ป้องกนั การืสรืา้ งจิติสำานก่ แลัะทัศนคำติิทีถ� ก่ ติ้องเพอ�ื ปอ้ งกัน แลัะ
ลัดคำวามรืุนแรืงขำองอบุ ุตั ิิเหติุ
• สามารืถปรืะเมินคำวามเสี�ยง แลัะเติรืียมคำวามพรือ้ มเพ�อื ลัดคำวามเสย�ี งในการืเคำลัอื� นยา้ ยผู้่ป้ �วย
• ติรืะหนกั ถง่ บุทบุาทขำองพนักงานขำบั ุรืถติ่อคำวามปลัอดภยั ในการืเคำลัอ�ื นย้ายผู้่ป้ ว� ย

๑.๑ เป้าหมายของการึเคลั�อ่ นยา� ยผู้้�ปว่ ย

CaTrreainnsit DefiTnritainvsefeCratroeStar of Life Report Response รั้ะบบกัารั้แพิที่ย์ฉุกุ ัเฉุินป่รั้ะกัอบไป่ดว้ ย
• การืรืบั ุรื่เ้ หติุ
Detection • การืแจง้ เหติุขำอคำวามชั่วยเหลัอื
• การืสง่ หน่วยปฏิิบุัติิการืฉกุ เฉินการืแพทยไ์ ปดแ่ ลั ณุ ทีเ� กดิ เหติุ
On Scene Care • การืด่แลัผู้่้ป�วย ณุ ที�เกดิ เหติุ
• การืเคำลัื�อนยา้ ยส่งติอ่ ผู้้่ป�วยไปยังสถานพยาบุาลั

การืด่แลัผู้้่ป�วยรืะหว่าง เคำลัื�อนย้ายไปยังสถานพยาบุาลั แลัะการืส่งติ่อผู้่้ป�วยไปยังสถานพยาบุาลัที�สามารืถให้
การืด่แลัผู้้่ป�วยจนส�ินสุดภาวะฉุกเฉินได้ ซ�่งอาจหมายถ่งการืติ้องส่งติ่อจากสถานพยาบุาลัติ้นทาง ไปยังสถานพยาบุาลั
ท�ีมีศักยภาพส่งกว่าท�ีอย่ห่างไกลัออกไปหลัังจากให้การืด่แลัภาวะฉุกเฉินเบุ�ืองติ้นแลั้ว เพ�ือให้ผู้่้ป�วยได้รืับุการืด่แลั
ติามมาติรืฐ์านจนส�นิ สุดภาวะฉุกเฉนิ โดยมเี ปา้ หมายหลัักในการืปฏิบิ ุตั ิิการื คำอื

๑. คำวามปลัอดภยั ขำองผู้้่ป�วย
๒. คำวามปลัอดภัยขำองบุุคำลัากรื ซ่ง� หมายถ่ง พนักงานขำับุรืถ แลัะบุคุ ำลัากรืทใ�ี หก้ ารืดแ่ ลัผู้่ป้ ว� ยภายในรืถพยาบุาลั
รืวมทั�งที�จุดเกดิ เหติุ

คูมือหลักสตู ร 3

การขบั รถบริการการแพทยฉกุ เฉินและรถพยาบาล





สถาบันการแพทยฉ ุกเฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

“ความเรั้็ว” เพิิม� โอกัาสในกัารั้เกัิดอุบ้ตเิ หตุ
คำวามเรื็วท�ีส่งขำ�่น ทาำ ให้พาหนะติ้องใชั้รืะยะทางในการืหยุดรืถเพ�ิมขำ�่น จากผู้ลัการืวิจัยพบุว่าในสภาพแวดลั้อม

แลัะรืะยะเวลัาในการืรืับุรื่้ การืติอบุสนองเดยี วกนั เมอ�ื เพ�มิ คำวามเรื็วจาก ๓๒ กม./ชัม. เปน็ ๑๑๒ กม./ชัม. หรืือ ๓.๕ เทา่
จะติอ้ งใชั้รืะยะทางในการืหยุดรืถเพม�ิ ขำ่�นถง่ ๘ เท่า

นอกัจำากันน้� ความเรั้ว็ ยง้ เพิมิ� ความรั้นุ แรั้งข้องอบุ ต้ เิ หตุ จากสถติ ิใิ นปรืะเทศองั กฤษพบุวา่ หากรืถยนติช์ ันคำนเดนิ เทา้
ที�คำวามเรื็ว ๔๘ กม./ชัม. คำนเดินเท้าอาจจะเสียชัีวิติ ๒๐% แติ่หากชันที�คำวามเรื็ว ๖๔ กม./ชัม. คำนเดินเท้าอาจจะ
เสยี ชัวี ติ ิถง่ ๙๐% แลัะจากการืศก่ ษาในปรืะเทศสวเี ดนพบุวา่ ทกุ ๆ คำวามเรืว็ ทเ�ี พม�ิ ขำน�่ ๑๐% จะเพม�ิ แรืงในการืปะทะ ๒๑%
แลัะเพิ�มคำวามรืนุ แรืงขำองอุบุตั ิเิ หติุถง่ ขำั�น เสยี ชัีวิติสง่ ถง่ ๔๖% จากขำ้อม่ลัสถติ ิทิ �งั ในปรืะเทศ แลัะติ่างปรืะเทศ ยืนยันได้วา่
การืขำบั ุรืถเรืว็ เปน็ ปจั จยั สำาคำญั ขำองปญั หาอบุ ุตั ิเิ หติทุ างถนนทตี� ิอ้ งไดร้ ืบั ุการืแกไ้ ขำอยา่ งจรืงิ จงั แลัะติอ่ เนอ�ื ง (ศน่ ยว์ จิ ยั อบุ ุตั ิเิ หติุ
แห่งปรืะเทศไทย, ๒๕๕๐)

ที่กุ ๆ ความเรึว็ ที่เ�่ พิมิ� ขึ�น ๑๐% เพิ�มิ ความรึุนแรึงของอบุ ตั ิเหตถุ ึงขัน� เสย่ ช่่วติ ๔๖%

• ป่จั ำจำย้ ที่่ส� ่งผู้ล่ต่อกัารั้เกัิดอบุ ต้ ิเหตุ แล่ะความรัุ้นแรั้งข้องกัารั้บาดเจำบ็

รั้ะยะ ป่จั ำจำ้ยด้านคน พิาหนะ ส�งิ แวดล่้อม
• ขำ้อมล่ ัเสน้ ทาง สภาพอากาศ • สมรืรืถนะขำองรืถ • การืออกแบุบุถนน
• ทกั ษะ แลัะปรืะสบุการืณุ์ • ไฟสอ่ งสวา่ ง • การืจาำ กดั คำวามเรื็ว
กัอ่ นชัน • ทศั นคำติิ แลัะการืปฏิิบุตั ิติ ิามกฎจรืาจรื • รืะบุบุเบุรืก • ป้ายเติือน
• คำวามพรือ้ มขำองสภาพรื่างกาย แลัะจติ ิใจ • รืะบุบุคำวบุคำมุ คำวามเรื็ว • แสงสว่างบุนถนน
• การืบุังคำับุใชั้กฎจรืาจรืขำองติาำ รืวจ • สญั ญาณุไฟจรืาจรื ทางขำ้าม

• คำวามถก่ ติ้อง แลัะเหมาะสมขำองการืใชั้ • อุปกรืณุร์ ืดั ติรื่งคำน แลัะสิ�งขำอง • อุปกรืณุป์ อ้ งกันเมือ� เกดิ การืชัน
อุปกรืณุร์ ืดั ติรืง่ ผู้้่ป�วย ทมี แลัะเคำรืื�องมอื • อปุ กรืณุ์ดา้ นคำวามปลัอดภัยอืน� ๆ เชัน่ Barrier
• คำวามสามารืถในการืติอบุสนองขำอง • การืออกแบุบุเพ�อื ปอ้ งกัน
Crash คำนขำบั ุเมื�อเกดิ การืชัน เมอ�ื เกดิ การืชัน

• คำวามเรื็ว

• ทักษะในการืปฐ์มพยาบุาลั แลัะ • อปุ กรืณุป์ ฐ์มพยาบุาลั แลัะ • คำวามพรือ้ ม แลัะศกั ยภาพ
การืจัดการืที�เกิดเหติใุ หป้ ลัอดภัย อปุ กรืณุ์ส�อื สารืขำอคำวาม โรืงพยาบุาลั
• การืขำอคำวามชัว่ ยเหลัือจากหนว่ ย ชัว่ ยเหลัือ • คำวามรืวดเรืว็ ในการืเขำ้า
Post- ปฏิบิ ุัติกิ ารืการืแพทยฉ์ กุ เฉิน • อปุ กรืณุ์ Road safety เชั่น ชัว่ ยเหลัือ
Crash กรืวยจรืาจรื เสือ� สะท้อนแสง

• ถงั ดบั ุเพลัิง
• รืะบุบุติิดติามรืถพยาบุาลั

6





สถาบันการแพทยฉกุ เฉนิ แหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

๑.๓ ปรึัช่ญา แนวคิดแลัะที่ัศนคติในการึขบั รึถปลัอดภัยั

ป่รั้ช้ ัญาข้องกัารั้ข้บ้ รั้ถป่ล่อดภัย้ เชังิ ป่อ้ งกัน้ อบุ ต้ เิ หตุ คำอื การืขำบั ุรืถเพอ�ื หลักี เลัย�ี งอบุ ุตั ิเิ หติุ แมว้ า่ เหติแุ หง่ อบุ ุตั ิเิ หติุ
นนั� จะมาจากคำวามผู้ดิ พลัาดขำองตินเอง หรือื จากคำวามผู้ดิ พลัาดขำองผู้อ่้ น�ื หรือื จากสภาวะแวดลัอ้ มท�เี ลัวรืา้ ย ไมเ่ ออ�ื อำานวย
สำาหรืับุการืขำับุขำ�ีก็ติาม โดยมีเป้าหมายในการืขำับุ ไม่ให้ไปชันผู้้่อ�ืน ไม่ให้ผู้้่อ�ืนมาชันเรืา ไม่เป็นเหติุให้ผู้่้อ�ืนชันกัน แลัะถ่ง
ทีห� มายอย่างปลัอดภัย

