หนังสือสุขศึกษาและพละ ป.1

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

การปฏิบตั ิตนเพอื่ ป้องกนั การทอ้ งเสีย ขั้นคิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้

๑. ล้างมือให้สะอาดก่อนรับประทานอาหาร และหลัง ๙. นักเรียนแสดงความคิดเห็น โดยตอบ
การขับถ่ายทุกครั้ง คำ�ถาม ดงั น้ี

๒. เลือกรับประทานอาหารที่ การรับประทานอาหาร • ผื่นคนั เกดิ จากสาเหตุใด
สะอาด ไม่มีแมลงวันตอม และ ที่ปรุงสุกใหม่ ๆ (ตัวอย่างคำ�ตอบ โดนขนบุ้ง มดกัด
ไม่รับประทานอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ
โดยเฉพาะเนื้อสัตว์ ช่วยป้องกันการท้องเสีย ยงุ กดั )
๓. ดื่มนํ้าที่สะอาด เช่น นํ้าอุ่น • ลักษณะท่ีสำ�คัญของอาการผ่ืนคัน
หรือนํ้าต้มสุก
เป็นอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ เป็นผ่ืน

หรือตุ่มเล็ก ๆ และมีอาการคันบริเวณที่

เปน็ ผืน่ ขน้ึ )

๔. การรับประทานผักและผลไม้สดต้องล้างให้สะอาด

๕. กําจัดขยะอย่างถูกวิธี โดยผูกปากถุงขยะใส่ในถังขยะ

และปิดฝาให้เรียบร้อย ไม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์แมลงวัน

๓. ผื่นคัน
สาเหตุของผืน่ คัน
เกดิ จากการสมั ผัสสิ่งทที่ ําให้เกิดผน่ื คัน ดังน้ี
๑. พชื เช่น ฝกั หมามยุ่ ฝักตาํ แย
เถาคนั
๒. สตั ว ์ เช่น บุง้ หนอน
๓. แมลงสตั ว์กดั ต่อย เชน่ ยงุ
การโดนขนบุ้ง มดคนั ไฟ มดตะนอย
จะทำาให้เกิดผื่นคัน

การปฏิบตั ติ นเม่อื มีอาการเจ็บป่วย 133

133 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์
St

และสรปุ ความรู้ อาการผนื่ คัน

๑๐. ตั ว แ ท น นั ก เ รี ย น อ อ ก ม า ส า ธิ ต เป็นผื่น หรือตุ่มเล็ก ๆ อาจเกิดเฉพาะที่ เช่น บริเวณหลัง
วิธีการปฏิบัติตนเมื่อมีอาการผ่ืนคัน หน้าอก แขน ขา หรืออาจเกิดทั่วตัว และมีอาการคันบริเวณที่
และวิธีการปฏิบัติตนเพ่ือป้องกัน ผื่นขึ้น
อาการผื่นคัน แล้วนักเรียนร่วมกัน
แสดงความคิดเห็นและตรวจสอบ สนกุ กบั คำาศพั ท์
การปฏิบัติถูกต้องหรือไม่ จากนั้น ant (แอนทฺ) มด
นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ว่าอาการ
worm (เวิร์ม) หนอน

ผ่ื น คั น อ า จ เ กิ ด ไ ด้ ห ล า ย ส า เ ห ตุ การปฏบิ ัติตนเมื่อมีอาการผืน่ คัน
หากเรารู้จักสังเกตตนเองว่ามีอาการ
อย่างไร เพื่อจะได้ปฏิบัติได้ถูกต้อง เมื่อเกิดอาการผื่นคัน ควรปฏิบัติ
เมื่อมอี าการผน่ื คนั ดังนี้

๑. ลา้ งบรเิ วณทีเ่ กดิ ผืน่ คนั ดว้ ย

สบู่และนํ้าสะอาดหลาย ๆ ครั้ง แล้ว ล้างบริเวณผื่นคันด้วยสบู่
ซับให้แห้ง และนำ้าสะอาด

แอมโมเนียหอม ๒. ทายาแก้แพ้ หรือใช้แอมโมเนียหอม
ใช้ทาผื่นคันได้ (ที่ใช้ดมแก้เป็นลม) ทาบริเวณที่เกิดผื่นคัน
ให้ทั่ว
๓. ไม่ควรเกาบริเวณผื่นคัน เพราะอาจเกิด
แผลถลอก และทําให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้

134 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๑

เสริมความรู้ ครูควรสอน

โรคลมพิษเป็นโรคผิวหนัง มีลักษณะเป็นผ่ืนหรือป้ืนนูนแดง ไม่มีขุย มีอาการคัน
เกดิ ขึ้นเรว็ และกระจายตามตวั แขน ขา แตผ่ ่นื จะคงอย่ไู ม่นาน โดยมากมกั ไมเ่ กนิ
๒๔ ช่วั โมง ผื่นน้ันกจ็ ะราบไปโดยไม่มีร่องรอย แต่ก็อาจมผี น่ื ใหม่ขน้ึ ทีอ่ น่ื ๆ ได้

สุดยอดคู่มือครู 134

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๔. ผื่นคันจากตัวบุ้งจะมีขนเล็ก ๆ ของตัวบุ้งติดอยู่ ให้ใช้ ขั้นคดิ วิเคราะห์
และสรุปความรู้

เทียนขี้ผึ้งลนไฟอ่อน ๆ จนเทียนนิ่ม คลึงบริเวณที่เกิดผื่นคันให้ทั่ว ๑๑. นักเรียนพิจารณาภาพอาการฟกชํ้า
จ า ก นั้ น นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น แ ส ด ง
หลังจากนั้นล้างด้วยสบู่และนํ้าสะอาดแล้วซับให้แห้ง ความคดิ เหน็ โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
๕. ถ้ามีอาการผิดปกติอื่น ๆ เช่น หายใจติดขัด หรือมี • สาเหตขุ องอาการฟกชาํ้ เกดิ จาก
ผื่นคันมากขึ้น ต้องรีบบอกพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือครูให้พาไป อะไร
พบแพทย์โดยเร็ว เพราะอาการอาจรุนแรงมากขึ้น และเป็น (ตัวอย่างคำ�ตอบ หกล้มเข่ากระแทก
อันตรายร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
ถูกของแข็งกระแทก)

การปฏบิ ตั ติ นเพอ่ื ปอ้ งกันอาการผื่นคัน • อาการฟกช้ํามีลักษณะอย่างไร
๑. ไม่เลน่ ในที่รก ท่ีอาจมพี ชื (ตัวอย่างคำ�ตอบ มีรอยฟกชํ้าสีม่วง
หรอื เขยี วคล้ํา)
สัตว์ หรือแมลงทท่ี ําใหเ้ กดิ ผนื่ คนั

๒. รจู้ กั สงั เกตตนเองวา่ สมั ผสั

สิ่งใดแล้วเกิดผ่ืนคัน และหลีกเล่ียง
การสมั ผสั สงิ่ นั้น

อยา่ ซกุ ซนจนเปน็ อันตรายแก่ตนเอง การเล่นในที่โล่งช่วยป้องกัน
การสัมผัสสิ่งที่ทำาให้เกิดผื่นคัน
๔. ฟกชํ้า
สาเหตุของการฟกช้ํา
เกิดจากการถูกของแข็งกระแทก หรือเกิดจากการหกล้ม
กระแทกพนื้

การปฏบิ ตั ิตนเมอ่ื มีอาการเจ็บป่วย 135

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การกระทำ�ในขอ้ ใดทำ�ใหเ้ กดิ รอยฟกชํ้า
๑ มีดบาดนิ้ว
๒ มดกัดแขน
๓ แขนกระแทกกบั โตะ๊
(เฉลย ๓ เพราะการเกิดรอยฟกชํา้ ที่ผวิ หนงั มสี าเหตุมาจากส่วนต่าง ๆ ของรา่ งกาย
ถูกกระแทกกับของแข็ง ท�ำ ให้มีเลอื ดออกใตผ้ วิ หนงั มีรอยชาํ้ และเจ็บปวด)

135 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์
St

และสรปุ ความรู้ อาการฟกชํา้

๑๒. ตัวแทนนักเรียนออกมาสาธิต มีรอยฟกช้ําสีม่วงหรือเขียวคลํ้าที่ผิวหนังบริเวณท่ีโดน
กระแทก
วิธีการปฏิบัติตนเมื่อมีอาการฟกชํ้า การปฏิบตั ิตนเมอื่ มกี ารฟกช้ํา

และวิธีการปฏิบัติตนเพ่ือป้องกัน ๑. ประคบด้วยความเย็น โดยใช้ผ้าห่อนํ้าแข็งหรือกระเป๋า-
อาการฟกช้ํา แล้วนักเรียนร่วมกัน
แสดงความคิดเห็นและตรวจสอบ นํ้าแข็งวางบนบริเวณท่ีฟกชา้ํ นานประมาณ
การปฏิบัติถูกต้องหรือไม่ จากนั้น
นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ค ว า ม รู้ ว่ า ๑๐-๑๕ นาท ี เพือ่ ไม่ใหบ้ วม
การปฏิบัติตนเมอ่ื มอี าการฟกช้าํ อย่าง
ถูกวิธี ช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วย ๒. ใหบ้ ริเวณทฟ่ี กชาํ้ นนั้ อยู่น่งิ ๆ
ใหน้ อ้ ยลงหรอื หายจากอาการเจบ็ ปว่ ย
๑๓. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง หรือเคล่ือนไหวน้อยท่ีสดุ
ความคิดเห็นเกี่ยวกับอาการฟกช้ํา
โ ด ย ส รุ ป เ ป็ น แ ผ น ภ า พ ค ว า ม คิ ด ๓. ถ้ามีอาการปวดให้รบั ประทาน
บนกระดาน
๑๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า ยาแก้ปวดแล้วนอนพัก การใช้นำ้าแข็งประคบ
โดยตอบคำ�ถาม ดงั นี้ การปฏบิ ัติตนเพอื่ ปอ้ งกนั การฟกชาํ้ บริเวณฟกชำ้าเพื่อ
• นักเรียนสามารถนำ�ความรู้ ป้องกันการบวม
เกี่ยวกับการปฏิบัติตนเม่ือมีอาการ
เจ็บป่วยไปใช้ในชีวิตประจำ�วันได้ ไม่เล่นรุนแรงหรือชกต่อยกัน และระมัดระวังในการเดิน
อยา่ งไร หรือวิ่ง เพราะอาจหกล้มหรือชนกระแทกกับวัตถุ ทําให้เกิดการ
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ใช้เป็นแนวทาง ฟกชํ้าได้
ในการป้องกนั และปฏบิ ัติเมือ่ มีอาการ
สรปุ การรู้จักป้องกัน และแก้ไขอาการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ
เจบ็ ปว่ ย) ได้ด้วยตนเอง จะช่วยลดความรุนแรงของอาการเจ็บป่วยและ
หายเป็นปกติได้เร็ว ทําให้มีร่างกายแข็งแรง สามารถทํากิจกรรม
ต่าง ๆ ได้ตามปกติ

136 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๑

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การประคบด้วยความเยน็ เพอ่ื ช่วยให้เสน้ เลอื ดหดตัว ชะลอการไหลเวียนของเลอื ด

สุดยอดคู่มือครู 136

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
อาชีพนา่ รู้
St ข้นั ปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบัติ

บุรุษพยาบาล (อ่านว่า บุ-หรุด-พะ-ยา-บาน) คือ ผู้ชายที่มีหน้าที่ ๑๕. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ตามความเหมาะสม
ในการช่วยเหลือพยาบาลผู้เจ็บป่วยหรือบาดเจ็บเช่นเดียวกับนางพยาบาล เลือกอาการเจ็บป่วยจากที่กำ�หนด
กลุ่มละ ๑ อาการ แล้วนำ�เสนอ
เวบ็ ไซต์แนะนาำ วิธีปฏิบัติตนเมื่อมีอาการเจ็บป่วย
จากนน้ั นำ�ไปแลกเปลย่ี นกนั ตรวจสอบ
ความรูเ้ รือ่ งโรคและการดแู ลสขุ ภาพ www.bangkokhealth.com ความถกู ตอ้ ง ดังตวั อย่าง

กจิ กรรมพฒั นาการอา่ น

ให้นักเรียนอ่านคําและความหมายของคําต่อไปนี้ ตัวร้อน ปวดศีรษะ มีน้ํามกู
ปวดทอ้ ง ผ่ืนคัน ฟกช้าํ
ค�ำ ศัพท์ ค�ำ อ่�น คว�มหม�ย

คลุกคลี คลุก-คลี เข้าปะปนระคนกัน เข้าใกล้ชิดกัน อาการเจบ็ ปว่ ยที่ วิธกี ารปฏิบัติตน
นักเรยี นเคยเป็น เมอ่ื มีอาการ
สุขลักษณะ สุก-ขะ-ลัก- ลักษณะที่ถูกต้องตามหลักปฏิบัต ิ
สะ-หนะ เพื่อความปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ (ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ
อนามัย อะ-นา-ไม ความไม่มีโรค สุขภาพ เกี่ยวกับสุขภาพ ตวั รอ้ น) ใช้ผา้ ชุบนํา้ บิดหมาด ๆ
ถูกสุขลักษณะ สะอาด ปราศจากสารพิษเจือปน เชด็ ตามใบหนา้ และล�ำ ตวั )

ความรู้เพิ่มเติม กลุ่มของนักเรียนใช้หลักคุณธรรมใดในการทำ�งานกลุ่ม
ใหป้ ระสบความสำ�เร็จ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ความสามัคคี
โรคน่ารู้
๑. โรคชิคุนกุนยา เป็นโรคติดต่อจากคนสู่คน ที่มียุงลายเป็นพาหะ ความมวี ินยั ความรบั ผดิ ชอบ)
นําโรคคล้ายกับโรคไข้เลือดออก

อาการของโรค
ผู้ป่วยจะมีไข้สูง ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย และจะมีอาการ
ปวดบริเวณข้อต่อต่าง ๆ ข้ออักเสบ บวม และจะมีผื่นบริเวณลําตัว แขน ขา
กระพุ้งแก้มหรือเพดานปาก

