8_CP22402_การป้องกันปราบปราม

45
3.5 การกำำ�หนดมาตรฐานในการปฏิบิ ัตั ิิ
3.5.1 ความเร็ว็ ในการรับั โทรศัพั ท์์ ให้ร้ ับั ด้ว้ ยความเร็ว็ ไม่เ่ กินิ 4 วินิ าทีี เมื่อ่� โทรติดิ สำ�ำ หรับั
ศููนย์ร์ ัับแจ้้งเหตุุที่่�มีีการติิดตั้�งตู้�้ ชุมุ สายโทรศััพท์์ที่�ม่ ีรี ะบบกระจายการเรีียกเข้้าโดยอััตโนมััติิ (Automatic Call
Distribution) หรืือไม่เ่ กินิ 15 วินิ าทีี (3 กริ๊ง� ) เมื่อ�่ โทรติดิ สำ�ำ หรับั ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุุที่�ย่ ังั ไม่่มีตี ู้้�ชุุมสายโทรศัพั ท์์
อััตโนมัตั ิิ
3.5.2 ปริิมาณการรัับสาย ให้้รัับสายทุุกสายที่�่เรีียกเข้้า หากมีีสายที่่�ไม่่ได้้รัับบริิการ
ให้้หััวหน้า้ ศููนย์ร์ ีีบจััดการแก้้ไขปัญั หา และไม่ค่ วรให้้มีีสายที่�ไ่ ม่ไ่ ด้้รัับบริิการ (Abandoned Call) เกินิ ร้้อยละ 1
3.5.3 การรัับแจ้ง้ /จััดการเหตุฉุ ุุกเฉิิน (Emergency Call)
1) จััดให้้มีีระบบการบัันทึึกเหตุุ สถานที่�่เกิิดเหตุุ ด้้วยคอมพิิวเตอร์์ สำ�ำ หรัับ
ศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุที่่�มีีการติิดตั้�งระบบเทคโนโลยีีของสำ�ำ นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิ และสมุุดหรืือแบบฟอร์์มสำ�ำ หรัับ
ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุทุ ี่ย�่ ังั ไม่ม่ ีกี ารติดิ ตั้ง� ระบบฯ โดยให้ป้ รากฏข้อ้ มููล วันั เวลาที่ร�่ ับั แจ้ง้ ประเภทของเหตุ ุ สถานที่เ�่ กิดิ เหตุุ
ผู้แ้� จ้้ง ผู้้�รับั แจ้ง้ เวลาที่ส�่ั่ง� การสายตรวจ เวลาที่�่สายตรวจถึงึ ที่่�เกิดิ เหตุ ุ ผลการปฏิิบััติิ
2) ให้ซ้ ักั ถามเหตุสุ ถานที่เ�่ กิดิ เหตุุ และสั่ง� การเหตุไุ ปยังั สายตรวจ หรืือผู้�้ รับั ผิดิ ชอบ
ให้ไ้ ด้ร้ ับั ทราบเพื่อ�่ เดินิ ทางไปที่เ�่ กิดิ เหตุุ ในระยะเวลาไม่ค่ วรเกินิ 1 นาทีี โดยเฉพาะเหตุทุ ี่ก�่ ำ�ำ ลังั เกิดิ (In Progress)
เหตุุที่่�พึ่่�งจะเกิิดขึ้�น (Just Occurred) และเหตุุที่่�ต้้องมีีการสกััดจัับ ให้้ซัักถามเบื้้�องต้้นแล้้วสั่�งการไปทัันทีี
จากนั้้น� จึึงซักั ถามข้อ้ มููลแล้ว้ แจ้ง้ สายตรวจเพิ่่ม� เติมิ
3) ให้้นำำ�ระบบการระบุตุ ำ�ำ แหน่่งของผู้้แ� จ้ง้ ด้้วยโทรศััพท์์ Smart Phone เช่่น
การ Share Location ในโปรแกรม Line หรืือการส่่งตำ�ำ แหน่่งด้้วยโปรแกรมอื่�่นมาใช้้ในการรัับแจ้้งเหตุุ
เพื่อ่� สามารถระบุตุ ำ�ำ แหน่ง่ ของผู้แ�้ จ้ง้ ด้ว้ ยความรวดเร็ว็ และสามารถส่ง่ ต่อ่ ข้อ้ มููลตำำ�แหน่ง่ ของผู้แ้� จ้ง้ ไปยังั สายตรวจ
เพื่่อ� เดิินทางไปที่เ�่ กิดิ เหตุโุ ดยถููกต้้อง รวดเร็็ว อีีกส่ว่ นหนึ่่�งด้ว้ ย
4) ให้้มีีการติิดตามผลการปฏิิบััติิ ว่่าสายตรวจไปถึึงที่่�เกิิดเหตุุแล้้วหรืือไม่่
ใช้เ้ วลาเท่า่ ใด ผลการปฏิบิ ััติิเป็็นอย่่างไร
5) ให้ม้ ีกี ารโทรศัพั ท์ก์ ลับั ไปหาผู้แ้� จ้ง้ เพื่อ่� สอบถามผลการปฏิบิ ัตั ิ ิ วัดั ความพึงึ พอใจ
และข้้อเสนอแนะ
3.5.4 การสกััดจัับ
1) พนักั งานวิทิ ยุ ุ พึงึ ระลึกึ อยู่�เสมอว่า่ ความเร็ว็ ในการสื่อ�่ สาร สั่่ง� การ และการเข้า้
ประจำำ�จุุด ถืือเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญในการปฏิิบััติิ จึึงต้้องรัับแจ้้งเหตุุให้้สั้�น กระชัับ ให้้ได้้ข้้อมููลเบื้้อ� งต้้นและรีีบแจ้้ง
สกััดจับั ไปก่่อน จากนั้้น� จึึงค่อ่ ยสอบถามรายละเอีียดเพิ่่�มเติมิ
2) ข้้อความที่่�ควรใช้้สำ�ำ หรัับพนัักงานวิทิ ยุใุ นการสกััดจัับ คืือ กด Alert Tone
สั้�นๆ ติิดต่่อกัันหลายๆ ครั้�ง แล้้วใช้้ข้้อความว่่า “ศููนย์์...(ชื่�่อศููนย์์)...แจ้้งสกััดจัับกุุมรถ ก่่อเหตุุ/ถููกก่่อเหตุุ....
(ชื่อ่� เหตุ)ุ ..จาก..(สถานที่่เ� กิิดเหตุุ)...... แล้้วตามด้ว้ ย ประเภทรถ ยี่่ห� ้้อ รุ่่�น สีี หมายเลขทะเบียี น ที่�ส่ ัังเกต ก่่อเหตุุ
/ถูกู ก่อ่ เหตุุ...(ชื่่�อเหตุุ)....จาก..(สถานที่เ�่ กิดิ เหตุุ)....เมื่�อ่ เวลา........ หรืือ ...(กี่�นาทีี)... ที่�ผ่ ่่านมา หลบหนีี มุ่่�งหน้า้
....... จราจร และสายตรวจสกััดจับั ตามแผนด้ว้ ย เปลี่่ย� น”
3) พนัักงานวิิทยุุจะต้อ้ งมีีความรอบรู้�ใ้ นพื้้�นที่�่ และเข้า้ ใจในการใช้แ้ ผนที่่�

46
4) ศููนย์ว์ ิทิ ยุจุ ะต้อ้ งรีบี ประสาน สน./สภ.ข้า้ งเคียี ง ในโอกาสแรก รวมทั้้ง� ประสาน
สถานีีวิิทยุุชุุมชนเพื่�่อกระจายข่่าว และจะต้้องย้ำ��ำ การปฏิิบััติิจนกว่่าจะได้้รัับคำ�ำ สั่่�งจากผู้้�บัังคัับบััญชาให้้ยกเลิิก
หรืือเห็น็ ว่่าไม่่สามารถสกัดั จับั ได้แ้ น่่นอน
5) ในกรณีีที่�่คนร้้ายมีีการเตรีียมการกระทำ�ำ ผิิด และเชื่่�อว่่ามีีการดัักฟััง
การสื่่อ� สารของตำำ�รวจ จะต้อ้ งใช้้เครืือข่า่ ยหรืือความถี่่ว� ิทิ ยุุสำำ�รองเป็น็ ความลับั ที่�เ่ ตรีียมไว้้
6) การเคลื่่�อนที่�่ของคนร้้าย จะสามารถหลบหนีีได้้ด้้วยความเร็็วเฉลี่่�ยนาทีีละ
1.2 กม. จึงึ ต้อ้ งกำำ�หนดวงรอบหรืือรััศมีใี นการสกัดั จัับให้เ้ หมาะสมกัับระยะเวลาที่�เ่ กิิดเหตุุ
7) พึงึ ระลึกึ เสมอว่า่ คนร้า้ ยพร้อ้ มจะหลบหนีี และจะฝ่า่ ฝืนื คำ�ำ สั่่ง� ให้ห้ ยุดุ รถของ
เจ้า้ หน้้าที่� ่ พนัักงานวิิทยุุพึงึ สั่�งให้้ตั้�งจุดุ ว.43 ชั่่�วคราวเพื่�อ่ ปิดิ กั้น� รถ และเตรีียมความพร้้อมในการไล่ต่ ิดิ ตาม
8) พนักั งานวิทิ ยุจุ ะต้อ้ งแจ้ง้ ย้ำ�ำ�เตืือนไปยังั ผู้้�ปฏิบิ ัตั ิิ ที่ค่� าดว่า่ อยู่�ในเส้น้ ทางหลบหนีี
ของคนร้้าย ในรััศมีที ี่่เ� หมาะสมกับั ระยะเวลาที่่เ� กิิดเหตุุ
9) กรณีีการสกััดจัับรถที่่�มีีหมายเลขทะเบีียน ให้้พนัักงานวิิทยุุนำ�ำ หมายเลข
ทะเบียี นมาตรวจสอบกับั ระบบ CRIMES เพื่�อ่ แจ้ง้ ข้้อมููลโดยละเอียี ดให้ผ้ ู้้�ปฏิบิ ัตั ิิรัับทราบด้ว้ ย
3.5.5 การรัับแจ้้ง/จััดการเหตุไุ ม่่เร่่งด่ว่ น (Non-Emergency Call)
1) ให้เ้ จ้า้ หน้า้ ที่ใ่� นศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุทุ ุกุ ระดับั พึงึ ให้บ้ ริกิ ารในเรื่อ่� งไม่เ่ ร่ง่ ด่ว่ น เช่น่
การสอบถามหมายเลขโทรศััพท์์สถานีีตำำ�รวจ โรงพยาบาล การซัักถามข้้อกฎหมายเบื้้�องต้้น การประกัันตััว
ผู้้�ต้้องหา เป็็นต้้น
2) กรณีีผู้้�แจ้้ง แจ้้งเบาะแส ข้้อมููลอาชญากรรม คำำ�ติชิ ม ข้้อร้้องเรียี น ให้้บัันทึึก
ข้อ้ มููลนำำ�เสนอผู้�้ บัังคัับบััญชาทราบเพื่่อ� ดำำ�เนิินการต่่อไป
3.5.6 จัดั ทำำ�รายงานสรุุปในรอบ 1 เดืือน หรืือตามที่เ�่ ห็น็ ควร นำ�ำ เสนอผู้�้ บัังคับั บัญั ชา
เพื่�่อทราบ และเป็็นข้้อมููลในการปรัับปรุุงการปฏิิบััติิงานทั้้�งในส่่วนของศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุ และการบริิหารงาน
สายตรวจ ดัังนี้้�
1) ความเร็ว็ ในการรับั โทรศัพั ท์แ์ ละปริมิ าณการรับั สาย สำ�ำ หรับั ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุุ
ที่ต่� ิดิ ตั้ง� ตู้้�ชุุมสายโทรศัพั ท์ท์ ี่่ม� ีีระบบกระจายการเรียี กเข้า้ (Automatic Call Distribution) ให้้พิมิ พ์ร์ ายงานจาก
ระบบตู้�้ ชุมุ สาย สำ�ำ หรับั ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุทุ ี่ย�่ ังั ไม่ไ่ ด้ต้ ิดิ ตั้ง� ตู้้�ชุมุ สายอัตั โนมัตั ิิ ให้ท้ ำำ�หนังั สืือสอบถามจากบริษิ ัทั ทีโี อทีฯี
เป็็นระยะ ๆ
2) รายงานการจัดั การเหตุุ และค่า่ ระยะเวลาการไปถึงึ ที่เ�่ กิดิ เหตุขุ องสายตรวจ
(Response Time)
3) รายงานการโทรกลับั หาผู้�แ้ จ้ง้ ความพึงึ พอใจ และข้้อเสนอแนะ
4) รายงานการให้้บริกิ ารเรื่�่องไม่่เร่่งด่่วน
5) รายงานการรัับแจ้้งข้้อมููลเบาะแส ข้้อมููลอาชญากรรม
3.6 ศููนย์์วิทิ ยุกุ ัับงานสายตรวจ
เพื่�่อให้้ศููนย์์วิิทยุุสนัับสนุุน เอื้�อประโยชน์์ต่่องานสายตรวจ รวมถึึงเป็็นตััวแทนของ
ผู้้�บัังคับั บััญชาในการบริิหารจััดการสายตรวจ พนัักงานวิทิ ยุุพึงึ ปฏิบิ ัตั ิ ิ ดัังนี้้�
3.6.1 จะต้้องมีคี วามรู้�้ในวิชิ าการสื่�อ่ สารของสำำ�นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิ

47
3.6.2 จะต้้องอยู่่�ปฏิิบััติิหน้้าที่�่ พร้้อมที่�่จะตอบรัับจากการเรีียกของสายตรวจ
และลููกข่า่ ยอื่�น่ ๆ ตลอดเวลา
3.6.3 จะต้้องศึึกษาแผนการตรวจ และกำ�ำ กัับดููแลสายตรวจให้้ปฏิิบััติิตามแผนนั้้�น
โดยการตรวจสอบอาจจะใช้้วิิธีีสอบถามสถานที่�่ที่�่ออกตรวจ (ว.4, ว.1) หรืือใช้้เทคโนโลยีรี ะบบบอกตำ�ำ แหน่่ง
อัตั โนมัตั ิิ (Automatic Vehicle Location System) หรืือนำ�ำ ระบบการระบุตุ ำ�ำ แหน่ง่ ของสายตรวจด้ว้ ยโทรศัพั ท์์
Smart Phone เช่น่ การ Share Location ในโปรแกรม Line หรืือการส่ง่ ตำ�ำ แหน่่งด้้วยโปรแกรมอื่น�่ มาใช้ใ้ น
การติดิ ตามสายตรวจ
3.6.4 จะต้้องสั่ง� การเหตุดุ ้ว้ ยความรวดเร็ว็ และติดิ ตามผลการปฏิิบัตั ิทิ ุกุ ครั้�ง
3.6.5 จะต้อ้ งมีคี วามซื่อ�่ สัตั ย์ ์ บันั ทึกึ ข้อ้ มููลต่า่ ง ๆ ตรงกับั ความเป็น็ จริงิ โดยเฉพาะข้อ้ มููล
เวลา สั่่�งการ เวลาที่ส�่ ายตรวจถึึงที่่�เกิิดเหตุุ
3.6.6 จะต้อ้ งศึกึ ษาหาความรู้เ�้ พิ่่�มเติมิ และพััฒนาตนเองตลอดเวลา
4. การควบคุุมการปฏิบิ ััติิงานสายตรวจ
4.1 การควบคุุมตรวจสอบการปฏิบิ ัตั ิิงานสายตรวจ
การควบคุุมการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ของสายตรวจเป็็นการมุ่่�งพิิจารณาถึึงประสิิทธิิผล
การปฏิิบััติิหน้้าที่�่สนองตอบต่่อความสงบเรีียบร้้อยและความปลอดภััยในชีีวิิตและทรััพย์์สิินของประชาชน
ประกอบด้้วยการใช้ร้ ะบบควบคุุม (Control Systems) ที่่ส� ำ�ำ คัญั 3 ส่่วน คืือ
1) การควบคุมุ การปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ป่� ระจำำ�ปกติขิ องตำำ�รวจ โดยผู้้�บังั คับั บัญั ชาและโดยอาศัยั
กระบวนการตรวจตราราชการของตำำ�รวจที่่ม� ีีผลในทางปฏิิบัตั ิิอย่า่ งจริงิ จััง
2) การควบคุุมโดยการกวดขัันวิินัยั ของตำ�ำ รวจจากผู้้�บังั คัับบัญั ชาอย่่างเด็ด็ ขาด จริงิ ใจ
และการรัับพิิจารณาเกี่ย� วกับั การร้อ้ งทุุกข์์ของประชาชนต่่อการปฏิบิ ัตั ิิหน้้าที่ม�่ ิิชอบของตำ�ำ รวจ
3) การวิจิ ัยั และประเมินิ ผลการปฏิบิ ัตั ิิหน้า้ ที่่�ของตำ�ำ รวจ เพื่อ่� ประโยชน์ต์ ่อ่ การกำำ�หนด
แผนปฏิบิ ััติงิ านสายตรวจที่ม�่ ีีประสิิทธิภิ าพต่่อไป
แต่อ่ ย่า่ งไรก็ต็ ามจุดุ มุ่�งหมายหลักั ของการควบคุมุ บังั คับั บัญั ชาตำำ�รวจจะต้อ้ งเกี่ย� วข้อ้ งกับั
ประเด็็นสำ�ำ คัญั 3 ประการ คืือ
1) เพื่�่อป้อ้ งกันั มิใิ ห้้สายตรวจใช้อ้ ำ�ำ นาจหน้้าที่�ใ่ นทางมิิชอบ
2) เพื่่�อเสริิมความมั่่�นใจแก่่ฝ่่ายบริิหารว่่าสายตรวจเคารพและปฏิิบััติิตามกฎเกณฑ์์
ในการดำำ�รงรัักษาระเบียี บวิินััยภายในหน่่วยงานสายตรวจ
3) เพื่่�อติิดตามและประสานการปฏิิบััติิงานของสายตรวจให้้ไปสู่่�วััตถุุประสงค์์และ
เป้า้ หมายของหน่่วยงาน
ตามหลัักการบริิหาร การควบคุุมตรวจสอบการปฏิบิ ััติิงานอยู่�นั้�น ถืือว่่าเป็็นสิ่่�งจำำ�เป็็น
อย่่างยิ่�ง ทั้้�งนี้้�เนื่�่องจากหากมีีการปฏิิบััติิที่�่ผิิดพลาด บกพร่่อง หรืือมีีอุุปสรรคใด ๆ เกิิดขึ้�น ผู้้�คุุมตรวจสอบ
จะได้ร้ ีบี หาแนวทาง และวิธิ ีกี ารตักั เตืือนแก้ไ้ ขมิใิ ห้เ้ กิดิ ความเสียี หายใหญ่โ่ ต และยังั มีจี ุดุ มุ่�งหมายเพื่อ�่ ตรวจสอบ
ดููว่่างานที่่�ได้้มอบหมายให้้ไปปฏิิบััติิจััดทำ�ำ ดำ�ำ เนิินไปตามแผนที่�่กำำ�หนดไว้้หรืือไม่่ มีีวิิธีีการปฏิิบััติิถููกต้้องตาม
หลัักการที่�่ดีีหรืือไม่่ ตลอดจนถืือเป็็นขวััญและกำำ�ลัังใจให้้แก่่เจ้้าหน้้าที่�่ผู้�้ ปฏิิบััติิซึ่�่งจะเกิิดความรู้�้ สึึกว่่า
ผู้�้ บังั คับั บัญั ชาไม่่ทอดทิ้้ง� ยัังมีคี วามห่ว่ งใยพวกเขาอยู่�

48
4.2 การควบคุุมตรวจสอบขณะออกตรวจนี้้แ� บ่่งด้้วยกััน 4 ระดัับ
4.2.1 ระดับั การควบคุมุ โดยหัวั หน้้าสายตรวจ
1) ควบคุุมตรวจสอบการเตรีียมการก่่อนออกปฏิิบััติิของตำ�ำ รวจสายตรวจ
เป็น็ ประจำำ�ทุกุ วันั และทุุกผลัดั ของการตรวจ
2) ควบคุุมการตรวจสอบหน้า้ ที่่�ที่ต�่ ำำ�รวจสายตรวจต้้องปฏิบิ ััติขิ ณะออกตรวจ
4.2.2 ระดับั การควบคุมุ โดย สวป.
1) การควบคุมุ ตรวจสอบการเตรียี มการก่อ่ นออกปฏิิบัตั ิขิ องหัวั หน้า้ สายตรวจ
และตำ�ำ รวจสายตรวจเป็็นประจำำ�ทุุกวัันและทุกุ ผลััดการตรวจ
2) ควบคุมุ ตรวจสอบหน้า้ ที่ท่� ี่ห�่ ัวั หน้า้ สายตรวจและตำ�ำ รวจสายตรวจต้อ้ งปฏิบิ ัตั ิิ
ขณะออกตรวจ
4.2.3 ระดัับการควบคุุมโดย รอง ผกก.ป.
1) การควบคุมุ ตรวจสอบการเตรียี มการก่อ่ นออกปฏิบิ ัตั ิขิ อง สวป. และหัวั หน้า้
สายตรวจเป็็นประจำ�ำ ทุุกวัันและทุกุ ผลััดการตรวจ
2) ควบคุมุ ตรวจสอบหน้า้ ที่ท�่ ี่ ่� สวป. และหัวั หน้า้ สายตรวจต้อ้ งปฏิบิ ัตั ิขิ ณะออกตรวจ
4.2.4 ควบคุุมโดยผู้บ้� ัังคัับบััญชาตั้้�งแต่่ระดัับหััวหน้้าสถานีีขึ้้�นไป
1) ควบคุมุ ตรวจสอบการเตรียี มการก่่อนออกปฏิบิ ัตั ิขิ อง รอง ผกก.ป., สวป.,
หััวหน้้าสายตรวจ และเจ้้าหน้้าที่่ส� ายตรวจเป็น็ ครั้ง� คราว
2) ควบคุมุ การตรวจสอบหน้า้ ที่ข่� อง รอง ผกก.ป., สวป., หัวั หน้า้ สายตรวจ และ
เจ้า้ หน้้าที่ส�่ ายตรวจ ต้้องปฏิบิ ัตั ิิขณะออกตรวจ
4.3 การควบคุุมการตรวจสอบการปฏิบิ ััติิ
เมื่อ�่ ได้ป้ ล่อ่ ยให้ต้ ำำ�รวจสายตรวจออกปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ �่ ถ้า้ ปราศจากการควบคุมุ และตรวจสอบ
การปฏิบิ ัตั ิงิ านแล้ว้ ตำำ�รวจสายตรวจอาจไม่ป่ ฏิบิ ัตั ิติ ามคำ�ำ สั่่ง� หรืือแผนการตรวจอันั จะทำ�ำ ให้ก้ ารป้อ้ งกันั อาชญากรรม
ไม่่ได้้ผล ดัังนั้้�นจึึงมีีความจำำ�เป็็นที่�่จะต้้องสร้้างกลไกหรืือวิิธีีการควบคุุม ตรวจสอบ ให้้รััดกุุมพอสมควร
ดังั จะกล่า่ วต่อ่ ไป แต่ท่ ั้้ง� นี้้ก� ลไกและวิธิ ีกี ารนี้้จ� ะสำำ�เร็จ็ หรืือได้ผ้ ลย่อ่ มขึ้้น� อยู่่�กับั ความสนใจและเอาใจใส่อ่ ย่า่ งจริงิ จังั
ของ สวป. หรืือหัวั หน้้าสายตรวจ เป็็นสำำ�คััญ ดังั นี้้�คืือ
4.3.1 การควบคุุมตรวจสอบของ รอง ผกก.ป., สวป. และหััวหน้้าสายตรวจ
แบ่่งได้้ดังั นี้้�
1) ตรวจสอบการออกตรวจตามแผนการตรวจโดยตรวจสอบไปในเส้้นทาง
การตรวจตามแผนนั้้น� ๆ
2) เช็ค็ จุดุ ว.10 หัวั หน้า้ สายตรวจ สวป. จะมีแี ผนการตรวจสอบของสายตรวจ
ทุกุ สายที่อ่� อกปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่อ�่ ยู่�แล้ว้ ตามแผนจะระบุจุ ุดุ ว.10 และเวลาไว้้ เมื่อ่� ถึงึ เวลาดังั กล่า่ วผู้�้ ตรวจก็อ็ าจไปรอ
ว.15 ที่�่จุุด ว.10 แล้้วสายตรวจยัังไม่่มาก็็ควรตรวจสอบทางวิิทยุุว่่าอยู่�ที่่�ใดเรีียกมาพบสอบถามสาเหตุุที่่�ไม่่
ว.10 ตามกำ�ำ หนดเวลา

49
3) ตรวจสอบจากตู้�แ้ ดง (ตู้้�เหลืือง) แบ่ง่ ได้ ้ 2 วิิธีี
(1) ขณะกำ�ำ ลังั ปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่่ � หัวั หน้า้ สายตรวจ สวป.อาจเข้า้ ไปตรวจตู้แ้� ดง
(ตู้้�เหลืือง) เมื่่�อลงชื่่�อเวลาในตู้�้แดง (ตู้�้เหลืือง) ก็็ควรตรวจสอบด้้วยว่่าสายตรวจที่�่รัับผิิดชอบต้้องตรวจตู้�้แดง
(ตู้้เ� หลืือง) นั้้�น เข้้ามาตรวจชื่�อ่ แล้ว้ หรืือยััง ถ้า้ ลงชื่่�อแล้้วเวลาถูกู ต้อ้ งสอดคล้้องกัับเวลาในแผนประจำำ�ตัวั หรืือไม่่
เช่่น ในแผนกำำ�หนดสายตรวจ ว.4 ในระหว่่าง 13.00-13.20 น. และในซอยดังั กล่่าวมีีตู้้แ� ดง (ตู้�้เหลืือง) ด้ว้ ย
หัวั หน้า้ สายตรวจไปตรวจตู้้�ในซอยนั้้�นเมื่อ่� เวลา 14.00 น. ปรากฏว่า่ สายตรวจยังั ไม่ไ่ ด้้เข้้ามาลงเวลาในตู้�แ้ ดง
(ตู้้�เหลืือง) ดังั กล่่าวเลย เช่น่ นี้้�ย่่อมแสดงว่่าสายตรวจไม่่ปฏิบิ ัตั ิิตามแผนควรมีีการสอบสาเหตุุ
(2) ตรวจเช็็คบััตรตรวจตู้้แ� ดง (ตู้้�เหลืือง) ประจำำ�วันั กรณีนี ี้้ต� ้้องเป็น็ หน้า้ ที่�่
สวป. ดำ�ำ เนินิ การตรวจบััตรประจำำ�ตู้้แ� ดง (ตู้้เ� หลืือง) ทุุกวันั เพื่อ�่ ให้้การตรวจบัตั รตู้�แ้ ดง (ตู้�้เหลืือง) เป็น็ ไปด้้วย
ความเรียี บร้อ้ ย การที่�จ่ ะกำำ�หนดเปลี่่ย� นบััตรตรวจตู้้�แดง (ตู้้�เหลืือง) ทุกุ วันั ในเวลา 00.01 น. และนำำ�บััตรตรวจ
ของวันั ที่่�ผ่า่ นมา มาตรวจในวันั รุ่่�งขึ้�นในการตรวจบัตั รนี้้� ถ้า้ ได้ท้ ำ�ำ การตรวจละเอียี ดควรจะนำ�ำ แผนการตรวจของ
สายตรวจมาเปรียี บเทียี บไปด้ว้ ย เพื่อ่� ตรวจว่า่ เวลาที่ส่� ายตรวจลงไว้ใ้ นบัตั รตู้แ้� ดง (ตู้เ้� หลืือง) นั้้น� สอดคล้อ้ งกับั เวลา
ตามแผนการตรวจหรืือไม่่ เช่น่ ตู้แ้� ดง (ตู้เ�้ หลืือง) ในซอย 29 ในบัตั รตรวจตู้แ�้ ดง (ตู้เ�้ หลืือง) ปรากฏว่า่ จักั รยานยนต์์
121 ไปลงชื่่�อเมื่�่อเวลา 02.30 น. จัักรยานยนต์์ 123 ไปลงชื่�่อเวลา 05.12 น. ในแผนการตรวจพบว่่า
ได้้กำ�ำ หนดให้จ้ ักั รยานยนต์์ 122 ว.4 ในซอย 29 ระหว่า่ งเวลา 02.15-02.45 น. และให้จ้ ัักรยานยนต์์ 123
ว.4 ซอย 29 ระหว่า่ งเวลา 04.00-04.30 น. เช่น่ นี้้จ� ะเห็น็ ได้ว้ ่า่ การลงเวลาของจักั รยานยนต์์ 122 สอดคล้อ้ งกับั เวลา
ที่่�กำำ�หนดให้้ไปตรวจบริิเวณดัังกล่่าว แต่่การลงเวลาตรวจของจัักรยานยนต์์ 123 ไม่่สอดคล้้องกัับเวลา
ตามแผน จากนั้้น� ก็็ตรวจสอบต่อ่ ไปว่่าเวลา 05.12 น. จักั รยานยนต์์ 123 ควรตรวจบริิเวณใด สมมติิว่า่ แผน
ในช่ว่ งเวลา 05.00-05.15 น. ให้จ้ ัักรยานยนต์์ 123 ว.4 บริิเวณวัดั หลัักสี่� เช่่นนี้้แ� สดงว่า่ จักั รยานยนต์์ 123
ไม่ม่ ีกี าร ว.4 ตามแผนควรที่จ่� ะตรวจสอบ ให้ร้ ายงานสาเหตุทุ ี่ไ�่ ม่ป่ ฏิบิ ัตั ิติ ามแผนการตรวจต่อ่ ไปในการตรวจเช็ค็
บััตรตู้้�แดง (ตู้้�เหลืือง) ประจำำ�วัันดัังกล่่าวข้้างต้้นนี้้� ถ้้า สน. ใดมีีตู้้�แดง (ตู้�้เหลืือง) เป็็นจำำ�นวนมากและ
ตรวจละเอียี ดแล้ว้ อาจทำำ�ให้เ้ สียี เวลาเป็น็ อันั มาก ดังั นั้้น� หากมีเี วลาตรวจน้อ้ ยก็อ็ าจใช้ว้ ิธิ ีสี ุ่่�มตรวจเป็น็ ครั้ง� คราวก็ไ็ ด้้
(3) ตรวจสอบ ว.1 ทางวิทิ ยุ ุ สายตรวจใดที่ม�่ ีอี ุปุ กรณ์เ์ ครื่อ่� งมืือสื่อ�่ สารมากพอ
อยู่�ในสภาพที่่�ใช้้ได้้ดีีย่่อมสามารถตรวจสอบ ว.1 สายตรวจได้้โดย สวป. หรืือหััวหน้้าสายตรวจ อาจใช้้ศููนย์์
ตรวจสอบ ว. สายตรวจทุกุ นายที่ก่� ำำ�ลัังปฏิิบัตั ิิหน้้าที่ไ�่ ด้้ ทั้้ง� นี้้�การตรวจสอบ ว. ดังั กล่า่ วสายตรวจอาจถืือโอกาส
โกหกวิิทยุุคืือแจ้้งที่�่อยู่ �ไม่่ตรงกัับความจริิง หรืือแจ้้งที่่�อยู่ �ไม่่เป็็นไปตามแผนการตรวจ ดัังนั้้�นขณะที่�่ตรวจสอบ
ว.1 สวป.หััวหน้้าสายตรวจควรนำำ�แผนการตรวจมาดููเทีียบเคีียงกัับสายตรวจรายงานสถานที่่�อยู่่� หากเห็็นว่่า
ที่�อ่ ยู่�นั้น� ไม่ส่ อดคล้อ้ งกับั แผนการตรวจควรเรีียกว่่า ว.15 หรืือถ้้าอยู่�ใกล้อ้ าจให้้รอพบที่�ต่ ำำ�แหน่่งดัังกล่า่ ว
(4) นอกจากนี้้�ถ้้าต้้องการตรวจสอบว่่าสายตรวจอาจโกหกตำ�ำ แหน่่งที่�่อยู่�
หรืือไม่่ อาจทำ�ำ ได้โ้ ดยผู้้�ตรวจสอบไปอยู่�ที่แ�่ ผนการตรวจกำ�ำ หนดให้้สายตรวจไป ว.10 ในช่ว่ งเวลาหนึ่่ง� เมื่อ่� ไปถึงึ
ปรากฏว่่าไม่่พบสายตรวจ ก็็อาจจะทำ�ำ การตรวจสอบ ว.1 สายตรวจนั้้�น หากสายตรวจนั้้�นแจ้้งตำำ�แหน่่งที่่�อยู่�
ที่�่จุุด ว.10 ดัังกล่า่ วมีกี ารโกหกทางวิิทยุเุ กิดิ ขึ้น� แล้้ว
4.3.2 การควบคุุมตรวจสอบโดยสายตรวจด้้วยกันั เอง หรืือกัับสายตรวจอื่่น� ๆ
การควบคุุมลัักษณะเช่่นนี้้�ทำำ�ได้้โดยกำำ�หนดจุุดตรวจให้้ตำ�ำ รวจสายตรวจตั้�งแต่่
2 สายขึ้น� ไปมาพบเรีียกกัันว่า่ “จุดุ ตรวจสััมพัันธ์์” การกำ�ำ หนดจุุดตรวจสััมพัันธ์์นี้้�ควรพิิจารณาถึึงความจำำ�เป็น็

