หนังสือสุขศึกษาและพละ ป.3

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ผังสรุปสาระสาำ คญั St5asean

ep ข้ันประเมินเพอื่ เพิม่ คุณคา่

บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ

๑. ความสาำ คญั ของฟนั ๑๑. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ว า ด ภ า พ ขั้ น ต อ น

การแปรงฟันท่ีถูกตอ้ ง พรอ้ มค�ำ อธิบาย

ฟันเป็นอวัยวะที่ใช้บดเค้ียวอาหาร ทำาให้เราพูดออกเสียงได้ จัดทำ�เป็นป้ายนิเทศเกี่ยวกับการ
ชดั เจน และทาำ ใหใ้ บหน้าของเราดูสวยงาม แ น ะ นำ � ก า ร ดู แ ล รั ก ษ า ฟั น อ ย่ า ง

๒. ฟัน ถูกต้อง นำ�ไปติดบริเวณอาคารเรียน
๒.๑ ชดุ ของฟนั ฟันของคนเรามี ๒ ชุด คอื ฟนั นำ้านมมี ๒๐ ซ่ี เพอ่ื ใหท้ กุ คนในโรงเรยี นมสี ขุ ภาพฟนั
ทีด่ ีต่อไป
และฟันแท้หรอื ฟนั ถาวรมี ๓๒ ซ่ี
ทันตสขุ ภาพ ๒.๒ ลักษณะของฟัน ฟันมี ๓ ประเภท คือ ฟันตัดใช้กัดหรือ
ตัดอาหาร ฟันเข้ียวใช้ฉีกอาหาร และฟันกรามใช้บดเคี้ยวอาหาร
ให้ละเอียด

๓. การแปรงฟันอย่างถกู วิธี

๓.๑ เลือกใช้อุปกรณ์การแปรงฟันที่ถูกต้อง อุปกรณ์การ
แปรงฟัน ได้แก่ ยาสีฟัน แปรงสีฟัน แก้วนำ้า และไหมขัดฟัน
ซง่ึ ควรใชอ้ ยา่ งเหมาะสม และไม่ใชร้ ่วมกบั ผู้อืน่
๓.๒ การแปรงฟันอย่างถูกวิธี ทำาได้โดยแปรงฟันอย่างทั่วถึง
ครบทกุ ดา้ น ทงั้ ดา้ นลา่ งและดา้ นบน และแปรงลนิ้ หลงั แปรงฟนั ทกุ ครงั้

กิจกรรมการเรียนรู้ ตัวช้ีวัด

๑. นักเรียนจับคู่สำารวจฟันผุกับเพ่ือน แล้วร่วมกันพูดคุยเก่ียวกับสาเหตุ พ ๔.๑ ป.๓/๔
ทีค่ ิดวา่ ทาำ ให้ฟนั ของตนเองผุ
๒. นักเรียนจับคู่ออกมาแสดงวิธีการแปรงฟันที่ถูกวิธี กับแบบจำาลองฟัน
หน้าชนั้ เรียน

ทันตสขุ ภาพ 133

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ฟันมหี น้าทสี่ ำ�คัญอย่างไร
๑ รบั รสอาหาร ๒ ใชฉ้ ีกของแขง็
๓ บดเคย้ี วอาหาร ๔ ปอ้ งกนั เหงอื กได้รบั อนั ตราย
(เฉลย ๓ เพราะหน้าท่ีของฟัน คือ บดเคี้ยวอาหารให้ละเอียด
ชว่ ยในการพูด การออกเสยี ง และรักษารปู หน้าใหส้ วยงาม)

133 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด ๓. นักเรียนเตรียมอุปกรณ์ในการแปรงฟัน ได้แก่ แปรงสีฟัน ยาสีฟัน

พ ๔.๑ ป.๓/๔ แกว้ นำ้า มาแปรงฟนั ร่วมกนั กับเพ่อื นในช้นั เรยี น

แนวค�ำตอบ ๔. นักเรียนจดบันทึกการแปรงฟันของตนเองใน ๑ สัปดาห์ โดยเขียน

๑. ผิดวิธี เพราะแปรงฟันได้ไม่ครบตาม เครื่องหมาย ✓ ลงในช่องเวลาที่นักเรียนแปรงฟันตามความเป็นจริง
ขั้นตอนการแปรงฟันที่ถูกวิธี ซึ่งควร
แปรงฟันให้ถูกต้องและครบถ้วนตาม เม่ือครบ ๑ สปั ดาห ์ ให้ออกมานำาเสนอผลการบนั ทึกหน้าชั้นเรยี น
ขั้นตอน
(ตวั อยา่ งตารางบนั ทึก)
๒. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารท่ีจะเป็น
สาเหตุของการเกดิ ฟนั ผุ แปรงฟันใหถ้ กู วิธี ตารางบนั ทกึ การแปรงฟัน
ตามเวลาอย่างสมาํ่ เสมอ
วัน เวลา เชา้ หลงั อาหารกลางวัน กอ่ นนอน
๓. รู้สึกทรมานจากอาการปวดฟัน การพูด
การสื่อสาร การรับประทานอาหาร หรือการ จันทร์
ทำ�กิจกรรมอนื่ ๆ ที่กระทบตอ่ ฟนั ทำ�ไดย้ าก องั คาร
ลำ�บากมากข้ึน ทำ�ให้เป็นอุปสรรคต่อการ พธุ
ดำ�เนินชีวิต พฤหสั บดี
ศกุ ร์
เสาร์
อาทติ ย์

คำาถามพัฒนากระบวนการคดิ

๑. นักเรียนสำารวจตัวเองว่าแปรงฟันถูกวิธีตามที่เรียนมาหรือไม่ เพราะอะไร
และควรจะปฏิบัติอย่างไรต่อไป
๒. นกั เรยี นมแี นวทางปอ้ งกนั โรคฟนั ผ ุ ทมี่ สี าเหตมุ าจากอาหารบางชนดิ อยา่ งไร
๓. นักเรียนจะรูส้ กึ อย่างไรถ้าฟนั ผ ุ และปวดฟันมาก จะมปี ญั หาในการ
ดำาเนนิ ชวี ติ อย่างไร

134 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 134

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

๑๑หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ เปา้ หมายการเรียนรู้

ความปลอดภยั จากอบุ ัตเิ หตุ มาตรฐานการเรียนรู้
ในบา้ น โรงเรียน และการเดนิ ทาง มาตรฐาน พ ๕.๑
ป้ อ ง กั น แ ล ะ ห ลี ก เ ล่ี ย ง ปั จ จั ย เ สี่ ย ง
ตวั ชว้ี ดั พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ อุบัติเหตุ
การใชย้ า สารเสพตดิ และความรนุ แรง
๑. ปฏิบัติตนเพอื่ ความปลอดภยั จากอุบตั ิเหตุในบา้ น โรงเรียน และการเดินทาง (พ ๕.๑ ป.๓/๑)
๒. แสดงวิธขี อความชว่ ยเหลอื จากบุคคลและแหล่งต่าง ๆ เมื่อเกิดเหตุรา้ ยหรืออบุ ตั เิ หต ุ (พ ๕.๑ ป.๓/๒) สมรรถนะส�ำ คัญของผ้เู รยี น

ผงั สาระการเรียนรู้ ๑. ความสามารถในการส่อื สาร
๒. ความสามารถในการคิด
อบุ ตั เิ หตุในบ้าน พฤตกิ รรมทท่ี าำ ให้ อุบัตเิ หตุในโรงเรียน พฤตกิ รรมทีท่ ำาใหเ้ กดิ ๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
ที่เกดิ ขนึ้ บ่อย เกิดอบุ ตั ิเหตใุ นบา้ น ทีเ่ กดิ ขน้ึ บ่อย อุบตั เิ หตุในโรงเรียน ๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
ความปลอดภัย ความปลอดภัย
จากอบุ ตั เิ หตุในบา้ น จากอุบตั ิเหตุในโรงเรยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์

วธิ ปี ฏิบตั ิตนเพื่อความ ความปลอดภยั วิธปี ฏิบัติตนเพอื่ มีจิตสาธารณะ
ปลอดภยั จากอบุ ัตเิ หตุในบา้ น จากอบุ ัติเหตุในบา้ น ความปลอดภยั จาก ตวั ชวี้ ัดท่ี ๘.๑ ช่ ว ย เ ห ลื อ ผู้ อ่ื น ด้ ว ย
อุบตั ิเหตุในโรงเรียน ความเต็มใจและพึงพอใจ โดยไม่หวัง
ความปลอดภัยจากอุบตั ิเหตุ โรงเรยี น และ การขอความช่วยเหลอื ส่ิงตอบแทน
ในการเดนิ ทาง การเดนิ ทาง เมอื่ เกดิ เหตรุ า้ ยหรอื อุบตั ิเหตุ

วิธีปฏิบัติตนเพื่อความ วธิ ีปฏิบัติตนเพ่อื บุคคลทคี่ วรขอความ คำาพดู และ
ปลอดภัยจากการ ความปลอดภัย ชว่ ยเหลือเมือ่ มีเหตุร้าย ทา่ ทางทใี่ ช้
เดนิ ทางทางบก จากการเดินทางทางนาำ้ ขอความชว่ ยเหลอื
หรืออุบตั ิเหตุ

สาระสำาคัญ

อบุ ตั ิเหตุเกิดขึ้นไดใ้ นทกุ สถานที่ ทุกเวลา การร้จู ักปฏิบัตติ นด้วยความไม่ประมาทและทาำ ตามกฎระเบยี บทวี่ างไว้ จะชว่ ยให้
ปลอดภัยจากอุบตั เิ หต ุ และหากมอี ุบตั เิ หตุเกิดข้นึ ควรรบี ขอความช่วยเหลือจากบคุ คลอนื่ เพือ่ ลดความรุนแรงของอบุ ตั เิ หตุ

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรียนร่วมกันศึกษาค้นคว้าข้อมูลเก่ียวกับหมายเลขโทรศัพท์หรือช่องทาง
ติดต่อขอความช่วยเหลือของศูนย์บริการ สถานี มูลนิธิ หรือหน่วยงานต่าง ๆ
ท้ังของรัฐและเอกชนที่เก่ียวข้อง รวบรวมและจัดทำ�เป็นคู่มือการขอความ
ช่วยเหลือฉุกเฉินแบบพกพา นำ�ไปเผยแพร่และวางไว้ตามห้องเรียน ห้องสมุด
หรอื หอ้ งพยาบาลของโรงเรียน

135 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ชว้ี ดั จุดประกายความคดิ

พ ๕.๑ ป.๓/๑

ภาระงาน/ชน้ิ งาน

บทบาทสมมตุ กิ ารปฏบิ ตั ติ นเพอ่ื ปอ้ งกนั
อบุ ัตเิ หตุ

Step 1

ข้นั สงั เกต “อุบัติเหตุป้องกันได้ ถ้าไม่ประมาท”
รวบรวมข้อมูล สอดคล้องกับการปฏิบัติตนของเด็กในภาพนี้อย่างไร

๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ ๑. ความปลอดภัยจากอบุ ตั ิเหตุในบ้าน
ค�ำ ถาม ดังน้ี อบุ ตั เิ หตุ (อา่ นวา่ อุ - บดั - เหด หรอื อุ - บดั - ติ - เหด) หมายถงึ เหตกุ ารณ์

• นักเรียนมีวิธีปฏิบัติตนในการ ที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้คาดคิดมาก่อนหรือไม่รู้ล่วงหน้า ซ่ึงทำาให้เกิดการบาดเจ็บ
ดำ�เนินชีวิตอย่างไรเพื่อให้เกิดความ หรือสูญเสยี ชวี ติ และทรัพยส์ นิ (อ่านว่า ซับ - สนิ )
ปลอดภัยจากอุบัติเหตตุ ่าง ๆ

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ
ด้วยความระมัดระวัง ไม่ประมาท มีสมาธิ
และมีสติอยู่ตลอดเวลา ไม่ประพฤติ
ป ฏิ บั ติ พ ฤ ติ ก ร ร ม ที่ เ ส่ี ย ง ต่ อ ก า ร เ กิ ด
อุบัติเหตุ และไม่อยู่ในที่ท่ีอาจเสี่ยงต่อ
การเกดิ อบุ ัตเิ หตุขนึ้ ได)้