การปฏบิ ตั ติ นเมือ่ มอี าการเจ็บป่วย 137

เสริมความรู้ ครูควรสอน

โรคไข้เลือดออก เกิดจากยุงลายเป็นพาหะของโรค เป็นปัญหาสาธารณสุขของประเทศไทย และยังเป็นปัญหาสาธารณสุข
ทั่วโลก โดยเฉพาะประเทศในเขตร้อนช้ืน โรคไข้เลือดออกเป็นโรคติดต่อที่เกิดจากยุงลายบินไปกัดคนท่ีป่วยเป็นไข้เลือดออก
โดยเฉพาะช่วงท่ีมีไข้สูง เม่ือยุงกัดคนก็จะแพร่เชื้อสู่คน เชื้อจะอยู่ในร่างกายคนประมาณ ๒-๗ วันในช่วงที่มีไข้ หากยุงกัดคน
ในช่วงนี้ก็จะรับเชื้อไวรัสมาแพร่ให้กับคนอ่ืน ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นเด็ก โรคน้ีระบาดในฤดูฝน ยุงลายชอบออกหากินในเวลา
กลางวนั ตามบ้านเรอื นและโรงเรยี น ชอบวางไข่ตามภาชนะทม่ี นี า้ํ ขงั เชน่ ยางรถยนต์ กะลา กระปอ๋ ง จานรองขาตู้กบั ข้าว ผู้ปว่ ย
ท่ีติดเช้ือไข้เลือดออก อาจจะไม่มีอาการ หรือมีอาการเพียงเล็กน้อย หรืออาจจะเกิดอาการรุนแรงจนเสียชีวิต ความรุนแรงของ
การตดิ เช้ือข้นึ อยกู่ บั อายุ ภาวะภมู ิคุ้มกนั และความรุนแรงของเชอื้

137 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขัน้ ปฏิบตั ิ
St แหลละังสกราุปรปควฏาิบมัตริู้

๑๖. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ที่ เ ข้ า ใ จ การป้องกัน

เปน็ ความรรู้ ่วมกัน ดังนี้ ทําลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายทุก ๆ ๗ วัน และดูแลรักษาร่างกายให้

• การรู้จกั ปอ้ งกนั และแกไ้ ขอาการ แข็งแรงอยู่เสมอ

เจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ ไดด้ ้วยตนเอง ๒. โรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ เกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิดเอ

จะช่วยลดความรุนแรงของอาการ เอชวันเอ็นวัน (H1N1) สามารถแพร่ติดต่อระหว่างคนสู่คน โดยการถูก

เจ็บป่วยและหายเป็นปกติได้เร็ว ละอองฝอยจากการไอหรือจาม การสัมผัสนํ้ามูก นํ้าลายของผู้ป่วย การใช้

ทำ�ให้มีร่างกายแข็งแรง สามารถ สิ่งของร่วมกับผู้ป่วย

ทำ�กจิ กรรมต่าง ๆ ไดต้ ามปกติ อาการของโรค

ผู้ป่วยจะมีอาการคล้ายโรคไข้หวัดใหญ่ คือ มีไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อย

กล้ามเนื้อ ไอ เจ็บคอ คลื่นไส้ อาเจียน ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรงและ

สามารถหายได้ ผูป้ ว่ ยทมี่ อี าการรนุ แรงตอ้ งรบี ไปโรงพยาบาลเพอื่ รบั การรกั ษา

จากแพทย์
การป้องกัน

ไม่คลุกคลีหรือใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น ใช้ช้อนกลางรับประทานอาหาร

ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดอยูเ่ สมอ รกั ษาสขุ ภาพรา่ งกายใหแ้ ขง็ แรงดว้ ยการรบั ประทาน

อาหารที่มีประโยชน์ ออกกําลังกายสมํ่าเสมอ และพักผ่อนอย่างเพียงพอ

สวมหน้ากากอนามัยทุกครั้ง เมื่อมีอาการไอ จาม หรือต้องใกล้ชิดดูแลผู้ป่วย

โรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ ป้องกันได้โดย
“กินของร้อน ใช้ช้อนกลาง ล้างมือบ่อย”

ที่มา : สํานักโรคติดต่ออุบัติใหม่ กรมควบคุมโรค
http://beid.ddc.moph.go.th

138 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๑

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การไม่ใช้ช้อนกลางในการตักอาหาร อาจทำ�ให้เกิดการติดต่อโรคได้หลายโรค เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ คางทูม โปลิโอ
วัณโรค ไวรัสตับอักเสบ ซ่ึงโรคนี้ติดต่อกันได้ทางนํ้าลาย หรือจากการรับประทานอาหารร่วมกันจากการไม่ใช้ช้อนกลาง
เหตผุ ลสำ�คัญของการใช้ช้อนกลาง นอกจากจะเป็นการลดและปอ้ งกันการติดโรคแล้ว การใชช้ ้อนกลางยังมีประโยชน์ดา้ นอนื่ ๆ อกี
เชน่ เป็นการสรา้ งวัฒนธรรมการรบั ประทานอาหารทีป่ ลอดภยั และไม่นา่ รังเกียจจากการใช้ช้อนสว่ นตวั ไปตักอาหารร่วมกัน

สุดยอดคู่มือครู 138

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 4asean
St St
ผังสรุปสาระสำาคญั ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ

๑. รักษาความสะอาดของรา่ งกายและอวยั วะต่าง ๆ อยู่เสมอ ๑๗. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ส รุ ป ผ ล ก า ร
๒. สวมใสเ่ สือ้ ผา้ ทส่ี ะอาด ดแู ลรกั ษาส่ิงของเครือ่ งใช้ให้สะอาดอยเู่ สมอ นำ�เสนอวิธีการปฏิบัติตนเม่ือมีอาการ
๓. ไม่ใช้ส่ิงของเครื่องใช้ร่วมกบั ผ้อู นื่ เจบ็ ปว่ ยหนา้ ชน้ั เรยี น จากนนั้ นกั เรยี น
๔. ลา้ งมือให้สะอาดทกุ คร้งั ก่อนรบั ประทานอาหารและหลังการขับถา่ ย ร่วมกนั เสนอแนะเพ่ิมเตมิ
๕. ออกกําลังกายและพกั ผอ่ นอย่างเพียงพอ ทําจิตใจใหร้ า่ เรงิ แจม่ ใสอยูเ่ สมอ
๖. ดแู ลรักษาความสะอาดภายในบา้ นและบรเิ วณบา้ นอยู่เสมอ 5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพมิ่ คณุ ค่า
บริการสงั คม
การป้องกนั การเจ็บปว่ ย และจิตสาธารณะ
ด้วยโรคตา่ ง ๆ
๑๘. นักเรียนนำ�ความรู้เร่ือง การปฏิบัติตน
การปฏบิ ัตติ น โรคไขห้ วัด จะมอี าการปวดศีรษะ ตวั ร้อน มีนํา้ มกู เมื่อมีอาการเจ็บป่วยไปช่วยดูแล
เมอ่ื มอี าการ เม่ือเป็นควรดูแลร่างกายให้อบอุ่น พักผ่อนให้ เพ่ือน น้อง หรือสมาชิกในครอบครัว
เพยี งพอ รบั ประทานยาตามทแ่ี พทยส์ งั่ หลกี เลยี่ ง เม่ือมีอาการเจ็บป่วยเพื่อช่วยลด
เจบ็ ปว่ ย อาหารท่เี ยน็ และไม่ด่ืมนํา้ เยน็ ความรุนแรงของอาการเจ็บป่วย
ท้องเสีย เกิดจากการรับประทานอาหารหรือ และหายเป็นปกตไิ ด้เร็วขน้ึ
น้ําด่ืมท่ีไม่สะอาด ผู้ป่วยจะถ่ายเหลวติดต่อกัน
หลายครงั้ เมอ่ื ทอ้ งเสยี ใหด้ ม่ื นา้ํ ละลายผงเกลอื แร่
และรบั ประทานอาหารออ่ น ๆ

การปฏิบัติตน ผ่ืนคัน เกิดจากการสัมผัสสิ่งที่ทําให้เกิดผ่ืนคัน
เมื่อมีอาการ ผปู้ ่วยจะมีผนื่ หรือต่มุ ขึน้ และมีอาการคนั เม่ือเกิด
ผื่นคันให้ลา้ งบริเวณที่เกดิ ผ่นื คันใหส้ ะอาด ทายา
เจ็บป่วย แก้แพ้ หรอื ใชแ้ อมโมเนียหอมทาบรเิ วณผ่นื คัน
ฟกชำ้� เกิดจากการถูกของแขง็ กระแทก ทําให้
ผวิ หนงั มรี อยฟกชาํ้ สมี ว่ ง หรอื มว่ งคลาํ้ และเจบ็
เมื่อฟกช้ําควรประคบด้วยน้ําแข็งหรือผ้าชุบ
นาํ้ เยน็ เพอื่ ป้องกนั การบวม

การปฏบิ ตั ิตนเมื่อมีอาการเจ็บปว่ ย 139

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปฏิบัตติ นเมอ่ื มีอาการเจ็บปว่ ยอยา่ งถกู ตอ้ งสง่ ผลอยา่ งไร
๑ เหน่อื ยง่าย
๒ รา่ งกายทรดุ โทรม
๓ ร่างกายเป็นปกตเิ รว็ ขนึ้
(เฉลย ๓ เพราะถา้ รักษาอาการเจ็บป่วยไดถ้ ูกวิธีและตรงตามอาการ จะช่วยทำ�ให้
หายจากอาการเจบ็ ป่วยเรว็ ขน้ึ )

139 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด กิจกรรมการเรยี นรู้

พ ๔.๑ ป.๑/๒ กจิ กรรม ก�รปฏบิ ตั ิตนเมื่อเจ็บป่วยและก�รปอ้ งกันก�รเจบ็ ปว่ ย
พ ๔.๑ ป.๑/๓
๑. ให้นักเรียนเล่าประสบการณ์การเจ็บป่วยของตนเอง และการ
ปฏบิ ตั ติ น เม่อื เกดิ การเจบ็ ปว่ ย
๒. ให้นกั เรียนสาํ รวจอาการเจ็บปว่ ยท่ตี นเองเคยเปน็ แล้วระบสุ าเหต ุ
เปน็ แผนภาพก้างปลา ตัวอย่างแผนภาพก้างปลา

อาการ สาเหตุ
เจบ็ ปว่ ย คือ

๓. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๔ กลุ่มตามความเหมาะสม เลือกอาการ
เจ็บป่วยจากที่กําหนดให้กลุ่มละ ๑ อาการไม่ซ้ํากัน และเสนอวิธี
ปฏบิ ตั ติ นเมอื่ เจบ็ ปว่ ยเปน็ แผนภาพ จากนนั้ ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ สง่ ผแู้ ทน
ออกมานาํ เสนอผลงานหนา้ ชัน้ เรียน
๓.๑ ตวั รอ้ น ปวดศรี ษะ มีนาํ้ มกู หรือโรคไขห้ วดั
๓.๒ ทอ้ งเสยี ๓.๓ ผื่นคนั ๓.๔ ฟกชา้ํ

ตัวอย่างแผนภาพ

(ตวั อย่างค�ำ ตอบ) อ�ก�รเจ็บป่วย วิธีปฏิบัติตนเมื่อเจ็บป่วย

อาการเจบ็ ปว่ ย วิธปี ฏิบตั ติ น
(ฟกช้ํา) เมื่อเจบ็ ปว่ ย

(นำ�นํ้าแขง็ มาประคบ 140 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๑
บริเวณฟกชา้ํ แล้ว
พยายามไมเ่ คลอื่ นไหว)

สุดยอดคู่มือครู 140

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

แนวคำ� ตอบ

คำาถามพฒั นากระบวนการคดิ ๑. จะมีอาการตัวร้อน มีไข้ ไอ มีน้ํามูกไหล
ปวดศรี ษะ
๑. นักเรียนจะมีวิธีการสังเกตว่าตนเองป่วยเป็นโรคไข้หวัด
ได้อย่างไร ๒. เพื่อลดภาวะขาดน้ําในร่างกาย ทำ�ให้
๒. เพราะเหตุใดผู้ที่มีอาการท้องเสียจึงควรดื่มนํ้าละลาย ร่างกายไม่อ่อนเพลยี
ผงเกลือแร ่
๓. การเกาบริเวณผื่นคันจะส่งผลอย่างไร ๓. ผิวหนงั เกิดการอกั เสบ
๔. อาการฟกชํ้าแตกต่างจากบาดแผลถลอกอย่างไร ๔. อาการฟกชา้ํ ไมม่ เี ลอื ดไหล บาดแผลถลอก
๕. เมื่อนักเรียนมีอาการถ่ายเหลวหลายครั้งควรปฏิบัติตน
อย่างไร หรอื มเี ลอื ดไหลเลก็ น้อย
๖. การโดนมีดบาดนิ้วมือมีเลือดไหลเป็นอาการฟกชํ้าใช่หรือไม่ ๕. ด่มื นาํ้ ตม้ สุกละลายผงเกลอื แร่
เพราะอะไร ๖. ไม่ใช่ เพราะมีเลือดไหลเปน็ แผลจากการ
๗. การเดินตากฝนจะส่งผลต่อสุขภาพอย่างไร
๘. นักเรียนจะมีวิธีป้องกันการเจ็บป่วยได้อย่างไร ถูกของมคี มบาด
๙. เมื่อนักเรียนมีอาการปวดศีรษะควรปฏิบัติตนอย่างไร ๗. อาจทำ�ใหเ้ ป็นไข้หวัดได้
๑๐. การปฏิบัติตนเมื่อมีอาการเจ็บป่วยอย่างถูกวิธีจะส่งผล ๘. รบั ประทานอาหารที่มปี ระโยชน์
อย่างไร ออกกำ�ลงั กายสม่ําเสมอ พักผอ่ นให้
เพียงพอ
๙. บอกพอ่ แม่ ผ้ปู กครอง ขอยารับประทาน

นอนพักผ่อน หากอาการไม่ดีขึ้นควรไป
พบแพทย์
๑๐. ท�ำ ใหอ้ าการเจบ็ ปว่ ยหายได้เร็วขึน้

การปฏบิ ตั ติ นเมอ่ื มีอาการเจ็บป่วย 141

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เมื่อมตี ุ่มแดงเม็ดเล็ก ๆ ข้ึนทผ่ี ิวหนังและมีอาการคนั เป็นการเจ็บปว่ ยในขอ้ ใด
๑ ผ่นื คัน
๒ ฟกชํ้า
๓ ตวั ร้อน
(เฉลย ๑ เพราะการมีผนื่ คนั จะมตี มุ่ แดงเม็ดเล็ก ๆ และมอี าการคนั บริเวณผวิ หนัง)