50
ที่่�ต้้องกำำ�หนดขึ้น� ด้ว้ ย เช่น่ เป็็นบริเิ วณที่่�มีีสถิติ ิิคดีอี าญาสููง มีีการร้อ้ งเรียี นจากประชาชนบ่่อย ๆ หรืือต้้องการ
ให้้ตำำ�รวจสายตรวจไปตรวจเยี่�ยมบ่่อยเพื่่�อป้้องกัันเหตุุร้้ายต่่าง ๆ เป็็นต้้น สวป. ควรเรีียนรู้�้ กำ�ำ หนดจุุดสััมพัันธ์์
และต้อ้ งกำ�ำ หนดเวลาให้ส้ ายตรวจมาพบกันั ด้ว้ ย โดยเขียี นไว้ใ้ นแผนการตรวจให้เ้ รียี บร้อ้ ย การที่ต�่ ำำ�รวจสายตรวจ
มาพบกัันก็็ต้้องมีีมาตรการตรวจมาพบกัันโดยเขีียนไว้้ในแผนการตรวจให้้เรีียบร้้อย การที่�่ตำำ�รวจสายตรวจ
มาพบกัันก็็ต้้องมีีมาตรการการตรวจสอบว่่ามาพบกัันจริิงหรืือไม่่ วิิธีีการหนึ่่�งที่�่ตรวจของสายตรวจที่�่คนมาพบ
โดยปฏิิบััติิแลกเปลี่่�ยนเช่น่ เดีียวกัันก็็อาจถืือเป็็นหลัักฐานได้ว้ ่่ามาพบกันั แล้ว้ กรณีนี ี้้ห� ัวั หน้า้ สายตรวจอาจเรียี ก
แผนการตรวจของสายตรวจที่ต่� ้อ้ งการมีกี ารสัมั พันั ธ์ก์ ับั สายอื่น�่ ๆ มาตรวจสอบลายเซ็น็ หลังั เขียี นแผนการตรวจ
ในระหว่่างตรวจก็็ย่่อมทำ�ำ ได้้ ในการสััมพัันธ์์นี้้�อาจจะเป็็นการสััมพัันธ์์ระหว่่างสายตรวจจัักรยานยนต์์กัับ
สายตรวจเดิินเท้า้ หรืือจัักรยานยนต์ก์ ับั รถยนต์์ ก็แ็ ล้้วแต่ส่ ภาพพื้้�นที่่�ของแต่่ละ สน. และในการมารอสัมั พัันธ์น์ ี้้�
อาจเกิิดปััญหา เนื่�่องจากสายตรวจที่่�จะมาสััมพัันธ์์นี้้�ติิดราชการ มาตรวจสััมพัันธ์์ไม่่ได้้เช่่นนี้้� สายตรวจ
ที่�่ติิดราชการควรแจ้้งให้อ้ ีกี ฝ่่ายทราบหรืือแจ้้งหัวั หน้า้ สายตรวจทราบเพื่่�อจะได้ไ้ ม่ต่ ้้องรอเป็น็ เวลานาน
4.3.3 การควบคุุมสายตรวจและการจููงใจให้้ปฏิบิ ััติิหน้้าที่�ด่ ้้วยระบบคะแนน
ระบบคะแนนที่ก�่ ล่า่ วต่อ่ ไปนี้้อ� าจใช้ไ้ ด้เ้ ป็น็ อย่า่ งดีตี ่อ่ เมื่อ่� ผู้ค�้ วบคุมุ การลงคะแนน
ลงคะแนนด้้วยความเที่่�ยงธรรม และกระทำ�ำ กัันอย่่างจริิงจััง ทั้้�งนี้้�ขึ้�นอยู่่�กัับความสนใจของหััวหน้้าสายตรวจ
และ สวป. เป็็นพิิเศษ ระบบคะแนนนอกจากจะใช้้ควบคุุมการปฏิิบััติิหน้้าที่�่สายตรวจแล้้วยัังใช้้ประโยชน์์
ในการปราบปรามอาชญากรรมได้้อีีกด้้วย ระบบคะแนนนี้้�ถููกสร้้างขึ้ �นด้้วยเป้้าหมาย 2 ประการ อัันเป็็น
เป้้าหมายที่ส�่ อดคล้อ้ งกัับนโยบายของกรมตำำ�รวจคืือ
1) เพื่อ�่ เป็น็ การรักั ษาระเบียี บวินิ ัยั ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจสายตรวจและให้ป้ ฏิบิ ัตั ิิ
หน้้าที่�อ่ ยู่�ในระเบีียบคำ�ำ สั่่ง� ผู้�้ บังั คับั บัญั ชา
2) เพื่่�อผลในการป้อ้ งกัันปราบปรามอาชญากรรม
ตามเป้้าหมายที่�่ 1 เพื่�่อรัักษาระเบีียบวิินััย จะกำำ�หนดคะแนนได้้ 2 ทาง คืือ
คะแนนลบและคะแนนบวก สายตรวจผู้ใ�้ ดปฏิบิ ัตั ิติ นอยู่�ในระเบียี บวินิ ัยั ที่ด�่ ีี มีกี ารแต่ง่ กายเรียี บร้อ้ ย รองเท้า้ ขัดั มันั
ทำำ�ความสะอาดยานพาหนะให้้สะอาดที่�่สุุด เหล่่านี้้�จะถููกกำ�ำ หนดให้้คะแนนบวกตามความยากง่่ายของ
การปฏิิบััติิแก่่ตำำ�รวจผู้�้นั้�น ในทางตรงกัันข้้ามถ้้าตำำ�รวจสายตรวจผู้�้ใดไม่่ปฏิิบััติิตนให้้อยู่�ในระเบีียบวิินััยที่�่ดีี
แต่่งกายไม่่เรีียบร้้อย ไม่่ติิดเครื่�่องหมาย รองเท้้าไม่่ขััด ยานพาหนะไม่่ทำ�ำ ความสะอาด ผู้้�นั้�นก็็ได้้รัับคะแนน
เป็็นลบ และนอกจากนี้้�ในขณะที่่�ปฏิิบััติิหน้้าที่่� ไม่่ปฏิิบััติิตามแผนการตรวจหรืือมีีข้้อบกพร่่องต่่าง ๆ เช่่น
ว.4 นอกเขต หลบนอน ฯลฯ ก็็จะถูกู คะแนนลบเช่น่ กันั ตามเป้้าหมายที่� ่ 2 เพื่�อ่ ให้ผ้ ลในการป้้องกันั ปราบปราม
อาชญากรรม ก็็จะกำำ�หนดคะแนนให้้สำำ�หรัับสายตรวจที่�่ทำ�ำ การจัับกุุมคดีีต่่าง ๆ ได้้เป็็นคะแนนบวก ทั้้�งนี้้�
จะได้้คะแนนมากน้อ้ ยเพีียงใดย่อ่ มขึ้้�นอยู่่�กับั ความยากง่า่ ยแห่่งคดีีที่�ไ่ ด้้ทำ�ำ การจับั กุมุ เช่่น ลักั ทรัพั ย์์ 5 คะแนน
ปล้น้ ทรัพั ย์์ 10 คะแนน พกพาอาวุธุ ปืนื 1 คะแนน เป็น็ ต้น้ ซึ่ง�่ คะแนนเหล่า่ นี้้ต� ้อ้ งได้ร้ ับั การกำ�ำ หนดและประกาศ
ให้ส้ ายตรวจรัับทราบโดยทั่่�วกััน
คะแนนตามเป้้าหมายที่�่ 1 และ 2 ต้้องมีีการกำำ�หนดไว้แ้ ละประกาศให้้ตำ�ำ รวจ
สายตรวจทราบล่ว่ งหน้า้ เพื่อ�่ ว่า่ สายตรวจจะได้ป้ รับั ปรุงุ ตัวั ให้ไ้ ด้ร้ ับั คะแนนมากที่ส�่ ุดุ เท่า่ ที่จ�่ ะทำำ�ได้้ คะแนนดังั กล่า่ ว
สามารถใช้้ควบคุุมการปฏิิบััติิงานสายตรวจได้้ กล่่าวคืือสายตรวจพยายามทำ�ำ คะแนนของตนเองให้้เป็็นบวก
และเพิ่่�มขึ้้�น ในเวลาเดีียวกัันก็็พยายามไม่่ให้้ติิดลบ เมื่่�อเป็็นเช่่นนี้้�เท่่ากัับเป็็นการรัักษาระเบีียบวิินััยและมีีผล

51

การปราบปรามมากขึ้น� ไปในตัวั คะแนนต่า่ ง ๆ เหล่า่ นี้้ต� ้อ้ งทำำ�สมุดุ บันั ทึกึ เป็น็ คะแนนประจำำ�ไว้เ้ มื่อ่� ครบ 1 เดืือน
ก็็มีีการรวมคะแนนทั้้�งบวกและลบ ผู้้ใ� ดได้้รัับคะแนนสููงสุุดลำำ�ดัับที่่� 1, 2, 3 ก็็ควรที่่�จะได้้รัับรางวััลตอบแทน
จากผู้้�บัังคัับบััญชา ซึ่่�งเท่่ากัับเป็็นการบำำ�รุุงขวััญและทำำ�ให้้เกิิดกำ�ำ ลัังใจในการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ต่่อไป อีีกทั้้�งเป็็น
แรงจููงใจให้ก้ ับั ผู้�้อื่น� พยายามทำ�ำ คะแนนให้ส้ ููงเพื่อ่� ได้ร้ ับั รางวัลั บ้า้ ง ในทางตรงกันั ข้า้ มผู้ท้� ี่ไ่� ด้ร้ ับั คะแนนต่ำ�ำ�ที่ส�่ ุดุ 3 คน
ผู้้�บังั คับั บัญั ชาควรพิิจารณาปรัับปรุุงและกระตุ้้�นให้้ปฏิบิ ัตั ิงิ านให้ด้ ีีขึ้�นในเดืือนต่่อไป
การปฏิบิ ัตั ิิภายหลังั ออกตรวจ
สวป. หรืือ รอง ผกก.ป. ซึ่่�งถืือว่า่ เป็น็ ผู้�้บริหิ ารงานสายตรวจ จะต้้องดำำ�เนิินการดัังนี้้�
1. ตรวจสอบ
- ตรวจสอบรายงานต่า่ ง ๆ ของหัวั หน้า้ สายตรวจและสายตรวจ
- ตรวจสอบรายงานการตรวจสััมพันั ธ์์
- ตรวจสอบการตั้้ง� จุดุ ตรวจค้น้
- ตรวจสอบการตรวจจุดุ ตู้้ย� ามต่า่ ง ๆ
- ตรวจสอบการปฏิิบัตั ิติ ามแผนการตรวจของสายตรวจ
- ตรวจสอบดููแลยานพาหนะ เครื่อ�่ งมืือสื่�อ่ สาร อาวุธุ ยุทุ โธปกรณ์์ต่่าง ๆ ให้ม้ ีปี ระสิิทธิิภาพ
ที่�ใ่ ช้ง้ านได้้
2. รวบรวมข้้อมููลในการวางแผน ข้อ้ มููลต่่าง ๆ นัับว่า่ เป็น็ ปััจจัยั สำ�ำ คัญั ในกระบวนการวางแผน
ฉะนั้้น� ผู้้บ� ริิหารงานสายตรวจจำ�ำ เป็็นจะต้อ้ งพยายามเก็็บรวบรวมข้อ้ มููลให้ไ้ ด้้มากที่�ส่ ุุดซึ่�ง่ อาจได้้จาก
2.1 ข้้อมููลข่่าวสารโดยตรง ได้้แก่่ ข้้อมููลข่่าวสารที่่�ได้้รัับแจ้้งโดยตรงจากสื่�่อหรืือแหล่่ง
ข้้อมููลตรง เช่่น ข้้อมููลที่�่ได้้รัับการร้้องเรีียนจากประชาชนทั้้�งจากทางโทรศััพท์์ จดหมายหรืือมาร้้องเรีียนกัับ
เจ้้าหน้้าที่�่ด้้วยตนเอง ข้้อมููลที่�่ได้้จากการเยี่�ยมเยีียนจากประชาชน ข้้อมููลที่�่ได้้รัับจากการสอบสวนผู้�้ ต้้องหา
หรืือผู้้�ต้อ้ งสงสัยั ฯลฯ
2.2 ข้้อมููลข่่าวสารโดยอ้้อม เช่่น ข้้อมููลที่่�ลงตีีพิิมพ์์ทางหนัังสืือพิิมพ์์ วิิทยุุกระจายเสีียง
ข่า่ วสารแลกเปลี่่ย� นระหว่า่ งท้อ้ งที่่� ฯลฯ
2.3 ข้้อมููลการสำำ�รวจพื้น้� ที่�่ล่อ่ แหลมต่อ่ การเกิิดอาชญากรรม
3. ประเมินิ ผลการปฏิิบััติิ
- ประเมิินผลการปฏิิบััติติ ามแผน และผลงานที่่ไ� ด้ร้ ัับ
- ประเมิินผลการปฏิิบััติิภารกิจิ ต่่าง ๆ ในขณะออกตรวจ
- ประเมิินตััวตำำ�รวจสายตรวจผู้้�ปฏิบิ ัตั ิิ
- อุปุ กรณ์์ เครื่อ่� งมืือ เครื่่�องใช้้ต่า่ ง ๆ
การประเมินิ ผล นับั ว่า่ เป็น็ เครื่อ�่ งมืือสำำ�คัญั ของนักั บริหิ าร ที่จ�่ ะเป็น็ ตัวั วัดั ความสำ�ำ เร็จ็ ของงาน
และช่่วยให้้ผู้�้บริิหารใช้้บุุคคลให้้เหมาะสมกัับความรู้�้ ความสามารถเหมาะกัับงาน (Put the right man on
the right job) ประหยััด บรรเทาความเสียี หายและก่อ่ ให้้เกิิดขวััญและกำ�ำ ลังั ใจในการปฏิิบัตั ิิงาน การติดิ ตาม
และประเมิินผล มีเี ทคนิิคและวิิชาการหลายประการ ขึ้้น� อยู่่�กัับลัักษณะรููปแบบขององค์์กร และลักั ษณะงาน

52
การบริิหารงานสายตรวจระดัับ สน./สภ. สามารถประเมิินผลความสำ�ำ เร็จ็ โดยประเมินิ ผล
การปฏิิบัตั ิไิ ด้้จาก
1) สถิิติิทางคดีีอาญาต่า่ ง ๆ
อััตราการเกิิดของคดีีอาญาต่่าง ๆ เป็็นข้้อมููลที่่�บริิหารงานสายตรวจสามารถนำ�ำ มา
ประเมิินผลการปฏิิบััติิโดยการรวบรวมจากการรัับคำ�ำ ร้้องทุุกข์์ของพนัักงานสอบสวน ซึ่�่งเรีียกข้้อมููลประเภทนี้้�
ว่่า “police report” และผู้�้บริิหารจะต้้องคำำ�นึึงถึึงอาชญากรรมที่่�เกิิดขึ้�นโดยตำ�ำ รวจไม่่รู้�้เพราะไม่่มีี
ผู้้�มาแจ้้งความด้้วยเหตุุผลหลายประการซึ่่ง� เรีียกข้อ้ มููลประเภทนี้้ว� ่่า “dark figure” เช่น่
- อััตราคดีเี กิิด ที่่�ผู้้�เสีียหายไม่่ยอมแจ้ง้ ความเนื่�่องจากได้ร้ ัับความอับั อาย
- อััตราคดีเี กิดิ ที่่�มีกี ารประนีปี ระนอมยอมความ
- อััตราคดีเี กิดิ ที่่พ� นักั งานสอบสวนมิไิ ด้้รัับคำำ�ร้้องทุกุ ข์์
ฯลฯ
รวบรวมข้อ้ มููลเหล่า่ นี้้ม� าทำ�ำ การวิเิ คราะห์์ แล้ว้ ทำำ�การเปรียี บเทียี บตามกลุ่่�มประเภทคดีี
การเพิ่่�ม-ลดของคดีี อััตราร้้อยละต่่าง ๆ ด้้วยกรรมวิิธีีทางสถิิติิเพื่่�อให้้ทราบถึึงสถานภาพอาชญากรรม
ในเขตพื้้น� ที่ร่� ับั ผิดิ ชอบว่า่ หน่ว่ ยสามารถดำ�ำ เนินิ การให้บ้ รรลุเุ ป้า้ หมายได้ห้ รืือไม่่ การวิเิ คราะห์เ์ ปรียี บเทียี บจะต้อ้ ง
ดำ�ำ เนิินการให้้ทันั สมัยั ทัันต่่อเหตุุการณ์์อยู่�เสมอ อาจแบ่ง่ ช่่วงเวลาได้ด้ ัังนี้้�
(1) การเปรีียบเทีียบด้้วยช่ว่ งเวลาต่อ่ เนื่่อ� ง เป็น็ การเปรียี บเทียี บในลักั ษณะสัปั ดาห์์
ต่อ่ สััปดาห์์ ในเดืือนและปีเี ดียี วกััน หรืือเดืือนต่อ่ เดืือน หรืือไตรมาสต่อ่ ไตรมาสในปีีเดีียวกันั เช่่น ช่ว่ งวัันที่�่ 1-7
มี.ี ค. 61 กับั ช่ว่ งวันั ที่่� 8-14 มีี.ค. 61 หรืือเดืือน มีี.ค. 61 กับั เดืือน เม.ย. 61 เป็น็ ต้น้
(2) การเปรีียบเทีียบด้้วยช่ว่ งเวลาไม่ต่ ่อ่ เนื่่อ� ง เป็น็ การเปรียี บเทียี บในลักั ษณะสัปั ดาห์์
เดีียวกััน ต่่างเดืือนในปีีเดียี วกััน หรืือเดืือนเดียี วกันั แต่่ต่่างปีี เช่่น
ช่่วงวัันที่่� 1-7 มีี.ค. 60 กับั ช่ว่ งวัันที่�่ 1-7 มีี.ค. 61 หรืือ
ช่ว่ งเดืือน 1-7 มี.ี ค. 60 กัับช่่วงเดืือน 1-7 มีี.ค. 61
การเปรียี บเทียี บสถิติ ิิอััตราการเกิดิ ทำ�ำ ให้ผ้ ู้�บ้ ริหิ ารทราบถึงึ ความเหมาะสมของแผนว่า่
ควรจะได้้รับั การเปลี่่ย� นแผนหรืือดำ�ำ เนิินการตามแผนต่อ่ ไป
อย่่างไรก็็ตามในการเปรีียบเทีียบเกี่�ยวกัับช่่วงเวลา ผู้้�บริิหารต้้องคำ�ำ นึึงถึึงปััจจััย
หรืือตััวแปรอื่�่น ๆ ที่่�อาจส่่งผลกระทบต่่อการเพิ่่�ม-ลดสถิิติิด้้วย เช่่น ภาวะน้ำ�ำ�ท่่วมในแต่่ละปีี หรืือภาวะ
ฤดููกาลต่่าง ๆ เช่น่ ฤดููฝนกัับหนาว เป็็นต้น้
2) การปฏิิบัตั ิขิ องเจ้้าหน้้าที่่ส� ายตรวจ
ผู้�้บริิหารงานสายตรวจต้้องวางหลัักเกณฑ์์และกำำ�หนดองค์์ประกอบของการปฏิิบััติิ
ในการประเมิินให้้เป็็นไปแนวทางเดีียวกัันอย่่างมีีมาตรฐานและด้้วยความเป็็นธรรม การประเมิินควรกระทำำ�
ในรููปของคณะกรรมการ การประเมินิ อาจเจาะลึกึ เข้า้ ไปสู่่�การปฏิบิ ัตั ิเิ กี่ย� วข้อ้ งกับั งานสายตรวจโดยอาจแบ่ง่ ตาม
ประเภทของงาน ได้้ดัังนี้้�
(1) ประเภทงานหลักั ได้แ้ ก่่ งานประจำำ�ที่ไ�่ ด้ร้ ับั มอบหมาย โดยพิจิ ารณาถึงึ การปฏิบิ ัตั ิงิ าน
ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจสายตรวจผู้ถ�้ ูกู ประเมินิ ว่า่ ทำำ�การปฏิบิ ัตั ิกิ ่อ่ นออกตรวจ การปฏิบิ ัตั ิขิ ณะตรวจ และการปฏิบิ ัตั ิิ
หลัังออกตรวจนั้้�น มีีความถููกต้อ้ งตามที่่ไ� ด้้กำ�ำ หนดหรืือได้้สั่�งการไว้ห้ รืือไม่เ่ พีียงใด

53
(2) ประเภทงานรอง ได้แ้ ก่่
ก. งานบริกิ ารและให้ค้ วามช่ว่ ยเหลืือประชาชน โดยพิจิ ารณาถึงึ ความรวดเร็ว็
ความกระตืือรืือร้น้ ความเอาใจใส่ใ่ นการเดินิ ทางไปยังั ที่เ่� กิดิ เหตุทุ ั้้ง� ที่ไ่� ด้ร้ ับั แจ้ง้ ข่า่ วสารทางวิทิ ยุ ุ หรืือผู้ใ�้ ห้ข้ ่า่ วอื่น่� ๆ
การเข้้าไปบริิการหรืือช่่วยเหลืือประชาชนขณะออกตรวจ การให้้บริิการ หรืือระงัับเหตุุอื่่�น ๆ ที่่�เกิิดผลดีีต่่อ
ส่่วนรวม เช่่น แก้ไ้ ขรถยนต์ท์ ี่�่เครื่่อ� งยนต์์เสียี การดำ�ำ เนินิ การกรณีสี ัตั ว์์ร้้ายเข้้าบ้้าน ฯลฯ
ข. ผลการป้้องกัันการปราบปราม งานสายตรวจในปััจจุุบัันได้้ให้้ความสำ�ำ คััญ
ในการป้อ้ งกันั มากกว่า่ การปราบปราม การประเมินิ ผลจึงึ ต้อ้ งกระทำำ�ควบคู่่�กันั ไป โดยมุ่�งเน้น้ การปฏิบิ ัตั ิทิ ี่เ�่ กี่ย� วกับั
การดำ�ำ เนิินการด้้วยปฏิิภาณไหวพริิบ ความอดทน ความกล้้าหาญ การเสี่�ยงอัันตรายต่่อการเข้้าป้้องกัันระงัับ
และบรรเทาเหตุุการณ์์ หรืือสถานการณ์์ที่่�จะก่่อให้้เกิิดอาชญากรรมเป็็นคะแนนหลััก และนำ�ำ คะแนน
ผลการจับั กุุมตามความหนัักเบาของข้อ้ หาเป็็นคะแนนสนัับสนุุน
ค. ความประพฤติิและการปฏิิบััติิโดยทั่่�วไป ได้้แก่่ การประเมิินเกี่�ยวกัับ
ความประพฤติ ิ บุคุ ลิกิ ภาพ ความรับั ผิดิ ชอบงานในหน้า้ ที่ �่ มนุษุ ยสัมั พันั ธ์์ ภาวะผู้�้ นำ�ำ ความเสียี สละ ความสามารถ
ในการเรีียนรู้�้ การพััฒนางาน ความซื่�่อสััตย์์ สุจุ ริิต คุุณธรรม ตลอดจนความไว้ว้ างใจในการปฏิบิ ัตั ิิงาน
การประเมิินการปฏิบิ ััติิของสายตรวจ ควรกระทำ�ำ ด้้วยระบบการให้้คะแนนตาม
แบบฟอร์ม์ โดยกำ�ำ หนดเป็น็ ลักั ษณะของการปฏิบิ ัตั ิใิ นภาพรวมให้ค้ รอบคลุมุ ได้อ้ ย่า่ งละเอียี ดทั้้ง� ด้า้ นความประพฤติิ
และการปฏิิบััติโิ ดยทั่่�วไป และมีีการจัดั กลุ่่�มการประเมินิ โดยอาจแบ่่งประเภท ดีี 1 30% ดีี 2 60% และ
ดี ี 3 100% ตามแนวทางการประเมิินของ บช. เป็น็ ต้น้ กรรมการทุกุ คนจะต้อ้ งลงลายมืือชื่อ่� รัับรองเอกสาร
การประเมิิน และการจัดั กลุ่่�ม
การย้้อนกลับั เพื่่อ� ปรับั ข้้อมููล (FEEDBACK)
เมื่�่อดำำ�เนิินการตามขั้้�นตอนต่่าง ๆ ของการติิดตามและการประเมิินผลการปฏิิบััติิ ทั้้�งส่่วนอััตรา
การเพิ่่�มหรืือลดของสถิิติิคดีีอาญาประเภทต่่าง ๆ ที่�่ได้้รัับการวิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบในช่่วงเวลาที่�่กำ�ำ หนด
และด้้านการปฏิิบััติิงานของเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจเสร็็จสิ้ �นเป็็นที่่�เรีียบร้้อยแล้้ว ผู้�้บริิหารงานสายตรวจก็็ทราบได้้ว่่า
ผลของการปฏิบิ ััติิทั้้�งปวงจากการที่่�ได้้ดำ�ำ เนิินการตามกระบวนการบริิหาร บรรลุุความสำำ�เร็็จตามวััตถุุประสงค์์
หรืือไม่่ เพีียงใด และพิิจารณาถึึงรายละเอีียดข้้อมููลข่่าวสารต่่าง ๆ ที่�ไ่ ด้้ประมวลไว้้ในการประเมินิ ผล ก็ท็ ราบถึึง
ปัญั หาอุปุ สรรคและข้อ้ บกพร่อ่ งต่า่ ง ๆ ที่เ�่ กิดิ ขึ้�น แล้ว้ นำำ�มาทำำ�การวินิ ิจิ ฉัยั และวิเิ คราะห์ห์ าแนวทางแก้ไ้ ขปัญั หา
ปรัับปรุุง เปลี่่ย� นแปลง ด้้วยวิจิ ารณญาณ เพื่่อ� วางแผนปฏิิบัตั ิใิ หม่ใ่ นการดำำ�เนินิ งานต่่อไป
ผลของการวิิจัยั และวิิเคราะห์์ข้อ้ มููลปััญหา อุปุ สรรคต่า่ ง ๆ จากการติิดตามประเมินิ ผลนี้้� เราอาจ
เรียี กว่า่ “การย้อ้ นกลับั เพื่�่อปรับั ข้้อมููล” หรืือ “การย้้อนกลับั ปรับั เพื่่อ� แผน”

