98
ตอบโต้ก้ ับั สถานการณ์ต์ ้อ้ งพึงึ ระลึกึ เสมอถึงึ กฎของความปลอดภัยั และต้อ้ งมีคี วามเหมาะสมพอสมควรแก่เ่ หตุุ
ได้้สััดส่่วนกัับการกระทำำ� จนกว่่าทำ�ำ การควบคุุมตััวอย่่างถููกต้้องทางยุุทธวิิธีี และมีีการตรวจค้้นอย่่างละเอีียด
จนแน่่ใจว่า่ มีคี วามปลอดภััย
ระดัับที่�่ 2 การกระทำำ�โดยเชื่่อ� ว่่าจะเกิดิ อัันตรายต่่อกายจนได้้รับั บาดเจ็บ็ (แถบสีีแดงอ่่อน) :
ผู้้�ต้อ้ งสงสัยั /กระทำำ�ความผิดิ ไม่ใ่ ห้ค้ วามร่ว่ มมืือหรืือปฏิบิ ัตั ิติ ามคำำ�สั่่ง� เมื่อ่� เจ้า้ หน้า้ ที่เ�่ ข้า้ ใกล้เ้ กินิ กว่า่ ระยะปลอดภัยั
มีพี ฤติกิ ารณ์ต์ อบโต้โ้ ดยมีลี ักั ษณะการกระทำ�ำ ที่เ่� ชื่อ่� ว่า่ จะมีกี ารทำำ�อันั ตรายต่อ่ กายจนได้ร้ ับั บาดเจ็บ็ โดยอาจใช้อ้ าวุธุ
หรืือใช้้วััสดุุที่่�ไม่่ได้้เป็็นอาวุุธโดยสภาพประกอบการกระทำำ� ทั้้�งนี้้� พึึงระมััดระวัังและสัังเกตวััตถุุที่�่ผู้้�ต้้องสงสััย
หรืือผู้้�กระทำ�ำ ความผิิดใช้้ในการตอบโต้้เจ้้าหน้้าที่่� ขณะเข้้าทำำ�การตอบโต้้กัับสถานการณ์์ต้้องพึึงระลึึกเสมอ
ถึงึ กฎของความปลอดภัยั และต้อ้ งมีคี วามเหมาะสมพอสมควรแก่่เหตุุ ได้้สัดั ส่ว่ นกัับการกระทำ�ำ จนกว่่าทำ�ำ การ
ควบคุมุ ตัวั อย่่างถููกต้้องทางยุทุ ธวิิธีี และมีกี ารตรวจค้้นอย่า่ งละเอีียดจนแน่่ใจว่่ามีีความปลอดภััย
ระดัับที่่� 3 การกระทำำ�ที่่�เชื่่�อว่่าจะก่อ่ ให้้เกิิดการบาดเจ็็บสาหััสหรืือเสีียชีีวิิต (แถบสีีแดงเข้้ม) :
ผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิดิ ไม่ใ่ ห้ค้ วามร่ว่ มมืือหรืือปฏิบิ ัตั ิติ ามคำ�ำ สั่่ง� มีพี ฤติกิ ารณ์ต์ อบโต้โ้ ดยมีลี ักั ษณะการกระทำำ�
ที่�่เชื่�่อว่่าจะก่่อให้้เกิิดการบาดเจ็็บสาหััสหรืือเสีียชีีวิิตโดยอาจใช้้อาวุุธ หรืือใช้้วััสดุุที่�่ไม่่ได้้เป็็นอาวุุธโดยสภาพ
ประกอบการกระทำำ� ทั้้�งนี้้�พึึงระมััดระวัังและสัังเกตวััตถุุที่�่ผู้้�ต้้องสงสััยหรืือผู้้�กระทำ�ำ ความผิิดใช้้ในการตอบโต้้
เจ้้าหน้้าที่�่ขณะเข้้าทำ�ำ การตอบโต้้กัับสถานการณ์์ต้้องพึึงระลึึกเสมอถึึงกฎของความปลอดภััย และต้้องมีี
ความเหมาะสมพอสมควรแก่่เหตุุ ได้้สััดส่่วนกัับการกระทำ�ำ จนกว่่าทำำ�การควบคุุมตััวอย่่างถููกต้้องทางยุุทธวิิธีี
และมีีการตรวจค้้นอย่า่ งละเอีียดจนแน่่ใจว่า่ มีีความปลอดภััย
4. คำำ�อธิิบายทั่่ว� ไปเกี่่�ยวกัับการปฏิบิ ัตั ิขิ องเจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจ
คำ�ำ อธิิบายในส่่วนนี้้�จะเป็็นเรื่่�องของเครื่�่องมืือทางยุุทธวิิธีีที่่�ใช้้ในการตอบโต้้ที่่�เหมาะสม โดยต้้อง
ทำำ�ความเข้า้ ใจว่า่ การกระทำำ�ของผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำำ�ความผิดิ จำ�ำ แนกอยู่�ในสีใี ด และมีรี ะดับั ความรุนุ แรงเพียี งใด
เพื่่�อจะได้้เลืือกใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีสำ�ำ หรัับการตอบโต้้ได้้อย่่างเหมาะสม และจากภาพด้้านล่่างจะพบว่่า
ในบางกลุ่่�มสีมี ีกี ารใช้เ้ ครื่อ่� งมืือทางยุทุ ธวิธิ ีใี นการตอบโต้ไ้ ด้ห้ ลายอย่า่ ง ทั้้ง� นี้้ห� ลักั ในการพิจิ ารณาที่ล�่ ะเอียี ดรอบคอบ
เกิิดจากการฝึึกทัักษะในการตอบโต้้ โดยต้้องคำำ�นึึงถึึงหลัักสััดส่่วนพอสมควรแก่่เหตุุ และเป็็นการป้้องกััน
โดยชอบด้ว้ ยกฎหมาย
99
การปฐมพยาบาล/แจ้้งญาติิผู้้บ� าดเจ็บ็
ปืนื ไฟฟ้า้ * อาว ุุธป ืืนหรืือก ำำ�ล ัังที ่�่ท ำำ�ให้้บาดเจ ็็บสาห ััสหรืือถึึงแก ่่ความตาย
กระสุุนยาง
สเปรย์์ สเปรย์์
พริิกไทย* พริิกไทย*
การปฏิบิ ัตั ิิโดยใช้้อาวุธุ
การจับั / การจัับ/การ การใช้้กำ�ำ ลััง
การกดจุุด ปฏิบิ ัตั ิิ ต่่อร่่างกาย
ให้้เจ็็บ เพิ่่�มควบคุมุ
โดยใช้้มืือเปล่า่
การปฏิบิ ัตั ิโิ ดยปราศจากอาวุุธ
การสื่อ� สารด้้วยวาจาหรืือท่่าทาง
การโน้้มน้้าว / การแนะนำ�ำ / การตักั เตืือน / ออกคำำ�สั่่ง�
การแสดงตัวั ของเจ้้าหน้้าที่่ต� ำ�ำ รวจในเครื่่อ� งแบบ /
นอกเครื่่อ� งแบบแสดงบััตรประจำ�ำ ตััว
(ทัักทาย / แนะนำ�ำ ตััว / แจ้้งวัตั ถุปุ ระสงค์์)
4.1 คำ�ำ อธิบิ ายโดยละเอีียดทั่่�วไปเกี่่�ยวกับั การปฏิบิ ััติิของเจ้้าหน้้าที่ต�่ ำำ�รวจ
การสื่อ� สารด้้วยวาจาหรืือท่่าทาง :
การโน้้มน้้าว / การแนะนำ�ำ / การตักั เตืือน / ออกคำำ�สั่่�ง
การแสดงตััวของเจ้้าหน้้าที่ต่� ำำ�รวจในเครื่่�องแบบ /
นอกเครื่่�องแบบแสดงบััตรประจำ�ำ ตัวั
(ทัักทาย / แนะนำ�ำ ตัวั / แจ้้งวัตั ถุปุ ระสงค์์)
การแสดงตััวของเจ้้าหน้้าที่�่ที่�่เหมาะสมมีีผลต่่อการตััดสิินใจในการตอบโต้้จากผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำ�ำ
ความผิดิ ดัังนั้้น� การให้้ความสำ�ำ คัญั ในการแสดงตัวั ด้้วยเครื่อ�่ งแบบ การแสดงบัตั รประจำำ�ตัวั ของเจ้้าหน้้าที่่� และ
การออกคำ�ำ สั่่�งควบคุุมผ่่านท่่าทาง วาจา เป็็นทางเลืือกระดัับแรกที่่�เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจทุุกนายต้้องใช้้ก่่อนที่�่จะมีี
การพัฒั นาระดับั การเลืือกใช้เ้ ครื่อ่� งมืือตอบโต้้ทางยุทุ ธวิิธีีชนิดิ อื่น�่ ๆ เพราะในส่่วนนี้้จ� ะช่่วยลดโอกาสและระดัับ
ความรุนุ แรงในการกระทำ�ำ ของผู้้�ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิดิ ได้ใ้ นระดับั หนึ่่ง� วิธิ ีกี ารปฏิบิ ัตั ิใิ นระดับั นี้้เ� หมาะสมที่ส่� ุดุ
กับั ผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิดิ ที่่ใ� ห้ค้ วามร่ว่ มมืือ (สีเี ขียี ว)
100
สเปรย์พ์ ริกิ ไทย*
กกาารรกจดัับจุ/ุด กาครวจับับค/ุกมุ าร
ให้้เจ็บ็ โดยใช้้มืือเปล่า่
ในส่่วนนี้้�จะเริ่�มอธิิบายถึึงการตอบโต้้ทางยุุทธวิิธีีที่่�เหมาะสมของเจ้้าหน้้าที่�่ตำำ�รวจ ในระดัับของ
การกระทำ�ำ ความผิดิ ของผู้�้ ต้อ้ งสงสััย/กระทำ�ำ ความผิดิ สำำ�หรับั บุุคคลที่ข�่ ััดขืืน (สีีเหลืือง)
ก. การจัับหรืือการกดให้้เจ็็บเพื่่อ� ยิินยอม หรืือการควบคุมุ ด้้วยมืือเปล่า่
ในส่ว่ นนี้้ต� ้อ้ งมีกี ารฝึกึ ทักั ษะเฉพาะในการกดจุดุ เพื่อ�่ ทำำ�ให้ห้ ยุดุ ชะงักั หรืือการจับั หักั ตามข้อ้ ต่อ่
ต่่างๆ ของร่่างกาย เพื่�อ่ ทำ�ำ ให้้หมดแรงขััดขืืน และยินิ ยอมปฏิบิ ัตั ิิตามที่เ�่ จ้้าหน้า้ ที่ด�่ ำำ�เนินิ การ
ข. การใช้้สเปรย์พ์ ริิกไทย
ในส่่วนนี้้�ต้้องมีีข้้อพิิจารณาถึึงการฝึึกทัักษะของการวางตำ�ำ แหน่่งระยะปลอดภััยระหว่่าง
เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจกัับท่่าทีีในการตอบโต้้ และโอกาสในการตััดสิินใจเข้้าโจมตีีของระหว่่างผู้�้ ต้้องสงสััย/กระทำำ�
ความผิดิ
ปืืนไฟฟ้า้ *
กระสุุนยาง
สเปรยพ์ รกิ ไทย*
อาวธุ
ทีไ่ มถ่ ึงตาย / ดว้ิ /
กระบอง
การใช้้กำ�ำ ลังั
ต่่อร่่างกาย
เพื่่�อควบคุุม
101
ในส่่วนนี้้�จะเริ่�มอธิิบายถึึงการตอบโต้้ทางยุุทธวิิธีีที่่�เหมาะสมของเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจ ในระดัับของ
การกระทำ�ำ ความผิิดของผู้้�ต้้องสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิิด สำำ�หรัับบุุคคลที่�ข่ ััดขืืน (สีแี ดง)
ก. การใช้้กำ�ำ ลัังต่่อร่่างกายเพื่่�อควบคุุม ถืือเป็็นแนวทางในการใช้้กำำ�ลัังต่่อบุุคคลที่่�ขััดขืืน
ในระดัับต่ำ�ำ�สุดุ ซึ่่�งต้อ้ งมีีการฝึกึ ทัักษะเฉพาะทางเพื่่�อให้ก้ ารใช้้กำ�ำ ลังั นั้้�นเป็น็ ไปตามข้้อกำ�ำ หนด
ตามกฎหมาย
ข. อาวุุธไม่่ถึึงตาย ดิ้้�ว กระบอง เป็็นทางเลืือกในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้
สำ�ำ หรับั บุคุ คลที่ข�่ ัดั ขืืน โดยไม่ท่ ำ�ำ ให้บ้ าดเจ็บ็ สาหัสั หรืือถึงึ ตาย ซึ่ง่� ต้อ้ งมีกี ารฝึกึ ทักั ษะเฉพาะทาง
ในการเลืือกจุุดตกกระทบที่�่จะไม่ก่ ่่อให้เ้ กิดิ ความเสียี หายอย่า่ งถาวรต่อ่ ร่่างกายผู้้�ขััดขืืน
ค. สเปรย์์พริิกไทย เป็็นทางเลืือกในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้สำ�ำ หรัับบุุคคล
ที่่�ขััดขืืน โดยก่่อให้้เกิิดอาการระคายเคืืองแสบร้้อนที่่�ผิิวหนััง ใบหน้้า หรืือดวงตา เพื่่�อลด
โอกาสในการโจมตีี บดบัังทััศนวิิสััยในการตอบโต้้กัับเจ้้าหน้้าที่�่ซึ่�่งต้้องมีีการฝึึกทัักษะเฉพาะ
ในการปฐมพยาบาลหลัังการใช้้สเปรย์์พริิกไทย
ง. กระสุุนยาง เป็็นทางเลืือกในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้สำ�ำ หรัับบุุคคล
ที่่�ขััดขืืน โดยทำำ�ให้้เกิิดการชะงััก หยุุดยั้�งพฤติิการณ์์ ล่่าถอย ซึ่�่งต้้องมีีการฝึึกทัักษะเฉพาะ
ในการเลืือกจุดุ เล็็งยิิงเพื่อ�่ ไม่ใ่ ห้้เกิดิ การบาดเจ็็บสาหััสหรืือถึงึ ตาย
จ. ปืืนไฟฟ้้า เป็็นทางเลืือกในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้สำ�ำ หรัับบุุคคลที่�่ขััดขืืน
โดยทำำ�ให้้เกิิดการชะงััก หมดแรงในการตอบโต้ ้ ล้้มลง และยิินยอมให้้ควบคุมุ ตัวั โดยไม่ม่ ีแี รง
ในการต่่อสู้�้ ขััดขืืน ซึ่่�งต้้องมีีการฝึึกทัักษะเฉพาะในการเลืือกจุุดเล็็งยิิง ระยะเวลาในการช็็อต
และการปฐมพยาบาลหลัังการใช้้ ในกรณีีที่�อ่ าจเป็น็ ผู้้�ป่่วยที่่ใ� ส่่เครื่�อ่ งกระตุ้้�นหัวั ใจไฟฟ้้า
ฉ. อาวุุธปืืน เป็็นทางเลืือกในการใช้้เครื่่�องมืือทางยุุทธวิิธีีในการตอบโต้้สำำ�หรัับบุุคคลที่่�ขััดขืืน
โดยทำำ�ให้้เกิิดอาการบาดเจ็็บได้้ในหลายระดัับ ตั้้�งแต่่บาดเจ็็บไม่่ถึึงตายในกรณีีถููกอวััยวะ
ไม่ส่ ำำ�คัญั ไปจนกระทั่่ง� การบาดเจ็บ็ ที่อ�่ าจถึงึ ตายหากไม่ไ่ ด้ร้ ับั การปฐมพยาบาลอย่า่ งทันั ท่ว่ งทีี
และบาดเจ็บ็ ถึงึ ตายในทันั ทีเี มื่อ่� โดนอวัยั วะที่ส�่ ำ�ำ คัญั ซึ่ง่� ต้อ้ งมีกี ารฝึกึ ทักั ษะเฉพาะ ความแม่น่ ยำ�ำ
ในการเล็็ง การตััดสิินใจยิิงในภาวะวิิกฤติิและการฝึึกปฐมพยาบาลทางยุุทธวิิธีีเพื่�่อรัักษาชีีวิิต
ของผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำำ�ความผิดิ
จากตัวั แบบทั้้ง� หมดจะพบว่า่ ระดับั การใช้ก้ ำ�ำ ลังั ของเจ้า้ หน้า้ ที่ใ�่ ห้ค้ วามสำำ�คัญั กับั การรักั ษาชีวี ิติ ของ
ผู้�้ ต้อ้ งสงสัยั /กระทำ�ำ ความผิดิ โดยคำ�ำ นึงึ ถึงึ ความปลอดภัยั ในการปฏิบิ ัตั ิทิ ี่เ่� หมาะสมควบคู่�ไปกับั การให้ค้ วามเคารพ
ในศัักดิ์�ศรีีความเป็็นมนุษุ ย์อ์ ย่่างเท่่าเทีียมและเสมอภาค
การปรัับระดัับการใช้้กำำ�ลัังแบบก้้าวกระโดด อาจมีีการปรัับระดัับความเข้้มของการใช้้เครื่�่องมืือ
ตอบโต้้ทางยุทุ ธวิิธีีให้้สููงขึ้�นหรืือลดลง ทั้้�งนี้้� ต้้องไม่่หลุุดจากกรอบพฤติิการณ์์ของผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิิด
โดยต้้องพิิจารณาถึึงเหตุุและผลอัันอาจเกิิดจากการใช้้เครื่�่องมืือตอบโต้้ทางยุุทธวิิธีีที่่�มีีสััดส่่วนเหมาะสมกัับ
การกระทำ�ำ ของผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำำ�ความผิิด มาประกอบดุุลพิินิิจในการใช้้เครื่�่องมืือตอบโต้้ทางยุุทธวิิธีีของ
เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำำ�รวจด้้วย
102
ทั้้�งนี้้� ต้้องมีีการฝึึกทัักษะหลายอย่่างควบคู่่�กัันไป ตั้้�งแต่่การพััฒนาทัักษะในการตััดสิินใจ
การเลืือกใช้้เครื่่�องมืือตอบโต้ท้ างยุุทธวิิธีีที่�เ่ หมาะสม การปฐมพยาบาลหลัังการใช้เ้ ครื่่�องมืือทางยุทุ ธวิิธีีเหล่่านั้้�น
กัับผู้้�ต้้องสงสััย/กระทำ�ำ ความผิิด และต้้องให้้ความสำำ�คััญกัับเครื่่�องมืือตอบโต้้ทางยุุทธวิิธีีตำ�ำ รวจด้้วยการ
ฝึึกทักั ษะจากอุปุ กรณ์์มาตรฐานที่่�ได้้รัับการจััดหาจากสำ�ำ นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิ
103
บทที่�่ ๗
การเผชิิญเหตุุ
วัตั ถุปุ ระสงค์์การเรีียนรู้ป�้ ระจำ�ำ บท
๑. เพื่อ่� ให้้นัักเรียี นนายสิิบตำำ�รวจมีคี วามรู้เ�้ กี่�ยวกับั การเผชิิญเหตุตุ ่า่ งๆ
๒. เพื่อ่� ให้้นักั เรียี นนายสิบิ ตำำ�รวจมีีความเข้้าใจเกี่ย� วกับั การเผชิญิ เหตุตุ ่่างๆ
๓. เพื่อ่� ให้น้ ักั เรียี นนายสิบิ ตำำ�รวจนำ�ำ ความรู้เ�้ กี่ย� วกับั การเผชิญิ เหตุตุ ่า่ งๆ ไปปฏิบิ ัตั ิใิ ช้ไ้ ด้ถ้ ูกู ต้อ้ ง และ
บรรลุุวัตั ถุปุ ระสงค์์ของทางราชการ
ส่ว่ นนำ�ำ
การปฏิิบััติิงานหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจในการป้้องกัันปราบปรามอาชญากรรมจะได้้ผลดีีนั้้�น ต้้องมีีการ
ฝึกึ อบรมให้ม้ ีีทักั ษะในสถานการณ์์ต่า่ งๆ และสอดคล้อ้ งกับั ระดับั การใช้ก้ ำ�ำ ลังั ของเจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำ�ำ รวจเพื่อ่� ไม่ใ่ ห้ล้ ะเมิดิ
สิทิ ธิิมนุุษยชนหรืือเป็น็ การป้้องกัันเกิินกว่า่ เหตุ ุ จึงึ จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งมีกี ารฝึกึ อบรมเพื่่�อให้้เกิดิ ทัักษะในการเผชิญิ เหตุุ
และเกิิดความปลอดภัยั ในชีีวิติ และทรััพย์ส์ ิินของตำำ�รวจและประชาชนด้ว้ ย
การเผชิิญเหตุุ
1. มาตรฐานการปฏิบิ ัตั ิสิ ำำ�หรัับเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจผู้�้เผชิิญเหตุคุ นแรก
เมื่อ�่ มีเี หตุเุ กิดิ ขึ้น� เจ้า้ หน้า้ ที่ต่� ำำ�รวจที่ไ�่ ด้ร้ ับั แจ้ง้ หรืือพบเห็น็ เหตุกุ ารณ์จ์ ะต้อ้ งรีบี เดินิ ทางไปที่เ่� กิดิ เหตุุ
เข้า้ ระงับั เหตุุ และจัดั การกับั เหตุนุั้้น� ๆ ทันั ทีี เว้น้ แต่ผ่ ู้้�บังั คับั บัญั ชาจะสั่ง� การมอบหมายภารกิจิ นั้้น� ๆ ให้ก้ ับั หน่ว่ ยอื่น่�
ปฏิิบััติิแทน โดยการดำ�ำ เนิินการให้้อยู่�ภายใต้้กรอบของกฎหมาย หลัักสิิทธิิมนุุษยชน และพิิจารณาตาม
ความเหมาะสมกับั สถานการณ์์ ทั้้�งการช่่วยเหลืือผู้�บ้ าดเจ็บ็ การดููแลทรััพย์ส์ ิินต่่าง ๆ และการบัังคับั ใช้ก้ ฎหมาย
2. ขั้้�นตอนการปฏิิบัตั ิขิ องเจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจผู้้เ� ผชิญิ เหตุุคนแรก
2.1 ก่่อนเข้้าเผชิญิ เหตุุ
2.1.1 วิิเคราะห์์ข้้อมููลที่�่ได้้รัับ โดยวิิเคราะห์์ข้้อมููลเบื้้�องต้้นตามหลััก ได้้แก่่ ใคร ทำ�ำ อะไร
ที่่ไ� หน เมื่่อ� ไร ทำ�ำ ไม และอย่่างไร
2.1.2 รายงานศููนย์ว์ ิทิ ยุ ุ หรืือผู้้�บังั คับั บัญั ชาทราบ เป็น็ การยืืนยันั สถานการณ์ท์ ี่เ�่ กิดิ ขึ้น� และ
รายงานถึึงสภาพแวดล้้อมในที่�เ่ กิดิ เหตุใุ นทัันทีี
2.1.3 ขอกำ�ำ ลัังสนัับสนุุน การขอกำำ�ลัังสนัับสนุุนหรืือขอความช่่วยเหลืือในกรณีีจำำ�เป็็น
เช่่น คนร้้ายมีจี ำ�ำ นวนมากกว่า่ เจ้า้ หน้้าที่่ต� ำำ�รวจ หรืือมีผี ู้้�ได้้รัับบาดเจ็บ็ จำ�ำ นวนมากอยู่�บริิเวณที่�เ่ กิิดเหตุุ เป็็นต้้น
2.2 ขณะเข้้าเผชิิญเหตุุ
2.2.1 ให้ป้ ระเมิินสถานการณ์์และความเสี่ย� ง โดยประเมินิ จากบริิเวณที่�เ่ กิิดเหตุุในมุมุ มอง
ของสถานการณ์ข์ ณะนั้้�น และเตรียี มแผนสำำ�รอง หากเหตุุการณ์ย์ กระดับั ความรุนุ แรง
104
อย่า่ รีบี เร่่งเข้้าสถานที่่เ� กิดิ เหตุุหรืือแสดงตััวทันั ทีีเมื่่�อถึงึ ที่เ�่ กิดิ เหตุุซึ่�ง่ อาจก่่อให้เ้ กิิดความเสีียหายได้้
2.2.2 ช่ว่ ยเหลืือผู้�้ที่ไ่� ด้้รัับบาดเจ็็บ โดยให้้การช่ว่ ยเหลืือทางการแพทย์์แก่ผ่ ู้ท้� ี่่�ได้ร้ ัับบาดเจ็บ็
ทุกุ คนในบริิเวณที่เ�่ กิิดเหตุุ
2.2.3 ปฏิิบััติิการตามยุุทธวิิธีี กรณีีจำ�ำ เป็็นเร่่งด่่วน ให้้เข้้าระงัับเหตุุตามลำำ�ดัับการใช้้กำำ�ลััง
โดยพิิจารณาความเหมาะสมตามสััดส่่วน ตามสถานการณ์แ์ ละพฤติกิ ารณ์์ของคนร้้าย และสภาพแวดล้้อม
ตัวั อย่่างการใช้ไ้ ม้้ง่า่ มในการควบคุุมคนร้า้ ย
2.2.4 ปิดิ กั้น� พื้้�นที่่� และรักั ษาสถานที่เ�่ กิดิ เหตุ ุ พิจิ ารณาอพยพบุคุ คลที่ไ�่ ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งออกจาก
ที่เ่� กิดิ เหตุุ การป้อ้ งกันั ไม่ใ่ ห้บ้ ุคุ คลเข้า้ และออกจากพื้้น� ที่น�่ ั้้น� ตลอดจนการรักั ษาสถานที่เ่� กิดิ เหตุใุ ห้ค้ งสภาพเดิมิ ไว้้
ให้ม้ ากที่�ส่ ุุดเท่่าที่จ่� ะทำ�ำ ได้้ เพื่อ�่ ป้้องกัันมิใิ ห้้พยานหลัักฐานต่า่ ง ๆ สููญหาย หรืือถููกทำำ�ลาย การปิดิ กั้น� ที่�เ่ กิดิ เหตุุ
อาจดำำ�เนินิ การโดยบุุคคล เชืือก แผงกั้�น เครื่�อ่ งหมายหรืือแผ่น่ ป้้ายแสดงการห้้ามเข้้าบริิเวณที่�เ่ กิดิ เหตุุ
2.3 หลัังเข้้าเผชิญิ เหตุุ