141 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรยี นรู้ การป้องกันอันตราย

มาตรฐานการเรียนรู้ ๘ ที่บ้านและโรงเรียน
มาตรฐาน พ ๕.๑ ตัวชว้ี ดั
ป้ อ ง กั น แ ล ะ ห ลี ก เ ล่ี ย ง ปั จ จั ย เ ส่ี ย ง
พฤติกรรมเส่ียงต่อสุขภาพ อุบัติเหตุ ๑. ระบุสงิ่ ทที่ �ำ ใหเ้ กิดอนั ตร�ยทบ่ี ้�น โรงเรยี น และก�รปอ้ งกนั (พ ๕.๑ ป.๑/๑)
การใช้ยา สารเสพตดิ และความรนุ แรง ๒. บอกส�เหตแุ ละก�รป้องกันอันตร�ยที่เกดิ จ�กก�รเลน่ (พ ๕.๑ ป.๑/๒)
๓. แสดงค�ำ พดู หรอื ท�่ ท�งขอคว�มชว่ ยเหลอื จ�กผอู้ นื่ เมอ่ื เกดิ เหตรุ �้ ยทบี่ �้ นและโรงเรยี น
สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รยี น (พ ๕.๑ ป.๑/๓)
๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
๒. ความสามารถในการคิด ผงั สาระการเรยี นรู้
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ิต อันตรายภายในบ้าน อันตราย
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี ภายในโรงเรียน

การป้องกันอันตราย
ที่บ้านและโรงเรียน

คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ การขอความช่วยเหลือ อันตรายจากการเล่น
เมื่อเกิดเหตุร้ายที่บ้าน
มวี ินยั
ตัวชว้ี ดั ท่ี ๓.๑ ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ และโรงเรียน
ระเบยี บ ขอ้ บงั คับของครอบครวั โรงเรียน
และสังคม สาระสาำ คัญ
๑. ส่ิงของเคร่ืองใช้ต่�ง ๆ ที่บ้�นและโรงเรียนอ�จก่อให้เกิดอันตร�ยได้ ห�กใช้ไม่ถูกต้อง
มุง่ มน่ั ในการท�ำ งาน หรอื ใชไ้ มร่ ะมดั ระวงั ทกุ คนจงึ ตอ้ งรจู้ กั ก�รปอ้ งกนั อนั ตร�ยต่�ง ๆ ทอ่ี �จเกดิ ขน้ึ ภ�ยในบ้�นหรอื
ตัวช้ีวดั ท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบใน โรงเรยี น เพ่ือให้อยใู่ นบ�้ นและโรงเรยี นอย่�งปลอดภยั
การปฏิบัตหิ นา้ ท่ีการงาน ๒. ก�รเล่นกับเพื่อนอ�จทำ�ให้เกิดอันตร�ย ก�รปฏิบัติตนในก�รเล่นได้ถูกต้องจะทำ�ให้
เลน่ ได้อย่�งสนกุ สน�น ปลอดภยั
๓. ก�รขอคว�มช่วยเหลือเม่ือมีเหตุร้�ยเกิดขึ้นท่ีบ้�นและโรงเรียนอย่�งถูกวิธี จะทำ�ให้
ไดร้ ับคว�มชว่ ยเหลอื ทถี่ กู ต้องและปลอดภัยจ�กเหตรุ ้�ยต่�ง ๆ

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 จุดประกายโครงงาน

นักเรียนสำ�รวจสถานท่ีในโรงเรียนที่ไม่ปลอดภัย ไม่ควรไปเล่นหรือสถานท่ี

ที่เกิดอันตรายกับนักเรียนในโรงเรียนอยู่บ่อย ๆ แล้วหาแนวทางป้องกันไม่ให้เกิด

อันตรายในโรงเรยี นข้ึนอีก

สุดยอดคู่มือครู 142

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

อันตรายภายในบ้าน ตวั ช้วี ดั

จุดประกายความคิด พ ๕.๑ ป.๑/๑
ภาระงาน/ชน้ิ งาน
แผนภาพความคดิ เกยี่ วกบั สาเหตแุ ละแนวทาง
การป้องกันอนั ตรายในบา้ น

Step 1 ขั้นสังเกต

รวบรวมขอ้ มลู

๑. นักเรียนสังเกตภาพจุดประกาย

ความคิด แล้วร่วมกันสนทนา โดย

ตอบคำ�ถาม ดังนี้

• เด็กท่ีอยู่ชั้นบนซ้ายของบ้านกำ�ลัง

ทำ�อะไร (เสียบปลกั๊ พดั ลม)

• นักเรียนคิดว่าอาจเกิดอันตราย

อะไรกับเด็กคนนี้ (ถกู ไฟฟ้าดูด)

• เด็กท่ีอยู่ช้ันบนขวาของบ้านกำ�ลัง

การใช้ชีวิตอยู่ภายในบ้านอาจเกิดอันตรายอะไรบ้าง ทำ�อะไร (ยืนบนเก้าอ้ีจะหยิบลกู บอล)
• นักเรียนคิดว่าอาจเกิดอันตราย

สิ่งที่ทำ�ให้เกิดอันตร�ยภ�ยในบ้�น อะไรกับเด็กคนนี้
การใช้ชีวิตอยู่ในบ้าน เราต้องใช้สิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ตกเก้าอี้ ของบนตู้
หลายชนิด ซึ่งสิ่งของเครื่องใช้เหล่านั้น นอกจากจะช่วยให้เราใช้
ชีวิตในบ้านได้อย่างสะดวกสบายแล้ว บางครั้งอาจก่อให้เกิด หล่นลงมาใสต่ ัว)
อันตรายต่อคนในบ้านได้ หากใช้ไม่ถูกวิธี • ผปู้ กครองทอ่ี ยชู่ นั้ ลา่ งซา้ ยของบา้ น

กำ�ลงั ทำ�อะไร (ล้างจาน)
• นกั เรยี นเคยลา้ งจานหรือไม่

การปอ้ งกนั อนั ตรายที่บ้านและโรงเรยี น 143 (เคย/ไม่เคย)

• การลา้ งจานอาจทำ�ใหไ้ ดร้ บั อนั ตราย
• การปัดกวาด เช็ดถูบ้าน อาจทำ�ให้เกิดอันตรายหรืออุบัติเหตุอะไรบ้าง หรอื เกิดอบุ ัติเหตอุ ะไร
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ ของหลน่ ใส่เท้า ลนื่ ลม้ )
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ จานแตกบาดนว้ิ มอื )
• นกั เรียนมวี ธิ ปี ้องกันอุบัตเิ หตุอยา่ งไร
• เด็กที่อยู่ชั้นล่างขวาของบ้าน
(นกั เรียนสามารถตอบไดอ้ ยา่ งหลากหลาย)
กำ�ลังทำ�อะไร (ยกแจกันเพ่ือปัดกวาด
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งท่ีทำ�ให้เกิดอันตรายภายในบ้าน โต๊ะกระจก)
และการป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้าน จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้

ท่หี ลากหลาย

143 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์
St

และสรุปความรู้ สิ่งที่ทำาให้เกิดอันตรายภายในบ้าน มีดังนี้

๓. ตัวแทนนักเรียน ๔-๕ คน ออกมา ๑. อันตรายจากไฟ
แสดงบทบาทสมมตุ ิ เกย่ี วกบั เหตกุ ารณ์ ไฟ ก่อให้เกิดอันตราย และความเสียหายอย่างร้ายแรง
ไฟไหม้ และวธิ ปี ฏบิ ตั ติ นเมอ่ื เกดิ ไฟไหม้
แล้วนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความ เช่น ถ้าเกิดไฟไหม้ อาจทำาให้เกิดการบาดเจ็บหรือเสียชีวิต
ถกู ตอ้ งในการปฏบิ ตั ติ น จากนนั้ นกั เรยี น ทำาให้ทรัพย์สินและบ้านเรือนเสียหาย
รว่ มกนั อภปิ รายและแสดงความคดิ เหน็
เก่ียวกับวิธีการป้องกันอันตรายจากไฟ การป้องกันอันตรายจากไฟ มีวิธีการปฏิบัติ ดังนี้

๑. ถ้าจุดไม้ขีดไฟใช้แล้วจะต้องดับ

แ ล้ ว ส รุ ป เ ป็ น แ ผ น ภ า พ ค ว า ม คิ ด ให้สนิทก่อนทิ้งก้านไม้ขีด และต้องเก็บ
บนกระดาน กล่องไม้ขีดไฟไว้ให้ห่างจากเตาไฟ
ตวั อยา่ งแผนภาพความคดิ

ไม่จุดเทยี นไขท้ิงไว้ ปดิ เตาและ ไม้ขีดไฟ เมื่อจุดใช้แล้วต้องดับให้สนิท
เมื่อไม่มีคนอยู่บ้าน หวั แกส๊ ใหส้ นิท
๒. ห้ามจุดเทียนไขหรือตะเกียง
ทิ้งไว้ เมื่อไม่มีคนอยู่บ้านหรือเมื่อเข้านอน
การป้องกัน ต้องดับให้เรียบร้อย
อันตราย ๓. หลังใช้เตาแก๊ส ต้องปิดเตาและ
จากไฟ

ไมเ่ ผาขยะภายใน ไมจ่ ดุ ไฟเลน่ ปิดเตาแก๊สทุกครั้ง หัวแก๊สให้สนิท ถ้าใช้เตาถ่านต้องดับไฟ
บรเิ วณบา้ น เมื่อเลิกใช้งาน ในเตาให้สนิท เพื่อป้องกันไฟไหม้

๔. ไม่จุดไฟหรือก่อกองไฟเล่น และไม่เผาขยะภายในบริเวณบ้าน

๕. เก็บสิ่งของที่ติดไฟง่าย เช่น กระดาษหรือผ้าให้ห่างจาก

เตาไฟ หรือบริเวณที่จุดไฟ

144 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๑

เสริมความรู้ ครูควรสอน

มลพิษจากการเผาขยะในพื้นที่บ้านส่งผลต่อสุขภาพของผู้อยู่อาศัย โดยก่อให้เกิด
ความเส่ียงของโรคหัวใจ โรคระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคหืด หอบ โรคภูมิแพ้
ปวดศีรษะ ทำ�ลายระบบประสาท ไต และปอด นอกจากนี้การเผาบรรจุภัณฑ์
จากโฟม หรือพลาสติก สารพิษจากการเผาจะสามารถผ่านเข้าสู่ผิวหนังและปอด
ทำ�ลายระบบประสาทอันส่งผลต่อการเกิดอาการปวดศีรษะ หดหู่ เหนื่อยง่ายและ
อ่อนเพลีย ซึ่งผลอันเกิดจากการเผา ไม่เพียงส่งผลต่อผู้เผาเท่าน้ัน แต่ยังส่งผล
ต่อเด็ก คนในครอบครวั และเพอ่ื นบา้ น

สุดยอดคู่มือครู 144

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

อาชพี น่ารู้ ข้ันคิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้

นักดับเพลิง คือ ผู้ที่ทำ�หน้�ที่ดับไฟและให้คว�มช่วยเหลือเมื่อเกิด ๔. ตัวแทนนักเรียน ๒-๓ คน ออกมา
เหตุก�รณ์ไฟไหม้ในสถ�นที่ต่�ง ๆ และให้คำ�แนะนำ�ในก�รหนีไฟที่ถูกวิธี แสดงบทบาทสมมตุ เิ กย่ี วกบั เหตกุ ารณ์
ไฟฟา้ รว่ั และไฟฟา้ ดดู และวธิ ปี ฏบิ ตั ติ น
๒. อันตรายจากไฟฟ้า เมอ่ื เกดิ เหตกุ ารณด์ งั กลา่ ว แลว้ นกั เรยี น
ไฟฟ้า เป็นสิ่งที่มีประโยชน์ แต่ก็อาจก่อให้เกิดอันตรายได้ รว่ มกนั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง จากนน้ั
นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง
หากมีความประมาทหรือใช้ไม่ถูกต้อง ความคิดเห็นเก่ียวกับวิธีการป้องกัน
การป้องกันอันตรายจากไฟฟ้า มีวิธีการปฏิบัติ ดังนี้ อันตรายจากไฟฟ้า แล้วสรุปเป็น
๑. ปิดสวิตช์ และถอดปลั๊ก แผนภาพความคิดบนกระดาน

เครื่องใช้ไฟฟ้าทุกครั้งเมื่อเลิกใช้งาน ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด
๒. ห้ามทดลองต่อไฟฟ้าเล่น
ปิดสวิตช์ ไม่ทดลองตอ่
หรือซ่อมแซมอุปกรณ์ไฟฟ้า ไฟฟา้ เลน่
ด้วยตนเอง

การทดลองต่อไฟฟ้าเล่น ปิดสวิตช์เมื่อไม่ใช้งาน การป้องกนั
อาจทำาให้ถูกไฟฟ้าดูด อันตราย
เป็นอันตรายถึงชีวิตค่ะ จากไฟฟ้า

๓. เมือ่ พบเครือ่ งใชไ้ ฟฟา้ หรอื แจง้ ผ้ใู หญใ่ ห้ทราบ
สายไฟฟ้าชำารุดเสียหายต้องแจ้ง เมอื่ พบสายไฟฟ้าชำ�รุด
ให้ผู้ใหญ่ในบ้านทราบเพื่อทำาการ
ซ่อมแซม ห้ามทดลองซ่อมแซม
ด้วยตนเอง

แจ้งผู้ใหญ่ให้ทราบ เมื่อพบสายไฟฟ้าชำารุด

การป้องกันอันตรายทบี่ ้านและโรงเรยี น 145

เสริมความรู้ ครูควรสอน

หากพบเครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ หรอื ไฟฟา้ เปดิ ทง้ิ ไวใ้ นบา้ นหรอื ในโรงเรยี นโดยไมจ่ ำ�เปน็
ควรชว่ ยปิดเพอ่ื ประหยัดพลงั งานไฟฟ้า

145 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์ อยากเปิดพัดลม แตเ่ รา
มือเปียก อย่าดกี วา่
และสรปุ ความรู้