54

55

บทที่�่ ๓

ตู้�ย้ าม จุดุ รัับแจ้้งเหตุุ จุุดสกััดจับั และการตั้้ง� จุดุ ตรวจค้้น

วััตถุปุ ระสงค์์การเรีียนรู้ป้� ระจำำ�บท
๑. เพื่อ่� ให้น้ ักั เรียี นนายสิบิ ตำ�ำ รวจมีคี วามรู้เ้� กี่ย� วกับั ตู้ย�้ าม จุดุ รับั แจ้ง้ เหตุ ุ จุดุ สกัดั จับั และการตั้้ง� จุดุ
ตรวจค้้น
๒. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีีความเข้้าใจเกี่�ยวกัับตู้�้ยาม จุุดรัับแจ้้งเหตุุ จุุดสกััดจัับ และ
การตั้้ง� จุุดตรวจค้้น
๓. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจนำ�ำ ความรู้�้ไปปฏิิบััติิใช้้ได้้ถููกต้้อง บรรลุุวััตถุุประสงค์์ของทาง
ราชการ
ส่ว่ นนำำ�
การปฏิิบััติิงานในหน้้าที่�่ของตำำ�รวจสายตรวจ จะปฏิิบััติิหน้้าที่่�ให้้ได้้ผลดีีนั้้�นในเบื้้�องต้้นจะต้้องมีี
ความรู้�ค้ วามเข้า้ ใจเกี่ย� วกับั การป้้องกัันอาชญากรรมในเรื่�อ่ งของ ตู้�ย้ าม จุุดรัับแจ้้งเหตุ ุ จุดุ สกััดจับั และการตั้้�ง
จุุดตรวจค้้น การทำำ�งานจึงึ จะมีีประสิทิ ธิิภาพ สามารถประยุกุ ต์์หรืือบููรณาการให้เ้ หมาะสมกัับการปฏิบิ ัตั ิิแต่ล่ ะ
สภาพพื้้น� ที่�่ เพื่อ่� ให้้ทัันต่่อเหตุุการณ์์
ตู้�้ยาม จุดุ รับั แจ้้งเหตุุ จุุดสกัดั จับั และการตั้้�งจุดุ ตรวจค้้น
ตู้้�ยาม จุุดรัับแจ้้งเหตุุ จุุดสกััดจัับ เป็็นวิิธีีการหนึ่่�งที่่�ตำ�ำ รวจสายตรวจนำ�ำ มาใช้้เพื่่�อป้้องกัันและ
ปราบปรามอาชญากรรม นอกจากนี้้ย� ังั เป็น็ การให้บ้ ริกิ ารประชาชนที่อ่� ยู่่�ห่า่ งไกลจากสถานีตี ำำ�รวจด้ว้ ย การพัฒั นา
ตู้�้ยามตำ�ำ รวจเกิิดจากเมื่�่อประมาณปีี พ.ศ. 2534 มีีข้้าราชการตำ�ำ รวจในสัังกััดกองบััญชาการตำำ�รวจนครบาล
ไปดููงานด้า้ นตำำ�รวจที่ป่� ระเทศญี่่ป� ุ่่�น เมื่อ่� กลับั มาได้น้ ำำ�เอาหลักั การโคบังั (KOBAN) ตู้ย�้ ามตำำ�รวจญี่่ป� ุ่่�น มาเป็น็ แบบ
ในการพััฒนาตู้้�ยามตำ�ำ รวจเป็็นสถานีีตำำ�รวจชุุมชน (Community Police Box Compo) เช่่น สถานีีตำ�ำ รวจ
ชุุมชนสยามสแควร์์ สถานีีตำำ�รวจชุมุ ชนภาวนา เป็็นต้น้
ตู้้�ยาม
การตั้้�งตู้้�ยามนั้้�นจะพิิจารณาตามความจำ�ำ เป็็นตามความเหมาะสมของแต่่ละท้้องที่�่ โดยปกติิแล้้ว
ตู้�ย้ ามควรจะตั้ง� อยู่�ในบริเิ วณที่่�มีคี นพลุุกพล่า่ น เช่่น ตลาดสด สถานีีขนส่่ง หรืือตามหมู่่�บ้้านจััดสรรขนาดใหญ่่
โดยจััดเจ้้าหน้้าที่�่ประจำ�ำ ตู้�้ยามปฏิิบััติิงานเป็็นผลััดตลอด 24 ชั่่�วโมง โดยปกติิแล้้วควรจะมีีเจ้้าหน้้าที่�่ประจำำ�
ตู้�้ยามผลััดละ 2 คนเป็็นอย่่างน้้อย เพื่�่อช่่วยกัันรัักษาความปลอดภััย และอยู่่�ประจำ�ำ ตู้้�ขณะอีีกคนหนึ่่�งออกไป
ระงัับเหตุุ แต่่ปััจจุุบัันสถานีีตำำ�รวจแต่่ละแห่่งมัักจะประสบปััญหาด้้านกำ�ำ ลัังพลจึึงทำ�ำ ให้้ไม่่สามารถจััดกำำ�ลััง
เจ้า้ หน้้าที่ไ�่ ปประจำำ�ครบผลััดละ 2 คนได้้ ส่่วนใหญ่ม่ ัักจะจััดเจ้า้ หน้้าที่เ�่ พียี ง 1 คน ปฏิิบััติิหน้้าที่�ย่ ามตู้�้
ลัักษณะโดยทั่่�วไปของตู้้ย� ามตำ�ำ รวจ
1. ตู้�้ยามตำ�ำ รวจควรจะตั้�งตามย่่านชุุมชนที่�่มีีคนพลุุกพล่่านหรืือเป็็นแหล่่งที่่�เกิิดอาชญากรรม
อยู่�เสมอ ทั้้�งนี้้�เพื่�่อป้้องกัันเหตุุเนื่�่องจากคนที่�่คิิดจะกระทำำ�ผิิดย่่อมไม่่อยากกระทำ�ำ ผิิดในบริิเวณที่่�มีีตู้้�ยามตำำ�รวจ

56

ตั้ง� อยู่�เป็็นแน่ ่ นอกจากนี้้ต� ู้้�ยามตำ�ำ รวจยังั มีผี ลทำ�ำ ให้ป้ ระชาชนสัญั จรผ่า่ นไปมาหรืืออาศัยั อยู่�ใกล้ต้ ู้้�ยามรู้�้ สึึกอุ่่�นใจ
เมื่อ�่ เกิดิ เหตุคุ วามไม่ส่ งบขึ้น� ประชาชนรีบี มาแจ้ง้ ที่ต่� ู้ย้� ามตำำ�รวจเพราะความรู้้�สึกึ เคยชินิ ฝังั ใจว่า่ มีตี ำำ�รวจอยู่�ใกล้้ ๆ
ฉะนั้้น� สถานที่�ต่ ู้ย�้ ามจะรีบี มาแจ้ง้ ที่่�ตู้ย้� ามต้อ้ งเห็น็ ได้ช้ ัดั เข้า้ ออกได้ส้ ะดวก การดููแลความเป็น็ ระเบียี บเรียี บร้อ้ ย
และการรัักษาความสะอาดของตู้�้ยามจะมีีผลทำำ�ให้้เกิิดความรู้�้ สึึกน่่าเกรงขามสำำ�หรัับคนร้้าย ประชาชนที่่�ผ่่าน
ไปมารู้�้ สึกึ ศรัทั ธาเชื่�่อถืือตำ�ำ รวจ ห้้องน้ำ�ำ� ห้้องส้้วมต้้องสะอาด สามารถที่่จ� ะให้บ้ ริิการแก่ป่ ระชาชนผู้�้ มาใช้้ได้้
2. ตำำ�รวจประจำ�ำ ตู้้�ยามต้้องแต่่งกายเรีียบร้้อยมองดููน่่าเชื่่�อถืือ นอกจากนี้้ย� ัังต้้องเป็็นผู้้�มีีอััธยาศััย
ไมตรีีและมนุุษย์์สััมพัันธ์์ที่�่ดีี ออกเยี่�ยมพบปะผููกมิิตรกัับประชาชนในชุุมชนเป็็นการสร้้างความคุ้้�นเคย ตำ�ำ รวจ
ประจำำ�ตู้�้ยามต้้องมีีความพร้้อมที่�่จะให้้บริิการช่่วยเหลืือเมื่่�อประชาชนร้้องขอ นอกจากนี้้�ตำำ�รวจประจำำ�ตู้�้ยาม
ยังั ต้อ้ งเป็็นผู้้ม� ีปี ฏิภิ าณไหวพริิบดีีอีกี ด้้วย
3. อุุปกรณ์์ประจำำ�ตู้้�ยาม อุุปกรณ์์การสื่�่อสารถืือเป็็นสิ่่�งสำำ�คััญที่�่สุุดที่�่เจ้้าหน้้าที่่�ประจำ�ำ ตู้้�สามารถ
จะใช้้ติดิ ต่อ่ กับั สถานีตี ำ�ำ รวจได้อ้ ย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ นอกจากนี้้ค� วรมีแี ผนที่�ต่ั้ง� บ้า้ นเรืือน ร้า้ นค้า้ ในบริเิ วณชุมุ ชน
ดังั กล่า่ วเพราะคนที่ม่� ีปี ัญั หาในการเดินิ ทางตามหาญาติมิ ิติ รจะมาสอบถามที่ต่� ู้ย�้ ามอยู่�เสมอ รวมทั้้ง� รถเมล์ท์ ี่ผ่� ่า่ น
บริิเวณใกล้้เคียี งตู้้ย� ามที่่�ใดบ้้าง ควรมีขี ้้อมููลเก็็บไว้้ที่ต�่ ู้�้ยาม
การเปลี่่�ยนแปลงสถานที่่�ตั้�งตู้้�ยามควรกระทำำ�เมื่�่อสภาพของชุุมชนเปลี่่�ยนไป เช่่น การย้้ายตลาด
การเคลื่อ่� นย้า้ ยแหล่ง่ ชุมุ ชน เป็น็ ต้น้ การก่อ่ สร้า้ งตู้ย�้ ามของกรมตำำ�รวจมีแี บบแปลนมาตรฐานอยู่�แต่ไ่ ม่ค่ ่อ่ ยเคร่ง่ ครัดั
เนื่่อ� งจากส่่วนใหญ่่การก่่อสร้า้ งตู้�ย้ ามจะได้้รัับการบริจิ าค ประชาชนเป็็นผู้�้ ดำำ�เนินิ การแล้้วมอบให้ท้ างราชการ

จุุดรัับแจ้้งเหตุุ
โดยปกติิจุดุ แจ้้งเหตุุจะอยู่�ที่เ่� ดียี วกัับตู้�ย้ าม เว้น้ แต่่บางกรณีที ี่ม�่ ีีเหตุุการณ์พ์ ิเิ ศษ เช่่น งานเทศกาล
งานวััด งานเฉลิิมฉลองต่่าง ๆ หรืือเมื่อ่� ประชาชนในการรัับแจ้ง้ ข่่าวสาร กองรัักษาการณ์ม์ ักั จะตั้ง� เป็็นครั้�งคราว
การรับั แจ้ง้ เหตุแุ ต่ล่ ะครั้ง� ก่อ่ นออกปฏิบิ ัตั ิิ เจ้า้ หน้า้ ที่ผ�่ ู้้�รับั แจ้ง้ ให้เ้ พื่อ�่ นตำ�ำ รวจที่ป�่ ฏิบิ ััติงิ านในผลัดั ได้ท้ ราบเพื่อ่� จะ
ได้ต้ ิดิ ตามไปช่่วยรัักษาความปลอดภััยและเป็็นพยานเมื่่อ� มีีเหตุกุ ารณ์์เกิดิ ขึ้น�
การรับั แจ้ง้ เหตุตุ ้อ้ งกระทำ�ำ ด้ว้ ยความกระตืือรืือร้น้ แต่ไ่ ม่ใ่ ช่ล่ นลานและกรณีที ี่ม�่ ีเี หตุเุ กิดิ ขึ้น� คนร้า้ ย
กำ�ำ ลังั หลบหนี ี ผู้�้ รับั แจ้้งต้อ้ งสอบถามทะเบีียนยานพาหนะ หรืือตำำ�หนิริ ููปพรรณเพื่�่อแจ้้งสกัดั จัับให้เ้ ร็็วที่่�สุุดเท่า่ ที่�่
จะทำำ�ได้้
กรณีกี ารแจ้ง้ เหตุขุ องประชาชนที่เ�่ ป็น็ เรื่อ�่ งเล็ก็ น้อ้ ยต้อ้ งไปแจ้ง้ ที่ส�่ ถานีตี ำำ�รวจ เช่น่ แจ้ง้ เอกสารหาย
แจ้้งยัักยอก ฉ้้อโกง ตำ�ำ รวจที่่�รัับแจ้้งควรแนะนำ�ำ เรื่่�องการนำำ�หลัักฐานติิดตััวไป เช่่น บััตรประจำำ�ตััวประชาชน
เอกสารสัญั ญาที่จ่� ะประกอบเรื่อ�่ งราวเมื่อ�่ แจ้ง้ กับั พนักั งานสอบสวน ส่ว่ นเหตุกุ ารณ์ท์ ี่เ�่ ป็น็ เรื่อ�่ งร้า้ ยแรง เช่น่ มีกี าร
ทำ�ำ ร้้ายได้้รัับบาดเจ็บ็ การลัักทรััพย์ ์ ปล้้นทรััพย์์ แม้้ว่า่ เจ้้าหน้า้ ที่ผ�่ ู้�้ รับั แจ้้งจะไม่ม่ ีีหน้า้ ที่โ�่ ดยตรงในการสอบสวน
แต่่การอำำ�นวยความสะดวกติิดต่่อแจ้้งพนัักงานสอบสวน การแจ้้งบริิการติิดต่่อหรืือส่่งคนเจ็็บไปโรงพยาบาล
ก็็ถืือว่่าเป็น็ หน้้าที่�ป่ ระจำำ�จุุดรับั แจ้ง้ เหตุุด้ว้ ย

57
จุุดสกัดั จัับ
จุดุ สกัดั จับั โดยทั่่ว� ไปจะตั้ง� ตามถนนใหญ่ห่ รืือปากซอยทะลุไุ ด้ ้ หรืือจุดุ เชื่อ�่ มต่อ่ พื้้�นที่เ�่ ขตรับั ผิดิ ชอบ
ซึ่ง�่ มักั จะเป็น็ เส้น้ ทางหลบหนีขี องคนร้า้ ย เจ้า้ หน้า้ ที่ป�่ ระจำ�ำ จุดุ สกัดั ต้อ้ งมีวี ิทิ ยุรุ ับั ส่ง่ มียี านพาหนะที่ม่� ีปี ระสิทิ ธิภิ าพ
พร้อ้ มที่จ�่ ะออกปฏิบิ ััติงิ านได้ท้ ันั ทีี การจอดรถต้อ้ งหันั หัวั รถออกนอกถนนเมื่อ่� ได้ร้ ับั แจ้ง้ ว่า่ คนร้า้ ยกำำ�ลังั หลบหนีี
ตำำ�รวจที่ไ�่ ด้ร้ ับั แจ้ง้ จะต้อ้ งกระตืือรืือร้น้ ออกไปสังั เกตกรณีดี ููยานพาหนะและบุคุ คลตามตำ�ำ หนิริ ููปพรรณที่�ร่ ับั แจ้ง้
นอกจากนี้้ย� ัังต้้องมีีจินิ ตนาการที่่�ดีีว่า่ คนร้า้ ยน่่าจะหลบหนีไี ปได้้อย่า่ งไร เช่่น เปลี่่�ยนยานพาหนะ เป็น็ ต้น้
จุดุ ประสงค์ข์ องการตั้้ง� จุดุ สกัดั จับั นั้้น� ไม่ใ่ ช่แ่ ต่เ่ ฉพาะเป็น็ การคอยเพื่อ�่ รับั แจ้ง้ ว่า่ มีเี หตุุ แท้ท้ ี่จ�่ ริงิ ยังั ต้อ้ ง
สังั เกตการณ์์ผู้้�คนและยานพาหนะผิิดปกติทิ ี่่ผ� ่่านไปมาด้้วย เช่น่ คนเดินิ ผ่่านมีรี ่่องรอยการต่อ่ สู้�้ มีีแผลบาดเจ็็บ
หรืือยานพาหนะ เวลา ทิิศทาง ที่�ผ่ ่า่ นจุุดสกัดั
เนื่�่องจากปัญั หาด้า้ นงบประมาณและกำำ�ลัังพลที่่�ค่่อนข้้างจำ�ำ กัดั ทำ�ำ ให้้มักั จะมีกี ารรวมตู้�ย้ าม จุดุ รัับ
แจ้้งเหตุุ และจุดุ สกััดจับั ไว้้ที่เ�่ ดีียวกััน ในปัจั จุุบัันมีีการดััดแปลงเอารถตู้�เ้ ป็็นตู้้�ยามเคลื่่อ� นที่�ม่ าใช้ใ้ นพื้้น� ที่�่ต่า่ ง ๆ
ถืือเป็็นการพััฒนารููปแบบให้้เหมาะสมกัับแต่่ละพื้้�นที่่�ในการป้้องกัันและปราบปราม ที่�่ผ่่านมาทั้้�งตู้�้ยาม จุุดรัับ
แจ้ง้ เหตุุ จุุดสกัดั จัับ ถืือว่่าได้้ผลดีี
จึึงพอสรุุปได้้ว่่า ตู้ย�้ าม จุุดรับั แจ้้งเหตุ ุ จุุดสกััดจัับ ควรตั้้�งอยู่�ในทำ�ำ เลที่�่เหมาะสม สามารถมองเห็น็
ได้้เด่่นชััดในเวลากลางคืืน ควรติิดตั้�งไฟหรืือสััญญาณไฟวัับวาบจะมีีผลในการป้้องกัันอาชญากรรมในด้้าน
การปราบปราม เป็็นจุุดรัับข้้อมููลข่่าวสารที่�่รวดเร็็วเพราะอยู่�ในพื้้�นที่�่พร้้อมปฏิิบััติิงานได้้ทัันทีีทัันใด หััวใจ
ของจุุดรัับแจ้้งเหตุุและจุุดสกััดจัับคืือ บุุคลากรสายตรวจที่�่มีีคุุณภาพ อุุปกรณ์์สื่่�อสารที่�่มีีประสิิทธิิภาพ
พร้้อมจะรับั ข่า่ วสาร แพร่่ข่่าวสาร กรณีีที่่ผ� ู้�้ ปฏิบิ ัตั ิิหน้้าที่�ส่ ายตรวจตามปกติเิ มื่�่อมีเี หตุุเกิดิ ขึ้�น ผู้�้ ปฏิบิ ัตั ิทิ ี่ช่� ำำ�นาญ
พื้้น� ที่ค�่ าดการณ์์ว่า่ คนร้้ายจะผ่่านทางใดที่่ไ� ม่่มีจี ุดุ สกัดั อยู่� อาจตั้ง� จุดุ สกััดจับั โดยพลัันก็ไ็ ด้้
1. ยุทุ ธวิิธีีการตั้้�งจุดุ ตรวจ
1.1 จุุดตรวจ หมายถึึง สถานที่่�ที่�่เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจออกปฏิิบััติิหน้้าที่�่ตรวจค้้น เพื่�่อจัับกุุม
ผู้ก�้ ระทำ�ำ ความผิิดในเขตทางเดิินรถ หรืือทางหลวงในกรณีีปกติิเป็น็ การชั่่�วคราว โดยมีกี ำำ�หนดระยะเวลาเท่า่ ที่่�มีี
ความจำำ�เป็น็ อย่า่ งยิ่ง� ในการปฏิบิ ัตั ิิหน้า้ ที่่ด� ังั กล่า่ ว แต่ต่ ้อ้ งไม่เ่ กินิ 24 ชั่่ว� โมง และเมื่อ่� เสร็จ็ สิ้�นภารกิจิ แล้ว้ จะต้อ้ ง
ยุบุ เลิกิ จุุดตรวจดัังกล่า่ วทัันทีี
1.2 จุดุ สกัดั หมายถึงึ สถานที่ท่� ี่เ่� จ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจออกปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ต่� รวจค้น้ เพื่อ�่ จับั กุมุ ผู้ก้� ระทำ�ำ
ความผิดิ ในเขตทางเดินิ รถหรืือทางหลวง ในกรณีที ี่ม่� ีเี หตุกุ ารณ์ฉ์ ุกุ เฉินิ หรืือจำำ�เป็น็ เร่ง่ ด่ว่ นเกิดิ ขึ้น� เป็น็ การชั่่ว� คราว
และจะต้้องยุบุ เลิิกเมื่อ�่ เสร็จ็ สิ้น� ภารกิิจดังั กล่า่ ว
1.3 ด่่านตรวจ หมายถึึง สถานที่่�ทำำ�การที่่�เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจออกปฏิบิ ััติิหน้้าที่่�ในการตรวจค้้น
เพื่�่อจัับกุมุ ผู้้�กระทำ�ำ ความผิิดในเขตทางเดิินรถ (ความหมายตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ. 2535) โดยระบุุ
สถานที่ไ�่ ว้ช้ ัดั แจ้ง้ เป็็นการถาวร การตั้้ง� ด่า่ นตรวจจะต้อ้ งได้้รับั การอนุมุ ัตั ิจิ าก ครม. หรืือผู้้ม� ีีอำ�ำ นาจตามกฎหมาย
ว่่าด้้วยทางหลวงหรืือ กอ.รมน.แล้ว้ แต่ก่ รณีี

58

2. ความสำำ�คัญั ของการตั้้ง� จุุดตรวจ และจุุดสกััด
2.1 เพื่่อ� ควบคุมุ พื้้น� ที่ล�่ ่่อแหลมต่อ่ การเกิิดอาชญากรรม
2.2 เพื่่อ� เป็น็ การป้้องปรามการกระทำำ�ผิิดกฎหมาย
2.3 เพื่่�อเป็น็ การปิิดเส้้นทางและตััดช่่องโอกาสคนร้้ายหลบหนีี
2.4 เพื่่�อตรวจค้น้ บุุคคล หรืือยานพาหนะที่�ผ่ ่่านเข้า้ ออกพื้้น� ที่�่
2.5 เพื่่อ� ค้น้ หาสิ่ง� ผิิดกฎหมาย อาวุธุ เครื่�อ่ งมืือเครื่อ�่ งใช้้ในการกระทำ�ำ ผิิด
3. หลักั พื้้�นฐานของการตั้้ง� จุดุ ตรวจ จุุดสกัดั
3.1 การตั้้ง� ด่า่ นตรวจ จุดุ ตรวจ หรืือจุุดสกัดั ในเขตทางเดินิ รถหรืือทางหลวง ต้้องมีีนายตำำ�รวจ
ชั้�นสััญญาบััตรเป็็นหััวหน้้าควบคุุมและได้้รัับอนุุมัตั ิิจากผู้้�บัังคัับบััญชา โดยจะต้้องแต่่งเครื่�่องแบบในการปฏิิบัตั ิิ
หน้้าที่�่ และการตั้้�งจุุดตรวจ หรืือจุุดสกััด ให้้ทุุกหน่่วยประสานการปฏิิบััติิระหว่่างหน่่วยใกล้้เคีียงให้้ชััดเจน
เพื่อ�่ ไม่่ให้้เกิดิ การซ้ำ�ำ� ซ้อ้ นกััน
3.2 การปฏิบิ ัตั ิใิ นการตรวจค้น้ จัับกุมุ ต้อ้ งปฏิบิ ัตั ิติ ามประมวลกฎหมายวิิธีพี ิจิ ารณาความอาญา
และประมวลระเบีียบการตำำ�รวจเกี่ย� วกัับคดีีว่า่ ด้้วยการนั้้น� โดยเคร่่งครััด
3.3 มีีแผงกั้�นแสดงเครื่่�องหมายว่่า หยุุดตรวจ และควรจััดให้้มีีสิ่�งกีีดขวางหรืือสััญญาณอื่�่นใด
ให้เ้ ป็น็ ที่�ส่ ัังเกตได้้ง่า่ ยในระยะไกล เช่่น กรวยยางคาดสีีสะท้้อนแสง เพื่่�อช่่วยป้้องกันั อุุบัตั ิิเหตุุที่่อ� าจเกิดิ ขึ้�น
3.4 ในเวลากลางคืืนต้้องให้้มีีแสงส่่องสว่่างให้้มองเห็็นได้้อย่่างชััดเจน ในระยะไม่่น้้อยกว่่า
150 เมตร ก่อ่ นถึงึ จุดุ ตรวจ
3.5 กำำ�หนดเขตพื้้�นที่�่ปลอดภััยไว้้สำ�ำ หรัับเป็็นบริิเวณตรวจค้้น เพื่่�อให้้เกิิดความปลอดภััยทั้้�งแก่่
ผู้้�ต้้องสงสััยที่่ถ� ูกู ตรวจค้้นและเจ้า้ หน้า้ ที่่�ตำำ�รวจระหว่่างทำ�ำ การตรวจค้น้
3.6 ควรวางกำ�ำ ลังั ส่ว่ นหนึ่่ง� ไว้บ้ ริเิ วณทางแยกหรืือจุดุ กลับั รถก่อ่ นถึงึ จุดุ ตรวจหรืือจุดุ สกัดั เพื่อ�่ ไว้ท้ ำำ�
จุุดสกัดั กั้น� หรืือไล่ต่ ิดิ ตามผู้้�ที่่�เลี้�ยวหรืือกลัับรถหลบหนีีการตรวจค้น้
3.7 พึึงใช้้ความระมััดระวัังและตั้�งอยู่�ในความไม่่ประมาททุุกขณะทำำ�การตรวจค้้น และควรมีี
การติดิ ตั้�งกล้้อง CCTV บัันทึึกภาพการตรวจค้้นไว้้โดยตลอดด้ว้ ย

59
3.8 พึึงเป็็นผู้้�มีีมารยาทที่่�ดีีงามและรัักษากิริ ิิยาวาจาระหว่า่ งการตรวจค้น้ เช่่น ไม่่ส่อ่ งไฟบริเิ วณ
ใบหน้า้ ประชาชนผู้�ถ้ ูกู ตรวจค้้นโดยตรงและรู้�้ จัักใช้้คำ�ำ พููดที่่�สุภุ าพ เช่่น สวััสดีคี รับั ขอโทษครัับ ขอบคุุณครัับ
3.9 ใช้ค้ วามสังั เกตและให้ค้ วามสนใจเป็น็ พิเิ ศษแก่พ่ าหนะที่ม�่ ีลี ักั ษณะพิริ ุธุ เช่่น รถจักั รยานยนต์์
ที่ไ่� ม่ต่ ิดิ แผ่น่ ป้า้ ยทะเบียี น หรืือพับั งอแผ่น่ ป้า้ ยทะเบียี นเพื่อ่� บดบังั อำ�ำ พรางหมายเลข หรืือพาหนะที่ม�่ ีกี ารดัดั แปลง
สภาพ
3.10 ในการปฏิิบััติิการตั้้�งจุุดตรวจหรืือจุุดสกััด ให้้คำำ�นึึงถึึงความปลอดภััยของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจ
ผู้้�ปฏิิบััติิงานและประชาชน ไม่่ก่อ่ ให้เ้ กิิดปััญหาความเดืือดร้้อนแก่ป่ ระชาชนผู้�้ใช้้ทางโดยไม่จ่ ำ�ำ เป็น็
4. หลักั การพิิจารณาในการตั้้�งจุุดตรวจ จุุดสกััด
4.1 สภาพภููมิิประเทศให้ค้ วามปลอดภัยั เจ้้าหน้้าที่�ต่ ำำ�รวจ
4.2 สภาพภููมิิอากาศ ฝนไม่ต่ ก/แดดไม่ร่ ้อ้ นจััด
4.3 สภาพการจราจรไม่่หนาแน่น่ ไม่ต่ ิิดขััด
4.4 เป็น็ พื้้น� ที่�ท่ ี่เ�่ กี่ย� วกับั ความมั่่น� คง
4.5 เป็น็ พื้้น� ที่่�ที่�ม่ ีีการเกิดิ อาชญากรรมสููง
4.6 เป็น็ เส้้นทางที่่�คนร้้ายมักั ใช้้ในการหลบหนีี
5. ข้้อมููลที่่�จะใช้้ในการตั้้�งจุดุ ตรวจ จุุดสกััด

นาฬิิกาอาชญากรรม แผนที่่�แสดงเขตรับั ผิิดชอบ

6. อุุปกรณ์์ และเครื่่อ� งมืือต่า่ ง ๆ ในการตั้้�งจุุดตรวจ จุดุ สกัดั
6.1 รถยนต์ส์ ายตรวจ, รถจักั รยานยนต์์ ที่่�มีไี ฟส่่องสัญั ญาณ
6.2 แผงกั้�นจุุดตรวจ โดยมีีแสงไฟส่่องสว่่างให้้มองเห็็นได้้อย่่างชััดเจนในระยะไม่่น้้อยกว่่า
150 เมตร ในเวลากลางคืืนก่อ่ นถึึงจุดุ ตรวจ

60
6.3 แผงประชาสััมพัันธ์์ก่่อนถึึงจุุดตรวจค้้น “ขออภััยในความไม่่สะดวก” หรืือแผงเตืือน
“จุดุ ตรวจข้า้ งหน้า้ โปรดลดความเร็ว็ ”
6.4 กรวยยางจราจรสีสี ้ม้ วางก่อ่ นถึงึ จุดุ ตรวจค้น้ และตามแนวช่อ่ งทางเดินิ รถรักั ษาพื้้น� ที่ป่� ลอดภัยั
6.5 กระบองไฟสััญญาณบอกตำ�ำ แหน่่งของ จร.
6.6 ไฟฉาย/สปอตไลท์ ์ ประจำำ�รถยนต์ส์ ายตรวจ
6.7 เครื่อ�่ งขยายเสีียงแบบมืือถืือ
6.8 เครื่อ�่ งตรวจโลหะแบบมืือถืือ
6.9 อุปุ กรณ์์ตรวจใต้้ท้้องรถ
6.10 กล้้องถ่่ายภาพ/กล้อ้ งบันั ทึกึ ภาพ
6.11 ตััวสกัดั (ขวาก)

7. ขั้้น� ตอนการปฏิิบััติิ การควบคุมุ การตรวจสอบการปฏิบิ ััติิ
7.1 เรียี กแถวตรวจยอดกำำ�ลังั พล ตรวจความพร้อ้ มของเจ้า้ หน้า้ ที่่ต� ำำ�รวจผู้้�ปฏิบิ ััติ ิ รวมทั้้ง� อุปุ กรณ์์
เครื่�อ่ งมืือ-เครื่่อ� งใช้้การตั้้�งจุุดตรวจ
7.2 อบรมชี้้�แจงสถานภาพอาชญากรรม การปฏิิบััติิของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจในช่่วงเวลาที่่�ผ่่านมา
แนวนโยบายและคำ�ำ สั่่ง� ของผู้้�บัังคับั บััญชา และข้้อราชการต่า่ ง ๆ ที่เ�่ กี่�ยวข้อ้ ง
7.3 กำ�ำ หนดตััวเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจผู้้�ปฏิิบััติิในแต่่ละส่่วนของพื้้�นที่่�จุุดตรวจ และทำำ�ความเข้้าใจกัับ
บทบาทหน้้าที่ข�่ องแต่ล่ ะคนให้้ชัดั เจน
7.4 การตั้้�งจุุดตรวจ หรืือจุุดสกััด ให้้รายงานทางศููนย์์วิิทยุุ ให้้ผู้�้ บัังคัับบััญชาทราบเมื่่�อเริ่�มต้้น
และในระหว่่างการปฏิิบััติิหน้้าที่�่ตรวจค้้นของเจ้้าหน้้าที่่�ผู้้�ปฏิิบััติิ ผู้้�ที่่�ทำ�ำ หน้้าที่่�เป็็นผู้้�ควบคุุมจะต้้องกำำ�กัับดููแล
การปฏิิบััติิให้้เป็็นไปตามระเบีียบ กฎหมาย เพื่�่อมิิให้้เจ้้าหน้้าที่่�ผู้�้ ปฏิิบััติิแสวงหาประโยชน์์โดยมิิชอบเกิิดขึ้�น
ระหว่า่ งปฏิิบัตั ิหิ น้า้ ที่่�
7.5 เมื่่�อเสร็็จสิ้�นการปฏิิบััติิให้้รายงานผลการปฏิิบััติิเป็็นลายลัักษณ์์อัักษร เสนอผู้�้ บัังคัับบััญชา
ตามลำำ�ดัับชั้น� จนถึงึ ผู้้�สั่ง� อนุุมัตั ิิ ภายในวัันถัดั ไปเป็น็ อย่า่ งช้า้

61
8. การตรวจค้้นรถเพื่่�อไม่่ให้้เกิิดข้้อผิิดพลาดและการค้้นซ้ำำ�� สร้้างความเดืือดร้้อน ความรำ��คาญ
ให้้กัับประชาชนโดยทั่่�วไปเนื่่อ� งจากใช้้เวลานาน ควรดำ�ำ เนิินการดัังนี้้�
8.1 ให้แ้ บ่่งพื้้น� ที่่�รถที่�ต่ ้้องทำำ�การตรวจค้้นออกเป็น็ 5 ส่ว่ น คืือ
ส่ว่ นที่�่ 1 พื้้�นที่�ภ่ ายในรถด้า้ นหน้า้ ตรงผู้�้ ขัับขี่� และผู้้โ� ดยสารด้้านหลังั ผู้้�ขัับขี่�
ส่่วนที่ �่ 2 พื้้�นที่�ภ่ ายในรถด้้านหน้า้ ข้า้ งซ้้ายผู้�้ ขัับขี่� และผู้้�โดยสารด้า้ นหลัังด้า้ นซ้้ายผู้้�ขับั ขี่�
ส่ว่ นที่ �่ 3 กระโปรงท้้ายรถ
ส่ว่ นที่�่ 4 กระโปรงหน้า้ รถ
ส่ว่ นที่�่ 5 ใต้้ท้อ้ งรถ