2.3.1 สรุุปข้้อมููลเบื้้�องต้้น
การรายงานสรุุปข้้อมููลเบื้้�องต้้น การจััดทำำ�รายงานหรืือเอกสารที่่�เกี่�ยวข้้องเสนอ
ผู้้�บังั คับั บัญั ชาหรืือผู้�เ้ กี่ย� วข้อ้ งอย่่างถููกต้้อง ครบถ้ว้ น
105
ตััวอย่่างข้้อมููลที่่�เจ้้าหน้้าที่่�ตำำ�รวจผู้้�เผชิิญเหตุุคนแรกต้้องสรุุปข้้อมููลเบื้้�องต้้นให้้ได้้
มากที่ส�่ ุดุ เท่า่ ที่่�จะรายงานได้้ในเบื้้�องต้น้ ได้้แก่่
1) ข้อ้ มููลเบื้้อ� งต้น้ จากเหตุกุ ารณ์ท์ ี่เ่� กิดิ ขึ้น� (ใคร ทำำ�อะไร ที่ไ�่ หน อย่า่ งไร เมื่อ่� ใด ทำ�ำ ไม)
(1) ชื่อ�่ คนร้า้ ย จำ�ำ นวนคนร้า้ ย พฤติกิ รรมของคนร้า้ ย ตำำ�หนิริ ููปพรรณของคนร้า้ ย
อาวุุธของคนร้้าย ข้้อเรียี กร้อ้ งของคนร้้าย สาเหตุุการกระทำ�ำ ความผิิด
(2) เส้น้ ทางและยานพาหนะที่�ค่ นร้า้ ยใช้ก้ ระทำำ�ผิิดหรืือหลบหนีี
(3) ชื่อ�่ ผู้เ้� สียี หาย ความเสียี หายที่เ�่ กิดิ ขึ้น� ข้อ้ มููลเบื้้อ� งต้น้ หรืือสาเหตุทุ ี่จ�่ ะฆ่า่ ตัวั ตาย
(4) ตััวประกัันเป็็นใคร เกี่�ยวข้้องกัับคนร้้ายหรืือไม่่ จำ�ำ นวนเท่่าใด สภาพของ
ตััวประกัันเป็น็ อย่า่ งไร สภาพของสถานที่่� เส้้นทางเข้้าออกของอาคารที่ต�่ ัวั ประกัันถููกควบคุุม
(5) กลุ่่�มผู้�้ ชุุมนุุมเป็น็ กลุ่่�มใด จำำ�นวนผู้้�ชุุมนุมุ ข้้อเรียี กร้อ้ งและแกนนำ�ำ กลุ่่�ม
(6) สภาพของภัยั พิบิ ัตั ิทิ ี่เ�่ กิดิ ขึ้น� ความเสียี หายที่ป่� ระชาชนได้ร้ ับั จำำ�นวนผู้บ้� าดเจ็บ็
ผู้้�สู ญหาย ศพ
2) กิจิ กรรมที่ไ่� ด้้ดำ�ำ เนิินการแล้้ว เช่่น
(1) การปิดิ กั้น� สถานที่่เ� กิิดเหตุุ การจัดั ทำำ�พื้้�นที่ว่� งใน พื้้�นที่ว่� งนอก
(2) การปิิดกั้น� การจราจร มิิให้้มีผี ู้�้ สัญั จรเข้า้ ออก บริิเวณที่�เ่ กิิดเหตุุ
(3) การประสานงานเบื้้�องต้้นกัับหน่่วยงานที่�่เกี่�ยวข้้อง เช่่น ดัับเพลิิง
สถานพยาบาล เป็็นต้น้
(4) การอพยพผู้�้บาดเจ็็บและประชาชนไปยัังที่�่ปลอดภััย (ที่�่ใด และใครเป็็น
ผู้้�รับั ผิดิ ชอบดำำ�เนิินการนำำ�ไป)
3) เสนอแนะสถานที่่�ที่�่เห็็นว่่ามีีความเหมาะสมที่่�จะเป็็นพื้้�นที่่�ปฏิิบััติิการ
หรืือจุดุ รวมพล
4) ส่่งมอบรายงานสรุุป พร้้อมรายชื่�่อของบุุคคลที่�่ได้้เข้้าไปสอบถามรายละเอีียด
ของเหตุุการณ์์ เพื่�่อฝ่่ายสืืบสวนหรืือพนัักงานสอบสวนจะได้้นำำ�ไปดำ�ำ เนิินการต่่อ ในกรณีีที่�่มีีวััตถุุพยานหรืือ
ภาพถ่่ายเกี่ย� วกัับเหตุทุ ี่่�เกิิด สภาพผู้บ�้ าดเจ็บ็ หรืือยานพาหนะ ภาพถ่่ายกลุ่่�มผู้�้ ชุุมนุุม ให้ส้ ่่งมอบแก่ผ่ ู้�้ บัญั ชาการ
เหตุกุ ารณ์โ์ ดยเร็็ว
2.3.2 เมื่�่อเสร็็จสิ้�นภารกิิจ ต้้องกลับั สู่่�สถานะ มีีความตื่น่� ตัวั และเตรีียมความพร้้อมสำ�ำ หรัับ
การปฏิิบััติหิ น้า้ ที่่แ� ละการให้ค้ วามช่่วยเหลืือในกรณีตี ่่อไปโดยทันั ทีี
3. อาวุุธและอุปุ กรณ์เ์ ครื่่�องมืือทางยุทุ ธวิธิ ีีสำำ�หรับั เจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจผู้�้เผชิญิ เหตุคุ นแรก
3.1 อาวุุธประจำำ�ตััว ได้้แก่่
3.1.1 ปืืนพกพร้้อมกระสุุนปืนื และซองปืนื
3.1.2 แม็ก็ กาซีีนพร้้อมซอง
3.1.3 กระบอง/ดิ้ว� พร้อ้ มซอง
3.2 อุปุ กรณ์์ประจำำ�ตััว ได้แ้ ก่่
3.2.1 สเปรย์พ์ ริกิ ไทยพร้้อมซอง
3.2.2 เข็็มขััดสนาม
106
3.2.3 กุุญแจมืือพร้้อมซอง
3.2.4 ไฟฉายกำำ�ลังั ไฟแรงสููง
3.2.5 วิิทยุุสื่�่อสารพร้้อมซอง
3.2.6 เสื้อ� เกราะกัันกระสุุน
3.2.7 หมวกสายตรวจ
3.2.8 สมุดุ บันั ทึกึ ประจำำ�ตัวั
3.2.9 นกหวีดี
3.2.10 ถุงุ มืือยาง
3.2.11 เสื้อ� สะท้้อนแสง
3.3 อุุปกรณ์์ประจำำ�รถจักั รยานยนต์ส์ ายตรวจ ได้้แก่่
3.3.1 กล้อ้ งติดิ ตัวั เจ้า้ หน้า้ ที่�่ (Body Camera)
3.3.2 สีสี เปรย์์ฉีีดพ่่นเวลารถชนกััน
3.3.3 เสื้�อกัันฝนสีีแสด
3.3.4 มีีดพัับพร้อ้ มซอง
3.3.5 ตลัับเมตร
3.3.6 สายรััดข้้อมืือ
3.4 อุุปกรณ์์ประจำ�ำ รถยนต์์สายตรวจ ได้้แก่่
3.4.1 วิิทยุสุ ื่อ่� สาร
3.4.2 คอมพิิวเตอร์์ (Note Book)
3.4.3 เทปกั้้น� สถานที่เ�่ กิดิ เหตุุ (Police Line)
3.4.4 ชุดุ ปฐมพยาบาล
3.4.5 กล้อ้ งติดิ รถยนต์์ (Dashboard Camera)
3.4.6 เครื่อ�่ งมืือการเก็็บรัักษาวััตถุพุ ยานทางนิิติิวิทิ ยาศาสตร์เ์ บื้้�องต้น้
3.4.7 เครื่�่องขยายเสีียงแบบมืือถืือ
3.4.8 ไฟฉายสปอตไลท์์/กระบอกไฟเรืืองแสง
3.4.9 ปืืนยิงิ แห/ตาข่่ายพร้้อมอุปุ กรณ์์
3.4.10 เครื่อ�่ งดัับเพลิงิ
3.4.11 สายพ่่วงแบตเตอรี่�
3.4.12 สายพานสำำ�หรัับลากรถ (ชนิดิ แบน)
3.4.13 รองเท้า้ ยางกันั น้ำ�ำ�
3.4.14 กล้้องส่่องทางไกล สามารถใช้ง้ านกลางคืืนได้้
3.4.15 เข็ม็ ทิศิ
3.4.16 แผงไฟหยุดุ ตรวจชนิิดพกพา
3.4.17 ไม้ง้ ่่าม
107
3.5 อุปุ กรณ์์ประจำำ�หน่่วย
3.5.1 เชืือกพร้อ้ มขอลาก
3.5.2 เครื่อ�่ งตรวจโลหะแบบมืือถืือ
3.5.3 ไม้้ง่า่ ม ขอเกี่ย� ว
3.5.4 กรวยยางสะท้้อนแสง
3.5.5 แผงไฟหยุดุ ตรวจ
3.5.6 ป้้ายหยุุดตรวจและป้้ายขออภัยั ในความไม่ส่ ะดวก
3.5.7 ชะแลง และขวานหงอน
3.6 อาวุุธประจำำ�หน่่วย
3.6.1 ปืืนยิงิ กระสุุนยาง (ปืนื ยาว) พร้อ้ มกระสุนุ ยาง
3.6.2 ปืืนยาว ปลย.11 ปชด.02
3.7 อาวุุธและอุุปกรณ์์สำำ�หรัับหน่่วยปฏิิบัตั ิิการพิเิ ศษ ประกอบด้้วย
3.7.1 ปืืนยิิงกระสุุนยาง (ปืืนพกสั้�น) พร้้อมกระสุนุ ยาง
3.7.2 โล่ก่ ันั กระสุุน/หมวกกันั กระสุุน
3.7.3 ตััวสกััดรถยนต์์ความเร็็วสููง (ขวาก)/อุุปกรณ์์หยุุดรถ ประเภทขวากหนามตะปููชนิิด
เคลื่อ�่ นย้้ายได้้สะดวก
3.7.4 แว่น่ ตาเซฟตี้/� กันั สะเก็็ดต่า่ งๆ
3.7.5 เครื่�อ่ งมืือหยุดุ รถฉุุกเฉินิ
3.7.6 เครื่อ�่ งตรวจวัดั แอลกอฮอล์์ที่�ม่ ีีคุุณภาพสููง
3.7.7 เครื่่อ� งโดรน (Drone) บังั คัับ พร้อ้ มติดิ กล้้อง
3.7.8 ชุดุ ป้้องกัันตัวั (สนัับศอก, สนับั เข่่า)
3.7.9 ปืืนช็อ็ ตไฟฟ้า้ พร้อ้ มซอง*
ฯลฯ
หมายเหตุุ
1. อาวุุธ/อุปุ กรณ์์ทุกุ ชนิิด ต้อ้ งกำำ�หนดคุณุ สมบัตั ิเิ ฉพาะให้เ้ หมาะสมและเป็น็ มาตรฐานสากล
2. สเปรย์์พริิกไทย ผลิิตขึ้้�นโดยมีีวััตถุุประสงค์์ในการใช้้ฉีีดพ่่นเพื่่�อยัับยั้�งบุุคคลหรืือสััตว์์ร้้าย
มิิให้้เข้้าใกล้้หรืือทำ�ำ อัันตรายผู้้�อื่�น ผู้้�ที่่�ถููกฉีีดพ่่นสารในกระป๋๋องสเปรย์์ใส่่ จะมีีอาการสำำ�ลััก จาม ระคายเคืือง
หรืือแสบตา หลัังจากนั้้�นไม่่นานก็็สามารถหายเป็็นปกติิได้้ เห็็นได้้ว่่า การผลิิตสเปรย์์พริิกไทยดัังกล่่าว
มิิได้้ผลิิตขึ้้�นเพื่่�อทำำ�ร้้ายผู้�้ใด จึึงไม่่เป็็นอาวุุธโดยสภาพ ทั้้�งไม่่อาจใช้้ประทุุษร้้ายร่่างกายถึึงอัันตรายสาหััส
อย่่างอาวุุธ สเปรย์์พริิกไทยจึึงไม่่เป็็นอาวุุธตามความหมายของประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1 (5)
ตามคำำ�พิิพากษาศาลฎีกี า ที่่� 2031/2554
3. ปืนื ช็อ็ ตไฟฟ้า้ เป็น็ ทางเลืือกในการใช้เ้ ครื่อ่� งมืือทางยุทุ ธวิธิ ีใี นการตอบโต้ส้ ำ�ำ หรับั บุคุ คลที่ก�่ ่อ่ เหตุุ
ความรุุนแรง อาจมีีลัักษณะต้้องการทำ�ำ ร้้ายตนเองหรืือผู้้�อื่�น โดยปืืนช็็อตไฟฟ้้าจะทำ�ำ ให้้เกิิดการชะงัักหมดแรง
ในการตอบโต้้ ล้้มลง และยิินยอมให้้ควบคุุมตััว โดยไม่่มีีแรงในการต่่อสู้้� ขััดขืืน ผู้�้ ปฏิิบััติิจะต้้องได้้รัับการฝึึก
108
ให้้เกิิดทัักษะ แต่่ในบางครั้�งอาจทำำ�ให้้เกิิดอัันตรายต่่อผู้้�ป่่วยด้้านระบบหััวใจ จึึงต้้องใช้้ความระมััดระวััง
ในการใช้้ปืืนช็็อตไฟฟ้้า โดยให้ใ้ ช้้ดุลุ ยพินิ ิจิ ในการตัดั สินิ ใจอย่่างรอบคอบเป็น็ กรณีีพิเิ ศษ
4. การปฏิิบัตั ิใิ นขณะเผชิญิ เหตุลุ ัักษณะต่่าง ๆ
4.1 เหตุุลักั ทรััพย์์
4.1.1 รีีบไปที่่�เกิิดเหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้พ้ นักั งานสอบสวน และหัวั หน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็็ว
4.1.2 ประเมินิ สถานการณ์ ์ พิจิ ารณาแก้ไ้ ขปัญั หา ขอรับั การสนับั สนุนุ หรืือประสานงานกับั
หน่่วยงานที่�เ่ กี่ย� วข้อ้ ง บัันทึกึ ภาพสถานที่่�เกิิดเหตุแุ ละรายงานเหตุุการณ์์เบื้้อ� งต้น้ หากมีคี นร้า้ ยอยู่�ในที่เ�่ กิดิ เหตุุ
ให้พ้ ิจิ ารณาว่า่ อาจเกิดิ อันั ตรายในการจับั กุมุ หรืือไม่ ่ หากมีกี ็ข็ อให้ก้ ำำ�ลังั สนับั สนุนุ จัดั กำ�ำ ลังั ปิดิ ล้อ้ ม แล้ว้ เข้า้ ทำำ�การ
จัับกุุม หรืือหากมีีคนร้้ายหลบหนีี ให้ร้ ีบี แจ้ง้ สกัดั จับั ทันั ทีี
4.1.3 เมื่�อ่ ถึึงที่่เ� กิดิ เหตุุ แนะนำ�ำ ให้้ผู้�ไ้ ม่ม่ ีสี ่ว่ นเกี่ย� วข้้องออกไปจากที่เ�่ กิิดเหตุ ุ รวมทั้้ง� ปิดิ กั้�น
และรักั ษาสถานที่เ่� กิดิ เหตุุ ไม่แ่ ตะต้อ้ งและเคลื่อ่� นย้า้ ยวัตั ถุพุ ยานโดยเด็ด็ ขาด ห้า้ มผู้ไ�้ ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งเข้า้ ไปในที่เ่� กิดิ เหตุุ
และอย่่าให้้ผู้้�ใดแตะต้้องวััตถุุที่�่มีีผิิวเรีียบ โลหะ แก้้ว กระจก เฟอร์์นิิเจอร์์ ในห้้องที่่�เกิิดเหตุุอย่่างเด็็ดขาด
หากพบวััตถุุพยานให้้แจ้้งเจ้้าหน้้าที่�่ตำ�ำ รวจหรืือผู้�้มีีหน้้าที่�่เกี่�ยวข้้องทราบ หากพบผู้้�บาดเจ็็บต้้องปฐมพยาบาล
เบื้้อ� งต้น้ ตามความเหมาะสมและดำ�ำ เนินิ การเพื่อ�่ นำ�ำ ส่ง่ สถานพยาบาล หรืือพบผู้เ้� สียี ชีวี ิติ ห้า้ มผู้ไ�้ ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งเข้า้ ไป
แตะต้อ้ งและเคลื่่อ� นย้้ายโดยเด็็ดขาด
4.1.4 ช่ว่ ยเหลืือพนักั งานสอบสวน โดยสอบถามหาเจ้า้ ของทรัพั ย์์ ที่อ�่ ยู่� ที่ท่� ำำ�งาน เบอร์โ์ ทรศัพั ท์์
แล้้วโทรศััพท์์แจ้้งให้้ผู้�้เสีียหายทราบ พร้้อมทั้้�งสอบถามหาพยานผู้้�รู้�เห็็นเหตุุการณ์์เกี่�ยวกัับรายละเอีียด ตำำ�หนิิ
รููปพรรณ จำำ�นวนคนร้้าย อาวุุธ ยานพาหนะ เส้้นทางหลบหนีี มีีผู้�้ได้้รัับอัันตรายอย่่างไรหรืือไม่่ สภาพพื้้�นที่�่
โดยรอบที่�เ่ กิดิ เหตุุ และทรััพย์์สินิ ที่่ค� นร้า้ ยได้ไ้ ป จดชื่่อ� ที่่อ� ยู่� เบอร์์โทรศััพท์์ของพยานไว้้ให้้พนัักงานสอบสวน
4.1.5 แจ้้งรายละเอีียด ข้อ้ มููลของคนร้้ายให้ศ้ ููนย์ว์ ิิทยุุทราบ เพื่่อ� แจ้้งสกััดจับั คนร้า้ ย
4.1.6 เตรียี มเส้น้ ทางเข้า้ ออกสำำ�หรัับเจ้้าหน้้าที่ท่� ี่�เ่ กี่�ยวข้้องและผู้้�บังั คัับบััญชา
4.1.7 เมื่�่อผู้้�บังั คัับบััญชาหรืือพนัักงานสอบสวนมาถึึงให้ร้ ายงานเหตุุการณ์์ให้ท้ ราบ
4.1.8 จดจำำ�วิิธีีการของคนร้้าย เพื่�่อใช้้เป็็นข้้อมููลในการวางแผนตรวจตรา ป้้องกััน และ
ให้ค้ ำำ�แนะนำำ�ประชาสัมั พันั ธ์โ์ ดยใช้เ้ ครื่อ�่ งขยายเสียี งหรืือวิธิ ีกี ารอื่น่� ใดเพื่อ�่ ขอความร่ว่ มมืือให้ป้ ระชาชนที่พ�่ ักั อาศัยั
หรืืออยู่�บริิเวณใกล้้ที่�เ่ กิดิ เหตุไุ ด้้รับั รู้้�สถานการณ์์ ให้ใ้ ช้ค้ วามระมัดั ระวััง และช่่วยสัังเกตการณ์์และแจ้ง้ เบาะแส
4.2 เหตุุชิงิ ทรัพั ย์์ ปล้้นทรััพย์์
4.2.1 รีีบไปที่�่เกิิดเหตุุ และรายงานเหตุุให้้พนัักงานสอบสวนและหััวหน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็ว็
4.2.2 ตรวจสอบดููว่่าคนร้้ายยัังอยู่�ในบริิเวณบ้้านที่�่เกิิดเหตุุหรืือไม่่ ถ้้าไม่่แน่่ใจให้้ใช้้
ความระมัดั ระวังั เป็น็ พิเิ ศษ แล้ว้ แจ้ง้ ขอกำำ�ลังั สนับั สนุนุ หรืือแน่ใ่ จว่า่ คนร้า้ ยไม่อ่ ยู่�ในบ้า้ นที่เ่� กิดิ เหตุใุ ห้ร้ ีบี สอบถาม
พยานใกล้้เคีียงหรืือผู้�้เห็็นเหตุุการณ์์ เพื่่�อให้้ข้้อมููลกัับผู้�้ บัังคัับบััญชา หรืือหากมีีคนร้้ายหลบหนีี ให้้รีีบแจ้้ง
สกััดจัับทัันทีี
109
4.2.3 ตรวจสอบว่่าผู้้�เสีียหายถููกทำ�ำ ร้้ายหรืือไม่่ ถ้้าถููกทำำ�ร้้ายและได้้รัับบาดเจ็็บให้้ทำำ�การ
ปฐมพยาบาลเบื้้�องต้้นตามความเหมาะสม แล้้วรีีบนำ�ำ ส่่งโรงพยาบาลใกล้้เคีียงโดยเร็็วที่่�สุุด ถ้้าเสีียชีีวิิตแล้้ว
ห้า้ มมิใิ ห้เ้ คลื่อ�่ นย้า้ ยศพเป็น็ อัันขาด พร้้อมทั้้ง� กัันประชาชนผู้ไ้� ม่่เกี่�ยวข้้องไม่ใ่ ห้เ้ ข้้าไปในบริิเวณที่�เ่ กิดิ เหตุุ
4.2.4 ประเมินิ สถานการณ์ ์ พิจิ ารณาแก้ไ้ ขปัญั หา ขอรับั การสนับั สนุนุ หรืือประสานงานกับั
หน่ว่ ยงานที่เ�่ กี่ย� วข้้อง บัันทึึกภาพสถานที่่เ� กิิดเหตุุและรายงานเหตุุการณ์เ์ บื้้�องต้น้
4.2.5 แนะนำำ�ให้้ผู้้�ไม่่มีีส่่วนเกี่�ยวข้้องออกไปจากที่�่เกิิดเหตุุ รวมทั้้�งปิิดกั้�นและรัักษา
สถานที่่�เกิิดเหตุุ ไม่่แตะต้้องและเคลื่่�อนย้้ายวััตถุุพยานโดยเด็็ดขาด ห้้ามผู้้�ไม่่เกี่�ยวข้้องเข้้าไปในที่่�เกิิดเหตุุ และ
อย่า่ ให้้ผู้�้ใดแตะต้้องวััตถุุที่ม�่ ีผี ิวิ เรียี บ โลหะ แก้ว้ กระจก เฟอร์น์ ิิเจอร์์ ในห้้องที่เ่� กิดิ เหตุุอย่า่ งเด็็ดขาด หากพบ
วััตถุุพยานให้แ้ จ้้งเจ้า้ หน้้าที่่ต� ำ�ำ รวจหรืือผู้�ม้ ีีหน้้าที่�เ่ กี่�ยวข้้องทราบ
4.2.6 ช่่วยเหลืือพนัักงานสอบสวน โดยสอบถามหาเจ้้าของทรััพย์์ ที่�่อยู่่� ที่�่ทำ�ำ งาน
เบอร์์โทรศััพท์์ แล้้วโทรศััพท์์แจ้้งให้้ผู้�้เสีียหายทราบ พร้้อมทั้้�งสอบถามหาพยานผู้้�รู้�เห็็นเหตุุการณ์์เกี่�ยวกัับ
รายละเอีียด ตำำ�หนิิรููปพรรณ จำำ�นวนคนร้้าย อาวุุธ ยานพาหนะ เส้้นทางหลบหนีี มีีผู้�้ได้้รัับอัันตรายอย่่างไร
หรืือไม่ ่ สภาพพื้้�นที่โ่� ดยรอบที่เ�่ กิดิ เหตุุ และทรัพั ย์ส์ ิินที่�ค่ นร้้ายได้ไ้ ป จดชื่�อ่ ที่อ�่ ยู่� เบอร์์โทรศัพั ท์์ของพยานไว้ใ้ ห้้
พนัักงานสอบสวน
4.2.7 โทรศัพั ท์แ์ จ้ง้ รายละเอียี ด ข้อ้ มููลของคนร้า้ ยให้ศ้ ููนย์ว์ ิทิ ยุทุ ราบ เพื่อ่� แจ้ง้ สกัดั จับั คนร้า้ ย
และแจ้้งสถานที่เ�่ กิิดเหตุุ เส้น้ ทางที่ส�่ ะดวกให้้ผู้้�บังั คัับบััญชาทราบ
4.2.8 เตรีียมเส้้นทางเข้้าออกสำ�ำ หรับั เจ้า้ หน้า้ ที่�ท่ ี่เ�่ กี่�ยวข้อ้ งและผู้้�บัังคัับบััญชา
4.2.9 เมื่อ�่ ผู้้�บังั คัับบััญชาหรืือพนัักงานสอบสวนมาถึงึ ให้้รายงานเหตุกุ ารณ์ใ์ ห้ท้ ราบ
4.2.10 จดจำำ�วิธิ ีีการของคนร้้าย เพื่�อ่ ใช้เ้ ป็็นข้อ้ มููลในการวางแผนตรวจตรา ป้้องกันั และ
ให้ค้ ำำ�แนะนำ�ำ ประชาสัมั พันั ธ์โ์ ดยใช้เ้ ครื่อ่� งขยายเสียี งหรืือวิธิ ีกี ารอื่น่� ใดเพื่อ่� ขอความร่ว่ มมืือให้ป้ ระชาชนที่พ�่ ักั อาศัยั
หรืืออยู่�บริิเวณใกล้ท้ ี่่�เกิดิ เหตุไุ ด้้รับั รู้้�สถานการณ์์ ให้้ใช้ค้ วามระมัดั ระวังั และช่่วยสังั เกตการณ์์และแจ้ง้ เบาะแส
4.3 เหตุุประทุษุ ร้้ายต่่อชีีวิิตร่่างกาย/นักั เรีียนก่อ่ เหตุทุ ะเลาะวิวิ าท
4.3.1 รีีบไปที่�่เกิิดเหตุุ และรายงานเหตุุให้้พนัักงานสอบสวนและหััวหน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็็ว
4.3.2 ประเมินิ สถานการณ์ ์ หากผู้�้ ก่อ่ เหตุมุ ีจี ำ�ำ นวนมาก ให้แ้ จ้ง้ หัวั หน้า้ สายตรวจเพื่อ่� จัดั กำำ�ลังั
สนัับสนุุน
4.3.3 เมื่่�อถึึงที่่�เกิิดเหตุุ ให้้เข้้าระงัับตามหลัักสมควรแก่่เหตุุ เช่่น ใช้้กระบอง หรืือสเปรย์์
พริกิ ไทย หรืืออุปุ กรณ์์อื่่�นที่เ�่ หมาะสมแก่่สถานการณ์์
4.3.4 ตรวจสอบว่่าผู้้�ถููกทำำ�ร้้ายเสีียชีีวิิตหรืือไม่่ หากยัังไม่่เสีียชีีวิิตให้้รีีบนำ�ำ ส่่งโรงพยาบาล
โดยเร็ว็ ถ้า้ เสียี ชีวี ิติ แล้ว้ ให้ก้ ันั ประชาชนผู้ไ้� ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งออกไปจากที่เ่� กิดิ เหตุ ุ ถ้า้ เป็น็ ที่พ่� ักั อาศัยั เช่น่ ห้อ้ งเช่า่ แฟลต
อพาร์์ทเม้น้ ท์์ ให้ป้ ิดิ ประตููและเฝ้้าหน้้าประตููไว้้
4.3.5 ห้า้ มมิใิ ห้ผ้ ู้ใ้� ดเคลื่อ่� นย้า้ ยศพออกจากที่เ่� กิดิ เหตุเุ ป็น็ อันั ขาด จนกว่า่ จะได้ร้ ับั คำ�ำ สั่่ง� จาก
พนักั งานสอบสวนผู้้�รัับผิิดชอบในคดีีนั้้�น และดููแลรัักษาทรััพย์ส์ ิินที่�อ่ ยู่่�กับั ศพอย่่าให้ผ้ ู้้�ใดหยิบิ ฉวยลักั ไปได้้
110
4.3.6 ดููแลรัักษาวััตถุุพยาน อาวุุธ ที่่�ตกอยู่�ในที่่�เกิิดเหตุุ อย่่าให้้ผู้�้ใดแตะต้้องโดยเด็็ดขาด
เพราะอาจมีีร่อ่ งรอยลายนิ้้ว� มืือแฝงของคนร้้ายติิดอยู่�
4.3.7 สอบถามผู้้�เห็น็ เหตุกุ ารณ์เ์ กี่ย� วกับั รายละเอีียด ตำ�ำ หนิิรููปพรรณ และจำำ�นวนคนร้้าย
อาวุุธ ยานพาหนะที่่�ใช้้ เส้น้ ทางหลบหนีี และทรััพย์ส์ ิินที่่�คนร้้ายได้้ไป เพื่�่อแจ้้งให้้ศููนย์ว์ ิทิ ยุปุ ระกาศสกัดั จับั และ
แจ้ง้ ให้พ้ นักั งานสอบสวนทราบ