๕. ตัวแทนนักเรียน ๒-๓ คน ออกมา ๔. ถ้าร่างกายหรือมือเปียกนํ้า
แสดงบทบาทสมมตุ ิ เกยี่ วกบั เหตกุ ารณ์ หรือเปียกชื้น ห้ามหยิบจับ หรือ
โจรหรอื ขโมยข้นึ บ้าน และวิธปี ฏบิ ตั ิตน แตะต้องสวิตช์ ปลั๊กไฟ หรือ
เม่ือเกิดเหตุการณ์ดังกล่าว แล้ว
นักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง เครื่องใช้ไฟฟ้าที่กําลังเปิดใช้งานอยู่
จ า ก น้ั น นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย เพราะจะทําให้ถูกไฟฟ้าดูด

แ ล ะ แ ส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น เ กี่ ย ว กั บ ห้ามใช้มือที่เปียกนํ้าเปิดเครื่องใช้ไฟฟ้า
วิธีการป้องกันอันตรายจากโจรหรือ
ขโมยขึ้นบ้าน แล้วสรุปเป็นแผนภาพ ๓. อันตรายจากการที่โจรหรือขโมยขึ้นบ้าน
ความคิดบนกระดาน การที่โจรหรือขโมยเข้ามาขโมยสิ่งของในบ้าน ทําให้

ตวั อย่างแผนภาพความคดิ สูญเสียทรัพย์สินที่มีค่า และอาจถูกโจรหรือขโมยทําร้าย

ไมต่ ้อนรับ ปดิ ประตู หนา้ ต่าง ร่างกายทําให้ได้รับบาดเจ็บอีกด้วย
คนแปลกหน้า ในเวลากลางคืน การป้องกันอันตรายจากโจรหรือขโมยขึ้นบ้าน มีวิธี

ใหเ้ ขา้ บา้ น ให้เรยี บรอ้ ย การปฏิบัติ ดังนี้

๑. ไม่ต้อนรับคนแปลกหน้า หรือคนที่ไม่รู้จักให้เข้ามา
การปอ้ งกนั ในบ้าน ไม่ว่าคนนั้นจะมีข้ออ้างอย่างไร
อนั ตรายจากโจร ๒. ในเวลากลางคืน ต้องปิดประตูหน้าต่าง ลงกลอน
หรือขโมยข้ึนบา้ น ให้เรียบร้อย

๓. ฝึกเป็นคนช่างสังเกต เช่น สังเกตเห็นว่ามีคน
แปลกหน้า มาด้อม ๆ มอง ๆ แถวบ้าน หรือมีท่าทางผิดปกติ
ฝกึ เปน็ คน ต้องแจ้งให้ผู้ใหญ่ในบ้านทราบทันที
ช่างสงั เกต

146 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๑

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรียนคิดวิธีหรือประโยคปฏิเสธ เม่ือมีคนแปลกหน้าหรือคนไม่รู้จัก
มาขอเข้าภายในบ้าน จากนั้นนำ�วิธีหรือประโยคปฏิเสธที่นักเรียนคิดได้มา
แลกเปล่ียนกบั เพือ่ นในชนั้ เรียน

สุดยอดคู่มือครู 146

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๔. อันตรายจากอุบัติเหตุ ขั้นคดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้
อุบัติเหตุในบ้านที่พบได้บ่อย ๆ
เช่น ตกบันได หกล้ม มีดบาด ๖. ตัวแทนนักเรียน ๒-๓ คน ออกมา
แสดงบทบาทสมมุติเก่ียวกับอุบัติเหตุ
การป้องกันอุบัติเหตุภายในบ้าน ภายในบ้าน และวิธีปฏิบัติตนเมื่อเกิด
มีวิธีการปฏิบัติ ดังนี้ เหตกุ ารณด์ งั กลา่ ว แลว้ นกั เรยี นรว่ มกนั
การวิ่งลงบันไดอาจทำาให้ตก ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง จากนนั้ นกั เรยี น
บันไดได้รับบาดเจ็บ ร่วมกันอภิปรายและแสดงความคิดเห็น
เก่ียวกับวิธีการป้องกันอุบัติเหตุภายใน
๑. จัดเก็บสิ่งของเครื่องใช้ บ้าน แล้วสรุปเป็นแผนภาพความคิด
ให้ถูกที่ ไม่วางทิ้งเกะกะ และไม่วาง บนกระดาน
สิ่งของตามขั้นบันได เพื่อป้องกัน
การสะดุดหกล้ม ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด

ไม่วางสิ่งของเกะกะ ไม่วางของ
ตามข้นั บนั ได

การจัดเก็บสิ่งของใส่ลิ้นชักให้เรียบร้อย

๒. เช็ดถ ู ทาำ ความสะอาด การป้องกนั
บ้านอย่างระมัดระวัง เช่น ไม่ใช้ อบุ ัตเิ หตุ
ผ้าเปียกถูพื้น ยกแจกันดอกไม้ ภายในบ้าน
บนโต๊ะก่อนปัดกวาดโต๊ะ
ไม่ปีนป่าย ทำ�ความสะอาดบา้ น
๓. ไม่เล่นโลดโผนภายใน ราวบนั ได อยา่ งระมัดระวงั
บ้าน เช่น ไม่ปีนป่ายราวบันได หรือ
ไถลตัวลงจากราวบันได การทำาความสะอาดบ้าน ๗. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
อย่างระมัดระวัง โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี

ช่วยป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ • นักเรียนจะนำ�ความรู้เกี่ยวกับ
อนั ตรายภายในบา้ นไปใชใ้ นชวี ติ ประจำ�วนั
การป้องกันอันตรายทีบ่ ้านและโรงเรียน 147 ไดอ้ ยา่ งไร(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ เปน็ แนวทาง
ปอ้ งกนั และปฏบิ ตั ติ นเมอ่ื เกดิ เหตกุ ารณ์
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ต่าง ๆ)

การกระทำ�ในข้อใดช่วยปอ้ งกนั อนั ตรายภายในบา้ น อนั อตบุ รตั าิเยหจตาุ ก
๑ ซ่อมแซมเครือ่ งใช้ไฟฟ้าด้วยตนเอง
๒ เดนิ ข้นึ -ลงบันไดอยา่ งรวดเร็ว
๓ จดั วางสิ่งของใหเ้ ปน็ ระเบียบ
(เฉลย ๓ เพราะการจดั วางสง่ิ ของให้เป็นระเบยี บทำ�ใหไ้ มก่ ดี ขวางทางเดิน
หรือเดนิ สะดดุ หกล้มได้รบั บาดเจ็บ)

147 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ข้ันปฏิบัติ
St Stและสรุปความรู้
Stหลังการปฏบิ ัติ ๔. ทำากิจกรรมต่าง ๆ ด้วยความระมัดระวัง เช่น เมื่อ

๘. นกั เรยี นยกตวั อยา่ งอนั ตรายภายในบา้ น ใช้บันไดหยิบของในที่สูงต้องวางบันไดให้มั่นคง เมื่อยกของร้อน
ทเี่ คยเกดิ ขน้ึ กบั นกั เรยี นมา๑เหตกุ ารณ์ ต้องยกด้วยความระมัดระวัง

แ ล้ ว เ ส น อ แ น ว ท า ง ก า ร ป ฏิ บั ติ ต น ๕. ของเล่นทุกชิ้น เมื่อเล่น
เ พ่ื อ ป้ อ ง กั น ต น เ อ ง ใ ห้ ป ล อ ด ภั ย
โ ด ย อ อ ก แ บ บ แ ล ะ เ ขี ย น ข้ อ มู ล ใ น แล้วต้องเก็บเข้าที่ รวมทั้งต้องจัดเก็บ
แบบแผนภาพความคิด
ตัวอย่างแผนภาพความคดิ โต๊ะเก้าอี้เข้าที่ให้เรียบร้อยด้วย เพื่อ

ป้องกันอุบัติเหตุ

(เล่นกันขณะใชม้ ีด) (มีดบาด) การเก็บของเล่น ๖. ห้ามนำาอาวุธปืนมาเล่น
สาเหตุ ใส่กล่องให้เรียบร้อย เพราะอาจเกิดปืนลั่นใส่เสียชีวิตได้

(ไม่มสี มาธขิ ณะใช้มดี ) ๗. การยกของหนักต้อง
ระมัดระวัง และประมาณตนเอง
แนวทางการปอ้ งกัน
ว่าสามารถยกได้หรือไม่ ถ้าหนัก
(ใช้มดี ดว้ ยความ
ระมดั ระวงั )

แล้วนำ�ไปแลกเปลี่ยนกับเพ่ือนเพื่อ เกินไปต้องหาคนมาช่วย การยกสิ่งของให้มีขนาดเหมาะสม
ตรวจสอบความถูกต้อง
สรปุ การป้องกันอันตรายที่อาจ กับตนเอง ป้องกันสิ่งของหล่นใส่เท้า
๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ส่ิ ง ที่ เ ข้ า ใ จ
เป็นความรู้ร่วมกัน ดังนี้ เกิดขึ้นในบ้านเป็นสิ่งสำาคัญที่สมาชิก อนั ตรายต่าง ๆ
ทุกคนต้องช่วยกัน เพื่อทำาให้ปลอดภัย ปอ้ งกันได้
• การปอ้ งกนั อนั ตรายทอี่ าจเกดิ ขนึ้ จากอันตรายต่าง ๆ ถา้ เราไม่
ในบ้านเป็นสิ่งสำ�คัญท่ีสมาชิกทุกคน ประมาทนะคะ
ต้องช่วยกัน เพ่ือทำ�ให้ปลอดภัยจาก

อันตรายต่าง ๆ 148 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๑

ep 4 5ep ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณคา่
บริการสงั คม
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ และจิตสาธารณะ

๑๐. นักเรียนนำ�เสนอผลงานหน้าชั้นเรียน ๑๑. นักเรียนนำ�ความรู้เรื่อง อันตราย
จากนั้นนักเรียนร่วมกันตรวจสอบ ภายในบ้านและแนวทางป้องกันไป
ความถกู ตอ้ ง
เผยแพรแ่ กส่ มาชกิ ในครอบครวั ญาติ

หรอื ชุมชน เพอ่ื ป้องกันอนั ตรายท่ีอาจ

เกดิ ข้ึนภายในบ้าน

สุดยอดคู่มือครู 148

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กิจกรรมการเรียนรู้ พ ๕.๑ ป.๑/๑

กจิ กรรม การปอ้ งกันอันตรายที่อาจเกดิ ข้ึนภายในบ้าน
๑. ให้นักเรียนดูภาพต่อไปนี้ แล้ว
ร่วมกันอธิบายว่าอาจก่อให้เกิด
อันตรายได้อย่างไร และจะป้องกัน
อันตรายนั้นได้อย่างไร

๒. ให้นักเรียนช่วยกันเสนอแนวทางการป้องกันอันตรายภายในบ้าน (ตัวอย่างคำ�ตอบ) ใชอ้ ปุ กรณ์ทุกชนิด
โดยครูสรุปข้อมูลเป็นแผนภาพความคิดบนกระดาน ในบ้านอยา่ งระมดั ระวงั
ไมว่ ิง่ ข้ึน-ลงบันได
ตัวอย่างแผนภาพความคิด

แนวทางการป้องกัน แนวทางการ
อันตรายภายในบ้าน ปอ้ งกันอันตราย

ภายในบ้าน

การปอ้ งกนั อนั ตรายท่บี า้ นและโรงเรียน 149 เก็บของเล่นเขา้ ที่ ไม่ใช้มือเปยี กน้ํา

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ให้เรียบรอ้ ย หยิบจับเคร่อื งใช้ไฟฟา้

การปฏิบตั ติ นในขอ้ ใดเส่ยี งต่อการเกิดอันตรายในบา้ น
๑ ปดิ เตาและหวั แก๊สให้สนิทหลังใช้งานเสร็จ
๒ ถอดปลก๊ั โทรทศั นก์ ่อนเขา้ นอนทกุ คร้ัง
๓ ซ่อมเครอ่ื งใช้ไฟฟา้ ท่ชี ำ�รุดดว้ ยตนเอง
(เฉลย ๓ เพราะเม่ือพบเครื่องใช้ไฟฟ้าชำ�รุดควรแจ้งพ่อแม่ ผู้ปกครองให้ทราบ
ไมค่ วรซอ่ มดว้ ยตนเอง เพราะอาจท�ำ ใหเ้ กดิ อนั ตรายต่อชวี ติ ได)้

149 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด ๓. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น ๔ กลุ่ม เท่า ๆ กัน ให้แต่ละกลุ่ม
จับสลากเลือกอันตรายภายในบ้านกลุ่มละ ๑ อย่าง ไม่ซํ้ากัน
พ ๕.๑ ป.๑/๑ แล้วร่วมกันอภิปรายแสดงความคิดเห็นว่าอันตรายนั้นเกิดจาก
สาเหตุใดบ้าง และจะมีแนวทางการป้องกันอย่างไร โดยให้บันทึก
ข้อมูลเป็นแผนภาพก้างปลา

ตกบันได มีดบาด ผึ้งต่อย นํ้าร้อนลวก

ตัวอย่างแผนภาพก้างปลา

สาเหตุ อันตรายในบ้าน

แนวทางการป้องกัน

แนวคำ� ตอบ ค�ำ ถ�มพฒั น�กระบวนก�รคดิ
๑. อันตรายภายในบ้านส่วนใหญ่เกิดจากสาเหตุใด
๑. ความประมาท ๒. นักเรียนจะมีวิธีป้องกันอันตรายจากไฟฟ้าได้อย่างไร
๒. ขณะมอื เปยี กไมค่ วรหยบิ จบั เครอื่ งใชไ้ ฟฟา้ ๓. การไม่เก็บของเล่นให้เข้าที่จะก่อให้เกิดอันตรายได้อย่างไร
๓. อาจชน สะดุด หกลม้ ได้ ๔. ถ้าใช้มือเปียกนํ้าปิดสวิตช์จะส่งผลอย่างไร
๔. ถกู ไฟฟ้าดูด ๕. การป้องกันตนเองจากอันตรายภายในบ้านส่งผลดีอย่างไร
๕. ปลอดภยั จากอนั ตรายทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ ภายในบา้ น
150 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๑