ที่้ศินคติ หมายถ่ง แนวคำวามคำิดเห็นขำองเรืาที�มีติ่อส�ิงใดสิ�งหน่�ง ซ่�งจะถ่กแสดงออกมาเป็นคำวามเห็น หรืือการื
กรืะทำา ทัศนคำติิในการืขำับุรืถปลัอดภัยจะเป็นติัวกำาหนดพฤติิกรืรืมขำองเรืาท�ีมีติ่อการืขำับุรืถ หลัีกเลั�ียงพฤติิกรืรืมเส�ียงภัย
หลัีกเลัี�ยงการืกรืะทาำ ที�ไม่ปลัอดภัย ไม่ย่ดติิดกับุคำวามถ่ก คำวามผู้ิด รื้่จักให้อภัยแก่คำนที�ขำับุรืถผู้ิดกฎจรืาจรื เพื�อให้เขำา
เรืาแลัะทกุ ฝึา� ย รือดพ้นจากการืเกดิ อบุ ุตั ิเิ หติุ

ในขำณุะทีผ� ู้้ป่ ฏิิบุัติงิ านในรืะบุบุการืแพทยฉ์ กุ เฉนิ ทุกคำน มุ่งมน�ั ท�จี ะออกปฏิิบุัติงิ านเพอ�ื ชั่วยชัวี ิติ แติก่ ลับั ุพบุวา่
อบุ ุัติิเหติุท�ไี มค่ ำาดคำดิ ทาำ ให้รืถพยาบุาลักลัับุเปน็ สาเหติขุ ำองการืเสียชัวี ติ ิขำองบุุคำลัากรื แลัะผู้่้ใชั้ถนน

การืสรื้างทัศนคำติิในการืใชั้รืถใชั้ถนนอย่างปลัอดภัยให้กับุผู้้่ใชั้ถนนทุกคำนจ่งเป็นส�ิงที�สาำ คำัญอย่างย�ิงที�จะลัดคำวามสญ่ เสีย
ท�เี กดิ ขำ�่น ทกุ คำรืั�งทจ�ี บั ุพวงมาลััย ผู้่้คำวบุคำุมพาหนะคำวรืติรืะหนกั เสมอว่า คำวามรืบั ุผู้ิดชัอบุติ่อตินเอง
แลัะเพ�อื นรืว่ มทางเปน็ หนา้ ทข�ี ำองเรืา ทศั นคำติิที�จะชัว่ ยให้ทุกคำนปลัอดภยั บุนท้องถนน ได้แก่

๑) เออื� อาทรืติ่อผู้ใ้่ ชัร้ ืถใชัถ้ นนคำนอ�ืนๆเสมอ
๒) ยอมรืับุ แลัะเติรืียมพรือ้ มสำาหรืับุคำวามผู้ดิ พลัาดขำองผู้่้อ�ืน
๓) ยอมรืบั ุว่าไม่มีงานใดท�ีเรื่งด่วนจนกรืะทัง� ทาำ ให้ติอ้ งขำบั ุรืถเรื็วเกนิ กวา่ กาำ หนด
๔) เขำา้ ใจว่าการืขำับุรืถ เป็นทักษะทตี� ิอ้ งปรืะกอบุด้วยเทคำนิคำติา่ งๆทถ�ี ่กติอ้ ง
๕) ทรืาบุว่าการืทีจ� ะเป็นนักขำบั ุรืถท�ีปลัอดภยั จาำ เป็นติอ้ งมคี ำวามพรื้อมอยเ่ สมอ

ทง�ั รืา่ งกายแลัะจติ ิใจ
๖) เติือนติัวเองเสมอว่ารืถไมส่ ามารืถอยใ่ นสภาพปลัอดภยั ได้

หากขำาดการืบุำารืงุ รืกั ษาอยา่ งถ่กติ้อง

๑.๔ บที่บาที่ของพินักงานขบั รึถพิยาบาลั แลัะรึถบรึิการึการึแพิที่ยฉ์ ุุกเฉุิน
ตอ่ ความปลัอดภัยั ในการึเคลั่�อนยา� ยผู้้�ป่วย

การืนำาส่งผู้้่เจ็บุป�วยท�ังฉุกเฉิน แลัะการืส่งติ่อรืะหว่างโรืงพยาบุาลัจะปรืะสบุคำวามเสรื็จอย่างสมบุ่รืณุ์ได้นั�นติ้อง
อาศยั การืทำางานเปน็ ทมี นอกเหนอื ไปจากการืคำวบุคำมุ รืถพยาบุาลัใหป้ ลัอดภยั ติอ่ ตินเอง ผู้ป้่ ว� ย บุคุ ำลัากรื แลัะผู้ใ่้ ชัถ้ นนแลัว้
พนกั งานขำบั ุรืถพยาบุาลัยงั มบี ุทบุาทสำาคำญั อยา่ งยง�ิ ติอ่ คำวามปลัอดภยั ขำองผู้ป่้ ว� ยติลัอดรืะยะเวลัาทปี� ฏิบิ ุตั ิงิ าน บุทบุาทหนา้ ท�ี
ทีส� าำ คำัญขำองพนกั งานขำับุรืถนอกเหนือจากการืขำับุขำี�ปลัอดภัย ได้แก่
๑. การืเติรืียมคำวามพรื้อมขำองตินเอง แลัะเพอ�ื นรืว่ มทมี
๒. การืทาำ งานเป็นทีม
๓. การืปรืะเมินคำวามเส�ยี ง แลัะวางแผู้นรื่วมกับุทีมในการืเติรืยี มการืเคำลัือ� นยา้ ย
๔. การืยกเคำลัื�อนยา้ ยผู้่ป้ �วย
๕. คำวามปลัอดภยั บุนรืถพยาบุาลั
๖. การืเคำารืพสิทธขิ ำองผู้้ป่ �วย
คูม อื หลักสูตร 9

การขับรถบริการการแพทยฉ กุ เฉินและรถพยาบาล

สถาบันการแพทยฉกุ เฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

๑.๔.๑ การึเตรึย่ มความพิรึ�อมของตนเอง แลัะเพิ่อ� นรึ่วมที่ม่

พักผู้่อน แลัะรืับุปรืะทานอาหารืให้เพียงพอ แติ่งกายสุภาพเรืียบุรื้อย ใส่เส�ือผู้้า แลัะรืองเท้าท�ีป้องกันตินเอง
จากภยนั ติรืาย เชั่น เส�ือสะท้อนแสง หรืือรืองเท้า Safety หลัีกเลัย�ี งเคำรืื�องปรืะดับุที�จะเพ�มิ อันติรืายขำณุะทำางาน เชัน่ ติา่ งห่
แหวน เปน็ ติน้

๑.๔.๒ การึที่าำ งานเปน็ ที่ม่

การืทาำ งานเปน็ ทมี สำาคำญั อยา่ งยงิ� ในการืเคำลัอื� นยา้ ยผู้ป้่ ว� ยใหป้ ลัอดภยั ทมี ในทน�ี นี� อกจากจะหมายถง่ พนกั งานขำบั ุรืถ
แลัะบุุคำลัากรืบุนรืถแลัว้ ยงั หมายถง่ ผู้ป้่ ว� ย ญาติิ โรืงพยาบุาลัติน้ ทางปลัายทาง รืวมถ่งผู้่ป้ ฏิิบุตั ิิการืฉุกเฉนิ อน�ื ๆ ท�เี กย�ี วขำ้อง
เชั่น ติำารืวจจรืาจรื ดับุเพลัิง เปน็ ติ้น การืท�ที กุ คำนจะบุรืรืลัเุ ป้าหมายรื่วมกันไดจ้ ะติอ้ งอาศัยการืทาำ งานเป็นทมี

หลักั การืทำางานเปน็ ทีมปรืะกอบุด้วย การืมผี ู้่น้ าำ ทีด� ี ทีมติรืะหนกั รืค่้ ำวามเส�ียง สือ� สารืคำวามเส�ยี ง กาำ หนดเปา้ หมาย
แลัะวิธีการืจดั การืคำวามเสี�ยง โดยทุกคำนทเ�ี กี�ยวขำอ้ งคำวรืท�จี ะสามารืถรืับุรื้่ แลัะเหน็ พ้องติ้องกนั มเี ปา้ หมายเดยี วกนั หาก
ขำาดการืทาำ งานเป็นทีมท�ีดี ก็อาจส่งผู้ลัเสียที�รืุนแรืง ดังกรืณุีติัวอย่างผู้่้ป�วยอย่โรืงพยาบุาลัจังหวัดมารืักษาติอนเที�ยงคำืน
อาการืไมห่ นกั ไมจ่ ำาเปน็ ติอ้ งรืบี ุยา้ ย แติญ่ าติติ ิอ้ งการืยา้ ยทนั ที เพรืาะอยากไปรืกั ษาทร�ี ืพ.มหาวทิ ยาลัยั ทม�ี ชี ัอื� เสยี ง พนกั งาน
ขำับุรืถมีคำวามกังวลัว่าเส้นทางมืด ไกลั เขำาโคำ้งเยอะ อันติรืาย แติ่ไม่ได้ปรืะเมินคำวามเส�ียงรื่วมกับุทีม แลัะไม่กลั้าสื�อสารื
คำวามเส�ียงเกรืงว่าจะถ่กติ่อว่า ทีม แลัะญาติิไม่ทรืาบุคำวามเส�ียง จ่งออกเดินทางเคำลั�ือนย้ายเกิดอุบุัติิเหติุรืะหว่างทาง
พยาบุาลับุาดเจบ็ ุรืนุ แรืงได้รืับุคำวามพิการื

10

สถาบนั การแพทยฉุกเฉินแหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

คูมือหลกั สตู ร

การขบั รถบรกิ ารการแพทยฉุกเฉินและรถพยาบาล

สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

กำรเคกลำอ่ื รนเคยลำ้ ย่อื นผูปย้ ่ำว้ ยผบูปำ้ ่งวปยรบะำเงภปทรไะมเภจ่ ำทเไปม็นจ่ ตำอเ้ ปง็นใชตค้ อ้ วงำใมชเค้ รว็ ำมแเตร่ตว็ อ้ แงใตชต่ ค้ อ้ วงำใมชนค้ ุ่มวำนมวนลุ่มนวล

ควำมรคะวมำมดั ระมวงัดใรนะกวำงั รในเดกินำทรเำดงินเทพำ่ืองป้เอพง่ือกปนั ้ อผงลกแนั ทผรลกแซทอ้ รนกจซำอก้ นควจำมกสคนวั่ ำสมะสเทนั่ ือสนะเขทอืองนหขอ้ องงหอ้ ง