4.3.8 จดชื่่�อ ที่่อ� ยู่� เบอร์โ์ ทรศัพั ท์ ์ ของพยานไว้้ให้พ้ นักั งานสอบสวน
4.3.9 รักั ษาสถานที่เ�่ กิดิ เหตุจุ นกว่า่ ผู้�้ ชำำ�นาญการด้า้ นพิสิ ููจน์ห์ ลักั ฐานจะตรวจและรวบรวม
พยานหลัักฐานเรียี บร้้อย หรืือจนกว่่าทนาย พนัักงานอััยการ แพทย์์ และผู้้�เกี่ย� วข้อ้ งจะร่่วมกันั ชัันสููตรพลิิกศพ
และพนักั งานสอบสวนจะได้้สั่ง� การให้้เลิกิ รัักษาสถานที่่เ� กิิดเหตุนุ ั้้น� ๆ
4.4 เหตุุอุบุ ััติิเหตุุจราจร
4.4.1 รีบี ไปที่่�เกิดิ เหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้พ้ นัักงานสอบสวนทราบโดยเร็็ว
4.4.2 เจ้้าหน้า้ ที่่� 1 นาย รีบี จััดการจราจรที่่�ติิดขััดให้เ้ กิดิ ความคล่อ่ งตััว
4.4.3 เจ้า้ หน้า้ ที่อ่� ีกี 1 นาย รีบี ตรวจสอบคู่�กรณี ี หรืือถ้า้ มีผี ู้บ�้ าดเจ็บ็ ให้ร้ ีบี ทำำ�การปฐมพยาบาล
เบื้้อ� งต้้นตามความเหมาะสม แล้ว้ รีีบนำ�ำ ส่่งโรงพยาบาลใกล้้เคีียงโดยเร็ว็
4.4.4 ถ้า้ มีผี ู้เ�้ สียี ชีวี ิติ อยู่�ในที่เ่� กิดิ เหตุใุ ห้ด้ ำำ�เนินิ การรักั ษาศพไว้้ ห้า้ มมิใิ ห้ผ้ ู้ใ้� ดทำ�ำ การเคลื่อ�่ นย้า้ ย
หรืือแตะต้้องทรััพย์์สิินของศพ จนกว่่าจะได้้รัับคำ�ำ สั่่�งจากพนัักงานสอบสวนผู้�้ รัับผิิดชอบคดีีนั้้�น ๆ ทั้้�งนี้้�
ให้จ้ ััดหาวััสดุุที่�เ่ หมาะสมมาปกปิิดศพไว้ช้ั่�วคราว
4.4.5 นำ�ำ คู่่�กรณีีไปตกลงพููดคุุยกัันบนทางเท้้า อย่่ายืืนคุุยกัันบนถนนบริิเวณจุุดที่�่เกิิดเหตุุ
เพราะอาจเป็น็ อันั ตรายจากรถคันั อื่น่� ที่แ่� ล่น่ ไปมาก่อ่ นออกจากจุดุ เกิดิ เหตุ ุ ถ้า้ แยกรถออกไม่ไ่ ด้ใ้ ห้ท้ ำ�ำ เครื่อ�่ งหมาย
สัญั ญาณเท่า่ ที่จ่� ะทำ�ำ ให้ผ้ ู้�้ ขับั ขี่ร� ถคันั อื่น่� มองเห็น็ ได้ใ้ นระยะไกล เพื่อ�่ ป้อ้ งกันั การเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุซุ ้ำ��ำ ซ้อ้ น ถ้า้ เป็็นกรณีี
แยกคู่�กรณีีได้้ ก็็ให้้จัดั ทำ�ำ เครื่�่องหมายตำำ�แหน่ง่ ของรถคู่่�กรณีไี ว้้ให้้ชััดเจน แล้ว้ จัดั ทำำ�แผนที่่�สัังเขปไว้้
4.4.6 ถ้า้ เป็น็ กรณีรี ถชนแล้ว้ หลบหนีี ให้ส้ อบถามพยานบริเิ วณที่เ่� กิดิ เหตุุ จดชื่อ่� ที่อ่� ยู่่�พยาน
ไว้้ให้พ้ นักั งานสอบสวน แล้ว้ โทรศััพท์แ์ จ้้งข้อ้ มููลรายละเอีียดรถที่ห�่ ลบหนีีให้้ศููนย์ว์ ิทิ ยุทุ ราบเพื่่อ� สกัดั จัับโดยเร็็ว
4.4.7 ถ้้ารถที่่�เกิิดอุุบััติิเหตุุอยู่�ในสภาพที่�่ไม่่สามารถเคลื่่�อนย้้ายรถได้้ ให้้โทรศััพท์์แจ้้ง
ศููนย์ว์ ิทิ ยุเุ พื่่อ� แจ้ง้ รถยกให้้รีบี มาดำำ�เนิินการ
4.4.8 ถ้้ามีผี ู้้�ได้้รัับบาดเจ็็บให้้ช่่วยปฐมพยาบาลเบื้้�องต้้นตามความเหมาะสม แล้้วรีีบนำำ�ส่่ง
โรงพยาบาลใกล้เ้ คียี งโดยเร็ว็ ที่�ส่ ุุด
4.4.9 ช่่วยอำ�ำ นวยการจราจรตามความเหมาะสม เพื่อ�่ ป้้องกันั มิใิ ห้้การจราจรติิดขัดั
4.4.10 ติิดต่่อพนัักงานสอบสวนให้้มาตรวจสถานที่�่เกิิดเหตุุและรัับคู่�กรณีีไปดำ�ำ เนิินการ
ต่อ่ ไป
111
4.5 เหตุเุ พลิิงไหม้้
4.5.1 รีบี ไปที่่เ� กิิดเหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้พ้ นักั งานสอบสวน และหัวั หน้า้ สายตรวจทราบ
โดยเร็็ว
4.5.2 ขณะที่�่ใกล้้ที่�่เกิิดเหตุุ ให้้ใช้้การสัังเกตกลุ่่�มควัันคาดคะเนท่่าทีีความรุุนแรงของ
เพลิิงไหม้้ ไปด้ว้ ย หากมีเี หตุุจริงิ ให้้แจ้ง้ ศููนย์ว์ ิทิ ยุทุ ราบพร้อ้ มขอกำ�ำ ลัังสนัับสนุนุ รวมถึงึ แจ้ง้ รถดัับเพลิงิ ให้ม้ ายััง
ที่่�เกิิดเหตุุ และให้้พยายามตรวจสอบเส้้นทางที่่�จะเข้้าไปยัังที่�่เกิิดเหตุุนั้้�นว่่าเส้้นทางใดสะดวกแก่่การดัับเพลิิง
และการเดิินทางไปยัังที่่�เกิิดเหตุุของผู้้�บัังคัับบััญชา จากนั้้�นแจ้้งให้้ศููนย์์วิิทยุุทราบเพื่�่อเป็็นการประสานงาน
และความสะดวกรวดเร็ว็ ของการดัับเพลิงิ
4.5.3 ตรวจสอบ สอบถามว่า่ มีผี ู้�้ ติดิ อยู่�ในบริเิ วณที่เ�่ กิดิ เหตุเุ พลิงิ ไหม้บ้ ้า้ งหรืือไม่่ เพื่อ่� จะได้ร้ ีบี
หาทางช่่วยเหลืือออกมาได้้โดยปลอดภััย และตรวจสอบสถานที่่�ที่่�ถููกเพลิิงไหม้้ว่่ามีีลัักษณะเป็็นอย่่างไร
เช่่น เป็็นอาคารสููงกี่ช�ั้น� เพลิิงไหม้้ชั้น� ไหน มีผี ู้้�ติดิ อยู่�ในที่�่เกิดิ เหตุหุ รืือไม่ ่ รวมถึงึ มีคี วามจำำ�เป็น็ ต้อ้ งให้้การไฟฟ้า้
ตัดั กระแสไฟฟ้้าหรืือไม่่
4.5.4 ประเมิินสถานการณ์์ว่่าเพลิิงไหม้้มีีท่่าทีีจะลุุกลามหรืือไม่่ พิิจารณาแก้้ไขปััญหา
แจ้้งให้ศ้ ููนย์์วิิทยุุทราบเป็็นระยะ เพื่่�อประสานหน่่วยที่่�เกี่�ยวข้้องเข้้ามายัังที่่�เกิิดเหตุุ บัันทึึกภาพสถานที่�่เกิิดเหตุุ
และรายงานเหตุกุ ารณ์เ์ บื้้�องต้้น
4.5.5 สอบถามหาเจ้้าของบ้้าน หรืือผู้�้ ดููแลบ้้านต้้นเพลิิง รวมทั้้�งพยานในบ้้านต้้นเพลิิง
หรืือพยานที่เ่� ห็็นจุุดเพลิิงไหม้้เบื้้อ� งต้น้ จดชื่่�อ ที่อ่� ยู่่� ขอบััตรประจำ�ำ ตััวประชาชน หมายเลขโทรศััพท์์ และนำำ�ตัวั
ไปมอบพนัักงานสอบสวน
4.5.6 ปิิดกั้�นและรัักษาสถานที่่�เกิิดเหตุุ เบื้้�องต้้นไม่่แตะต้้องและเคลื่�่อนย้้ายวััตถุุพยาน
โดยเด็ด็ ขาด รวมทั้้ง� ห้า้ มผู้ไ�้ ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งเข้า้ ไปในที่เ�่ กิดิ เหตุ ุ พร้อ้ มทั้้ง� เตรียี มเชืือกกั้น� บริเิ วณที่เ่� กิดิ เหตุุ และบริเิ วณที่�่
ประชาชนเอาทรััพย์์สิินมากองรวมกัันเพื่่�อมิิให้้สููญหาย และห้้ามผู้้ท� ี่�่ไม่่มีีส่่วนเกี่�ยวข้้องเข้้าไปในสถานที่่�เกิิดเหตุุ
หากพบวัตั ถุุพยานให้้แจ้้งเจ้า้ หน้้าที่่ต� ำ�ำ รวจหรืือผู้้�มีหี น้้าที่่เ� กี่�ยวข้อ้ งทราบ
4.5.7 ใช้้เครื่่�องขยายเสีียงประกาศเตืือนประชาชนผู้้�ไม่่เกี่�ยวข้้องให้้ออกไปจากที่่�เกิิดเหตุุ
เพื่�อ่ อำำ�นวยความสะดวกแก่ก่ ารปฏิิบััติงิ านของเจ้า้ หน้้าที่ด�่ ับั เพลิิง และหน่่วยงานอื่�่น ๆ ที่่เ� กี่�ยวข้้อง
4.5.8 แนะนำ�ำ ประชาชน เจ้า้ ของ หรืือผู้้�ดูแลบ้า้ นในการช่ว่ ยกันั ดับั เพลิงิ เช่น่ การตัดั กระแส
ไฟฟ้้า การทุุบกระจก เปิิดหน้้าต่่างประตูู หรืือเพื่่�อระบายอากาศให้้สามารถเข้้าไปยัังจุุดต้้นเพลิิงและสะดวก
ในการค้น้ ทรัพั ย์์สินิ
4.5.9 จััดการจราจรอำ�ำ นวยความสะดวกและชี้�เส้้นทางให้้รถดัับเพลิิงเข้้าไปยัังที่�่เกิิดเหตุุ
ได้้สะดวกรวดเร็ว็ ที่�ส่ ุุด
4.5.10 ช่ว่ ยเหลืือประชาชนบางกรณีที ี่�จ่ ำ�ำ เป็น็ เช่น่ ผู้้ไ� ด้ร้ ับั บาดเจ็็บ ผู้้�พลััดหลง เป็็นต้น้
4.5.11 หากมีผี ู้�ไ้ ด้้รับั บาดเจ็บ็ ให้ท้ ำำ�การปฐมพยาบาลเบื้้อ� งต้น้ ตามความเหมาะสม แล้ว้ รีบี
นำำ�ส่่งโรงพยาบาลทัันทีี แต่่ถ้้ามีีผู้�้เสีียชีีวิิตในที่�่เกิิดเหตุุให้้ช่่วยกัันประชาชนและผู้�้ที่�่ไม่่เกี่�ยวข้้องไม่่ให้้เข้้าไป
ในบริิเวณที่เ�่ กิดิ เหตุุ
4.5.12 ช่ว่ ยดููแลทรัพั ย์์สิินของประชาชน เพื่่�อป้อ้ งกันั มิิให้ผ้ ู้้�อื่น� หยิบิ ฉวยไป
112
4.5.13 เมื่�่อเพลิิงสงบให้้อำ�ำ นวยความสะดวกแก่่รถดัับเพลิิง ที่�่จะถอนกำ�ำ ลัังออกจาก
ที่เ�่ กิดิ เหตุุ
4.5.14 ทำ�ำ หน้า้ ที่ร่� ักั ษาสถานที่เ่� กิดิ เหตุมุ ิใิ ห้ม้ ีผี ู้้ใ� ดเข้า้ ไปรื้้อ� ค้น้ ทรัพั ย์ส์ ินิ ในที่เ�่ กิดิ เหตุจุ นกว่า่
ผู้้�ชำ�ำ นาญการด้้านพิิสููจน์์หลัักฐาน หรืือผู้้�เกี่�ยวข้้อง หรืือพนัักงานสอบสวนเข้้าไปตรวจสอบที่่�เกิิดเหตุุเสร็็จสิ้�น
เรียี บร้้อย จึงึ อนุญุ าตให้้ประชาชนเข้้าไปได้้
4.6 เหตุุพบวัตั ถุตุ ้้องสงสัยั หรืือวััตถุุระเบิิด
4.6.1 รีีบไปที่�่เกิิดเหตุุ และรายงานเหตุุให้้พนัักงานสอบสวนและหััวหน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็็ว
4.6.2 กันั ประชาชนให้อ้ อกห่า่ งจากวัตั ถุรุ ะเบิดิ หรืือวัตั ถุตุ ้อ้ งสงสัยั ให้ม้ ากที่ส่� ุดุ อย่า่ แตะต้อ้ ง
วัตั ถุรุ ะเบิดิ หรืือวัตั ถุุต้้องสงสััย และห้า้ มเคลื่�่อนย้า้ ยโดยเด็ด็ ขาด
4.6.3 อย่่าใช้้วิิทยุุรัับส่่ง ใกล้้วััตถุุระเบิิดหรืือวััตถุุต้้องสงสััยเพราะวััตถุุระเบิิดบางชนิิด
จุุดระเบิิดด้ว้ ยคลื่น่� ไฟฟ้้า
4.6.4 จััดหายางรถยนต์์มาวางครอบไว้้รอบวััตถุุระเบิิดหรืือวััตถุุต้้องสงสััย 3-4 ชั้้�น
เพื่อ�่ เป็็นการลดความรุุนแรงเมื่�อ่ ระเบิิด
4.6.5 ถ้า้ อยู่�ในที่่อ� ับั เช่น่ ในบ้า้ นหรืืออาคาร ให้้เปิดิ ประตูู หน้า้ ต่่าง เพื่อ่� ลดความรุนุ แรง
หากมีกี ารระเบิดิ
4.6.6 จััดเตรีียมเชืือกกั้�นบริิเวณโดยรอบที่�่พบวััตถุุระเบิิดหรืือวััตถุุต้้องสงสััย เพื่่�อป้้องกััน
ผู้�้ไม่่เกี่ �ยวข้้องเข้้าไปยุ่่�งหรืือเข้้าใกล้้วััตถุุดัังกล่่าว หากพบวััตถุุพยานให้้ทำำ�เครื่�่องหมาย หรืือสััญลัักษณ์์ไว้้
และแจ้ง้ ให้พ้ นัักงานสอบสวนทราบ
4.6.7 ประเมินิ สถานการณ์ ์ พิจิ ารณาแก้ไ้ ขปัญั หา ขอรับั การสนับั สนุนุ หรืือประสานงานกับั
หน่่วยงานที่�เ่ กี่ย� วข้้อง บันั ทึกึ ภาพสถานที่่�เกิดิ เหตุแุ ละรายงานเหตุุการณ์เ์ บื้้�องต้น้
4.6.8 สอบถามหาเจ้้าของวััตถุตุ ้อ้ งสงสััย หากไม่ม่ ีผี ู้้ใ� ดแสดงตนเป็็นเจ้า้ ของ ให้ส้ ันั นิษิ ฐาน
ไว้้ก่่อนว่า่ วัตั ถุตุ ้้องสงสััยนั้้�น อาจเป็น็ วััตถุรุ ะเบิดิ
4.6.9 สอบถามพยานในที่เ่� กิดิ เหตุ ุ หรืือผู้เ้� ห็น็ เหตุกุ ารณ์ ์ พร้อ้ มจดชื่อ่� -สกุลุ หมายเลขโทรศัพั ท์์
4.6.10 แจ้ง้ ศููนย์ว์ ิทิ ยุใุ ห้แ้ จ้ง้ ผู้�้ บังั คับั บัญั ชาทราบ พร้อ้ มขอกำำ�ลังั สนับั สนุนุ และให้ศ้ ููนย์ว์ ิทิ ยุุ
ประสานหน่ว่ ยเก็บ็ กู้�้ วััตถุุระเบิดิ (EOD) มายังั ที่่เ� กิดิ เหตุโุ ดยแจ้ง้ รายละเอียี ดของวัตั ถุตุ ้อ้ งสงสัยั ดังั กล่า่ วให้ท้ ราบ
ด้ว้ ย เช่่น ขนาด รููปร่า่ ง หรืือมีเี สีียงการทำำ�งานของนาฬิกิ า หรืือมีสี ายไฟฟ้้า ฯลฯ
4.6.11 เตรีียมเส้้นทางเข้้าออกสำ�ำ หรัับเจ้้าหน้า้ ที่ท�่ ี่�เ่ กี่�ยวข้้องและผู้้�บัังคัับบััญชา
4.6.12 แจ้ง้ เตืือนให้ผ้ ู้อ้� ยู่�ในบริเิ วณที่เ่� กิดิ เหตุเุ พิ่่ม� ความระมัดั ระวังั อันั ตรายต่า่ ง ๆ ที่อ�่ าจจะ
เกิิดขึ้�นในแต่ล่ ะเหตุุการณ์์
4.6.13 รายงานเหตุุการณ์์โดยสัังเขปให้้ผู้�้ บัังคัับบััญชาหรืือพนัักงานสอบสวนที่�่มาถึึง
ที่เ่� กิิดเหตุทุ ราบ
113
4.7 เหตุรุ ะเบิิด
4.7.1 รีบี ไปที่่เ� กิดิ เหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้พ้ นัักงานสอบสวน และหััวหน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็็ว
4.7.2 ขณะเดิินทางไปที่�่เกิิดเหตุุ ให้้สัังเกตยานพาหนะบุุคคลต้้องสงสััยที่่�มุ่�งออกมาจาก
ที่�เ่ กิิดเหตุุ เพราะอาจเป็็นคนร้า้ ยที่�จ่ ะหลบหนีี
4.7.3 เตรียี มเชืือกกั้น� ประชาชนและผู้�้ไม่่เกี่�ยวข้อ้ งไม่ใ่ ห้เ้ ข้้าไปยัังที่เ่� กิดิ เหตุุ
4.7.4 รักั ษาสภาพที่่เ� กิิดเหตุุโดยรอบ ทั้้�งในทางดิ่�งและทางราบ
4.7.5 อย่า่ แตะต้้องเคลื่่อ� นย้า้ ยวัตั ถุใุ ด ๆ เช่่น ศพ ทรััพย์ส์ ินิ เศษโลหะ เศษกระจกที่�่ตกอยู่�
ในที่�เ่ กิดิ เหตุ ุ รวมทั้้ง� ห้า้ มมิใิ ห้้ผู้�้ไม่่ใช่พ่ นัักงานสอบสวนเข้า้ ไปแตะต้้องวัตั ถุดุ ังั กล่า่ ว
4.7.6 จััดพื้้�นที่่ใ� ห้น้ ักั ข่่าว สื่่�อมวลชน ช่า่ งภาพ อยู่�ในบริเิ วณที่�ป่ ลอดภััย
4.7.7 สดัับรัับฟังั ข่่าวสารจากประชาชนที่่ม� าดููเหตุุการณ์์
4.7.8 แจ้ง้ ศููนย์ว์ ิิทยุุให้แ้ จ้้งผู้้�ชำ�ำ นาญการวััตถุรุ ะเบิดิ มาทำ�ำ การตรวจสอบที่เ�่ กิิดเหตุโุ ดยเร็ว็
4.7.9 กรณีสี ถานที่เ�่ กิดิ เหตุรุ ะเบิดิ เป็น็ สถานที่ส�่ ำำ�คัญั หรืือบ้า้ นบุคุ คลสำ�ำ คัญั และการระเบิดิ
มิไิ ด้เ้ ป็น็ อันั ตรายต่อ่ บุคุ คลสำำ�คัญั ให้ร้ ีบี เข้า้ ทำำ�การอารักั ขาบุคุ คลสำำ�คัญั โดยขอกำ�ำ ลังั สนับั สนุนุ จากหัวั หน้า้ สายตรวจ
โดยเร็็ว
4.7.10 หากมีีผู้�้ได้้รัับบาดเจ็็บให้้ช่่วยปฐมพยาบาลเบื้้�องต้้นตามความเหมาะสม แล้้วรีีบ
นำำ�ส่่งโรงพยาบาลใกล้้เคีียงโดยเร็ว็ ที่ส่� ุุด
4.8 เหตุพุ ยายามฆ่า่ ตัวั ตาย
4.8.1 รีบี ไปยังั สถานที่เ�่ กิดิ เหตุโุ ดยเร็ว็ และรีบี รายงานเหตุใุ ห้ห้ ัวั หน้า้ สายตรวจทราบโดยเร็ว็
4.8.2 ระหว่า่ งรอผู้้�บังั คับั บัญั ชาให้้พยายามประวิงิ เวลาผู้ท้� ี่จ�่ ะฆ่า่ ตัวั ตายโดยสอบถามข้อ้ มููล
เบื้้อ� งต้น้ และสาเหตุทุ ี่จ�่ ะฆ่า่ ตัวั ตายเพื่อ�่ ให้ผ้ ู้�้ บังั คับั บัญั ชาได้ท้ ราบ ห้า้ มใช้ก้ ิริ ิยิ าวาจาอันั เป็น็ การยั่่ว� ยุใุ ห้ร้ ีบี ตัดั สินิ ใจ
ฆ่า่ ตััวตาย
4.8.3 ซัักถาม หาข้้อมููลบุุคคลที่่�ผู้�้ที่�่จะฆ่่าตััวตายให้้ความเคารพ ไว้้วางใจ หรืืออยากพบ
และแจ้้งให้้ผู้้�บัังคัับบััญชาทราบ เพื่่�อหาทางติดิ ต่อ่ ให้บ้ ุุคคลนั้้�น ๆ มาช่่วยในการเจรจา
4.8.4 ไม่่ควรเข้้าช่ว่ ยเหลืือผู้�้ พยายามฆ่า่ ตัวั ตายโดยพลการเด็็ดขาด
4.8.5 กรณีีที่่�ผู้้�พยายามฆ่่าตััวตายกำ�ำ ลัังลงมืือทำำ�ร้้ายตนเอง ให้้พิิจารณาว่่าเข้้าช่่วยแล้้ว
ไม่่เป็็นอัันตรายก็็ให้้เข้้าขััดขวาง แต่่หากพิิจารณาแล้้วว่่ามีีอัันตรายต่่อตำ�ำ รวจและผู้�้ที่่�จะฆ่่าตััวตายด้้วยก็็ให้้
ปิิดล้้อมที่่�เกิิดเหตุุ กัันคนเข้า้ -ออก แล้ว้ ขอกำำ�ลังั สนับั สนุุน
4.9 เหตุุจับั ตััวประกััน
4.9.1 รีบี ไปยังั ที่เ่� กิดิ เหตุแุ ล้ว้ หาข้อ้ มููลเบื้้อ� งต้น้ จากพยานในที่เ�่ กิดิ เหตุวุ ่า่ ตัวั ประกันั เป็น็ ใคร
จำำ�นวนเท่่าใด อยู่�ในสภาพอย่่างไร คนร้้ายเป็็นใคร จำ�ำ นวนเท่่าใด ความต้้องการ อาวุุธที่่�ใช้้ สถานที่�่เกิิดเหตุุ
เป็็นอย่่างไรพร้้อมจด ชื่�่อสกุุล หมายเลขโทรศััพท์์ สอบถามรายละเอีียดข้้อมููลของคนร้้ายในเบื้้�องต้้นเพื่�่อเป็็น
ข้อ้ มููลให้้ชุุดเจรจาต่อ่ รอง ข้อ้ เรียี กร้้องของคนร้้าย ประเมินิ อาการและสภาพจิติ ใจของคนร้า้ ย
114
4.9.2 ประเมิินสถานการณ์์ พิิจารณาแก้้ไขปััญหา รายงานให้้ผู้้�บัังคัับบััญชาทราบ
และขอกำำ�ลัังสนัับสนุุนการปฏิิบััติิ หรืือประสานงานกัับหน่่วยงานที่�่เกี่ �ยวข้้อง บัันทึึกภาพสถานที่�่เกิิดเหตุุ
และรายงานเหตุกุ ารณ์เ์ บื้้�องต้น้
4.9.3 ปิิดกั้�นและรัักษาสถานที่่�เกิิดเหตุุเบื้้�องต้้น ไม่่แตะต้้องและเคลื่่�อนย้้ายวััตถุุพยาน
โดยเด็ด็ ขาด รวมทั้้ง� ห้า้ มผู้ไ้� ม่เ่ กี่ย� วข้อ้ งเข้า้ ไปในที่เ่� กิดิ เหตุ ุ หากพบวัตั ถุพุ ยานให้แ้ จ้ง้ เจ้า้ หน้า้ ที่ต�่ ำ�ำ รวจหรืือผู้ม้� ีหี น้า้ ที่่�
เกี่ย� วข้อ้ งทราบ
4.9.4 ห้้ามใช้ก้ ิิริิยาวาจาอัันเป็น็ การยั่่ว� ยุคุ นร้้าย
4.9.5 ไม่่ควรตััดสิินใจเข้้าช่่วยตััวประกัันด้้วยตนเอง เว้้นแต่่เห็็นว่่าภยัันตรายนั้้�นใกล้้จะถึึง
ตัวั ประกััน ผู้�้อื่�น หรืือเจ้้าหน้า้ ที่่ต� ำำ�รวจ
4.9.6 ระหว่่างที่่�รอผู้้�บัังคัับบััญชาให้้เจรจาพููดคุุยกัับคนร้้าย และพยายามให้้คนร้้าย
และตััวประกัันอยู่�ในพื้้น� ที่่�จำ�ำ กััดและห้้ามเคลื่�่อนที่่�
4.9.7 กรณีีคนร้้ายยื่่�นข้้อเรีียกร้้อง ห้้ามให้้อาวุุธปืืนและยานพาหนะโดยเด็็ดขาด
และอย่่าตกลงรัับเงื่�อนไขของคนร้้ายโดยพลการ
4.9.8 ประชาสััมพัันธ์์โดยใช้้เครื่่�องขยายเสีียงหรืือวิิธีีการอื่่�นใดเพื่่�อขอความร่่วมมืือ
ให้ป้ ระชาชนที่พ่� ัักอาศัยั หรืืออยู่�บริิเวณใกล้้ที่่�เกิิดเหตุไุ ด้ร้ ัับรู้้�สถานการณ์์ และใช้้ความระมัดั ระวังั
4.9.9 เมื่อ�่ ผู้้�บัังคัับบัญั ชาหรืือพนัักงานสอบสวนมาถึึงให้้รายงานเหตุกุ ารณ์ใ์ ห้ท้ ราบ
4.10 เหตุชุ ุมุ นุุมประท้้วง
4.10.1 รีบี ไปที่เ�่ กิดิ เหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้ผ้ ู้้�บัังคับั บััญชาทราบโดยเร็็ว
4.10.2 หาข่่าว ข้้อมููลเบื้้�องต้้นเกี่�ยวกัับการชุุมนุุมประท้้วง เพื่่�อให้้ทราบว่่ากลุ่่�มผู้�้ ชุุมนุุม
มาจากที่�ใ่ ด จำำ�นวนเท่า่ ใด ใครเป็็นแกนนำำ� มีีข้้อเรียี กร้้องอะไร
4.10.3 อำำ�นวยความสะดวกการจราจรเบื้้อ� งต้น้ และจัดั ให้ผ้ ู้�้ ชุมุ นุมุ อยู่�ในบริเิ วณที่เ�่ หมาะสม
ไม่่สร้้างปััญหาด้า้ นการจราจร และความเดืือดร้อ้ นต่่อผู้�้อื่�น
4.10.4 ประสานผู้�้ดูแลหรืือเจ้้าของสถานที่�่ที่�่อยู่�ในบริิเวณใกล้้เคีียงสถานที่่�ชุุมนุุมให้้ดููแล
สถานที่ข�่ องตนเอง