สุดยอดคู่มือครู 150

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

อันตรายในโรงเรียน ตวั ชว้ี ดั

พ ๕.๑ ป.๑/๑
ภาระงาน/ช้ินงาน
แบบบันทึก อนั ตรายในโรงเรยี นและแนวทาง
การปอ้ งกัน

Step 1 ข้นั สงั เกต

รวบรวมขอ้ มลู

สิ่งที่ทำ�ให้เกิดอันตร�ยในโรงเรียน ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบคำ�ถาม
ดงั น้ี
การใช้ชีวิตที่โรงเรียนเราต้องทำากิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกับเพื่อน
ซึ่งต้องใช้เครื่องมือ และสิ่งของต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดอันตราย • การไถลตัวลงจากราวบันไดอาจ
แก่ตัวเราหรือเพื่อน ๆ ของเราได้หากใช้ไม่ถูกต้อง ทำ�ใหเ้ กดิ อนั ตรายอย่างไร (ตกบันได)
สิ่งที่ทำาให้เกิดอันตรายในโรงเรียน มีดังนี้
• การปีนป่ายต้นไม้อาจทำ�ให้เกิด
๑. อุปกรณ์การเรียนที่เป็น อันตรายอยา่ งไร (ตกจากที่สูง)

ของแหลมคม เช่น มีด กรรไกร • การเล่นมดี เหลาดนิ สออาจทำ�ใหเ้ กิด
อนั ตรายอยา่ งไร (ถกู มดี เหลาดนิ สอบาด)
ปากกา ดินสอปลายแหลม และ
• นำ�ไม้มาไล่ตีกันอาจทำ�ให้เกิด
วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการเรียน อันตรายอยา่ งไร (ถกู ของแข็งกระแทก)

วิชางานเกษตร เช่น จอบ เสียม • การยกของร้อนโดยไม่ระมัดระวัง
อาจทำ�ใหเ้ กดิ อันตรายอยา่ งไร
สอ้ มพรวน อุปกรณ์งานเกษตรต้องใช้อย่างระมัดระวัง
(ถกู น้ําร้อนลวก)
การปอ้ งกันอนั ตรายทีบ่ ้านและโรงเรยี น 151 • การเล่นใกล้บ่อน้ําอาจทำ�ให้เกิด

เสริมความรู้ ครูควรสอน อนั ตรายอยา่ งไร (ตกบอ่ น้าํ )
• ถ้าไม่อยากให้เกิดอันตรายดังกล่าว
ส้อมพรวน ใช้สำ�หรับการพรวนดินในแปลงปลูก หรือกระถางต้นไม้ในสวน รูปร่าง
คล้ายส้อมขนาดใหญ่ คล้ายกับคราดพรวนดินขนาดเล็ก หลังจากใช้งานให้ล้างด้วย นกั เรยี นควรปฏิบัตอิ ยา่ งไร
นา้ํ สะอาด และวางผึง่ ไว้ใหแ้ หง้ (ตัวอย่างคำ�ตอบ เล่นหรือทำ�กิจกรรม

ต่าง ๆ ด้วยความระมัดระวัง ไม่ประมาท

หรอื คึกคะนอง)
๒. นั ก เ รี ย น ศึ ก ษ า แ ล ะ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล

เกย่ี วกบั สงิ่ ทที่ ำ�ใหเ้ กดิ อนั ตรายในโรงเรยี น
และการป้องกันอันตรายในโรงเรียน
จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้ท่ี
หลากหลาย

151 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วิเคราะห์
St

และสรปุ ความรู้ ๒. เครื่องเล่นต่าง ๆ เช่น ชิงช้า ไม้กระดก ไม้ลื่น

๓. นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น ๒ กลุ่ม ๓. เศษวัสดุต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดอันตราย เช่น ไม้เสียบ-
แต่ละกลุ่มร่วมกันพิจารณาเหตุการณ์ ลูกชิ้น เศษแก้วแตกที่อาจตกอยู่ที่พื้นหรือที่สนาม
อันตรายท่ีเกิดข้ึนในโรงเรียนตามที่ ๔. ของร้อน เช่น ชามใส่อาหารร้อน กาที่มีนำ้าร้อน
ยกตัวอย่างมา มีส่ิงใดบ้างที่เป็นสาเหตุ
ข อ ง ก า ร เ กิ ด อั น ต ร า ย ใ น โ ร ง เ รี ย น ๕. บริเวณที่รก มุมอับชื้น
โดยผลดั กนั ตอบทลี ะกลมุ่ สรปุ คำ�ตอบ บริเวณซอกตึก ซึ่งอาจมีสัตว์

เป็นแผนภาพความคดิ บนกระดาน หรือแมลงมีพิษอาศัยอยู่
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ
๖. เครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ

เล่นรุนแรง เลน่ ใกลบ้ อ่ น้ํา รวมทั้งเครื่องมือและอุปกรณ์
ที่มีความร้อน
สิ่งทท่ี �ำ ให้
เกิดอนั ตราย ๗. น้ำายาและสารเคมีต่าง ๆ การยกชามใส่ของร้อนอาจทำาให้
ในโรงเรียน เกิดอันตรายถ้าไม่ระมัดระวัง
เชน่ นาำ้ ยาถูพืน้ นา้ำ ยาล้างห้องน้าำ

ใช้มีดเหลาดินสอ ปีนต้นไม้ ก�รป้องกันอันตร�ยในโรงเรียน
ไม่ระมัดระวัง การป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นในโรงเรียนสามารถ
ปฏิบัติได้ ดังนี้
วงิ่ ขึ้น-ลงบันได

๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ๑. ไม่วิ่งแข่งกันขึ้น–ลงบันได ไม่ปีนป่ายราวบันได และ
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี ไม่เล่นกันขณะเดินขึ้น-ลงบันได

• การไดร้ บั อนั ตรายทำ�ใหเ้ กดิ ผลเสยี ๒. ถ้ามีฝนตก พื้นเปียกหรือบันไดทางขึ้น-ลงลื่น ต้องเดิน
อย่างไร ด้วยความระมัดระวัง ไม่วิ่งเล่นกันในบริเวณที่พื้นลื่นหรือเปียกนำ้า

(ตัวอย่างค�ำ ตอบ ทำ�ใหเ้ กิดการบาดเจ็บ

และทำ�ให้เสยี ชวี ติ ได้) 152 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๑

• นกั เรยี นจะปฏบิ ตั ติ นในการปอ้ งกนั
ไมใ่ หเ้ กิดอนั ตรายไดโ้ ดยยดึ หลักใด

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ความระมัดระวัง

ไมป่ ระมาท ความมวี ินยั )

• ถ้านักเรียนปฏิบัติตนในการ
ป้องกันอันตรายให้ถูกต้องจะทำ�ให้
เกิดผลอยา่ งไร

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�กิจกรรมต่าง ๆ

ในชีวิตประจำ�วันได้ดีและดำ�รงชีวิต

อยา่ งปลอดภัย)

สุดยอดคู่มือครู 152

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๓. ไมป่ นี ปา่ ยขึน้ ไปเลน่ บน Step 2asean

ขน้ั คิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้

ต้นไม้หรือบนที่สูง ๆ ๕. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย แ ล ะ

๔. ใช้ของมีคม เช่น กบ การปีนป่ายต้นไม้อาจทำาให้ แสดงความคิดเห็นเก่ียวกับอันตราย
หรือมีดเหลาดินสอ ด้วยความ พลัดตกลงมาได้รับบาดเจ็บ ในโรงเรยี น จากนน้ั นกั เรยี นยกตวั อยา่ ง
ระมัดระวัง และเมื่อใช้แล้ว อันตรายในโรงเรียนท่ีเคยเกิดขึ้นกับ
ต้องเก็บให้เรียบร้อย นักเรียนมา ๑ เหตุการณ์ แล้วเสนอ
แนวทางการปฏิบัติตนเพื่อป้องกัน
๕. ไม่เดินเท้าเปล่า และ ตนเองให้ปลอดภัย โดยบันทกึ คำ�ตอบ
ไม่ทิ้งของแหลมคม เช่น ไม้เสียบลูกชิ้นลงในสนาม หรือทางเดิน
เพราะอาจเดินเหยียบทำาให้ถูกของแหลมคมนั้นทิ่มตำาได้ เปน็ แผนภาพความคดิ บนกระดาน
๖. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
๖. ไม่นำาของแหลมคม เช่น มีด หรือไม้แหลมมาเล่นกัน
เพราะอาจทำาให้เกิดอันตรายได้ โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
๗. เมื่อยกของร้อน เช่น ชามก๋วยเตี๋ยว ต้องยกด้วยความ • นักเรียนจะนำ�ความรู้เกี่ยวกับ
ระมัดระวัง เพื่อไม่ให้หกและไม่ไปชนกับคนอื่น
อันตรายในโรงเรียนไปใช้ในชีวิต
ประจำ�วนั ไดอ้ ย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ เป็นแนวทางในการ
ปอ้ งกนั การเกดิ อบุ ตั เิ หตภุ ายในโรงเรยี น)
๘. ไม่เข้าไปอยู่ในที่รกและมุมอับชื้น หรือตามซอกตึก

เพราะอาจถูกแมลงหรือสัตว์มีพิษกัดต่อย

๙. ไม่ลงไปเล่นนำ้าในสระหรือบ่อนำ้าเพราะอาจจมนำ้าได้

๑๐. สังเกตและปฏิบัติตามเครื่องหมายป้องกันอันตราย

และสัญญาณเตือนภัยหรือข้อความเตือนภัยต่าง ๆ เช่น บริเวณ
โรงเรียนที่มีการก่อสร้าง จะมีป้ายเตือนภัยว่า ห้ามเข้าเขตก่อสร้าง
เพราะถ้าเข้าไปในบริเวณที่ก่อสร้าง อาจทำาให้ได้รับอันตราย

การป้องกนั อนั ตรายท่ีบ้านและโรงเรียน 153

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การกระทำ�ในข้อใดทำ�ให้เกิดความปลอดภัยในโรงเรยี น
๑ ไกวชิงชา้ ด้วยความเรว็ สงู
๒ จบั ราวบนั ไดทกุ ครัง้ เม่ือเดนิ ขนึ้ -ลงบันได
๓ วิง่ เลน่ กบั เพ่ือนในพงหญา้ หลังโรงเรียน
(เฉลย ๒ เพราะการข้นึ -ลงบันไดทกุ คร้งั ควรจับราวบนั ได และไม่ปนี ป่ายหรอื
หลอกลอ้ กันขณะข้นึ -ลงบนั ได)

153 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St St Step 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบัติ

๗. นักเรียนสำ�รวจสถานท่ีในโรงเรียน อนั ตราย !
ที่ไม่มีความปลอดภัย ไม่ควรเข้าไป ห้ามเข้า

เล่นในสถานที่ที่เกิดอันตรายกับ

นักเรียนในโรงเรียนอยู่บ่อย ๆ แล้ว

ร่วมกันหาแนวทางป้องกันไม่ให้เกิด การเล่นในบริเวณที่โล่งแจ้งที่โรงเรียนจัดให้จะทำาให้ปลอดภัย
อนั ตรายในโรงเรยี นขน้ึ อกี โดยบนั ทกึ
ช่ื อ ส ถ า น ที่ อั น ต ร า ย ท่ี จ ะ เ กิ ด ข้ึ น สรปุ การปฏิบัติตนตามกฎระเบียบของโรงเรียน ไม่ประมาท
และแนวทางป้องกันในแบบบันทึก
แ ล้ ว นำ� ไ ป แ ล ก เ ป ล่ี ย น กั บ เ พ่ื อ น และใช้ความระมัดระวังในการทำากิจกรรมต่าง ๆ จะช่วยให้ใช้ชีวิต
เพื่อตรวจสอบความถกู ต้อง ในโรงเรยี นไดอ้ ย่างปลอดภยั

๘. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจ

เปน็ ความร้รู ว่ มกัน ดังน้ี อนรุ กั ษส์ ่ิงแวดล้อม
• การปฏิบัติตนตามกฎระเบียบ
ไม่ควรเด็ดใบไม้หรือดอกไม้ในบริเวณโรงเรียนมาเล่น เพราะ
ของโรงเรียน ไม่ประมาท และใช้ ต้นไม้บางชนิดอาจมียางที่ทำาให้เกิดอันตราย และยังเป็นการทำาลาย
ความระมัดระวังในการทำ�กิจกรรม สิ่งแวดล้อมในโรงเรียนอีกด้วย
ต่าง ๆ จะช่วยให้ใช้ชีวิตในโรงเรียน

ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั จำ�ไวว้ ่�อันตร�ย สนุกกับคำ�ศัพท์
ป้องกันได้ school (สคูล) โรงเรียน
ep 4 ถ้�ทุกคนรู้จัก
tree (ทรี) ต้นไม้
ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ ระมัดระวงั นะครบั

๙. นักเรียนนำ�เสนอผลงานหน้าช้ันเรียน
จากนั้นนักเรียนร่วมกันตรวจสอบ

ความถกู ตอ้ ง 154 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๑

5ep ขนั้ ประเมินเพือ่ เพ่มิ คุณค่า ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
บรกิ ารสังคม
และจิตสาธารณะ การเล่นกับเพอื่ นที่โรงเรยี นในขอ้ ใดทำ�ใหเ้ กิดอนั ตรายไดม้ ากทส่ี ุด
๑ เลน่ ปนี ต้นไมส้ ูง
๑๐. นกั เรยี นรว่ มกนั ทำ�ปา้ ยเตอื นอนั ตราย ๒ เลน่ ในสนามเดก็ เล่น
แล้วนำ�ไปติดตามสถานท่ีที่อาจเกิด ๓ เล่นกีฬาในสนามกฬี า
อันตรายข้ึนได้ เพื่อช่วยเตือนผู้อ่ืน (เฉลย ๑ เพราะการเลน่ ปีนต้นไมส้ ูงกบั เพอ่ื นอาจพลดั ตกและได้รับบาดเจบ็ ได)้
ให้รู้จักระมัดระวัง ไม่ประมาท และ
เกิดประโยชน์ต่อสงั คม

สุดยอดคู่มือครู 154

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

กจิ กรรมก�รเรยี นรู้ ตัวช้ีวัด

พ ๕.๑ ป.๑/๑

กจิ กรรม การปอ้ งกันอนั ตรายในโรงเรียน
๑. ให้นักเรียนทุกคนช่วยกันไปหาข้อมูลว่าในสัปดาห์ที่ผ่านมา
เกิดอันตรายอะไรภายในโรงเรียนบ้าง โดยการสอบถามเพ่ือน
นักเรียนดว้ ยกันเอง สอบถามคร ู และสอบถามครใู นห้องพยาบาล
แล้วนาำ ขอ้ มูลท่ไี ดม้ าเสนอในช้นั เรียน
๒. แบ่งกลมุ่ นักเรยี นชว่ ยกนั คดิ หาวธิ ีการป้องกันอันตรายเหลา่ นนั้
แล้วออกมานำาเสนอเป็นแผนภาพ