136 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๓

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปฏบิ ัติตนในข้อใดชว่ ยให้ปลอดภัยจากอุบตั ิเหตุ
๑ ซอ่ มแซมเครอื่ งใช้ไฟฟ้าทีช่ �ำรุดดว้ ยตนเอง
๒ เก็บของเล่นใส่กลอ่ งหลังจากเลน่ เสรจ็
๓ ว่ิงเลน่ กับน้องในหอ้ งเก็บของ
๔ ปนี เกบ็ ผลมะม่วงบนตน้
(เฉลย ๒ เพราะทำ�ให้เป็นระเบยี บ ไมก่ ีดขวางทางเดนิ ทำ�ใหไ้ มเ่ ดินสะดดุ ลม้ )

สุดยอดคู่มือครู 136

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๑.๑ อบุ ตั เิ หตใุ นบา้ นที่เกิดขน้ึ บ่อย St St ep 1asean
๑) อุบตั ิเหตจุ ากไฟฟ้า เช่น ถกู ไฟดดู ไฟฟ้าชอรต์
ขนั้ สังเกต
รวบรวมขอ้ มูล

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับความปลอดภัยจากอุบัติเหตุ

อุบัติเหตุในบ้าน ๒) อบุ ตั เิ หตจุ ากไฟหรอื ความรอ้ น เชน่ ไฟไหมบ้ า้ น ในบ้าน ในโรงเรียน และการเดินทาง
ท่เี กิดขนึ้ บ่อย ไฟลวก นาำ้ รอ้ นลวก จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
ทหี่ ลากหลาย
๓) อุบัติเหตจุ ากการพลดั ตกหกล้ม เช่น ตกบันได
ตกต้นไม้ ลนื่ สะดดุ ลม้ ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์

๔) อบุ ตั เิ หตจุ ากการใชส้ ง่ิ ของมคี มเชน่ โดนมดี บาด และสรุปความรู้
กระจกบาด เหยยี บเศษแกว้
๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
๑.๒ พฤตกิ รรมทที่ าำ ใหเ้ กิดอุบัติเหตุในบา้ น เก่ียวกับอุบัติเหตุในบ้าน โดยนักเรียน
สมุ่ เลือกภาพของใช้และอปุ กรณต์ า่ ง ๆ

๑) วิ่งข้ึน-ลงบนั ได หรอื โหนตวั ลงมาทาง ภายในบ้านที่สามารถเป็นสาเหตุของ
ราวบนั ได อุบัติเหตุได้ แล้ววิเคราะห์และระบุว่า
ของสิ่งนั้นอาจเป็นสาเหตุของอุบัติเหตุ
๒) วงิ่ เลน่ ในบา้ น ชนสง่ิ ของ สะดุดหรอื อะไร และพฤติกรรมใดท่ีทำ�ให้เกิด
ลืน่ ลม้ อุบัติเหตุได้ พร้อมบันทึกลงใน
แบบบนั ทึก
๓) วางสง่ิ ของเกะกะบนพื้นหรอื บนขั้นบนั ได ตวั อย่างแบบบันทึก
อาจทาำ ใหส้ ะดดุ ลม้
แบบบันทึก
๔) ใชส้ ิง่ ของมคี มโดยไม่ระมดั ระวัง วเิ คราะหก์ ารเกดิ อุบตั เิ หตุในบา้ น
๕) ใช้มอื หรือส่งิ ทนี่ าำ ไฟฟา้ แหยเ่ ข้าไปใน
1. สิ่งของหรอื อุปกรณเ์ ครอื่ งใชใ้ นบา้ น (พดั ลม)
เตา้ เสยี บปลก๊ั ไฟ 2. เป็นสาเหตุของอบุ ัตเิ หต ุ (ใบพัดบาดร่างกาย)
3. พฤติกรรมท่ีท�ำ ให้เกดิ อุบัติเหต ุ (ใชน้ ้ิวหรือ
การวางสิง่ ของเกะกะบนขน้ั บันได อวยั วะอ่นื แหยใ่ บพัด)
อาจทำาให้สะดุดล้ม

ความปลอดภยั จากอุบัติเหตใุ นบ้าน โรงเรียน และการเดินทาง 137

เสริมความรู้ ครูควรสอน

สิ่งท่ีนำ�ไฟฟ้า ส่ิงที่ยอมให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้ เช่น ทองแดง อะลูมิเนียม
ทอง เงิน โลหะชนิดต่าง ๆ นํ้า ส่ิงที่กระแสไฟฟ้าไม่สามารถผ่านได้ เรียกว่า
ฉนวนไฟฟา้ เช่น ไม้ พลาสติก ยาง

137 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้ันคดิ วเิ คราะห์ ๖) ใช้มือเปียกเปิด-ปิดสวิตช์หรือเสียบ

และสรปุ ความรู้

๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง เครื่องใช้ไฟฟ้า
ความคิดเห็นเก่ียวกับวิธีการปฏิบัติตน ๗) เล่นไม้ขีดไฟ ดอกไม้ไฟ หรือจุดประทัด
เพอื่ ความปลอดภยั จากอบุ ตั เิ หตใุ นบา้ น
โดยใช้แบบบันทึกวิเคราะห์การเกิด ในบ้าน
อุบัติเหตุในบ้านที่นักเรียนได้ทำ�ไปเป็น ๘) อยใู่ กลห้ รอื ยกสงิ่ ของทร่ี อ้ น เชน่ หมอ้ แกง
แนวทางในการรว่ มหาวิธีการปฏิบตั ติ น
เพ่ือป้องกันอุบัติเหตุ แล้วสรุปเป็น บนเตา กาน้ํารอ้ น ชามใส่อาหารร้อน

หา้ มใชม้ ือเปยี กเปดิ -ปิดสวิตช์
เพราะจะทำาให้ถูกไฟฟา้ ดดู

๑.๓ วิธปี ฏิบัติตนเพอ่ื ความปลอดภัยจากอบุ ตั ิเหตุในบา้ น

ความคิดรวบยอดในรูปแบบแผนภาพ ๑) จับราวบนั ไดขณะขึ้น-ลง และไมว่ งิ่ ข้นึ -ลงบนั ได
ความคดิ ๒) วางสง่ิ ของเครอื่ งใชใ้ นบา้ นใหเ้ ปน็ ระเบยี บ
ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด
และไม่วางเกะกะตามขนั้ บันได
ไมว่ งิ่ เลน่ ปนี ปา่ ยในบา้ น ๓) ไม่วิง่ เล่นในบ้าน หรือปนี ป่ายทส่ี ูง
๔) ใชส้ ง่ิ ของมีคมด้วยความระมัดระวัง
๕) เชด็ มือให้แห้งก่อนเปดิ -ปดิ สวิตช์
จัดสงิ่ ของในบ้าน ใชข้ องมคี มอยา่ ง หรอื จับปล๊กั เครื่องใชไ้ ฟฟา้
ใหเ้ ปน็ ระเบยี บ ระมัดระวงั

การปฏิบัตติ น ๖) เม่ือจะถอดหรือเสียบปล๊ักไฟ ให้จับ
เพ่อื ความปลอดภยั บริเวณตัวปลั๊ก อย่ากระตุกท่ีสายและ การจบั ราวบันไดขณะเดินลงบนั ได
จากอุบัติเหตใุ นบา้ น ห้ามใช้มือหรือสิ่งท่ีนําไฟฟ้าแหย่เข้าไป ช่วยปอ้ งกนั การตกจากบนั ได
ในเตา้ เสยี บ
๗) ไม่เล่นสิ่งท่ีทําให้เกิดประกายไฟ เช่น
ไม้ขดี ดอกไมไ้ ฟ ประทัด
ไมเ่ ลน่ สง่ิ ทีท่ �ำ ให้ เช็ดมือให้แหง้ ก่อน ๘) ไม่อยู่ใกล้ของร้อน หากจําเป็นต้อง
เกดิ ประกายไฟ ใชเ้ ครอ่ื งใช้ไฟฟ้า

ยกของร้อนควรมีภาชนะรองหรือใช้ผ้า การจบั ปลก๊ั บริเวณตัวปล๊กั
หรือถงุ มอื ใส่กนั ความรอ้ น เสียบเตา้ เสียบชว่ ยปอ้ งกนั ไฟฟา้ ดดู

138 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 138

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๒. ความปลอดภยั จากอุบตั ิเหตุในโรงเรียน ขัน้ คดิ วิเคราะห์
และสรุปความรู้

๕. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ เ กี่ ย ว กั บ
อุบัติเหตุที่เกิดข้ึนบ่อยในโรงเรียน
โดยเขียนเปน็ แผนภาพความคิด

ตวั อย่างแผนภาพความคิด

วิ่งชนกัน ตกบันได

อบุ ัตเิ หตุ
ท่เี กิดข้ึนบอ่ ย
ในโรงเรียน

ตกจาก ไดร้ บั บาดเจ็บจาก
เครอ่ื งเลน่ ของมคี มหรอื ของแข็ง

การเลน่ ในโรงเรียนควรเลน่ ให้ถกู ที่ ถกู วธิ ี ลดการเกิดอุบัตเิ หตุ

๒.๑ อุบตั ิเหตใุ นโรงเรียนที่เกิดขนึ้ บ่อย ความปลอดภัยจาก
เม่ืออยู่ในโรงเรียนเราต้องทำากิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกับเพื่อน อบุ ัตเิ หตุในโรงเรียน
ซึ่งบางครั้งอาจทำาให้เกิดอุบัติเหตุได้ อุบัติเหตุในโรงเรียนที่พบบ่อย เช่น
ว่ิงชนกนั หกล้ม ตกตน้ ไม ้ ตกบันได ตกจากเครอื่ งเล่น ชกตอ่ ยกนั

สนกุ กับค�ำ ศัพท์

school (สคลู ) โรงเรยี น
stair (สแทร)์ บันได

ความปลอดภัยจากอบุ ัตเิ หตุในบา้ น โรงเรียน และการเดินทาง 139

139 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์
St

และสรปุ ความรู้ ๒.๒ พฤตกิ รรมท่ที ำาใหเ้ กิดอุบัติเหตใุ นโรงเรียน

๖. นักเรียนเลือกวาดภาพของเล่น ของใช้ ๑) การวง่ิ ขนึ้ -ลงบนั ได ปีนป่ายบนทส่ี ูง ปีนตน้ ไม้
๒) การวง่ิ เลน่ ในหอ้ งเรียน หรอื บนอาคารเรียน
หรืออปุ กรณต์ า่ ง ๆ ในโรงเรียน ๑ ชนดิ ๓) เล่นเคร่ืองเลน่ ดว้ ยความคึกคะนอง ประมาท

พรอ้ มวเิ คราะหว์ า่ สงิ่ นน้ั อาจเปน็ สาเหตุ ๔) ว่งิ เลน่ ในบรเิ วณท่รี กร้าง โดยไมส่ วมรองเทา้
ท่ีทำ�ให้เกิดอบุ ตั เิ หตุอะไร และเกิดจาก ✓ ✓✕
พฤติกรรมอะไร พร้อมบอกวิธีการ ๕) เล่นกับเพื่อนรนุ แรง ทำาให้
ปฏิบัติตนเพื่อความปลอดภัยจาก ทะเลาะกัน
อุบัติเหตุนั้น พร้อมบันทึกลงใน ๖) ใช้อุปกรณ์การเรียนหรือ
แบบบนั ทึก ของมคี ม โดยไมร่ ะมดั ระวงั
ตวั อย่างแบบบันทึก หรอื นาำ มาหลอกลอ้ เลน่ กบั เพอื่ น การยืนไกวชงิ ชา้ จะทำาใหพ้ ลัดตกและไดร้ ับบาดเจ็บ

แบบบนั ทึก การเกิดอบุ ัตเิ หตุในโรงเรียน ปลอดภัยไว้ก่อน

ก่อนเล่นเครื่องเล่น เช่น ชิงช้า ม้าหมุน ควรสำารวจความเรียบร้อยก่อนเล่น
หากพบว่าชำารุด ควรเตือนเพื่อนไม่ให้เล่น เพราะอาจเกิดอันตรายได้ และรีบแจ้งครู
หรือผู้ใหญ่ในโรงเรียนให้ทราบเพื่อซ่อมแซม