4.10.5 ควบคุมุ สถานการณ์จ์ นกว่่าผู้้�บัังคัับบััญชาจะเข้า้ มาสั่ง� การแทน
4.11 เหตุบุ ุุกรุุก/คนร้้ายเข้้าบ้้าน
4.11.1 รีีบไปที่่�เกิิดเหตุุ และรายงานให้้พนัักงานสอบสวนและหััวหน้้าสายตรวจทราบ
โดยเร็ว็
4.11.2 ตรวจสอบดููว่า่ คนร้า้ ยยังั อยู่�ในบริเิ วณบ้า้ นที่เ่� กิดิ เหตุหุ รืือไม่ ่ ถ้า้ เชื่อ่� ว่า่ คนร้า้ ยยังั อยู่�
ในที่เ่� กิดิ เหตุุ ให้ร้ ายงานหัวั หน้า้ สายตรวจเพื่อ�่ จัดั กำ�ำ ลังั สนับั สนุนุ ในการปิดิ ล้อ้ มบ้า้ นที่เ�่ กิดิ เหตุ ุ หาข้อ้ มููลเกี่ย� วกับั
ตำ�ำ หนิริ ููปพรรณ จำ�ำ นวนคนร้า้ ย อาวุธุ และดำำ�เนินิ การจับั กุมุ หากคนร้า้ ยหลบหนีี ให้ส้ อบถามรายละเอียี ดเกี่ย� วกับั
ตำ�ำ หนิิรููปพรรณ จำำ�นวนคนร้า้ ย อาวุธุ ยานพาหนะ เส้้นทางหลบหนีี และแจ้้งสกััดจัับทัันทีี
115
4.11.3 ตรวจสอบว่่าผู้�้เสีียหายถููกทำำ�ร้้ายหรืือไม่่ ถ้้าถููกทำ�ำ ร้้ายและได้้รัับบาดเจ็็บให้้ทำำ�
การปฐมพยาบาลเบื้้อ� งต้น้ ตามความเหมาะสม แล้ว้ รีบี นำำ�ส่ง่ โรงพยาบาลใกล้เ้ คียี งโดยเร็ว็ ที่ส�่ ุดุ ถ้า้ มีผี ู้เ้� สียี ชีวี ิติ แล้ว้
ห้้ามมิิให้เ้ คลื่�อ่ นย้า้ ยศพเป็น็ อันั ขาด พร้้อมทั้้ง� กัันประชาชนผู้ไ�้ ม่่เกี่�ยวข้้องไม่่ให้้เข้้าไปในบริิเวณที่เ�่ กิิดเหตุุ
4.12 เหตุเุ มาสุุรา/เมายาเสพติิด/บุคุ คลวิิกลจริิต
4.12.1 รีีบไปที่�เ่ กิดิ เหตุุ และรายงานเหตุใุ ห้ห้ ััวหน้้าสายตรวจทราบโดยเร็็ว
4.12.2 ตรวจสอบดููว่่าผู้�้เมาสุุรา/เมายาเสพติิด/บุุคคลวิิกลจริิต อยู่�ในสภาวะที่่�สามารถ
ควบคุุมตนเองได้้หรืือไม่่ สามารถพููดคุุยสื่�่อสารกัันได้้หรืือไม่่ มีีพฤติิกรรมที่่�รุุนแรง และมีีการใช้้อาวุุธหรืือไม่่
ถ้้าอยู่�ในสภาวะที่ไ่� ม่่สามารถควบคุุมได้้ ให้้ใช้้ความระมััดระวััง แล้้วแจ้ง้ ขอกำำ�ลัังสนัับสนุนุ
4.12.3 ตรวจสอบว่่ามีีผู้�้ใดถููกทำำ�ร้้ายหรืือไม่่ ถ้้าถููกทำำ�ร้้ายและได้้รัับบาดเจ็็บให้้ทำ�ำ การ
ปฐมพยาบาลเบื้้�องต้้นตามความเหมาะสม แล้้วรีีบนำ�ำ ส่่งโรงพยาบาลใกล้้เคีียงโดยเร็็วที่�่สุุด ถ้้ามีีผู้�้เสีียชีีวิิตแล้้ว
ห้า้ มมิิให้้เคลื่�่อนย้า้ ยศพเป็น็ อันั ขาด และแจ้้งให้้พนักั งานสอบสวนทราบ
4.12.4 กรณีผี ู้เ้� มาสุรุ า/บุคุ คลวิกิ ลจริติ ไม่ไ่ ด้ท้ ำ�ำ ร้า้ ยผู้ใ้� ด และเห็น็ ว่า่ อยู่�ในระดับั ที่ค่� วบคุมุ ได้้
ให้ญ้ าติินำ�ำ ตัวั ไปสงบสติอิ ารมณ์์ พร้อ้ มทั้้ง� แนะนำ�ำ ให้้ญาติินำำ�ตัวั บุุคคลวิิกลจริิตไปตรวจรัักษา
4.12.5 กรณีีผู้้�เมาสุุรา/บุุคคลวิิกลจริิต มีีพฤติิกรรมที่�่จะก่่อเหตุุรุุนแรง ให้้นำำ�ตััวมาใน
ที่ป�่ ลอดภััย สำ�ำ หรัับบุคุ คลวิกิ ลจริติ ให้แ้ จ้ง้ พนักั งานสอบสวนนำ�ำ ตัวั ส่ง่ เข้า้ รับั การบำ�ำ บัดั ณ โรงพยาบาลที่่�มีีหน้า้ ที่่�
ในการตรวจรักั ษาต่่อไป
4.12.6 กรณีีผู้้�เมายาเสพติิด ให้้นำำ�ตััวไปตรวจสารเสพติิด และดำำ�เนิินการตามกฎหมาย
ต่่อไป
117
บทที่่� ๘
กฎหมายที่่�เกี่ย�่ วข้้อง
วัตั ถุปุ ระสงค์์การเรีียนรู้้�ประจำำ�บท
๑. เพื่อ�่ ให้้นัักเรีียนนายสิบิ ตำำ�รวจมีีความรู้�้เกี่ย� วกับั กฎหมายที่�เ่ กี่ย� วข้้องในหน้้าที่�ส่ ายตรวจ
๒. เพื่�อ่ ให้้นัักเรีียนนายสิบิ ตำ�ำ รวจมีคี วามเข้้าใจเกี่ย� วกัับกฎหมายที่เ�่ กี่ย� วข้อ้ งในหน้า้ ที่ส่� ายตรวจ
๓. เพื่่�อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำำ�รวจนำำ�ความรู้�้เกี่�ยวกัับกฎหมายที่่�เกี่�ยวข้้องในหน้้าที่�่สายตรวจไป
ปฏิิบัตั ิิใช้ไ้ ด้ถ้ ูกู ต้อ้ ง และบรรลุุวััตถุุประสงค์ข์ องทางราชการ
ส่ว่ นนำ�ำ
ตำ�ำ รวจสายตรวจจะต้้องทำ�ำ หน้้าที่�่ด้้านป้้องกัันอาชญากรรม แต่่การปฏิิบััติิจะมีีประสิิทธิิภาพและ
ประสิทิ ธิผิ ลเพียี งใดนั้้น� ขึ้้น� อยู่่�กับั ความรอบรู้ใ�้ นเรื่อ�่ งที่เ่� กี่ย� วกับั การจับั กุมุ และการตรวจค้น้ ซึ่ง�่ ถืือได้ว้ ่า่ เป็น็ เครื่อ่� งมืือ
ที่่�สำำ�คััญที่่�กฎหมายให้้อำ�ำ นาจไว้้ ทั้้�งนี้้�เพราะการปฏิิบััติินอกจากจะเป็็นการกระทำ�ำ เพื่่�อให้้บรรลุุผลในด้้าน
การป้้องกัันแล้ว้ ยังั ต้อ้ งเป็็นการกระทำำ�ในลัักษณะที่ม�่ ิิให้บ้ ัังเกิิดผลร้้ายเกิดิ ขึ้น� กัับตััวผู้้�ปฏิบิ ัตั ิใิ นภายหลังั อีกี ด้ว้ ย
ดัังนั้้�น เพื่�่อให้้การปฏิิบััติิบรรลุุเป้้าหมาย ตำำ�รวจสายตรวจทุุกนายควรจะต้้องทราบหลัักกฎหมายที่่�เกี่�ยวกัับ
การปฏิิบััติิงาน
กฎหมายที่่เ� กี่ย�่ วข้้อง
สำำ�นักั งานตำำ�รวจแห่ง่ ชาติไิ ด้จ้ ัดั องค์ก์ ร โดยแบ่ง่ ออกเป็น็ หน่ว่ ยงานประเภทต่า่ ง ๆ หลายหน่ว่ ยงาน
มีหี น้า้ ที่ร่� ับั ผิดิ ชอบแตกต่า่ งกันั ไป แต่ไ่ ม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ตำำ�รวจอยู่�ในหน่ว่ ยงานใดอำ�ำ นาจหน้า้ ที่ข�่ องตำำ�รวจที่ไ�่ ม่ส่ ามารถ
หลีีกเลี่ �ยงได้้ คืือ หน้้าที่่�รัักษาความสงบเรีียบร้้อยของประชาชนภายในราชอาณาจัักรและหน้้าที่�่ป้้องกัันมิิให้้มีี
ผู้ล�้ ะเมิดิ กฎหมายมหาชน และถ้า้ มีผี ู้ใ�้ ดละเมิดิ ก็ม็ ีอี ำ�ำ นาจหน้า้ ที่ส�่ ืืบสวนจับั กุมุ ตรวจค้น้ ปราบปรามนำ�ำ ตัวั ผู้ก�้ ระทำ�ำ ผิดิ
มาดำำ�เนินิ คดีตี ามสมควรแก่ค่ วามผิดิ
ความผิิดทางอาญานั้้น� ได้้แก่่ บรรดาความผิิดที่่�กระทำำ�ต่่อรััฐ หรืือเป็็นการเสีียหายแก่่ประชาชน
ซึ่ง�่ กฎหมายส่ว่ นอาญาได้บ้ ัญั ญัตั ิโิ ทษไว้อ้ าจหนักั บ้า้ งเบาบ้า้ ง แล้ว้ แต่ล่ ักั ษณะของความผิดิ ที่ส่� ำ�ำ คัญั และไม่ส่ ำ�ำ คัญั
คดีชี นิดิ นี้้แ� ม้้ยังั ไม่ม่ ีผี ู้้ใ� ดร้อ้ งทุกุ ข์ห์ ากตำ�ำ รวจทราบเหตุ ุ ก็เ็ ป็น็ หน้า้ ที่โ�่ ดยตรงของตำ�ำ รวจที่จ�่ ะทำ�ำ การสืืบสวนจับั กุุม
ตามหน้้าที่�่โดยทัันทีี นอกจากกฎหมายได้้แยกความผิิดในทางอาญาออกเป็็นความผิิดต่่อส่่วนตััว ซึ่�่งความผิิด
ชนิิดนี้้�เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจจะมีีอำำ�นาจจัับกุุมได้้ก็็ต่่อเมื่�่อเจ้้าทุุกข์์หรืือผู้้�เสีียหายได้้มาร้้องขอให้้จัับกุุม ฉะนั้้�น
ก่่อนที่�่ตำำ�รวจจะเข้้าจััดการกัับผู้้�กระทำ�ำ ความผิิดในเรื่่�องใด จึึงมีีความจำ�ำ เป็็นที่่�จะต้้องทราบเสีียก่่อน ความผิิด
ที่่�เกิิดขึ้�นนั้้�นเป็็นความผิิดอาญาหรืือแพ่่ง เฉพาะความผิิดอาญานั้้�นต้้องทราบให้้ละเอีียดด้้วยว่่าเป็็นความผิิด
อัันเป็น็ อาญาแผ่น่ ดิินหรืือเป็น็ ความผิิดส่ว่ นตััว แล้้วต้้องจััดการให้ถ้ ูกู ต้้องกัับรููปเรื่�่องนั้้�น ๆ
หน้า้ ที่อ�่ ันั ถืือว่า่ เป็น็ หลักั สำำ�คัญั ในราชการตำำ�รวจในเวลาปกติใิ นส่ว่ นที่เ�่ กี่ย� วกับั คดีนี ั้้น� คืือการรักั ษา
ความสงบเรีียบร้้อยของประชาชนและป้้องกัันมิิให้้มีีผู้้�ละเมิิดกฎหมายมหาชน สำ�ำ นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิ
จึงึ กำำ�หนดอำ�ำ นาจหน้า้ ที่่�ของตำำ�รวจในส่่วนที่เ�่ กี่ย� วกับั กรณีอี าญาไว้ด้ ัังต่่อไปนี้้�
1) ตำ�ำ รวจได้้รัับมอบหมายให้้มีีหน้้าที่่�รัับผิิดชอบในการปฏิิบััติิหน้้าที่่�ตามประมวลกฎหมาย
วิธิ ีีพิจิ ารณาความอาญา และตามกฎหมายอื่น�่ อันั เกี่ย� วกับั ความผิดิ ในกรณีคี ดีอี าญาในเขตพื้้�นที่�ต่ ามที่�ก่ ำำ�หนดไว้้
ให้้แล้้ว ให้้ปฏิบิ ััติิงานตามอำำ�นาจและหน้า้ ที่่ข� องตนโดยเคร่ง่ ครัดั
118
2) ตำ�ำ รวจโดยทั่่ว� ๆ ไป แม้้ตามปกติิจะไม่ม่ ีีเขตอำ�ำ นาจหรืือเขตพื้้น� ที่�ต่ ้้องรัับผิิดชอบในการระงัับ
ปราบปรามผู้ก�้ ระทำ�ำ ผิดิ คดีอี าญาโดยตรง หรืือเป็น็ การปฏิบิ ััติงิ านนอกเขตอำ�ำ นาจหรืือเขตพื้้�นที่ซ่� ึ่่ง� ตนรับั ผิดิ ชอบ
โดยตรงก็็ตาม หากมีีเหตุุเกิิดขึ้�นซึ่่�งอยู่�ในลัักษณะที่่�จะต้้องรีีบระงัับปราบปรามก็็ต้้องปฏิิบััติิตามความจำ�ำ เป็็น
แก่ก่ รณีี เช่น่ รีบี ระงับั หรืือป้อ้ งกันั มิใิ ห้เ้ หตุนุ ั้้น� ลุกุ ลามร้า้ ยแรงขึ้น� หรืือเมื่อ�่ มีเี หตุเุ กิดิ ขึ้น� ซึ่ง�่ หน้า้ ก็ต็ ้อ้ งรีบี ติดิ ตามตัวั
ผู้�้กระทำำ�ผิิดเพื่�่อจัับกุุมโดยกระชั้�นชิิด เป็็นต้้น ตำำ�รวจทุุกคนต้้องรีีบดำ�ำ เนิินการในเรื่�่องนั้้�น ๆ ตามอำำ�นาจ
และหน้า้ ที่�โ่ ดยทัันทีี จะละเว้้นเสีียหายได้ไ้ ม่่
อำำ�นาจหน้า้ ที่ใ�่ นเรื่อ�่ งดังั กล่า่ ว เป็น็ ภารกิจิ ส่ว่ นหนึ่่ง� ของตำ�ำ รวจสายตรวจในฐานะเป็น็ บุคุ คลที่ไ�่ ด้ร้ ับั
มอบหมายให้้ทำ�ำ หน้้าที่่�ด้้านป้้องกัันอาชญากรรม แต่่การปฏิิบััติิจะมีีประสิิทธิิภาพและประสิิทธิิผลเพีียงใดนั้้�น
ขึ้น� อยู่่�กับั ความรอบรู้ใ�้ นเรื่�่องที่่�เกี่�ยวกัับการจับั กุุมและการตรวจค้้น ซึ่ง�่ ถืือได้ว้ ่า่ เป็น็ เครื่อ่� งมืือที่่�สำ�ำ คัญั ที่ก�่ ฎหมาย
ให้้อำำ�นาจไว้้ รวมทั้้�งการรู้�้ จัักนำำ�เอาเครื่�่องมืือดัังกล่่าวไปใช้้ให้้เกิิดประโยชน์์ในทางปฏิิบััติิอย่่างแท้้จริิง ทั้้�งนี้้�
เพราะการปฏิิบััติินอกจากจะเป็็นการกระทำ�ำ เพื่่�อให้้บรรลุุผลในด้้านการป้้องกัันแล้้ว ยัังต้้องเป็็นการกระทำำ�
ในลัักษณะที่่�มิิให้้บัังเกิิดผลร้า้ ยเกิิดขึ้น� กับั ตััวผู้้�ปฏิบิ ััติิในภายหลังั อีีกด้้วย
ดัังนั้้น� เพื่่�อให้้การปฏิิบัตั ิบิ รรลุเุ ป้้าหมาย ตำำ�รวจสายตรวจทุุกนายควรจะต้อ้ งทราบหลัักกฎหมาย
ที่เ�่ กี่�ยวกัับการปฏิิบัตั ิงิ าน ดัังจะกล่า่ วต่่อไปนี้้�
1. การจัับ
1.1 เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจจะจัับผู้ใ�้ ดโดยไม่่มีหี มายจับั หรืือคำ�ำ สั่่ง� ของศาลไม่่ได้้ เว้น้ แต่่
1.1.1 เมื่�่อบุุคคลนั้้น� ได้้กระทำ�ำ ความผิดิ ซึ่ง�่ หน้้าตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 80
(1) ความผิดิ ซึ่�ง่ หน้า้ นั้้น� ได้้แก่่ ความผิิดซึ่ง�่ หน้้ากำำ�ลังั กระทำ�ำ หรืือพบในอาการ
ซึ่�ง่ แทบจะไม่่มีคี วามสงสััยเลยว่า่ เขาได้ก้ ระทำำ�ผิิดมาแล้้วสด ๆ
(2) แต่่ยัังมีีกรณีีที่่�กฎหมายให้้ถืือว่่าเป็็นความผิิดซึ่�่งหน้้าได้้เช่่นกัันหากเป็็น
ความผิิดอาญาที่่�ระบุุไว้้ตามบัญั ชีีท้้าย ป.วิิอาญา กล่า่ วคืือ
- เมื่่อ� พบบุุคคลหนึ่่�งถููกไล่่จัับดั่ง� ผู้้ก� ระทำำ�โดยมีเี สียี งร้อ้ งเอะอะ
- เมื่�่อพบบุุคคลหนึ่่�งแทบจะทัันทีีทัันใด หลัังจากกระทำ�ำ ผิิดในถิ่่�นแถว
ใกล้เ้ คียี งกับั ที่เ่� กิดิ เหตุนุ ั้้น� และมีสีิ่ง� ที่ไ�่ ด้ม้ าจากการกระทำำ�ผิดิ หรืือมีเี ครื่อ�่ งมืือ อาวุธุ หรืือวัตั ถุอุ ย่า่ งอื่น่� อันั สันั นิษิ ฐาน
ได้ว้ ่า่ ได้ใ้ ช้้ในการกระทำำ�ผิิด หรืือมีีร่่องรอยพิิรุุธเห็น็ ประจัักษ์์ที่�เ่ สื้อ� ผ้า้ หรืือเนื้้�อตัวั ของผู้้�นั้�น
1.1.2 เมื่อ่� พบบุคุ คลโดยมีพี ฤติกิ ารณ์อ์ ันั ควรสงสัยั ว่า่ น่า่ จะก่อ่ เหตุรุ ้า้ ยให้เ้ กิดิ ภัยั อันั ตราย
แก่บ่ ุุคคล หรืือทรััพย์ส์ ิินของผู้้�อื่�น โดยมีเี ครื่�อ่ งมืืออาวุุธ หรืือวััตถุุอย่า่ งอื่น�่ อัันสามารถใช้ใ้ นการกระทำ�ำ ผิิด
1.1.3 เมื่อ่� มีเี หตุจุ ะออกหมายจับั บุคุ คลนั้น� ตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 66 (2) แต่ม่ ีคี วามจำ�ำ เป็น็
เร่ง่ ด่ว่ นที่ไ�่ ม่อ่ าจขอให้ศ้ าลออกหมายจับั บุคุ คลนั้้น� ได้้ (เหตุทุ ี่จ่� ะออกหมายจับั ตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 66 (2) นั้้น�
เป็็นกรณีีเมื่่�อมีีพยานหลัักฐานตามสมควรว่่า บุุคคลใดน่่าจะได้้กระทำำ�ความผิิดอาญาและมีีเหตุุอัันควรเชื่่�อว่่า
จะหลบหนี ี หรืือไปยุ่่�งเหยิงิ กับั พยานหลักั ฐาน หรืือก่อ่ เหตุอุ ัันตรายประการอื่น่� ) เจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจจะจับั ได้น้ ั้้น�
จะต้้องมีีพยานหลัักฐานตามสมควรว่่าผู้้�นั้ �นน่่าจะกระทำำ�ความผิิดอาญาหรืือมีีเหตุุอัันควรเชื่่�อว่่าจะหลบหนีี
หรืือจะไปยุ่่�งเหยิิงกัับพยานบุุคคลนั้้�นได้้ทััน ทั้้�งนี้้�เป็็นไปตามบทบััญญััติิใน ป.วิิอาญา มาตรา 78 (3) ที่�่มุ่�ง
ประสงค์จ์ ะให้ห้ ลักั ประกันั สิทิ ธิเิ สรีภี าพแก่บ่ ุคุ คลโดยกำ�ำ หนดให้เ้ จ้า้ พนักั งานตามกฎหมายจะจับั กุมุ บุคุ คลใดนั้้น�
จะต้้องปรากฏหลัักฐานตามสมควรก่่อนจึึงจะจัับได้้ ดัังนั้้�นในกรณีีที่่�มีีผู้�้เสีียหายชี้ �ให้้จัับ หากเป็็นกรณีีที่่�ได้้มีี
119
การสืืบสวนสอบสวนจนปรากฏหลักั ฐานตามสมควรว่า่ ผู้ท้� ี่จ�่ ะถูกู จับั น่า่ จะได้ท้ ำ�ำ ความผิดิ อาญา และมีเี หตุอุ ันั ควร
เชื่อ่� ว่า่ จะหลบหนี ี หรืือจะไปยุ่่�งเหยิงิ กับั พยานหลักั ฐาน หรืือก่อ่ เหตุอุ ันั ตรายประการอื่น�่ ทั้้ง� เป็น็ กรณีจี ำ�ำ เป็น็ เร่ง่ ด่ว่ น
ที่ไ่� ม่่อาจขอให้ศ้ าลออกหมายจัับได้ท้ ัันทีี พนักั งานฝ่า่ ยปกครองหรืือตำำ�รวจก็็มีีอำำ�นาจจัับกุมุ ได้้ทันั ทีี โดยไม่่ต้้อง
มีหี มายจัับหรืือคำำ�สั่่ง� ของศาล แต่่ถ้้าเป็็นกรณีีที่�ย่ ัังไม่ไ่ ด้เ้ ริ่�มทำ�ำ การสืืบสวนสอบสวน เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจจะต้้อง
ตรวจสอบข้อ้ มููลหรืือหลักั ฐานจากผู้เ�้ สียี หายก่อ่ น หากปรากฏหลักั ฐานที่เ่� ชื่อ่� ถืือได้ต้ ามสมควรว่า่ ผู้ท�้ ี่จ่� ะถูกู จับั นั้้น�
น่่าจะได้้กระทำ�ำ ความผิิดทางอาญาและกำ�ำ ลัังจะหลบหนีี หรืือจะไปยุ่่�งเหยิิงกัับพยานหลัักฐาน หรืือก่่อเหตุุ
อัันตรายประการอื่�่น และไม่่มีีโอกาสที่่�จะขอให้้ศาลออกหมายจัับได้้ทััน เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจก็็มีีอำ�ำ นาจจัับกุุม
บุุคคลนั้้น� ได้้ โดยไม่่ต้้องมีหี มายจัับ
1.1.4 เป็น็ การจับั ผู้�้ ต้อ้ งหาหรืือจำำ�เลยที่ห่� นี ี หรืือจะหลบหนีไี ประหว่า่ งถูกู ปล่อ่ ยชั่ว� คราว
ตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 117 (เหตุุตาม ป.วิ.ิ อาญา มาตรา 117 นั้้น� เป็น็ กรณีีเมื่่อ� ผู้�้ ต้้องหาหรืือจำ�ำ เลยหนีีหรืือ
จะหลบหนีี กฎหมายให้อ้ ำ�ำ นาจเจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจที่พ่� บการกระทำำ�ดังั กล่า่ วมีอี ำ�ำ นาจจับั ผู้้�ต้อ้ งหาหรืือจำำ�เลยนั้้น� ได้้
แต่่ในกรณีีที่�่บุุคคลซึ่่�งทำ�ำ สััญญาประกัันหรืือเป็็นหลัักประกัันเป็็นผู้้�พบเห็็นการกระทำ�ำ ดัังกล่่าว อาจขอให้้
เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจที่่�ใกล้้ที่�่สุุดจัับผู้้�ต้้องหาหรืือจำ�ำ เลยได้้เอง ถ้้าไม่่สามารถขอความช่่วยเหลืือจากเจ้้าพนัักงาน
ตำำ�รวจได้้ทัันท่่วงทีี ก็็ให้้มีีอำำ�นาจจัับผู้้�ต้้องหาหรืือจำ�ำ เลยได้้เองแล้้วส่่งไปยัังพนัักงานฝ่่ายปกครองหรืือตำ�ำ รวจ
ที่ใ่� กล้ท้ ี่ส�่ ุดุ และให้เ้ จ้า้ พนักั งานนั้้น� รีบี จัดั ส่ง่ ผู้�้ ต้อ้ งหาหรืือจำ�ำ เลยไปยังั เจ้า้ พนักั งานหรืือศาล โดยคิดิ ค่า่ พาหนะจาก
บุุคคลซึ่่�งทำ�ำ สััญญาประกัันหรืือหลักั ประกัันนั้้น� )
1.2 การจัับนั้้�น เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจหรืือราษฎรซึ่่�งทำำ�การจัับต้้องแจ้้งแก่่ผู้้�ที่�่จะถููกจัับนั้้�นว่่า
เขาต้้องถููกจัับ แล้้วสั่�งให้้ผู้้�ถููกจัับไปยัังที่่�ทำำ�การของพนัักงานสอบสวนแห่่งท้้องที่่�ที่�่ถููกจัับพร้้อมด้้วยผู้�้ จัับทัันทีี
เว้น้ แต่ส่ ามารถนำ�ำ ไปที่ท่� ำำ�การพนักั งานสอบสวนผู้้�รับั ผิดิ ชอบได้ใ้ นขณะนั้้น� ให้น้ ำำ�ไปที่ท่� ำ�ำ การของพนักั งานสอบสวน
ผู้�้ รับั ผิดิ ชอบนั้้น� แต่่ถ้า้ จำำ�เป็็นก็็ให้้จับั ตััวได้้
1.3 ต้อ้ งแจ้ง้ ข้อ้ กล่า่ วหาให้ผ้ ู้�้ถููกจับั ทราบ หากมีหี มายจับั ให้แ้ สดงต่อ่ ผู้ถ�้ ูกู จับั และแจ้ง้ ด้ว้ ยว่า่
ผู้ถ�้ ูกู จับั มีสี ิทิ ธิทิ ี่จ่� ะให้ก้ ารหรืือไม่ใ่ ห้ก้ ารก็ไ็ ด้ ้ หากให้ก้ ารถ้อ้ ยคำำ�นั้้น� อาจใช้เ้ ป็น็ พยานหลักั ฐานในการพิจิ ารณาคดีไี ด้้
และผู้้�ถูกู จัับมีสี ิิทธิิที่�่จะพบและปรึึกษาทนายความ หรืือผู้้�ซึ่ง่� จะเป็็นทนายความได้้
โดยให้เ้ จ้้าพนัักงานตำำ�รวจพููดข้อ้ ความในลัักษณะต่่อไปนี้้�
ก. กรณีเี ป็น็ การจับั โดยไม่่มีีหมายจัับ
“ คุุณ (ท่่าน) ถููกจับั แล้้วในข้้อหา......................................................................................