ตัวอย่างแผนภาพ (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ)

อันตรายในโรงเรียน วิธีการป้องกัน อนั ตรายในโรงเรียน วิธีการปอ้ งกัน
(ตกบนั ได)
(เดินขน้ึ -ลงบันได
ดว้ ยความระมัดระวัง)

คำ�ถ�มพัฒน�กระบวนก�รคดิ แนวค�ำตอบ

๑. สถานที่ใดในโรงเรียนที่อาจทำาให้เกิดอันตราย ๑. บรเิ วณบอ่ นํ้าหรอื บรเิ วณทีม่ ีหญา้ รก
๒. อุปกรณ์ชนิดใดบ้างที่นักเรียนต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง ๒. กรรไกร มีดเหลาดนิ สอ
๓. นักเรียนมีวิธีป้องกันอันตรายในโรงเรียนอย่างไร ๓. ไม่ว่งิ ข้นึ -ลงบันได ไมใ่ ช้มอื เปยี ก
๔. การปีนป่ายต้นไม้อาจทำาให้เกิดอันตรายอย่างไร ปิดสวิตช์
๕. การป้องกันอันตรายในโรงเรียนมีประโยชน์อย่างไร ๔. พลัดตกลงมาจากตน้ ไม้แขนหกั
๕. ไมเ่ กดิ อนั ตราย ไมไ่ ดร้ ับบาดเจ็บ
การปอ้ งกันอนั ตรายท่ีบา้ นและโรงเรยี น 155

155 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ช้วี ัด อันตรายจากการเล่น

พ ๕.๑ ป.๑/๒ ลักษณะการเล่นที่ดี

ภาระงาน/ชิน้ งาน การเล่นที่ให้ประโยชน์ต่อ
แผนภาพความคดิ เกย่ี วกบั สาเหตุ ผลทเ่ี กดิ ขนึ้
Stและแนวทางการป้องกนั อนั ตรายจากการเลน่ สุขภาพ ควรมีลักษณะ ดังนี้

ep 1 ข้นั สงั เกต ๑. เล่นในสนามที่มีอากาศ

รวบรวมขอ้ มูล สดชื่น ไม่มีฝุ่นละอองในอากาศ

๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สนทนา โดยตอบคำ�ถาม การเล่นในที่ที่มีอากาศบริสุทธิ์ เพือ่ ใหร้ า่ งกายไดร้ ับอากาศบรสิ ทุ ธิ์
ดังน้ี จะทำาให้จิตใจแจ่มใส
และเล่นในที่ที่มีแสงแดดอ่อน ๆ
• ในเวลาวา่ งนกั เรยี นปฏบิ ตั กิ จิ กรรม
อะไรบา้ ง เพื่อให้ร่างกายได้รับวิตามินดี ซึ่งจะช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรง

(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ อา่ นหนงั สอื เลน่ กฬี า ๒. เลือกการเล่นที่เหมาะสมกับตนเอง เช่น เล่นกีฬาฟุตบอล
กบั เพื่อน) เพราะชอบใช้กำาลังมาก เล่นพับตุ๊กตากระดาษ เพราะชอบใช้กำาลังน้อย

• การเล่นท่ีดีมีประโยชน์อย่างไร ๓. ไม่มีการพนัน หรือการแข่งขันที่มุ่งผลแพ้-ชนะจนหมดสนุก
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ร่างกายแข็งแรง และก่อให้เกิดความเครียด
เกิดความสามัคค)ี
๔. เล่นกับเพื่อนหลายคน การเล่นร่วมกันจะทำาให้เกิด
• นกั เรยี นเคยไดร้ บั อนั ตรายจากการ ไม่ควรเล่นคนเดียว เพราะการ ความสามัคคี
เลน่ หรอื ไม่ เล่นกับเพื่อน ๆ ทำาให้เกิดความ
สนุกสนาน ความสามัคคีและช่วย
(เคย/ไม่เคย) ให้ปรับตัวเข้ากับเพื่อน ๆ
• นักเรียนจะมีวิธีป้องกันอันตราย ได้ดีอีกด้วย

จากการเลน่ อยา่ งไร 156 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๑
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบเลน่ ดว้ ยความระมดั ระวงั )
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล

เกีย่ วกบั อันตรายจากการเลน่ ลกั ษณะ
การเล่นท่ีดี สาเหตุและการป้องกัน
อันตรายจากการเล่น จากหนังสอื เรียน
หรือแหลง่ การเรียนรูท้ หี่ ลากหลาย

สุดยอดคู่มือครู 156

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

ส�เหตุของอันตร�ยจ�กก�รเล่น ep 2

ข้นั คิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้

อันตรายจากการเล่น เกิดขึ้นได้ ๓. นกั เรยี นพจิ ารณาภาพบนกระดาน ดงั น้ี
จากหลายสาเหตุ ดังนี้

๑. การปีนขึ้นไปเล่นบนที่สูง
แล้วพลัดตกลงมา เช่น ปีนต้นไม้
ปีนหน้าต่าง

การปีนต้นไม้อาจทำาให้ตกลงมาได้รับบาดเจ็บ

๒. การเล่นที่รุนแรงหรือไม่เล่นตามกฎ กติกา ทำาให้เกิด จากนั้นนักเรียนร่วมกันอภิปรายและ
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำ�ถาม
การทะเลาะหรือชกต่อยกัน ดงั น้ี
• จากภาพ นักเรียนกำ�ลังเล่น
๓. การไม่ใส่รองเท้าวิ่งเล่น กจิ กรรมใด
ทำาให้ถูกของแหลมหรือของมีคม (เล่นฟุตบอล)
บาดหรือทิ่มตำา เช่น เหยียบเศษแก้ว
• นักเรียนที่นั่งอยู่มีอาการเป็น
ไม้เสียบลูกชิ้น อยา่ งไร

การไม่สวมรองเท้าวิ่งเล่นทำาให้ (มบี าดแผลที่ฝ่าเทา้ )
เหยียบเศษแก้วเกิดบาดแผล • สาเหตุที่นักเรียนในภาพได้รับ

๔. การเล่นกลางแดดจัด อนั ตรายมาจากอะไร
หรือใช้กำาลังมากเกินไป ทำาให้ (ไมส่ วมรองเท้าขณะเล่น)
เป็นลม ๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่า

การเป็นลมจากการเล่นกลางแดดจัด เพราะเหตุใดจึงต้องมีกติกาในการเล่น

ต่าง ๆ และหากไม่ปฏิบัติตามกติกา

การป้องกนั อนั ตรายท่ีบ้านและโรงเรยี น 157 จะเกิดอะไรข้ึน แล้วร่วมกันสรุปเป็น

เสริมความรู้ ครูควรสอน ความคดิ รวบยอด

อาการเปน็ ลม มี ๒ ลักษณะ คอื
• เป็นลมธรรมดา ผู้ป่วยจะมีอาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด หน้าซีด ปากซีด ชีพจรเบาเร็ว ตัวเย็น การปฐมพยาบาลทำ�ได้โดย
ห้ามไม่ให้มุงดูผู้ป่วย พาเข้าที่ร่มที่อากาศถ่ายเท คลายเสื้อผ้าให้หลวม และให้ดมแอมโมเนียหอม จัดท่านอนผู้ป่วยให้ศีรษะต่ํา
ยกเท้าสูง และใช้ผ้าชุบน้ําเย็นเช็ดตามหน้าผาก มือและเท้า แต่ถ้าผู้ป่วยมีอาการหายใจผิดปกติ ให้ผู้ป่วยนอนตะแคงไปข้างใด
ข้างหนึ่ง ลว้ งเอาส่งิ แปลกปลอมในปากออกใหห้ มด และชว่ ยผายปอด
• เป็นลมแดด ผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะ ต่อมาเวียนศีรษะ กระหายน้ํา หน้าแดงและร้อน ชีพจรเต้นแรงเร็ว หายใจลึกเร็ว
การปฐมพยาบาลทำ�ได้โดยรีบนำ�ผู้ป่วยเข้าที่ร่ม และมีอากาศถ่ายเทสะดวก จากนั้นคลายเสื้อผ้าให้หลวม เช็ดตัวด้วยนํ้าเย็น
ให้ด่ืมนํ้าเยน็ แตถ่ ้าอาการไมด่ ขี นึ้ ใหน้ ำ�สง่ โรงพยาบาล

157 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์
St

และสรปุ ความรู้ ๕. การเล่นในสถานที่ที่อันตราย เช่น ใกล้ถนน ที่รกทึบ

๕. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง ใกล้สถานที่ก่อสร้าง ใกล้แม่นำ้าลำาคลอง
ความคดิ เหน็ โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี ๖. การเล่นที่ใช้อุปกรณ์แหลมคมหรือเสี่ยงต่ออันตราย
• อุปกรณ์หรือส่ิงของแหลมคมใด เช่น ไม้แหลม ปืนอัดลม

ไม่ควรนำ�มาใชเ้ ล่นกบั เพอ่ื น ก�รป้องกันอันตร�ยจ�กก�รเล่น

(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ มดี กรรไกร

ไม้เสยี บลูกชิ้น) การป้องกันอันตรายที่เกิดจากการเล่นปฏิบัติได้ ดังนี้
• สถานท่ีใดในโรงเรียนท่ีเหมาะ
๑. เลน่ ในทีท่ ีป่ ลอดภยั
สำ� ห รั บ เ ล่ น กั บ เ พ่ื อ น แ ล ะ ไ ม่ เ สี่ ย ง ในสนามของโรงเรียน หรือ
ต่ออนั ตราย สถานที่ที่จัดไว้สำาหรับให้

(ตัวอย่างคำ�ตอบ สนามเด็กเล่น

ในโรงเรียน) เด็กเล่น ไม่เล่นในที่ที่อาจ
• ถ้าไม่อยากได้รับอันตรายจาก
เกิดอันตราย เช่น บนถนน
การเล่นนักเรียนจะป้องกันโดยยึด
หลักปฏบิ ัตใิ ด ใกล้สระนำ้า บนรถ ในสนาม การเล่นในสนามโรงเรียน
ที่มีนำ้าท่วมขัง ช่วยให้เกิดความปลอดภัย
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ความระมัดระวัง
๒. เล่นตามกฎ กติกา ไม่เล่นรุนแรง ไม่เอาเปรียบเพื่อน ๆ
ไม่ประมาท)
๖. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า และไม่มุ่งผลแพ้-ชนะจนเกิดการทะเลาะกัน

โดยนักเรียนบอกเกมหรือกิจกรรม ๓. เลือกเล่นในสิ่งที่ตนทำาได้หรือถนัด และเล่นในสิ่งที่
ท่ีชอบเล่นกับเพื่อนในเวลาว่าง และ
อธบิ ายวธิ กี ารเลน่ เกมหรอื กจิ กรรมนนั้ เหมาะสมกับวัยของตน
ให้ปลอดภัยมากข้ึน แล้วสรุปเป็น
ความคิดรวบยอด ๔. ไม่เล่นวิ่งขึ้น-ลงบันได และไม่ปีนป่ายบันได เพราะอาจ

ทำาให้พลัดตกบันได

158 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๑

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การเล่นในข้อใดมโี อกาสเกดิ อนั ตรายมากทส่ี ดุ
๑ เลน่ วงิ่ ไลจ่ บั ในช้นั เรียน
๒ เลน่ ปีนหนา้ ต่างแขง่ กบั เพ่ือน
๓ เลน่ เคร่อื งเล่นในสนามเด็กเล่น
(เฉลย ๒ เพราะการปีนหน้าตา่ งอาจท�ำ ให้พลดั ตกลงมาและอาจได้รบั บาดเจ็บได้)

สุดยอดคู่มือครู 158

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๕. ไม่ไปเล่นในที่รก St St St asean
หรือซอกมุมอับทึบ
๖. ห้ามซ่อมแซม ep 3 ข้นั ปฏบิ ัติ
ของเล่นที่ใช้ไฟฟ้าด้วย และสรปุ ความรู้
ตนเอง หลงั การปฏิบตั ิ

การเล่นในที่รกทึบอาจทำาให้ ๗. นั ก เ รี ย น เ ลื อ ก เ ห ตุ ก า ร ณ์ ที่ นั ก เ รี ย น เ ค ย
โดนแมลงกัดต่อย ได้รับอุบัติเหตุหรืออันตรายจากการเล่น
๑ เหตกุ ารณ์ แลว้ บอกสาเหตุ ผลทเ่ี กดิ ขนึ้
๗. ใช้อุปกรณ์การเล่นที่ไม่เสี่ยงต่ออันตราย และแนวทางการป้องกันอันตรายจาก
๘. ไม่แย่งกันเล่นเครื่องเล่น เช่น ชิงช้า ม้าหมุน กระดาน- การเล่น บันทึกในแผนภาพความคิด
หก และควรเล่นด้วยความระมัดระวังเพราะอาจพลัดตกได้รับ แล้วนำ�ไปแลกเปลี่ยนกับเพ่ือนเพ่ือ
บาดเจ็บ ตรวจสอบความถูกต้อง ดงั ตัวอยา่ ง

(ไกวชงิ ชา้ แรง) ผลทีเ่ กดิ ขึ้น

สาเหตุ (ตกชิงช้า) (ได้รบั บาดเจบ็
(ไกวชงิ ช้า เกดิ รอยฟกช�ำ้ํ )

แขง่ กบั เพ่ือน) แนวทางการปอ้ งกัน

สรปุ การเล่นทำาให้เกิดความสนุกสนาน จิตใจร่าเริงแจ่มใส (ไกวชิงชา้ ด้วยความ
แต่การเล่นก็อาจก่อให้เกิดอันตรายได้ ถ้าเล่นไม่ถูกต้องหรือ ระมดั ระวัง)
เล่นรุนแรงเกินไป ดังนั้นจึงต้องเล่นด้วยความระมัดระวังและ
เล่นอย่างเหมาะสม เพื่อให้ไม่เกิดอันตราย ๘. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ที่ เ ข้ า ใ จ
เป็นความรรู้ ว่ มกนั ดังนี้
เว็บไซต์แนะน�ำ
• การเล่นทำ�ให้เกิดความสนุกสนาน
๘ จุดอันตรายในโรงเรียน www.thaihealth.or.th จิตใจร่าเริง แจ่มใส แต่การเล่นก็อาจ
ก่อให้เกิดอันตรายได้ถ้าเล่นไม่ถูกต้อง
หรือเล่นรุนแรงเกินไป ดังนน้ั จงึ ต้องเลน่
ด้วยความระมัดระวังและเล่นอย่าง

epเห4มาะสมเพ่ือไมใ่ ห้เกิดอันตราย

การป้องกันอันตรายทบ่ี า้ นและโรงเรยี น 159 ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ

เสริมความรู้ ครูควรสอน ๙. นักเรียนนำ�เสนอผลงานหน้าช้ันเรียน
จากน้ันนักเรียนร่วมกันตรวจสอบ
กระดานหก หรือ ไม้กระดก เป็นเครื่องเล่นอย่างหน่ึงสำ�หรับเด็ก นิยมติดต้ังไว้ ความถกู ตอ้ ง
ในสนามเดก็ เล่น ประกอบด้วยคานเตี้ย ๆ มไี มก้ ระดานแคบ ยาว ๑ แผ่น วางขวาง
บนคาน ทำ�ให้ปลายสองด้านโยกข้ึนลงได้ ท่ีปลายไม้เป็นท่ีสำ�หรับน่ังให้เด็ก 5ep ข้ันประเมินเพ่อื เพม่ิ คุณค่า
เล่นโล้ขึ้นลงสลับข้างกัน บางท่ีทำ�เป็นที่นั่งไว้บริเวณปลายของกระดานหก นับเป็น บริการสังคม
เคร่อื งมือที่ใช้หลกั การของคาน และจติ สาธารณะ

๑๐. นักเรียนนำ�ความรู้เก่ียวกับอันตราย
จากการเล่นไปแนะนำ�เพ่ือน น้อง หรือ
คนในชุมชนเพ่ือป้องกันอันตรายจาก
การเลน่ ที่อาจจะเกิดขนึ้
159 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด กจิ กรรมก�รเรียนรู้

พ ๕.๑ ป.๑/๒ กิจกรรม การปอ้ งกันอันตรายจากการเลน่

๑. ให้นักเรียนเขียนกิจกรรมการเล่นที่ตนเองชื่นชอบประมาณ
๕-๖ อย่าง โดยเรียงจากการเล่นที่ชอบมากที่สุดเป็นอันดับ
แรก แล้วลำาดับที่ชอบรองลงมาเรื่อย ๆ

๒. ให้นักเรียนออกมาเล่าวิธีการป้องกันอันตรายจากการเล่น
ที่ตนเองชอบตามที่ได้เขียนไว้ในข้อที่ ๑.

๓. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายการป้องกันอันตรายจาก
การเล่น เพื่อนำาไปใช้เป็นแนวทางปฏิบัติของนักเรียนต่อไป

แนวคำ� ตอบ ค�ำ ถ�มพัฒน�กระบวนก�รคดิ

๑. เล่นรุนแรง ใช้อุปกรณ์การเล่นที่แหลมคม ๑. สาเหตุที่ทำาให้เกิดอันตรายจากการเล่น มีอะไรบ้าง
เลน่ ในสถานท่ีทไี่ ม่เหมาะสม ๒. การเล่นในสถานที่ใดอาจทำาให้เกิดอันตราย
๓. นักเรียนมีวิธีป้องกันอันตรายจากการเล่นอย่างไร
๒. ทมี่ ีหญ้ารก บนถนน ใกล้บอ่ น้าํ ๔. การเล่นตามกฎ กติกา จะส่งผลอย่างไร
สถานท่ีก�ำ ลงั กอ่ สร้าง ๕. การป้องกันอันตรายจากการเล่นส่งผลดีอย่างไร
๓. เล่นตามกฎ กติกา ไม่เล่นรนุ แรง
๔. ทำ�ให้เล่นไดป้ ลอดภัย สนุกสนาน 160 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๑
ไมท่ ะเลาะกบั เพอื่ น
๕. ท�ำ ใหเ้ ลน่ ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั รา่ งกายแขง็ แรง

ไม่บาดเจบ็ สนุกสนาน

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปอ้ งกนั อนั ตรายจากการเล่นควรปฏิบตั ิตามขอ้ ใด
๑ เล่นกับเพือ่ นทส่ี นิทเท่านัน้
๒ เลน่ โดยมงุ่ ชยั ชนะในการเล่น
๓ เล่นในสถานทท่ี ีจ่ ดั ไว้ใหส้ ำ�หรับเด็กเลน่
(เฉลย ๓ เพราะท่โี รงเรียนจะจัดสถานที่หรือเครอ่ื งเล่นทเี่ หมาะสมกับวยั ไวส้ ำ�หรับการเลน่
ของนกั เรยี น ซึง่ จะอยใู่ นความดแู ลของครใู นโรงเรียน หากเกิดอันตรายครูสามารถชว่ ยเหลือ
ได้ทนั เวลา)

สุดยอดคู่มือครู 160

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

การขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุร้ายที่บ้านและโรงเรียน ตัวชว้ี ดัSt

บุคคลที่ควรขอคว�มช่วยเหลือ พ ๕.๑ ป.๑/๓
๑. พ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือผู้ใหญ่ในบ้าน เมื่อมีเหตุร้าย
หรืออันตรายเกิดขึ้นที่บ้าน ภาระงาน/ชิ้นงาน
๒. ครู เม่ือพบเห็นหรือเกิดเหตุร้าย ภาพวาดระบายสี อันตรายและการขอ
ขณะอยทู่ ีโ่ รงเรียน ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ เ มื่ อ เ กิ ด เ ห ตุ ร้ า ย ที่ บ้ า น
และโรงเรยี น
๓. ตำารวจ และเจ้าหน้าท่ีที่มีหน้าที่
รับผิดชอบความปลอดภัยของประชาชน ep 1 ขั้นสังเกต
๔. เพื่อนบ้าน และผู้ใหญ่ที่รู้จัก การขอความช่วยเหลือ
และเห็นว่าสามารถให้ความช่วยเหลือได้ จากครูเมื่อได้รับอันตราย รวบรวมข้อมูล

ที่โรงเรียน ๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สนทนา โดยตอบคำ�ถาม
ดังนี้
คำ�พูดและท่�ท�ง ขอคว�มช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุร้�ย
การใช้คำาพูดและแสดงท่าทางขอความช่วยเหลือทำาได้ ดังนี้ • นักเรียนเคยได้รับอันตรายท่ีบ้าน
หรือโรงเรยี นหรอื ไม่
๑. เมื่อเกิดเหตุร้าย ควรร้องตะโกนให้พ่อแม่ผู้ปกครอง
หรือครูได้รับรู้และช่วยเหลือ (เคย/ไมเ่ คย)
๒. การพูดขอความช่วยเหลือ ต้องพูดให้ชัดเจนว่า เหตุร้าย • อันตรายท่ีได้รับนั้นคืออะไร
ที่เกิดขึ้นคืออะไร เกิดขึ้นที่ไหน เกิดขึ้นอย่างไร มีใครได้รับ
บาดเจ็บบ้าง และการบาดเจ็บนั้นเป็นอย่างไร (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ ถกู มดี บาดนวิ้ หกลม้ )
• เมื่อเกิดอันตราย นักเรียนขอ
การป้องกนั อนั ตรายทบ่ี า้ นและโรงเรยี น 161
ความช่วยเหลือจากใคร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ พ่อแม่ ผู้ปกครอง

ครู และเพือ่ น)
• ถ้ า เ จ็ บ ค อ ไ ม่ ส า ม า ร ถ พู ด ข อ

ความช่วยเหลือได้ นักเรียนจะทำ�
อยา่ งไร
( ตั ว อ ย่ า ง คำ � ต อ บ โ บ ก มื อ ข อ
ความชว่ ยเหลอื )
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับการขอความช่วยเหลือเม่ือ
เ กิ ด เ ห ตุ ร้ า ย ที่ บ้ า น แ ล ะ โ ร ง เ รี ย น
จากหนงั สอื เรยี นหรอื แหลง่ การเรยี นรทู้ ี่
หลากหลาย

161 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21St ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์ ไดจ้ ะ้ เดย๋ี วแม่ แมค่ รบั ผมหกลม้ เข�่ ถลอก
จะท�ำ แผลใหน้ ะ แมช่ ว่ ยท�ำ แผลใหผ้ มดว้ ย
และสรปุ ความรู้
นะครบั
๓. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๔ กลุ่ม แสดง
บทบาทสมมุติ การเกิดเหตุร้ายที่บ้าน
และโรงเรียนและการแสดงคำ�พูดและ

ท่าทางการขอความช่วยเหลือ โดยให้

แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนกลุ่มออกมา

จบั สลากเลือกสถานการณ์ ดงั นี้

• วง่ิ เลน่ ใกลต้ น้ ไมท้ มี่ ผี งึ้ จงึ โดนตอ่ ย การพูดขอความช่วยเหลือที่ชัดเจนจะได้รับการช่วยเหลือที่ถูกต้อง
• โดนนํา้ ร้อนท่ตี ้งั อยู่บนเตาลวก
• โดนมดี เหลาดินสอบาดทโี่ รงเรียน ๓. แสดงท่าทางประกอบ เพื่อให้ผู้ที่จะขอความช่วยเหลือ
• วิ่งชนกับเพ่ือนท่ีระเบียงโรงเรียน เข้าใจได้ชัดเจน และให้ความช่วยเหลือได้อย่างถูกต้อง
๔. การขอความช่วยเหลือทาง
หวั แตก โทรศัพท์สามารถทำาได้ โดยหมุน
๔. แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม แ ส ด ง บ ท บ า ท ส ม มุ ติ หมายเลข ๑๙๑ เพื่อขอความ
ช่วยเหลือเร่งด่วน
การเกดิ เหตรุ า้ ยทบ่ี า้ นและโรงเรยี นตาม
สถานการณ์ที่กลุ่มตนเองได้รับ แสดง
ทา่ ทางและคำ�พดู เพอ่ื ขอความชว่ ยเหลอื

ให้ถูกต้อง โดยมีเพ่ือนกลุ่มอ่ืน ๕. ใช้ท่าทางในการขอความ
คอยตรวจสอบความถกู ตอ้ ง แลว้ รว่ มกนั ช่วยเหลือ เมื่ออยู่ห่างไกลจากผู้ที่
สรุปเป็นเทคนิคการขอความช่วยเหลือ จะขอความช่วยเหลือ เช่น โบกมือ การขอความช่วยเหลือ
ของตนเอง เมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือ โดยโทรศัพท์แจ้ง ๑๙๑
เหตุร้ายต่าง ๆ โดยสรุปข้อมูลลงใน
แผนภาพความคิดบนกระดาน หรือใช้ผ้าเช็ดหน้าโบกขอความช่วยเหลือ หรือตะโกนขอความ
๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า ช่วยเหลือด้วยเสียงดัง ๆ
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี
• เม่ือนักเรียนเห็นคนกำ�ลังขอ 162 สุขศึกษาและพลศกึ ษา ป.๑
ความช่วยเหลือ นักเรียนจะช่วยเหลือ
หรือไม่ เพราะเหตใุ ด รอบรู้อาเซียนและโลก
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ช่วยเหลือ เพราะเขา
อาจได้รับเหตอุ นั ตรายถงึ ชีวิต) asean
แล้วสรุปเปน็ ความคิดรวบยอด
หมายเลขโทรศัพท์ หากเกดิ เหตฉุ กุ เฉนิ ในประเทศสมาชิกอาเซียน

บรูไนดารสุ ซาลาม หมายเลข ๑๙๑ เมียนมา หมายเลข ๑๙๑

กัมพูชา หมายเลข ๑๒๓ ฟลิ ิปปนิ ส์ หมายเลข ๑๑๗

อินโดนเี ซีย หมายเลข ๑๙๑ สงิ คโปร์ หมายเลข ๙๙๙

ลาว หมายเลข ๑๙๑ ไทย หมายเลข ๑๙๑

มาเลเซีย หมายเลข ๙๙๙ เวียดนาม หมายเลข ๑๑๕

สุดยอดคู่มือครู 162

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

St ขนั้ ปฏบิ ัติ
St St และสรปุ ความรู้
ส รปุ การขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุร้ายหรือ หลงั การปฏิบัติ
อันตรายเป็นสิ่งสำาคัญ เพราะจะช่วยให้ได้รับการช่วยเหลือ
อย่างรวดเร็วและถูกต้อง ๖. นักเรียนเลือกเหตุการณ์ท่ีนักเรียน
เ ค ย ไ ด้ รั บ อั น ต ร า ย ห รื อ อุ บั ติ เ ห ตุ
จากท่ีบ้านหรือโรงเรียน ๑ เหตุการณ์

แล้ววาดภาพระบายสีพร้อมท้ังบอก

รอบร้อู �เซียน อั น ต ร า ย ห รื อ อุ บั ติ เ ห ตุ ท่ี เ กิ ด ขึ้ น
คืออะไร เกิดขึ้นที่ใด และคำ�พูดที่
คำาว่า ...อยู่ไหน ในภาษาอาเซียน นักเรียนใช้ขอความช่วยเหลือ แล้วนำ�
ภาษาพม่า พูดว่า ...แบ หม่า เหล ไปแลกเปล่ียนกับเพื่อนเพื่อตรวจสอบ
ภาษาลาว พูดว่า ...ยู่ใส ความถูกตอ้ ง ดงั ตวั อยา่ ง

อ�ชีพน�่ รู้ (ตวั อย่างภาพ เด็กปอกผลไมแ้ ล้วโดนมีดบาดนว้ิ มอื )
อันตรายหรอื อุบตั ิเหตุที่เกดิ ข้ึน คือ (มีดบาดนิ้วมอื )
ตำารวจ (อ่านว่า ตำา-หรวด) คือ ผู้ที่มีหน้าที่ให้ความช่วยเหลือ

แก่ประชาชน เมื่อมีเหตุร้ายเกิดขึ้น และมีหน้าที่จับผู้ร้าย โจรหรือ
ขโมย และดูแลรักษาความสงบเรียบร้อยในสังคม

police สนกุ กบั ค�ำ ศพั ท์ ตำารวจ เกิดข้นึ ท ่ี (บา้ น)
teacher (พะลีส) ครู คำ�พูดที่ใชข้ อความชว่ ยเหลือเมื่อเกดิ เหตรุ ้าย
(ที เชอะ)
(แมค่ ะหนูโดนมดี บาดเป็นแผลที่นิว้ แมช่ ว่ ยท�ำ แผล