8.2 กรณีรี ถของบุุคคลทั่่ว� ไปที่่เ� ข้า้ มาในพื้้น� ที่�่การตั้้ง� จุดุ ตรวจ จะทำ�ำ การตรวจค้้นเฉพาะส่ว่ นที่�่ 1
และส่่วนที่่ � 2 เท่่านั้้�น คืือ
- ใต้เ้ บาะคนขับั ลิ้้�นชักั คอนโซล เจ้า้ หน้้าที่่�ตำำ�รวจที่อ�่ ยู่่�ด้้านผู้้�ขัับขี่�จะตรวจค้้นรถในส่่วนที่�่ 1
และส่ว่ นที่่ � 3 เจ้า้ หน้า้ ที่่�ตำำ�รวจที่�อ่ ยู่่�ด้้านซ้า้ ยของผู้้�ขับั ขี่�จะทำ�ำ การตรวจค้้นรถในส่่วนที่ �่ 2 และส่ว่ นที่่� 4

62
9. การแบ่ง่ พื้้น� ที่่�บริเิ วณจุุดตรวจ สามารถแบ่่งเป็น็ 5 ส่ว่ น ดังั นี้้�

9.1 พื้้�นที่่�ส่่วนแรก เป็็นพื้้�นที่่�เฝ้้าสัังเกตรถและบุุคคลต้้องสงสััยที่�่อยู่�ภายในรถที่่�จะวิ่�งผ่่าน
เข้้ามาในบริิเวณพื้้�นที่่�ตั้�งจุุดตรวจ เพื่่�อแจ้้งข้้อมููลกลัับไปยัังผู้้�ควบคุุมจุุดตรวจ รวมทั้้�งเป็็นจุุดสกััดรถต้้องสงสััย
ที่่�มีีเจตนาจะหลบหนีีไม่่ยิินยอมเข้้ามาบริิเวณพื้้�นที่่�ที่่�ตั้ �งจุุดตรวจค้้น หรืือไล่่ติิดตามรถที่�่วกกลัับไปยัังทิิศทาง
ที่่�เข้า้ มาโดยมีเี จ้า้ หน้้าที่่�ตำ�ำ รวจฝ่า่ ยป้อ้ งกัันชุดุ นอกเครื่�อ่ งแบบ (ชุุดจู่�โจม) อยู่่�ปฏิบิ ัตั ิ ิ 2 คน โดยอยู่่�ก่อ่ นถึึงพื้้น� ที่�่
ตั้�งจุุดตรวจห่า่ งประมาณ 20 เมตร หรืือตามความเหมาะสมของสภาพพื้้น� ที่�่
9.2 พื้้�นที่�ส่ ่่วนที่�ส่ อง เป็น็ พื้้น� ที่�ท่ ี่่�พิิจารณาคััดเลืือกรถต้อ้ งสงสัยั เพื่่อ� โบกรถเข้า้ มาสู่�พื้น� ที่ต่� รวจค้น้
ซึ่ง่� จะมีเี จ้้าหน้า้ ที่่�ตำ�ำ รวจ 1 นาย เป็็นผู้�้ คัดั เลืือกและสัังเกตพฤติกิ รรมของรถที่จ�่ ะเข้า้ จุดุ ตรวจค้น้ โดยมีีเจ้้าหน้า้ ที่่�
ตำำ�รวจฝ่า่ ยป้อ้ งกััน 1 คน ฝ่่ายจราจร 1 คน และเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจที่�่ทำ�ำ หน้า้ ที่เ�่ ป็น็ หัวั หน้้าสายตรวจ (นายตำ�ำ รวจ
ระดับั สััญญาบัตั รขึ้้�นไป) 1 คน รวมเจ้้าหน้้าที่จ�่ ำำ�นวน 3 คน
9.3 พื้้�นที่�ส่ ่่วนที่่ส� าม เป็็นพื้้�นที่่ต� รวจค้้น มีเี จ้้าหน้า้ ที่�่ตำำ�รวจฝ่า่ ยป้้องกันั ทำำ�หน้า้ ที่�ต่ รวจค้้นรถและ
บุุคคลต้้องสงสััยที่�่นั่่�งมา 3 ชุุดปฏิิบััติิ (1 ชุุดปฏิิบััติิมีี 3-4 คน รถที่่�เข้้าทำำ�การตรวจค้้นควรมีีไม่่เกิิน 3 คััน
ในแต่่ละช่่วงที่่�ทำำ�การตรวจค้้น และการตรวจค้้นใช้้เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ 3-4 คนต่่อรถทำำ�การตรวจค้้น 1 คััน
โดยค้้น 2 คน คุ้้�มกััน 1-2 คน)
โดยมีีเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจฝ่่ายป้้องกัันอีีก 1 คน ทำำ�หน้้าที่่�บัันทึึกภาพขณะตรวจค้้นไว้้เป็็นหลัักฐาน
และมีเี จ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจฝ่า่ ยจราจรอีกี 1 คน ทำำ�หน้า้ ที่�ด่ ำ�ำ เนินิ การในส่ว่ นความผิดิ ตาม พ.ร.บ.จราจร และอำ�ำ นวย
ความสะดวกด้้านการจราจร และให้้มีนี ายตำำ�รวจระดัับสารวัตั ร ซึ่�ง่ เป็น็ ผู้�้ควบคุุมการปฏิบิ ัตั ิิคอยดููแลอยู่�ในส่่วน
พื้้น� ที่่� 3 เป็น็ หลักั

63
9.4 พื้้�นที่�่ส่่วนที่�่สี่� เป็็นพื้้�นที่�่คอยสกััดรถ หากรถต้้องสงสััยที่่�เข้้ามาในพื้้�นที่�่ตั้�งจุุดตรวจไม่่ยอม
หยุุดรถให้้ทำำ�การตรวจค้้น เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจฝ่่ายป้้องกัันที่�่อยู่่�ปฏิิบััติิหน้้าที่�่ท้้ายพื้้�นที่่�จุุดตรวจนี้้�จะทำำ�หน้้าที่�่
นำ�ำ รถตำ�ำ รวจ ที่จ่� อดอยู่่�ท้้ายจุดุ ตรวจเข้้าสกัดั ขวางกั้น� ไม่่ให้้ผ่า่ นหรืือไล่่ติิดตามหากหลบหนีี
โดยจะมีีเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจทำ�ำ หน้้าที่�่ประจำ�ำ รถยนต์์สายตรวจ 1 คััน 1 คน และเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจ
ประจำำ�รถสายตรวจจักั รยานยนต์์ 1 คันั 2 คน รวมเจ้้าหน้า้ ที่�จ่ ำำ�นวน 3 คน
9.5 พื้้น� ที่�่ส่่วนที่�ห่ ้้า เป็น็ พื้้น� ที่�่ควบคุุมผู้้�กระทำ�ำ ความผิิด มีีเจ้า้ หน้า้ ที่�ต่ ำำ�รวจฝ่า่ ยป้อ้ งกัันอยู่่�ปฏิบิ ัตั ิิ
อย่า่ งน้้อย 2-3 คน และมีีรถยนต์ส์ ำำ�หรัับควบคุุมผู้�้ ต้อ้ งหาจอดอยู่�บริเิ วณพื้้�นที่�น่ ี้้�
ระยะระหว่่างส่่วนที่�่ 1 ถึึงส่่วนที่�่ 5 ควรจััดให้้มีีระยะตามความเหมาะสมที่่�ผู้�้ควบคุุมการปฏิิบััติิ
สามารถจะดููแลจุุดตรวจ จุุดสกัดั ได้ท้ ั่่�วถึึง
10. ยุทุ ธวิธิ ีีตำำ�รวจในการตั้้ง� จุุดตรวจ และจุดุ สกััด
การตั้้ง� จุดุ ตรวจบนทางที่ม�่ ีีการจราจรไปในทิศิ ทางเดีียวกันั (One way)

การตั้้ง� จุุดตรวจค้้น One Way (หน้้าด่่าน)
10.1 กำำ�หนดเลืือกบริิเวณพื้้�นที่่�จะทำำ�การตรวจ
โดยคำ�ำ นึงึ ความปลอดภัยั ของผู้�้ ปฏิบิ ัตั ิงิ าน และประชาชนผู้ถ้� ูกู ตรวจค้น้
เป็น็ สำำ�คัญั เช่น่ ไม่ต่ั้ง� จุดุ ตรวจหรืือจุดุ สกัดั บริเิ วณทางโค้ง้ เชิงิ สะพาน
ที่ล�่ าดชัันหรืือบริิเวณที่�เ่ ป็็นจุุดอัับสายตา เป็็นต้น้
การตั้้�งจุุดตรวจค้้น One Way (ท้้ายด่่าน)

ไม่พุ่่�งตรงเข้า้ ชนแผงป้้ายสัญั ญาณ
10.2 ติิดตั้้�งแผงสััญญาณที่�่มีีเครื่�่องหมายแสดงคำ�ำ ว่่า
“หยุดุ ตรวจ” ไว้บ้ นผิวิ จราจรในช่อ่ งทางด้า้ นซ้า้ ยให้ผ้ ู้้�ขับั ขี่ส� ามารถ
มองเห็น็ ได้ใ้ นระยะไกลโดยสะดวก และควรมีกี รวยยางคาดแถบ
สีสี ะท้อ้ นแสงวางเป็น็ แนวเฉียี งออกไปทางด้า้ นหน้า้ แผงสัญั ญาณ
เป็น็ ระยะพอสมควร และวางกรวยยางให้เ้ ป็น็ ช่่องทางตามแนว
ขนานกัันเพื่่�อเตืือนและบัังคัับรถที่่�แล่่นเข้้ามาให้้เบี่่�ยงออกไป

64
10.3 หลังั แผงป้า้ ยสัญั ญาณเครื่อ�่ งหมาย “หยุดุ ตรวจ” ห่า่ งออกไปเล็ก็ น้อ้ ยให้น้ ำำ�รถยนต์ส์ ายตรวจ
จอดทำำ�มุุม 45 องศากัับแนวขอบถนน หัันหน้้าไปทางทิิศทางกระแสจราจร เพื่่�อใช้้เป็็นกำ�ำ บัังสำ�ำ หรัับบริิเวณ
“เขตพื้้น� ที่ค่� วามปลอดภัยั ” และเปิดิ สัญั ญาณไฟวับั วาบไว้เ้ พื่อ่� เพิ่่ม� จุดุ สังั เกตตรงส่ว่ นบริเิ วณ “เขตพื้้น� ที่ป�่ ลอดภัยั ”
ด้้านนอก และควรวางกรวยยางเป็็นแนวเพื่่�อกำำ�หนดบริิเวณพื้้�นที่�่ตรวจค้้นไว้้เป็็นการป้้องกัันอุุบััติิเหตุุจากรถที่่�
อาจหัักเลี้ย� วเข้้ามาในบริิเวณ “เขตพื้้�นที่่�ปลอดภัยั ” อย่่างกะทันั หััน
10.4 ท้า้ ยจุดุ ตรวจ ให้จ้ ัดั รถยนต์ส์ ายตรวจ 1 คันั และรถจัักรยานยนต์์ 1 คันั จอดอยู่�ในลัักษณะ
เตรียี มพร้อ้ มกรณีตี ้อ้ งไล่่ติดิ ตามรถที่่ห� ลบหนีี
10.5 สำ�ำ หรับั รถจักั รยานยนต์ข์ องเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจที่ร่� ่ว่ มตรวจค้น้ อาจให้จ้ อดชิดิ ขอบทางด้า้ นซ้า้ ย
เพื่่�อป้อ้ งกััน “เขตพื้้�นที่่�ปลอดภััย” โดยหัันหน้า้ ไปตามทิศิ ทางการจราจรและพร้อ้ มที่่�จะให้้การสนับั สนุนุ การไล่่
ติิดตามรถที่�่หลบหนีี
10.6 การวางกำำ�ลังั เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจ
1) ชั้�นประทวน ใช้้เป็็นกำ�ำ ลังั เรีียกรถและทำ�ำ หน้า้ ที่ต�่ รวจค้้นบริเิ วณ “เขตพื้้�นที่�่ปลอดภััย”
การตรวจค้้นควรทำำ�เป็็นคู่่� เข้้าค้้นทีีละด้้านของยานพาหนะ โดยแบ่่งหน้้าที่�่กัันให้้ชััดเจนว่่าใครเป็็นผู้�้ ตรวจค้้น
และใครทำ�ำ หน้้าที่ค�่ ุ้้�มกััน
2) นายตำำ�รวจชั้น� สััญญาบัตั ร ทำ�ำ หน้้าที่เ�่ ป็น็ หัวั หน้้าจุดุ ตรวจ ควบคุุมดููแลและรัับผิิดชอบ
การตรวจค้้นของผู้�้ใต้บ้ ังั คัับบััญชา อยู่�ในบริเิ วณ “เขตที่ป�่ ลอดภัยั ” หากมีกี ำำ�ลังั น้้อย ก็็ให้ล้ ดกำ�ำ ลังั ผู้�้ ปฏิบิ ัตั ิิลงได้้
แต่่ยัังคงให้้ถืือปฏิิบััติติ ามยุุทธวิธิ ีีดัังกล่่าวข้้างต้น้
การตั้้ง� จุุดตรวจบนทางที่�่มีีการจราจรไปในทิิศทางสวนกััน (Two way)

1. การวางกำำ�ลัังและมาตรการรัักษาความปลอดภััยให้้ใช้้ทำ�ำ นองเดีียวกัันกัับการตั้้�งจุุดตรวจ
บนทางที่�ม่ ีกี ารจราจรไปในทิิศทางเดีียวกันั (One way) โดยอนุุโลม
2. การเรีียกตรวจค้้นยานพาหนะ ควรเลืือกตรวจค้้นยานพาหนะที่่�มาจากทิศิ ทางใดทิศิ ทางหนึ่่�ง
เพียี งด้า้ นเดียี ว ไม่่ควรเรียี กตรวจค้น้ ยานพาหนะพร้อ้ มกันั ทั้้�ง 2 ทิศิ ทาง เพราะจะทำ�ำ ให้้เกิิดจุุดอ่่อนในการระวังั
รัักษาความปลอดภััยแก่่ผู้�้ ต้้องสงสััยที่�่ถููกตรวจและเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจที่่�เข้้ามาทำ�ำ การตรวจค้้น รวมทั้้�งก่่อให้้เกิิด
ปััญหาด้้านการจราจรอีกี ด้้วย

65
การตั้้ง� จุดุ ตรวจบนทางเดิินรถที่่บ� ริิเวณสี่แ่� ยก (Intersection)

1. ในการกำำ�หนดพื้้น� ที่ท่� ี่จ�่ ะเลืือกทำำ�การตั้้ง� จุดุ ตรวจ นอกจากต้อ้ งคำำ�นึงึ ในเรื่อ่� งความปลอดภัยั ของ
ผู้้�ปฏิิบัตั ิิงานแล้้ว ยังั ต้อ้ งคำำ�นึึงถึึงสภาพการจราจรโดยรอบบริิเวณที่�ม่ ีีการตั้้ง� จุดุ ตรวจด้ว้ ย ว่่าจะเกิดิ ผลกระทบ
ด้า้ นการจราจรในทิิศทางที่่อ� ยู่่�รอบ ๆ บริิเวณที่่�กำ�ำ หนดให้้มีกี ารตั้้ง� จุดุ ตรวจหรืือไม่่ ดังั นั้้�น การควบคุมุ สัญั ญาณ
ไฟจราจรจะต้้องมีีความสััมพัันธ์์กัับการปฏิิบััติิงานและผลกระทบกัับผู้�้ สััญจรไปมาในทิิศทางอื่�่น รวมทั้้�งต้้องมีี
การหมุนุ เวียี นกระแสการจราจรกัับพื้้น� ที่่�ข้้างเคีียงด้ว้ ย
2. ในการปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ท�่ ี่จ่� ะต้อ้ งมีเี จ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจจราจรมาควบคุมุ สัญั ญาณไฟจราจรไฟในทิศิ ทาง
ตรงข้้ามกัับพื้้�นที่่�ที่�่จะกำำ�หนดให้้เป็็นจุุดตรวจเพื่่�อให้้มีีส่่วนในการปฏิิบััติิ รวมทั้้�งสัังเกตการณ์์ในพื้้�นที่่�ส่่วนที่�่ห้้า
ซึ่ง่� เป็น็ การปฏิบิ ััติิของเจ้า้ หน้า้ ที่ท�่ ี่่ท� ำ�ำ การตรวจค้น้ บุคุ คลและยานพาหนะที่อ�่ ยู่�ในช่อ่ งทางเดินิ รถที่จ�่ ะมีกี ารตรวจ
และมีกี ารควบคุมุ สภาพการจราจรโดยรอบบริเิ วณสี่่แ� ยกด้า้ นอื่น่� ๆ โดยกำ�ำ หนดให้เ้ ป็น็ การควบคุมุ ระบบสัญั ญาณ
ไฟจราจรด้้วยบุุคคล (manual control) เพื่�่อให้้มีีการสััมพัันธ์์กัับการปฏิิบััติิของเจ้้าหน้้าที่่�ที่�ม่ ีีการตั้้�งจุุดตรวจ
และสััมพันั ธ์์กัับพื้้�นที่ต�่ ่อ่ เนื่�่องข้า้ งเคียี งด้ว้ ย

66
3. มีกี ารใช้แ้ ผงสัญั ญาณที่ม่� ีเี ครื่อ�่ งหมายแสดงคำ�ำ ว่า่ “หยุดุ ตรวจ” ไว้บ้ นผิวิ การจราจร ในช่อ่ งทาง
เดิินรถด้า้ นซ้้ายก่อ่ นถึงึ บริเิ วณที่่�เป็น็ สี่่แ� ยกซึ่่�งเป็็นพื้้�นที่ส่� ่่วนที่่ส� อง เพื่�่อให้้ผู้�้ ขับั ขี่�ยานพาหนะได้ท้ ราบว่่ามีีการตั้้�ง
จุุดตรวจขึ้น� บริเิ วณที่่�เป็็นสี่่แ� ยก โดยมีกี ารวางกรวยยางคาดแถบสีสี ะท้้อนแสงเป็็นแนวยาวเรีียงไปตามช่่องทาง
เดินิ รถจากบริเิ วณที่ก�่ ำ�ำ หนดให้เ้ ป็น็ พื้้น� ที่เ�่ ริ่ม� ทำ�ำ การตรวจจนไปสิ้้น� สุดุ ที่ส่�ี่แ� ยกซึ่ง่� มีสี ัญั ญาณไฟจราจร ก่อ่ นจะข้า้ ม
บริเิ วณสี่่แ� ยก (ไม่น่ ้อ้ ยกว่า่ 30 เมตร) โดยวางกรวยยางเรียี งเป็น็ แถวยาวตามแนวช่อ่ งทางเดินิ รถ ทั้้ง� นี้้ใ� ห้ค้ ำำ�นึงึ ถึงึ
ความปลอดภััยของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจที่�ท่ ำ�ำ การตรวจเป็็นสำำ�คััญ
4. ด้า้ นพื้้�นที่่�ส่ว่ นที่�ห่ ้า้ ซึ่่ง� อยู่่�ท้า้ ยมีรี ถยนต์ส์ ำำ�หรัับควบคุุมผู้้�กระทำ�ำ ผิิดจอดเฉีียงทำำ�มุมุ 45 องศา
ที่�่บริิเวณช่่องทางเดิินรถด้้านเลี้�ยวซ้้ายผ่่านตลอดไว้้ เพื่่�อกำ�ำ หนดให้้มีีพื้้�นที่่�ที่่�จะควบคุุมผู้้�กระทำำ�ผิิดและสำำ�หรัับ
จอดยานพาหนะที่จ่� ะต้อ้ งทำ�ำ การตรวจค้น้ อย่า่ งละเอียี ดไว้ใ้ นบริเิ วณดังั กล่า่ ว โดยมีรี ถยนต์ส์ ำ�ำ หรับั ควบคุมุ ซึ่ง่� เป็น็
รถยนต์์ขนาดใหญ่ก่ ำำ�บังั และให้ค้ วามปลอดภัยั กับั ผู้้�ปฏิิบัตั ิแิ ละบริเิ วณดังั กล่า่ วจะไม่ม่ ียี านพาหนะที่ไ�่ ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ ง
นอกจากที่�่ต้้องทำ�ำ การตรวจค้้นอย่่างละเอีียด หรืือที่�ต่ ้อ้ งการจะตรวจยึึดไว้ผ้ ่่านเข้้ามา
5. ให้้นำ�ำ รถยนต์์สายตรวจซึ่�่งเปิิดสััญญาณไฟวัับวาบไปจอดไว้้บริิเวณป้้อมสััญญาณไฟจราจร
ที่�่มีีเจ้้าหน้้าที่�่จราจรควบคุุมสััญญาณการจราจร เพื่�่อให้้เป็็นจุุดสัังเกตและอยู่�ในทิิศทางที่่�มองเห็็นการปฏิิบััติิ
ในพื้้น� ที่ส่� ่ว่ นที่ห่� ้า้ ซึ่ง่� มีกี ารควบคุมุ ผู้ก้� ระทำ�ำ ความผิดิ และมีกี ารตรวจค้น้ ยานพาหนะเพิ่่ม� เติมิ อย่า่ งละเอียี ด ในส่ว่ น
ที่�่อยู่่�ทางตรงข้้ามกัับที่่�จอดรถยนต์์ไว้้ เพื่�่อให้้สามารถแจ้้งสกััดจัับหรืือติิดตามจัับกุุมผู้�้ที่่�หลบหนีีจากการตรวจ
ในพื้้น� ที่�ส่ ่่วนที่�ห่ ้้าได้้ในหลายทิศิ ทางด้ว้ ย

การตั้้�งจุุดตรวจค้้นทางร่ว่ มทางแยก (ด้้านหน้้า)

6. การปฏิบิ ัตั ิขิ องเจ้า้ หน้า้ ที่ใ�่ ห้ก้ ำ�ำ หนดทิศิ ทางการตรวจ โดยเดินิ ตรวจจากด้า้ นท้า้ ยของส่ว่ นการตรวจ
ซึ่่�งอยู่ �บริิเวณสี่่�แยกไปจนสุุดที่�่บริิเวณส่่วนหน้้าที่�่เป็็นส่่วนเริ่ �มซึ่่�งมีีป้้ายสััญญาณเตืือนว่่าเป็็นจุุดตรวจตั้ �งไว้้
หรืือให้้เดิินตรวจจากกรวยยางสีสี ะท้อ้ นแสงที่่�วางอยู่�จากจุดุ แรกไปจนถึึงกรวยยางสุุดท้้ายที่ว�่ างไว้้ (ไม่น่ ้อ้ ยกว่่า
30 เมตร) เมื่�่อสิ้�นสุุดให้้ฝั่�งที่่�ตรวจด้้านขวาเดิินขึ้้�นไป ฝั่่�งเกาะกลางถนนด้้านขวา ส่่วนฝั่่�งด้้านซ้้ายให้้เดิินขึ้้�น
ฟุุตบาททางเดิินด้้านซ้้ายแล้้วย้้อนกลัับไปเริ่�มตรวจที่่�บริิเวณสี่่�แยกอีีกรอบ เมื่�่อได้้รัับสััญญาณไฟจราจรจาก
เจ้า้ หน้้าที่�ท่ ี่�่ควบคุุมสัญั ญาณไฟจราจร

67
7. การปฏิิบัตั ิขิ องเจ้้าหน้า้ ที่ ่� ต้้องใช้ค้ วามรวดเร็ว็ ในการสังั เกตและการปฏิบิ ััติโิ ดยกำ�ำ หนดให้ส้ ลับั
หน้้าที่�่กััน ในการตรวจค้้นยานพาหนะคัันถััดไปให้้ผู้้�ทำำ�หน้้าที่�่ตรวจค้้นสลัับเป็็นผู้�้ คุ้้�มกัันในคัันที่่�จอดอยู่่�ต่่อไป
เพื่�่อไม่่ให้้เกิิดปััญหาในการตรวจและมีียานพาหนะตกค้้างอยู่ �ในบริิเวณพื้้�นที่่�ส่่วนที่�่สามซึ่่�งเป็็นพื้้�นที่่�ตรวจค้้น
เมื่�่อได้้รัับสััญญาณไฟให้้ผ่่านแยกไปได้้ทั้้�งหมด จึึงต้้องให้้สลัับหน้้าที่่�ในการปฏิิบััติิและหากพบบุุคคลหรืือ
ยานพาหนะต้้องสงสััยให้้นำ�ำ ไปบริิเวณด้้านซ้้ายของพื้้�นที่่�ส่่วนที่�่ห้้าเพื่่�อไม่่ให้้เกิิดปััญหากระทบกัับจราจรบริิเวณ
ที่่ม� ีีการตั้้�งจุุดตรวจค้้น
8. การวางกำ�ำ ลังั เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจ จะต้อ้ งใช้เ้ จ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจจำำ�นวนมากกว่า่ การตั้้ง� จุดุ ตรวจแบบอื่น�่
เนื่�่องจากเป็็นบริิเวณที่่�เป็็นสี่่�แยกที่่�มีีการควบคุุมสััญญาณไฟจราจรด้้วยบุุคคล จึึงต้้องมีีเจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจในการ
ปฏิบิ ัตั ิมิ าก รวมทั้้ง� ผู้ค้� วบคุมุ จะต้อ้ งให้ค้ วามสำ�ำ คัญั กับั พื้้น� ที่ใ�่ นส่ว่ นที่ห่� ้า้ มากกว่า่ ส่ว่ นที่ห่� นึ่่ง� ซึ่ง่� โอกาสของผู้เ�้ จตนา
จะหลบหนีีโดยวกยานพาหนะกลับั จะน้อ้ ยกว่่าการหลบหนีีจากพื้้�นที่�่ส่ว่ นที่่�ห้้า ดังั นั้้�นการควบคุมุ สั่่�งการจึงึ ควร
กำำ�หนดให้้ผู้�้ควบคุุมจุุดตรวจดัังกล่่าวนี้้�อยู่�ในบริิเวณส่่วนที่่�มีีการจอดรถยนต์์สายตรวจไว้้ เพื่�่อให้้สั่�งการมากขึ้�น
รวมทั้้�งในการกำำ�หนดสััญญาณไฟจราจร หากพิิจารณาได้้ว่่าจะมีีผลกระทบกัับการจราจรด้้านอื่่�น ๆ ที่่�จะต้้อง
มีกี ารสััมพันั ธ์ก์ ัันกับั พื้้น� ที่่�ข้้างเคีียง

การตั้้ง� จุดุ ตรวจค้้นทางร่ว่ มทางแยก (ด้้านหน้้า)

หมายเหตุุ : ในการตั้้�งจุุดตรวจบนทางเดิินรถที่�่มีีการจราจรบริิเวณสี่่�แยก ควรให้้ความสำำ�คััญ
กัับพื้้�นที่่�ในส่่วนที่�่กำำ�หนดให้้เป็็นส่่วนตรวจค้้นอย่่างละเอีียดมากกว่่าส่่วนอื่่�น ๆ หากมีีกำ�ำ ลัังเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ
ไม่่เพียี งพอ

68
การตั้้�งจุดุ ตรวจค้้นย่่อยหรืือจุดุ สกัดั

1. การตั้้ง� จุดุ ตรวจค้น้ ย่อ่ ยหรืือจุดุ สกัดั เป็น็ ปฏิบิ ัตั ิกิ ารในสภาพถนนสายเล็ก็ ที่ม�่ ีกี ารจราจรไม่ห่ นาแน่น่
คับั คั่ง� หรืือตรอกซอย และในเหตุกุ ารณ์ฉ์ ุกุ เฉินิ หรืือกรณีเี ร่ง่ ด่ว่ น ซึ่ง�่ อาจไม่ม่ ีเี จ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำ�ำ รวจและอุปุ กรณ์เ์ พียี งพอ
ที่จ�่ ะวางกำำ�ลังั ตามยุทุ ธวิธิ ีขี ้า้ งต้น้ ได้ ้ จึงึ จำำ�เป็น็ ต้อ้ งใช้ก้ ำำ�ลังั เจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจและยานพาหนะเท่า่ ที่ม�่ ีอี ยู่�อย่า่ งจำำ�กัดั
ในขณะนั้้น� ดำ�ำ เนินิ การสกััดจับั และปฏิบิ ัตั ิกิ ารตรวจค้้น
2. การวางกำ�ำ ลัังและมาตรการรัักษาความปลอดภััยให้้ใช้้ยุุทธวิิธีีเดีียวกัันกัับการตั้้�งจุุดตรวจ
โดยอนุุโลมและควรต้้องมีีรถยนต์์เตรีียมพร้้อมไว้้ก่่อนถึึงจุุดสกััด เพื่�่อไว้้ทำำ�หน้้าที่�่สกััดกั้�นหรืือขวางถนนหรืือไล่่
ติดิ ตามรถคนร้า้ ยในกรณีที ี่่ค� นร้้ายหรืือผู้�้ ต้อ้ งสงสััยกลัับรถย้อ้ นหลบหนีีการตรวจค้้น
3. ในการตั้้�งจุุดตรวจจุดุ สกัดั จะต้้องแบ่ง่ หน้า้ ที่�ก่ ัันให้้ชัดั เจนตามสถานการณ์ ์ ดังั นี้้�
(1) มีกี ำำ�ลััง 2 นาย ให้้แบ่่งหน้า้ ที่่� ดัังนี้้�
ตำ�ำ รวจคนที่่� 1 : ทำ�ำ หน้้าที่ต�่ รวจค้้น
ตำ�ำ รวจคนที่ �่ 2 : ทำ�ำ หน้า้ ที่�่คุ้้�มกััน
(2) มีกี ำำ�ลังั 3 นาย ให้้แบ่ง่ หน้า้ ที่� ่ ดังั นี้้�
ตำ�ำ รวจคนที่�่ 1 : ทำ�ำ หน้า้ ที่ต่� รวจค้้น
ตำ�ำ รวจคนที่่� 2 : ทำ�ำ หน้้าที่�่ช่่วยเหลืือตำ�ำ รวจคนที่่� 1 ในการค้้นหรืือควบคุุมคนร้้าย
ตำ�ำ รวจคนที่�่ 3 : ทำ�ำ หน้้าที่�่คุ้้�มกััน
(4) มีกี ำำ�ลััง 4 นาย ให้แ้ บ่่งหน้า้ ที่� ่ ดัังนี้้�
ส่ว่ นที่่� 1 : 2 นาย ทำำ�หน้า้ ที่ต�่ รวจค้น้
ส่่วนที่ ่� 2 : 2 นาย ทำ�ำ หน้า้ ที่ค�่ ุ้้�มกันั
ส่่วนที่ �่ 3 : ทำ�ำ หน้้าที่่�สนับั สนุุนหรืือเป็น็ กำ�ำ ลังั สำำ�รองผลััดเปลี่่ย� นส่่วนที่่� 1 และส่่วนที่ �่ 2
4. เมื่่�อมีีรถยนต์์สายตรวจ หรืือรถยนต์์บรรทุุกอย่่างน้้อย 2 คััน อาจใช้้รถยนต์์เป็็นที่�่กำำ�บััง
เพื่่�อทำ�ำ ให้้เกิิดเขตพื้้�นที่่�ปลอดภััยแล้้วให้้เป็็นจุุดหยุุดรถเพื่่�อทำ�ำ การตรวจค้้นบนท้้องถนนหรืือตรอกซอย
ซึ่ง�่ โดยปกติจิ ะไม่ม่ ีกี ารจราจรคัับคั่ง� หรืือรถวิ่่�งอย่่างรวดเร็็ว