คุณุ (ท่า่ น) มีสี ิทิ ธิทิ ี่่จ� ะให้ก้ ารหรืือไม่ใ่ ห้ก้ ารก็ไ็ ด้ ้ ถ้า้ คุณุ (ท่า่ น) ให้ก้ ารถ้อ้ ยคำ�ำ นั้้�นอาจใช้เ้ ป็น็ พยานหลักั ฐานในการ
พิจิ ารณาคดีีได้แ้ ละคุณุ (ท่่าน) มีสี ิิทธิทิ ี่่�จะพบและปรึกึ ษาทนายหรืือผู้้ซ� ึ่ง�่ จะเป็น็ ทนายความได้้
ข. กรณีีเป็็นการจับั โดยมีีหมายจับั หรืือคำำ�สั่่ง� ของศาล
“คุุณ (ท่่าน) ถููกจัับตามหมายจัับของศาล............ ที่�่ ............/25 วัันที่�่ ............
ในข้้อหา............คุุณ (ท่่าน) มีีสิิทธิิที่�่จะให้้การหรืือไม่่ให้้การก็็ได้้ ถ้้าคุุณ (ท่่าน) ให้้การถ้้อยคำ�ำ นั้้�นอาจใช้้เป็็น
พยานหลักั ฐานในการพิจิ ารณาคดีไี ด้แ้ ละคุณุ (ท่า่ น) มีสี ิทิ ธิทิ ี่จ่� ะพบและปรึกึ ษาทนายหรืือผู้ซ�้ ึ่ง�่ จะเป็น็ ทนายความได้”้
นอกจากนี้้� ให้เ้ จ้า้ พนักั งานผู้�้ จับั บันั ทึกึ เกี่ย� วกับั การแจ้ง้ สิทิ ธิดิ ังั กล่า่ วข้า้ งต้น้ ไว้ใ้ นบันั ทึกึ การจับั
ด้้วย โดยให้้ปรากฏข้้อความว่่า "ผู้้�จัับได้้แจ้้งให้้ผู้้�ถููกจัับทราบแล้้วว่่า ท่่านต้้องถููกจัับในข้้อหาดัังกล่่าว
และมีีสิิทธิิที่่�จะให้้การหรืือไม่่ได้้ให้้การก็็ได้้ ถ้้าให้้การถ้้อยคำ�ำ อาจใช้้เป็็นพยานหลัักฐานในการพิิจารณาคดีีได้้
120
และคุุณ (ท่่าน) มีีสิิทธิิที่�่จะพบและปรึึกษาทนายหรืือผู้้�ซึ่�่งจะเป็็นทนายความได้้” จากนั้้�นบัันทึึกคำ�ำ ให้้การ
ของผู้้�ต้้องหาลงในบัันทึึกการจับั
1.4 ถ้า้ ผู้ถ้� ูกู จับั ประสงค์จ์ ะแจ้ง้ ให้ญ้ าติหิ รืือผู้ซ้� ึ่ง่� ตนไว้ว้ างใจทราบถึงึ การจับั หากเป็น็ การสะดวก
และไม่่เป็็นการขััดขวางการจัับหรืือการควบคุุมผู้้�ถููกจัับหรืือทำำ�ให้้เกิิดความไม่่ปลอดภััยแก่่บุุคคลใด
ให้เ้ จ้้าพนักั งานอนุญุ าตให้้ผู้�้ถููกจับั ดำำ�เนิินการได้้ตามสมควรแก่ก่ รณีี
1.5 ให้เ้ จ้้าพนัักงานตำำ�รวจผู้้�จัับบันั ทึึกการจับั ไว้้ (ตามตััวอย่่างบันั ทึึกการจัับท้้ายนี้้)�
1.6 หากบุุคคลซึ่่�งจะถููกจัับขััดขวางหรืือจะขััดขวางการจัับ หรืือหลบหนีี หรืือพยายาม
จะหลบหนี ี ผู้้�ทำ�ำ การจับั มีีอำ�ำ นาจใช้ว้ ิธิ ีีหรืือการป้้องกันั ที่เ�่ หมาะสมแก่พ่ ฤติิการณ์แ์ ห่ง่ เรื่อ่� งในการจับั นั้้�น
1.7 เมื่อ�่ เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจผู้้�จับั หรืือราษฎรทำ�ำ การจับั เอาผู้ถ�้ ูกู จับั ไปถึงึ ที่ท�่ ำำ�การของพนักั งาน
สอบสวน ตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 83 (เจ้้าพนักั งานสอบสวนท้้องที่ท�่ ี่�ถ่ ูกู จัับหรืือพนักั งานสอบสวนผู้�้ รัับผิิดชอบ
แล้ว้ แต่ก่ รณี)ี แล้้วส่ง่ ผู้้�ถููกจัับแก่่เจ้้าพนักั งานตำ�ำ รวจของที่่�ทำ�ำ การของพนักั งานสอบสวนดัังกล่่าวเพื่อ�่ ดำ�ำ เนินิ การ
ต่อ่ ไป
1.7.1 กรณีเี จ้า้ พนักั งานเป็น็ ผู้�้ จับั ให้เ้ จ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจผู้้�จับั ดำ�ำ เนินิ การแจ้ง้ ข้อ้ กล่า่ วหา
และรายละเอีียดเกี่�ยวกัับเหตุุแห่่งการจัับให้้ผู้้�ถููกจัับทราบ ถ้้ามีีหมายจัับให้้แจ้้งผู้�้ถููกจัับทราบ และอ่่านให้้ฟััง
โดยบันั ทึกึ ไว้ใ้ นรายงานประจำ�ำ วันั เกี่ย� วกับั คดีขี ้อ้ รับั ตัวั ผู้ถ�้ ูกู จับั ไว้้ ควบคุมุ โดยให้ผ้ ู้ถ้� ูกู จับั ลงลายมืือชื่อ่� รับั ทราบไว้้
และมอบสำำ�เนาบัันทึึกการจับั แก่่ผู้�ถ้ ููกจัับนั้้น� โดยให้ผ้ ู้้ถ� ูกู จับั ลงลายมืือชื่่อ� รับั สำ�ำ เนาไว้้ในบันั ทึกึ การจัับ
1.7.2 กรณีีราษฎรเป็็นผู้�้ จัับ ให้้เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจซึ่�่งรัับมอบตััวผู้้�ถููกจัับจากราษฎร
บัันทึึก ชื่�่อ อาชีีพ ที่่�อยู่่�ของผู้�้ จัับ และข้้อความและพฤติิการณ์์แห่่งการจัับนั้้�น รวมทั้้�งแจ้้งข้้อกล่่าวหา
และรายละเอีียดแห่่งการจัับให้้ผู้้�ถููกจัับทราบและแจ้้งให้้ผู้้�ถููกจัับทราบด้้วยว่่า ผู้�้ถููกจัับมีีสิิทธิิจะไม่่ให้้การ
หรืือให้ก้ ารก็ไ็ ด้้ และถ้อ้ ยคำ�ำ ของผู้ถ�้ ูกู จับั อาจใช้เ้ ป็น็ พยานหลักั ฐานในการพิจิ ารณาคดีไี ด้้ โดยบันั ทึกึ ไว้ใ้ นรายงาน
ประจำำ�วัันเกี่�ยวกัับคดีขี ้้อรับั ตัวั ผู้้�ถูกู จัับไว้ค้ วบคุมุ และให้ผ้ ู้้�ถูกู จับั ลงลายมืือชื่อ่� รับั ทราบไว้้
ข้้อยกเว้้น ไม่ว่ ่่าจะมีีหมายจับั หรืือไม่่มีหี มายจับั ห้้ามมิิให้จ้ ัับดัังนี้้�
1. ห้้ามมิิให้้จัับในที่�่รโหฐาน เว้้นแต่่จะได้้ทำำ�ตามบทบััญญััติิในประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณา
ความอาญา อัันว่่าด้ว้ ยการค้้นในที่่�รโหฐาน
2. ห้้ามมิิให้้จัับในพระบรมมหาราชวััง พระราชวััง วัังของพระรััชทายาทหรืือพระบรมวงศ์์
ตั้�งแต่่สมเด็็จเจ้้าฟ้้าขึ้�นไป พระราชนิิเวศน์์ พระตำำ�หนััก หรืือในที่�ซ่ ึ่ง�่ พระมหากษัตั ริยิ ์ ์ พระราชิินีี พระรััชทายาท
พระบรมวงศ์์ตั้ง� แต่ส่ มเด็จ็ เจ้า้ ฟ้้าขึ้�นไป หรืือผู้�้ สำำ�เร็จ็ ราชการแทนพระองค์ ์ ประทัับหรืือพำ�ำ นััก เว้้นแต่่
(1) นายกรััฐมนตรีี หรืือรััฐมนตรีีซึ่�่งนายกรััฐมนตรีีมอบหมายอนุุญาตให้้จัับและได้้แจ้้ง
เลขาธิกิ ารพระราชวังั หรืือสมุหุ ราชองครักั ษ์์รัับทราบแล้้ว
(2) เจ้า้ พนักั งานผู้้�ถวายหรืือให้ค้ วามปลอดภัยั แด่พ่ ระมหากษัตั ริยิ ์ ์ พระราชินิ ี ี พระรัชั ทายาท
พระบรมวงศ์์ตั้�งแต่่สมเด็็จเจ้้าฟ้้าขึ้�นไป หรืือผู้้�สำำ�เร็็จราชการแทนพระองค์์ เป็็นผู้้�จัับตามกฎหมายว่่าด้้วย
ราชองครัักษ์ ์ หรืือตามกฎหมาย กฎ หรืือระเบีียบเกี่ย� วกัับการให้้ความปลอดภััย
121
2. การจับั กุุมเด็็กหรืือเยาวชน
2.1 ห้า้ มมิใิ ห้จ้ ับั กุมุ เด็ก็ ซึ่ง่� ต้อ้ งหาว่า่ กระทำ�ำ ความผิดิ เว้น้ แต่เ่ ด็ก็ นั้้น� ได้ก้ ระทำำ�ความผิดิ ซึ่ง่� หน้า้
หรืือมีหี มายจับั หรืือคำำ�สั่่�งของศาล
การจัับกุุมเยาวชนซึ่�่งต้้องหาว่่ากระทำำ�ความผิิดให้้เป็็นไปตามประมวลกฎหมาย
วิธิ ีีพิจิ ารณาความอาญา
2.2 ห้้ามมิิให้้ควบคุุม คุุมขััง กัักขััง หรืือใช้้มาตรการอื่�่นใดอัันมีีลัักษณะเป็็นการจำ�ำ กััดสิิทธิิ
เสรีีภาพของเด็็กหรืือเยาวชนซึ่�่งต้้องหาว่่ากระทำำ�ความผิิด เว้้นแต่่มีีหมายหรืือคำำ�สั่่�งของศาล หรืือเป็็นกรณีี
การคุมุ ตัวั เท่า่ ที่จ่� ำำ�เป็น็ เพื่อ�่ ดำำ�เนินิ การนำ�ำ ตัวั เด็ก็ หรืือเยาวชนส่ง่ ไปยังั ที่ท่� ำำ�การของพนักั งานสอบสวนผู้้�รับั ผิดิ ชอบ
ในระหว่่างการสอบสวนและการนำำ�ตัวั เด็ก็ หรืือเยาวชนไปศาลเพื่่อ� ตรวจสอบการจัับกุมุ
2.3 ในการจับั กุมุ เด็ก็ หรืือเยาวชนซึ่ง�่ ต้อ้ งหาว่า่ กระทำ�ำ ความผิดิ ให้เ้ จ้า้ พนักั งานผู้�้ จับั แจ้ง้ แก่เ่ ด็ก็
หรืือเยาวชนนั้้�นว่่าเขาต้้องถููกจัับและแจ้้งข้้อกล่่าวหา รวมทั้้�งแจ้้งสิิทธิิตามประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณา
ความอาญา มาตรา 83 วรรคสอง ให้ท้ ราบ หากมีหี มายจับั ให้แ้ สดงต่อ่ ผู้�ถ้ ูกู จับั และทำ�ำ การบันั ทึกึ การจับั กุมุ แล้ว้
นำำ�ตััวผู้ถ้� ูกู จัับพร้อ้ มบัันทึกึ การจับั กุุมส่่งพนัักงานสอบสวนแห่ง่ ท้อ้ งที่ท�่ ี่่เ� ด็ก็ หรืือเยาวชนถูกู จับั ทัันทีี
ก่่อนส่่งตััวเด็็กและเยาวชนผู้�้ถููกจัับให้้พนัักงานสอบสวนแห่่งท้้องที่่�ที่�่ถููกจัับ ให้้เจ้้าพนัักงาน
ผู้้�จัับทำ�ำ บัันทึึกการจัับกุุม โดยแจ้้งข้้อกล่่าวหาและรายละเอีียดเกี่�ยวกัับเหตุุการณ์์จัับให้้ผู้�้ถููกจัับทราบ
และบัันทึึกรายละเอีียดดัังกล่่าวลงในบัันทึึกการจัับกุุม ทั้้�งนี้้�ห้้ามมิิให้้ผู้้�จัับถามและบัันทึึกคำ�ำ ให้้การผู้้�ถููกจัับ
(รวมทั้้ง� คำ�ำ รับั สารภาพหรืือคำำ�ปฏิเิ สธเป็น็ อันั ขาด) ยกเว้น้ การสอบถามเพื่อ�่ ตรวจสอบว่า่ เป็น็ บุคุ คลตามหมายจับั
หรืือไม่่ และถ้้าขณะทำ�ำ บัันทึึกการจัับกุุมมีีบิิดา มารดา ผู้�้ ปกครอง หรืือบุุคคลหรืือผู้�้แทนองค์์การซึ่่�งเด็็ก
หรืือเยาวชนอาศััยอยู่่�ด้้วย อยู่่�ด้้วยในขณะนั้้�น ต้้องทำำ�บัันทึึกจัับกุุมต่่อหน้้าบุุคคลดัังกล่่าวและจะให้้บุุคคล
ดังั กล่่าวลงลายมืือชื่่�อเป็็นพยานด้้วยก็ไ็ ด้้
เมื่�่อพนัักงานสอบสวนแห่่งท้้องที่�่ที่�่จัับกุุมเด็็กหรืือเยาวชนได้้รัับตััวผู้้�ถููกจัับและบัันทึึก
การจับั กุมุ แล้ว้ ให้้ส่ง่ ตัวั ผู้�ถ้ ูกู จับั พร้อ้ มบันั ทึกึ การจับั กุมุ ไปยังั ที่่ท� ำ�ำ การของพนักั งานสอบสวนผู้�้ รับั ผิดิ ชอบโดยเร็ว็
และให้้ลงบัันทึึกประจำำ�วัันไว้เ้ ป็็นหลัักฐาน
บัันทึึกการจับั กุุมควรมีีสาระสำำ�คัญั ตามตัวั อย่่างแนบท้้ายนี้้�
2.4 ถ้้าขณะจัับกุุมมีีบิิดา มารดา ผู้้�ปกครอง บุุคคลหรืือผู้้�แทนองค์์การซึ่�่งเด็็กหรืือเยาวชน
อาศััยอยู่่�ด้้วย อยู่่�ด้้วยในขณะนั้้�น ให้้เจ้้าพนัักงานผู้�้ จัับแจ้้งเหตุุแห่่งการจัับให้้บุุคคลดัังกล่่าวทราบและในกรณีี
ความผิดิ อาญาซึ่ง�่ มีอี ัตั ราโทษอย่า่ งสููงตามที่ก่� ฎหมายกำำ�หนดให้จ้ ำ�ำ คุกุ ไม่เ่ กินิ ห้า้ ปีี เจ้า้ พนักั งานผู้้�จับั จะสั่ง� ให้บ้ ุคุ คล
ดังั กล่า่ วเป็น็ ผู้�้ นำ�ำ ตัวั เด็ก็ หรืือเยาวชนนั้้น� ไปยังั ที่ท�่ ำำ�การของพนักั งานสอบสวนแห่ง่ ท้อ้ งที่ท�่ ี่เ�่ ด็ก็ และเยาวชนถูกู จับั
ก็็ได้้ แต่่ถ้้าในขณะจัับกุุมไม่่มีีบุุคคลดัังกล่่าวอยู่่�กัับผู้�้ถููกจัับให้้เจ้้าพนัักงานผู้�้ จัับแจ้้งให้้บุุคคลดัังกล่่าวนั้้�นคนใด
คนหนึ่่�งทราบถึึงการจัับกุุมในโอกาสแรกเท่่าที่่�สามารถกระทำำ�ได้้และหากผู้้�ถููกจัับประสงค์์จะติิดต่่อสื่่�อสาร
หรืือปรึึกษาหารืือกัับบุุคคลเหล่่านั้้�นซึ่�่งไม่่เป็็นอุุปสรรคต่่อการจัับกุุมและอยู่�ในวิิสััยที่�่จะดำ�ำ เนิินการได้้
ให้เ้ จ้า้ พนัักงานผู้�้ จัับดำำ�เนิินการให้้ตามควรแก่ก่ รณีีโดยไม่่ชัักช้า้
ในการพิิจารณามอบให้้บุุคคลตามวรรคหนึ่่�งเป็็นผู้�้ นำำ�ตััวเด็็กหรืือเยาวชนผู้้�ถููกจัับไปยััง
ที่่�ทำำ�การของพนัักงานสอบสวนแห่่งท้้องที่�่ที่่�ถููกจัับ ให้้ผู้้�จัับคำ�ำ นึึงถึึงภััยอัันตรายหรืือความเสีียหายที่�่จะเกิิดขึ้�น
รวมถึงึ ผู้ถ้� ูกู จับั จะหลบหนีหี รืือไม่ ่ ทั้้ง� นี้้ใ� ห้บ้ ันั ทึกึ การส่ง่ มอบตัวั ผู้ถ�้ ูกู จับั ให้ผ้ ู้�้ รับั มอบลงชื่อ�่ เป็น็ หลักั ฐานไว้ใ้ นบันั ทึกึ
การจับั กุุมด้้วย
122
2.5 ในการจับั กุมุ และควบคุมุ เด็ก็ หรืือเยาวชนต้อ้ งกระทำำ�โดยละมุนุ ละม่อ่ มโดยคำ�ำ นึงึ ศักั ดิ์ศ� รีี
ความเป็น็ มนุษุ ย์ไ์ ม่เ่ ป็น็ การประจานเด็ก็ หรืือเยาวชน และห้า้ มมิใิ ห้ใ้ ช้ว้ ิธิ ีกี ารควบคุมุ เกินิ กว่า่ ที่จ่� ำำ�เป็น็ เพื่อ่� ป้อ้ งกันั
การหลบหนีหี รืือเพื่อ�่ ความปลอดภัยั ของเด็ก็ หรืือเยาวชนผู้ถ้� ูกู จับั หรืือบุคุ คลอื่น�่ รวมทั้้ง� มิใิ ห้ใ้ ช้เ้ ครื่อ่� งพันั ธนาการ
แก่่เด็็กไม่่ว่่ากรณีีใด ๆ เว้้นแต่่มีีความจำ�ำ เป็็นอย่่างยิ่�งอัันมิิอาจหลีีกเลี่�ยงได้้เพื่�่อป้้องกัันการหลบหนีีหรืือ
เพื่�่อความปลอดภััยของเด็ก็ ผู้้�ถููกจับั หรืือบุคุ คลอื่น่�
ห้้ามมิิให้้เจ้้าพนัักงานผู้�้ จัับ พนัักงานสอบสวนแห่่งท้้องที่่�ที่่�ถููกจัับ หรืือพนัักงานสอบสวน
ผู้�้ รับั ผิดิ ชอบ จัดั ให้ม้ ีหี รืืออนุญุ าตให้ม้ ีหี รืือยินิ ยอมให้ม้ ีกี ารถ่า่ ยภาพหรืือบันั ทึกึ ภาพเด็ก็ หรืือเยาวชนซึ่ง�่ ต้อ้ งหาว่า่
กระทำ�ำ ผิิด เว้้นแต่เ่ พื่่�อประโยชน์ใ์ นการสอบสวน
3. การค้้น
กฎหมายให้้อำำ�นาจเจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจทำำ�การตรวจค้้นเพื่�่อพบและยึึดสิ่�งของซึ่�่งอาจจะใช้้เป็็น
พยานหลัักฐานได้้ หรืือเพื่่�อพบและช่่วยบุุคคลที่่�ถููกหน่่วงเหนี่่�ยวกัักขัังโดยมิิชอบ หรืือเพื่่�อพบบุุคคลที่�่มีีหมาย
ให้จ้ ัับได้้ทั่่�วไป การค้้นแยกออกเป็็น 2 ประเภท คืือ การค้น้ ตัวั บุคุ คล และการค้้นสถานที่�่
(1) การค้้นตัวั บุุคคล แยกออกได้้เป็็น 3 กรณีี คืือ
ก. การค้้นตััวบุุคคลในสาธารณสถาน เป็็นการค้้นตััวบุุคคลที่่�ยัังมิิได้้ถููกจัับซึ่�่งจะมีีเหตุุผล
อย่่างหนึ่่�งอย่่างใดดัังต่อ่ ไปนี้้�
- มีเี หตุอุ ันั ควรสงสัยั ว่า่ บุคุ คลนั้้น� มีสีิ่ง� ของในความครอบครองเพื่อ่� จะใช้ใ้ นการกระทำ�ำ ผิดิ
หรืือ
- มีีเหตุุอัันควรสงสััยว่่า สิ่่�งของที่�่อยู่�ในความครอบครองของบุุคคลนั้้�นได้้มา
โดยการกระทำ�ำ ผิดิ หรืือ
- มีเี หตุอุ ันั ควรสงสัยั ว่า่ สิ่่ง� ของที่อ่� ยู่�ในความครอบครองของบุคุ คลนั้้น� มีไี ว้เ้ ป็น็ ความผิดิ
การค้้นตััวบุุคคลในสาธารณสถาน มีีใช้้ในทางปฏิิบััติิมากเนื่�่องจากปััจจุุบััน ทุุกเวลาและสถานที่่�
อาจมีอี าชญากรรมประเภทต่า่ ง ๆ เกิดิ ขึ้น� ได้้ และเป้า้ หมายของคนร้า้ ยก็ไ็ ม่จ่ ำ�ำ กัดั ว่า่ จะเป็น็ บุคุ คลหรืือทรัพั ย์ส์ ินิ
ประเภทใด การตรวจท้้องที่�ข่ องตำำ�รวจสายตรวจจึึงมิิใช่ก่ ารกระทำ�ำ เพีียงแต่่การตรวจผ่า่ นไปตามสถานที่ต�่ ่า่ ง ๆ
เพีียงอย่า่ งเดียี ว เมื่่อ� ประสบเหตุุจึึงเข้้าระงับั เหตุุ หรืือทำ�ำ การปราบปรามจับั กุมุ ซึ่ง�่ เป็น็ ลัักษณะของการปฏิบิ ััติิ
ในเชิิงรัับเท่่านั้้�น การป้้องกัันอาชญากรรมที่่�จะกระทำำ�ให้้ได้้ประสิิทธิิภาพและประสิิทธิิผลสููง จะต้้องดำ�ำ เนิิน
มาตรการในเชิิงรุุกด้้วย ซึ่่�งได้้แก่่การตรวจค้้นในลัักษณะต่่าง ๆ นั่่�นเอง ไม่่ว่่าจะเป็็นบุุคคลที่่�สััญจรด้้วยเท้้า
หรืือยานพาหนะ หากมีีเหตุุอัันควรสงสััยดัังกล่่าว เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจสายตรวจควรเข้้าทำำ�การตรวจค้้นทัันทีี
ซึ่่�งมีีบ่่อยครั้�งที่�่สายตรวจสามารถจัับกุุมผู้้�กระทำ�ำ ผิิดได้้โดยเริ่�มต้้นจากการตรวจค้้น และถึึงแม้้ว่่าการตรวจค้้น
จะไม่่พบสิ่�งใด การปฏิิบััติิทั่่�วไปที่�่ประชาชนพบเห็็น ย่่อมก่่อให้้เกิิดความอุ่่�นใจแก่่สุุจริิตชนและเป็็นการปราม
ทุุจริิตชนไปในเวลาเดีียวกันั
ข. การค้้นตััวบุุคคลในที่่�รโหฐาน ในขณะที่�่ทำ�ำ การตรวจค้้นในที่�่รโหฐาน ถ้้ามีีเหตุุอัันควร
สงสััยว่่าบุุคคลซึ่�่งอยู่�ในที่่�ซึ่�่งค้้นหรืือจะถููกค้้น ได้้เอาสิ่�งของที่�่ต้้องการพบซุุกซ่่อนในร่่างกาย เจ้้าพนัักงานผู้้�ค้้น
มีอี ำ�ำ นาจค้น้ ตัวั ผู้�้นั้น� ได้้
ค. การค้้นตััวผู้้�ถููกจัับ เจ้้าพนัักงานผู้�้ จัับหรืือรัับตััวผู้�้ จัับกุุมไว้้ มีีอำำ�นาจค้้นตััวผู้้�ต้้องหา
และยึึดสิ่ง� ของต่า่ ง ๆ ที่่�อาจจะเป็็นหลักั ฐานได้้
123
การค้น้ ตัวั บุคุ คลนั้้น� จะต้อ้ งถืือหลักั ว่า่ จักั ต้อ้ งทำ�ำ โดยสุภุ าพ และถ้า้ ค้น้ ผู้้�หญิงิ ต้อ้ งให้ผ้ ู้�้ หญิงิ อื่น�่
เป็็นผู้้�ค้้น และสถานที่่�ที่�่ค้้นให้้สถานที่�่ที่�่มิิดชิิดพอสมควรแก่่สภาพแห่่งท้้องที่�่ เพื่�่อป้้องกัันอย่่าให้้ผู้�้ถููกตรวจค้้น
ได้้รัับความอับั อาย
(2) การค้้นสถานที่�่ แยกออกได้้เป็น็ การค้้นในที่่�รโหฐาน และการค้น้ ในสาธารณสถาน
(ก) การค้น้ ในที่่�รโหฐาน
1. เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจจะค้น้ ในที่ร่� โหฐานโดยไม่ม่ ีหี มายหรืือคำ�ำ สั่่ง� ของศาลไม่ไ่ ด้้ เว้น้ แต่่
1.1 เมื่อ่� มีเี สียี งร้อ้ งให้ช้ ่ว่ ยมาจากข้า้ งในที่ร�่ โหฐานหรืือมีเี สียี ง หรืือพฤติกิ ารณ์อ์ ื่น�่ ใด