พยำบพำลยำบำล สถาบนั การแพทยฉ กุ เฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

๓. สภัาพิ3อ.ากัสา3ภศิ.ำพสอภำกำพำศอำกำศ
สภาสพภสอาภากพาาพอศอามกาผกี าาลศศตมม่อผี ูผี้คลัลวตติาอ่ม่อคปคำวลวาอามมดปปภลลยัั ออในดดภกภายยัั รใใขนนบักกขาา่ีรรแืขขลำบั บัะขุอข่ีำาแี� แจลสละัง่ะอผอาลจาสจง่ ผล

ส่งผู้ลัใใหหก้ ้การาใเรหดืเกนิ้ดาทินราเทดงลานิ า่งทชลาั้่างลโชดัา่้าชยาเ้ โฉดโพดยายเะเฉกฉพาพราาสะะง่ กกตาา่อรรผสืสงู่ป้ ่งต่วต่อยิ่อผรผะูปู้ ้ห่่้ปววย�ว่ารยงะรหืะวหา่ งว่าง
แสสถลถัาะานสนสคสพภพถถนุ้ ยายาาเพาคนนาบยอพพสสคบุุาาถถนุยย้าแลกาาัเลลคนนับบาซไะยศพพาางป�่สลลทพยยภใแไาานแี�นซปลาบบพตง่ึกัใใะิาาพนนสกองลลาในภพาตไนิกนซปกาั่า�ืนพพาง่ขึใงำศทพนา้ืบัอนุท�ีหในาทรนืขแ่กี กถ่าหั่ี บพตาังงจ่าศรกา้นงืไะนถทกไตทตกจิข่แีลาห่ีอ้ัละบงตั ่างตรกงนเนอจถไ้ตออกงอจ่ากเกละกงจเตเบัขอขนุอำต้กเตอสงิพบักพเน้จเ้นืเส�ืนทขอทนต้กทา่บี ทงพบั�ีบรทาุเ้นืกิงรสไี�ืททาิกมน้ร่บีไ่ีาคท่ขมำรรนาุ้อื่กิงขงเำทาคอำรไ่ียงขมอ่ งhttp://hwtwtpw:/./bwewttwer.pbhetotteorgprhaopthoyg.rina/pchoyn.tine/scto-n1test- 1

โดยสรั้ปุ ่แล่ว้ กัารั้เคล่อ�่ นยา้ ยผู้ป้ ่ว่ ยตอ้ งอาศิย้ กัารั้ป่รั้ะเมนิ ความเสย�่ ง แล่ะวางแผู้นรั้ว่ มกัน้
ข้องที่่มที่้�งหมดที่้�งในด้านเวล่า กัารั้ใชั้เส้นที่าง กัารั้ใชั้ส้ญญาณ์เส่ยง แล่ะแสง
พสิานม้กัางรัา้ถนเคขโด้ดล้บำ้่ยนอ�่ รัส้นเถวรโดยเลุปดปำ้า้ำ่แยน็นยสลกเผบวูรวำ้้ลปุ้ปรุค่กำใแว่ลชำ่ลกยารเ้ วสำเ้กคไัรน้รดกใัล้ททชำอ้ี่อื ่รำเ้�่มยนสงเค่บา่ยน้ กงลำท้ทำีปยอ่ื่ำร่บนผลงใ่าชูยป้อกท่สำ้วี้ด่ำยสญัรภผตัำาใญ้ยชูปอค้ ่ำสง้ว้ญแณอยญั ลำใต่เญะศนสอ้ มยัยีำทงีณก่ป่องุก่ำัรเแักรศ้สัะปลรยัยัีส้ะระกงทิแะีบำ่เธแสรวมภิปงลินนัะราพคกแะพัวนิเาสมำรักงัมนิ้ทงีพเค่ำส่�จนำวย่ีะำขักงชมบััง่วเแำรสนยลถย่ี ะเใขงปหวบั็ำนแ้ทรงีบ่ลถแ่มะุคเผปวล็นำนำงรกบแ่วรุคผมทลนกมี่ำนัรกีบ่วขรทมทอบกีม่งำนทัีบทมีขทสอทำบงค้ัำทหญทั ีมสใทดำนคง้ัททหญัง้ักุ มใในดนททง้ักุ ใน

๑.๔ก.ร๔ะบกวกนาระรกึบำยรวกทนี่จเกคะำชรลั่วท�อ่ยี่จนใะหชยท่้ว�ายีมยใสหผำู้มท้ป้� ำีม่วรสถยำเมคำลร่อืถนเคยลำ้ ยอ่ื นผูยป้ ่ำว้ ยผไูป้ ด่วอ้ ยยำ่ไงดปอ้ ลยอ่ำดงปภลยั อแดลภะยั มแปี ลระสมทิีปธริภะสำพทิ ธิภำพ

พนักงานขำบั ุรืถคำวรืมที กั ษะคำวามรื้่ในการืใชั้อปุ กรืณุก์ ารืเคำลัอ�ื นยา้ ย
ได้แกเ่ ป๑ล.ั๔๑ติ..กั๔๑๑เก.ตท๔ิำีย.บร๔ุงยทกแกวเำลนคัระลยทกอ่ืกรักนืเะคษยดละำ้ าย่อืกนนผารูรยปื้ ือ่ใำว้ ชงยัห้งผาลูป้ันัง่วขยำโอดงยแติล่ ัะอปุ กรืณุท์ ป�ี รืะจำารืถพยาบุาลั
๑.๒ ติรืวจเชั็คำอุปกรืณุ์ให้อย่ในสภาพพรื้อมใชัอ้ ยเ่ สมอเสมอ
๑.๓ ใหพ้คนำำากั แงนพานะนขนกั บัาำงราทถนมี คขเบวักร�ยี มถวคที เทกวั รคษำมนะทีคิคำกัวกาษามะรรืคใูใ้ชวนัาง้ กมาานรรูใ้ขในำชอกอ้งาปุอรกใปุ ชรกอณ้ รุปื์กณกุา์นรณน�ั ์กๆาไรด้
เคลอ่ื นเคยลา้ กยอ่ื นาไรยดืยาแ้ ยกผ่เไูป้ด่้ปลแ้�วตกยกั่เปขำเล�่นตตลยี ักังรเืแตถลยีพะงกยรแาะลบดุะากนลรัรเะปอดง็นาหนอลรีกงอั หงโหดนลย่�งงัคำโวดายมเส�ียง ท�ีพบุคำวามผู้ิดพลัาดได้บุ่อย ทั�งผู้่้ป�วยติกเติียง
1.1 ท1บ.1ทสวาทนยบนท�าำกัวเษนกะลัทกอื กาั รหษใระชือืกง้ ทานรอ่ ใขชชอังว่้ งายแนหตขา่ลอยะงใอแจปตุ ห่กลละรัดุอณปุเท์ ปก่ปี น็รรณตะิน้จ์ทาป่ีพรนะกัจางานขำบั ุรืถมบี ุทบุาทสาำ คำญั ในการืยกผู้ป้่ ว� ยขำน�่ ลังรืถพยาบุาลั
รถพดยงัรานถบ�ีพาลยาบาล
1.2 ต1ร.ว2•จเตชรค็ปวอรจืปุะเชกเม็ครินอณุปน์ใกห�ำารหอ้ ณยนู่ใ์กั นหสอแ้ ภยลัูา่ใะพนวสพาภงรแอา้ พผมู้พนใชรขอำ้ �ันยมตู่เิใสอชมนอ้ อยกเู่เสาสรมมืยออกเสผู้ม่ป้ อ�วย แลัะอปุ กรืณุ์ติา่ งๆ รื่วมกบั ุทมี
ใคกทปห•1าอร่ว.รคะา้ช3ย•••มเา่วมแกผยปทกใคนินหผดิหารอ่วไแใหชกนะรคูปัะา้มพช้าหล่่อวนยักาม้่เยาวั่ว่คมลห้ยะสนแากพำผยใยาวนทิจตตนผัยญขดลิหิิรมนัีหกัระรืู้ปนกึับพา้ืไืปญนวเาลุว้่ยดวผลกแงลูหลจุดาจ้ยใาับงป้่อย่ี้ลาทนอ่จสสรขณดอ่ว�วะเมีหกยถัอุ้หนอึปยเวไยทเทลมพบด็ลาบนรกแขุืุดุงคทอืำียมือบงใตี่ย้ลส�่นแหรนงจาั้อ่ขวนะาเ้ผลำผถบกแ้ปิคายเวัายทนงพูาปก็พนาน้กด่อตลห่งคขทวยิเาตไใ่นนแเ่ตานายจนร้ังดา้ัปินกั้งผกนผยีบใตวติค้ร็นๆชงืนผงูาป่าับำอกพา้กูาอง้ลุ้(ต่ขข้่ปวนนผเาสคินกำีูตเำลน้ายนร้ัข�วปก่าว้ัหปกัยีใเอตตขบย็าันยาตชง�งวริอดอกรรมาอใงยี่ืงึ้ยยงนถน้่สหเเสาเกีคงตวอกนสมขก่กา้เกหวลยขีปุผลียขบัาัีตำาาันางิก่ร�อูนปืนหอมร้ทัวงท่งึย่รงถาวสด้เเาคบคสอี�ผณตกเำย-มูยากิวา้วป่ยุีผป้่็มยบทีน์สลราลแงืกรูันปทว�ม้ทสแือนาื้ังละ่รยาว้เท�ีกาจยบๆะสณหเยคหอรกพง้่อ่ีนาอไืย่ีวรญทใยถั์นดลนปบุ�ำาแงหา่ือส่บอนพืั้เใกลวงุ้ผกทานูๆนาโะรย้คห่้ปลพ่หีกงอณไเัารญัดตเืว�อาปบุลิบตอื์ตัรยียุิ้ใกดยีย่าานกงสรผงงกูล้อณาๆัป้่ลผทาัยด์งต�วรูปรุ้สกหพยย่าว่ววงคนมขกน�ืยำๆำนร้าผ�น่กขืปอั�บ้งูนปร-ึั้ ลก่วั่สทวลังมไยสงมี วกรขวร้ปืถบ้นึัถะ้อพทล)พงยงมี ยกทราานัถบ�ีตบิพากุิดลายากลดราัับืงบบัุุนผาูา้้ลี้่ปดด�วเจงัยนบ็ ุ้ี เพื�อไม่ให้หลัุด
1.3
•