๑. ของเล่น ของใช้ หรอื อปุ กรณ์ทอ่ี าจทำ�ให้เกดิ ๒.๓ วธิ ีปฏิบัติตนเพื่อความปลอดภัยจากอุบตั ิเหตุในโรงเรียน
อบุ ัติเหตุ
(รองเท้านกั เรยี น) ๑) เดนิ ขน้ึ -ลงบนั ไดอยา่ งเปน็ ระเบยี บไมว่ งิ่ แขง่ กนั
๒. เปน็ สาเหตุของอุบตั ิเหตุ ไม่ปีนป่ายท่ีสูง เช่น ขอบหน้าต่าง บนต้นไม้
(สะดุดล้ม) ราวบันได ราวกน้ั ระเบยี งอาคาร
๓. พฤติกรรมที่ทำ�ให้เกดิ อบุ ตั เิ หตุ ๒) ไม่ว่ิงเล่นกันบนอาคารเรียนหรือในห้องเรียน
(ลมื ผกู เชือกรองเท้า ใชร้ องเทา้ ทีม่ ีสภาพไมส่ มบรู ณ์) ควรเล่นในสถานที่ทโี่ รงเรียนจดั ให้
๓) เล่นเครื่องเล่นด้วยความระมัดระวัง ไม่เล่น
๔. การปฏิบตั ติ นเพือ่ ความปลอดภยั ผาดโผน
(ตรวจสอบรองเทา้ ให้ดีก่อนใชง้ าน ไมป่ ระมาท) การเดนิ จับราวบนั ได ๔) ใช้อุปกรณ์การเรียนหรือของมีคมด้วยความ
ช่วยป้องกนั การตกบันได ระมดั ระวัง ไมน่ ำามาหลอกล้อเลน่ กัน

140 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 140 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ถา้ ไม่ต้องการให้เกดิ อุบตั ิเหตุในโรงเรยี น ควรปฏบิ ัติตนตามข้อใด
๑ เลน่ ฟุตบอลโดยไมส่ วมรองเท้า
๒ เล่นกับเพอ่ื นในสนามของโรงเรยี น
๓ ใชไ้ ม้เลน่ ไล่ตีกับเพ่ือนในห้องเรยี น
๔ ไมเ่ กบ็ อปุ กรณก์ ารเรียนหลงั จากใชแ้ ล้ว
(เฉลย ๒ เพราะสนามของโรงเรียนเป็นที่โลง่ กวา้ งจึงเหมาะสำ�หรบั การเล่น
ซึ่งมีโอกาสเกิดอุบตั ิเหตนุ ้อย)

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๕) ไม่เล่นรุนแรงกับเพ่ือนหรือแกล้งให้เพื่อนบาดเจ็บ เล่นเกมและ ขนั้ คดิ วเิ คราะห์
กฬี าตามกฎ กตกิ า และสรปุ ความรู้

๖) สวมรองเท้าเดนิ หรือเล่นในสนาม ไม่เลน่ ในสถานที่รกร้าง หรอื ใกล้ ๗. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์รูปแบบการ
สระน้ำา (อา่ นวา่ สะ - นา้ำ ) เดินทางแต่ละประเภท โดยร่วมกันจัด
หมวดหมเู่ ปน็ แผนภาพความคดิ
ปลอดภัยไว้ก่อน
การช่วยกันเก็บขยะ เศษไม้แหลมในสนามโรงเรียน นอกจากจะทำาให้ ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด
โรงเรียนสะอาดแล้ว ยังช่วยให้เกิดความปลอดภัยจากการถูกเศษกิ่งไม้ หรือของ
แหลมคม ทิ่มตำาขณะเล่นในสนามอีกด้วย รถโดยสาร รถยนต์

๓. ความปลอดภยั จากอุบัตเิ หตุในการเดินทาง การเดินทาง
การเดินทางทำาให้เราไปยังท่ีต่าง ๆ ได้ ซึ่งแบ่งออกเป็น ๓ ประเภท ทางบก

ได้แก่ การเดินทางทางบก ทางน้ำา และทางอากาศ ซึ่งการเดินทางที่มีผู้ใช้ รถจกั รยานยนต์ รถจักรยาน
จำานวนมากและเกดิ อุบัตเิ หตบุ ่อย คอื การเดนิ ทางทางบก และทางน้ำา

เรอื โดยสาร

การเดนิ ทางทางบก การเดนิ ทางทางนา้ำ การเดนิ ทาง เรอื พาย
ทางนํา้

เครือ่ งบนิ

การเดนิ ทางทางอากาศ การเดนิ ทาง
ความปลอดภยั จากอุบัตเิ หตใุ นบา้ น โรงเรยี น และการเดนิ ทาง 141 ทางอากาศ

เฮลิคอปเตอร์

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การปฏิบตั ิตนในข้อใด ท�ำ ใหเ้ กดิ ความปลอดภยั ในการโดยสารเรอื
๑ วง่ิ เลน่ บนเรอื
๒ นั่งบรเิ วณกราบเรอื
๓ นั่งบนเรอื ให้เรียบรอ้ ยและหาท่ยี ึดใหม้ ่นั
๔ ขนึ้ -ลงเรอื โดยใช้ความรวดเรว็ ใหม้ ากทส่ี ดุ
(เฉลย ๓ เพราะจะชว่ ยป้องกันการพลดั ตกจากเรือ)

141 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
St ๓.๑ วธิ ีปฏบิ ัติตนเพ่ือความปลอดภัยจากการเดนิ ทางทางบก
และสรุปความรู้ ๑) การเดินบนทางเท้า ต้องเดินชิดริม

๘. นกั เรยี นแบ่งกลมุ่ ๓ กลมุ่ ดงั น้ี ด้านใน หากเดินริมถนนต้องเดินชิดริมทาง

กลุม่ ที่ ๑ การเดนิ ทางทางบก ดา้ นขวามอื ของตนเอง เพอ่ื ใหม้ องเหน็ รถทสี่ วนมา
กล่มุ ที่ ๒ การเดินทางทางนํา้ ๒) ไม่วิ่งเล่น หรือหลอกล้อกันริมถนน
กลมุ่ ท่ี ๓ การเดินทางทางอากาศ
เพราะอาจทาำ ให้โดนรถเฉ่ียวชน
๓) ข้ามถนนโดยใช้สะพานลอยหรือ การเดินชดิ ทางขวามือทำาใหม้ องเห็น
ข้ามทางม้าลาย หากไม่มคี วรมองดูรถทางขวามือ รถท่สี วนมาข้างหนา้ เพื่อหลบหลีกได้
แต่ละกลุ่มร่วมกันหาข่าวที่เก่ียวกับ และมองทางซ้ายมือ แล้วมองทางขวามืออีกครั้ง
อุบัติเหตุจากการเดินทางตามกลุ่มของ เม่ือถนนไม่มีรถจึงเดินข้ามอย่างระมัดระวัง
ตนเอง แลว้ วเิ คราะหเ์ กย่ี วกบั อบุ ตั ิเหตุ ไมค่ วรว่ิง เพราะอาจทาำ ใหห้ กล้ม
เกดิ จากสาเหตุใด ส่งผลกระทบอย่างไร ๔) การถบี รถจกั รยานและขร่ี ถจกั รยานยนต์
และมีวิธีปฏิบัติตนเพื่อให้เกิดความ (อ่านว่า รด - จัก - กระ - ยาน - ยน) ควรถีบและ
ปลอดภยั ไดอ้ ยา่ งไร สรุปเปน็ ความคิด ข่ชี ดิ ริมด้านซา้ ยและไมค่ วรถีบและขผ่ี าดโผน
รวบยอดในรูปแบบแผนภาพความคิด ๕) สวมหมวกนิรภัย (อ่านว่า นิ-ระ-ไพ) การสวมหมวกนิรภัย
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ ช่วยป้องกันศีรษะไดร้ บั อันตราย
หรอื หมวกกนั นอ็ กทกุ ครง้ั เมอ่ื ตอ้ งถบี รถจกั รยาน หากเกดิ อบุ ัตเิ หตุ
และขี่รถจกั รยานยนต์
เลน่ กนั ๖) การขน้ึ รถโดยสาร ควรนง่ั หรอื ยนื ใหเ้ รยี บรอ้ ย หาทย่ี ดึ เกาะใหม้ น่ั คง
ขณะขา้ มถนน
สาเหตุ ถกู รถชน สง่ ผลกระทบตอ่ ไมห่ อ้ ยโหนบรเิ วณประตู หรอื ยนื่ สว่ นใดสว่ นหนงึ่ ของรา่ งกายออกนอกตวั รถ
ตนเอง ขึ้นหรอื ลงจากรถเม่ือรถจอดสนิทแลว้
ไมข่ า้ มถนน บาดเจบ็ หรือ
ตรงทางมา้ ลาย เสยี ชีวติ ๗) การก้าวลงจากรถโดยสารควรก้าวด้วยเท้าซ้ายลงพ้ืนก่อน เพ่ือ
ครอบครัว ป้องกันการเสียการทรงตวั ทาำ ใหล้ ้มงา่ ย
การปฏบิ ัติตนใหเ้ กิดความปลอดภยั เสียใจ เสียค่ารักษา
ข้ามถนนตรงทางมา้ ลายอยา่ ง พยาบาล ความรู้รอบโลก
ระมดั ระวงั ไม่เล่นกนั ไม่ประมาท
เมืองอัมสเตอร์ดัม (Amsterdam) ประเทศเนเธอร์แลนด์ (Netherlands) เป็นเมือง

๙. นกั เรยี นคดิ ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คณุ คา่ โดย ที่มีผู้ใช้จักรยานในการเดินทางเป็นจำานวนมาก เพื่อลดปัญหาการจราจรและเป็นการอนุรักษ์
ตอบค�ำ ถาม ดังนี้ สิ่งแวดล้อม

• หากการดำ�เนินชีวิตของนักเรียน 142 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๓

ไมม่ ีอุบัติเหตเุ ลยจะส่งผลอยา่ งไรบ้าง
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ร่างกายไม่ได้รับบาดเจ็บ
และไม่กระทบกระเทือนจิตใจ สามารถ รอบรู้อาเซียนและโลก
ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมและดำ�เนนิ ชวี ติ อยา่ งราบรน่ื
asean

ประเทศเนเธอร์แลนดเ์ รียกอีกช่อื หน่งึ ว่า ฮอลแลนด์

และมปี ระสทิ ธิภาพ)

สุดยอดคู่มือครู 142

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขนั้ ปฏบิ ัติ
St St และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ
๓.๒ วธิ ีปฏบิ ตั ิตนเพ่อื ความปลอดภยั จากการเดนิ ทางทางน้าำ

การขึน้ -ลงเรอื อย่างเป็นระเบยี บ ๑) ยืนรอเรือในบริเวณท่ีกำาหนดไว้ ๑ ๐. นกั เรียนแบ่งกลมุ่ ๓ กลุ่ม แต่ละกลมุ่
การนงั่ โดยสารเรือตอ้ งนัง่ ใหเ้ ป็นท่ี ไม่ควรรอเรือบนโปะ๊ เพราะอาจพลดั ตกนำ้าได้ ร่ ว ม กั น คิ ด วิ ธี ก า ร ป ฏิ บั ติ ต น เ พื่ อ
ป้องกันการเกดิ อบุ ัตเิ หตุ ดงั น้ี
เพ่อื ใหเ้ รือไม่โคลงเคลง ๒) รอให้เรือจอดเทียบท่าให้สนิทก่อน
ขนึ้ –ลงเรือ กล่มุ ท่ี ๑ อุบตั เิ หตใุ นบ้าน
กลมุ่ ท่ี ๒ อุบัตเิ หตุในโรงเรียน
๓) ขน้ึ -ลงเรอื อยา่ งเปน็ ระเบยี บไมแ่ ยง่ กนั กลุม่ ที่ ๓ อุบตั เิ หตจุ ากการเดินทาง
และควรให้ผู้โดยสารบนเรือข้ึนจากเรือก่อน โดยกำ�หนดอุบัติเหตุ แล้วนักเรียน
แล้วจงึ ลงเรอื
คดิ บทบาทสมมุติ ดงั ตวั อยา่ ง
๔) ไม่ลงเรือที่มีผู้โดยสารมากแล้ว
เพราะอาจทำาให้เรอื ลม่ ได้ มีดท�ำ ครัวบาด ตกบนั ได