อัันแสดงว่่าได้ม้ ีเี หตุรุ ้า้ ยเกิดิ ขึ้น� ในที่่�รโหฐานนั้้น�
1.2 เมื่�อ่ ปรากฏความผิิดซึ่ง�่ หน้า้ กำำ�ลัังกระทำ�ำ ลงในที่่�รโหฐาน
1.3 เมื่่�อบุุคคลที่่�ได้้กระทำ�ำ ความผิิดซึ่่�งหน้้าถููกไล่่จัับและหนีีเข้้าไปหรืือมีีเหตุุ
อันั แน่น่ แฟ้้นควรสงสัยั ว่า่ ได้เ้ ข้า้ ไปซุกุ ซ่่อนตััวอยู่�ในที่่ร� โหฐานนั้้�น
1.4 เมื่่�อมีีพยานหลัักฐานตามสมควรว่่าสิ่�งของที่่�มีีไว้้เป็็นความผิิดหรืือได้้มา
โดยการกระทำำ�ความผิดิ หรืือได้้ใช้ห้ รืือมีไี ว้เ้ พื่่�อจะใช้ใ้ นการกระทำำ�ความผิดิ หรืืออาจเป็น็ พยานหลัักฐานพิสิ ููจน์์
การกระทำำ�ความผิดิ ได้้ซ่อ่ นหรืืออยู่�ในนั้้�น ประกอบทั้้ง� ต้้องมีีเหตุอุ ันั ควรเชื่่อ� ว่า่ หากรอหมายค้้นสิ่่ง� ของนั้้�นจะถููก
โยกย้้ายหรืือทำ�ำ ลายเสีียก่อ่ น
การใช้้อำ�ำ นาจตรวจค้้นตามข้้อ 1.4 นี้้�ให้้ผู้�้ ตรวจค้้นจััดทำ�ำ บัันทึึกการตรวจค้้น
โดยแสดงเหตุุผลที่่�ทำ�ำ ให้้สามารถเข้้าค้้นได้้ แล้้วมอบบัันทึึกการตรวจค้้นและบััญชีีทรััพย์์ที่�่ได้้จากการค้้น
(ตามตััวอย่่างแนบท้้ายนี้้�) ให้้ไว้้แก่่ผู้้�ครอบครองสถานที่�่ที่�่ถููกตรวจค้้น แต่่ถ้้าไม่่มีีผู้้�ครอบครองอยู่่� ณ ที่่�นั้้�น
ให้้ส่่งมอบบัันทึึกดัังกล่่าวแก่่บุุคคลเช่่นว่่านั้้�นในทัันทีีที่่�กระทำ�ำ ได้้ และรีีบรายงานเหตุุผลและผลการตรวจค้้น
เป็็นหนังั สืือต่อ่ ผู้�้ บัังคับั บััญชาเหนืือขึ้�นไปชั้้�นหนึ่่ง�
1.5 เมื่อ่� ที่ร�่ โหฐานนั้้น� ผู้ท�้ ี่จ่� ะต้อ้ งถูกู จับั เป็น็ เจ้า้ ของบ้า้ นและการจับั นั้้น� มีหี มายจับั
หรืือเป็็นการจัับตาม ป.วิอิ าญา มาตรา 78
2. การค้้นในที่่�รโหฐานต้้องกระทำ�ำ ระหว่า่ งพระอาทิติ ย์ข์ึ้�นและตก มีขี ้อ้ ยกเว้้น ดัังนี้้�
2.1 เมื่่�อลงมืือค้้นแต่่ในเวลากลางวััน ถ้้ายัังไม่่เสร็็จจะค้้นต่่อไปในเวลากลางคืืน
ก็็ได้้
2.2 ในกรณีีฉุุกเฉิินอย่่างยิ่�ง หรืือซึ่�่งมีีกฎหมายอื่�่นบััญญััติิให้้ค้้นได้้เป็็นพิิเศษ
จะทำำ�การค้้นในเวลากลางคืืนก็ไ็ ด้้
กรณีฉี ุกุ เฉินิ อย่า่ งยิ่ง� หมายความรวมถึงึ กรณีเี ข้า้ เหตุทุ ี่เ่� จ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจสามารถ
ตรวจค้้นที่�ร่ โหฐานโดยไม่่ต้้องมีหี มายค้น้ หรืือคำำ�สั่่ง� ของศาล ตาม ป.วิ.ิ อาญา (มาตรา 92) (ข้อ้ 1) หรืือกรณีีมีี
กฎหมายอื่�่นบััญญััติิให้้ตรวจค้้นได้้เป็็นพิิเศษ เช่่น การตรวจค้้นตาม พ.ร.บ.ป้้องกัันและปราบปรามยาเสพติิด
พ.ศ. 2519 มาตรา 14 (1) หรืือ พ.ร.บ.ป้้องกันั และปราบปรามการฟอกเงินิ พ.ศ. 2542 มาตรา 39 (3)
2.3 การค้น้ เพื่อ�่ จับั ผู้�้ ดุรุ ้า้ ยหรืือผู้�้ ร้า้ ยสำ�ำ คัญั จะทำำ�ในเวลากลางคืืนก็ไ็ ด้แ้ ต่ต่ ้อ้ งได้ร้ ับั
อนุุญาตพิิเศษจากศาลตามหลัักเกณฑ์์และวิิธีีการที่�่กำำ�หนดในข้้อบัังคัับของประธานศาลฎีีกา (หััวหน้้า
ในการจััดการตามหมายค้น้ หากเป็็นเจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจต้อ้ งมียี ศตั้้�งแต่ร่ ้อ้ ยตำ�ำ รวจเอกขึ้น� ไป)
124
3. กรณีกี ารค้น้ ที่ม่� ีหี มายค้น้ หรืือคำ�ำ สั่่ง� ของศาลนั้้น� ผู้ม้� ีอี ำำ�นาจเป็น็ หัวั หน้า้ ในการจัดั การ
ตามหมายนั้้�น คืือ เจ้้าพนัักงานผู้�้มีีชื่่�อในหมายค้้นหรืือผู้�้ รัักษาการแทนซึ่�่งจะต้้องเป็็นเจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจ
ที่ม�่ ีียศตั้้�งแต่่ชั้น� นายร้อ้ ยตำ�ำ รวจตรีีขึ้�นไปเท่า่ นั้้�น
4. การค้้นในที่่�รโหฐานนั้้�น จะค้้นได้้เฉพาะเพื่�่อหาตััวคน หรืือสิ่�งของที่�่ต้้องการค้้น
เท่่านั้้�น ยกเว้้น ดัังนี้้�
4.1 ในกรณีที ี่ค่� ้น้ หาสิ่ง� ของโดยไม่จ่ ำำ�กัดั สิ่ง� เจ้า้ พนักั งานผู้�้ ค้น้ มีอี ำำ�นาจยึดึ สิ่ง� ของใด ๆ
ซึ่ง่� น่่าจะใช้เ้ ป็็นพยานหลัักฐานเพื่�อ่ ประโยชน์ ์ หรืือยันั ผู้้�ต้อ้ งหาหรืือจำ�ำ เลย
4.2 เจ้า้ พนัักงานซึ่�ง่ ทำำ�การค้น้ มีอี ำ�ำ นาจจัับกุุมบุคุ คลหรืือสิ่�งของอื่�น่ ในที่่�ค้น้ นั้้�นได้้
เมื่่อ� มีหี มายอีีกต่า่ งหาก หรืือในกรณีีความผิิดซึ่�ง่ หน้้า
5. การตรวจค้้นในที่ร�่ โหฐานให้้เจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจปฏิบิ ัตั ิิดังั นี้้�
5.1 เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจที่่�จะทำำ�การตรวจค้้นต้้องแต่่งเครื่่�องแบบ เว้้นแต่่มีีเหตุุ
จำำ�เป็น็ หรืือเป็น็ เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจที่ม�่ ีตี ำำ�แหน่ง่ ตั้ง� แต่ผ่ ู้้�กำำ�กับั การขึ้้น� ไปจะไม่แ่ ต่ง่ เครื่อ่� งแบบก็ไ็ ด้้ แต่ต่ ้อ้ งแจ้ง้ ยศ
ชื่อ่� ตำำ�แหน่ง่ พร้้อมทั้้ง� แสดงบััตรประจำำ�ตัวั ให้้เจ้้าบ้้านหรืือผู้้ค� รอบครองสถานที่น�่ ั้้น� ทราบ
5.2 ก่่อนลงมืือตรวจค้้นให้้เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจที่่�จะทำำ�หน้้าที่่�ในการตรวจค้้น
แสดงความบริสิ ุทุ ธิ์์� เช่น่ การแสดงสิ่ง� ของที่ม่� ีอี ยู่�ในตัวั หรืือให้ต้ รวจดููเครื่อ�่ งมืืออุปุ กรณ์ท์ ี่ใ�่ ช้ใ้ นการตรวจค้น้ เป็น็ ต้น้
จนเป็น็ ที่่พ� อใจกับั เจ้า้ บ้า้ นหรืือผู้ค�้ รอบครองสถานที่น่� ั้้น� แล้ว้ จึึงลงมืือตรวจค้้นต่่อหน้้าเจ้้าบ้า้ นหรืือผู้้ค� รอบครอง
สถานที่่�นั้้�น หรืือถ้้าหาบุุคคลเช่่นว่่านั้้�นไม่่ได้้ หรืือสถานที่�่นั้้�นไม่่มีีผู้�้ใดก็็ให้้ตรวจค้้นต่่อหน้้าบุุคคลอื่่�นอย่่างน้้อย
สองคนที่�เ่ จ้้าพนักั งานตำำ�รวจได้้ขอร้้องมาเป็็นพยาน
5.3 หากเป็็นกรณีีตรวจค้้นที่่�อยู่่�หรืือสำ�ำ นัักงานของผู้้�ต้้องหาหรืือจำ�ำ เลย
ซึ่�่งถููกควบคุุมหรืือขัังอยู่�ให้้ทำำ�ต่่อหน้้าบุุคคลนั้้�น ถ้้าบุุคคลนั้้�นไม่่ติิดใจหรืือไม่่สามารถมากำ�ำ กัับจะตั้�งผู้้�แทน
หรืือพยานมากำำ�กัับก็ไ็ ด้้ ถ้้าผู้แ�้ ทนหรืือพยานไม่ม่ ีี ให้้ตรวจค้้นต่อ่ หน้้าบุุคคลในครอบครััวหรืือต่อ่ หน้้าบุคุ คลอื่น่�
อย่า่ งน้อ้ ยสองคนที่่เ� จ้า้ พนักั งานตำำ�รวจได้้ขอร้้องมาเป็น็ พยาน
5.4 ในการค้้นที่�่รโหฐาน ให้้เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจสั่�งเจ้้าของหรืือคนที่�่อยู่�ในนั้้�น
หรืือผู้้�รัักษาสถานที่�่ซึ่่�งจะตรวจค้้นยอมให้้เข้้าไปโดยมิิหวงห้้าม อีีกทั้้�งให้้ความสะดวกตามสมควรทุุกประการ
ในอันั ที่จ�่ ะจัดั การตรวจค้น้ นั้้น� ถ้า้ บุคุ คลดังั กล่า่ วไม่ย่ อมให้เ้ ข้า้ ไป ให้เ้ จ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจชี้แ� จงเหตุคุ วามจำำ�เป็น็ ก่อ่ น
ถ้้ายัังไม่่ยินิ ยอมอีีก เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจมีีอำ�ำ นาจใช้ก้ ำำ�ลัังเข้า้ ไป ในกรณีจี ำ�ำ เป็น็ จะต้อ้ งเปิิดหรืือทำำ�ลายประตููบ้า้ น
ประตููเรืือน หน้า้ ต่่าง รั้้�ว หรืือสิ่�งกีดี ขวางอย่า่ งอื่น่� ๆ ให้้ทำ�ำ ได้แ้ ต่่จะทำ�ำ ให้เ้ สีียหายเกินิ กว่า่ ความจำ�ำ เป็น็ ไม่ไ่ ด้้
5.5 ในการตรวจค้้นต้้องพยายามมิิให้้เกิิดความเสีียหายและกระจััดกระจาย
เท่า่ ที่�ท่ ำำ�ได้้
5.6 สิ่ง� ของใดที่ย�่ ึดึ ได้ ้ ต้อ้ งให้เ้ จ้า้ ของหรืือผู้ค�้ รอบครองสถานที่บ�่ ุคุ คลในครอบครัวั
ผู้้�ต้้องหา จำ�ำ เลย ผู้�้แทน หรืือพยาน แล้้วแต่่กรณีี ดููเพื่�่อให้้รัับรองว่่าถููกต้้อง ถ้้าบุุคคลเช่่นนั้้�นรัับรองหรืือไม่่
ยิินยอมรัับรองอย่่างใดให้้มีรี ายละเอีียดปรากฏไว้ใ้ นบันั ทึกึ การตรวจค้น้
5.7 เมื่�่อเจ้้าพนัักงานตำำ�รวจตรวจค้้นเสร็็จสิ้�นแล้้วต้้องบัันทึึกการตรวจค้้น
ณ สถานที่�่ตรวจค้้น โดยให้้ปรากฏรายละเอีียดแห่่งการตรวจค้้นและสิ่�งของที่่�ตรวจค้้น โดยสิ่�งของที่�่ตรวจค้้น
ให้ห้ ่อ่ หรืือบรรจุหุ ีบี ห่่อ ตีีตราไว้้ หรืือให้ท้ ำำ�เครื่่อ� งหมายไว้เ้ ป็น็ สำ�ำ คััญ
125
5.8 บัันทึึกการตรวจค้้นนั้้�น ให้้อ่่านให้้เจ้้าของหรืือผู้้�ครอบครองสถานที่�่ บุุคคล
ในครอบครััวผู้�้ ต้้องหา จำ�ำ เลย ผู้้�แทน หรืือพยาน แล้้วแต่่กรณีีฟััง แล้้วให้้บุุคคลเช่่นนั้้�นลงลายมืือชื่่�อรัับรองไว้้
หากไม่ย่ ินิ ยอมให้้บัันทึกึ เหตุุผลไว้้
(ข) การค้้นในสาธารณสถาน กฎหมายมิิได้้จำำ�กััดว่่าต้้องมีีหมายค้้นหรืือจำ�ำ กััดเวลาให้้ทำำ�
การตรวจค้น้ ดังั นั้้น� ให้พ้ ึงึ เข้า้ ใจว่า่ เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจมีอี ำำ�นาจตรวจค้น้ ในสาธารณสถานได้้ แต่จ่ ะทำ�ำ การตรวจค้น้ ได้้
ในเมื่อ�่ มีเี หตุอุ ันั สมควรเท่า่ นั้้น� เมื่อ่� กฎหมายเปิดิ โอกาสในการค้น้ สาธารณสถานไว้ก้ ว้า้ งขวาง ในฐานะเจ้า้ พนักั งาน
ตำำ�รวจจะทำำ�การตรวจค้น้ จึงึ จำำ�เป็น็ ที่จ�่ ะต้อ้ งอยู่�ในขอบเขตที่ไ�่ ม่ก่ ่อ่ ความเดืือดร้อ้ นรำ�ำ คาญแก่ป่ ระชาชน ลักั ษณะ
และวิิธีีการที่�่จะปฏิิบััติิในการตรวจค้้น ให้้เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจพยายามปฏิิบััติิในทำ�ำ นองเดีียวกัันกัับการค้้น
ในที่ร�่ โหฐานเท่า่ ที่ส�่ ามารถปฏิบิ ัตั ิไิ ด้ต้ ามความจำำ�เป็น็ ที่จ�่ ะต้อ้ งทำ�ำ การตรวจค้น้ ตัวั บุคุ คลหรืือสิ่ง� ของที่จ่� ะประกอบคดีี
ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การค้น้ ในที่ร�่ โหฐาน และการค้น้ ในสาธารณสถาน ถ้า้ มีเี หตุอุ ันั ควรสงสัยั ว่า่ บุคุ คล
ซึ่�่งอยู่�ในที่ท�่ ี่่ท� ำ�ำ การค้้น หรืือจะถูกู ค้น้ จะขัดั ขวางถึงึ กับั ทำ�ำ ให้้การค้้นไร้ผ้ ล เจ้้าพนัักงานผู้้�ค้้นมีีอำ�ำ นาจเอาตัวั ผู้�้นั้�น
ควบคุุมไว้้ หรืืออยู่�ในความดููแลของเจ้้าพนัักงานในขณะที่่�ทำ�ำ การค้้นเท่่าที่่�จำ�ำ เป็็น เพื่�่อมิิให้้ขััดขวางถึึงกัับทำ�ำ ให้้
การค้น้ นั้้น� ไร้ผ้ ล และในการค้น้ นั้้น� เจ้า้ พนักั งานต้อ้ งพยายามมิใิ ห้ม้ ีกี ารเสียี หายและกระจัดั กระจายเท่า่ ที่จ�่ ะทำ�ำ ได้้
วิิธีีปฏิิบััติิในการค้้น ว่่าจะต้้องทำ�ำ อย่่างไรดัังที่�่กล่่าวมา นัับว่่าเป็็นสิ่่�งสำำ�คััญการละเลยต่่อ
ข้้อกำำ�หนดดัังกล่่าว เจ้้าพนัักงานผู้�้ ค้้นจะไม่่ได้้รัับความคุ้้�มครองตามกฎหมายหากความเสีียหายเกิิดขึ้�น
เป็น็ ผลสืืบเนื่�่องมาจากการค้้น
ข้้อยกเว้้น ไม่่ว่่าจะมีีหมายค้น้ หรืือไม่ม่ ีีหมายค้น้ ห้้ามมิิให้ค้ ้้นดังั นี้้�
ห้้ามมิิให้้ค้้นในพระบรมมหาราชวััง พระราชวััง วัังของพระรััชทายาทหรืือพระบรมวงศ์์
ตั้�งแต่่สมเด็็จเจ้้าฟ้้าขึ้�นไป พระราชนิเิ วศน์์ พระตำำ�หนักั หรืือในที่�ซ่ ึ่ง�่ พระมหากษััตริยิ ์ ์ พระราชิินีี พระรัชั ทายาท
พระบรมวงศ์์ตั้ง� แต่่สมเด็จ็ เจ้้าฟ้้าขึ้น� ไป หรืือผู้้�สำำ�เร็จ็ ราชการแทนพระองค์ป์ ระทับั หรืือพำำ�นััก เว้้นแต่่
(1) นายกรััฐมนตรีี หรืือรััฐมนตรีีซึ่�่งนายกรััฐมนตรีีมอบหมายอนุุญาตให้้ค้้นและได้้แจ้้ง
เลขาธิกิ ารพระราชวััง หรืือสมุหุ ราชองครัักษ์์รัับทราบแล้ว้
(2) เจ้า้ พนักั งานผู้�้ ถวายหรืือให้ค้ วามปลอดภัยั แด่พ่ ระมหากษัตั ริยิ ์ ์ พระราชินิ ี ี พระรัชั ทายาท
พระบรมวงศ์์ตั้�งแต่่สมเด็็จเจ้้าฟ้้าขึ้�นไป หรืือผู้้�สำำ�เร็็จราชการแทนพระองค์์ เป็็นผู้�้ ค้้นตามกฎหมายว่่าด้้วย
ราชองครัักษ์์ หรืือตามกฎหมาย กฎ หรืือระเบีียบเกี่�ยวกัับการให้้ความปลอดภััย (ตามประมวล ป.วิิ.อาญา
มาตรา 91)
4. การส่่งหมาย กรณีีส่่งหมายนี้้�เป็็นเรื่�่องของหมายเรีียกการที่่�จะให้้บุุคคลใดมาที่�่พนัักงานสอบสวน หรืือ
มาที่่�พนัักงานฝ่่ายปกครอง หรืือตำ�ำ รวจชั้�นผู้�้ใหญ่่ หรืือศาลเนื่่�องในการสอบสวน หรืือการอื่่�นตามบทบััญญััติิ
แห่่งประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณาความอาญา จัักต้้องมีีหมายเรีียกแล้้วแต่่กรณีี หรืือแม้้แต่่กรณีีที่่�พนัักงาน
สอบสวนต้อ้ งการสิ่่ง� ของ ซึ่ง�่ อาจจะใช้เ้ ป็็นพยานหลักั ฐานได้ ้ พนักั งานสอบสวนก็ม็ ีอี ำ�ำ นาจออกหมายเรียี กบุคุ คล
ซึ่ง่� ครอบครองสิ่�งของดัังกล่า่ ว ให้้จัดั ส่ง่ สิ่�งของตามหมาย โดยบุุคคลที่ถ�่ ูกู หมายเรีียกไม่จ่ ำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งมาเอง การส่ง่
หมายเรีียกจึงึ อาจเป็น็ ได้้ทั้้�งคดีอี าญาและในคดีีแพ่่ง
126
(ก) การส่่งหมายเรีียกในคดีีอาญา กฎหมายกำำ�หนดไว้้เฉพาะการส่่งหมายเรีียกแก่่ผู้้�ต้้องหา
ซึ่ง่� มีีข้อ้ จำำ�กัดั ว่า่ นอกจากตัวั ผู้้�ต้อ้ งหาแล้ว้ จะส่ง่ หมายเรีียกบุุคคลอื่น�่ ซึ่ง�่ ไม่ใ่ ช่่สามีีภริิยา ญาติิ หรืือผู้้�ปกครองของ
ผู้้�รับั หมายเรียี กแทนนั้้น� ไม่่ได้้ ส่่วนการส่่งหมายเรีียกให้้แก่จ่ ำำ�เลยนั้้น� กฎหมายมิไิ ด้้วางหลักั เอาไว้้ แต่ก่ ็็น่า่ จะถืือ
ตามหลักั กฎหมายที่ไ่� ด้ก้ ล่า่ วมาแล้้ว สำ�ำ หรับั การส่ง่ หมายเรีียกให้้แก่พ่ ยานหรืือบุคุ คลอื่น่� ในคดีอี าญา กฎหมาย
มิิได้้กำำ�หนดหลัักเกณฑ์์เอาไว้้เช่่นกััน ฉะนั้้�นต้้องนำ�ำ ประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณาความแพ่่งมาตรา 70-79
มาประกอบการพิิจารณา โดยอาศััยประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณาความอาญา มาตรา 15 ซึ่�่งบััญญััติิว่่า
วิิธีีพิิจารณาข้้อใดซึ่่�งประมวลกฎหมายนี้้�มิิได้้บััญญััติิไว้้โดยเฉพาะ ให้้นำำ�บทบััญญััติิแห่่งประมวลกฎหมาย
วิิธีีพิิจารณาความแพ่่งมาใช้้บัังคัับเท่่าที่�่พอจะบัังคัับได้้ เช่่น การส่่งหมายเรีียกให้้แก่่พยาน อาจส่่งโดยอาศััย
มาตรา 79 แห่่งประมวลกฎหมายวิธิ ีีพิจิ ารณาความแพ่่ง ซึ่ง่� บััญญััติหิ ลักั เกณฑ์์ไว้้ว่่า
“เมื่่�อเจ้้าพนัักงานศาลไม่่พบคู่�ความหรืือบุุคคลที่่�จะส่่งคำ�ำ คู่่�ความหรืือเอกสาร ณ ภููมิิลำ�ำ เนา หรืือ
สำำ�นัักทำ�ำ การงานของบุุคคลนั้้�น ๆ ถ้้าได้้ส่่งคำ�ำ คู่่�ความหรืือเอกสารให้้แก่่บุุคคลใด ๆ ที่่�มีีอายุุเกิินยี่่�สิิบปีี ซึ่�่งอยู่�
หรืือทำ�ำ งานในบ้้านเรืือน หรืือที่�่สำำ�นัักทำำ�การงานที่่�ปรากฏว่่าเป็็นของคู่�ความหรืือบุุคคลนั้้�น หรืือได้้ส่่งสำ�ำ เนา
คู่�ความหรืือเอกสารนั้้�นตามข้้อความในคำำ�สั่่�งศาล ให้้ถืือว่่าเป็็นการเพีียงพอที่�่จะฟัังได้้มีีการส่่งสำ�ำ เนาคู่�ความ
หรืือเอกสารถููกต้อ้ งตามกฎหมายแล้ว้ ”
ดัังนั้้�นการนำำ�หลัักเกณฑ์์ของกฎหมายดัังกล่่าวมาใช้้ ก็็หมายความว่่าการส่่งหมายเรีียกให้้แก่่
พยานหลัักฐานหรืือบุุคคลอื่�่นในคดีีอาญา ถ้้าไม่่พบตััวบุุคคลที่่�มีีชื่�่อตามหมายก็็สามารถส่่งให้้แก่่บุุคคลใด ๆ
ที่ม่� ีอี ายุเุ กินิ ยี่่ส� ิบิ ปีี ซึ่ง่� อยู่่�หรืือทำำ�งานในบ้า้ นเรืือน หรืือที่ส�่ ำ�ำ นักั ทำ�ำ การงานปรากฏว่า่ เป็น็ ของบุคุ คลผู้ม�้ ีชี ื่อ่� ตามหมาย
ย่อ่ มเป็็นการเพีียงพอที่จ�่ ะฟังั ได้้ว่่ามีีการส่่งหมายเรีียกถููกต้อ้ งแล้้ว
(ข) การส่่งหมายเรีียกในคดีีแพ่่ง หมายเรีียกและหมายอื่่�น ๆ ในคดีีแพ่่งกฎหมายกำ�ำ หนดให้้
พนัักงานศาลเป็็นผู้�้ ส่่งให้้แก่่คู่�ความหรืือบุุคคลภายนอกที่่�เกี่�ยวข้้อง แต่่ว่่าหมายเรีียกพยาน ให้้คู่�ความฝ่่ายที่่�
พยานนั้้�นเป็็นผู้�้ ส่่งโดยตรง เว้้นแต่่ศาลจะสั่�งเป็็นอย่่างอื่�่นหรืือพยานปฏิิเสธไม่่ยอมรัับหมาย ในกรณีีเช่่นนี้้�
ให้้เจ้้าพนัักงานศาลเป็็นผู้้�ส่่ง นอกจากนี้้�หมายเรีียกและหมายอื่่�น ๆ ที่่�ได้้ออกตามคำำ�ขอของคู่�ความฝ่่ายใด