• ก•่อนยก่อผนูป้ ย่วกยผขู้นปึ้ ่วลยงหข้นาึ กลผงูหป้ ่าวกยผรูสป้ ่กึวตยรวั ูสค้ กึวรตแวั จคง้วใรหแผ้จูป้ง่ใวหยผก้ ูปอ้ ่วดยหกนอา้ ดอกหไนวา้ป้อ้อกงไกวนปั้ ้กองารกบนั ากดาเรจบบ็ าดเจ็บ

• ช•่วยตรชว่ จยสตอรบวจสสายอตบ่าสงาๆย(ตส่างยๆใ(หสเ้าลยอื ใดหเ้สลาอื ยดนาส้ เากยลนอื า้ เสกาลยอื สวสนายปสั วสนวปะ)สั ทสต่วี ะดิ )กทบั ต่ี ผดิ ูป้ ก่วบัยผเูปพ้ ่วอ่ื ยไมเพใ่ หอ่ื ห้ไมลุดใ่ หห้ กลั พดุ ลหบั กังพอลหบั รงืออ หรอื

ขาดไดขร้าบัดคไดวาร้ มบั เคสวยี าหมาเยสยี รหะาหยว่ารงะโหวล่าดงผโหูป้ ล่วดยผขู้นปึ้ ่ว-ลยงข้นึรถ-ลพงยราถบพาลยาบาล

คมู อื หลกั สตู ร 13

การขบั รถบริการการแพทยฉกุ เฉนิ และรถพยาบาล







บที่ที่่� ๒

การึเตรึย่ มความพิรึ�อมดา� นสภัาพิรึา่ งกาย
แลัะจัติ ใจั แลัะการึบรึิหารึความเหน่อ� ยลั�า

แพิที่ยห์ ญิงสมจำินตนา เอ่�ยมสรั้รั้พิางค์
นายสมบ้ติ พิทุ ี่ธส้มฤที่ธิ�
นายนนที่์ ภั้ป่รั้ส้ สานนที่น์
นายเสกัสรั้รั้ค์ บุญรั้อด
นายโฆษิติ ม้น� คงด่





สถาบันการแพทยฉ ุกเฉนิ แหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

ที�คำวามเรื็ว ๘๐ กิโลัเมติรืติ่อชั�ัวโมง ๕ วินาทีที�คำนขำับุรืถหันออกจากถนนด้านหน้า มีคำ่าเท่ากับุการืหลัับุติาขำับุรืถเป็นรืะยะ
ทางถง่ ๑๐๐ เมติรื ( ๒๒ เมติรืติ่อวินาที) หากรืถขำ้างหนา้ เบุรืกกรืะทนั หนั มีรืถออกจากซอย เปลัีย� นเลัน หรืือมคี ำนขำ้ามถนน
โอกาสที�จะสามารืถหยดุ รืถกอ่ นการืชันมีน้อยมาก

ในปรืะเทศสหรืัฐ์อเมรืิกาพบุว่าทุกๆ วัน มีคำนถ่ง ๘ คำนติ้องเสียชัีวิติ
จากการืท�คี ำนขำับุรืถเบุี�ยงเบุนคำวามสนใจไปจากถนน

ความพิรึ�อมของรึ่างกาย-จัติ ใจั ห น้ า ท่ี | 23

ปจั จยั ทสี่ ่งปผจั ลจตยั ่อทคสี� วง่ำผมู้ลพัตริอ่อ้ มคำขวอามงรพ่ำรงืกอ้ ำมยขำอไดงรแ้ืา่กง่ กกาารยพไกัดผแ้ อ่กน่ กไมารเ่ ืพพยี กั งผูพ้อ่ อนมไมโี รเ่ พคปยี รงะพจอาตมวัโี รืยคำาปรกรั ืะษจาโำารตคิวั เยมาารสืกัุราษหาโรรือืคเำสเพมายสาเรุ สืาพหตริดือื
เสสาพยตยาาสเสน้ั พ-ยติาดิ ว สอาายยมุติาากสข�ัน้นึ -ยหาวิ วหอรอืาอย่มิุมเากกนิ ขไำ่น�ป หสภวิ าหวระือื ทอางิ�มจเติกใินจไปแลสะภอาารวมะณทา์ งจติ ิใจ แลัะอารืมณุ์

.. . .

จากการศึกษาถงึ ความเส่ียงของการเกิดอุบตั ิเหตุ กบั ความเหนื่อยลา้ ของคนขบั ในประเทศนิวซแี ลนดพ์ บว่า รอ้ ยละ 27 ของ

อเทุบ่า2ตักิเบ0ั หคตนุทท่เี กม่ี ิดรี ะขด้นึ บัเกแดิอลจากกอครวฮ์ าอมลเใหนนเล่ืออืยดลา้5ข0องมคกน.%ขบั เมอื่ คนขบั รถอดนอนเป็นเวลา 17 ชม. การทางานของสมองและร่างกายจะ

อดนอน แอลกอรฮ์ อลใน 8 เทำ่

.

สถาบันการแพทยฉ กุ เฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

จากกจาารกศกึกาษรืาศถก่ งึ ษคาวถาง่มคำเวสา่ียมงเขสอย�ี งงกขำาอรงเกกาิดรือเกุบดิ ตั อิเบุหุตัติเิุ หกตบั ิุ คกบัวุาคำมวเาหมนเหื่อนยอื�ลยา้ ขลัอา้ ขงำคองนคขำนบั ขใำบันุใปนรปะรเืทะเศทนศิวนซวิ แี ซลแี นลัดนพ์ดบพ์ วบุ่าวา่ รรอ้ือ้ยยลละัะ2๒7๗ของ
ขำองออุบุบุตััติิเเิหหตติุทุท่เี �ีเกกดิ ิดขข้นำึ �น่ เกเกดิ ิดจจาากกคควำวามามเหเหนน่ือ�อืยลยาล้ัขา้ อขำงอคงนคำขนบัขำบัเุมอ่ืเมคือ� นคขำนบั ขรำบัถุอรืถดอนดอนนอเปน็นเปเว็นลเาวล1ั7า ช๑ม๗. กชัามร.ทกางาารืนทขำาองงาสนมขำอองงแสลมะอรง่าแงกลัาะยจะ
รืา่ งกเทาา่ ยกจบั ะคเทนทา่ กม่ี ับรี ุะคำดนบั ทแีม� อรี ลืะกดอบั รุแฮ์ อลลัใกนอเรลื์ฮอื อดลั5ใน0เมลักือ.ด%๕๐ มก.%

อดนอน แอลกอรฮ์ อลใน 8 เทำ่

เลอื ด 100 มก%

แกาพรทืหเบเพกยุาคดิม่ิก์ ลพอขอายบุ้หนึดกุาตถัานรบิกใเิงึุอหนาอน8ลตรัดิเละทุปเันบทว้็เน�ี อพนบ่าเนวมิ�สเปลเขาปำธาน็น่� ็นาบ2ถรุเ4คุง่ณวำลล๘ชสััาามขุเกท.ไ๒จรมืา่ ะท๔ว่ เบม�ีท่าุจคุคชี่าำัำะกลมวัเาบัาป.จกมค็นะรเนืพสใเททนนย�ี ่มีรา่งกัืะกรตีงิบะบัาอุุ่ดนบกคุำบขัสานบแัราทือธรเกีม�ถาลดิรรีกืืเณะอจอุดบุาสรุ้หบัฮตั์ขุุิำนอแเิไหมลาอ้ ทตว่ใ์ลินัา่่ใีจุ กนจเาลอระกอรืะเคืป์ฮบดำวน็อบา1พลกมั0์ใานเ0นรหกั แเมนงลพักาอ�ือื ทน.ยด%ยขลำัฉบั์า้๑ุซุกรืเง่๐ึ ถเนหฉ๐อ�ืเมินจงาา้มจยแหกาถพนก.งึ%ทา้ภคยทาว์ใี�ซราพืนมะง�่ ยรหงเืสะาามบบย่ีนุาางบทยลุตกม�ีถลอ่ าา่งวก้รกคืนาำแวรเแพปาเลกท็มนัะิดยเบจสอฉ์ุคาำยี�บุกุ ลนงตเัาตฉวเิกิหนนิ่อรตทุท่มี ่ี ี
บุุคำลคัาวการมืทเสี�มย่ี จี งำาตก่อดั การเกดิ อบุ ตั ิเหตุจากความเหนือ่ ยลา้ เนอื่ งจากภาระงานทม่ี าก และจานวนบุคลากรท่มี จี ากดั

ร๓ั้ะใ๐นด-3รใเบ้๕นละ0่แ๐ด-เอ่ ล5อบดั 0อืลแ(่ดกมอั(อกลมัรก.กั%้ฮ์อ.%อร)ฮ์ล)่อล๑อด๗รัน้ะอย1นรนะะ7อเยน(วะชลัเ่(้ว�วชาโลวทั่มีา่โ�่ทงม)อ่ีง)ด๒โอเกเทัีท่า่ย่าส2โเบทอเกกเยกี ััทิดบ้บา่าสอกคเบุบกันคิดต้ที่นอิเไ�่ หบุมทตต่ไีด่ั มเุิเ�่มมห่ดต่อ�่มื ุเมปหอื่ กัยราืะดุรั้มรตปหกั้ถาอารยรณทะบุดีุต่ม่�เรสพอา๐ถินณบม�ิ ท.อ๕สขเ่ี้ง0พน�้นว.อมต่ิ5กนิังขด้รัวา้้นึณสตนิท์กนิดาัข่ี ร้ทใส้บณจ(ีำนริ ดืเีขะหใว้ จบยัยยเดะ(ห่ยครหวบ้ยะวยยยยีเาบคะุดบมวหรเัเเ้พาบกรยัั้มว็ชร�มิดุ ัเกา้รเ๑พ๑ชล็ว่๐ามิ่ง้๕1ล๐0แง1เ0ลม5กแ่ัะตมกลเิรมัร.มะ้ื/ะต)ร.ชย/ัะรชมะย)ม.ะ.
๕๐-5๑0๐-1๐00 ๑๗-๒1๔7-24 ๓ เท่า3 เทา่ ปรืะมปารณะุมา๐ณ.๗0-๑.7-ว1นิ วานิ ทาีที(รื(ะรยะยะะหหยยุดุดเพเพม�ิ มิ่ ๑1๕5 เเมมตติรรื))
๑๐๐10-๑0-๕1๐50 ๒๔ ชั2ม4.ขชำ่�นมไ.ปข้นึ ไป ๘ เทา่ 8 เทา่ ปรืะมปารณะุมา๑ณ-๑1.๕-1.ว5ินวนิาาทที ี (รื(ะรยะยะะหหยยดุ ุดเพเพ�มิ ม่ิ ๑1๕5 เเมมตติรรื))
ตาราตงาทรี่า่� ง๑ท่ีผ1ลผขอลงขแอองแลอกลอกร์อ์ฮรอฮ์ ลอ์ ลแ์ลแะลคะวคาวมาเมหเนหื่น่�อ่ืยอยลลา้ ตา้่ตอ่ ่อกกาาร์รขขบั บั ขข�่ ี่((ออา้า้ งงอองิ ิงขขอ้ อ้ มมลู ูลจจากากศศนู ูนูยื่ยว์ ิชว์ าชิ กาากราเรพ์เื่อพื่คอ่� วคาวมาปมลปอลดอภดยั ภทััยางทถานงถนนื่)นื่)