๕) นั่งบนเรือให้เรียบร้อย และหาที่ ตกจากเคร่อื งเล่น วิ่งชนกนั
ยดึ เกาะใหม้ น่ั คง ไมเ่ ดินหรอื วิ่งเลน่ บนเรือ
รถจักรยานลม้ ตกน้ํา
๖) ไม่ควรยืนหรือนั่งบริเวณท้ายเรือ
หรือกราบเรือเพราะทำาให้เรือเสียการทรงตัว นักเรียนคิดบทบาทสมมุติตามหัวข้อ
และอาจทาำ ใหพ้ ลดั ตกน้ำาได้ ดังนี้

๗) หากเรือเอียงหรือโคลงเคลงควรนั่ง • การปฏบิ ตั ติ นทที่ �ำ ใหเ้ กดิ อบุ ตั เิ หตุ
นง่ิ ๆ เพอื่ ใหเ้ รือทรงตวั ได้ • การปฏิบัติตนที่ทำ�ให้ปลอดภัย

๘) หากต้องเดนิ ทางโดยใชเ้ รือเปน็ ประจำา ควรหัดว่ายนา้ำ ใหเ้ ป็น เพ่อื ให้ จากอุบตั เิ หตุ
สามารถชว่ ยเหลือตนเองไดห้ ากเกดิ อุบัตเิ หตุ จากน้ันนักเรียนออกมาแสดงบทบาท

อุบัติเหตุจากการเดินทางเป็นสิ่งท่ีสามารถป้องกันได้ หากไม่ประมาท สมมุติ พร้อมบันทกึ ผลการปฏิบัติ
และรู้จักระมัดระวังปฏิบัติตนตามกฎ ระเบียบต่าง ๆ ก็จะทำาให้เดินทางได้
อย่างปลอดภยั

๑๑. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ส่ิ ง ที่ เ ข้ า ใ จ

เปน็ ความรรู้ ว่ มกนั ดังน้ี

ความปลอดภัยจากอุบัติเหตใุ นบ้าน โรงเรยี น และการเดนิ ทาง 143 • การปฏบิ ตั ติ นดว้ ยความไมป่ ระมาท
จะท�ำ ให้ปลอดภยั จากอบุ ตั ิเหตไุ ด้
ep 4
5ep ขนั้ ประเมินเพอื่ เพ่ิมคุณคา่
บรกิ ารสังคม ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ
และจติ สาธารณะ
๑๒. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ออกมาสรปุ ผลการ
๑๓. นักเรียนร่วมกนั จดั ทำ�แผน่ พับเกี่ยวกับวิธีการปฏบิ ตั ิตน แสดงบทบาทสมมุติหน้าชั้นเรียน
เพ่ือความปลอดภัยจากอุบัตเิ หตุและการเดนิ ทางต่าง ๆ และรว่ มกนั เสนอแนะเพ่ิมเตมิ
เพอ่ื แจกให้กับเพ่อื น ๆ ในโรงเรยี นไดม้ กี ารปฏิบตั ทิ ่ีถกู ตอ้ ง

143 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวชว้ี ัด ๔. การขอความชว่ ยเหลือเม่ือเกิดเหตรุ า้ ยหรืออบุ ัตเิ หตุ
๔.๑ บุคคลท่ีควรขอความชว่ ยเหลอื เมื่อมีเหตุรา้ ยหรอื อุบตั ิเหตุ
พ ๕.๑ ป.๓/๒ เม่ือมีเหตุร้ายหรือได้รับอุบัติเหตุต้องรีบขอความช่วยเหลือ
จากบุคคลอ่ืน ซึ่งบุคคลที่เราสามารถขอความช่วยเหลือเม่ือเกิดเหตุร้าย
ภาระงาน/ช้ินงาน หรือไดร้ ับอุบัติเหตุ ได้แก่

Stแบบบันทึก การขอความช่วยเหลอื
เมือ่ เกิดเหตุรา้ ยหรอื อบุ ตั เิ หตุ
พ่อแม่ ผปู้ กครอง หรือ ขอคบวคุ าคมลชทว่ ่คี ยวเหรลือ ครู อาจารย์ หรอื ผ้ใู หญ่
ep 1 ผใู้ หญ่ทีไ่ ว้ใจได้ เหมร่ือือมอเี ุบหัตตเิ รุ หา้ ตยุ ในโรงเรียน

ขนั้ สังเกต หนว่ ยงานของรัฐ เพอ่ื น รุน่ พ่ี
รวบรวมขอ้ มูล หรอื เอกชน

๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
ค�ำ ถาม ดงั น้ี

• เมื่อนักเรียนเกิดอุบัติเหตุจน
ไ ม่ ส า ม า ร ถ ช่ ว ย เ ห ลื อ ต น เ อ ง ไ ด้
นักเรยี นจะปฏบิ ัติอย่างไร

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ขอความช่วยเหลือ
จากผ้คู นที่อย่ใู กลเ้ คยี ง จากผู้ใหญ่ จากครู
จากพ่อแม่ หรอื เจ้าหนา้ ทต่ี ำ�รวจ)

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกยี่ วกบั การขอความชว่ ยเหลอื เมอ่ื เกดิ
เหตรุ า้ ยหรอื อบุ ตั เิ หตุ จากหนงั สอื เรยี น
หรอื แหลง่ การเรียนรทู้ ห่ี ลากหลาย

ตาำ รวจ หรือเจา้ หน้าท่บี า้ นเมือง

144 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 144

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๔.๒ คาำ พูดและทา่ ทางท่ีใชข้ อความช่วยเหลือ ข้นั คดิ วเิ คราะห์
และสรุปความรู้

๑) ตะโกนหรอื รอ้ งเสยี งดงั เพอื่ ให้ การใช้คาำ พดู ทชี่ ดั เจนจะทาำ ให้ได้รับ ๓. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง
ผูอ้ ่ืนไดย้ ิน โดยใช้คำาพูดทก่ี ระชับ เข้าใจง่าย ความช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว ความคดิ เหน็ เกยี่ วกบั การขอความชว่ ย-
เหลือเมื่อเกิดเหตุร้ายหรืออุบัติเหตุ
๒) โ บ ก มื อ ห รื อ ใ ช้ ผ้ า โ บ ก โดยนักเรียนสุ่มเปิดแผ่นป้ายอุบัติเหตุ
ขอความช่วยเหลอื หากไมส่ ามารถพดู ได้ หรือ แล้วร่วมกันเสนอการปฏิบัติเม่ือเกิด
อยไู่ กลจากผทู้ ีจ่ ะขอความช่วยเหลือ อบุ ตั เิ หตหุ รอื เหตรุ า้ ยนนั้ ๆ ขนึ้ กบั ตนเอง
นักเรียนจะขอความช่วยเหลือจากใคร
๓) โทรศพั ท์ (อ่านว่า โท-ระ-สบั ) ได้บ้าง และจะมีวิธีขอความช่วยเหลือ
ขอความชว่ ยเหลอื ทห่ี มายเลข ๑๙๑ ซงึ่ รบั แจง้ อยา่ งไร
เหตุดว่ นเหตรุ า้ ยของเจ้าหนา้ ที่ตาำ รวจ (อ่านวา่
ตำา-หรวด) พ้ืนที่ต่างจังหวัดก็สามารถโทร ๔. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความคดิ รวบยอด
หมายเลข ๑๙๑ ได้ ในรปู แบบแผนภาพความคดิ

๔) เขียนช่ือและหมายเลขโทรศัพท์ของผู้ท่ีจะขอความช่วยเหลือ ตวั อย่างแผนภาพความคิด
ไวใ้ กล้ ๆ กบั โทรศัพท์บา้ น หรือเกบ็ ไว้ทตี่ ัว หรอื บันทกึ ไว้ในโทรศพั ท์เคลื่อนท่ี
เพอื่ ตดิ ตอ่ ขอความชว่ ยเหลอื ไดร้ วดเรว็ พอ่ แม่ ครหู รือผใู้ หญ่
ผู้ปกครอง ท่ไี ว้ใจได้
การขอความชว่ ยเหลือ เมือ่ เกดิ เหตุรา้ ยหรือได้รับอบุ ตั ิเหตุ ช่วยให้
ความรุนแรงของเหตรุ า้ ยหรอื อุบตั ิเหตลุ ดลง เราจึงควรมสี ตแิ ละเตรยี มความ บุคคลทีค่ วร
พรอ้ ม เพราะหากเกดิ เหตรุ า้ ยหรอื อบุ ตั เิ หตจุ ะไดข้ อความชว่ ยเหลอื ไดร้ วดเรว็ ขอความ
ชว่ ยเหลือ
ศูนย์วิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน
http://www.roadsafetythai.org

ความรู้เพิ่มเติม เพอ่ื น รุน่ พี่ ต�ำ รวจ หมอ พยาบาล
เครื่องหมายจราจรที่ควรรู้ เจ้าหน้าท่ีบ้านเมอื ง

ห้ามเลี้ยวซ้าย ห้ามเลี้ยวขวา ห้ามจักรยาน ห้ามคนข้าม ห้ามเข้า ๕. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
โดยตอบค�ำ ถาม ดังนี้
ความปลอดภัยจากอบุ ัตเิ หตใุ นบา้ น โรงเรยี น และการเดินทาง 145
• ถ้ า นั ก เ รี ย น พ บ เ ห็ น อุ บั ติ เ ห ตุ
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ นักเรียนจะปฏิบัตอิ ย่างไร

ถา้ พบอุบัตเิ หตบุ นท้องถนน ควรปฏิบตั ติ ามขอ้ ใด (ตวั อยา่ งคำ�ตอบตงั้ สตแิ ละคดิ หาวธิ กี ารให้
๑ โทรแจ้ง ๑๙๑ ความช่วยเหลือ โดยคำ�นึงถึงความ
๒ แจง้ หน่วยดบั เพลงิ ที่ใกลท้ ีส่ ดุ ปลอดภัยของตนเองดว้ ย)
๓ โทรศพั ทบ์ อกพอ่ แม่ ผ้ปู กครอง
๔ รีบว่งิ ไปชว่ ยเหลอื ผู้บาดเจบ็ ดว้ ยตนเอง
(เฉลย ๑ เพราะหมายเลข ๑๙๑ ใช้แจ้งเหตุดว่ นเหตุร้ายกับเจา้ หน้าที่ตำ�รวจ)

145 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 3 ข้นั ปฏิบัติ กิจกรรมพัฒนาการอ่าน
แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
St St
St๖. นักเรียนจับคู่ แต่ละคู่เลือกอุบัติเหตุ นักเรยี นอ่านคำาศพั ทแ์ ละความหมายของคาำ ศัพท์ตอ่ ไปนี้
หรือเหตุร้ายคู่ละ ๑ วิธี คิดและ
ฝึกซ้อมวิธีการขอความช่วยเหลือจาก คำาศพั ท์ คาำ อ่าน ความหมาย
อบุ ตั เิ หตหุ รอื เหตรุ า้ ยนนั้ ๆ แลว้ ออกมา บุก - คน คน
แสดงหน้าช้ันเรียน พร้อมบันทึกลงใน บุคคล
แบบบันทึก
ประมาท ประ - หมาด ขาดความรอบคอบ ขาดความ
ตวั อย่างแบบบันทึก ระมดั ระวงั