ใหด้ ้วยคะ่ )

๗. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ส่ิ ง ที่ เ ข้ า ใ จ

เปน็ ความรู้ร่วมกัน ดงั น้ี

• การขอความช่วยเหลือเม่ือเกิด

การป้องกันอันตรายทบี่ า้ นและโรงเรยี น 163 เหตุร้ายหรืออันตรายเป็นส่ิงสำ�คัญ

เพราะจะช่วยให้ได้รับการช่วยเหลือ

5ep ขน้ั ประเมนิ เพ่อื เพิ่มคุณคา่ อย่างรวดเรว็ และถูกต้อง
บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ ep 4

๙. นั ก เ รี ย น นำ� ค ว า ม รู้ เ กี่ ย ว กั บ ก า ร ข อ ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ

ความช่วยเหลือเม่ือเกิดเหตุร้ายท่ีบ้าน ๘. นักเรียนออกมานำ�เสนอผลงาน
และโรงเรียนไปแนะนำ�เพื่อนหรือสอน หน้าชั้นเรียน จากน้ันนักเรียนร่วมกัน
น้องใหป้ ฏิบัตติ นไดอ้ ย่างถูกต้อง
ตรวจสอบความถกู ต้อง

163 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวชี้วัด กิจกรรมพัฒน�ก�รอ่�น

พ ๕.๑ ป.๑/๓

ให้นักเรียนอ่านคำาและความหมายของคำาต่อไปนี้

คาำ ศัพท์ คาำ อา่ น ความหมาย

ประมาท ประ-หมาด ขาดความรอบคอบ ขาดความระมัดระวัง
เพราะทะนงตัว

อันตราย อัน-ตะ-ราย เหตุที่อาจทำาให้ถึงแก่ความตายหรือพินาศ

อุบัติเหตุ อุ-บัด-เหด เหตุที่เกิดขึ้นโดยไม่คาดคิด
อุ-บัด-ติ-เหด ความบังเอิญเป็น

กิจกรรมก�รเรียนรู้

กจิ กรรม การขอความช่วยเหลอื เมือ่ เกดิ เหตุร้ายหรืออันตราย
๑. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มตามความเหมาะสม และคิดการแสดง
บทบาทสมมุติการเกิดเหตุร้ายที่บา้ นหรือโรงเรียน และแสดง
วิธีการขอความช่วยเหลือ
๒. ให้นักเรียนเขียนบุคคลที่จะขอความช่วยเหลือหากเกิด
เหตุร้ายหรืออันตรายที่บ้านและโรงเรียน โดยทำาเป็นตาราง
ดังตัวอย่าง

164 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๑

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การสอ่ื สารเพอื่ ขอความชว่ ยเหลอื เมอ่ื เกิดเหตุร้ายมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
๑ ช่วยป้องกันการเกิดอุบัตเิ หตคุ รัง้ ต่อไป
๒ ไดร้ บั การช่วยเหลือทีถ่ กู วิธีและรวดเรว็
๓ หายจากอาการบาดเจบ็ ทันที
(เฉลย ๒ เพราะการสอ่ื สารท�ำ ใหผ้ อู้ น่ื ทราบวา่ เราประสบเหตรุ า้ ยแลว้ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื ได้
ถูกวิธี รวดเร็ว และทันเวลา)

สุดยอดคู่มือครู 164

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

(ตัวอย่างค�ำ ตอบ)

บุคคลทีจ่ ะขอความชว่ ยเหลอื หากเกดิ เหตรุ ้าย
หรอื อันตราย
บคุ คลทีจ่ ะขอความชว่ ยเหลอื หากเกดิ เหตุร้ายหรอื อนั ตราย ทบ่ี ้าน ทโ่ี รงเรยี น
ท่ีบา้ น ทโี่ รงเรยี น

(พอ่ แม่ ผปู้ กครอง พี่) (ครูภารโรงเพ่อื นรนุ่ พ่)ี

๓. ให้นักเรียนเขียนประโยคขอความช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุร้าย ตัวชี้วัด
ทีบ่ า้ นหรือโรงเรยี นตามสถานการณท์ ี่กำาหนดให ้ สถานการณ ์
ละ ๑ ประโยค แล้วออกมานำาเสนอหน้าชั้นเรียน พ ๕.๑ ป.๑/๓
สถานการณ์
● ถูกนำ้าร้อนลวกที่บ้าน ● มีดบาดนิ้วมือ (ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ) โบกมอื
● ตกบันไดที่โรงเรียน ● ลื่นล้มในห้องนำ้าโรงเรียน ให้เห็น
๔. ให้นักเรียนทั้งชั้นช่วยกันสรุปวิธีปฏิบัติตนในการขอความ ตะโกนขอความ
ช่วยเหลือเมื่อเกิดเหตุร้าย เป็นแผนภาพความคิด ชว่ ยเหลือ

ตัวอย่างแผนภาพความคิด วธิ ีขอ
ความช่วยเหลอื
วิธีขอความช่วยเหลือ เม่ือเกดิ เหตรุ ้าย
เมื่อเกิดเหตุร้าย
บอก โทรศพั ท์
การป้องกันอันตรายทบ่ี า้ นและโรงเรยี น 165 คนข้างบ้าน เรยี ก ๑๙๑

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ถา้ นักเรียนหกลม้ ลกุ ขนึ้ เดนิ ไมไ่ หวควรใชค้ ำ�พดู ขอความชว่ ยเหลอื อย่างไร
๑ “ช่วยด้วยครับ ผมเจ็บจังเลยครบั ”
๒ “ผมเจ็บมากแลว้ ครับ ชว่ ยผมดว้ ย”
๓ “ใครก็ไดช้ ่วยผมดว้ ย ผมหกล้มลุกขนึ้ เดินไม่ไดค้ รับ”
(เฉลย ๓ เพราะการขอความชว่ ยเหลอื ควรใชค้ �ำ พดู สอ่ื สารทช่ี ดั เจนเพอื่ ความรวดเรว็
ในการช่วยเหลือและสามารถช่วยเหลือไดอ้ ย่างถกู วิธี)

165 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด

พ ๕.๑ ป.๑/๓ ๕. ให้นักเรียนช่วยกันอภิปรายเกี่ยวกับประโยชน์ของการ
ขอความช่วยเหลือ เมื่อเกิดเหตุร้ายอย่างถูกวิธี สรุปข้อมูล
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ) เป็นแผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง

รูส้ กึ ปลอดภยั เหตรุ ้ายบรรเทา ประโยชน์ของการ
ความรุนแรง ขอความช่วยเหลือ
เมื่อเกิดเหตุร้าย
ประโยชนข์ อง
การขอความช่วยเหลอื อย่างถูกวิธี

เมือ่ เกิดเหตุร้าย
อย่างถกู วิธี

ได้รับการช่วยเหลอื คำ�ถ�มพฒั น�กระบวนก�รคดิ
อยา่ งถกู วธิ ี
๑. หากเกิดอุบัติเหตุในบ้าน นักเรียนจะขอความช่วยเหลือ
แนวคำ� ตอบ จากบุคคลใดได้บ้าง
๒. หากนักเรียนโดนนำ้าร้อนลวกที่บ้านจะมีวิธีร้องขอความ
๑. พ่อแม่ ผู้ปกครอง พี่ ญาติ ช่วยเหลืออย่างไร
๒. บอกพอ่ แม่ ผู้ปกครอง หรือคนท่อี ยู่ใกล้ๆ ๓. ถ้าเพื่อนได้รับอุบัติเหตุที่โรงเรียนและไม่สามารถ
๓. วิ่งไปบอกครหู รือผู้ใหญใ่ นโรงเรยี น เคลื่อนที่ได้ นักเรียนควรปฏิบัติอย่างไร
๔. โทรศัพท์ไปท่ีหมายเลข ๑๙๑ หรือแจ้ง ๔. เมื่อพบเจออุบัติเหตุรถชนกันมีผู้ได้รับบาดเจ็บ นักเรียน
ผูใ้ หญท่ อ่ี ยู่บริเวณนั้นให้ชว่ ยเหลอื จะมีวิธีขอความช่วยเหลืออย่างไร
๕. ตะโกนขอความช่วยเหลอื โดยบอก ๕. การขอความช่วยเหลือที่ถูกต้องจะต้องทำาอย่างไร
เหตุร้าย หรอื อาการใหช้ ัดเจน

166 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๑

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การเลน่ ในสถานทีใ่ ดก่อให้เกดิ อนั ตรายไดม้ ากท่ีสุด
๑ สนามเด็กเลน่
๒ ในช้ันเรยี น
๓ ริมถนน
(เฉลย ๓ เพราะการเลน่ บริเวณริมถนนหรือทางเดนิ เท้าอาจได้รบั อุบัติเหตจุ ากรถ
ทีส่ ัญจรไปมา)

สุดยอดคู่มือครู 166

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ผังสรปุ ส�ระส�ำ คญั การใชอ้ ุปกรณก์ ารเรยี นทแ่ี หลมคม การเลน่ กบั
สงิ่ ทที่ าำ ใหเ้ กดิ อนั ตรายในบา้ น ไดแ้ ก่ อนั ตราย เพ่ือนและการทำากิจกรรมต่าง ๆ ในโรงเรียน
จากไฟฟา้ โจรหรอื ขโมยขน้ึ บา้ น และอบุ ตั เิ หตุ อาจทำาให้เกิดอันตรายได้ การป้องกันอันตราย
ตา่ ง ๆ ซง่ึ การปฏิบัตติ นด้วยความไมป่ ระมาท ในโรงเรยี นทาำ ไดโ้ ดยการใชอ้ ปุ กรณต์ า่ ง ๆ อยา่ ง
ใชส้ งิ่ ของเครอ่ื งใชภ้ ายในบา้ นอยา่ งถกู วธิ ี และ ถูกวิธี เล่นกับเพ่ือนอย่างเหมาะสมตามกฎ
ระมดั ระวงั ในการทาำ กจิ กรรมในบา้ น จะชว่ ยให้ กติกา ข้อตกลง หลีกเล่ียงการเล่นในสถานท่ี
เกดิ ความปลอดภัย เส่ยี งต่ออนั ตราย

อันตราย อันตราย
ภายในบ้าน ภายในโรงเรียน

การป้องกัน
อันตรายที่บ้าน
และโรงเรียน

การขอความช่วยเหลือเม่ือเกดิ อนั ตราย
เหตุรา้ ยท่ีบา้ นและโรงเรยี น จากการเล่น

เมอ่ื เกดิ เหตรุ า้ ยหรอื อนั ตรายกบั ตนเอง ตอ้ ง การเล่นในสถานทที่ ่ีไมเ่ หมาะสม ใช้อุปกรณ์การ
รีบขอความช่วยเหลือจากบุคคลที่อยู่บริเวณ เล่นท่ีแหลมคม เล่นรุนแรง ไม่เล่นตามกติกา
นน้ั ดว้ ยการตะโกนเสยี งดงั และพดู ขอความ ทำาให้เกิดอันตรายได้ การป้องกันอันตรายจาก
ช่วยเหลืออย่างชัดเจน หากพูดไม่ได้ต้อง การเล่นทำาได้โดยเล่นในสถานท่ีที่เหมาะสม
แสดงทา่ ทางประกอบให้ผู้ช่วยเหลอื รบั รู้ ปลอดภัย เล่นตามกฎ กติกา ไมใ่ ช้กาำ ลังรนุ แรง
ใช้อปุ กรณก์ ารเลน่ ทเ่ี หมาะสมกบั การเล่น

การปอ้ งกนั อันตรายทบี่ ้านและโรงเรยี น 167

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปฏบิ ัติตนในข้อใดทำ�ใหเ้ กดิ อันตรายในบา้ น
๑ บอกพ่ใี หห้ ยิบของบนท่ีสูงมาให้
๒ เล่นซอ่ นหากบั นอ้ งในหอ้ งเก็บของ
๓ เดนิ จับราวบันไดขณะเดินข้ึน-ลง
(เฉลย ๒ เพราะในห้องเก็บของรก มืด มีส่งิ ของหลายอย่าง อาจมแี มลงหรอื สัตว์มพี ิษ
อาศัยอยู่ และอาจมาท�ำ อนั ตรายเราได)้

167 สุดยอดคู่มือครู

บรรณานุกรม

กองโภชนาการ, กรมอนามัย, กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือกองโภชนาการ กินพอดี
สุขีทั่วไทย. ม.ป.ท., ๒๕๔๓.

กองสุขศึกษา, กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือประชาชน การสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพ
ที่จำาเป็นสำาหรับชีวิต. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่ง

ประเทศไทย, ๒๕๔๐.
พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์. จิตวิทยาครอบครัว. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพฯ :
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ม.ป.ป.
วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. พจนานุกรมอังกฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ๒๕๔๗.
สารานุกรมสำาหรับเยาวชน เล่มที่ ๑๓. “ชุดการละเล่นพื้นเมือง”. ม.ป.ท., ม.ป.ป.

168 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๑

สุดยอดคู่มือครู 168



๑๒สครา่ น้างยิ เมสหริมลกั ประการ

เสรมิ ข้อสอบ จดั บรรยากาศ
เนน้ สมรรถนะ เชงิ บวก BBL
เพิม่ ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียน เน้นการคิด
และทักษะการคิด สร้างองคค์ วามรู้
สูก่ ารปฏบิ ัติ

รอบรู้ กิจกรรม
อาเซยี น พัฒนาผเู้ รียน
และโลก เพื่อเพม่ิ ความรู้
และทกั ษะ
ศตวรรษท่ี ๒๑

GPAS ๓๖๐ ํแนวทางพัฒนา จดุ ประกาย
ครอบคลมุ โครงงาน
สง่ เสรมิ การสรา้ ง
K-P-A นวัตกรรม
เก่ง ดี มสี ุข

สูโ่ รงเรยี นมาตรฐานสากล

สถาบนั พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) ISBN : 978-616-05-4760-9
สำ�นักพมิ พ์ บริษัทพฒั นาคณุ ภาพวิชาการ (พว.) จำ�กดั
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตั โนมตั ิ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทกุ หมายเลข, แฟกซอ์ ัตโนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลิขสิทธิ์ หนังสือเลม่ น้ไี ด้จดทะเบยี นลิขสทิ ธ์ถิ กู ตอ้ งตามกฎหมาย website : 9 786160 547609

www.iadth.com