๒.๒ ความพิรึอ� มของรึา่ งกาย แลัะจัิตใจั

สภัาพิความพิรั้อ้ มข้องรั้า่ งกัายที่ม�่ ่ผู้ล่ตอ่ ความป่ล่อดภั้ยในกัารั้ข้บ้ ข้�่ ปรืะกอบุไปดว้ ย

๒.๒๑.คกวาารืมมพองรเอห้ ม็นขปอรงืะรก่าองบกุไาปยด้วแยละคำจวิตามใคจำมชััดขำองภาพ คำวามกว้างขำองลัานสายติา คำวามลั่ก ซ่�งจะส่งผู้ลัติ่อ

การืติดั สนิ ใจในการืแซงรืถ หรือื วางติำาแหนง่ รืถ รืวมทงั� การืมองในทม�ี ดื แลัะการืคำนื สภาพการืมองเหน็ ติอ่ แสงจา้
สภำพควำเโมมรืคพอื� ำปมรอร้แี ืมะสจขงอำาสตงอ่ ิรวังำ่ พจงากนกำกั ยรงืถทาท่มีนผีส�ีขำวลับุนตรืมอ่ถคาพวทยำามง�ั บหปุามลลดอัจดน่งภส�ี คยำาั วใมรนืาไกรดืถำ้รืรเับขสุกบอ�ืั าขมร่ีืตแปิรลรืัวะะจกเปสอลบอัย�ีไบุปนกดไาปว้รืยไมดอจ้ งาเกหอ็นาดยังุกพลฤัา่ ตวิกิ นรืท�ี รืุกมๆกาปรืีใชัส้ ายติา แลัะ

๒. การืได้ยิน พนักงานขำับุรืถพบุาบุาลั แลัะรืถบุรืิการืการืแพทย์ฉุกเฉิน จะติ้องปฏิิบุัติิงานภายใติ้สิ�งแวดลั้อม
ทม�ี ีเสียงดงั จากเสยี งไซเรืน การืได้ยนิ มีส่วนสำาคำญั ติอ่ คำวามปลัอดภัยในการืขำับุขำ�ี

๓. การืทาำ งานรืะบุบุปรืะสาท แลัะกลั้ามเน�อื ในการืเบุรืก การืคำวบุคำมุ พวงมาลััย พนักงานขำับุรืถจะติ้องมีสภาพ
รืา่ งกายทพี� รือ้ ม มกี ารืทำางานรืว่ มกนั ขำอง รืะบุบุปรืะสาท แลัะการืติอบุสนองทง�ั หมดอยา่ งรืวดเรืว็ ภายภาวะกดดนั

ป่จั ำจำย้ ที่ส่� ง่ ผู้ล่ตอ่ สภัาวะที่างจำติ ใจำ แล่ะอารั้มณ์์ ไดแ้ ก่ มเี รือ�ื งมารืบุกวนใจ มเี รือ�ื งติอ้ งคำดิ มคี ำวามกดดนั คำวามเคำรืยี ด
ปัญหาเรืื�องงาน คำรือบุคำรืัว หนี�สิน มีอารืมณุ์ โกรืธ โมโห ฉุนเฉียว วิติก กังวลั หมกมุ่น ฟุ้งซ่าน แลัะการืใชั้ยาหรืือ
สารืเสพติิดมาติรืฐ์านการืขำับุขำ�ี ท�ปี ลัอดภยั

คูม อื หลกั สตู ร 21

การขบั รถบริการการแพทยฉุกเฉินและรถพยาบาล





สถาบนั การแพทยฉุกเฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

เม่อ� รึ้�สกึ เหน่อ� ยลั�ารึะหวา่ งขับรึถควรึที่าำ อย่างไรึ ?

• ใชัร้ ืะบุบุการืถ่ายเทอากาศในรืถเพือ� อุณุหภ่มทิ �ีเหมาะสม
• หยดุ พักสัน� ๆ เป็นรืะยะๆ ทกุ ๆ ๒ - ๓ ชัว�ั โมง
• ติ�นื ติัว ยดื เสน้ ยดื สาย แลัะกลัา้ มเนือ� เสมอ
• เดินติรืวจสอบุรือบุรืถทุกๆ คำรืงั� เมื�อมีการืหยุดพัก
• พยายามลัดคำวามเคำรืียด หรืือ ให้เกิดคำวามเคำรืียดน้อยท�ีสุด
• ปรืะเมนิ คำวามพรื้อมขำองติัวเองติลัอดเวลัา
กัารั้ป่้องกัน้ ความเหน่�อยล่้า
• กัารั้ด้แล่สุข้ภัาพิ

- นอนหลัับุใหเ้ พียงพอ ปรืะมาณุวันลัะ ๖ - ๘ ชัว�ั โมง แลัะ อย่างมีคำณุ ุภาพ ห้องนอนคำวรืมดื สนิท
- ใชัย้ าที�ถก่ ติอ้ งยาบุางอยา่ งอาจมผี ู้ลัติอ่ การืทาำ งานขำองสมอง คำวรืสอบุถามแพทย์ หรืือเภสชั ักรืกอ่ นใชัย้ า
- ออกกาำ ลัังกายอย่างสมาำ� เสมอ
- กนิ อาหารืมีปรืะโยชัน์ ๕ หม่ใหค้ ำรืบุถว้ นในทุกวนั
- เลัิก/ไมด่ ืม� สุรืา, เลักิ /ไมส่ บ่ ุบุุหรื�ี
- จาำ กดั การืดืม� เคำรืือ� งด�มื มกี าเฟอนี
- ดแ่ ลัรืกั ษาคำวบุคำมุ โรืคำเรือื� รืงั ติา่ งๆ เชัน่ โรืคำเบุาหวาน ติรืวจสขุ ำภาพปรืะจำาปสี มำ�าเสมอ (การืติรืวจสขุ ำภาพ)

เพ�อื ให้พบุโรืคำเรืื�อรืังติ�ังแติ่แรืกเปน็ ขำณุะยังไมม่ อี าการื การืดแ่ ลัรืกั ษาคำวบุคำุมจะได้ผู้ลัดกี ว่าเม�อื ติรืวจพบุ
โรืคำเมอื� มอี าการืแลัว้

24

สถาบันการแพทยฉ กุ เฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

• ก•ำรพกกััาขรัณ้พิะก้ ปัขฏ้ณิบ์ตะั ปงิ ่ำฏนิบิ ้ติงาน
กใ--หรพณ้ นีเดกใกใั นหนิงรืาขพ้ทณำนุณานเีขุงดักะบไั ินกงขรำาลทถับนุพารเืขกงถกำั ไบัินทุกกรกุืลถัวๆ่าพเก2กั4นิ 0ทชก0มุกวก.ๆ่าหมร๒๔.อื ๐ครชัะว๐มยร.มหะกทพีรมืาือน.งรกัทคืำะงกุวยารๆนืะมขท1พี บั5าน0รงถกัทกสงกุมบาั ๆ.นเปเข๑พำลับ๕อื่ย่ีุรป๐นืถ้อกสกงนั กบัมขุนัเ.บัปคเพลวั�อืาี�ยมปนเกอ้หันงนกอื่ขำันยับุคลำาว้ แาลมะเหงว่ นงอ�ืหยลลบั ัา้ในแขลัณะงะ่วขงบั หรลถับั ุ
-
-

เทคน้เิคทคกนาริคนก้อำรนน้รอะนหรวัะา่ หงวจำ่ องดจัอพดึักพกั

-- จอจดอใดนใทน่อี ทากีอ� าาศกถา่าศยถเท่ายเท
-- ดบั ดเบัคุรเคอ่ื ำรงืย�ือนงยตน์ ปติิด์ ปแอดิ รแ์ อเปรืิด์ เพปดัิดลพมัดแลอัมรแ์ ลอดรืห์ ลนัดา้ ตห่านงา้ลตงิเ่าลงก็ลันงอเ้ ลยัก็ นอ้ ย
-- ใชใผ้ ชัา้ผปู้้าิดปติดาติา
-- เปิเดปเพดิ ลเพงทลัช่ีงทว่ ยีช� ัผ่ว่อยนผู้ค่อลนาคยำลถัาา้ ยทถาไ้าดท้ ำาได้
-- ทาทPาำ oPwoewr eNraNpaคpือคำกือารกนาอรืนหอลนบัหชล่วับั งุเชวั่วลงาเสวนั้ลัาๆสน�ัเพๆอื่ ใเหพร้อ�ื ่างใหการ้ ืย่าไงดก้าย
https://www.rajavithi.go.th/rj/?p=5080 1 พกั ผ่อไนด้พเหักมผู้า่อะนสาหเหรบมั คาะนสทาำง่ี ห่วงรืนับุอคนำนรทะห�ีงว่ว่างงนกอารนทรืาะกหจิ วก่ารงรกมาตรง่ืทๆาำ กกิจากรนรือรืมน
รหะลยบั ะลสเตกิึพนั้า่ อื�งคไๆมวร่ใกหตาง้ร้ัรืืเ่านวงลอกานานรยอืะเนขยำป้าะรสสะช่น�ั ัม่วาคงณำหวรลื1ัตับิ5ุง�ั -ลเ2ัวก่ 0ลัานนาทอีนเพปอื่รืไะมมใ่ าหณรุ้่า๑งก๕าห-ย๒เนข๐้ าา้ สนทชู่ ่ีาว่ ท|ง2ี 8