แบบบันทึก การขอความชว่ ยเหลือ เหตกุ ารณ์ เหด - กาน เรอื่ งทเ่ี กิดขนึ้
เมื่อเกิดเหตรุ า้ ยหรืออุบัตเิ หตุ
ผังสรปุ สาระสาำ คัญ
อบุ ตั เิ หตุ : (ถูกกรรไกรบาดมือ)
ขอความช่วยเหลอื จาก : (คุณครหู ้องพยาบาล) ความปลอดภยั ๑. ความปลอดภัยจากอบุ ตั ิเหตุในบา้ น
วิธขี อความชว่ ยเหลอื : (ใชค้ ำ�พดู ขอความชว่ ยเหลือ จากอบุ ตั เิ หตใุ นบ้าน
เชน่ “คุณครคู รบั ผมถูกกรรไกรบาดมือ คุณครชู ว่ ยทำ�แผล อุบัติเหตุในบ้านส่วนใหญ่เกิดจากความประมาทและรู้เท่าไม่ถึงการณ์ การ
ให้ผมด้วยนะครับ”) โรงเรียน และ ปฏิบัตติ นดว้ ยความระมดั ระวัง ไม่ประมาท จะช่วยป้องกนั อุบัติเหตใุ นบา้ นได้
การเดนิ ทาง
๗. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป ส่ิ ง ที่ เ ข้ า ใ จ ๒. ความปลอดภัยจากอบุ ัติเหตุในโรงเรยี น
เป็นความรู้ร่วมกนั ดงั นี้
อุบัติเหตุในโรงเรียนส่วนใหญ่เกิดจากการเล่น และความคึกคะนอง ควรเล่น
• เมื่อเกิดอุบัติเหตุต้องรีบขอ ด้วยความระมดั ระวัง ไม่เลน่ ผาดโผน หรอื ใช้กำาลังรุนแรง และทำากจิ กรรมตา่ ง ๆ
ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ เ พ่ื อ บ ร ร เ ท า อ า ก า ร ดว้ ยความรอบคอบ จะทาำ ใหป้ ลอดภยั จากอบุ ตั เิ หตใุ นโรงเรียน
บาดเจ็บใหเ้ ร็วทีส่ ดุ
๓. ความปลอดภัยจากอุบตั เิ หตใุ นการเดินทาง
ep 4
การเดนิ ทางทง้ั ทางบกและทางนา้ำ อาจเกดิ อบุ ตั เิ หตไุ ด้ หากปฏบิ ตั ติ นดว้ ยความ
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ ประมาท ดังนั้น การเดินทางได้อย่างปลอดภัยต้องปฏิบัติตามกฎ ระเบียบและ
ไมป่ ระมาท
๘. นกั เรยี นแตล่ ะครู่ ว่ มกนั ออกมาสรปุ ผล
การบันทึกการแสดงวิธีการขอความ ๔. การขอความชว่ ยเหลอื เมื่อเกดิ เหตรุ า้ ยหรอื อบุ ตั ิเหตุ
ช่วยเหลือจากอุบัติเหตุต่าง ๆ หน้า
ช้ันเรียน และเสนอแนะเพ่ิมเติม เมอื่ เกดิ เหตรุ า้ ยหรอื อบุ ตั เิ หตทุ ไ่ี มส่ ามารถชว่ ยเหลอื ตนเองหรอื ผอู้ นื่ ไดต้ อ้ งรบี
ขอความชว่ ยเหลือเพือ่ บรรเทาความรนุ แรงของเหตรุ า้ ยหรืออบุ ัติเหตุ

146 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๓

5ep ข้นั ประเมนิ เพื่อเพิม่ คณุ ค่า
บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ

๙. นักเรียนร่วมกันจัดทำ�ป้ายนิเทศเก่ียวกับเครื่องหมายเตือนภัย
ในชีวิตประจำ�วันต่าง ๆ วาดภาพระบายสีให้สวยงาม นำ�ไปติดตาม
อาคารเรียนเพ่ือให้ความรู้และเป็นแนวทางในการปฏิบัติตน
เพือ่ ความปลอดภยั ในชีวิต

สุดยอดคู่มือครู 146

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

กิจกรรมการเรยี นรู้ ตัวชี้วัด

๑. นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น ๓ กลุ่ม ช่วยกันรวบรวมอุบัติเหตุท่ีเกิดข้ึน พ ๕.๑ ป.๓/๑
ในบา้ น โรงเรียน และการเดินทาง ดงั นี้ พ ๕.๑ ป.๓/๒
กลุ่มที่ ๑ อบุ ัตเิ หตุท่เี กดิ ข้ึนในบ้าน พ ๕.๑ ป.๓/๑

กล่มุ ท่ี ๒ อบุ ตั ิเหตุที่เกิดขึ้นในโรงเรยี น
กลุม่ ท่ี ๓ อบุ ตั ิเหตุทีเ่ กิดขน้ึ จากการเดินทาง
จากนั้นร่วมกันอภิปราย วิเคราะห์สาเหตุ และวิธีการปฏิบัติตนเพ่ือ
ปอ้ งกันอบุ ัติเหตทุ ่เี กิดข้นึ แล้วออกมานำาเสนอหนา้ ชัน้ เรียน
๒. นักเรยี นแตล่ ะกล่มุ ชว่ ยกันคิดการแสดงบทบาทสมมุติเกีย่ วกบั วิธีการ
ขอความช่วยเหลือเม่อื เกดิ อุบัติเหตุ ๑ อบุ ัติเหตุ (ตามหัวขอ้ ในขอ้ ๑)
แล้วออกมาแสดงหน้าชนั้ เรียนทีละกล่มุ

๓. นักเรียนช่วยกันคิดแนวทางการ แนวทางการ
ปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กดิ อบุ ตั เิ หตใุ นโรงเรยี น ปอ้ งกันไม่ให้เกดิ
โ ด ย ส รุ ป ข้ อ มู ล เ ป็ น แ ผ น ภ า พ อบุ ตั ิเหตใุ นโรงเรยี น
ความคิดบนกระดาน
(ตัวอย่างแผนภาพความคดิ )

คาำ ถามพัฒนากระบวนการคดิ แนวคำ� ตอบ

๑. นักเรียนจะปฏิบัติตนให้ปลอดภัยจากอุบัติเหตุเมื่อเล่นกับเพื่อนที่โรงเรียนได้ ๑. เล่นด้วยความระมัดระวัง ไม่เล่นผาดโผน
อยา่ งไร หรือใช้ความรนุ แรง

๒. นกั เรยี นจะมีสว่ นในการปอ้ งกันอบุ ัตเิ หตใุ นบ้านและในโรงเรยี นอยา่ งไร ๒. จัดบริเวณบ้านหรือห้องเรียนให้เรียบร้อย
๓. ถ้านักเรียนโดนตะปูตำาเท้าท่ีโรงเรียน นักเรียนจะขอความช่วยเหลือจากใคร ป ฏิ บั ติ กิ จ วั ต ร ป ร ะ จำ� วั น ด้ ว ย ค ว า ม
ระมดั ระวงั
และใช้คำาพดู อย่างไร
๔. นักเรียนร้สู ึกอย่างไรเมอ่ื มีอบุ ตั เิ หตเุ กดิ ข้ึนกบั เพ่อื นนกั เรียน ๓. ขอความช่วยเหลือจากคุณครู เช่น
๕. นักเรียนจะนำาความรู้จากบทเรียนไปใช้ในการป้องกันอุบัติเหตุ ที่มักเกิดขึ้น “คณุ ครคู รบั ชว่ ยผมดว้ ยผมถกู ตะปตู ำ�ทเ่ี ทา้
มเี ลือดไหลด้วยครับ”
กับตนเองไดอ้ ยา่ งไรบา้ ง
๔. รสู้ กึ ว่าตอ้ งช่วยเหลือเพอ่ื นใหไ้ ดท้ นั ที
ความปลอดภยั จากอบุ ัติเหตุในบ้าน โรงเรยี น และการเดินทาง 147 ๕. ใช้ความระมัดระวังในการดำ�เนินชีวิต

ปฏิบตั ิตามกฎ กตกิ าของสงั คม

147 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เปา้ หมายการเรียนรู้ ๑๒หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี

มาตรฐานการเรียนรู้ การปฐมพยาบาล
มาตรฐาน พ ๕.๑ เม่อื บาดเจ็บจากการเล่น
ป้ อ ง กั น แ ล ะ ห ลี ก เ ลี่ ย ง ปั จ จั ย เ สี่ ย ง ตัวช้ีวดั
พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ อุบัติเหตุ
การใชย้ า สารเสพตดิ และความรนุ แรง • แสดงวิธปี ฐมพยาบาลเมอ่ื บาดเจบ็ จากการเลน่ (พ ๕.๑ ป.๓/๓)

สมรรถนะสำ�คญั ของผเู้ รยี น ผงั สาระการเรียนรู้
๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
๒. ความสามารถในการคิด การปฐมพยาบาล สาเหตุของการ การปฐมพยาบาล
๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา บาดแผลถลอก บาดเจ็บจากการเล่น รอยฟกชา้ํ
๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี การปฐมพยาบาล
เมอ่ื บาดเจ็บ
คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ จากการเลน่

ใฝ่เรียนรู้ การปฐมพยาบาลบาดแผล
ตวั ชี้วัดที่ ๔.๑ ต้ังใจ เพียรพยายาม ถูกของแหลมคมบาดหรอื ท่ิมตาํ
ในการเรยี นและเขา้ ร่วมกิจกรรมการเรยี นรู้

การปฐมพยาบาล
เลือดกําเดาไหล

การปฐมพยาบาล การห้ามเลือด
อาการข้อเคล็ด

สาระสาำ คญั

เมื่อได้รับบาดเจ็บจากการเล่นควรรีบทำาการปฐมพยาบาลอย่างถูกต้อง เพื่อลดความเจ็บปวด
และความรุนแรงของอาการบาดเจ็บ

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันวาดภาพวิธีการปฐมพยาบาล ๑ วิธี
เน้นความถูกต้องและเข้าใจง่าย เขียนคำ�อธิบายให้ชัดเจน จากนั้นแต่ละกลุ่ม
รว่ มกันน�ำ ผลงานมาจดั ปา้ ยนิเทศเพื่อเผยแพร่ความรู้

สุดยอดคู่มือครู 148

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

จดุ ประกายความคดิ ตัวชว้ี ดั

Stพ ๕.๑ ป.๓/๓

ภาระงาน/ชิ้นงาน

แบบบันทึก การปฐมพยาบาล

ep 1

ขนั้ สงั เกต
รวบรวมข้อมลู

จากภาพนักเรียนคิดว่า จะเกิดเหตุการณ์อะไรขึ้น ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
ค�ำ ถาม ดังนี้
๑. สาเหตุของการบาดเจ็บจากการเลน่
การเล่นคนเดียวหรือการเล่นกับเพื่อน บางคร้ังอาจเกิดอุบัติเหตุทำาให้ • ถ้านักเรียนได้รับบาดเจ็บจาก
ได้รับบาดเจบ็ เชน่ แผลถลอก ฟกช้าำ ศีรษะแตก โดยสาเหตขุ องการบาดเจ็บ การเล่น นักเรียนจะปฐมพยาบาล
จากการเลน่ มีดงั น้ี ตนเองไดอ้ ย่างไร
๑. การเล่นของมีคมหรือใช้อุปกรณ์ที่มีความแหลมคม ทำาให้เกิด
บาดแผล (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดูสภาพบาดแผลว่าเป็น
๒. การวง่ิ เลน่ โดยไม่ระมัดระวัง ทำาให้หกล้มเกิดบาดแผลถลอก ฟกชำ้า
๓. การเล่นใช้กำาลังรุนแรง ทำาให้ร่างกายบาดเจ็บ และมีอารมณ์โกรธ อย่างไร แล้วรักษาโดยใช้วิธีปฐมพยาบาล
โมโห ทำาให้เกดิ การทะเลาะววิ าท ชกตอ่ ย ทำารา้ ยร่างกายกัน
เบ้ืองต้นตามอาการ)
๒. นักเรียนร่วมกันบอกการบาดเจ็บจาก

ก า ร เ ล่ น ที่ ต น เ อ ง เ ค ย ป ร ะ ส บ ว่ า มี
อะไรบา้ งและเกิดขนึ้ ไดอ้ ย่างไร
๓. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับการปฐมพยาบาลเมื่อบาดเจ็บ
จากการเล่น จากหนังสือเรียนหรือ
แหล่งการเรยี นรทู้ ่หี ลากหลาย

การปฐมพยาบาลเมอื่ บาดเจ็บจากการเลน่ 149

สาเหตุของการบาดเจบ็
จากการเล่น

149 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขั้นคิดวิเคราะห์
St St และสรุปความรู้ ๔. การเล่นปีนป่ายบนท่ีสูง