69
5. ในบริเิ วณถนนในถิ่่�นทุุรกันั ดารหรืือตรอกซอยที่ม�่ ีกี ารขุุดถนนเพื่่�อการซ่่อมแซมต่่าง ๆ อาจใช้้
หลุมุ บนถนนเป็็นเครื่อ่� งกีดี ขวางช่่วยในการตั้้�งจุุดสกัดั
6. ในเขตพื้้น� ที่อ�่ ันั ตราย ที่อ�่ าจมีกี ารก่อ่ สร้า้ งหรืือการใช้ค้ วามรุนุ แรงในการต่อ่ สู้�้ กับั เจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจ
อาจดััดแปลงสิ่�งอุปุ กรณ์ใ์ นพื้้น� ที่�ใ่ ห้้เป็น็ เครื่่อ� งกีีดขวางในการตั้้ง� จุดุ สกััดได้้ เช่่น ใช้้ท่อ่ ซีีเมนต์์ ใช้ง้ าแซง หรืือวััตถุุ
อย่่างอื่น่� ไปวางตั้ง� บนเส้้นทางที่่ม� ีกี ารจราจรไม่ค่ ับั คั่�ง
ข้้อควรระวััง
● ไม่ค่ วรตั้้�งจุดุ ตรวจในพื้้�นที่�่ใกล้้ทางโค้ง้ ทางแยก เชิงิ สะพานที่�ล่ าดชััน หรืือจุดุ อับั ลับั ตา
● ในเวลากลางคืืนต้อ้ งมีีแสงสว่า่ งอย่า่ งเพีียงพอ
● ในการเรีียกรถให้้หยุุด ไม่่ว่่ากรณีีใด ๆ อย่่าเอาตััวหรืือส่่วนของร่่างกาย เช่่น แขน ขา
เข้า้ ไปขวางเพื่�่อให้้รถหยุุด
● การตรวจค้น้ รถที่เ�่ ข้า้ พื้้น� ที่ก่� ารตั้้ง� จุดุ ตรวจ ให้ท้ ำำ�การตรวจค้น้ คนก่อ่ น แล้ว้ จึงึ ทำ�ำ การตรวจค้น้ รถ

71

บทที่่� ๔

การป้อ้ งกัันอาชญากรรมด้้วยเทคโนโลยีีสมััยใหม่่

วััตถุปุ ระสงค์์การเรีียนรู้้ป� ระจำำ�บท
๑. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีีความรู้�้เกี่�ยวกัับการป้้องกัันอาชญากรรมด้้วยเทคโนโลยีี
สมััยใหม่่
๒. เพื่่�อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีีความเข้้าใจเกี่�ยวกัับการป้้องกัันอาชญากรรมด้้วยเทคโนโลยีี
สมัยั ใหม่่
๓. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำำ�รวจนำ�ำ ความรู้้�ไปปฏิิบััติิใช้้ได้้ถููกต้้อง บรรลุุวััตถุุประสงค์์ของ
ทางราชการ
ส่ว่ นนำำ�
การปฏิิบััติิงานในหน้้าที่่�ของตำ�ำ รวจสายตรวจจะปฏิิบััติิหน้้าที่่�ให้้ได้้ผลดีีและมีีประสิิทธิิภาพนั้้�น
จะต้อ้ งมีีการก้้าวทันั ต่อ่ อาชญากรรมรููปแบบใหม่่ ที่�ป่ ัจั จุุบัันได้้มีกี ารพัฒั นาเปลี่่�ยนรููปแบบการก่่ออาชญากรรม
เป็็นอาชญากรรมทางไซเบอร์์มากขึ้�น ดัังนั้้�นตำำ�รวจสายตรวจจึึงต้้องมีีการนำ�ำ เทคโนโลยีีสมััยใหม่่มาใช้้ในการ
ป้อ้ งกันั อาชญากรรมเพื่่อ� ให้้ทันั ต่่อสภาวการณ์์ในปัจั จุุบััน
เทคโนโลยีีสำำ�หรัับควบคุุมกำ�ำ กัับดููแล
1. สายตรวจ GPS
เป็็นโครงการที่�่จััดทำำ�ขึ้้�นเพื่่�อเพิ่่�มประสิิทธิิภาพของการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจ
สายตรวจโดยใช้้รถจัักรยานยนต์์ติิดกล่่องส่่งสััญญาณจีีพีีเอสไว้้บริิเวณใต้้เบาะ ลัักษณะการทำำ�งานของรถ
สายตรวจจีีพีีเอสจะสามารถส่่งข้้อมููลขณะปฏิิบััติิการของสายตรวจเข้้ามายัังจอมอนิิเตอร์์เพื่่�อตรวจสอบข้้อมููล
ในเบื้้อ� งต้้น สามารถตรวจสอบข้้อมููลต่่าง ๆ ได้้ ดัังนี้้� ความเร็ว็ ระยะทางที่�ร่ ถวิ่่�งเป็็นกิโิ ลเมตร สามารถระบุไุ ด้ว้ ่่า
รถกำ�ำ ลัังวิ่�ง หรืือจอดอยู่่� สตาร์์ทเครื่่อ� งมาแล้้วกี่�นาทีี บอกเวลา วัันที่�่ขณะปฏิบิ ััติงิ านได้้อย่า่ งละเอีียด โดยข้อ้ มููล
จากตัวั รถจะส่ง่ เข้า้ มายังั เครื่อ่� ง Server ผ่า่ นทางสัญั ญาณโทรศัพั ท์ม์ ืือถืือ ทำำ�ให้เ้ กิดิ ความเสถียี รของสัญั ญาณและ
ข้อ้ มููลการใช้ร้ ถจะอัพั เดตทุกุ 1 นาทีี โดยจะมีเี จ้้าหน้า้ ที่�ต่ ำำ�รวจห้อ้ งวิิทยุุเป็็นผู้้�ดูแลจอมอนิิเตอร์อ์ ยู่่�ตลอดเวลา

การนำ�ำ เทคโนโลยีีกล้้องวงจรปิิดแบบ Realtime และระบบ GPS มาเพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพสายตรวจ

72
2. ระบบ QR Code
ในยุุคไทยแลนด์์ 4.0 ตำำ�รวจสายตรวจต้้องพััฒนาให้้ทัันยุุค เพื่�่อให้้เกิิดประสิิทธิิภาพ
และความรวดเร็็วในการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ออกตรวจตามจุุดต่่าง ๆ จากเดิิมที่่�ตำ�ำ รวจสายตรวจจะต้้องลงนามใน
สมุุดตรวจที่่�ตู้้�แดงต่่าง ๆ ที่่�มัักประสบปััญหาสมุุดชำ�ำ รุุดเสีียหายง่่าย ตรวจสอบการปฏิิบััติิงานได้้ยาก มีีความ
น่า่ เชื่อ�่ ถืือน้อ้ ย การรวบรวมสถิิติเิ ป็็นไปได้ย้ าก และใช้้งบประมาณสููง ก็เ็ ปลี่่ย� นมาใช้้ QR Code แทน เพีียงแค่่
ใช้้โทรศัพั ท์์สแกน QR Code แล้ว้ ส่ง่ ผลการตรวจ จึงึ ทำำ�ให้ก้ ารปฏิบิ ััติงิ านเป็น็ ไปด้ว้ ยความรวดเร็็ว ตรวจสอบ
ได้ง้ ่่ายว่า่ ตำ�ำ รวจสายตรวจที่�ร่ ับั ผิดิ ชอบพื้้�นที่่�ต่า่ ง ๆ ได้้ลงพื้้น� ที่�่ปฏิบิ ัตั ิิหน้า้ ที่�จ่ ริิงหรืือไม่่

การพััฒนาระบบ QR Code มาใช้้เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพการออกตรวจของเจ้้าหน้้าที่�ส่ ายตรวจ
เทคโนโลยีีสำ�ำ หรัับการสืืบค้้นข้้อมููล
1. ระบบข้้อมููลอาชญากรรม (Police Data Center : PDC)
เป็็นระบบฐานข้้อมููลอาชญากรรมของ ตร. ซึ่่�งประกอบด้้วยฐานข้้อมููลหมายจัับ ฐานข้้อมููล
บุุคคลพ้้นโทษ ฐานข้้อมููลบุุคคลที่่�เคยกระทำำ�ผิิด ฐานข้้อมููลรถหาย และฐานข้้อมููลคนหายพลััดหลง ซึ่ง�่ ผู้้�ปฏิิบััติิ
งานป้อ้ งกันั ปราบปรามสามารถทำำ�การตรวจสอบข้อ้ มููลเพื่อ่� นำ�ำ ใช้ใ้ นการป้อ้ งกันั ปราบปรามอาชญากรรมขณะที่�่
ปฏิบิ ัตั ิิหน้า้ ที่ไ�่ ด้ท้ ุกุ ฐานข้อ้ มููลโดยทำำ�การตรวจสอบผ่า่ นโทรศัพั ท์์มืือถืือได้ท้ ุกุ เวลาและทุกุ สถานที่ใ�่ นขณะปฏิบิ ััติิ
หน้้าที่�่
2. ระบบสารสนเทศข้้อมููลอาชญากรรม CRIMES
เป็็นระบบฐานข้้อมููลที่�่พััฒนามาจาก POLIS รวมทั้้�งเป็็นจุุดศููนย์์กลางในการเชื่่�อมต่่อไปยััง
ฐานข้้อมููลของหน่่วยงานอื่่�น ทั้้�งในส่่วนของสำ�ำ นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิ หรืือหน่่วยงานภายนอก เพื่่�อเป็็นแหล่่ง
รวบรวมข้้อมููลทั้้ง� ในด้้านงานสอบสวน งานป้้องกัันปราบปราม งานจราจร อำ�ำ นวยความสะดวกให้้กัับเจ้้าหน้า้ ที่่�
ผู้้�ปฏิิบััติิงานโดยเฉพาะระดัับสถานีีตำำ�รวจ โดยแยกระบบฐานข้้อมููลคดีีอาญาออกมาจากระบบ POLIS
เดิิมทั้้�งหมด ส่่วนระบบ POLIS ก็็คงเหลืือการใช้ง้ านเฉพาะระบบฐานข้้อมููลกำำ�ลังั พล การเงิินงบประมาณ พัสั ดุุ
เท่า่ นั้้น�

73

3. ระบบ SMS หมายจับั ของ ตร.
เป็็นระบบการตรวจสอบข้้อมููลหมายจัับ และรถหายผ่่านระบบ SMS ของโทรศััพท์์มืือถืือ
โดยตำำ�รวจภููธรภาค 7 เป็็นผู้�้ ริิเริ่�มนำ�ำ ระบบนี้้�มาใช้้เป็็นครั้�งแรก ต่่อมาสำำ�นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิจึึงมีีการขยาย
การใช้ง้ านไปทั่่�วประเทศ โดยร่่วมกับั ผู้้ใ� ห้บ้ ริิการโทรศััพท์ม์ ืือถืือในการใช้้งานร่ว่ มกันั และต้้องมีีการลงทะเบีียน
ขอใช้้งานกับั ศููนย์เ์ ทคโนโลยีกี ลาง (ศทก.) ก่อ่ นจึึงจะเข้้าใช้ง้ านได้้
4. ระบบฐานข้้อมููลทะเบีียนราษฎร์์ (AMI)
เป็็นระบบฐานข้้อมููลกรมการปกครองที่�่สำำ�นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิขอเชื่�่อมใช้้โดยผ่่านระบบ
CRIMES แต่่ก็็สามารถเชื่่�อมใช้้โดยตรงไปยัังฐานข้้อมููลทะเบีียนราษฎร์์ได้้ ผู้้�ใช้้งานต้้องได้้รัับอนุุญาต และต้้อง
ใช้ง้ านร่่วมกัับบััตรประจำ�ำ ตัวั ประชาชนแบบ Smart Card
เทคโนโลยีีสำำ�หรับั การสื่ �อสารข้้อมููล ได้แ้ ก่่
1. E – mail หรืือ จดหมายอิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์ ที่ใ�่ ช้ร้ ับั ส่ง่ กันั โดยผ่า่ นเครืือข่า่ ยคอมพิวิ เตอร์์ มีขี ้อ้ ดี ี คืือ
- รวดเร็ว็ เชื่�่อถืือได้้
- ประหยัดั ค่่าใช้จ้ ่า่ ยในการส่่ง และลดการใช้ก้ ระดาษ
- ลดเวลาในการส่่งเอกสารลง
- สามารถส่่ง-รับั เอกสารได้ต้ ลอดไม่จ่ ำำ�กััดเวลา หรืือระยะทาง
- สามารถส่่งให้ผ้ ู้้�รัับได้้พร้อ้ ม ๆ กันั หลายคนในเวลาเดียี วกันั
- เหมาะแก่่การรัับ-ส่่ง File ที่�ม่ ีีขนาดใหญ่่
- ข้้อมููลจะถููกเก็บ็ ไว้้สืืบค้้นในภายหลัังได้้
2. LINE Application
แอปพลิเิ คชันั ไลน์์ (LINE) เป็น็ โปรแกรมเมสเซนเจอร์ท์ ี่ส�่ ามารถใช้ง้ านได้บ้ นโทรศัพั ท์ม์ ืือถืือที่ม�่ ีี
ระบบปฏิบิ ััติกิ าร iOS, Android และ Windows Phone สามารถใช้้งานได้บ้ นแท็บ็ เล็ต็ (Tablet) คอมพิิวเตอร์์
แบบตั้�งโต๊ะ๊ (PC) และคอมพิิวเตอร์แ์ บบพกพา (Notebook) ทั้้ง� ที่่เ� ป็น็ ระบบปฏิบิ ัตั ิิการ Microsoft Windows
และ Mac OS ด้ว้ ยความที่ม�่ ีีลููกเล่่นมากมาย สามารถแชท ส่ง่ รููป ส่ง่ ไอคอน ส่่งสติิกเกอร์ ์ ตั้้�งค่า่ คุุยกัันเป็็นกลุ่่�ม
ฯลฯ ทำ�ำ ให้้มีผี ู้ใ�้ ช้ง้ านแอพฯ นี้้�เป็็นจำำ�นวนมาก
เทคโนโลยีีสำำ�หรับั การถ่า่ ยภาพและเก็็บประวัตั ิบิ ุุคคล
ตามข้้อกำำ�หนดในเรื่�่องการจััดทำำ�ข้้อมููลข่่าวสารประจำ�ำ สถานีีตำ�ำ รวจ จะต้้องมีีการจััดทำ�ำ ข้้อมููล
ประวัตั ิผิ ู้้�ต้อ้ งหา บุคุ คลผู้ม�้ ีพี ฤติกิ รรมเสี่ย� งต่อ่ การกระทำำ�ผิดิ จึงึ ควรวางระบบในการใช้เ้ ทคโนโลยีใี นการถ่า่ ยภาพ
และเก็บ็ ประวััติิบุุคคล ดังั นี้้�
1. จััดหากล้้องถ่า่ ยภาพ Digital ให้้กับั สายตรวจ และสิิบเวร
2. จัดั ทำ�ำ แบบฟอร์์มประวััติิบุุคคล แจกจ่า่ ยให้ส้ ายตรวจและสิิบเวร โดยใช้ก้ ระดาษที่่�มีคี ุุณภาพดีี
ทำำ�แบบฟอร์ม์ เว้น้ ช่่องสำำ�หรับั ถ่่ายภาพขนาด 4x5 ซม.
3. กำ�ำ หนดให้้สายตรวจบัันทึึกประวััติิบุุคคลกลุ่่�มเสี่�ยงลงในแบบฟอร์์ม และถ่่ายภาพพร้้อมชื่่�อ-
ชื่อ่� สกุลุ 2 - 3 ภาพ

74

4. กำำ�หนดให้้สิิบเวรบัันทึึกประวััติิผู้้�ต้้องหาลงในแบบฟอร์์ม และถ่่ายภาพพร้้อมชื่�่อ-ชื่�่อสกุุล
2 - 3 ภาพ
5. กำำ�หนดให้้สายตรวจ และสิิบเวร ส่่งแบบประวััติิที่่�กรอกข้้อมููลแล้้วพร้้อมกล้้องให้้เจ้้าหน้้าที่่�
ที่่�จััดไว้เ้ ป็น็ การเฉพาะ ทุุกเช้้าวัันทำำ�การ
6. เจ้้าหน้้าที่่ถ� ่า่ ยโอนภาพจากกล้อ้ งมาเก็็บในคอมพิวิ เตอร์์ แล้ว้ คืืนกล้้องไปใช้้งานต่่อ
7. เจ้า้ หน้้าที่่�ใช้้โปรแกรม ACD Pro หรืือโปรแกรมอื่น�่ Crop ภาพให้ไ้ ด้อ้ ััตราส่่วน 4x5 เพิ่่ม� -ลด
ความสว่า่ ง และบัันทึึกภาพด้ว้ ยชื่อ�่ -ชื่่�อสกุลุ เจ้า้ ของประวัตั ิใิ นโฟลเดอร์ท์ ี่�ก่ ำำ�หนด
8. พิมิ พ์ภ์ าพที่ต�่ กแต่ง่ แล้ว้ ลงในแบบฟอร์ม์ โดยตั้ง� กั้�นหน้า้ 150 มม. กั้้น� หลังั 20 มม. จะได้ภ้ าพ
ที่ล�่ งแบบฟอร์์มพอดีี
ระบบรัับแจ้้งเหตุุฉุุกเฉินิ
1. ระบบรับั แจ้้งเหตุฉุ ุุกเฉินิ 191
ประเทศไทย โดยกองบังั คับั การสายตรวจและปฏิบิ ัตั ิกิ ารพิเิ ศษ กองบัญั ชาการตำำ�รวจนครบาล
(บก.สปพ.บช.น.) ได้้นำ�ำ ระบบรัับแจ้้งเหตุุฉุุกเฉิิน 191 มาใช้้ ตั้้�งแต่่ปีี พ.ศ. 2521 ในเขตกรุุงเทพมหานคร
และปริมิ ณฑล ต่อ่ มาได้ข้ ยายไปยังั จังั หวัดั ต่า่ ง ๆ จนในปัจั จุบุ ันั ได้ใ้ ช้ห้ มายเลข 191 เป็น็ หมายเลขฉุกุ เฉินิ สำำ�หรับั เหตุุ
ที่เ�่ กี่ย� วข้้องกับั ตำำ�รวจทั่่�วประเทศและเป็็นสากลแล้้ว
ลัักษณะการจััดตั้�งศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุ 191 มีีการจััดตั้�งที่่�กองบััญชาการตำ�ำ รวจนครบาล และ
ที่ท�่ ำ�ำ การตำำ�รวจภููธรจังั หวััด จังั หวััดละ 1 ศููนย์์
ศููนย์์รับั แจ้ง้ เหตุุ 191 เป็็นหน่่วยงานที่�ม่ ีคี วามสำ�ำ คััญต่่อความปลอดภััยในชีวี ิิตและทรัพั ย์์สินิ
ของประชาชนที่่�ทั้้�งศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุ สถานีีตำ�ำ รวจ และสายตรวจ ต่่างต้้องร่่วมกัันปฏิิบััติิเพื่�่อดููแลแก้้ไขปััญหา
ความเดืือดร้อ้ นของประชาชนอย่า่ งมืืออาชีพี เพื่อ�่ เพิ่่ม� ช่อ่ งทางในการเข้า้ ถึงึ ประชาชนและเป็น็ ศููนย์ป์ ระสานงานกลาง
ระหว่า่ งหน่ว่ ยต่า่ ง ๆ
มาตรฐานของระบบรับั แจ้้งเหตุฉุ ุุกเฉินิ 191
ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุุ 191 มีตี ัวั ชี้ว� ัดั ความสำำ�เร็จ็ ของงานตามมาตรฐานขั้้น� ต่ำ��ำ ของระบบรับั แจ้ง้ เหตุุ
ฉุุกเฉิิน โดยสมาคมหมายเลขฉุกุ เฉิินแห่ง่ ชาติิ และจากการเทีียบเคีียงกัับระบบรัับแจ้้งเหตุฉุ ุุกเฉินิ ประเทศญี่่�ปุ่่�น
สหรััฐอเมริิกา แคนาดา และอัังกฤษ ดัังนี้้�
1. การโทรศััพท์์ 191 จากโทรศััพท์์พื้้�นฐาน และโทรศััพท์์มืือถืือทุุกระบบจะต้้องไปติิดยััง
ศููนย์์รับั แจ้ง้ เหตุทุ ี่ร่� ับั ผิดิ ชอบพื้้�นที่่น� ั้้น� ๆ
2. สามารถรัับสายเรียี กเข้า้ ได้ท้ ุุกสาย ด้ว้ ยความเร็ว็ เฉลี่่�ยไม่เ่ กินิ 4 วิินาทีี เมื่อ่� โทรติดิ
3. สามารถรัับแจ้้งและบัันทึกึ เหตุุเบื้้อ� งต้้นภายในเวลา 1 นาทีี และสั่�งการสายตรวจได้้ทัันทีี
4. สามารถกำำ�กัับดููแลสายตรวจให้้ไปที่�่เกิิดเหตุุทุุกเหตุุ ระยะเวลาที่่�สายตรวจไปที่�่เกิิดเหตุุ
ไม่่ควรเกิิน 5 นาทีี สำำ�หรัับพื้้�นที่่�กรุุงเทพมหานครและในเขตชุุมชน และไม่่ควรเกิิน 15 นาทีี สำ�ำ หรัับพื้้�นที่�่
นอกเขตชุมุ ชน
5. สามารถพิิมพ์์รายงานจากระบบอย่า่ งน้อ้ ย ดังั นี้้�
5.1 รายงานโทรศััพท์ ์ สถิติ ิกิ ารโทร 191 ระบุุจำำ�นวนสายที่โ่� ทรเข้้า จำำ�นวนสายที่่�ได้ร้ ับั
จำำ�นวนสายที่ไ�่ ม่ไ่ ด้้รับั ความเร็็วเฉลี่่�ยในการรับั สาย ทั้้�งภาพรวมและแยกรายละเอีียดของพนักั งานรัับโทรศัพั ท์์
แต่ล่ ะคน

75
5.2 รายงานเหตุุ
1) รายงานรายละเอีียดของเหตุุแต่่ละเหตุุว่่าโทรเข้้ามาเมื่่�อใด แจ้้งเหตุุเรื่่�องใด
ใครเป็็นผู้�้ รับั สาย ใครเป็็นผู้้�สั่�งการ สายตรวจสายใดไประงัับเหตุุ ใช้เ้ วลาถึงึ ที่เ�่ กิิดเหตุเุ ท่่าใด และผลการปฏิิบััติิ
เป็็นอย่่างไร
2) รายงานค่่าระยะเวลาไปถึึงที่�่เกิิดเหตุุของเหตุุแต่่ละเหตุุ และ/หรืือในภาพรวม
ในรอบระยะเวลาที่ก�่ ำำ�หนด
3) รายงานจำำ�นวนเหตุุ ในรอบระยะเวลาที่ก�่ ำำ�หนด แยกตามประเภทของเหตุุ และ
/หรืือแยกตามรายสถานีตี ำำ�รวจ หรืือรายกองบัังคัับการ
5.3 รายงานผลการปฏิิบััติิงานของสายตรวจ ระบุุจำำ�นวนเหตุุที่�่ระงัับ ค่่าระยะเวลา
ไปถึึงที่เ�่ กิิดเหตุุแยกตามหมายเลขสายตรวจ และ/หรืือ แยกตามสถานีตี ำ�ำ รวจ
การปฏิิบััติิงานในหน้้าที่�่ รอง ผกก.ป., สวป., ร้้อยเวร 20, สายตรวจกัับระบบรัับแจ้้งเหตุุ
ฉุกุ เฉินิ 191
1. กำ�ำ กัับให้้ศููนย์ว์ ิิทยุุ สภ. ที่่�รับั แจ้ง้ เหตุุจาก 191 จะต้อ้ งสั่ง� สายตรวจไประงับั เหตุุ
2. ขณะปฏิิบัตั ิหิ น้า้ ที่จ�่ ะต้อ้ งเฝ้า้ ฟังั และกำำ�กับั ดููแลให้ส้ ายตรวจเฝ้า้ ฟังั วิทิ ยุ ุ สามารถติดิ ต่อ่ สื่อ่� สาร
ทางวิิทยุุได้้ตลอดเวลา เพราะ
2.1 วิิทยุุสื่่�อสาร เป็็นเครื่่�องมืือสื่�่อสารที่�่สะดวก สามารถติิดต่่อสื่่�อสารสั่่�งการเหตุุได้้รวดเร็็ว
กว่า่ โทรศัพั ท์์
2.2 วิิทยุุสามารถกระจายเสีียงไปยัังสายตรวจทุุกสายได้้พร้้อมกััน ขณะที่�่โทรศััพท์์ติิดต่่อได้้
1 ต่อ่ 1 (ยกเว้้น Conference Call แต่่ใช้้เวลามาก)
2.3 ความถี่่�ของสายตรวจ ควรใช้้ความถี่่�เดีียวกัับศููนย์์รัับแจ้้งเหตุุ เพื่่�อให้้การสื่�่อสารสั่่�งการ
เหตุุจากศููนย์ฯ์ ไปยัังสายตรวจรวดเร็็ว โดยอาจทำำ�ได้้โดย
1) ใช้ค้ วามถี่่เ� ดียี วกันั ทั้้ง� หมด เหมาะกับั พื้้น� ที่ท�่ ี่ม�่ ีขี นาดไม่ใ่ หญ่ม่ าก มีลี ููกข่า่ ยไม่ห่ นาแน่น่
มากนััก
2) ใช้ร้ ะบบ SCAN เพื่อ่� ฟัังทั้้�งความถี่่ข� องศููนย์์รับั แจ้ง้ เหตุุ และความถี่่ข� องแต่่ละ บก.
หรืือ สน./สภ. ซึ่่�งควรใช้้ในกรณีีที่เ�่ ป็็นพื้้�นที่ข่� นาดใหญ่่ มีีลููกข่่ายจำ�ำ นวนมาก แต่ล่ ะสถานีตี ำำ�รวจมีคี วามถี่่�เฉพาะ
ก็ป็ รับั ระบบวิทิ ยุขุ องสายตรวจให้้สามารถฟังั ได้ท้ ั้้ง� ความถี่่ข� องศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุุ และความถี่่ข� องสถานีี (ความถี่่ร� ับั )
เมื่�่อศููนย์์ฯ สั่่�งการให้้สายตรวจไประงัับเหตุุ สายตรวจจะได้้รัับฟัังได้้ตั้ �งแต่่โอกาสแรก แต่่เมื่่�อสายตรวจ
จะเรียี กกลัับให้้ไปเรียี กทางช่อ่ งของสถานีี (ความถี่่�ส่่ง)
3. กำำ�กัับดููแลให้ส้ ายตรวจไปที่เ�่ กิิดเหตุุ เมื่่อ� ได้ร้ ัับแจ้้งจากศููนย์์ 191 ตามเวลาที่่�ควร ดัังนี้้�
3.1 ภายใน 5 นาที ี สำำ�หรัับเขต กทม. หรืือ เทศบาลหลััก
3.2 ภายใน 15 นาที ี สำำ�หรับั นอกเขตเทศบาลหลักั (เขตสายตรวจตำำ�บล)
คำ�ำ ว่่าเทศบาลหลััก หมายถึงึ ว่า่ ในปัจั จุบุ ััน แต่ล่ ะสถานีตี ำ�ำ รวจภููธร จะมีีหลายเทศบาล แต่่จะมีี
1 เทศบาล ซึ่ง�่ เป็็นเทศบาลหลัักรัับผิิดชอบพื้้�นที่่ท� ี่่�เป็น็ ที่�ต่ั้�งของสถานีตี ำำ�รวจนั้้น� ๆ การจัดั สายตรวจจะมีีการจัดั
สายตรวจรถจัักรยานยนต์์แบ่่งเขตตรวจตลอด 24 ชั่่�วโมง การไประงัับเหตุุในพื้้�นที่่�นี้้�จึึงไม่่ควรเกิิน 5 นาทีี

76

ส่่วนเทศบาลอื่่�นที่่�อยู่่�รอบนอก จะเป็็นความรัับผิิดชอบของสายตรวจตำำ�บล มีีการจััดกำ�ำ ลัังและการบริิหาร
ที่แ่� ตกต่่างออกไป แต่่สายตรวจก็ไ็ ม่่ควรไปถึึงที่่เ� กิิดเหตุชุ ้้ากว่า่ 15 นาทีี
4. กรณีีสายตรวจติดิ ภารกิิจ ให้ส้ั่�งการสายตรวจอื่่�นไประงัับเหตุ ุ หรืือไประงัับเหตุดุ ้ว้ ยตนเอง
5. กรณีีสายตรวจไม่่รัับวิิทยุุ ให้ส้ั่ง� การสายตรวจอื่่�นปฏิบิ ััติิ และตรวจสอบแก้ไ้ ข
6. กรณีที ี่ศ่� ููนย์ฯ์ ออกอากาศสกัดั จับั คนร้า้ ยที่ใ่� ช้ย้ านพาหนะกระทำ�ำ ผิดิ แล้ว้ หลบหนีี จะต้อ้ งกำำ�กับั
ดููแลให้้สายตรวจเข้้าจุดุ สกัดั จับั ตามแผนที่่ก� ำำ�หนด