hกัtอ่ tpนsข:้//�้นpเsวuรbั้น.pอsนu.อacย.า่thง/ไ?รัp้ใ=ห4ม้ 15ป่ ่5รั้1ะสทิ ี่ธิภัาพิ
กอ่ นข้นึ เว-รนอคนำวอรืยจ่ำัดงใไหรใ้มหีหม้ ้อปี งรพะักสทสิ าำธิภหำรืพับุพนักงานขำับุรืถ
-ทตี� ิอ้ คงปวฏริจบิ ุดัติใงิ หานม้ เีหวอร้ ืบงุพา่ ยกั สดก่าหเรพับอื� พปนอ้ ักงกงานั นกขาบัรืเรหถนทอื� ่ีตยอ้ลังา้
ปหฏรืบิือตงั ่วิงงานเอวนรบใ่านยขำดบั ุกึรืถเพอ่ื ป้องกนั การเหนื่อยลา้ หรือง่วง
นอน ในข-บั รถสภาพแวดลั้อมในการืนอน: ทาำ ห้องให้มดื
ผพเ-ห-สกทพแนชลายรลนำ�า้ำาย่นืัปกะีอาหะิทาิดยตเดัพสอ้คยลิหาตนุ้หลภงายาย่มีัราใเืมามลางอเืฟอหัพชยล-ค)ีกยอัใอส้น่ดาแาช่าเยมีนัเะวลกเฟ้ผค่สัาพูลดอหำ�ี้รย้าอกายีดายละนงเปนีงรตดอฟาคื้กัรกทิำะดุนยม้อบาๆากุตตกาใเรินีกินอฟุ้นมาาใว(หยรชกเลอกนชตันอ่าาล้ดีนาัง่รนน่ืปุกัหดใรนทืตกๆนรเกตอกุกิสรวือัช�าืน(นาณขีอยใ่วเรแช:ชตืองัยง์อใิฟน่ทคงทั้ชวร่าเิัืรลอ่ีา)ขา้บอ่งก่าำุหุดคอใุปง(ตกาเอนหทก้ชแงกงว้ั งูารชรน่แฟนรใัืทยอื่า่วหตณ)าดนชงงุม่หชต้หาว์ิคกอคิ้ ด่ืวองำ�ั้ยรทิเา�ำานืแงสงลืสอย่มีัใาบ้ตนคาหใอิ(ดคีำ่ารช่ชทิเทดสัััชย้้ววกว่้ัหทละรา่นยรงืรม�ีอออมแะบสือาุถุตดน)ลชา่าดใั่ีนุหชะิค้ยราำื้่
สทูงมี� คีเำชว่นามโถทส�ี รง่ ทเศชั ัน่น์โคทอรืมทพศั นวิ เ์ คตำออมรพ์ หวิ รเตอื ิอSรื์mหรaือืrtSpmhoanrtephone
เนนอื่ ื�องงจจากาคกวคำาวมาถมส่ี ถูงจี�สา่งกจกาากรเกหาน็ รจืเะหก็นระจตะุน้กสรืมะอตงิุ้นใหสต้ มืน่ อตงวั ให้
3ติ0�ืนนติาวั ท๓ี ก๐่อนนทาจ่ีทะี นกอ่ นนทีจ� ะนอน
- ลดก-ิจกรลัรดมกบจิ ากงรืปรืรมะบุเาภงทปทรื่ะีทเาภใทหท้ สท�ี มำาใอหง้ตสื่นมอตงวั ติน�ืเชต่ินวั
กเชาั่นรแปกรางรืฟแนั ปรืกงาฟรันส่อกงการรืะสจ่อกงกหรืระือจกเล่นหเรกืือมสเ์ลั3่น0เกนมาทสี ์
ก๓่อ๐นทนจ่ีาะทนี อกน่อนที�จะนอน
- ท่านอนโดยทวั่ ไปทถ่ี กู ตอ้ ง
1. ควรเป็นท่าท่นี อนแลว้ รูส้ กึ สบาย โดยข้นึ อยูก่ บั แตล่ ะบคุ คล แต่หากมโี รคประจาตวั ทส่ี ง่ ผลตอ่ ระบบทางเดนิ

หายใจ เช่น ภาวะนอนกรนหรือภาวะหยุดหายกใจารขขณบั ระถหบลรบัิการกกาารรนแอพนทยตฉะกุแเคคฉินงมู จแือละะหชรว่ถลยพักใยหสาหบตู้ าารลยใจไดส้ ะดว2ก5กว่า

การนอนหงาย หรอื ควรนอนใหศ้ รี ษะสูงข้นึ ประมาณ 30-45 องศา
2. สาหรบั คนทเ่ี ป็นกรดไหลยอ้ นควรนอนตะแคงซา้ ย

สถาบนั การแพทยฉุกเฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

- ท่านอนโดยทัว� ไปท�ถี ก่ ติอ้ ง
๑. คำวรืเป็นท่าที�นอนแลั้วรื้่ส่กสบุาย โดยขำ่�นอย่กับุแติ่ลัะบุุคำคำลั แติ่หากมีโรืคำปรืะจำาติัวท�ีส่งผู้ลัติ่อรืะบุบุ
ทางเดินหายใจ เชั่น ภาวะนอนกรืนหรืือภาวะหยดุ หายใจขำณุะหลับั ุ การืนอนติะแคำงจะชัว่ ยให้หายใจได้
สะดวกกว่าการืนอนหงาย หรือื คำวรืนอนใหศ้ ีรืษะสง่ ขำน�่ ปรืะมาณุ ๓๐-๔๕ องศา
๒. สาำ หรืับุคำนที�เป็นกรืดไหลัยอ้ นคำวรืนอนติะแคำงซา้ ย

- การืติ�ืนนอน : ถ้าคำุณุติ�ืนโดยใชั้นาฬิิกาปลัุกเป็นไปได้มากท�ีคำุณุจะถ่กปลัุกให้ติื�นในชั่วงหลัับุลั่ก ดังน�ันการืแก้
ทำาไดป้ รืะมาณุน�ี

๑. ใหป้ รืับุเวลัาขำองนาฬิิกาปลักุ เพิ�มขำ�น่ หรืือ ลัดลัง ติ�งั แติ่ ๕ – ๓๐ นาที
๒. พยายามนอนเวลัาเดมิ เพื�อทำาให้นาฬิิกาชัีวิติเดนิ ปกติิ
๓. ลัุกทนั ทเี ม�อื รืส้่ ก่ ติวั คำรื�งั แรืก (พยายามติ�นื ก่อนนาฬิิกาปลักุ )
๔. อย่ากด Snooze หลัายๆ คำรืั�งอยา่ งท�ีทำาอย่
๕. ปรืบั ุการื Snooze จาก ๕ นาที เป็น ๒๐ นาที จะทำาให้การืนอนอ�มิ ขำน่� (เหมือนได้ Power Nap ๑ คำรืั�ง)

๒.๕ แนวที่างปฏิิบตั เิ ม่�อได�รึับบาดเจั็บ หรึ่อเจับ็ ปว่ ย

การืบุาดเจบ็ ุ แลัะการืเจบ็ ุป�วยทีอ� าจมผี ู้ลัติ่อการืคำวบุคำุมรืถ ได้แก่ การืบุาดเจบ็ ุขำอง หลััง ไหลั่ แขำน มือ ขำา แลัะ
เท้า หรืือการืเจ็บุป�วยที�ส่งผู้ลัติ่อรืะบุบุปรืะสาท เชั่น หมอนรืองกรืะดก่ ทับุเส้น โรืคำเบุาหวานท�ีอาจส่งผู้ลัติ่อรืะบุบุปรืะสาท
สว่ นปลัาย แลัะการืมองเห็น ซง่� อาจส่งผู้ลัใหก้ ารืติอบุสนอง หรืือการืคำวบุคำมุ รืถไมส่ ามารืถทำาไดอ้ ย่างมีปรืะสทิ ธิภาพ

บุคุ ำลัากรืทปี� ฏิบิ ุตั ิกิ ารืดแ่ ลัผู้ป่้ ว� ยฉกุ เฉนิ มโี อกาสไดร้ ืบั ุบุาดเจบ็ ุจากการืยกเคำลัอ�ื นยา้ ยผู้ป่้ ว� ย บุคุ ำลัากรืจง่ คำวรืมที กั ษะ
ในการืยกผู้้่ป�วยอย่างปลัอดภยั เพือ� ป้องกันการืบุาดเจบ็ ุ หากมีการืบุาดเจบ็ ุคำวรืรืับุการืติรืวจจากแพทย์

กรืณุีท�ีมีอาการืเจ็บุป�วยเฉียบุพลััน หรืือเรืื�อรืังพนักงานขำับุรืถไม่คำวรืซื�อยากินเองเน�ืองจากยาอาจส่งผู้ลัติ่อ
การืคำวบุคำุมรืถ เชั่น ยาแก้หวัด หรืือแก้ปวดบุางชันิดอาจทาำ ให้ง่วงนอน หรืือยาเบุาหวานอาจทาำ ให้เกิดภาวะนาำ� ติาลัติา�ำ
เป็นติน้

การืเขำา้ ติรืวจกบั ุแพทย์ เมอ�ื เจบ็ ุปว� ย แลัะบุาดเจบ็ ุ ถอื เปน็ หนา้ ทค�ี ำวามรืบั ุผู้ดิ ชัอบุขำองพนกั งานขำบั ุรืถ แลัะบุคุ ำลัากรื
ทุกคำนที�ปฎิบุัติิงานในรืะบุบุการืแพทย์ฉุกเฉิน เพื�อให้ม�ันใจว่ามีคำวามพรื้อมเพียงพอในการืปฏิิบุัติิงานด่แลัผู้่้ป�วยได้
อยา่ งปลัอดภยั

เมื�อเขำ้ารืับุการืติรืวจจากแพทย์ พนักงานขำับุรืถจะติ้องแจ้งให้แพทย์ทรืาบุว่าติน
ปฏิิบุตั ิงิ านในดา้ นใด เพือ� ให้แพทยป์ รืะเมินว่าการืเจ็บุปว� ยหรืือการืบุาดเจ็บุน�นั สง่ ผู้ลัติอ่
การืปฏิิบุตั ิหิ น้าท�ีด้านใดบุ้าง คำวรืหยุดพกั งานดา้ นใด แลัะยงั สามารืถปฏิิบุัติงิ าน
ในส่วนใดได้