๔. นักเรียนพิจารณาภาพบาดแผลถลอก เช่น ต้นไม้ โต๊ะ ขอบหน้าต่าง
ร่วมกันสังเกตและวิเคราะห์ลักษณะ อ า จ ทำ า ใ ห้ พ ลั ด ต ก ล ง ม า ไ ด้ รั บ
ของบาดแผล แล้วบนั ทกึ เป็นแผนภาพ บาดเจ็บ
ความคิด ๕. ก า ร เ ล่ น ใ ก ล้ ส ถ า น ท่ี
ตัวอย่างแผนภาพความคิด อันตราย เช่น สระน้ำา อาจทำาให้
พลัดตกนำ้า หรือจมนำ้า การเล่น
รมิ ถนนอาจทาำ ใหถ้ กู รถเฉยี่ วชนได้ การลงเล่นนา้ํ ในสระนํา้ อาจจมน้าํ เสยี ชวี ิตได้
มเี ลือดออก เปน็ แผล
ไม่มาก ต้ืน ๆ ๒. การปฐมพยาบาลบาดแผลถลอก

ลักษณะ การปฐมพยาบาล (อ่านวา่ กาน - ปะ - ถม - พะ - ยา - บาน) หมายถึง
บาดแผลถลอก การใหค้ วามชว่ ยเหลอื เบอื้ งตน้ แกผ่ เู้ จบ็ ปว่ ยหรอื บาดเจบ็ เพอ่ื ลดหรอื บรรเทา
ความรุนแรงของอาการ ป้องกันความพิการ ก่อนส่งไปรักษากับแพทย์
ผิวหนงั บาดแผลเปน็ วงกวา้ ง อยา่ งถกู ต้อง
หลุดลอก เลก็ น้อยถึงปานกลาง บาดแผลถลอก คือ บาดแผลท่ีผิวหนังหลุดออกไป เป็นแผลต้ืน ๆ
มีเลือดออกไม่มาก ส่วนใหญ่เกิดจากการที่ผิวหนังกระแทกหรือครูดไปกับ
๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุของ ของแข็งหรือพื้นผิวทข่ี รขุ ระ เช่น หกลม้ ถูกของแหลมคมเก่ยี วผวิ หนงั
การเกิดบาดแผลถลอก แล้วร่วมกัน
บันทึกเป็นแผนภาพความคิด

ตัวอยา่ งแผนภาพความคดิ

ผวิ หนังครูด บาดแผล
หกลม้ กับของแขง็ ถลอก

สาเหตุ

ผิวหนังถกู บาดแผลเข่าถลอก มีเลือดออกเลก็ นอ้ ย
ของมคี มเกยี่ ว 150 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๓

ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมัตริู้

๖. ตวั แทนนกั เรยี นปฏบิ ตั กิ ารสาธติ วธิ กี าร สถานที่ใดทน่ี กั เรยี นไมค่ วรว่ิงเล่น
ปฐมพยาบาลบาดแผลถลอก แล้ว ๑ สนามหญา้ หนา้ บา้ น ๒ สถานที่กอ่ สร้าง
นักเรยี นจบั คูป่ ฏบิ ตั ติ ามทลี ะขัน้ ตอน ๓ สนามเดก็ เล่น ๔ สวนสาธารณะ
(เฉลย ๒ เพราะการเลน่ ในสถานทีก่ ่อสรา้ งอาจทำ�ใหไ้ ดร้ บั อันตราย

จากเศษวสั ดุก่อสรา้ งตา่ ง ๆ เช่น ตะปู อิฐ หนิ ปูน)

สุดยอดคู่มือครู 150

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

การปฐมพยาบาลบาดแผลถลอก ทาำ ได้ดงั น้ี St Step 2asean

ขั้นคดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้

๑) ล้างแผลดว้ ยน้ำาสะอาด ๒) ซบั แผลให้แหง้ ดว้ ย ๗. นักเรียนพิจารณาภาพผิวหนังท่ีมีรอย
ใหส้ ิ่งสกปรกหลุดออก ผา้ สะอาดหรือสาำ ลี ฟกชาํ้ แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะหล์ กั ษณะของ
บาดแผล จากนั้นบันทึกเป็นแผนภาพ
๓) ใชส้ าำ ลีชบุ แอลกอฮอลเ์ ช็ด ๔) ใส่ยารักษาแผลสด เช่น ความคิด
รอบ ๆ บาดแผลเพอื่ ฆา่ ทิงเจอร์ไอโอดนี ยาแดง
เชอื้ โรค ปล่อยให้แห้งโดยไม่ต้อง ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด
ปิดแผล
แผลไม่ฉีกขาด มสี ีเขยี วหรือม่วง

การใช้ยาแดงรกั ษาแผลสดใส่บาดแผลถลอก ลักษณะ
รอยฟกชํา้
อาชีพน่ารู้
พยาบาล (อ่านว่า พะ - ยา - บาน) คือ ผู้ให้การดูแลผู้ป่วย ตลอดจน อาจมีลูกนนู บวมชา้ํ
ให้คำาแนะนำาในการปฏิบัติตนที่ถูกต้องกับผู้ป่วย เพื่อให้หายจากโรคหรือการ ขนึ้ จากผวิ หนงั
บาดเจ็บโดยเร็ว
๘. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ส า เ ห ตุ
๓. การปฐมพยาบาลรอยฟกชํา้ ของการเกิดรอยฟกชํ้า แล้วร่วมกัน
บันทึกเปน็ แผนภาพความคดิ
รอยฟกช้ํา คอื อาการที่ผิวหนังบวมช้ำา แตไ่ ม่
ฉีกขาด และไม่มีเลือดออก ผิวหนังบริเวณฟกชำ้า ตัวอยา่ งแผนภาพความคดิ
จะมสี แี ดงคลา้ำ เขยี วหรอื มว่ ง บางครงั้ ผวิ หนงั จะนนู
ขึ้นมา ถ้าเกิดท่ีศีรษะเรียกว่า “หัวโน„ ส่วนใหญ่ ตกบันได หกลม้
เกิดจากผิวหนังถูกกระแทกด้วยของแข็ง เช่น
ชนโต๊ะ ชนประตู สาเหตุ รอยฟกชํ้า

หัวโนจะมีอาการผวิ หนัง ถกู ของแขง็
บริเวณศีรษะบวมนูนขน้ึ มา กระแทกหรอื ชน

การปฐมพยาบาลเมอื่ บาดเจบ็ จากการเลน่ 151 ep 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ
แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมัตริู้
เสริมความรู้ ครูควรสอน
๙. ตวั แทนนกั เรยี นปฏบิ ตั กิ ารสาธติ วธิ กี าร
ผวิ หนงั เป็นอวัยวะที่ช่วยป้องกันเชอ้ื โรคเขา้ สู่รา่ งกาย และรบั รคู้ วามรู้สกึ ตา่ ง ๆ ปฐมพยาบาลรอยฟกช้ํา แล้วนักเรียน
ผิวหนงั มี ๒ ชัน้ คอื หนงั แท้ และหนังก�ำ พรา้ จบั คปู่ ฏิบตั ติ ามทลี ะขน้ั ตอน

151 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คดิ วเิ คราะห์
St St และสรุปความรู้
การปฐมพยาบาลรอยฟกชาำ้ ทาำ ได้ดังนี้

๑๐. นักเรียนพิจารณาภาพเด็กที่มีอาการ ๑) ใ ช้ ผ้ า ห่ อ น้ำ า แ ข็ ง ห รื อ ๒) หลังจากนัน้ ๑ วัน
เลอื ดก�ำ เดาไหล แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะห์ ผ้าชุบน้ำาเย็นประคบ ใชผ้ า้ ชบุ น้ำาอ่นุ ประคบ
ลักษณะอาการ จากน้ันบันทึกเป็น บริเวณท่ีฟกช้ำา เพื่อ บรเิ วณฟกชาำ้ เพ่ือให้
แผนภาพความคิด ลดอาการปวด บวม เลอื ดไหลเวียนได้ดี
และบอกพอ่ แม ่ผปู้ กครอง
ตัวอยา่ งแผนภาพความคดิ ใหท้ ราบ เพราะหากอาการ
รนุ แรงตอ้ งรบี ไปพบแพทย์
ลักษณะอาการ
เลือดก�ำ เดา การใช้ความเย็นประคบแผลฟกชาํ้ จะช่วยลดอาการบวม

ไหล ปลอดภัยไว้ก่อน
ห้ามคลึง ถู นวด บริเวณที่ฟกชำ้า บวม เพราะจะทำาให้บาดแผลอักเสบ
เส้นเลือดฝอย มีเลอื ดไหล และรุนแรงมากขึ้น
ในจมกู แตก ออกทางจมกู

๑๑. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุท่ี ๔. การปฐมพยาบาลเลอื ดกําเดาไหล
ทำ�ให้เลือดกำ�เดาไหล แล้วร่วมกัน เลือดกําเดา คือ เลือดท่ีไหล
บันทึกเปน็ แผนภาพความคิด ออกทางจมูก เนื่องจากเส้นเลือดฝอย
ในจมูกแตก การเล่นกันรุนแรง เช่น
ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด เล่นต่อสู้ ชกมวยอาจโดนจมูกทำาให้
มเี ลือดกำาเดาไหลได้
ถกู ของแข็ง อากาศรอ้ น
กระแทกทจ่ี มกู

สาเหตุ เลอื ดกำ�เดา
ไหล

ไอ จาม หรอื ส่งั นาํ้ มกู การเล่นกนั รุนแรง อาจทาํ ให้พลาดพล้ัง
แรงเกนิ ไป โดนจมูกจนมีเลือดกําเดาไหล

ep 3 ขน้ั ปฏบิ ตั ิ 152 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๓
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบตั ิ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

๑๒. ตัวแทนนักเรียนปฏิบัติการสาธิต ข้อใดไม่ใชว่ ิธปี ฐมพยาบาลผทู้ ีม่ ีแผลฟกช้าํ
วิธีการปฐมพยาบาลอาการเลือด ๑ ใส่ยาส�ำหรบั แผลสด
กำ�เดาไหล แล้วนักเรียนจับคู่ ปฏิบัติ ๒ ประคบด้วยกระเปา๋ นาํ้ แขง็
ตามทลี ะข้ันตอน ๓ ใช้ถุงใสน่ าํ้ แข็งประคบบริเวณทบ่ี าดเจบ็
๔ ประคบดว้ ยนา้ํ ร้อนหลงั จากบาดเจ็บ ๑ วนั
สุดยอดคู่มือครู 152 (เฉลย ๑ เพราะการปฐมพยาบาลผทู้ ไี่ ด้รบั บาดเจ็บ แผลฟกชา้ํ คอื
การประคบเยน็ ทนั ทีทไ่ี ดร้ ับบาดเจบ็ และหลงั จากน้นั ๒๔ ช่ัวโมง จงึ ประคบรอ้ น)

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

การปฐมพยาบาลเลอื ดกำาเดาไหล ทำาได้ดังนี้ St Step 2asean

ข้นั คดิ วเิ คราะห์
และสรุปความรู้

๑) กม้ หนา้ ลงใช้มือบบี จมกู ๒) หากเลือดยังไม่หยุดไหล ๑๓. นักเรียนพิจารณาภาพบาดแผลท่ีถูก
ประมาณ ๕-๑๐ นาที ให้ใช้ผ้าห่อนำ้าแข็งวางบน
โดยหายใจทางปากแทน ดั้งจมูก แต่ถ้าหากเลือด ของแหลมคมบาดหรือทิ่มตำ� แล้ว
เลอื ดจะหยุดไหลเอง ยงั ไม่หยุดไหลอกี
รบี บอกพอ่ แม ่ ผปู้ กครอง รว่ มกนั วเิ คราะหล์ กั ษณะของบาดแผล
ให้พาไปพบแพทย์
จากนนั้ บนั ทกึ เป็นแผนภาพความคิด
ตัวอยา่ งแผนภาพความคดิ