การสกััดจับั มีีปัจั จัยั แห่ง่ ความสำ�ำ เร็จ็ ดัังนี้้�
6.1 ความเร็ว็ ในการสื่อ�่ สารสั่่ง� การ และการเข้้าประจำ�ำ จุดุ เป็็นหัวั ใจสำำ�คัญั ของความสำำ�เร็จ็
6.2 เจ้า้ หน้า้ ที่ว่� ิทิ ยุุ และผู้�้ ปฏิบิ ัตั ิใิ นพื้้น� ที่ �่ ต้อ้ งมีที ักั ษะในการเรียี งคำำ�พููด สั้้น� กะทัดั รัดั ได้ใ้ จความ
(ใช้้นามเรีียกขาน และประมวลลัับ) “ศููนย์์...(ชื่�่อศููนย์์)..แจ้้งสกััดจัับกุุมรถ ก่่อเหตุุ/ถููกก่่อเหตุุ...(ชื่�่อเหตุุ)...จาก
...(สถานที่่เ� กิิดเหตุ)ุ ...แล้ว้ ตามด้ว้ ย ประเภทรถ ยี่่ห� ้อ้ รุ่่�น สี ี หมายเลขทะเบีียน ที่�ส่ ัังเกต ก่อ่ เหตุ/ุ ถูกู ก่่อเหตุุ...
(ชื่่�อเหตุุ)...จาก...(สถานที่�่เกิิดเหตุุ)...เมื่�่อเวลา...............หรืือ...(กี่ �นาทีี)...ที่�่ผ่่านมา หลบหนีี มุ่่�งหน้้า.......จราจร
และสายตรวจสกััดจัับตามแผนด้้วย เปลี่่�ยน”
6.3 เจ้า้ หน้า้ ที่่�วิทิ ยุุ และผู้้�ปฏิบิ ััติใิ นพื้้�นที่�่ ต้้องรู้�้ จักั พื้้�นที่�เ่ ป็็นอย่า่ งดีี
6.4 การเคลื่�่อนที่่ข� องคนร้้าย สามารถหลบหนีไี ปได้้ระยะทางเฉลี่่ย� นาทีีละ 1.2 กม. หรืือ
5 นาที ี หนีไี ปได้้ 6 กม. มีโี อกาสที่จ่� ะข้า้ มเขตสถานีตี ำ�ำ รวจ ข้า้ มกองบังั คับั การ หรืือข้า้ มเขตจังั หวัดั เพราะฉะนั้้น�
จะต้อ้ งรีีบแจ้ง้ ให้้สายตรวจสถานีีตำำ�รวจข้้างเคียี งรับั ทราบ
6.5 พึงึ ระลึกึ เสมอว่า่ คนร้า้ ยพร้อ้ มจะหนี ี ต้อ้ งใช้ย้ ุทุ ธวิธิ ีสี กัดั กั้น� คนร้า้ ย มิใิ ช่เ่ พียี งสั่ง� ให้ค้ นร้า้ ย
หยุุดรถเท่า่ นั้้�น
7. พิิจารณาปรับั ปรุุงการปฏิิบัตั ิงิ านของสายตรวจในความควบคุุม โดยนำำ�ข้อ้ มููลจากศููนย์์ 191
มาใช้ใ้ นการบริหิ าร ดังั นี้้�
7.1 ค่า่ ระยะเวลาถึึงที่่�เกิดิ เหตุุ
7.2 ผลความพึึงพอใจ/ข้อ้ ตำ�ำ หนิิของผู้�้แจ้้ง จากการสุ่่�มตรวจสอบโทรกลัับของศููนย์์ 191

ตััวอย่า่ งค่า่ ระยะเวลาสายตรวจไปที่เ่� กิดิ เหตุุ ก.ย. 2561

สภ. ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล
จำ�ำ นวน เวลาเฉลี่่�ย (นาทีี) จำำ�นวน เวลาเฉลี่่ย� (นาที)ี
เมืืองเพชร 266 3.57 245 7.02
ชะอำ�ำ 110 4.47 230 7.46
ท่่ายาง 100 7.19
บ้้านลาด 33 3.09
เขาย้อ้ ย 11 5.15 75 7.43
13 4.50 98 7.57

77
8. สนัับสนุุนการแก้้ไขปัญั หาเด็ก็ โทร 191 เล่่น หรืือแจ้้งเหตุุเท็็จ
ปััญหาของศููนย์์รับั แจ้ง้ เหตุุ 191 และ Call Center ต่า่ ง ๆ คืือ ปัญั หาเด็็กโทรเล่น่ ทำ�ำ ให้้
สายไม่่ว่่าง ผู้้�ที่่�เดืือดร้้อนจริิงอาจโทรเข้้า 191 ไม่่ได้้ และสายตรวจ หรืือร้้อยเวร 20 อาจจะต้้องเสีียเวลา
ไปที่�เ่ กิิดเหตุุที่่เ� ป็น็ เท็็จ ปััญหานี้้�จะกระทบต่่อจิิตใจของเจ้้าหน้้าที่�ท่ ั้้ง� ในศููนย์ฯ์ และสายตรวจ
รอง ผกก.ป., สวป., ร้้อยเวร 20 สามารถช่ว่ ยแก้้ไขปััญหาเด็็กโทรเล่น่ ได้้ ดังั นี้้�
8.1 ให้ค้ วามรู้แ�้ ก่เ่ ด็ก็ ในเรื่อ่� งการป้อ้ งกันั อาชญากรรม การปฏิบิ ัตั ิเิ มื่อ�่ ประสบเหตุฉุ ุกุ เฉินิ และ
การแจ้ง้ เหตุทุ ี่�่ 191 การให้ค้ วามรู้้�นี้�อาจจะทำ�ำ เป็น็ โครงการไปตามโรงเรีียน ชุุมชน หรืือโอกาสอื่น่� ๆ
8.2 กรณีีเด็ก็ ไม่่เชื่�่อฟังั หรืือแจ้ง้ เหตุทุ ี่�่มีคี วามร้า้ ยแรง เช่่น ขู่่�วางระเบิดิ อาจพิิจารณาสั่ง� การ
สายตรวจจับั กุมุ ดำ�ำ เนินิ คดีี โดยศููนย์ฯ์ จะตรวจสอบตำ�ำ แหน่ง่ ตู้�้ สาธารณะที่ม�่ ีกี ารโทรเล่น่ และประสานงานมายังั
สายตรวจ
การจััดระบบรับั แจ้้งเหตุขุ องสถานีีตำ�ำ รวจ
1. แต่ล่ ะสถานีตี ำ�ำ รวจ จะต้อ้ งจัดั ให้ศ้ ููนย์ว์ ิทิ ยุ ุ ทำ�ำ หน้า้ ที่เ�่ ป็น็ ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุขุ องสถานีี โดยกำ�ำ หนด
หมายเลขโทรศััพท์์สำำ�หรัับใช้้ในการรัับแจ้้งเหตุปุ ระจำำ�สถานีเี ป็น็ การเฉพาะ
2. จัดั กำ�ำ ลังั พลอย่่างน้อ้ ย 1 นาย (ขึ้น� อยู่่�กัับปริมิ าณงาน) ปฏิบิ ััติหิ น้า้ ที่ใ�่ นศููนย์ร์ ับั แจ้้งเหตุุ
3. รอง ผกก.ป. หรืือ สวป. ที่ไ่� ด้ร้ ับั มอบหมาย ต้อ้ งกำำ�กับั ดููแลการปฏิบิ ัตั ิิ ให้ม้ ีมี าตรฐานเช่น่ เดียี วกับั
ศููนย์ร์ ัับแจ้้งเหตุุฉุกุ เฉินิ 191 โดยอนุุโลม โดยมีหี ััวข้้อที่ส่� ำำ�คััญ ดัังนี้้�
3.1 ตรวจสอบให้ค้ ู่่�สายรับั แจ้้งเหตุุ ใช้ก้ ารได้้โดยสมบููรณ์ต์ ลอดเวลา
3.2 รับั สายทุุกสายด้้วยความเร็็วไม่เ่ กินิ 15 วิินาทีี (3 กริ๊ง� ) เมื่�่อโทรติดิ
3.3 บัันทึึกเหตุุทุุกเหตุุที่�่ได้้รัับแจ้้งลงในสมุุดหรืือแบบฟอร์์มที่่�กำ�ำ หนดตามตััวอย่่างแนบท้้าย
โดยให้้ปรากฏข้้อมููล วัันเวลาที่่�รัับแจ้ง้ ประเภทของเหตุุ สถานที่่�เกิิดเหตุ ุ ผู้้แ� จ้ง้ ผู้้�รับั แจ้ง้ และต้้องบันั ทึกึ ทันั ทีี
ขณะรับั แจ้ง้
3.4 บันั ทึกึ เวลาที่ส่�ั่ง� การสายตรวจ และให้ม้ ีกี ารติดิ ตามผลการปฏิบิ ัตั ิเิ หตุทุ ุกุ เหตุ ุ ว่า่ สายตรวจ
ไปถึึงที่เ�่ กิิดเหตุแุ ล้ว้ หรืือไม่่ เมื่อ�่ เวลาใด ใช้้เวลาเท่่าใด ผลการปฏิบิ ััติเิ ป็น็ อย่่างไร
3.5 จัดั ทำำ�สถิิติคิ ่า่ ระยะเวลาสายตรวจถึงึ ที่เ�่ กิิดเหตุุ เพื่อ่� ประเมินิ ผลการปฏิบิ ัตั ิิของสายตรวจ
ในสถานีีตำ�ำ รวจนั้้�น ๆ
3.6 ให้้มีีการโทรศััพท์์กลัับไปหาผู้้�แจ้้ง เพื่�่อสอบถามผลการปฏิิบััติิ วััดความพึึงพอใจ
และข้อ้ เสนอแนะ
3.7 นอกจากการรับั แจ้ง้ เหตุฉุ ุกุ เฉินิ แล้ว้ ศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุขุ องสถานีจี ะต้อ้ งให้ค้ วามสำ�ำ คัญั กับั
เรื่อ�่ งไม่เ่ ร่ง่ ด่ว่ น ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การแจ้ง้ เบาะแส ข้อ้ ร้อ้ งเรียี น ข้อ้ ติชิ มต่า่ ง ๆ แล้ว้ นำำ�ข้อ้ ร้อ้ งเรียี น ข้อ้ ติชิ ม มาดำ�ำ เนินิ การ
ปรัับปรุงุ การปฏิิบััติิงานให้้มีปี ระสิทิ ธิภิ าพมากยิ่�งขึ้น�

78
แบบฟอร์ม์ การรัับแจ้้งเหตุุ

เหตุุ...................................................................................
สถานที่่�เกิิดเหตุ.ุ .................................................................................................. ใน นอกเขตเทศบาล
อาวุธุ ที่ใ�่ ช้.้ ................................................................มีีผู้้ไ� ด้ร้ ัับบาดเจ็็บหรืือไม่.่ ..........................................................
ยานพาหนะ รถหาย ใช้้ในการกระทำำ�ผิดิ ถููกประทุษุ ร้า้ ย ว.40 หลบหนี ี อื่่�น ๆ ...........
ประเภทรถ......................................ยี่ห� ้อ้ .............................................รุ่่�น..................................สี.ี ............................
หมายเลขทะเบียี น.........................................................ที่ส�่ ังั เกต..............................................................................
ตำำ�หนิิรููปพรรณคนร้้าย..............................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
เส้น้ ทางหลบหนี.ี .......................................................................................................................................................
ชื่�อ่ ผู้้แ� จ้้ง...............................................................................................โทร...............................................................
ว/ด/ป.รับั แจ้ง้ .......................................................................................เวลา..............................................................
ผู้้�ปฏิิบัตั ิิ .........................................เวลา...........................ถึงึ ที่เ�่ กิดิ เหตุเุ วลา.............................................
........................................เวลา...........................ถึงึ ที่่�เกิดิ เหตุุเวลา.............................................
.........................................เวลา..........................ถึึงที่่�เกิิดเหตุุเวลา.............................................
ผลการปฏิบิ ัตั ิ.ิ ...........................................................................................................................................................
ลงชื่อ่� ......................................................................ผู้�้รับั แจ้ง้ /ลงชื่อ่� ......................................................พนักั งานวิทิ ยุุ
2. Police I lert U Application
แอปพลิเิ คชันั Police I lert U เป็น็ แอปฯ ที่ส�่ ำ�ำ นักั งานตำ�ำ รวจแห่ง่ ชาติไิ ด้ร้ ่ว่ มมืือกับั ภาคเอกชน
พััฒนาขึ้�นมาเพื่่�อช่่วยเสริิมระบบรัับแจ้้งเหตุุฉุุกเฉิิน 191 ให้้กัับประชาชนผู้้�ประสบเหตุุ หรืือผู้�้เห็็นเหตุุการณ์์
ฉุุกเฉิินและเพื่�่อเพิ่่�มศัักยภาพการบริิการระบบรัับแจ้้งเหตุุฉุุกเฉิิน 191 ซึ่่�งสำำ�นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิได้้มีี
การประชาสััมพัันธ์์ชัักชวนให้้ประชาชนดาวน์์โหลดแอปฯ และลงทะเบีียนใช้้บริิการได้้ครอบคลุุมทุุกพื้้�นที่�่
ทั่่�วประเทศ โดยประชาชนผู้�้ ประสบเหตุุ หรืือผู้้�เห็็นเหตุุการณ์์ฉุุกเฉิินสามารถแจ้้งเหตุุขอรัับความช่่วยเหลืือ
ได้ด้ ้ว้ ยการกด “เพียี งปุ่่�มเดียี ว” ระบบจะส่ง่ ข้อ้ มููลการขอรับั ความช่ว่ ยเหลืือ รวมถึงึ ตำ�ำ แหน่ง่ (GPS) ของผู้แ�้ จ้ง้ เหตุุ
ไปยัังศููนย์์ 191, ศููนย์์วิิทยุุ สน./สภ. และเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจในพื้้�นที่่� ทำ�ำ ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจสามารถไปยััง
ที่่�เกิิดเหตุุได้้อย่่างรวดเร็็ว อัันเป็็นปััจจััยสำำ�คััญที่�่จะลดความสููญเสีียที่่�อาจเกิิดขึ้�นกัับผู้�้ ประสบเหตุุ เพื่่�อโอกาส
ในการติิดตามจัับกุุมคนร้้ายและการป้้องกัันปราบปรามอาชญากรรมที่่�เกี่ �ยวข้้องกัับความปลอดภััยในชีีวิิต
และทรัพั ย์ส์ ิินของประชาชน

79
การนำ�ำ แอปพลิิเคชั่น� Police I Lert U มาเพิ่่ม� ประสิทิ ธิิภาพในการป้อ้ งกันั ปราบปรามอาชญากรรม

81

บทที่�่ ๕

การควบคุุมและการปฏิบิ ััติิงานสายตรวจ

วัตั ถุุประสงค์์การเรีียนรู้ป้� ระจำ�ำ บท
๑. เพื่�อ่ ให้น้ ัักเรียี นนายสิบิ ตำำ�รวจมีคี วามรู้เ�้ กี่ย� วกับั การควบคุมุ และการปฏิบิ ัตั ิิงานสายตรวจ
๒. เพื่�่อให้้นักั เรียี นนายสิบิ ตำำ�รวจมีีความเข้้าใจเกี่ย� วกับั การควบคุมุ และการปฏิบิ ััติงิ านสายตรวจ
๓. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจนำำ�ความรู้้�เกี่�ยวกัับการควบคุุมและการปฏิิบััติิงานสายตรวจ
ไปปฏิบิ ััติใิ ช้ง้ านได้ถ้ ููกต้้อง และบรรลุุวััตถุุประสงค์์ของทางราชการ
ส่ว่ นนำำ�
การปฏิบิ ััติงิ านของตำ�ำ รวจสายตรวจในการป้อ้ งกันั อาชญากรรม มีกี ลยุทุ ธ์์หรืือแนวทางการปฏิบิ ััติิ
หลายวิิธีีหรืือหลายรููปแบบขึ้ �นอยู่่�กัับกำำ�ลัังพล สภาพพื้้�นที่่� สถิิติิคดีีอาชญากรรม วััสดุุอุุปกรณ์์ในการปฏิิบััติิ
หน้้าที่�่ ซึ่ง่� มีีวัตั ถุุประสงค์์เพื่อ่� การป้อ้ งกันั อาชญากรรม ดังั นั้้น� การปฏิบิ ััติหิ น้้าที่ข�่ องสายตรวจจึงึ จััดเป็็นประเภท
ของสายตรวจรถยนต์์ จัักรยานยนต์์ หรืือตู้ย�้ าม เป็น็ ต้น้ เพื่�่อให้ค้ รอบคลุมุ พื้้�นที่�แ่ ละบังั คับั ใช้ก้ ฎหมายได้อ้ ย่า่ งมีี
ประสิิทธิิภาพ

การควบคุุม และการปฏิบิ ัตั ิงิ านสายตรวจ
1. สายตรวจในสถานีีตำำ�รวจนครบาล และ สายตรวจเขตเทศบาลหลักั ในสถานีีตำำ�รวจภููธร
1.1 การเตรีียมการก่่อนออกตรวจ (INPUT)
ก่่อนออกตรวจ หัวั หน้้างานป้้องกันั ปราบปราม, สวป., และ รอง สวป. (ที่ท่� ำ�ำ หน้้าที่่ห� ััวหน้้า
สายตรวจ) และตััวสายตรวจ จะต้อ้ งเตรีียมการ และดำำ�เนินิ การในเรื่่อ� งต่า่ ง ๆ ดัังนี้้�
1.1.1 จัดั เตรียี มอาวุุธและอุปุ กรณ์์ ยานพาหนะ สำ�ำ หรัับการปฏิบิ ัตั ิิหน้า้ ที่�ส่ ายตรวจ ได้้แก่่
1) อุุปกรณ์์ประจำ�ำ ตััวสายตรวจ เช่่น อาวุุธปืืน เครื่�่องกระสุุนปืืน วิิทยุุสื่�่อสาร
ประจำำ�ตัวั กุญุ แจมืือ ไฟฉาย แบบรายงาน สมุุดพกประจำำ�ตัวั หมวกติดิ กล้้อง CCTV เป็็นต้น้
2) อุปุ กรณ์ป์ ระจำ�ำ รถสายตรวจ เช่น่ วิทิ ยุสุ ื่อ่� สารประจำ�ำ รถ สมุดุ บันั ทึกึ ของร้อ้ ยเวร 20
สายพ่ว่ งแบตเตอรี่ � สายลากจููง เป็็นต้้น
3) รถสายตรวจที่�่มีคี วามสะอาด เรียี บร้อ้ ย สภาพพร้อ้ มใช้ง้ าน
4) ผู้�้ ปฏิิบัตั ิิหน้า้ ที่�ส่ ายตรวจต้้องแต่่งเครื่อ�่ งแบบกากี ี ติิดสายนกหวีดี (สีีแดง)
1.1.2 หััวหน้้าสายตรวจ เรีียกสายตรวจประชุุมตรวจความพร้้อม ชี้้�แจงภารกิิจก่่อนออก
ปฏิิบััติิหน้า้ ที่�อ่ ย่า่ งน้อ้ ย 15 นาทีี โดยปฏิิบััติิได้ใ้ น 2 ลักั ษณะ คืือ
1) การเรียี กแถวประชุมุ นอกห้อ้ งปฏิบิ ัตั ิิการสายตรวจ โดยเน้น้ ในเรื่่อ� ง
(1) การฝึกึ ความมีรี ะเบีียบวินิ ััย การเข้้าแถว
(2) การตรวจสอบจำ�ำ นวนตำ�ำ รวจสายตรวจที่ม�่ ีหี น้้าที่ป�่ ฏิบิ ัตั ิใิ นผลััดนั้้�น ๆ และ
ลงชื่่อ� ในสมุดุ ควบคุุมการปฏิิบััติหิ น้า้ ที่่ข� องสายตรวจ
(3) การตรวจสอบเครื่่�องแต่่งกาย อาวุธุ อุปุ กรณ์์ และเอกสารต่่าง ๆ ทั้้�งแบบ
ประจำำ�ตััวและประจำำ�รถ

82
(4) การตรวจสอบความพร้อ้ มของรถสายตรวจ
(5) การฝึึกทบทวนยุุทธวิธิ ีี เช่่น การใช้อ้ าวุธุ ปืนื การป้้องกันั ตััว การเข้้าจัับกุมุ
คนร้้าย
(6) การชี้้แ� จงแผนการตรวจ และข้อ้ ราชการต่า่ ง ๆ
2) การประชุุมในห้้องปฏิบิ ัตั ิิการสายตรวจ โดยเน้น้ ในเรื่่อ� ง
(1) การตรวจสอบจำ�ำ นวนตำำ�รวจสายตรวจที่่ม� ีีหน้้าที่�ป่ ฏิบิ ัตั ิิในผลััดนั้้�น ๆ และ
ลงชื่่�อในสมุดุ ควบคุุมการปฏิิบััติหิ น้า้ ที่่�ของสายตรวจ
(2) การชี้้�แจงแผนการตรวจ สถานภาพอาชญากรรม และข้้อราชการที่�่มีี
รายละเอีียด ที่�ค่ วรใช้้เอกสาร หรืือแผนภููมิิประกอบ
(3) การหารืือแก้้ไขปัญั หาอุปุ สรรค ข้้อขัดั ข้้องต่า่ ง ๆ ที่่�สายตรวจได้พ้ บมา
(4) การฝึกึ อบรมทบทวน เพิ่่ม� เติมิ ความรู้ใ้� นเรื่อ่� งกฎหมาย ระเบียี บ ที่เ�่ กี่ย� วข้อ้ ง
(5) การฝึกึ อบรมการใช้เ้ ทคโนโลยีี เช่่น เทคนิคิ การถ่า่ ยภาพ การใช้้ QR Code
เมื่อ�่ เสร็จ็ สิ้น� การประชุมุ หัวั หน้า้ สายตรวจ, สวป., หรืือ หัวั หน้า้ งานป้อ้ งกันั ปราบปราม
ผู้ท�้ ี่ป�่ ระชุมุ ปล่อ่ ยแถวสายตรวจ จะต้อ้ งบันั ทึกึ ข้อ้ ราชการที่ช่�ี้แ� จงในสมุดุ ปล่อ่ ยแถวสายตรวจด้ว้ ยลายมืือของตนเอง
1.2 การปฏิิบัตั ิิหน้้าที่ข�่ ณะออกตรวจ (PROCESS)
1.2.1 การปฏิิบััติิหน้้าที่�่ขณะออกตรวจของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจสายตรวจรถยนต์์ และ
สายตรวจรถจัักรยานยนต์์ มีดี ัังต่อ่ ไปนี้้�
1) การออกตรวจ สายตรวจรถยนต์ต์ ้อ้ งประกอบกำำ�ลังั อย่า่ งน้อ้ ย 2 นาย สายตรวจ
รถจัักรยานยนต์ต์ ้อ้ งประกอบกำำ�ลังั 2 นาย และไม่่ออกตรวจเพีียงลำ�ำ พังั
2) ตรวจตามแผนปฏิิบััติิ และแผนการตรวจของสายตรวจ เพื่่�อป้้องกัันมิิให้้มีี
อาชญากรรมเกิิดขึ้น� ในพื้้น� ที่ร่� ัับผิิดชอบ ดังั นี้้�
(1) การตรวจตู้�แ้ ดง
- การลงชื่่�อในสมุุดตู้�้แดงของสายตรวจต้้องเขีียนด้้วยลายมืือของตนเอง
ทั้้ง� 2 นาย
- ในทุุก 4 ชั่่�วโมง สายตรวจรถจัักรยานยนต์์ จะต้้องตรวจดููตู้้�แดงทุุกตู้้�
ในเขตตรวจที่ร่� ับั ผิดิ ชอบ
- กรณีสี ายตรวจติดิ ภารกิจิ ไม่ส่ ามารถตรวจตู้แ�้ ดงตามจำำ�นวนที่ก่� ำำ�หนดได้้
เช่่น ไประงัับเหตุ ุ ตั้้�งจุุดตรวจ ให้้แจ้้งหััวหน้้าสายตรวจทราบ และให้ศ้ ููนย์์วิทิ ยุุของ สน./สภ. จดบัันทึกึ ไว้้
- ให้ส้ ายตรวจรถจักั รยานยนต์ ์ ผลัดั ที่เ่� ข้า้ เวร 00.01-08.00 น. เป็น็ ผู้เ�้ ก็บ็
และวางสมุุดตู้้�แดง สำ�ำ หรัับสมุุดตู้้�แดงที่่�เก็็บมาให้้ส่่งมอบให้้หััวหน้้าสายตรวจ หรืือ ร้้อยเวร 20 ผลััดที่�่กำ�ำ ลััง
เข้้าเวรตรวจ
- กรณีที ี่ �่ สน./สภ.ใด นำำ�เทคโนโลยีที ี่เ�่ ชื่อ�่ ถืือได้ ้ มาใช้ใ้ นการควบคุมุ สายตรวจ
เช่น่ การใช้้ QR Code หรืือการสแกนนิ้้ว� มืือ ให้ส้ ามารถใช้แ้ ทนการจัดั ทำ�ำ และการลงชื่อ่� ในสมุดุ ตู้แ�้ ดงแบบปกติไิ ด้้

83
(2) ตรวจสััมพัันธ์์กัับสายตรวจอื่่�น ๆ และหัวั หน้า้ สายตรวจ
(3) หยุุดรถสัังเกตการณ์์ (ว.10) ป้้องกันั เหตุตุ ามจุุดล่่อแหลม จุุดเสี่�ยง หรืือ
จุดุ หลบฝน ที่ก่� ำำ�หนด (อย่่างน้อ้ ย 3 จุดุ ต่่อผลััด) โดยเฉพาะอย่า่ งยิ่�งการ ว.10 ก่่อนออกเวร
3) ตรวจเยี่ย� มเยียี นประชาชน และบันั ทึกึ ตามแบบรายงาน 2 บ้้านต่อ่ ผลััด
4) ตั้�งจุดุ ตรวจค้น้ หรืือตรวจค้้นบุุคคล ยานพาหนะ ที่�ต่ ้้องสงสััย
5) สืืบสวนหาข่่าวอาชญากรรม รัับคำำ�ร้้องเรีียนเรื่�่องต่่าง ๆ และรายงานหััวหน้้า
สายตรวจเพื่อ�่ นำ�ำ เสนอสารวัตั รป้อ้ งกันั ปราบปราม หัวั หน้า้ งานป้อ้ งกันั ปราบปราม และหัวั หน้า้ สถานีตี ำำ�รวจต่อ่ ไป
6) ระงับั เหตุ ุ ตามที่ไ�่ ด้้รับั แจ้ง้ จากศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุุฉุกุ เฉิิน 191, ศููนย์์วิทิ ยุุ สน./สภ.
หรืือรัับแจ้้ง หรืือพบเหตุุด้้วยตนเอง และจัับกุุมผู้�้กระทำำ�ผิิดตามอำำ�นาจหน้้าที่�่ โดยการไปถึึงที่�่เกิิดเหตุุ
ควรใช้้เวลาไม่เ่ กิิน 5 นาทีี
กรณีีมีเี หตุซุ ้ำ�ำ�ซ้อ้ น หรืือติดิ ภารกิจิ ให้แ้ จ้ง้ ศููนย์ว์ ิทิ ยุุ สน./สภ. เพื่อ่� แจ้ง้ ให้้หััวหน้า้
สายตรวจสั่ง� การให้้ผู้�้อื่น� ไปปฏิิบัตั ิิหน้้าที่แ่� ทน
กรณีเี ป็น็ เหตุทุ ี่ต่� ้อ้ งให้พ้ นักั งานสอบสวนตรวจที่เ�่ กิดิ เหตุุ ให้ร้ ักั ษาสถานที่เ�่ กิดิ เหตุไุ ว้้
7) สกัดั จับั กุุมคนร้า้ ย ตามแผนก้า้ วสกัดั จับั
8) บริกิ ารประชาชน
1.2.2 การปฏิิบััติหิ น้้าที่่ข� องหัวั หน้้าสายตรวจ (ร้้อยเวร 20) ขณะออกตรวจมีีดัังนี้้�
1) การออกตรวจ สายตรวจรถยนต์์ต้้องประกอบกำำ�ลัังอย่่างน้้อย 2 นาย
และไม่อ่ อกตรวจเพียี งลำำ�พังั
2) ตรวจสอบการปฏิบิ ััติิของสายตรวจต่า่ ง ๆ ให้้ตรวจตามแผนที่่ก� ำ�ำ หนด
3) ตรวจสัมั พันั ธ์ก์ ัับสายตรวจต่า่ ง ๆ
4) ตรวจจุุดตรวจตู้้�แดง โดยใน 1 ผลััด (8 ชั่่ว� โมง) สายตรวจรถยนต์์ ให้้ตรวจตู้�้แดง
ตู้้�ยาม และสายตรวจต่่าง ๆ ในเขตชุุมชนอย่่างน้้อย 1 รอบ
5) สั่�งการควบคุุมการปฏิิบััติิกรณีีมีีเหตุุฉุุกเฉิิน และแก้้ไขปััญหากรณีีสายตรวจ
ที่่�รับั ผิดิ ชอบติดิ ภารกิิจ จนกว่่าผู้้�บังั คับั บััญชาระดับั เหนืือชั้น� ไปที่่จ� ะเข้า้ มาควบคุมุ การดำ�ำ เนิินการแทน
6) ระงัับเหตุุ รัักษาสถานที่่�เกิดิ เหตุ ุ สืืบสวนและจับั กุมุ ผู้้�กระทำ�ำ ผิิด
7) ตรวจสอบการเข้้าประจำ�ำ จุุดสกััดของสายตรวจต่า่ ง ๆ
8) ควบคุมุ การตั้้ง� จุุดตรวจ
9) เยี่�ยมเยียี นประชาชน และบัันทึึกตามแบบรายงาน 2 บ้้านต่่อผลัดั
10) ให้้ความช่ว่ ยเหลืือประชาชนเรื่่อ� งต่า่ ง ๆ เช่่น รถเสียี น้ำำ��ท่่วม ฯลฯ
1.3 การปฏิิบัตั ิหิ น้้าที่่ห� ลังั เสร็็จสิ้้�นการตรวจ (OUTPUT)
1.3.1 การปฏิิบััติขิ องตำ�ำ รวจสายตรวจหลัังออกตรวจ มีดี ัังนี้้�
1) กลัับมาพร้้อมที่่�สถานีีตำำ�รวจหรืือห้้องปฏิบิ ััติิการสายตรวจเมื่่�อสิ้�นสุุดระยะเวลา
ปฏิบิ ัตั ิิหน้้าที่�่ และลงชื่่อ� ในสมุุดควบคุมุ การปฏิิบัตั ิิหน้้าที่�ส่ ายตรวจ
2) จัดั ทำ�ำ และส่่งรายงานต่า่ ง ๆ ให้้เรีียบร้้อย