26

สถาบันการแพทยฉ กุ เฉนิ แหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

สรัุ้ป่ที่า้ ยบที่ที่�่ ๒
• นอกเหนือไปจากการืปรืะเมินคำวามพรื้อมในการืขำับุขำี�ติามมาติรืฐ์านกรืมขำนส่งแลั้ว เจ้าหน้าท�ีขำับุรืถพยาบุาลั
มีหน้าท�ีด่แลัรืักษาสุขำภาพตินเองให้แขำ็งแรืงทั�งรื่างกาย แลัะจิติใจ เสมอเพื�อให้สามารืถปฏิิบุัติิงานได้อย่าง
ปลัอดภยั
• คำวามเหนอื� ยลั้า แลัะส�งิ ท�เี บุย�ี งเบุนคำวามสนใจในขำณุะขำบั ุรืถ เป็นปจั จัยเส�ียงทม�ี คี ำวามสาำ คำัญติอ่ การืเกดิ อบุ ุตั ิิเหติุ
อย่างมาก
• การือดนอนโดยเฉพาะการืนอนนอ้ ยกวา่ ๕ ชัั�วโมง, การืขำบั ุรืถติ่อเนื�องนาน ๙-๑๐ ชัม. หรือื ปฏิบิ ุัติิงานงานติิดติ่อกนั
เป็นเวลัานานกว่า ๑๑ ชัม.ก่อนขำบั ุ หรืือการืขำบั ุรืถในชั่วยเวลัา ติี ๒ ถง่ ติี ๕ เพม�ิ คำวามเส�ยี งในการืเกิดอุบุัติิเหติุ
จากคำวามเหนอ�ื ยลั้า
• คำวรืมีการืปรืะเมินคำวามเหนอื� ยลัา้ กอ่ นปฏิิบุัติิการืทุกคำรืั�ง แลัะกาำ หนดแนวทางปฏิบิ ุัติเิ พื�อลัดคำวามเสีย� ง
• เมอ�ื ตินเองหรือื เพอ�ื นรืว่ มงานมคี ำวามเหนอ�ื ยลัา้ หรือื มคี ำวามไมพ่ รือ้ มไมว่ า่ จะทางดา้ นรืา่ งกายหรือื จติ ิใจผู้ป่้ ฏิบิ ุตั ิงิ าน
คำวรืรือ้ งขำอหวั หน้างานในการืพกั เพ�ือป้องกันอบุ ุตั ิิเหติุ
• หวั หนา้ งานคำวรืจดั ติารืางเวลัางาน แลัะอตั ิรืากำาลังั ใหเ้ พยี งพอในการืพกั ผู้อ่ น การืออกกาำ ลังั กาย แลัะคำวรืกาำ หนด
แนวทางปฏิิบุตั ิเิ พอ�ื คำวามปลัอดภยั ลัดคำวามเสย�ี ง เชั่น
๑. การืกำาหนดเวลัาพักรืะหว่างขำับุ
๒. การืเพมิ� คำนขำบั ุกรืณุีเดินทางไกลั
๓. การืมีผู้้่ปฏิิบุตั ิงิ านนั�งขำา้ งคำนขำับุ เพ�อื คำุย ดเ่ สน้ ทาง แลัะชัว่ ยในการืใชัอ้ ุปกรืณุส์ �อื สารื หรือื แผู้นท�ี
• ทำา Powr Nap (งีบุหลับั ุ) คำอื การืนอนหลัับุชั่วงเวลัาส�นั ๆ เพื�อใหร้ ืา่ งกายได้พกั ผู้่อน ในรืะหว่างเคำลัอ�ื นยา้ ย
ทางไกลัพนกั งานขำับุรืถสามารืถแวะพกั งีบุ โดยติงั� เวลัานอนปรืะมาณุ ๑๕-๒๐ นาที
• เม�ือเจ็บุป�วยคำวรืไปพบุแพทยเ์ พ�ือการืปรืะเมนิ คำวามพรื้อมในการืทำางาน แลัะการืจา่ ยยาทเี� หมาะสม

คมู อื หลกั สตู ร 27

การขบั รถบรกิ ารการแพทยฉุกเฉินและรถพยาบาล



บที่ที่่� ๓

การึเตรึ่ยมความพิรึ�อมรึถบรึกิ ารึการึแพิที่ย์ฉุกุ เฉุนิ
แลัะรึถพิยาบาลั

แพิที่ย์หญิงสมจำนิ ตนา เอย่� มสรั้รั้พิางค์
นายคมส้นต์ ที่รั้้พิยเ์ อนกันน้ ต์
นายธานิน จำงกัล่
นายสิที่ธชิ ัย้ นกัสวุ รั้รั้ณ์์
นายที่วิ ากัรั้ พิรั้หมที่า









สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

การตรวัจ สูภาพึท่�พึรอ้ มิใช้้

๕. การืติรืวจรืะดับุนาำ� มนั คำลัตั ิชั์
อย่รืะหวา่ ง ขำีดสง่ สดุ MAX
แลัะ ขำดี ติาำ� สดุ MIN

๖. สภาพสายอ่อนแลัะแป๊บุ
น�ำามนั คำลัตั ิชั์ อย่ในสภาพดี

๗. ติรืวจรือยรื�วั ซ่มติามจุดติ่างๆ

หมายเหตุ ถา้ เปน็ รืถรืนุ่ ใหมน่ ำา� มนั เบุรืก แลัะน�ำามนั คำลัตั ิซใ์ ชัก้ รืะปกุ เดยี วกนั ถา้
นา�ำ มันยุบุมากผู้ิดสังเกติุใหต้ ิรืวจด่รือยรืว�ั ซ่มท�ังสองรืะบุบุทั�งเบุรืกแลัะคำลััติซ์

๒) ตรั้วจำสอบรั้ะบบหล่อ่ เย็น ๑. ติรืวจเชัค็ ำรืะดบั ุน�าำ ในหม้อนำ�า
แลัะหม้อพัก
- รืะดบั ุน�ำาในหมอ้ นำา�
แลัะรืะดบั ุน�าำ ในหมอ้ พัก
อย่รืะดับุเติ็ม

- ติรืวจสอบุฝึาปดิ หมอ้ น�ำา
แลัะสปรืิงลันิ� รืะบุายคำวามดัน
อย่ในสภาพดี

หมายเหตุ ถ้าเป็นรืถยนติ์รืนุ่ ใหม่จะไมม่ ฝี ึาปิดที�หม้อนา�ำ ใหต้ ิรืวจเชั็คำที�หม้อพัก
น�ำาจดุ เดียว
- ติรืวจสอบุสายพานป�มั นำ�า

ทอ่ ยางหมอ้ น�าำ แลัะรือยรื�วั ซม่
ติามจดุ ติ่างๆ
- ติรืวจด่สขี ำองนำ�ายากัน
สนิมในหมอ้ พักนำา�

34





การตรวัจ สถาบนั การแพทยฉ กุ เฉนิ แหงชาติ

๘) หล่อดไฟแล่ะไฟเต่อนที่่� National Institute for Emergency Medicine
แผู้งหน้าป่ัที่ม์
สูภาพึท่�พึรอ้ มิใช้้

- เชั็คำ แลัะเติิมนำา� กลัั�น
ให้เติมิ นา�ำ กลัน�ั ใหอ้ ย่
ในรืะดบั ุฐ์านพลัาสติิก
พอดี อย่าให้ส่งเกินไป
แลัะอย่าใหต้ ิำา� กวา่
แผู้่นธาติุ

เมอื� ไหรืก่ ต็ ิามทเ�ี รืาไม่ไดด้ ่งเบุรืกมือแติ่ไฟน�ีสวา่ งขำ่�นมา แสดงวา่ รืะดบั ุ
น�าำ มนั เบุรืกติ�าำ
ถ้าติอนสติารื์ทไฟนไ�ี มข่ ำ่�น แติข่ ำ่�นหลังั จากทเี� คำรื�ืองยนติต์ ิดิ แลั้ว หรืือ
รืะหวา่ งขำับุรืถ แสดงวา่ แบุติเติอรืี�เกบ็ ุไฟไม่ได้

ไฟเคำรืื�องยนติ์ หากแสดงขำน่� ใหเ้ ขำ้าศน่ ย์

ไฟกานา�ำ มันเคำรื�อื ง ถ้าเคำรือ�ื งยนติ์ติิดแลั้ว แติไ่ ฟน�ยี ังคำงขำน�่ อย่ คำวรืดบั ุ
เคำรืือ� งยนติท์ นั ที ถา้ หากไฟนข�ี ำ่�นรืะหวา่ งขำบั ุรืถ ใหต้ ิรืวจเชั็คำอุณุหภม่ ขิ ำอง
รืถวา่ ขำ่น� ส่งหรืือไม่ หากปกติิ หรือื สง่ ขำ่น� นิดหนอ่ ย นาำ รืถเขำา้ ขำา้ งทางแลัว้
ดบั ุเคำรืื�อง เชั็คำรืะดับุนำ�ามันเคำรืื�อง
ไฟเอบุีเอส ถ้าสวา่ งขำ่น� มาท�งั ๆ ท�ไี ม่ได้เบุรืกแรืง แปลัวา่ รืะบุบุอาจจะ
มปี ัญหายงั สามารืถขำบั ุติอ่ ไปได้ แติไ่ ม่คำวรืใชัค้ ำวามเรืว็
ไฟเติอื นอุณุหภม่ ิเคำรือ�ื งยนติ์ ถา้ ไฟสวา่ งคำวรืนาำ รืถจอดเขำ้าขำ้างทางทนั ที
รือใหอ้ ุณุหภม่ ิรืถยนติ์เยน็ ลังแลัว้ ติรืวจเชัค็ ำรืะบุบุหลั่อเยน็

สัญญาณุไฟเติือน ถง่ กาำ หนดเปลัีย� นสายพานไทรื์ม�ิง

สัญญาณุไฟเติอื น มีนาำ� ปนอย่ในกรืองนำ�ามันเชัือ� เพลังิ

สญั ญาณุเติอื นถงุ ลัมนิรืภัยทำางานผู้ิดปกติิ
สญั ญาณุเติือนปรืะติป่ ิดไม่สนทิ
สัญญาณุเติือนรืดั เขำม็ ขำดั นิรืภัย