มีเลือดออกมาก บาดแผลลกึ กวา่
แผลถลอก

การนัง่ กม้ หนา้ บบี จมูกเพ่ือใหเ้ ลอื ดกาํ เดาหยดุ ไหล ลักษณะ
บาดแผล
คำ�ถ�มท้�ท�ย
บาดแผลมีขนาดเล็ก ผวิ หนังฉกี ขาด
นอกจากการถูกกระแทกที่จมูก มีสาเหตุใดอีกบ้างที่ทำาให้ จนถึงใหญ่ หรือเปน็ รู
เลือดกำาเดาไหล
๑๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุของ
๕. การปฐมพยาบาลบาดแผลถูกของแหลมคมบาดหรอื ทม่ิ ตาํ การเกิดบาดแผล แล้วร่วมกันบันทึก
บาดแผลถกู ของแหลมคมบาดหรอื เปน็ แผนภาพความคดิ
ทมิ่ ตำา จะทำาให้ผวิ หนงั ฉีกขาดเปน็ แผล
หรือเป็นรู มีเลือดไหลออกมา ซึ่งหาก ตัวอย่างแผนภาพความคดิ
บาดแผลไม่ใหญ่หรือลึก สามารถทำา
การปฐมพยาบาลได้เอง หนามต�ำ มีดบาด

การสวมรองเทา้ ชว่ ยป้องกัน สาเหตุ บาดแผล
การถูกของแหลมคมทมิ่ ตาํ
เขม็ เยบ็ ผา้ ท่ิม
การปฐมพยาบาลเมอ่ื บาดเจบ็ จากการเลน่ 153
ep 3 ขั้นปฏบิ ตั ิ
แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมัตริู้

๑๕. ตัวแทนนักเรียนปฏิบัติการสาธิตวิธี
ก า ร ป ฐ ม พ ย า บ า ล บ า ด แ ผ ล ถู ก
ของแหลมคมบาดหรือทิ่มตํา แล้ว
นักเรียนจับคู่ปฏิบตั ิตามทลี ะขน้ั ตอน

153 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คิดวเิ คราะห์
St St และสรปุ ความรู้ การปฐมพยาบาลบาดแผลถูกของแหลมคมบาดหรือทิม่ ตำา ทาำ ไดด้ งั นี้

๑๖. นักเรียนพิจารณาภาพเด็กที่มีอาการ ๑) หากบาดแผลไม่ลึกหรือไม่ยาวมาก ให้ใช้นิ้วมือกดลงบนบาดแผล
ขอ้ เคลด็ แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะหล์ กั ษณะ เพ่ือใหเ้ ลือดหยุดไหล แตห่ ากบาดแผลมีขนาดลกึ มเี ลอื ดออกมาก
อาการ จากนั้นบันทึกเป็นแผนภาพ ใหใ้ ช ้ ผา้ สะอาดปดิ บรเิ วณบาดแผลและกดไว้ เพอื่ ใหเ้ ลอื ดหยดุ ไหล
ความคิด และบอกพ่อแม่ผ้ปู กครองใหพ้ าไปพบแพทย์

ตวั อยา่ งแผนภาพความคดิ ๒) เมื่อเลือดหยุดไหล ๓) ใช้สำาลีชุบแอลกอฮอล์
ให้ทำาความสะอาด เชด็ รอบ ๆ บาดแผล ใสย่ า
ลกั ษณะอาการ บาดแผลด้วยนา้ำ สะอาด รักษาแผลสด และใช้
ขอ้ เคล็ด ใ ช้ ผ้ า ส ะ อ า ด ห รื อ ผ้าก๊อซปิดบาดแผลไว้
สำาลซี บั แผลให้แหง้ ระวงั อย่าใหแ้ ผลถกู น้าำ
ปวดบวม
บรเิ วณขอ้ ตอ่ ไม่มเี ลือดไหล

๑๗. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สาเหตุ การใช้นวิ้ มือกดห้ามเลอื ดบาดแผลมีดบาด
ท่ีทำ�ให้ข้อเคล็ด แล้วร่วมกันบันทึก
เป็นแผนภาพความคดิ ๖. การปฐมพยาบาลอาการขอ้ เคล็ด
ข้อเคล็ด คือ อาการเจ็บปวด
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ บวม บริเวณข้อต่อ โดยไม่มีบาดแผล
และไม่มีเลือดไหล ส่วนใหญ่เกิดจาก
ตกบันได ตกตน้ ไม้ ข้อเคลด็ การเล่นปีนป่ายบนท่ีสูงแล้วตกลงมา
สาเหตุ การกระโดดผดิ จงั หวะ การถกู กระแทก
แรง ๆ การวง่ิ หกล้ม
กระโดดผิดจงั หวะ หกลม้
การว่ิงเลน่ บนพ้นื ทม่ี ีหลมุ บอ่ อาจทําให้
ep 3 ข้ันปฏบิ ัติ หกล้ม ข้อเทา้ เคล็ด
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบตั ิ 154 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๓

๑๘. ตวั แทนนกั เรยี นปฏบิ ตั กิ ารสาธติ วธิ กี าร เสริมความรู้ ครูควรสอน
ปฐมพยาบาลอาการข้อเคล็ด แล้ว
นกั เรยี นจบั คู่ ปฏบิ ตั ติ ามทลี ะขน้ั ตอน ผ้ากอ๊ ซ คอื ผา้ แผ่นบางโปร่งทใ่ี ชป้ ิดแผลหรอื พนั แผลเพ่ือปอ้ งกนั ไมใ่ ห้เช้ือโรค
สามารถเขา้ สู่ร่างกายทางบาดแผลได้

สุดยอดคู่มือครู 154

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

การปฐมพยาบาลอาการขอ้ เคล็ด ทำาไดด้ ังน้ี ep 3 ขนั้ ปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ

๑) ใหอ้ ยูน่ ิ่ง ๆ และหา้ มเคลอื่ นไหว หา้ มดึง บบี หรอื นวดบรเิ วณ ๑๙. ตัวแทนนักเรียนปฏิบัติการสาธิต
ทีไ่ ดร้ บั บาดเจ็บ การหา้ มเลือดทศ่ี ีรษะและใบหน้าหรือ
ลำ�คอ แล้วนักเรียนจับคู่ปฏิบัติตาม
๒) ใชก้ ระเป๋านา้ำ แขง็ หรอื ๓) รีบไปตามผู้ใหญ่ ทลี ะข้นั ตอน
ผ้าหอ่ นา้ำ แข็งประคบ เพื่อพาไปพบแพทย์
บ ริ เ ว ณ ท่ี บ า ด เ จ็ บ และรักษาโดยเร็ว
เพ่ือลดความเจ็บปวด
และอาการบวม ๔) ลดการเคลอื่ นไหว
บริเวณทบ่ี าดเจบ็

การใชน้ าํ้ แขง็ มาประคบบรเิ วณท่ไี ด้รบั บาดเจ็บ

๗. การหา้ มเลือด

การเล่นรุนแรง การเล่นของมีคม หรือเล่นในสถานที่รกร้าง อาจทำาให้
เกิดอุบัติเหตุและมีเลือดไหล ซ่ึงขั้นตอนแรกที่ควรปฏิบัติคือ การห้ามเลือด
ให้หยดุ ไหล เพราะหากเสียเลอื ดมากจะทำาใหเ้ กดิ อันตรายได้

การหา้ มเลอื ดทีศ่ รี ษะ ๗.๑ การห้ามเลือดทศี่ รี ษะ
วธิ กี ารปฐมพยาบาล ใชผ้ า้ สะอาดปดิ ทบั
บรเิ วณบาดแผลแล้วใชผ้ า้ อีกผนื พันรดั ใหแ้ นน่
๗.๒ การหา้ มเลอื ดบรเิ วณใบหนา้ หรอื ลาำ คอ
วิธีการปฐมพยาบาล ใช้ผ้าสะอาด
ปิดบริเวณบาดแผลแล้วใช้มือกดทับบนผ้าให้
แน่น หากช่วยผู้อื่นควรสวมถุงมือยางก่อน และ
รีบนำาส่งแพทย์ทันที เพราะบริเวณลำาคอเป็นจุด
ท่ีมเี ส้นเลือดใหญ่อาจทาำ ใหเ้ กิดการเสียเลือดมาก

การปฐมพยาบาลเมื่อบาดเจ็บจากการเลน่ 155

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การห้ามเลือด จากบาดแผลใต้ผิวหนังต้องใช้ความเย็นช่วยโดยการใช้ผ้า
ห่อนํา้ แข็งหรือชุบดว้ ยน้าํ เย็นประคบเฉพาะบรเิ วณจุดท่เี กิดบาดแผล

155 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขั้นปฏบิ ัติ
St แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมตั ริู้

๗.๓ เลือดออกท่ฝี ่ามอื
วิธีการปฐมพยาบาล ใช้ผ้าสะอาดม้วน
๒๐. ตัวแทนนักเรียนปฏิบัติการสาธิต ใหก้ ลม วางปิดทับบรเิ วณปากบาดแผล กาำ ไวแ้ ล้วใช้ การใช้ผา้ กดทบั หา้ มเลือด
การห้ามเลือดที่ฝ่ามือและท่ีเท้า แล้ว ผา้ พันทบั รดั ให้แน่น ที่ฝา่ มอื
นักเรยี นจับคปู่ ฏบิ ตั ิตามทลี ะขนั้ ตอน ๗.๔ เลอื ดออกที่เทา้
วิธีการปฐมพยาบาล ใช้ผ้าสะอาดหนา ๆ
๒๑. นกั เรยี นจบั คู่ เลอื กการปฐมพยาบาล วางทับไว้บนบริเวณบาดแผล แล้วใช้ผ้ารัดทับและ
เ ม่ื อ บ า ด เ จ็ บ จ า ก ก า ร เ ล่ น คู่ ล ะ พยายามเคลื่อนไหวเท้าให้น้อยลง วางเท้าให้สูงขึ้น
๓ รายการ ฝึกปฏิบัติแล้วออกมา เพ่ือใหเ้ ลือดไหลเวยี นช้าลง
ทดสอบหนา้ ชน้ั เรยี น พรอ้ มบนั ทกึ ผล การรูจ้ ักเล่นอยา่ งระมดั ระวงั และเลน่ ตาม
ลงในแบบบันทึก กฎ กตกิ า ไมเ่ ลน่ รนุ แรง จะชว่ ยปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กดิ การ

ตวั อย่างแบบบันทึก

แบบบันทึก การปฐมพยาบาล บาดเจ็บหรืออันตรายตอ่ ร่างกาย สนกุ กับคำ�ศพั ท์

อาการบาดเจ็บ ถูกต้อง ผดิ การปฐมพยาบาลเบื้องต้น blood (บลดั ) เลือด
http://www.thaiall.com/ ice (ไอซฺ) นา้ำ แขง็
๑. (แผลถลอก) ✓ data/primary.htm

๒. (ฟกช้ํา) ✓

๓. (เลอื ดกำ�เดาไหล) ✓ กจิ กรรมพัฒนาการอ่าน
นกั เรยี นอา่ นคาำ ศัพทแ์ ละความหมายของคาำ ศพั ท์ต่อไปนี้
สงิ่ ทีค่ วรปรับปรงุ : (ควรเช็ดทำ�ความสะอาดแผลถลอก
อย่างเบามือ)

คำาศัพท ์ คาำ อา่ น ความหมาย

ถลอก ถะ - หลอก ลอกออกไป ปอกออกไป
เปิดออกไป

บรรเทา บัน - เทา ทเุ ลาหรอื ทาำ ใหท้ เุ ลา ผอ่ นคลาย
หรือทาำ ใหผ้ ่อนคลายลง

156 สุขศึกษาและพลศกึ ษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 156

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ผังสรปุ สาระสาํ คญั St St Stasean

ep 3 ข้ันปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบตั ิ

๑. สาเหตุของการบาดเจบ็ จากการเลน่ ๒๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ที่ เ ข้ า ใ จ
เปน็ ความรรู้ ว่ มกัน ดงั น้ี
มีหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่เกิดจากความประมาท ไม่ระมัดระวัง การเล่นอย่าง
คึกคะนอง ไม่เล่นตามกฎ กติกา การเลน่ ส่ิงของท่เี ส่ยี งต่ออันตราย • เม่ือได้รับบาดเจ็บจากการเล่น
ควรรีบทำ�การปฐมพยาบาลอย่าง
๒. การปฐมพยาบาลบาดแผลถลอก ถู ก ต้ อ ง เ พื่ อ ล ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ แ ล ะ
ความรนุ แรงของอาการลง
ทำาไดโ้ ดยลา้ งแผลให้สะอาด ซบั แผลให้แห้ง ใช้แอลกอฮอลเ์ ช็ดรอบบาดแผล
และใส่ยารกั ษาแผลสดโดยไมต่ ้องปดิ แผล