ให้เ้ ป็น็ หน้้าที่ข�่ องคู่�ความฝ่่ายนั้้น� จััดการนำำ�ส่่ง
จากหลัักเกณฑ์์ดัังกล่่าวจะเห็็นได้้ว่่า เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจไม่่มีีส่่วนเข้้าไปเกี่�ยวข้้องแต่่อย่่างใด
แต่่อาจมีีกรณีีที่�่เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจถููกขอให้้ร่่วมไปกัับเจ้้าพนัักงานของศาลเพื่�่อเป็็นพยาน เนื่�่องจากคู่�ความ
หรืือบุุคคลที่่�ระบุุไว้้ในคำ�ำ คู่่�ความหรืือเอกสารปฏิิเสธไม่่ยอมรัับคำ�ำ คู่่�ความหรืือเอกสารนั้้�นจากเจ้้าพนัักงานศาล
โดยปราศจากเหตุุอัันชอบด้้วยกฎหมาย กรณีีเช่่นว่่านี้้�จึึงเป็็นหน้้าที่�่ของตำำ�รวจต้้องจััดการตามคำ�ำ ร้้องขอ
ในการเป็็นพยานนั้้น�
ข้อ้ สังั เกตหลัักเกณฑ์์ดัังที่ก�่ ล่า่ วมา ในเรื่อ�่ งของการขอให้้เจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจไปด้้วยเพื่�่อเป็น็ พยาน
กฎหมายกล่่าวถึึงเฉพาะเจ้้าพนัักงานศาลเท่่านั้้น� มิิได้้กล่่าวถึึงคู่�ความที่่อ� ้้างพยาน หรืือคู่�ความฝ่่ายที่่�ขอให้้ศาล
ออกหมายเรีียกหรืือหมายอื่่น� ๆ กรณีีเช่น่ นี้้ห� ากมีีการร้้องขอเจ้้าพนักั งานตำ�ำ รวจก็ค็ วรไปเพื่อ�่ เป็น็ พยาน เพราะ
นอกจากจะเป็น็ การให้บ้ ริกิ ารแก่ป่ ระชาชนแล้ว้ ยังั เป็น็ การป้อ้ งกันั มิใิ ห้ม้ ีกี รณีโี ต้เ้ ถียี งเกิดิ ขึ้น� ระหว่า่ งผู้้�ส่ง่ กับั ผู้�้ รับั ได้้
อย่่างไรก็็ตามกรณีีดัังกล่่าวมัักไม่่มีีการร้้องขอ เนื่่�องจากผู้�้ ส่่งไม่่ต้้องการให้้เกิิดผลลบทางด้้านจิิตใจผู้�้ รัับ อัันมีี
สาเหตุุเนื่่�องมาจากการนำำ�เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจเข้า้ มาร่่วม ซึ่�ง่ อาจจะส่ง่ ผลกระทบไปถึึงกระบวนการพิิจารณาใน
ชั้น� ศาล และทำำ�ให้้รููปคดีีเกิิดความเสีียหายได้้
127
วิิธีีปฏิิบััติิในการส่่งหมายเรีียก มีีหลัักเกณฑ์์ที่่�เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจส่่งหมายจะต้้องถืือเป็็นแนวทาง
ปฏิิบััติิดังั ต่่อไปนี้้�
- ให้ส้ ่ง่ ในเวลากลางวัันระหว่่างพระอาทิิตย์์ขึ้�นและพระอาทิติ ย์ต์ ก
- ให้้ส่่งแก่่บุุคคลซึ่่�งระบุุไว้้ในหมายเรีียก ณ ภููมิิลำำ�เนาหรืือสำำ�นัักทำ�ำ การงานของบุุคคลนั้้�น
เมื่อ�่ ไม่พ่ บจึงึ ส่ง่ แก่บ่ ุคุ คลตามที่ก่� ล่า่ วมาข้า้ งต้น้ การส่ง่ หมายอาจส่ง่ ในที่อ่� ื่น�่ นอกจากภููมิลิ ำำ�เนาหรืือสำ�ำ นักั ทำำ�การงาน
ของผู้�ม้ ีีชื่�อ่ ตามหมายได้้ ในเมื่�อ่ ผู้�้มีีชื่่อ� ในหมายยิินยอมรัับหมาย
- ให้เ้ จ้า้ พนักั งานผู้�้ ส่ง่ หมาย ส่ง่ ใบรับั หมายที่ม่� ีลี ายมืือชื่อ�่ ผู้้�รับั หมายและผู้้�ส่ง่ หมาย หรืือถ้า้ ส่ง่ หมาย
ไม่่ได้้เพราะเหตุุใด ๆ ก็็ให้้ทำำ�รายงานลงลายมืือชื่่�อเจ้้าพนัักงานผู้�้ ส่่งหมาย เพื่�่อดำ�ำ เนิินการส่่งต่่อศาล หรืือต่่อ
เจ้้าพนักั งานผู้อ�้ อกหมาย หรืือพนักั งานอััยการแล้ว้ แต่่กรณีี
การดำ�ำ เนิินการบัังคัับคดีี เป็็นมาตรการที่�่กฎหมายกำ�ำ หนดไว้้เฉพาะคดีีแพ่่ง โดยเจ้้าหนี้้�
ตามคำำ�พิิพากษาเป็็นผู้�้ยื่�นคำำ�ขอฝ่่ายเดีียวต่่อศาลเพื่่�อให้้ศาลออกหมายบัังคัับคดีี แล้้วให้้มีีการส่่งสำ�ำ เนาหมาย
ให้้ลููกหนี้้ต� ามคำำ�พิพิ ากษา เมื่อ�่ ศาลได้ม้ ีคี ำ�ำ สั่่ง� ให้เ้ จ้า้ หนี้้�ตามคำ�ำ พิิพากษาเป็น็ ผู้�้ จัดั การส่ง่ แต่่ถ้า้ มิไิ ด้ม้ ีกี ารส่ง่ หมาย
ดังั กล่า่ ว ให้้เจ้า้ พนักั งานบัังคับั คดีมี ีีหน้า้ ที่ต�่ ้้องแสดงหมายนั้้น�
ในการที่�่จะดำำ�เนิินการบัังคัับคดีี เจ้้าพนัักงานบัังคัับคดีีมีีอำำ�นาจเท่่าที่�่มีีความจำ�ำ เป็็นเพื่่�อที่่�จะค้้น
สถานที่�่ใด ๆ อัันเป็็นลููกหนี้้�ตามคำำ�พิิพากษา หรืือลููกหนี้้�ตามคำำ�พิิพากษาได้้ปกครองอยู่่� เช่่น บ้้าน ที่�่อยู่�
คลังั สินิ ค้า้ โรงงาน และร้า้ นค้า้ ขาย ทั้้ง� มีอี ำำ�นาจที่จ�่ ะยึดึ และตรวจสมุดุ บัญั ชี ี หรืือแผ่น่ กระดาษ และกระทำ�ำ การใด ๆ
ตามสมควรเพื่�่อเปิิดสถานที่่�หรืือบ้้านที่�่อยู่่�หรืือโรงเรืือนดัังกล่่าว รวมทั้้�งตู้้�นิิรภััย ตู้�้ หรืือที่�่เก็็บของอื่�่น ๆ
และหากมีผี ู้�้ ขัดั ขวางเจ้า้ พนักั งานบังั คับั คดีชี อบที่จ่� ะร้อ้ งขอความช่ว่ ยเหลืือจากเจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจเพื่อ�่ ดำ�ำ เนินิ การ
บัังคับั คดีีจนได้้
จะเห็็นได้้ว่่าเรื่่�องการบัังคัับคดีีมีีกรณีีที่�่เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจจะต้้องเข้้าไปเกี่�ยวข้้องด้้วย เมื่�่อได้้รัับ
การต้อ้ งขอความช่ว่ ยเหลืือจากเจ้า้ พนัักงานบัังคับั คดีี ซึ่ง�่ เมื่�อ่ พิจิ ารณาจากถ้อ้ ยคำำ�ของกฎหมายแล้้ว การเข้า้ ไป
เกี่ย� วข้อ้ งของเจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจมิใิ ช่เ่ ป็น็ เพียี งเข้า้ ไปร่ว่ มรู้เ�้ ห็น็ เป็น็ พยานเหมืือนกับั การส่ง่ หมายเรียี ก แต่จ่ ะต้อ้ ง
เป็น็ การเข้า้ ไปช่ว่ ยเหลืือในลักั ษณะที่เ่� ป็น็ การช่ว่ ยกระทำ�ำ โดยอยู่�ภายในกรอบที่ก�่ ฎหมายได้ใ้ ห้อ้ ำ�ำ นาจไว้้ กรณีเี ช่น่ นี้้�
เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจปฏิิเสธการขอความช่่วยเหลืือมิิได้้เช่่นเดีียวกัับเจ้้าพนัักงานศาลขอให้้เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจ
เพื่�่อเป็็นพยานในการส่่งหมายหรืือแม้้แต่่เป็็นกรณีีที่�่บุุคคลอื่�่นร้้องขอ เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจก็็ไม่่ควรปฏิิเสธ
เช่่นเดียี วกันั เพราะเหตุุการณ์เ์ ช่่นนี้้�อาจจะนำำ�ไปสู่่�การร้อ้ งเรีียนถึึงการปฏิบิ ัตั ิงิ านของเจ้า้ หน้า้ ที่�ต่ ำ�ำ รวจได้้
สำำ�หรัับการปฏิิบััติิในการเป็็นพยานกรณีีส่่งหมาย หรืือการเข้้าช่่วยเหลืือเจ้้าพนัักงานบัังคัับคดีี
ผู้�้ ปฏิิบััติิพึึงระลึึกอยู่�เสมอว่่าได้้เข้้าไปร่่วมการปฏิิบััติิในฐานะใด และจำ�ำ ต้้องใช้้สามััญสำำ�นึึกรวมทั้้�งดุุลยพิินิิจ
ให้้มากในการพิิจารณาว่่าการกระทำ�ำ สิ่่�งใดควรหรืือไม่่ควร เพื่่�อป้้องกัันมิิให้้เกิิดความเสีียหายแต่่ตนเอง
และสำำ�นัักงานตำ�ำ รวจแห่ง่ ชาติิในภายหลังั
5. การทำ�ำ บัันทึึกต่่าง ๆ การทำ�ำ บัันทึึกในส่่วนที่�่เกี่�ยวข้้องกัับการปฏิิบััติิงาน ไม่่ว่่างานนั้้�นจะสำ�ำ เร็็จลุุล่่วง
ตามเป้้าหมายหรืือไม่่ โดยเฉพาะอย่่างยิ่�งหากเป็็นงานที่�่เกี่�ยวพัันกัับบุุคคลอื่่�นถืือได้้ว่่าการกระทำำ�ที่�่รอบคอบ
เป็็นผู้้�ที่่�ยึึดมั่่�นในอุุดมคติิตำำ�รวจอย่่างแท้้จริิงดัังข้้อความในตอนท้้ายของอุุดมคติิตำำ�รวจที่่�ว่่า “รัักษาความไม่่
ประมาทเสมอชีวี ิติ ฯ เพราะบันั ทึกึ ต่า่ ง ๆ ดังั กล่า่ วจะเป็น็ พยานเอกสารยืืนยันั ให้เ้ ป็น็ ถึงึ ความตั้้ง� ใจ ความบริสิ ุทุ ธิ์์ใ� จ
ความยุตุ ิธิ รรมของผู้้�ปฏิิบััติิได้เ้ ป็็นอย่า่ งดีี การทำ�ำ บันั ทึึกจึึงอาจมีไี ด้้ในกรณีีต่่าง ๆ ดัังต่่อไปนี้้�
128
(1) บัันทึึกจัับกุุม เมื่�่อเจ้้าพนัักงานตำำ�รวจทำ�ำ การจัับกุุมบุุคคลใด ไม่่ว่่าจะเป็็นกรณีีที่�่มีีหมายจัับ
หรืือไม่่มีีหมายจัับ ผู้�้ จัับกุุมจะต้้องจััดทำำ�บัันทึึกการจัับกุุม สาระสำ�ำ คััญที่่�จะต้้องมีีในบัันทึึกการจัับกุุม ก็็คืือ
สถานที่�เ่ กิดิ เหตุ,ุ วัันเดืือน ปีี, นามและตำำ�แหน่ง่ ผู้�้ จัับ, ชื่่�อผู้้�ถูกู จัับ, ของกลาง, สถานที่เ�่ กิิดเหตุุ, คำ�ำ ให้้การของ
ผู้ถ�้ ูกู จับั (รับั สารภาพหรืือปฏิเิ สธ ) แจ้ง้ สิทิ ธิ์์ต� ามกฎหมาย, แจ้ง้ ข้อ้ เท็จ็ จริงิ เกี่ย� วกับั การกระทำำ�ที่ก�่ ล่า่ วหากระทำำ�ผิดิ
แล้ว้ จึงึ แจ้ง้ ข้อ้ หาฐานความผิดิ และข้อ้ ความในตอนท้า้ ยของบันั ทึกึ จะต้อ้ งระบุวุ ่า่ เจ้า้ พนักั งานผู้้�จับั มิไิ ด้ม้ ีกี ารทำ�ำ ร้า้ ย
ร่่างกายและทำำ�ให้้ทรััพย์์สิินของผู้้�ถููกจัับสููญหายหรืือเสีียหายแต่่อย่่างใด รวมทั้้�งข้้อความที่�่ว่่า “อ่่านให้้ฟัังแล้้ว
รัับรองว่่าถูกู ต้อ้ ง” สำ�ำ หรัับการลงชื่�่อนั้้น� ผู้้�ถููกจับั จะลงลายมืือชื่�อ่ หรืือไม่ก่ ็ไ็ ด้้ หากผู้ถ้� ูกู จับั ไม่่ยอมลงลายมืือชื่�อ่
ให้ห้ มายเหตุุไว้ ้ ส่่วนผู้้�จับั ที่ม�่ ีีชื่�อ่ ในบันั ทึึกการจัับกุมุ จะต้อ้ งลงลายมืือชื่�่อทุกุ คน (ตามตััวอย่่างแนบท้้ายนี้้)�
(2) บันั ทึึกการตรวจค้้น เมื่�่อเจ้้าพนัักงานตำำ�รวจทำำ�การตรวจค้้นบุุคคลหรืือสถานที่่�ไม่่ว่่าจะเป็็น
กรณีีที่�่มีีหมายค้้นหรืือไม่่มีีหมายค้้น ผู้�้ ตรวจค้้นจะต้้องทำ�ำ บัันทึึกการตรวจค้้น สาระสำำ�คััญที่่�จะต้้องมีีในบัันทึึก
การตรวจค้้นก็็คืือ สถานที่่บ� ัันทึึก, วััน เดืือน ปีี, นามและตำ�ำ แหน่ง่ ผู้�้ ตรวจค้้น, ชื่อ่� หรืือสถานที่ข�่ องผู้้�ถูกู ตรวจค้้น,
ชื่อ่� พยานอย่า่ งน้อ้ ย 2 คน (กรณีที ี่ต่� ้อ้ งตรวจค้น้ ต่อ่ หน้า้ พยาน), เหตุทุ ี่ต�่ ้อ้ งทำ�ำ การตรวจค้น้ , ชื่อ่� บุคุ คลหรืือรายการ
สิ่ง� ของที่่�ตรวจค้น้ ได้,้ เวลาที่�เ่ ริ่ม� และสิ้�นสุดุ การค้้น และข้อ้ ความตอนท้้ายเช่น่ เดียี วกัับบันั ทึกึ การจัับกุมุ สำำ�หรับั
การลงชื่อ�่ หากผู้�้ นำำ�การตรวจค้น้ ไม่ย่ อมลงลายมืือชื่อ่� ก็ใ็ ห้ห้ มายเหตุไุ ว้ ้ ส่ว่ นผู้้�ตรวจค้น้ ที่ม่� ีชี ื่อ่� ในบันั ทึกึ การตรวจค้น้
จะต้อ้ งลงลายมืือชื่่�อทุกุ คน (ตามตัวั อย่า่ งแนบท้้ายนี้้)�
(3) เจ้้าพนัักงานผู้�้ จััดการตามหมายจัับ ต้้องแจ้้งข้้อความในหมายจัับให้้ผู้้�ที่่�เกี่�ยวข้้องทราบ
และถ้้าเขาร้้องขอที่่�จะดููหมาย ก็็ให้้ส่่งหมายให้้เขาตรวจดููด้้วย การแจ้้งข้้อความในหมายก็็ดีี การส่่งหมาย
ให้้เขาตรวจก็ด็ ีี ให้บ้ ัันทึกึ ไว้้ในหมายนั้้�น พร้้อมทั้้�ง วันั เดืือน ปีี ที่�แ่ จ้ง้ และส่่งให้้เขาตรวจ
(4) เจ้้าพนัักงานผู้้�จััดการตามหมายจัับ เมื่่�อได้้จััดการตามหมายจัับแล้้ว ให้้บัันทึึกรายละเอีียด
ในการจััดการตามหมายนั้้�นไว้้ ถ้้าจััดการตามหมายจัับไม่่ได้้เพราะเหตุุใด บัันทึึกพฤติิการณ์์ที่่�จััดการไม่่ได้้แล้้ว
ส่่งบัันทึกึ นั้้�นไปยังั ศาลผู้้�ออกหมายโดยเร็ว็
(5) ถ้า้ ราษฎร เป็น็ ผู้�้ จับั ให้เ้ จ้า้ พนักั งานบันั ทึกึ ชื่อ�่ อาชีพี ที่อ่� ยู่่�ของผู้้�จับั อีกี ทั้้ง� ข้อ้ ความพฤติกิ ารณ์์
การจับั นั้้น� ไว้้ แล้ว้ ให้ผ้ ู้้�จับั ลงลายมืือชื่อ่� กำ�ำ กับั ไว้เ้ ป็น็ สำำ�คัญั กรณีนี ี้้ห� ากการถามเป็น็ ลักั ษณะถามให้ก้ ารไว้ก้ ็จ็ ะเป็น็
ประโยชน์์ในการสอบสวนดำ�ำ เนิินคดีีต่อ่ ไป
(6) การทำ�ำ บันั ทึกึ เหตุผุ ลที่ช่�ี้แ� จงให้ผ้ ู้ค�้ รอบครองสถานที่ห�่ รืือผู้แ�้ ทนให้เ้ ข้า้ ใจในกรณีที ี่ท�่ ำ�ำ การตรวจค้น้
ที่ร่� โหฐาน และจำำ�เป็็นต้อ้ งใช้ก้ ำำ�ลัังเพื่�่อเข้้าไป หรืือจำำ�เป็น็ ต้้องเปิิดหรืือทำำ�ลาย ประตููบ้า้ น ประตููเรืือน หน้้าต่า่ ง
รั้ �ว หรืือสิ่ �งกีีดขวางอย่่างอื่�่น
(7) เจ้้าพนัักงานผู้้�ทำำ�การตรวจค้้น ต้้องแจ้ง้ ข้อ้ ความในหมายแก่่ผู้้�เกี่ย� วข้อ้ งทราบ ถ้า้ ค้น้ โดยไม่่มีี
หมายให้้แสดงนามและตำำ�แหน่่งให้้ทราบ แล้้วบันั ทึกึ หมายไว้ ้ หรืือบันั ทึกึ ข้อ้ ความที่แ�่ จ้ง้ เป็็นหลัักฐานไว้้
(8) เจ้้าพนัักงานผู้�้ ทำ�ำ การตรวจค้้นต้้องบัันทึึกรายละเอีียดแห่่งการตรวจค้้น และสิ่�งที่่�ค้้นได้้นั้้�น
ต้้องทำำ�บััญชีีไว้้ด้้วย บัันทึึกการค้้น และบััญชีีสิ่�งของนั้้�น ให้้อ่่านให้้ผู้้�ครอบครองสถานที่่�บุุคคลในครอบครััว
ผู้้�ต้้องหา จำ�ำ เลย ผู้้�แทน หรืือพยานฟัังแล้้วแต่่กรณีี แล้้วให้้ผู้้�นั้�นลงลายมืือชื่อ�่ รัับรองไว้้
(9) การค้้นเพื่�่อจัับกุุมการกระทำำ�ความผิิดซึ่่�งหน้้าในวัังของพระบรมวงศานุุวงศ์์ตั้้�งแต่่
ชั้�นหม่่อมเจ้้าขึ้�นไป เมื่่�อทำำ�การค้้นแล้้วต้้องทำ�ำ บัันทึึกรายงานการปฏิิบััติิเสนอผู้�้ บัังคัับบััญชาตามลำำ�ดัับชั้�น
ให้้สำำ�นักั งานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิทราบทุกุ ครั้�ง ไม่่ว่า่ การตรวจค้น้ นั้้�นจะได้้ผลเพียี งไรหรืือไม่่
129
(10) เมื่อ�่ เจ้า้ พนักั งานผู้�้ จัดั การส่ง่ หมายเรียี ก ถ้า้ จัดั การส่ง่ หมายเรียี กไม่ไ่ ด้เ้ พราะเหตุใุ ด ให้้บันั ทึกึ
พฤติกิ ารณ์์ที่่�จััดการไม่่ได้แ้ ล้้วส่่งบัันทึกึ พร้้อมหมายเรีียกคืืนไปยัังเจ้า้ พนัักงานผู้อ�้ อกหมายโดยเร็็ว
(11) เจ้า้ พนักั งานที่ค�่ ้น้ โดยมีหี มาย ต้อ้ งรีบี ส่ง่ บันั ทึกึ และบัญั ชีดี ังั กล่า่ วในข้อ้ (8) พร้อ้ มด้ว้ ยสิ่ง� ของ
ที่�่ยึึดมาถ้้าพอจะส่่งได้้ไปยัังผู้้�ออกหมายหรืือเจ้้าพนัักงานอื่่�นตามที่�่กฎหมายกำำ�หนดไว้้ในหมาย ในกรณีีที่่�ค้้น
โดยมีีหมายโดยเจ้้าพนัักงานอื่่�นซึ่�่งมิิใช่่พนัักงานสอบสวนให้้ส่่งบัันทึึกบััญชีีและสิ่ �งของไปยัังพนัักงานสอบสวน
หรืือเจ้า้ หน้้าที่�ใ่ ดซึ่่ง� ต้้องการสิ่่�งเหล่า่ นั้้น�
ตัวั อย่่างคำำ�พิิพากษาฎีีกา การจับั และการค้น้ (ม.78, 92)
ฎีกี าที่่ � 2849/2548 สิิบตำ�ำ รวจโท ส. แอบซุ่่�มดููอยู่่�ห่า่ งจากห้้องที่เ�่ กิดิ เหตุปุ ระมาณ 8 เมตร
เห็น็ จำำ�เลยส่ง่ มอบเมทฯ ให้ส้ ายลับั เมื่อ่� เข้า้ ตรวจภายในห้อ้ งเกิดิ เหตุกุ ็พ็ บเมทฯ อีกี จำำ�นวนหนึ่่ง� การกระทำำ�ความผิดิ
ของจำำ�เลยกับั การเข้า้ ตรวจค้น้ จับั กุมุ ของเจ้า้ พนักั งานกับั พวกเป็น็ การกระทำ�ำ ตามหน้า้ ที่ต�่ ่อ่ เนื่อ�่ งกันั เมื่อ�่ พบเห็น็
จำำ�เลยกำำ�ลัังกระทำำ�ความผิิดฐานจำำ�หน่่ายและมีียาเสพติิดให้้โทษประเภท 1 ไว้้ในครอบครองเพื่่�อจำำ�หน่่าย
อัันเป็็นความผิิดซึ่�่งหน้้าตาม ป.วิิ.อาญา มาตรา 80 จึึงมีีอำ�ำ นาจค้้นและจัับจำ�ำ เลยโดยไม่่ต้้องมีีหมายค้้น
และหมายจับั ตาม มาตรา 78(1) และมาตรา 92(2)
ฎีกี าที่�่ 6397/2541 ความผิิดที่่�จำ�ำ เลยกระทำ�ำ เป็็นความผิิดซึ่�่งหน้้า แม้้จำ�ำ เลยจะได้้กระทำำ�
ในที่ร่� โหฐาน เจ้า้ พนักั งานตำ�ำ รวจซึ่ง�่ มีอี ำ�ำ นาจสืืบสวนและจับั กุมุ ผู้ก้� ระทำำ�ผิดิ ต่อ่ กฎหมายย่อ่ มมีอี ำ�ำ นาจจับั จำ�ำ เลยได้้
โดยไม่่ต้อ้ งมีหี มายจัับหรืือหมายค้น้ ตาม ป.วิิ.อาญา มาตรา 78
ฎีีกาที่�่ 3743/2529 การที่เ�่ จ้า้ พนักั งานค้น้ พบของกลางที่บ�่ ริเิ วณบ้า้ นจำ�ำ เลยและรับั ว่า่ เป็น็ ของตน
ไม่่ใช่่ความผิิดซึ่�่งเจ้้าพนัักงานเห็็นจำ�ำ เลยกำำ�ลัังกระทำ�ำ หรืือพบในอาการ ซึ่�่งแทบจะไม่่มีีความสงสััยเลยว่่าจำำ�เลย
กระทำ�ำ ผิิดมาแล้ว้ สดๆ จึึงไม่่ใช่ค่ วามผิิดซึ่ง�่ หน้า้
ฎีีกาที่่� 4243/2542 จำำ�เลยเป็็นเจ้้าพนัักงานตำำ�รวจเข้้าจัับกุุมผู้�้เสีียหายซึ่่�งได้้ก่่อการทะเลาะ
วิวิ าท ก่่อนหน้า้ นั้้�น แต่เ่ หตุุแห่่งการทะเลาะวิวิ าทได้้ยุุติลิ งแล้้ว ไม่ใ่ ช่ก่ ารกระทำ�ำ ความผิดิ ซึ่่�งหน้า้
ฎีกี าที่่� 468/2553 แม้ต้ าม ป.วิิ.อาญา มาตรา 84 วรรคท้า้ ย จะบััญญััติิมิใิ ห้้นำ�ำ คำำ�รัับสารภาพ
ชั้น� จับั กุมุ เป็น็ พยานหลักั ฐานก็ต็ าม แต่ข่ ้อ้ ความอื่น�่ ซึ่ง�่ เป็น็ ข้อ้ เท็จ็ จริงิ ที่ป�่ รากฏในคำำ�ให้ก้ ารรับั สารภาพนั้้น� กฎหมาย
มิไิ ด้ห้ ้า้ มนำ�ำ มารับั ฟังั เสียี ทีเี ดียี ว มิฉิ ะนั้้�นแล้ว้ คงไม่ต่ ้อ้ งทำ�ำ บัันทึกึ การจับั กุมุ และสอบถามคำ�ำ ให้ก้ ารของผู้�ถ้ ูกู จับั ไว้้