คูม ือหลกั สูตร 37

การขบั รถบรกิ ารการแพทยฉ กุ เฉนิ และรถพยาบาล

สถาบันการแพทยฉุกเฉินแหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

การตรวัจ สถาบนั การแพทยฉุกเฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

สูภาพึท่พ� ึรอ้ มิใช้้

๓. ติรืวจเชัค็ ำยางอะไหลั่ แลัะอุปกรืณุส์ ำาหรืับุเปลัี�ยนยาง

คมู อื หลกั สูตร 39

การขบั รถบรกิ ารการแพทยฉุกเฉินและรถพยาบาล

สถาบนั การแพทยฉุกเฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

ตรึวจัเส่ยงดงั ตามจัุดตา่ งๆ

ติิดเคำรืื�องยนติเ์ พ�ือฟังเลัียงดังติามจดุ ติ่างๆ เชัน่ เสยี งวาลั์วดัง ลั่กปนื ไดชัารื์จ เสยี งทอ่ ไอเสยี โดยเฉพาะอยา่ งยงิ�
รืะหว่างขำับุรืถให้สังเกติเสียงหรืือกลั�ินผู้ิดปกติิ แลัะติรืวจหาว่าคำวามผู้ิดปกติินั�นมาจากจุดใด เพ�ือจะได้ซ่อมแซมแก้ไขำ
ก่อนท�จี ะเกิดอุบุตั ิเิ หติไุ ด้

๓.๑.๒ ความรึ้พ� ิน�่ ฐานที่ั�วไปในแก�ปัญหาเฉุพิาะหนา� จากนน�ั คำีบุขำ�ัวบุวกขำองรืถคำันทม�ี ไี ฟเติม็

๑. กัารั้พิ่วงแบตเตอรั้�่
I. ดบั ุเคำรือื� งรืถยนติค์ ำันทจี� ะพว่ ง (แบุติเติอรืมี� ไี ฟเติ็ม)
II. คำบี ุขำัว� บุวก
ใหค้ ำบี ุขำวั� บุวกขำองแบุติเติอรืขี� ำองรืถคำนั ทไ�ี ฟหมดกอ่ น

https://www.mheesara.com/safe-trip-with-your-tire/

III. คำบี ุขำ�วั ลับุ
ใหค้ ำบี ุขำองรืถคำนั ทมี� ีไฟเติม็ จากนั�นนำาปลัายสายพว่ งอีกขำา้ งคำบี ุติวั เคำรือ�ื งยนติข์ ำองรืถทไ�ี ฟหมด

IV. สติารืท์ เคำรือ�ื งยนติค์ ำนั ทม�ี ไี ฟเติม็ กอ่ น จากนน�ั
สติารื์ทคำันที�แบุติเติอรืี�ไฟหมด (ในกรืณุีที�
รืถคำันที�ไฟหมดมีกลั่องคำวบุคำุมอุปกรืณุ์
อเิ ลัก็ ทรือนิกส์ ให้เปดิ ไฟใหญ่หน้ารืถไวก้ อ่ น
สติารื์ทเพ�ือป้องกันอุปกรืณุ์ อิเลั็กทรือนิกส์
เสียหาย)

40

สถาบนั การแพทยฉ ุกเฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

V. เมื�อเคำรืื�องยนติ์ติิดแลั้วให้ถอดสายพ่วงแบุติ
ยอ้ นกลับั ุขำ�นั ติอน (ทิศทางย้อนกลัับุ)

ขอ� ควรึคำานงึ ในการึใช่�งานรึะบบไฟรึถพิยาบาลั

๑. สบั ุคำัทเอาทไ์ ฟห้องพยาบุาลัเมื�อส�ินสดุ ภารืะกจิ ไมเ่ ปดิ คำัทเอาท์ทง�ิ ไวข้ ำณุะดบั ุเคำรื�อื งจอดโดยไม่มผี ู้ป่้ ว� ย
๒. กอ่ นสติารืท์ รืถพยาบุาลั ติรืวจสอบุให้มั�นใจว่าคำทั เอาทไ์ ฟหอ้ งพยาบุาลัสับุลังแลั้ว
๓. ขำณุะจอดรืถไม่ได้ใชั้งาน หากมรี ืะบุบุชัารื์จแบุติเติอรืก�ี บั ุไฟบุา้ น คำวรืชัารืจ์ ไฟไว้เพ�อื ยืดอายุแบุติเติอรืี�
๔. อปุ กรืณุก์ ารืแพทยท์ �ใี ชัค้ ำวรืมแี บุติเติอรืใี� นติัว แลัะกำาลัังไฟไมเ่ กนิ กาำ ลัังไฟขำองติวั แปรืงไฟหากใชัไ้ ฟ ๒๒๐v
๒. เครั้�่องยนต์รั้อ้ น

เคำรืือ� งยนติ์รื้อนอาจมสี าเหติดุ ังน�ี
- รืะบุบุรืัว� ซม่
- สายพานหยอ่ นหรืือขำาด
- พดั ลัมไฟฟา้ ไมท่ าำ งาน
- วาวลั์นำ�าชัาำ รืุด
- รืะดับุนำา� ติำา� เกนิ ไป
- วาลัว์ ไอดี ไอเสีย ยนั หรือื ชัดิ เกนิ ไป

๓. ยางความหมายข้องข้นาดแล่ะส้ญล่้กัษิณ์์ข้องยางเรั้เดย่ ล่

คมู ือหลักสตู ร 41

การขบั รถบรกิ ารการแพทยฉกุ เฉินและรถพยาบาล

สถาบันการแพทยฉ กุ เฉินแหง ชาติ

National Institute for Emergency Medicine

ป่ที ี่่�ผู้ล่ติ

การึสลัับยาง

ยางรืถยนติ์ถือว่าเป็นอีกส่วนหน่�งที�มีคำวามสาำ คำัญ การืสลัับุยางรืถยนติ์จ่ง
ถือเป็นอีกวิธีในการืยืดอายุการืใชั้งานแลัะทำาให้สามารืถใชั้งานได้อย่างเติ็ม
ปรืะสิทธิภาพ

สาำ หรืบั ุรืถทวั� ไปคำวรืสลับั ุยางทกุ ๆ ๑๐,๐๐๐ กโิ ลัเมติรื แลัะ ๔,๐๐๐ กโิ ลัเมติรื
สาำ หรืับุรืถขำับุเคำลั�ือนส�ีลั้อ (รืถแติ่ลัะปรืะเภทจะมีการืส่กหรือแติกติ่างกัน ขำ่�นอย่กับุ
การืใชัง้ าน

http://www.kmotors.co.th/talk-with-guru/tire-change-changk/

42

สถาบนั การแพทยฉุกเฉนิ แหงชาติ

National Institute for Emergency Medicine

๓.๒ การึตรึวจัเช่ค็ อุปกรึณ์อน�่ ๆ ที่่�เก่ย� วขอ� งกับความปลัอดภััยในการึเคลั�อ่ นย�ายผู้�ป้ ว่ ย
หอ� งคนขบั

- เกั้าอ่� : เชั็คำสภาพเบุาะ คำวามแขำ็งแรืง แลัะการืทำางานขำองเขำม็ ขำดั นิรืภัย
- ป่รั้ะต้ : เชัค็ ำสภาพ ขำอบุยาง แถบุสะท้อนแสง รืะบุบุลัอ็ คำ การืทาำ งานขำองกรืะจก
- กัล่้องวงจำรั้ป่ิด : ติรืวจสอบุสภาพ ไฟกรืะพรืบิ ุ (นำาภาพมาติรืวจสอบุทกุ วันที� ๑ ขำองเดอื น)
- วิที่ยุส่อ� สารั้ แล่ะล่าำ โพิง
- ถง้ ดบ้ เพิล่ิง : ติรืวจสอบุการืย่ดติรืง่ ถงั แลัะสลักั ถังดบั ุเพลังิ วา่ มอี ย่

• หากเป็นเคำรื�อื งดบั ุเพลังิ ชันดิ ผู้งเคำมีแหง้ คำวรืยกถังพลักิ คำว�าำ -หงาย ปรืะมาณุ ๕-๖ คำรืั�ง ทกุ ๆ ๓-๖ เดอื น
เพื�อใหผ้ ู้งเคำมีมกี ารืเคำลัือ� นติัวแลัะไม่จับุติวั เป็นก้อน

• เคำรืื�องดบั ุเพลังิ ทม�ี ีอายุเกนิ ๕ ปีขำ่น� ไป คำวรืสง่ มาติรืวจสอบุทีบ� ุรืิษทั เพอ�ื ติรืวจเชั็คำสภาพขำองติวั
เคำรืือ� งแลัะทำาการืถา่ ยเคำมีออกแลัะบุรืรืจุใหม่

• การืติรืวจสอบุแรืงดันภายในเคำรื�อื งดบั ุเพลังิ
แรืงดนั ปกติิ (๑๙๕psi) : เขำ็มอย่ในแนวติงั� ๙๐ºC
ท�แี รืงดนั ปกติิ ๑๙๕psi หรืือในพ�นื ทีส� ีเขำยี ว
แสดงวา่ อย่ใน สภาพพรือ้ มใชั้

- ที่�่ที่บุ กัรั้ะจำกั อุป่กัรั้ณ์์ซ่อมรั้ถ เป่ล่�่ยนยาง

ดา� นข�างตัวรึถ

- สตกิ ัเกัอรั้ส์ ะที่อ้ งแสง : สติกิ เกอรืส์ ะทอ้ นแสงเปน็ สว่ นทสี� าำ คำญั มากติอ่ คำวามปลัอดภยั ขำองทมี ในการืปฏิบิ ุตั ิงิ าน
โดยเฉพาะทจ�ี ดุ เกดิ เหติุ เพอื� ใหผ้ ู้ส่้ ญั จรืมองเหน็ รืถพยาบุาลัปอ้ งกนั การืชันซา�ำ หนว่ ยงานคำวรืติรืวจเชัค็ ำใหอ้ ยใ่ น
สภาพสมบุ่รืณุ์ แลัะมองเห็นชััดในท�มี ดื

- ไฟส่องข้้าง

คมู ือหลกั สูตร 43

การขับรถบรกิ ารการแพทยฉ ุกเฉินและรถพยาบาล