84
3) ตรวจสอบ และส่ง่ มอบอุปุ กรณ์เ์ ครื่อ�่ งใช้้ส่ว่ นรวม เช่่น อาวุธุ ปืนื ของทางราชการ
วิทิ ยุุสื่่อ� สาร ยานพาหนะ ฯลฯ ให้เ้ รีียบร้อ้ ย
4) รายงานปััญหาข้อ้ ขัดั ข้อ้ งต่า่ ง ๆ ต่อ่ หัวั หน้้าสายตรวจ
5) ตรวจสอบภารกิิจต่่าง ๆ ที่�่จะต้้องปฏิิบััติิในช่่วงเวลาต่่อไป หรืือภารกิิจพิิเศษ
ตามคำำ�สั่่�งของผู้�้ บัังคับั บัญั ชา เช่น่ การรัับเสด็จ็ ฯ การถููกระดมไปช่ว่ ยสถานีตี ำำ�รวจอื่น�่ ๆ เป็็นต้น้
1.3.2 การปฏิิบัตั ิิของหัวั หน้้าสายตรวจ (ร้อ้ ยเวร 20) หลัังออกตรวจ มีีดังั นี้้�
1) กลับั มาที่ส่� ถานีตี ำ�ำ รวจหรืือห้อ้ งปฏิบิ ัตั ิกิ ารสายตรวจ เพื่อ�่ ตรวจสอบยอดกำ�ำ ลังั พล
สายตรวจ ตรวจสอบสายตรวจในการส่ง่ มอบอุปุ กรณ์์เครื่�่องใช้้ของทางราชการ
2) หัวั หน้า้ สายตรวจ ซึ่ง่� เข้า้ เวรผลัดั 00.01 – 08.00 น. ให้ต้ รวจสมุดุ ตู้แ้� ดงที่เ่� ก็บ็ มา
แล้้วเสนอ สวป. ภายใน 09.00 น. เป็น็ ประจำ�ำ ทุุกวันั
3) รวบรวมรายงานต่า่ ง ๆ ที่เ�่ กี่ย� วกับั งานสายตรวจ เช่น่ ผลการจับั กุมุ ผลการตรวจ
สััมพัันธ์์ ผลการเยี่�ยมเยียี นประชาชน ฯลฯ เสนอ สวป.ตรวจตามวงรอบ
4) ประเมิินผลการปฏิบิ ััติิหน้้าที่�่ และรัับทราบปััญหาอุุปสรรคในการปฏิบิ ััติิหน้้าที่�่
ของตำำ�รวจสายตรวจในผลัดั นั้้�น ๆ เพื่่�อนำ�ำ มาเป็็นแนวทางแก้ไ้ ขปรับั ปรุุงในการปฏิบิ ัตั ิหิ น้้าที่�ต่ ่อ่ ไป
2. สายตรวจตำ�ำ บล
2.1 สายตรวจตำำ�บลแต่่ละแห่่ง
2.1.1 สายตรวจตำำ�บลต้้องพัักแรมอยู่�ที่�่พัักสายตรวจในพื้้�นที่�่รัับผิิดชอบ หากพื้้�นที่่�ใดไม่่มีี
ที่�่พัักสายตรวจให้พ้ ัักในสถานที่่�ที่่เ� หมาะสมในตำำ�บลนั้้�น
2.1.2 สายตรวจตำ�ำ บลควรมีีกำำ�ลัังพลอย่่างน้้อย 3 นาย และต้้องจััดเวรการปฏิิบััติิหน้้าที่่�
โดยให้ม้ ีกี ำำ�ลังั พลประจำำ�ที่พ�่ ักั สายตรวจและออกตรวจท้อ้ งที่�่ และจัดั ให้ม้ ีรี าษฎรอาสาสมัคั รปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ร�่ ่ว่ มก็ไ็ ด้้
2.1.3 สายตรวจตำำ�บลต้้องจััดทำำ�ข้้อมููลท้้องถิ่น� ไว้้ ณ ที่พ�่ ัักสายตรวจนั้้น� ๆ และให้้ส่่งเก็็บ
รวบรวมที่ห่� ้อ้ งปฏิิบััติกิ ารสายตรวจด้ว้ ย
2.1.4 สายตรวจตำ�ำ บลต้อ้ งออกตรวจทุกุ วันั และจัดั ทำ�ำ ข้อ้ มููลครัวั เรืือนที่ไ่� ปตรวจอย่า่ งน้อ้ ย
วันั ละ 3 หมู่่�บ้้าน หมู่่�บ้า้ นละ 1 หลัังคาเรืือน และควรตรวจให้้ครบทุุกหมู่่�บ้า้ นในเขตรัับผิดิ ชอบ ภายใน 15 วันั
เพื่�่อประสิิทธิิภาพในการป้้องกัันอาชญากรรม หากสายตรวจตำ�ำ บลใดมีีกำ�ำ ลัังพลน้้อยกว่่า 3 นาย สามารถ
ลดการตรวจและการจััดทำำ�ข้้อมููลครัวั เรืือนได้ต้ ามส่ว่ น (3 นาย/3 หลังั คาเรืือนต่่อวันั เท่า่ กัับ 100 เปอร์เ์ ซ็็นต์์)
2.1.5 สายตรวจตำ�ำ บลทุุกสายที่�่ออกปฏิิบััติิหน้้าที่�่ ต้้องบัันทึึกผลการตรวจเยี่�ยมชุุมชน/
ประชาชน ไว้้ในสมุดุ ตรวจและ/หรืือเครื่อ�่ งอิิเล็ก็ ทรอนิกิ ส์์ของสายตรวจตำำ�บลที่�่ทางสถานีีตำ�ำ รวจจััดทำำ�ไว้้
2.1.6 ผู้อ�้ ยู่�ที่พ่� ักั สายตรวจให้ม้ ีหี น้า้ ที่ร�่ ับั แจ้ง้ เหตุแุ ละบริกิ ารประชาชน โดยต้อ้ งแต่ง่ เครื่อ่� งแบบ
ให้เ้ รียี บร้อ้ ย
2.1.7 สืืบสวนหาข่่าวอาชญากรรม รัับคำ�ำ ร้อ้ งเรีียน
2.1.8 ระงับั เหตุ ุ ตามที่ไ่� ด้ร้ ับั แจ้ง้ จากศููนย์ร์ ับั แจ้ง้ เหตุฉุ ุกุ เฉินิ 191, ศููนย์ว์ ิทิ ยุ ุ สน./สภ. หรืือ
รัับแจ้้ง หรืือพบเหตุุด้้วยตนเอง และจัับกุุมผู้้�กระทำำ�ผิิดตามอำ�ำ นาจหน้้าที่่� โดยการไปถึึงที่�่เกิิดเหตุุควรใช้้เวลา
ไม่่เกิิน 12 นาทีี

85
กรณีีมีีเหตุุซ้ำ�ำ� ซ้้อน หรืือติิดภารกิิจ ให้้แจ้้งศููนย์์วิิทยุุ สน./สภ. เพื่�่อแจ้้งให้้หััวหน้้า
สายตรวจสั่ง� การให้้ผู้�้อื่น� ไปปฏิิบัตั ิิหน้้าที่แ�่ ทน
กรณีีเป็็นเหตุทุ ี่่ต� ้้องให้้พนัักงานสอบสวนตรวจที่่�เกิดิ เหตุุ ให้้รักั ษาสถานที่่เ� กิิดเหตุุไว้้
2.1.9 สกัดั จัับกุุมคนร้้าย ตามแผนก้า้ วสกัดั จัับ
2.1.10 บริกิ ารประชาชน
2.1.11 ให้้หััวหน้้าสายตรวจตำำ�บล รวบรวมสมุุดบัันทึึก และแฟ้้มข้้อมููลต่่าง ๆ ได้้แก่่
แฟ้ม้ ข้อ้ มููลครัวั เรืือน สมุดุ บันั ทึกึ ผลการตรวจเยี่ย� มชุมุ ชน/ประชาชน สมุดุ รับั แจ้ง้ เหตุ ุ สมุดุ บันั ทึกึ การตรวจเยี่ย� ม
ของผู้้�บัังคัับบััญชา แฟ้้มการจััดเวรปฏิิบััติิหน้้าที่�่ เสนอ สวป., หััวหน้้างานป้้องกัันปราบปราม และ หน.สภ.
ตรวจทุกุ วัันที่�่ 1 และ 16 ของเดืือน
2.2 ผู้�้ควบคุมุ หรืือหัวั หน้้าของสายตรวจตำ�ำ บล
ในกรณีีที่่� สภ.ใด มีีการจััด รอง สวป. ทำำ�หน้า้ ที่เ�่ ป็น็ ผู้ค้� วบคุุม หรืือเป็น็ หััวหน้้าของสายตรวจ
ตำำ�บล ให้ป้ ฏิบิ ััติิดังั นี้้�
2.2.1 ผู้ค้� วบคุมุ สายตรวจตำำ�บล ต้อ้ งออกตรวจการปฏิิบัตั ิหิ น้า้ ที่ข่� องสายตรวจตำำ�บลทุกุ วันั
และบัันทึึกผลการตรวจไว้้ในสมุุดตรวจ โดยควรตรวจให้้ครอบคลุุมทุุกตำ�ำ บลภายใน 7 วััน และหมุุนเวีียน
สุ่่�มตรวจหมู่่�บ้า้ นให้้มากที่่ส� ุดุ
2.2.2 ให้้ผู้�้ควบคุุมสายตรวจตำำ�บล หรืือหััวหน้้าสายตรวจ หรืือ ร้้อยเวร 20 กรณีีที่่�
ไม่่มีีผู้�้ควบคุุมสายตรวจตำำ�บล รวบรวมและตรวจสอบความถููกต้้องของข้้อมููลครััวเรืือนของสายตรวจตำ�ำ บล
และเอกสารอื่น�่ ๆ ส่ง่ ให้ ้ สวป., หัวั หน้า้ งานป้อ้ งกันั ปราบปราม และ หัวั หน้า้ สถานีตี ำ�ำ รวจ ตรวจตามข้อ้ 2.1.11
3. สายตรวจชุมุ ชนประจำ�ำ ตำำ�บล
3.1 สายตรวจชุุมชนประจำ�ำ ตำ�ำ บล เป็็นสายตรวจที่่�จััดขึ้�นเพื่่�อดููแลรัักษาความปลอดภััยในชีีวิิต
และทรัพั ย์ข์ องประชาชนในพื้้น� ที่ท�่ ี่่เ� ป็น็ ชุมุ ชนของแต่ล่ ะตำ�ำ บล โดยหัวั หน้า้ สถานีตี ำำ�รวจ หรืือหัวั หน้า้ งานป้อ้ งกันั
ปราบปรามอาชญากรรม พิจิ ารณากำำ�หนดเขตตรวจ และคัดั เลืือกข้า้ ราชการตำำ�รวจที่ม่� ีคี วามเหมาะสมอย่า่ งน้อ้ ย
2 นาย ปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่เ�่ ป็น็ สายตรวจชุมุ ชนประจำ�ำ ตำำ�บล และจัดั ให้ม้ ีรี าษฎรอาสาสมัคั รสำ�ำ หรับั ปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ร�่ ่ว่ มกันั
3.2 สายตรวจชุมุ ชนประจำำ�ตำำ�บล ต้อ้ งออกตรวจท้อ้ งที่ภ่� ายในเขตชุมุ ชนประจำำ�ตำำ�บลที่ร่� ับั ผิดิ ชอบ
ร่ว่ มกับั ราษฎรอาสาสมัคั ร 2-5 นาย โดยเน้้นงานด้า้ นการข่า่ ว การให้้ความช่่วยเหลืือและบริิการแก่ป่ ระชาชน
การสร้้างความสััมพัันธ์์อัันดีีระหว่่างเจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจกัับประชาชนในพื้้�นที่่� และแสวงหาความร่่วมมืือใน
การป้อ้ งกัันปราบปรามอาชญากรรม
3.3 การจััดทำ�ำ แผนการตรวจ การปฏิิบััติิ และการรายงานผลการปฏิิบััติิของสายตรวจชุุมชน
ประจำำ�ตำ�ำ บล ให้้นำำ�แนวทางการปฏิิบัตั ิิของสายตรวจรถจัักรยานยนต์์มาใช้้โดยอนุุโลม
3.4 สายตรวจชุุมชนประจำำ�ตำ�ำ บลใดที่�่มีีที่่�ทำำ�การลัักษณะเดีียวกัับสายตรวจตำ�ำ บล ต้้องจััดทำำ�
ข้้อมููลท้้องถิ่น� ไว้้ ณ ที่พ�่ ัักสายตรวจชุมุ ชนประจำ�ำ ตำำ�บลนั้้น� ๆ และให้้ส่ง่ เก็็บรวบรวมที่�ห่ ้้องปฏิบิ ัตั ิิการสายตรวจ
เช่น่ เดียี วกัับสายตรวจตำำ�บลด้ว้ ย

86
4. สายตรวจเดินิ เท้้า
4.1 สายตรวจเดิินเท้้ามีีความสำำ�คััญในการป้้องกัันอาชญากรรม โดยมุ่�งเน้้นการป้้องกัันเหตุุ
ในพื้้�นที่่�ชุุมชนหนาแน่่น ที่�่ไม่่เหมาะแก่่การนำ�ำ ยานพาหนะเข้้าไป เช่่น ศููนย์์การค้้า ตลาด แหล่่งท่่องเที่�่ยว
ที่�่มีปี ระชาชนพลุุกพล่า่ น
4.2 หัวั หน้า้ สถานีตี ำ�ำ รวจ หรืือหัวั หน้า้ งานป้อ้ งกันั ปราบปรามอาชญากรรม กำ�ำ หนดพื้้น� ที่เ่� ขตตรวจ
ของสายตรวจเดินิ เท้า้ และจััดกำำ�ลัังเจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจปฏิิบัตั ิหิ น้า้ ที่�เ่ ป็็นสายตรวจเดิินเท้้า โดยสายตรวจเดิินเท้า้
1 สาย ประกอบด้้วย เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจสายตรวจอย่า่ งน้้อย 2 นาย
4.3 การจััดทำ�ำ แผนการตรวจ การปฏิิบััติิ และการรายงานผลการปฏิิบััติิของสายตรวจเดิินเท้้า
ให้้นำ�ำ แนวทางการปฏิิบัตั ิขิ องสายตรวจรถจัักรยานยนต์์มาใช้้โดยอนุุโลม
5. สายตรวจทางเรืือ
5.1 สายตรวจทางเรืือ เป็็นสายตรวจที่่จ� ัดั ขึ้�นเพื่�อ่ ป้้องกันั ปราบปรามอาชญากรรมในพื้้�นที่ท�่ ี่่เ� ป็็น
แม่น่ ้ำ��ำ ลำ�ำ คลอง อ่า่ งเก็บ็ น้ำ�ำ� ทะเลสาบ หรืือทะเล โดยหัวั หน้า้ สถานีตี ำ�ำ รวจ หรืือหััวหน้้างานป้้องกันั ปราบปราม
อาชญากรรม จัดั กำำ�ลังั เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจอย่า่ งน้อ้ ย 2 นาย ใช้เ้ รืือขนาดที่เ�่ หมาะสมกับั พื้้น� ที่ท่� างน้ำ��ำ ในเขตรับั ผิดิ ชอบ
เป็น็ ยานพาหนะ
5.2 การตรวจของสายตรวจทางเรืือ เน้้นทั้้�งด้้านการป้้องกัันเหตุุ สร้้างความอบอุ่่�นใจให้้กัับ
ประชาชนที่อ�่ ยู่�บนเรืือ แพ หรืือมีที ี่�พ่ ัักอาศััยอยู่�ริมน้ำ��ำ และด้้านการปราบปรามผู้�ก้ ระทำ�ำ ผิิดที่ก�่ ่อ่ เหตุบุ นเรืือ แพ
หรืือใช้เ้ รืือ แพ เป็็นพาหนะในการกระทำำ�ผิดิ
5.3 การแต่ง่ กายของสายตรวจทางเรืือ อาจปรับั ให้เ้ ข้า้ กับั สภาพการปฏิบิ ัตั ิงิ าน แต่ต่ ้อ้ งมีสี ัญั ลักั ษณ์์
ที่แ่� สดงถึงึ ความเป็น็ ตำำ�รวจ แต่ง่ กายให้เ้ หมืือนกันั ทุกุ นาย และมีอี ุปุ กรณ์เ์ ครื่อ่� งมืือเครื่อ่� งใช้ท้ ี่จ�่ ำำ�เป็น็ ในการปฏิบิ ัตั ิิ
หน้้าที่�ใ่ ห้ค้ รบถ้้วน
5.4 การจััดทำำ�แผนการตรวจ การปฏิิบััติิ และการรายงานผลการปฏิิบััติิของสายตรวจทางเรืือ
ให้้นำำ�แนวทางการปฏิิบััติิของสายตรวจรถจัักรยานยนต์์มาใช้โ้ ดยอนุุโลม
6. สายตรวจจักั รยานสองล้้อ
6.1 สายตรวจรถจักั รยานสองล้อ้ เป็น็ สายตรวจที่จ�่ ัดั ขึ้น� เพื่อ�่ เน้น้ การป้อ้ งกันั อาชญากรรมในพื้้น� ที่�่
ที่ไ�่ ม่เ่ หมาะแก่ก่ ารใช้ส้ ายตรวจรถยนต์แ์ ละรถจักั รยานยนต์์ แต่ม่ ีพี ื้้น� ที่ท�่ ี่ต่� ้อ้ งออกตรวจมากกว่า่ ที่ส�่ ายตรวจเดินิ เท้า้
จะกระทำ�ำ ได้้
6.2 หััวหน้้าสถานีีตำำ�รวจ หรืือหััวหน้้างานป้้องกัันปราบปรามอาชญากรรม กำ�ำ หนดพื้้�นที่�่เป็็น
เขตตรวจของสายตรวจจักั รยานสองล้อ้ และจัดั กำ�ำ ลังั เจ้้าหน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจสายตรวจ 1 นาย ต่่อรถจักั รยานสองล้อ้
1 คันั โดยสายตรวจจักั รยานสองล้้อ 1 สาย ประกอบด้ว้ ย เจ้า้ หน้้าที่�ต่ ำ�ำ รวจสายตรวจอย่่างน้อ้ ย 2 นาย/2 คันั
ขึ้น� ไป
6.3 การแต่ง่ กายของสายตรวจจัักรยานสองล้้อ อาจปรับั ให้เ้ ข้้ากัับสภาพการปฏิบิ ััติงิ าน แต่่ต้อ้ ง
มีีสัญั ลักั ษณ์ท์ ี่แ�่ สดงถึงึ ความเป็น็ ตำ�ำ รวจ แต่ง่ กายให้เ้ หมืือนกันั ทุกุ นาย และมีอี ุุปกรณ์เ์ ครื่อ�่ งมืือเครื่อ�่ งใช้ท้ ี่่จ� ำ�ำ เป็น็
ในการปฏิบิ ััติหิ น้้าที่่�ให้ค้ รบถ้ว้ น

87
6.4 การจััดทำำ�แผนการตรวจ การปฏิบิ ััติิ และการรายงานผลการปฏิบิ ััติิของสายตรวจจัักรยาน
สองล้้อ ให้้นำ�ำ แนวทางการปฏิิบััติิของสายตรวจรถจัักรยานยนต์์มาใช้้โดยอนุุโลม
7. สายตรวจประเภทอื่�น ๆ
การจัดั สายตรวจประเภทอื่น�่ ๆ เช่น่ สายตรวจม้า้ สายตรวจสุนุ ัขั สายตรวจทางอากาศ เป็น็ ไปตาม
ความเหมาะสม และศัักยภาพของแต่่ละสถานีตี ำำ�รวจ โดยเมื่อ่� มีีการจัดั จะต้อ้ งมีีแผนการตรวจ มีรี ายละเอีียด
ของการปฏิิบััติิ และการรายงานผลการปฏิิบััติิด้ว้ ย

89

บทที่�่ ๖

ระดับั การใช้้กำ�ำ ลังั ของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจเพื่่�อแก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force)

วัตั ถุุประสงค์์การเรีียนรู้ป�้ ระจำ�ำ บท
๑. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีีความรู้�้เกี่�ยวกัับระดัับการใช้้กำำ�ลัังของเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจ
เพื่อ่� แก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force)
๒. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีีความเข้้าใจเกี่�ยวกัับระดัับการใช้้กำำ�ลัังของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ
เพื่อ�่ แก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force)
๓. เพื่่�อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำำ�รวจนำำ�ความรู้้�เกี่�ยวกัับระดัับการใช้้กำ�ำ ลัังของเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจ
เพื่อ่� แก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force) ไปปฏิิบัตั ิิใช้้ได้ถ้ ููกต้อ้ ง และบรรลุุวััตถุุประสงค์์ของทางราชการ
ส่่วนนำ�ำ
การปฏิบิ ัตั ิงิ านของเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจมีคี วามสำำ�คัญั และจำำ�เป็น็ ต้อ้ งใช้ก้ ำ�ำ ลังั และอาวุธุ ปืนื ในการปฏิบิ ัตั ิิ
หน้้าที่�่ เพื่�่อเป็็นการป้้องกัันสิิทธิิของตนเองและสิิทธิิของผู้�้อื่�นในอัันตรายที่่�ใกล้้จะถึึงซึ่่�งเกิิดจากการละเมิิดต่่อ
กฎหมายอันั ตนเองมิไิ ด้ก้ ่อ่ ขึ้น� จึงึ มีคี วามจำำ�เป็น็ อย่า่ งยิ่ง� จะต้อ้ งศึกึ ษาให้เ้ ข้า้ ใจและปฏิบิ ัตั ิใิ ห้เ้ กิดิ ทักั ษะจากระดับั
เบาไปหาหนัักตามลำำ�ดัับ เพื่อ�่ ให้้เกิดิ ประโยชน์์ในการปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่ร�่ าชการและไม่่ละเมิิดสิทิ ธิิมนุษุ ยชน

ระดับั การใช้้กำ�ำ ลังั ของเจ้้าหน้้าที่�ต่ ำำ�รวจเพื่่�อแก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force)

ในส่ว่ นต่อ่ ไปนี้้จ� ะกล่า่ วถึงึ ตัวั แบบระดับั การใช้ก้ ำำ�ลังั ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจในการตอบโต้ส้ ถานการณ์์
ขอให้้เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจทุุกนายทบทวนหลัักปฏิิบััติิเกี่�ยวกัับปฏิิญญาสากลว่่าด้้วยสิิทธิิมนุุษยชน รััฐธรรมนููญ
ข้อ้ กฎหมาย และหลักั ยุุทธวิิธีตี ำำ�รวจที่เ�่ กี่ย� วข้อ้ งกับั ความปลอดภัยั ของเครื่อ่� งมืือที่ใ�่ ช้ใ้ นการตอบโต้ ้ ก่อ่ นการเริ่�ม
ศึึกษาในส่่วนนี้้�
1. ที่ม�่ าและความสำำ�คัญั ของระดับั การใช้้กำ�ำ ลังั ของเจ้้าหน้้าที่ต�่ ำำ�รวจ
ตััวแบบนี้้�พััฒนาขึ้�นจากการศึึกษาทางวิิชาการร่่วมกัันของหลายภาคส่่วน เพื่�่อให้้มีีประสิิทธิิภาพ
สููงสุุดในการรัักษาไว้้ซึ่�่งความปลอดภััยในชีีวิิตทรััพย์์สิินของประชาชน และเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจที่�่ปฏิิบััติิงานซึ่�่งใน
ประเทศที่่�เจริิญแล้้ว ระดัับการใช้้กำำ�ลัังของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจถืือเป็็นส่่วนสำำ�คััญในการแสดงออกถึึงการเคารพ
ศักั ดิ์ศ� รีคี วามเป็น็ มนุษุ ย์์ โดยเป็น็ ภาระหน้า้ ที่ห่� ลักั ของรัฐั ที่จ�่ ะต้อ้ งจัดั ให้ม้ ีีขึ้น� เพื่อ�่ รองรับั การอนุวุ ัตั รปฏิญิ ญาที่ร่� ัฐั
ได้ล้ งนามให้้สัตั ยาบัันในการจะนำำ�ไปปฏิิบััติิให้เ้ กิิดผลในทางกฎหมาย
ทั้้�งนี้้� Code of Conduct for Law Enforcement Officials ของสหประชาชาติิ ได้้รับั การรัับรอง
โดยมติทิ ี่ป่� ระชุมุ ใหญ่ส่ หประชาชาติทิ ี่ ่� 34/169 เมื่อ่� วันั ที่่� 17 ธันั วาคม 2522 มาตรา 35 กำำ�หนดกรอบการใช้ก้ ำำ�ลังั
(use of force) ของเจ้้าหน้้าที่�่ของรััฐว่่าให้้กระทำำ�ได้้เพีียงเฉพาะกรณีีที่่�จำ�ำ เป็็นอย่่างยิ่�งและเพื่่�อประโยชน์์
ในการปฏิิบััติิหน้้าที่�่เท่่านั้้�น การใช้้กำ�ำ ลัังของเจ้้าหน้้าที่�่รััฐจึึงต้้องมีีดุุลพิินิิจในการนำ�ำ ไปใช้้ที่�่ไม่่เกิินกว่่าเหตุุ
หรืือได้้สัดั ส่่วนกับั พฤติกิ ารณ์์

90

ซึ่่�งต่่อมา UN Congress ในการประชุุมเรื่�่อง Prevention of Crime and the Treatment
of Offenders ครั้�งที่่� 8 ที่่ก� รุงุ ฮาวานา ประเทศคิิวบา ระหว่่างวันั ที่่� 27 สิิงหาคม ถึงึ วัันที่่� 7 กัันยายน 2533
ได้้มีีการรับั รอง Basic Principles of the Use of Force and Firearms by Law Enforcement Officials
ที่่�มีรี ายละเอีียดมากขึ้น�
ตััวแบบนี้้�จึึงใช้้ฐานคติิในการสร้้างแบบต่่อยอดองค์์ความรู้�้เพื่่�ออธิิบายถึึงกระบวนการตััดสิินใจ
ที่่�เหมาะสมแบบฉับั พลัันทันั ทีขี องเหตุุการณ์ท์ ี่่เ� กิดิ ขึ้�นกับั เจ้้าหน้า้ ที่�่ตำำ�รวจ โดยยึดึ หลัักสากลที่�ไ่ ด้ร้ ับั การยอมรัับ
จาก UN
ดัังนั้้�น เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจทุุกนายจึึงต้้องมีีการฝึึกปฏิิบััติิจนเกิิดทัักษะอััตโนมััติิแบบกล้้ามเนื้้�อจดจำำ�
อย่่างเข้้มข้้น การฝึึกทัักษะการตััดสิินใจในภาวะวิิกฤติิในสถานการณ์์จำำ�ลองเสมืือนจริิง ซึ่่�งจะต้้องพิิจารณา
การใช้้เครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีที่่�ถููกต้้อง เหมาะสม ได้้สััดส่่วนกัับพฤติิการณ์์ของผู้�้ ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิิด
และในการออกปฏิิบัตั ิหิ น้้าที่่ท� ุุกครั้�งต้้องมีีการทบทวนการปฏิบิ ัตั ิิตามตัวั แบบนี้้เ� สมอ
2. การศึึกษาแบบระดัับการใช้้กำำ�ลังั ของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ
ความหมาย
ระดับั การใช้ก้ ำำ�ลังั หมายถึงึ แนวความคิดิ หรืือกรอบปฏิบิ ัตั ิเิ กี่ย� วกับั ขั้น� ตอนและวิธิ ีกี ารใช้ก้ ำำ�ลังั และ
อาวุธุ ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจ เพื่อ่� ใช้เ้ ป็น็ แนวทางในการริเิ ริ่�มใช้้กำ�ำ ลังั หรืืออาวุธุ ให้ม้ ีคี วามเหมาะสมกับั สถานการณ์์
กรอบของกฎหมาย และผลสัมั ฤทธิ์์�ในการควบคุุมเหตุุการณ์์
ระดัับการใช้้กำำ�ลัังมีีลัักษณะเป็็นหลัักเกณฑ์์การปฏิิบััติิที่่�มีีความยืืดหยุ่่�นและปรัับเปลี่่�ยนไปได้้ตาม
สถานการณ์์
ความสำำ�คัญั
1. เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจมีีความจำำ�เป็็นในการใช้้กำ�ำ ลัังหรืืออาวุุธให้้พอสมควรแก่่เหตุุ ภายใต้้กรอบ
ของกฎหมายไม่่ให้้รุุนแรงเกิินกว่่าเหตุุ เพราะอาจถููกดำ�ำ เนิินคดีีทั้้�งทางแพ่่ง อาญา และวิินััย ตลอดจนทำ�ำ ให้้
เสียี ภาพพจน์เ์ กิิดเป็็นเงื่�อนไขให้้ประชาชนเกลียี ดชัังตำำ�รวจ
2. การใช้ก้ ำ�ำ ลังั ของเจ้า้ หน้า้ ที่�ต่ ำ�ำ รวจ หากไม่ถ่ ููกต้้องตามแนวคิดิ ในการแก้้ไขปััญหาอาจทำ�ำ ให้้เกิิด
เหตุกุ ารณ์์รุุนแรง ทำำ�ให้้เจ้้าหน้้าที่่ต� ำ�ำ รวจ เหยื่�อ่ หรืือประชาชนเสีียชีีวิิต บาดเจ็บ็ โดยไม่จ่ ำำ�เป็น็
3. การเข้้าจััดการกัับเหตุุการณ์์คัับขัันต่่าง ๆ เช่่น คนร้้ายจี้�ตััวประกัันเพื่่�อหลบหนีีนั้้�น
หากเจ้้าหน้า้ ที่�ต่ ำำ�รวจริิเริ่�มใช้ก้ ำำ�ลัังรุุนแรงทัันทีี เช่่น ใช้้อาวุธุ ปืืนยิิงทันั ทีีอาจทำ�ำ ให้้การแก้ป้ ััญหายากขึ้น�
หลักั พื้้น� ฐาน
เจ้้าหน้้าที่่ต� ำ�ำ รวจต้้องแสดงตนก่่อนการใช้้อาวุุธ และต้อ้ งแจ้้งเตืือนให้ท้ ราบล่ว่ งหน้า้ ว่า่ จะมีกี ารใช้้
อาวุุธ เว้น้ แต่่ การดำำ�เนิินการดัังกล่่าวอาจทำำ�ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจหรืือบุุคคลอื่่�นเสี่�ยงที่่�จะได้้รัับอัันตรายแก่่ชีีวิิต
หรืือแก่่ร่่างกายหรืือเป็็นที่�่ชััดเจนว่่าไม่่มีีความเหมาะสมหรืือจำำ�เป็็นที่�่ต้้องดำ�ำ เนิินการดัังกล่่าวในสถานการณ์์
เช่น่ นั้้น�

91
ระดัับการใช้้กำ�ำ ลังั ของเจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจ
การใช้้กำ�ำ ลัังหรืืออาวุุธของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจให้้เป็็นไปตามสถานการณ์์และพฤติิการณ์์ของคนร้้าย
และสภาพแวดล้อ้ มจากเบาไปหาหนักั ซึ่่�งสามารถแบ่ง่ ขั้�นตอนการตัดั สิินใจไว้้ในการใช้ก้ ำ�ำ ลังั เป็น็ 6 ระดับั ดัังนี้้�
ระดับั ที่�่ 1 การปรากฏตััวของตำำ�รวจ เมื่่�อตำำ�รวจไปถึึงที่�่เกิิดเหตุุผู้้�ที่่�จะกระทำ�ำ ผิิดบางราย
ก็็อาจจะล้้มเลิิกการทำำ�ผิิด หรืืออาจให้้ความร่่วมมืือด้้วยดีีโดยไม่่ต้้องออกคำำ�สั่่�ง เช่่น การจอดรถในที่่�ห้้ามจอด
การลักั ลอบเรี่ย� ไร การทะเลาะวิวิ าท ถ้้าคนร้้ายยัังไม่ห่ ยุดุ ให้ต้ ำำ�รวจใช้้กำำ�ลัังระดับั ต่่อไป
ระดับั ที่�่ 2 การใช้้คำำ�สั่่ง� ด้้วยวาจา ตำ�ำ รวจใช้ค้ ำ�ำ พููดสั่ง� คนร้า้ ยให้ย้ อมเลิกิ การกระทำำ�ที่เ�่ ป็น็ ความผิดิ
หรืือการทำำ�ร้้าย หากยอมปฏิิบััติิตามคำำ�สั่่�งต้้องไม่่ใช้้กำำ�ลััง ถ้้าไม่่ยอมปฏิิบััติิตามคำำ�สั่่�ง ให้้ใช้้กำำ�ลัังในระดัับ
เหมาะสม
ระดับั ที่�่ 3 การใช้้เทคนิิคการควบคุุมด้้วยกายภาพ เมื่่�อคนร้้ายไม่่ปฏิิบััติิตามคำำ�สั่่�งด้้วยวาจา
แต่่แรก ตำำ�รวจอาจใช้้เทคนิิคการควบคุุมตััวด้้วยมืือเปล่่า หรืือการกดจุุด ถ้้าหากขััดขืืนไม่่ยิินยอมให้้ใช้้กำำ�ลััง
ในระดัับที่่เ� หมาะสมต่อ่ ไป
ระดับั ที่่� 4 การใช้้เทคนิิคตอบโต้้อย่่างรุุนแรง คนร้้ายไม่่ปฏิิบััติิตามคำ�ำ สั่่�งและเข้้าโจมตีีทำ�ำ ร้้าย
ตำำ�รวจแต่ไ่ ม่่ใช้อ้ าวุธุ ให้้ป้้องกัันตนเองได้โ้ ดยไม่ใ่ ช้อ้ าวุธุ เช่น่ กััน คืือ การชก การเตะ การทุ่่�ม การทำ�ำ ให้ห้ มดสติิ
หรืือการใช้้สารทำำ�ให้เ้ กิิดอาการระคายเคืือง
ระดัับที่�่ 5 การใช้้อาวุุธที่�ไ่ ม่่ถึึงตาย คนร้า้ ยใช้้อาวุธุ และอาจทำ�ำ อันั ตรายขั้น� บาดเจ็บ็ หรืือเสีียชีีวิติ
และไม่่หยุุดการกระทำ�ำ หลัังจากถููกแจ้้งเตืือน ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจพิิจารณาตอบโต้้ได้้ทั้้�งไม่่ใช้้อาวุุธและใช้้อาวุุธ
ที่ไ�่ ม่ถ่ ึงึ ตาย ได้แ้ ก่่ การใช้ก้ ระบอง เครื่อ�่ งช็อ็ ตไฟฟ้า้ กระสุนุ ยาง ปืนื ยิงิ ตาข่า่ ย หากพิจิ ารณาแล้ว้ เห็น็ ว่า่ ไม่ส่ ามารถ
หยุดุ หรืือควบคุุมคนร้า้ ยได้้ให้้ใช้้กำำ�ลัังขั้�นต่่อไป
ระดับั ที่่� 6 การใช้้กำำ�ลังั ขั้น� เด็ด็ ขาดหรืือการใช้้อาวุธุ ปืนื คนร้า้ ยใช้อ้ าวุธุ ทำ�ำ อันั ตรายเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจ
หรืือบุคุ คลอื่น่� ที่เ่� สี่ย� งต่อ่ การได้ร้ ับั อันั ตรายแก่ร่ ่า่ งกายหรืือเสียี ชีวี ิิต และไม่ห่ ยุดุ การกระทำ�ำ หลังั จากถูกู แจ้ง้ เตืือน
เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจไม่่สามารถแก้้ไขได้้ด้้วยวิิธีีอื่่�นเพื่่�อหยุุดยั้�งภยัันตรายที่่�กำ�ำ ลัังจะเกิิดขึ้�นภายในเวลาอัันจำ�ำ กััด
ให้ใ้ ช้อ้ าวุุธปืืนยิงิ เพื่่อ� หยุดุ ยั้�งการกระทำำ�ของคนร้า้ ย สิ่่ง� จำำ�เป็น็ ที่�ค่ วรคำ�ำ นึึงถึึงว่า่ ระดัับการใช้ก้ ำำ�ลังั ของเจ้า้ หน้า้ ที่�่
ตำำ�รวจนั้้น� ยึดึ หลัักกฎหมายเรื่�อ่ งการป้้องกััน เป็น็ เหตุผุ ลในการตัดั สิินใจ เนื่่�องจากเป็น็ การป้อ้ งกันั ตััวเจ้า้ หน้้าที่่�
ผู้้�ปฏิิบัตั ิเิ อง หรืือผู้้�อื่น� ให้้พ้น้ จากภยันั ตรายซึ่ง�่ เกิดิ จากการกระทำ�ำ ที่ฝ�่ ่่าฝืืนกฎหมาย และภยันั ตรายนั้้น� ใกล้จ้ ะถึงึ
และได้ก้ ระทำำ�ไปพอสมควรแก่่เหตุุ ซึ่่�งในการตััดสิินใจจะต้อ้ งพิิจารณาถึงึ ความรุุนแรงของอาวุธุ , ปฏิกิ ิริ ิิยาและ
จำ�ำ นวนคนร้า้ ย และสิ่�งที่�่สำำ�คััญคำำ�นึงึ ถึึงอาวุธุ ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจที่่ม� ีีใช้้อยู่�ในขณะนั้้�นด้้วยเป็น็ เครื่�อ่ งบ่่งชี้�ชัดั ว่่า
จะใช้้กำำ�ลังั ในระดับั ใด และต้อ้ งไม่เ่ กินิ กว่่าเหตุดุ ้้วย โดยมิิต้อ้ งเริ่�มต้น้ ในระดับั ที่�่ 1 เสมอไป อาจจะเริ่�มที่่�ระดัับใด
ก็ไ็ ด้้ แล้้วแต่ใ่ นสถานการณ์ท์ ี่่�กล่่าวมาข้า้ งต้้น คืือ อาวุธุ ปฏิกิ ิริ ิยิ า จำ�ำ นวนคนร้า้ ย และอาวุธุ ของเจ้า้ หน้้าที่ท�่ ี่ม่� ีี
ใช้้อยู่�ในขณะนั้้�น และในทางกลัับกัันระดัับการใช้้กำ�ำ ลัังอาจลดลงตามลัักษณะของความรุุนแรงของคนร้้าย
ในเรื่อ�่ งอาวุุธ ปฏิิกิิริยิ า จำำ�นวนคนร้้าย และอาวุธุ ของเจ้้าหน้้าที่�่
วิิธีีในการศึึกษาตััวแบบขอให้้จดจำ�ำ ภาพรวมของทั้้�งตััวแบบให้้ได้้ก่่อน จากนั้้�นจึึงเริ่�มศึึกษาแบบ
แยกส่ว่ น ซึ่่ง� จะมีีคำำ�อธิบิ ายโดยละเอีียด เพื่�อ่ เสริมิ ความเข้้าใจ ตััวแบบที่่ป� รากฏด้้านล่่างนี้้ � จึึงขอให้เ้ ริ่ม� ต้น้ ศึกึ ษา
แนวทางการปฏิิบััติิโดยดููจากลักั ษณะการกระทำำ�ของผู้�้ ต้อ้ งสงสััย/กระทำ�ำ ความผิดิ (Action) ก่อ่ น ซึ่�ง่ ในส่ว่ นนี้้�
จะอธิิบายถึึงการแสดงออกถึึงพฤติิการณ์์ของผู้้�ต้้องสงสััยหรืือผู้้�กระทำ�ำ ความผิิด แล้้วจึึงมาศึึกษาเรื่�่องของ

92
การตอบโต้ส้ ถานการณ์ข์ องเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจ (Reaction) โดยภาพที่ป่� รากฏด้า้ นล่า่ งนี้เ� ป็น็ ภาพรวมทั้้ง� หมดของตัวั แบบ
ขอให้้ทุุกท่่านสัังเกตจดจำ�ำ หมายเลขที่�่ปรากฏบนพื้้�นที่่�ส่่วนต่่าง ๆ ของตััวแบบ ซึ่�่งเป็็นส่่วนสำ�ำ คััญที่่�จะทำ�ำ ให้้
การอธิิบายในส่่วนต่่อ ๆ ไปได้้ง่่ายขึ้�น ในกรณีีที่่�การศึึกษาในส่่วนต่่อไปเกิิดความไม่่แน่่ใจ ขอให้้ท่่านกลัับมา
ทบทวนหมายเลขที่ป�่ รากฏในภาพด้้านล่า่ งอีกี ครั้ง� หนึ่่ง�

รููปภาพที่่� 21 ระดัับการใช้้กำำ�ลังั ของเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจเพื่่�อแก้้ไขสถานการณ์์ (Use of Force)

93
2.1 คำ�ำ อธิบิ ายพื้น�้ ที่�่ส่่วนต่่าง ๆ ของตัวั แบบเรีียงตามลำ�ำ ดับั หมายเลข
ลักั ษณะของวิธิ ีกี ารใช้ง้ านตัวั แบบให้เ้ ริ่ม� ต้น้ ศึกึ ษาตามพื้้�นที่�ส่ ่ว่ นต่า่ ง ๆ ที่ม�่ ีีหมายเลขกำ�ำ หนด
ในภาพ ดังั นี้้�
พื้น้� ที่ส่� ่ว่ นที่่� 1 แถบสีีเขีียว เหลืือง แดง ในฝั่่�งที่่�เขีียนว่่าผู้้�ต้้องสงสััย/ผู้้�กระทำ�ำ ความผิิด
จะมีแี ถบสีี ที่ล�่ ากมาจนสุดุ ฝั่ง� ของการปฏิิบัตั ิขิ องเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจ สังั เกตจากลููกศรแนวนอนในตัวั แบบ จะแสดงถึงึ
ระดัับขั้�นสููงสุุดของการใช้้เครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีที่�่เจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจจะใช้้ตอบโต้้ได้้ โดยลููกศรแนวตั้�งจะลากขึ้�น
ไปหาเครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีที่�่เหมาะสมด้้านบน ซึ่�่งในบางช่่วงสีีอาจมีีเครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีมากกว่่า 1 อย่่าง
โดยปัจั จัยั ที่�เ่ ข้า้ มาเกี่�ยวข้้องจะขึ้น� กับั พฤติิการณ์แ์ วดล้้อมของเหตุกุ ารณ์น์ ั้้�น ๆ ซึ่่ง� จะอธิบิ ายในช่่วงท้้าย
พื้้�นที่�่ส่่วนที่่� 2 แถบสีีเทาไล่่สีีจากอ่่อนไปหาเข้้มที่�่เขีียนข้้อความอาจจะเกิินความจำำ�เป็็น
เขียี นไว้เ้ พื่อ่� เตืือนว่า่ หากเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจปฏิบิ ัตั ิงิ านแล้ว้ การกระทำ�ำ ของผู้�้ ต้อ้ งหาหรืือผู้ก้� ระทำำ�ความผิดิ มีกี ารใช้้
เครื่อ่� งมืือทางยุทุ ธวิธิ ีดี ้า้ นบนมาอยู่�ในพื้้น� ที่ส�่ ีเี ทา แสดงว่า่ เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำ�ำ รวจกำำ�ลังั ปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่โ่� ดยใช้เ้ ครื่อ่� งมืือทาง
ยุุทธวิธิ ีเี กิินความจำำ�เป็็นแก่่เหตุุ
พื้้�นที่่�ส่่วนที่่� 3 แถบสีเี ขียี ว เหลืือง แดง ที่ไ่� ล่่สีจี ากอ่อ่ นไปหาเข้ม้ ที่เ่� ขียี นข้อ้ ความอาจจะไม่่
ปลอดภัยั เขียี นไว้เ้ พื่อ่� เตืือนว่า่ หากเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำ�ำ รวจปฏิบิ ัตั ิงิ านแล้ว้ การกระทำำ�ของผู้้�ต้อ้ งหาหรืือผู้ก้� ระทำำ�ความผิดิ
มีีการใช้้เครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีด้้านบนมาอยู่�ในพื้้�นที่�่สีีอ่่อน แสดงว่่าเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจกำำ�ลัังปฏิิบััติิหน้้าที่่�โดยใช้้
เครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีไม่่เหมาะสมกัับพฤติิการณ์์ของผู้�้ ต้้องหาหรืือผู้้�กระทำ�ำ ความผิิด ซึ่่�งอาจส่่งผลให้้เจ้้าหน้้าที่่�
ตำำ�รวจไม่่ปลอดภัยั
พื้�้นที่�ส่ ่่วนที่�่ 4 แถบสีเี ขียี ว เหลืือง และแดง ที่อ่� ยู่่�ด้า้ นบน เป็น็ อุปุ กรณ์ท์ างยุทุ ธวิธิ ีที ี่เ�่ หมาะสม
ที่�่เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจจะใช้้ตอบโต้้ได้้ โดยมีีสััดส่่วนการกระทำำ�พอสมควรแก่่เหตุุ ทั้้�งนี้้� หากสัังเกตลููกศรแนวตั้�ง
ในบางการกระทำำ�ของผู้้�ต้อ้ งหาที่ล่� ากขึ้น� มาจากลููกศรแนวนอน จะมีีลููกศรแนวตั้ง� ผ่า่ นขึ้้น� ไปได้ห้ ลายจุดุ แสดงว่า่
เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจสามารถใช้เ้ ครื่อ่� งมืือทางยุทุ ธวิธิ ีใี นการตอบโต้ส้ ถานการณ์ไ์ ด้ห้ ลายประเภท โดยขึ้น� อยู่่�กับั ปัจั จัยั
ที่่เ� ข้า้ มาเกี่�ยวข้อ้ งกัับพฤติิการณ์์แวดล้อ้ มของเหตุกุ ารณ์์นั้้น� ๆ ซึ่่�งจะอธิบิ ายในช่่วงท้้าย
สำ�ำ หรัับปีีกกาที่่�เขีียนอยู่่�ด้้านนอกครอบคลุุมพื้้�นที่่�สีีเขีียวอ่่อนและเขีียวเข้้ม ซึ่่�งมีีข้้อความว่่า
ใช้เ้ บื้้อ� งต้น้ ในทุุกสถานการณ์ ์ หมายถึึงการกระทำ�ำ การใด ๆ ก็แ็ ล้้วแต่ใ่ นตััวแบบนี้้�ให้เ้ ริ่�มต้น้ จากการแสดงตัวั ของ
เจ้า้ หน้า้ ที่�่ และการสั่่ง� การด้ว้ ยวาจาหรืือท่า่ ทางก่อ่ นเสมอ ซึ่ง่� เป็น็ หลักั นิยิ มสากลที่ท�่ ั่่ว� โลกใช้ป้ ฏิบิ ัตั ิ ิ อันั มีที ี่ม�่ าจาก
การให้้ความสำ�ำ คัญั ในสิทิ ธิิและเสรีีภาพของประชาชน ตามปฏิญิ ญาสากลว่่าด้ว้ ยหลักั สิทิ ธิิมนุุษยชน

94
ระดัับการใช้้กำ�ำ ลังั ของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจเพื่่�อแก้้ไขสถานการณ์์
(USE OF FORCE)

95

2.2 หลัักนิยิ มในการสร้้างตัวั แบบระดัับการใช้้กำ�ำ ลััง
ในประเทศที่่�มีีการบัังคัับใช้้กฎการใช้้กำ�ำ ลัังสำำ�หรัับเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ นิิยมนำ�ำ สััญลัักษณ์์ของ
แถบสีมี าเป็็นเครื่อ�่ งมืือในการอธิบิ ายเพื่�่อแบ่่งระดับั ของการกระทำ�ำ ของผู้้�ต้อ้ งสงสััย/กระทำำ�ความผิิด โดยสื่อ่� ถึึง
ความหนัักเบาของพฤติิการณ์์ ทุุกประเทศจะให้้ความสำำ�คััญกัับการกระทำำ�ของผู้้�ต้้องสงสััย/ผู้�้กระทำ�ำ ความผิิด
(Action) อัันมีีเหตุุอัันควรสงสััยว่่าจะเป็็นความผิิดตามกฎหมาย เป็็นตััวเริ่�มในการอธิิบายตััวแบบโดยสีีเขีียว
จะแสดงถึงึ ระดับั ขั้น� การใช้ท้ ี่เ่� บาที่ส�่ ุดุ สีสี ้ม้ เป็น็ ระดับั ขั้น� การใช้ก้ ำำ�ลังั ที่ม�่ ีคี วามแรงมากขึ้น� และสีแี ดงเป็น็ ระดับั ขั้น�
การใช้้กำ�ำ ลังั ที่ต�่ ้อ้ งมีกี ารตระหนักั สููงสุุด
เพื่�่อให้้ง่่ายต่่อการทำ�ำ ความเข้้าใจ จึึงตััดส่่วนต่่างๆ ของตััวแบบมาเพื่�่อใช้้ในการอธิิบายเป็็น
3 ส่ว่ นสำำ�คัญั คืือ
1. การกระทำ�ำ ความผิดิ ของผู้้�ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิิด
2. การตอบโต้้ของเจ้้าหน้้าที่่� (ตามความหนัักเบาของการกระทำำ�ของผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำำ�
ความผิิด)
3. เครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้ผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิิดที่่�เหมาะสม ทั้้�งนี้้�
หลัักในการปฏิิบััติิทางทฤษฎีีนั้้�นจะเป็็นส่่วนสำำ�คััญในการพััฒนาการฝึึกภาคปฏิิบััติิที่�่ต้้องมีีการฝึึกทัักษะทาง
ยุุทธวิธิ ีีตามที่ไ�่ ด้้มีกี ารออกแบบไว้้โดยเฉพาะ

3. คำำ�อธิิบายทั่่ว� ไปเกี่�่ยวกัับการกระทำ�ำ ของผู้ต้� ้้องสงสัยั /กระทำำ�ความผิดิ

บุุคคลที่�่ การกระทำำ�ของผู้�้ต้้องสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิิด
ตอบโต้้ การกระทำ�ำ โดยเชื่่หอ� รวืื่อ่าเจสีะียเกชีิีิดวิกติ ารบาดเจ็็บสาหััส
บุุคคลที่่�
ขััดขืืน การกระทำำ�โดยเชื่่�อว่่าจะเกิิดอันั ตรายต่่อกายจนได้้รับั บาดเจ็บ็
บุุคคลที่�ใ่ ห้้ (แสดงกิิริยิ าก/าทร่า่กทระาทงำว�ำ่่าโดจยะทปำ�ำรรา้้าศยจเาจ้ก้าอหานวุ้้าุธที่่ห� รือื ผู้�้อื่น� )
ความร่่วมมืือ (ระเวพัื่งั่อ� พหฤลีตีิกกิ เาลี่รย�่เณคงล์ืก่ท์่ีอ�า่่อ� รนาใไจชห้้เกวปำ�ำ ลลี่ั�่ยังนคแวบปคลุงมุ ได้้)
(ระวังั พฤติไิกม่า่ปรฏณิ์บินิัท์่่ีตัง�่ิอ�่ เิตฉาายจมเคปำำ�ลสีั่่่ย� ่�งนแปลงได้)้
เฉพา(ะรทะี่ว�่เัปงั ็ค็นวกใาาหม้ร้ตเคสวีอ่่�ยาบมงสทรี่่นว่อ่� อมางจมืตืเอ่กอ่ ิดิคำข�ำึส้ัน้� ่่�งไดเ้ท)้่า่ นั้้น�
ให้้(ครัวักาษมาร่ร่วะมยมืะือห่โา่ ดงยทีไ่เ�่มห่่ต้ม้อางะมสีีคมำำ�)สั่่ง�

จากภาพ จะพบว่า่ แถบสีเี ขียี วด้า้ นล่า่ งจะเป็น็ ลักั ษณะของการกระทำำ�ที่ผ�่ ู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิดิ
ปฏิบิ ัตั ิติ ามกรอบของกฎหมายและเชื่อ�่ ฟังั เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจ ไล่ร่ ายละเอียี ดขึ้น� ไปเป็น็ แถบสีเี หลืืองที่เ�่ ริ่ม� ไม่ป่ ฏิบิ ัตั ิติ าม

96

หรืือมีีท่่าทีีขััดขืืน ไปจนถึึงแถบสีีแดงที่่�เริ่�มมีีแนวโน้้มที่�่การกระทำำ�รุุนแรงในการตอบโต้้เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจ
ซึ่่�งในแต่่ละแถบสีีจะมีีการกระทำ�ำ ที่่�มีีระดัับความเข้้มข้้นแตกต่่างกัันออกไปอีีก ดัังนั้้�นจึึงควรจดจำำ�แถบสีีให้้ได้้
ก่่อนจะศึึกษาในหััวข้้อถััดไป ซึ่�่งจะกำำ�หนดแยกย่่อยลงไปอีีกว่่า มีีพฤติิการณ์์ตอบสนองต่่อเจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจ
อย่่างไร

คำำ�อธิบิ ายอย่า่ งละเอีียดของการกระทำ�ำ ของผู้ต�้ ้้องสงสััยหรืือผู้�้กระทำำ�ความผิดิ
3.1 การแบ่่งระดัับอย่่างละเอีียดของบุุคคลที่�่ให้้ความร่่วมมืือ (แถบสีีเขีียว) แบ่่งออกเป็็น
2 ระดัับ ได้้แก่่

บุคุ คลที่่ใ� ห้้ เฉพาะที่่�เป็็นกใาห้ร้ตควอาบมสร่นว่ อมงมืตือ่่อคำ�ำ สั่่�งเท่่านั้้น�
ความร่ว่ มมืือ (ระวัังความเสี่่ย� งที่อ�่ าจเกิิดขึ้น�้ ได้)้
ให้้ความร่ว่ มมืือโดยไม่่ต้้องมีีคำำ�สั่่�ง
(รักั ษาระยะห่่างที่เ�่ หมาะสม)

ระดับั ที่�่ 1 ให้้ความร่ว่ มมืือโดยไม่ต่ ้้องออกคำ�ำ สั่่ง� (แถบสีีเขีียวอ่อ่ น) : ผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำำ�ความผิดิ
ที่�่ให้้ความร่่วมมืือโดยไม่่ต้้องออกคำ�ำ สั่่�ง ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจรัักษาระยะห่่างที่�่เหมาะสม ทั้้�งนี้้� ต้้องไม่่ลดระดัับ
การระมััดระวัังตััวลง จนกว่่าจะมีีการควบคุุมตััวอย่่างถููกต้้องทางยุุทธวิิธีี และมีีการตรวจค้้นอย่่างละเอีียด
จนแน่่ใจว่า่ มีีความปลอดภััย
ระดัับที่�่ 2 ให้้ความร่ว่ มมืือตามการออกคำ�ำ สั่่ง� (แถบสีีเขีียวเข้้ม) : ผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิดิ
ให้้ความร่่วมมืือเฉพาะที่�่เป็็นการตอบสนองต่่อคำำ�สั่่�งเท่่านั้้�น ให้้เจ้้าหน้้าที่่�เรีียงลำ�ำ ดัับในการสั่่�งการให้้ถููกต้้อง
ตามหลัักทางยุุทธวิิธีี การสั่่�งการด้้วยวาจา การแสดงออกด้้วยท่่าทางต้้องมีีความเหมาะสมพอสมควรแก่่เหตุุ
ได้้สััดส่่วนกัับการกระทำำ� ทั้้�งนี้้� ต้้องไม่่ลดระดัับการระมััดระวัังตััวลง และประเมิินความเสี่�ยงในสถานการณ์์
ให้้สููงอยู่�เสมอ จนกว่่าจะมีีการควบคุุมตััวอย่่างถููกต้้องทางยุุทธวิิธีี และมีีการตรวจค้้นอย่่างละเอีียดจนแน่่ใจ
ว่า่ มีคี วามปลอดภัยั
3.2 การแบ่่งระดัับอย่่างละเอีียดของบุุคคลที่ข�่ ััดขืืน (แถบสีีเหลืือง) แบ่่งออกเป็็น 2 ระดัับ

บุุคคลที่่� เคลื่่�อนไหว
ขัดั ขืืน เพื่่�อหลีีกเลี่่�ยงการใช้้กำำ�ลังั ควบคุมุ
(ระวังั พฤติกิ ารณ์ท์ ี่่�อาจเปลี่่ย� นแปลงได้้)

นิ่่ง� เฉย
(ระวัังพฤติไกิม่าป่ รฏณิ์บิ ัท์ ีัต่ิ่อ� ิตาาจมเคปำำ�ลสีั่่่ย� ่�งนแปลงได้)้

97

ระดับั ที่่� 1 ขัดั ขืืนด้้วยการนิ่่ง� เฉยไม่ป่ ฏิิบัตั ิติ ามคำ�ำ สั่่ง� (แถบสีีเหลืืองอ่อ่ น) : ผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ
ความผิิดที่่�มีีท่่าทีีขััดขืืนด้้วยการนิ่่�งเฉยไม่่ปฏิิบััติิตามคำ�ำ สั่่�งทางวาจาหรืือท่่าทางของเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจ แม้้ว่่า
การนิ่่ง� เฉยนั้้น� จะเป็น็ การนิ่่ง� เฉยด้ว้ ยสัันติิ ไม่ม่ ีที ่า่ ทางจะตอบโต้ก้ ับั เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจ แต่ก่ ารนิ่่ง� เฉยไม่ป่ ฏิบิ ัตั ิิตาม
เป็็นอุุปสรรคในการเข้้าไปเผชิิญเหตุุ หรืือทำำ�ให้้เจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจต้้องเข้้าใกล้้เกิินกว่่าระยะปลอดภััย ทั้้�งนี้้�
เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจที่�่ต้้องดำำ�เนิินการกัับบุุคคลดัังกล่่าว ต้้องระมััดระวัังพฤติิการณ์์หรืือท่่าทีีที่่�อาจเปลี่่�ยนแปลง
อย่่างรวดเร็็ว โดยต้้องไม่่ลดระดัับการระมััดระวัังตััวลง การสั่่�งการด้้วยวาจา การแสดงออกด้้วยท่่าทาง
ต้้องมีีความเหมาะสมพอสมควรแก่่เหตุุ ได้้สััดส่่วนกัับการกระทำำ�จนกว่่าจะมีีการควบคุุมตััวอย่่างถููกต้้อง
ทางยุทุ ธวิธิ ีี และมีีการตรวจค้้นอย่า่ งละเอีียดจนแน่ใ่ จว่่ามีีความปลอดภัยั
ระดัับที่่� 2 ขััดขืืนด้้วยการเคลื่่�อนไหวเพื่่�อหลีีกเลี่�่ยงการปฏิิบััติิตาม (แถบสีีเหลืืองเข้้ม) :
ผู้�้ ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิิดที่่�มีีท่่าทีีขััดขืืนด้้วยการเคลื่�่อนไหว ไม่่ปฏิิบััติิตามคำำ�สั่่�งทางวาจาหรืือท่่าทางของ
เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจ โดยมีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อหลีีกเลี่�ยงการปฏิิบััติิ แม้้ว่่าการเคลื่่�อนไหวนั้้�นจะเป็็นไปด้้วยสัันติิ
หรืือพยายามจะหลบหนีี ซึ่่�งเป็็นอุุปสรรคในการเข้้าไปเผชิิญเหตุุ หรืือทำำ�ให้้เจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจต้้องเข้้าใกล้้
เกิินกว่่าระยะปลอดภััย ทั้้�งนี้้� เจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจที่่�ต้้องดำำ�เนิินการกัับบุุคคลดัังกล่่าว ต้้องระมััดระวัังพฤติิการณ์์
หรืือท่า่ ทีที ี่อ่� าจพลิกิ ผันั อย่า่ งรวดเร็ว็ โดยต้อ้ งไม่ล่ ดระดับั การระมัดั ระวังั ตัวั ลงการสั่่ง� การด้ว้ ยวาจา การแสดงออก
ด้้วยท่่าทางต้้องมีีความเหมาะสมพอสมควรแก่่เหตุุ ได้้สััดส่่วนกัับการกระทำำ� จนกว่่าจะมีีการควบคุุมตััว
อย่า่ งถูกู ต้อ้ งทางยุุทธวิิธีี และมีกี ารตรวจค้้นอย่่างละเอีียดจนแน่ใ่ จว่า่ มีีความปลอดภัยั
กรณีีมีีท่่าทีีหลบหนีีให้้พึึงระมััดระวัังอย่่างยิ่�งในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีเพื่�่อตอบโต้้หรืือยัับยั้�ง
พฤติิการณ์์ และถืือเป็็นเรื่่�องละเอีียดอ่่อนในการตััดสิินใจในการใช้้กำ�ำ ลััง ต้้องพึึงสัังเกตถึึงแนวโน้้มหรืือโอกาส
ในการใช้อ้ าวุธุ เพิ่่ม� เติมิ ประกอบด้ว้ ย ซึ่ง่� ในส่ว่ นนี้้จ� ะอยู่�ในการฝึกึ ทักั ษะเพื่อ่� พัฒั นาการตัดั สินิ ใจที่่ม� ีปี ระสิทิ ธิภิ าพ
จากการจำำ�ลองสถานการณ์์เสมืือนจริงิ
3.3 การแบ่่งระดัับอย่่างละเอีียดของบุุคคลที่�่ทำำ�ร้้าย (แถบสีีแดง) แบ่่งการกระทำ�ำ ออกเป็็น
3 ระดัับความรุุนแรง

บุุคคลที่่� การกระทำ�ำ โดยเชื่่ห�อรวืื่อา่ เจสีะียเกชีิีดิวิกิตารบาดเจ็็บสาหััส
ตอบโต้้ การกระทำ�ำ โดยเชื่่อ� ว่า่ จะเกิิดอันั ตรายต่่อกายจนได้้รับั บาดเจ็บ็

(แสดงกิริ ิิยาก/าทร่า่กทระาทงำว�ำ่่าโดจยะทปำำ�รร้า้าศยจเาจ้้กาอหาน้วุ้าุธที่�่หรืือผู้�้อื่น� )

ระดับั ที่�่ 1 การกระทำ�ำ โดยปราศจากอาวุุธ (แสดงกิิริิยา/ท่่าทางว่่าจะทำ�ำ ร้้ายเจ้้าหน้้าที่่�หรืือ
ผู้้�อื่�น) : ผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำ�ำ ความผิิดไม่่ให้้ความร่่วมมืือหรืือปฏิิบััติิตามคำ�ำ สั่่�ง เมื่่�อเจ้้าหน้้าที่่�เข้้าใกล้้เกิินกว่่า
ระยะปลอดภััย ทั้้�งยัังแสดงกิิริิยาหรืือท่่าทางว่่าจะทำ�ำ ร้้ายเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจ หรืือผู้�้ อื่่�น ซึ่่�งการกระทำำ�นั้้�น
อาจส่ง่ ผลต่อ่ ความปลอดภัยั ของการปฏิบิ ัตั ิงิ านของเจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจที่เ�่ ข้า้ เผชิญิ เหตุ ุ ทั้้ง� นี้้� เจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจที่ต่� ้อ้ ง
ดำำ�เนิินการกัับบุุคคลดัังกล่่าวต้้องพึึงระมััดระวัังการซุุกซ่่อนอาวุุธหรืือสิ่ �งที่�่อาจใช้้แทนอาวุุธได้้ ขณะเข้้าทำำ�การ