การปฐมพยาบาล ๓. การปฐมพยาบาลรอยฟกชา้ํ ep 4
เมื่อบาดเจ็บ
จากการเล่น ทำาได้โดยใช้ผ้าห่อน้ำาแข็งประคบบริเวณฟกช้ำา หลังจากนั้น ๑ วัน ให้ประคบ ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ
ดว้ ยผ้าชุบนาำ้ อนุ่
๒๓. นักเรียนแต่ละคู่ออกมาสรุปผลการ
๔. การปฐมพยาบาลเลือดกําเดาไหล บันทึกการปฐมพยาบาลหน้าชั้นเรียน
และเสนอแนะเพ่มิ เติม
ทำาได้โดยก้มหน้าลงใช้มือบีบจมูก และหายใจทางปาก หากเลือดไม่หยุดไหล
ใหใ้ ช้ผา้ หอ่ น�ำ้ แขง็ ประคบบรเิ วณด้ังจมูก 5ep ขั้นประเมินเพือ่ เพ่มิ คุณคา่
บรกิ ารสังคม
๕. การปฐมพยาบาลบาดแผลถกู ของแหลมคมบาดหรอื ทมิ่ ตํา และจติ สาธารณะ

ทำาได้โดยบาดแผลที่ไม่ใหญ่ ใช้มือกดห้ามเลือดให้หยุดไหล ใช้สำาลีชุบ
แอลกอฮอลเ์ ชด็ รอบบาดแผลใหส้ ะอาด ใสย่ ารกั ษาแผลสด และใชผ้ า้ กอ๊ ซปดิ แผล
แต่หากเปน็ แผลใหญม่ ากควรห้ามเลือดและรีบไปพบแพทย์

๖. การปฐมพยาบาลอาการข้อเคล็ด ๒๔. นักเรียนร่วมกันวาดภาพระบายสี
ประกอบคำ�อธิบายวิธีการทำ�แผล
ทาำ ไดโ้ ดยใช้กระเปา๋ น้าำ แข็งหรอื ผ้าห่อน้าำ แข็งประคบบริเวณขอ้ เคลด็ ลักษณะต่าง ๆ จัดทำ�เป็นป้ายนิเทศ
ใหค้ วามรู้ นำ�ไปติดไว้ในห้องพยาบาล
๗. การหา้ มเลอื ด ของโรงเรยี นเพอ่ื ใหค้ วามรแู้ กน่ กั เรยี น
ในโรงเรียน
เป็นการทาำ ใหเ้ ลือดหยุดไหล โดยใชม้ ือหรือส่งิ ของต่าง ๆ กดหรอื ปิดบาดแผล
ไวต้ รงจุดทมี่ ีเลอื ดออก กอ่ นทำาการรักษาต่อไป

การปฐมพยาบาลเมือ่ บาดเจ็บจากการเล่น 157

157 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวชี้วัด กจิ กรรมการเรยี นรู้
๑. นักเรียนแบ่งกลุ่มตามความเหมาะสม ฝึกการปฐมพยาบาลอาการ
พ ๕.๑ ป.๓/๓ บาดเจ็บจากการเล่น แล้วออกมาแสดงการปฐมพยาบาลหน้าช้ันเรียน
กลุม่ ละ ๑ อาการไม่ให้ซำ้ากัน
๒. นักเรียนเลือกอาการบาดเจ็บจากการเล่นที่ตนเองเคยเป็น ๑ อาการ
เขียนวิธีการปฐมพยาบาลอาการบาดเจ็บนั้น แล้วออกมานำาเสนอ
หน้าชัน้ เรยี น
๓. นักเรียนช่วยกันบอกประโยชน์ของการปฐมพยาบาล แล้วสรุปข้อมูล
เปน็ แผนภาพความคิด
(ตัวอยา่ งแผนภาพความคดิ )

ประโยชนข์ อง
การปฐมพยาบาล

แนวค�ำตอบ คำาถามพัฒนากระบวนการคิด

๑. รู้สกึ โลง่ ใจ ดใี จทปี่ ลอดภัยจากอนั ตราย ๑. นักเรียนรู้สึกอยา่ งไร เม่อื บาดเจ็บและไดร้ ับการปฐมพยาบาลทันที
๒. เคย เกิดจากการวง่ิ เล่นกับเพ่อื นแล้วหกลม้ ๒. ในชว่ งทผี่ า่ นมานกั เรยี นเคยมบี าดแผลถลอกหรอื แผลฟกช�้ำ หรอื ไม ่ เกดิ จาก
๓. ตรวจสอบบาดแผล ใช้ผ้าสะอาดห่อนํ้าแข็ง สาเหตุใด
๓. ถ้าเพือ่ นของนักเรยี นตกจากท่ีสงู มอี าการฟกช�้ำ ขน้ั ตอนแรกควรทำาอยา่ งไร
หรอื ชุบนํา้ เยน็ ประคบ ๔. การปฐมพยาบาลเลอื ดกาำ เดาไหล ถา้ หากเลอื ดยงั ไมห่ ยดุ ไหล ควรทาำ อยา่ งไร
๔. รีบนำ�ตัวส่งโรงพยาบาลให้ถึงมือแพทย์ ๕. การใช้ยาหม่องทา ถู นวดบริเวณท่ีมีอาการฟกชำ้�ทันที เป็นการปฏิบัติ
ท่ีถูกตอ้ งหรอื ไม ่ เพราะเหตใุ ด
โดยเรว็ ทส่ี ดุ
๕. ไม่ถูกต้อง เพราะการนวดบริเวณบาดแผล 158 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๓

ทันทีจะทำ�ให้บาดแผลหรือเลือดท่ีออก
บริเวณใต้ผิวหนังไม่หยุดไหลและอาจ
ทำ�ให้เกิดแผลฉีกขาดใต้ผิวหนังเพิ่มข้ึน
อกี ดว้ ย

สุดยอดคู่มือครู 158

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge
จุดตปัวช้ีวรัดะกายโครงงาน
เสริมความรู้ ครูควรสอน รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

กล่มุ สาระการเรยี นรูส้ ขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓

หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนาสามารถนาำ มาปฏบิ ตั ใิ นครอบครวั ไดอ้ ยา่ งไร
นักเรียนสำารวจหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาและแนวทางการปฏิบัติตาม
หลกั ธรรมทสี่ ามารถนาำ ไปใชป้ ฏบิ ตั ิ เพอื่ สรา้ งความรกั และความอบอนุ่ ใหก้ บั ครอบครวั
จากนน้ั จัดทำาเป็นเอกสารเผยแพรใ่ หก้ ับคนในชมุ ชนต่อไป

นักเรยี นในโรงเรียนมภี าวะการเจรญิ เติบโตทางด้านร่างกายเปน็ อย่างไร
นักเรียนสำารวจอายุ น้ำาหนักและส่วนสูงของนักเรียนในโรงเรียนทุกระดับช้ัน
ว่ามีภาวะการเจริญเติบโตทางด้านร่างกายเป็นอย่างไร เม่ือเทียบกับเกณฑ์อ้างอิง
การเจริญเติบโต แล้วสัมภาษณ์ผู้ที่มีน้ำาหนักและส่วนสูงอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานของ
แตล่ ะระดบั ชนั้ ชน้ั ละ ๑ คน วา่ มกี จิ วตั รประจำาวนั อยา่ งไรบา้ ง รบั ประทานอาหารอะไร
เป็นประจำา จากนัน้ นาำ ขอ้ มลู จดั ทำาป้ายนิเทศเผยแพรใ่ นโรงเรียน

เพอ่ื น ๆ ในโรงเรียนมีสมรรถภาพทางกายเปน็ อยา่ งไร
นักเรียนจัดทำาโปรแกรมทดสอบสมรรถภาพทางกาย ให้เหมาะสมกับเพศ
และวัย จากนั้นนำาไปใช้ทดสอบสมรรถภาพทางกายของนักเรียนในโรงเรียน หรือ
จัดทาำ เป็นค่มู อื ใหผ้ ้อู น่ื ได้ประยุกตใ์ ช้ต่อไป

สมุนไพรในครัวเรือนแก้ฟกช้าำ ได้อย่างไร
นักเรียนสำารวจและศึกษาค้นคว้าเก่ียวกับสมุนไพรในครัวเรือนท่ีสามารถ
นาำ มาใช้แกอ้ าการฟกช้าำ ได้ จากน้นั นาำ ข้อมลู ท่ไี ด้ไปเผยแพร่ในโรงเรียนและชุมชน

จดุ ประกายโครงงาน 159

159 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps บรรณานุกรมขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

สำานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสขุ . ๑๐ แนวทางสรา้ งสุขภาพ. กรุงเทพฯ :
โรงพิมพอ์ งคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศกึ , ม.ป.ป.

. ๑๐ แนวทางสร้างสขุ ภาพ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพก์ ารศาสนา, ๒๕๔๕.

สนุ ทร โคตรบรรเทา (แปล). สารานกุ รมวิทยาศาสตร ์ : ชวี วิทยามนุษย.์
กรงุ เทพฯ : เดอะมาสเตอร์กร๊ปุ แมเนจเมน้ ท,์ ๒๕๔๙.

อนามัย, กรม. กระทรวงสาธารณสุข. ครอบครัวสขุ สนั ตเ์ หงือกฟนั แข็งแรง
(เอกสารอดั สําเนา).

อทุ ยั สงวนพงศ.์ สนกุ กับกายบริหาร. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวชิ าการ
(พว.), ๒๕๔๙.

. สนกุ กบั พลัง. กรงุ เทพฯ : พฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.), ๒๕๔๙.

การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ . [ออนไลน]์ . เขา้ ถึงไดจ้ าก :
http://www.thaiall.com/data/primary.htm (วันท่ีค้นข้อมูล :
๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๘).

การแปรงฟนั อยา่ งถกู วธิ ี. [ออนไลน]์ . เขา้ ถงึ ได้จาก :
http://www.dental.anamai.moph.go.th (วันท่ีคน้ ขอ้ มูล :
๒๖ สงิ หาคม ๒๕๕๘).

การออกกําลังกายเพื่อสขุ ภาพ. [ออนไลน์]. เขา้ ถงึ ไดจ้ าก :
http://www.dopah.anamai.moph.go.th (วันท่ีคน้ ข้อมูล :
๒๔ สงิ หาคม ๒๕๕๘).

160 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๓

สุดยอดคู่มือครู 160



๑๒สคร่าน้างยิ เมสหริมลกั ประการ

เสริมข้อสอบ จัดบรรยากาศ
เนน้ สมรรถนะ เชิงบวก BBL
เพม่ิ ผลสมั ฤทธิท์ างการเรียน เน้นการคิด
และทักษะการคิด สรา้ งองค์ความรู้
สู่การปฏิบตั ิ

รอบรู้ กิจกรรม
อาเซยี น พัฒนาผู้เรียน
และโลก เพอื่ เพิ่มความรู้
และทกั ษะ
ศตวรรษท่ี ๒๑

GPAS ๓๖๐ ํแนวทางพฒั นา จุดประกาย
ครอบคลุม โครงงาน
ส่งเสรมิ การสร้าง
K-P-A นวัตกรรม
เกง่ ดี มสี ขุ

สโู่ รงเรยี นมาตรฐานสากล

สถาบนั พัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) ISBN : 978-616-05-4783-8
บรษิ ทั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จ�ำ กดั
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมตั ิ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทกุ หมายเลข, แฟกซอ์ ตั โนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลขิ สิทธ์ิ หนังสือเลม่ นีไ้ ดจ้ ดทะเบยี นลขิ สทิ ธถ์ิ กู ตอ้ งตามกฎหมาย website : 9 786160 547838

www.iadth.com