ตาม ป.วิิ.อาญา มาตรา 84 วรรคสาม
ฎีีกาที่�่ 1194/2517 เจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจเดิินทางไปจัับกุุมผู้�้ ต้้องหาหลบหนีีคดีีตามหมายจัับ
พบผู้้�ต้้องหาโดยกะทัันหััน ก่่อนจะได้้ไปขอความร่่วมมืือจากเจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจท้้องที่�่ ผู้้�ต้้องหาหนีีเข้้าบ้้าน
เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจจึึงเข้้าไปจัับกุุมได้้ในทัันใดนั้้�น แม้้จะไม่่มีีหมายค้้นก็็ไม่่เป็็นความผิิดตามประมวลกฎหมาย
อาญา มาตรา 157, 364 เพราะเป็็นการเข้้าไปโดยมีเี หตุอุ ันั ควรและผู้�้ที่เ�่ ข้า้ ไปช่ว่ ยจัับกุุมตามที่�เ่ จ้้าพนักั งาน
ตำ�ำ รวจให้้ช่ว่ ยเหลืือ ก็ไ็ ม่ม่ ีีความผิิดเช่น่ กััน
130
การค้้น
ฎีกี าที่�่ 6403/2545 เจ้า้ พนักั งานมีทีั้้ง� หมายจับั และหมายค้น้ ไปจับั ส. ที่บ่� ้า้ น เมื่อ�่ แสดงตนว่า่ เป็น็
เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจและแสดงหมายค้้น ส. ซึ่่�งยืืนอยู่่�ด้้านในรั้้�วบ้้านได้้ปิิดล็็อกกุุญแจรั้�วหน้้าบ้้านแล้้ววิ่�งหนีี
เข้า้ บ้า้ นไปปิดิ ล็อ็ กกุญุ แจบ้า้ นด้า้ นในอีกี ชั้น� หนึ่่ง� และไม่ย่ อมเปิดิ ประตููโดยอ้า้ งว่า่ จะไปมอบตัวั ในวันั หลังั แสดงว่า่
ส. ไม่ย่ อมให้เ้ จ้้าพนักั งานตำำ�รวจเข้้าไปจับั กุุม การที่�เ่ จ้้าพนักั งานตำำ�รวจเข้า้ ไปใช้้ไม้ก้ ระแทกประตููบ้า้ นที่�ป่ ิดิ ล็อ็ ก
กุุญแจด้้านในไว้้จนเปิิดออกแล้้วเข้้าไปจัับ ส. จึึงเป็็นกรณีีจำ�ำ เป็็นซึ่�่งเจ้้าพนัักงานตำำ�รวจผู้�้ จััดการตามหมายค้้น
มีีอำำ�นาจทำ�ำ ได้ต้ าม ป.วิิ.อาญา มาตรา 94 วรรคสอง
ฎีีกาที่่� 6942/2551 บ้า้ นที่่�เจ้้าพนักั งานค้้นเป็น็ บ้้านจำ�ำ เลยซึ่ง�่ ไม่่มีีเลขที่ ่� ปลููกติิดกัับบ้า้ นของ
บิดิ าซึ่ง่� เป็น็ บ้า้ นเลขที่ใ�่ นหมายค้น้ ย่อ่ มเข้า้ ใจว่า่ เป็น็ บ้า้ นเลขที่เ�่ ดียี วกันั การตรวจค้น้ ของเจ้า้ พนักั งานจึงึ ชอบด้ว้ ย
กฎหมายแล้้ว
ฎีีกาที่�่ 1496/2543 เจ้้าพนัักงานผู้้�จัับกุุมได้้พบตััวจำ�ำ เลยขณะขัับรถโดยสารประจำำ�ทาง
จึงึ ติดิ ตามไปทำำ�การจับั กุมุ และตรวจค้น้ ในทันั ทีที ันั ใดที่จ่� ำำ�เลยขับั รถเข้า้ ไปจอดในอู่่�รถโดยสารประจำำ�ทาง มิฉิ ะนั้้น�
จำ�ำ เลยย่อ่ มหลบหนีหี รืือเคลื่อ่� นย้า้ ยยาเสพติดิ ให้โ้ ทษของกลางไปได้เ้ ป็น็ กรณีที ี่เ�่ จ้า้ พนักั งานผู้้�จับั กุมุ สามารถค้น้ ได้้
โดยไม่่ต้อ้ งมีีหมายค้้นตาม ป.วิิ.อาญา มาตรา 92(4)
ฎีีกาที่่� 1455/2544 ตาม ป.วิิ.อาญา มาตรา 97 และมาตรา 102 วรรคหนึ่่ง� การค้น้ โดยมีี
หมายค้้นจะต้้องดำ�ำ เนิินการโดยเจ้้าพนัักงานตำ�ำ รวจผู้้�ถููกระบุุชื่่�อในหมายค้้นและทำ�ำ การค้้นต่่อหน้้าเจ้้าของ
หรืือบุคุ คล ในครอบครัวั ของเจ้า้ ของสถานที่ท�่ ี่จ่� ะค้น้ หรืือมิฉิ ะนั้้น� ก็ค็ ้น้ ต่อ่ หน้า้ บุคุ คลอื่น�่ สองคนที่ข�่ อมาเป็น็ พยาน
ก็็ได้้ ร้้อยตำ�ำ รวจเอก พ. ผู้�ถ้ ูกู ระบุุชื่�อ่ ในหมายค้น้ เป็็นหััวหน้้าในการตรวจค้น้ และทำำ�การตรวจค้น้ ต่่อหน้้าจำ�ำ เลย
ซึ่ง�่ เป็น็ บุตุ รของเจ้า้ ของบ้า้ น จึงึ ถืือว่า่ เป็น็ บุคุ คลในครอบครัวั ตามที่ร่� ะบุใุ นมาตรา 102 วรรคหนึ่่ง� แม้จ้ ำำ�เลยจะยังั
ไม่บ่ รรลุนุ ิิติิภาวะแต่่ก็็เป็น็ ผู้เ�้ ข้้าใจในสาระของการกระทำ�ำ และมีคี วามรู้้�สึกึ ผิดิ ชอบเพีียงพอที่จ�่ ะให้้ความยินิ ยอม
โดยชอบแล้้ว ดัังนั้้�นการค้้นจึึงชอบด้ว้ ยกฎหมาย
คำำ�พิิพากษาศาลฎีกี าที่่� 3454/2543
โจทก์์บรรยายข้้อเท็็จจริิงไว้้ในคำ�ำ ฟ้้องข้้อ 1 ค. ว่่าหลัังจากจำ�ำ เลยขัับรถด้้วยความประมาทแล้้ว
ผู้�้เสีียหายซึ่�่งเป็็นเจ้้าพนัักงานจราจรและได้้รัับแจ้้งเหตุุให้้สกััดจัับจำ�ำ เลยได้้ออกมายืืนสกััดอยู่�กลางถนนและให้้
สััญญาณมืือให้้จำำ�เลยหยุุดรถเพื่่�อจัับกุุมดำ�ำ เนิินคดีี อัันเป็็นการปฏิิบััติิการตามหน้้าที่�่ แต่่จำ�ำ เลยขัับรถพุ่่�งเข้้าชน
ผู้้�เสีียหายโดยเจตนาฆ่่าเพื่�่อขััดขวางการจัับกุุม ซึ่�่งเป็็นความผิิดฐานต่่อสู้้�ขััดขวางเจ้้าพนัักงานในการปฏิิบัตั ิิการ
ตามหน้้าที่่�ตามประมวลฎหมายอาญา มาตรา 138 วรรคสอง แต่่โจทก์์มิิได้้อ้้างบทมาตราดัังกล่่าว ซึ่่�งโจทก์์
ถืือว่่าเป็น็ ความผิดิ และขอให้้ลงโทษจำ�ำ เลยมาให้้คำำ�ขอท้้ายฟ้อ้ ง คงอ้้างเฉพาะมาตรา 289, 80 เห็น็ ได้้ว่่าโจทก์์
ประสงค์ใ์ ห้ล้ งโทษจำำ�เลยเฉพาะแต่ใ่ นความผิดิ ฐานพยายามฆ่า่ เจ้า้ พนักั งาน ซึ่ง�่ การกระทำำ�ตามหน้า้ ที่ม่� ิไิ ด้ป้ ระสงค์์
จะให้ล้ งโทษจำำ�เลยในความผิิดฐานต่่อสู้้�ขัดั ขวางเจ้้าพนัักงานในการปฏิบิ ัตั ิิการตามหน้า้ ที่�ด่ ้้วย จึึงไม่อ่ าจลงโทษ
จำ�ำ เลยในความผิิดฐานต่่อสู้้�ขััดขวางเจ้้าพนัักงานในการปฏิิบัตั ิิการตามหน้้าที่่ต� ามประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณา
ความอาญามาตรา 192 วรรคสี่�
ก่อ่ นที่ผ�่ ู้้�เสียี หายทั้้ง� สองจะไปยืืนขวางถนน ขณะจำ�ำ เลยขับั รถย้อ้ นกลับั มา ผู้เ�้ สียี หายที่�่ 1 ได้อ้ อกไป
ยืืนขวางถนนด้า้ นตรงข้้ามเพื่�อ่ ไม่ใ่ ห้้จำำ�เลยขัับรถหลบหนีีไปแล้ว้ ครั้�งหนึ่่�ง แต่่จำำ�เลยก็ข็ ัับรถหนีผี ู้�เ้ สียี หายที่�่ 1 ไป
131
ไม่่ได้้พุ่�งเข้้าชน เมื่่�อจ่า่ สิบิ ตำ�ำ รวจ ว. ขัับรถจัักรยานยนต์แ์ ซงไปจอดขวางถนน จำำ�เลยก็เ็ ลี้ย� วรถกลับั ไม่ไ่ ด้้ขัับรถ
ฝ่า่ ไป หลังั จากผ่า่ นผู้เ�้ สียี หายทั้้ง� สองไปแล้ว้ จำำ�เลยก็ย็ ังั ขับั รถหลบหลีกี เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจอื่น�่ ซึ่ง่� ยืืนสกัดั ขัดั ขวาง
อยู่่�อีีกหลายคน ถึึงขนาดขัับรถข้้ามเกาะกลางถนนเข้้าไปในช่่องเดิินรถสวน แสดงว่่าจำ�ำ เลยเพีียงแต่่พยายาม
ขัับรถหนีีไม่่ให้้ถููกจัับกุุม หากจำำ�เลยจะกระทำำ�โดยวิิธีีขัับรถพุ่่�งเข้้าชนผู้�้ที่่�ขวางทางอยู่่�ก็็คงจะไม่่เว้้นแม้้กระทั่่�ง
เจ้้าพนัักงานตำำ�รวจอื่่�นที่่�สกััดอยู่่� สำำ�หรัับบาดแผลที่่�ข้้อมืือของผู้้�เสีียหายทั้้�งสองมีีขนาดเล็็กเพีียง 1 คููณ
2 เซนติเิ มตร ไม่่ระบุลุ ักั ษณะ และโจทก์ไ์ ม่ไ่ ด้น้ ำำ�สืืบให้เ้ ห็็นว่่าเป็น็ บาดแผลที่เ�่ กิดิ จากของไม่่มีคี ม จึงึ อาจเกิดิ จาก
การถูกู กระจกรถจำ�ำ เลยซึ่ง่� แตกเสียี หายบาดในขณะเข้า้ ไปจับั จำำ�เลยออกมาจากรถก็เ็ ป็น็ ได้ ้ พยานหลักั ฐานโจทก์์
ไม่พ่ อฟัังลงโทษจำำ�เลยในความผิดิ ฐานพยายามฆ่า่ ได้้
132
ฎีกี าตัดั สินิ เกี่่�ยวกัับปััญหาข้้อกฎหมาย
คำ�ำ พิิพากษาศาลฎีีกาที่่� 699/2502 นายวิิรัชั วััลลภาชัยั โจทก์์
นายถาวร สุุปันั ดี ี กับั พวก จำ�ำ เลย
ปอ. มาตรา 358, 359(3), 59
ป.วิิ.อ. มาตรา 83
จำ�ำ เลยเป็น็ พนักั งานป่า่ ไม้้ บอกให้้รถยนต์ซ์ ึ่ง�่ บรรทุกุ ไม้ผ้ ิดิ กฎหมายหยุดุ รถไม่ห่ ยุดุ จำำ�เลยจึงึ ยิงิ ยาง
ที่่ล� ้้อรถเพื่�่อให้้รถหยุุด จะได้้จัับคนและไม้้ผิิดกฎหมายตามอำำ�นาจโดยใช้้วิิธีีเท่่าที่่�เหมาะแก่่พฤติิการณ์์แห่่งเรื่่�อง
ในการจัับตามประมวลกฎหมายวิิธีพี ิิจารณาความอาญา มาตรา 83 แล้ว้ การกระทำ�ำ ของจำ�ำ เลยไม่่ผิดิ เป็น็ ฐาน
ทำ�ำ ให้้เสียี ทรััพย์์
-------------------------------------
โจทก์์ฟ้อ้ งว่่า จำ�ำ เลยสมคบกัันยิิงยางรถยนต์ข์ องโจทก์์ 5 เส้้น ราคา 7,500 บาท ซึ่ง�่ ใช้้กัับรถยนต์์
บรรทุุกเสียี หาย ใช้ก้ ารไม่่ได้ ้ ขอให้ล้ งโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 358, 359(3), 83
จำ�ำ เลยปฏิิเสธ
ศาลชั้น� ต้้นฟัังว่่า จำ�ำ เลยยิิงยางรถยนต์เ์ พื่่อ� ทำำ�การจัับกุมุ ผู้้�ทำ�ำ ผิิดพระราชบัญั ญััติปิ ่่าไม้้ เพราะเรีียก
ให้ร้ ถหยุดุ ก็ไ็ ม่่หยุดุ ให้ต้ รวจตามหน้า้ ที่่�ของจำำ�เลยที่่ม� ีอี ยู่่� จำ�ำ เลยจึึงยิงิ ยางรถโดยมิไิ ด้้เจตนาที่�จ่ ะแกล้ง้ ยิิงให้้โจทก์์
เสีียหาย พิพิ ากษายกฟ้้อง
โจทก์อ์ ุุทธรณ์์
ศาลอุุทธรณ์เ์ ห็็นว่่า การที่�่จำำ�เลยยิงิ ยางล้อ้ หน้า้ 2 ล้้อ ของโจทก์์อีกี เป็็นการใช้้อำ�ำ นาจเกินิ สมควร
แก่พ่ ฤติิการณ์์ เพื่อ่� ป้้องกัันมิิให้้ผู้้ก� ระทำำ�ผิดิ หลบหนีี เพราะเพีียงแต่ย่ ิงิ ยางหลัังแตก 3 เส้น้ ก็ไ็ ม่่มีีทางไป น่่าเชื่อ่�
ว่่าจำ�ำ เลยได้้กระทำ�ำ ไปเพราะความโกรธที่�่รถยนต์์ของโจทก์์ไม่่ยอมหยุุดให้้จัับโดยดีี กลัับหัักเข้้าทางล้้อจะชน
จำ�ำ เลยที่�่ 1 เสียี อีกี จำ�ำ เลยต้อ้ งติดิ ตามมาด้ว้ ยความลำำ�บากยากแค้น้ จึงึ แกล้ง้ ยิงิ ยางล้อ้ หน้า้ เสียี อีกี การกระทำ�ำ ของ
จำ�ำ เลยตอนนี้้�เป็็นความผิิดฐานทำำ�ให้เ้ สียี ทรััพย์์ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 358 ให้ล้ งโทษปรัับจำำ�เลย
คนละ 200 บาท ไม่่ชำ�ำ ระค่่าปรับั จัดั การตาม มาตรา 29
จำ�ำ เลยทั้้�งสองฎีกี า
ศาลฎีีกาเห็็นว่่า การที่�่จำำ�เลยซึ่�่งเป็็นพนัักงานป่่าไม้้ ยิิงยางรถยนต์์โจทก์์ก็็เพื่�่อไม่่ให้้หนีีและ
เพื่่�อจัับไม้้เถื่�่อนของกลางนั้้�น เป็็นวิิธีีการที่�่เหมาะแก่่พฤติิการณ์์ตามประมวลกฎหมายวิิธีีพิิจารณาความอาญา
มาตรา 83 ยังั ไม่ม่ ีีความผิดิ ทางอาญา
พิพิ ากษากลัับศาลอุทุ ธรณ์์ โดยยืืนตามศาลชั้น� ต้น้
133
ฎีีกาตััดสินิ เกี่่�ยวกัับปััญหาข้้อกฎหมาย
คำ�ำ พิพิ ากษาศาลฎีกี าที่่� 2991/2536 พนักั งานอััยการ ประจำ�ำ ศาลจัังหวััดหล่ม่ สักั โจทก์์
พลตำำ�รวจ นพดล มายรรยงค์์ จำ�ำ เลย
ป.อ. มาตรา 59, 288
จำ�ำ เลยอยู่�บนรถกระบะที่�ก่ ำ�ำ ลังั ขับั ไล่ต่ ิดิ ตามรถจักั รยานยนต์ท์ ี่ผ�่ ู้�เ้ สียี หายขับั ไปตามถนนซึ่ง�่ เป็น็ ทาง
ลููกรัังแคบและขรุุขระ ใช้้อาวุุธปืนื เล็ก็ กล (เอ็ม็ .16) ยิงิ ไปที่�ร่ ถจัักรยานยนต์์ของผู้้�เสีียหายหลายนัดั แม้จ้ ำำ�เลย
มีเี จตนายิงิ ยางรถจักั รยานยนต์เ์ พื่อ�่ ให้ร้ ถจักั รยานยนต์ล์ ้ม้ แต่จ่ ำำ�เลยย่อ่ มเล็ง็ เห็น็ ได้ว้ ่า่ กระสุนุ ปืนื อาจถูกู ผู้เ้� สียี หายได้้
การที่จ�่ ำำ�เลยใช้อ้ าวุธุ ปืนื ดังั กล่า่ วยิงิ ไปในลักั ษณะเช่น่ นั้้น� จำ�ำ เลยย่อ่ มเล็ง็ เห็น็ ผลได้ว้ ่า่ กระสุนุ ปืนื อาจถูกู ผู้เ�้ สียี หาย
ที่�บ่ ริิเวณอวัยั วะสำำ�คััญทำ�ำ ให้้ผู้เ�้ สียี หายทั้้ง� สองถึึงแก่ค่ วามตายได้ ้ จึึงเป็น็ การกระทำำ�โดยเจตนาฆ่่า
-------------------------------------
โจทก์์ฟ้้องขอให้ล้ งโทษจำ�ำ เลยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 288, 80 และคืืนของกลาง
ทั้้ง� หมดให้้กรมตำ�ำ รวจเจ้้าของ
จำ�ำ เลยให้ก้ ารปฏิเิ สธ
ศาลชั้�นต้้นพิิพากษาว่่า จำ�ำ เลยมีีความผิิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 288 ประกอบด้้วย
มาตรา 80 ให้้จำ�ำ คุกุ 12 ปี ี ทางนำ�ำ สืืบของจำำ�เลยเป็น็ ประโยขน์แ์ ก่่การพิิจารณา มีีเหตุุบรรเทาโทษ ลดโทษให้้
1 ใน 3 ตามมาตรา 78 คงจำำ�คุกุ 8 ปีี คืืนของกลางทั้้�งหมดให้้กรมตำ�ำ รวจเจ้้าของ
จำำ�เลยอุทุ ธรณ์์
ศาลอุทุ ธรณ์ภ์ าค 2 พิิพากษายืืน
จำ�ำ เลยฎีีกา
ศาลฎีกี าวินิ ิจิ ฉัยั ว่า่ “พิเิ คราะห์แ์ ล้ว้ ข้อ้ เท็จ็ จริงิ เบื้้อ� งต้น้ ฟังั ได้เ้ ป็น็ ยุตุ ิวิ ่า่ เมื่อ่� วันั ที่่� 15 มกราคม 2532
เวลาประมาณ 22 นาฬิิกา สิบิ ตำ�ำ รวจเอกทองม้ว้ น ตันั ยงค์์ สิบิ ตำำ�รวจโทประดิิษฐ์์ เพาะบุญุ สิิบตำำ�รวจตรีีระยะ
กลิ่น� บุปุ ผา พลตำำ�รวจแสลง แก้ว้ เบี้้ย� และจำำ�เลย ซึ่ง�่ เป็น็ เจ้า้ พนักั งานตำำ�รวจหน่ว่ ยปฏิบิ ัตั ิกิ ารพิเิ ศษ กองกำ�ำ กับั การ
ตำ�ำ รวจภููธรจัังหวััดเพชรบููรณ์์ ขัับรถยนต์์กระบะติิดตามรถจัักรยานยนต์์ของผู้้�เสีียหายที่�่ 2 ซึ่�่งผู้�้เสีียหายที่่� 2
เป็็นคนขัับ โดยมีีผู้้�เสีียหายที่�่ 1 นั่่�งซ้้อนท้้ายเพราะสงสััยว่่าผู้�้เสีียหายทั้้�งสองมีสีิ่�งของผิิดกฎหมาย แล้้วจำำ�เลย
ใช้อ้ าวุธุ ปืนื เล็็กกล (เอ็็ม.16) ยิิงไปที่�่รถจักั รยานยนต์์นั้้น� หลายนััด กระสุนุ ปืนื ถููกผู้้เ� สีียหายที่�่ 1 ที่�่หลังั ระดัับเอว
ข้้างซ้้าย ที่�่เท้้าขวานิ้้�วหััวแม่่เท้้าขาด กระดููกฝ่่าเท้้าหััก ผิิวหนัังและเนื้้�อบริิเวณข้้อเท้้าหลุุด และที่่�เท้้าซ้้าย
ผิวิ หนังั และเนื้้อ� บริเิ วณข้อ้ เท้า้ หลุดุ เป็น็ แผลใหญ่่ กระดููกเท้า้ บางส่ว่ นหลุดุ หาย กับั ถูกู ผู้เ้� สียี หายที่ ่� 2 ที่ส�่ ้น้ เท้า้ ขวา
เป็็นแผลลึึกถึึงกระดููก เป็็นเหตุุให้้ผู้�้เสีียหายทั้้�งสองได้้รัับอัันตรายสาหััส คดีีมีีปััญหาต้้องวิินิิจฉััยตามฎีีกา
ของจำ�ำ เลยเป็็นข้้อแรกว่่า จำำ�เลยมีีเจตนาฆ่่าผู้�้เสีียหายทั้้�งสองหรืือไม่่ ในปััญหานี้้�ได้้ความจากคำ�ำ เบิิกความของ
สิิบตำำ�รวจตรีีระยะ กลิ่�นบุุปผา และพลตำำ�รวจแสลง แก้้วเบี้้�ย พยานโจทก์์ว่่าขณะที่�่จำำ�เลยใช้้อาวุุธเล็็กกล
(เอ็็ม.16) ยิิงไปที่่�รถจัักรยานยนต์์ของผู้�้เสีียหายที่่� 2 นั้้�นทางขรุุขระ ขวดน้ำ�ำ� ขวดกาแฟ และแก้้วที่�่เก็็บไว้้ใน
รถยนต์ก์ ระบะร่ว่ งหล่น่ ซึ่ง่� จำำ�เลยเองก็เ็ บิกิ ความรับั ว่า่ ขณะที่จ่� ำำ�เลยใช้อ้ าวุธุ ปืนื ยิงิ ไปเช่น่ นั้้น� ถนนที่ร่� ถยนต์ก์ ระบะ
แล่่นไปเป็็นทางลููกรัังแคบขรุุขระ การที่จ�่ ำ�ำ เลยซึ่�ง่ อยู่�บนรถยนต์์กระบะที่�ก่ ำ�ำ ลัังขับั ไล่่ติดิ ตามรถจัักรยานยนต์ท์ ี่ม�่ ีี
134
ผู้เ้� สียี หายที่ ่� 2 เป็น็ ผู้้�ขับั และผู้เ�้ สียี หายที่�่ 1 นั่่ง� ซ้อ้ นท้า้ ยไปตามถนนซึ่ง�่ เป็น็ ทางลููกรังั แคบและขรุขุ ระใช้อ้ าวุธุ ปืนื เล็ก็ กล
(เอ็็ม.16) ยิิงไปที่�่รถจัักรยานยนต์์ของผู้้�เสีียหายทั้้�งสองหลายนััดนั้้�น แม้้จำำ�เลยเจตนายิิงยางรถจัักรยานยนต์์
เพื่่�อให้้รถจัักรยานยนต์ล์ ้ม้ แต่จ่ ำ�ำ เลยก็็ย่่อมเล็็งเห็็นได้ว้ ่่ากระสุุนปืืนที่จ�่ ำ�ำ เลยยิิงไปนั้้น� อาจถููกผู้้เ� สีียหายทั้้�งสองได้้
อาวุธุ ปืนื เล็ก็ กล (เอ็็ม.16) เป็็นอาวุธุ ร้้ายแรง การที่�จ่ ำำ�เลยใช้อ้ าวุุธปืืนเล็ก็ กล (เอ็ม็ .16) ยิงิ ไปในลักั ษณะเช่น่ นั้้�น
จำ�ำ เลยจึึงย่่อมเล็็งเห็็นผลได้้ว่่ากระสุุนปืืนที่่�จำ�ำ เลยยิิงไปอาจถููกผู้้�เสีียหายทั้้�งสองที่�่บริิเวณอวััยวะสำำ�คััญ ทำ�ำ ให้้
ผู้เ�้ สียี หายทั้้ง� สองถึงึ แก่ค่ วามตายได้ ้ จึงึ เป็น็ การกระทำำ�โดยเจตนาฆ่า่ ผู้เ้� สียี หายทั้้ง� สอง ฎีกี าของจำำ�เลยข้อ้ นี้้ฟ� ังั ไม่ข่ึ้น� ”
พิิพากษายืืน
135
บทที่่� ๙
การสื่อ� สารในหน้้าที่�่ตำำ�รวจ
วััตถุปุ ระสงค์์การเรีียนรู้้�ประจำ�ำ บท
๑. เพื่่�อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำ�ำ รวจมีคี วามรู้�้เกี่�ยวกัับหลักั การสื่่อ� สารทั่่ว� ไป
๒. เพื่่อ� ให้้นัักเรีียนนายสิิบตำำ�รวจมีคี วามเข้า้ ใจเกี่ย� วกัับหลักั การสื่อ�่ สารทั่่�วไป
๓. เพื่�่อให้้นัักเรีียนนายสิิบตำำ�รวจนำ�ำ ความรู้�้เกี่�ยวกัับหลัักการสื่่�อสารทั่่�วไป สามารถนำำ�ไปปฏิิบััติิ
ได้ถ้ ููกต้้อง และบรรลุุวััตถุปุ ระสงค์์ของทางราชการ
ส่่วนนำำ�
การปฏิิบััติิหน้้าที่่�ของตำำ�รวจ เพื่�่อให้้ทัันต่่อสถานการณ์์และแก้้ไขปััญหาได้้ถููกต้้อง จะต้้องมีี
การสื่อ่� สารที่เ�่ ข้า้ ใจและรวดเร็ว็ โดยมีเี ครื่อ่� งมืือสื่อ�่ สารเป็น็ ตัวั กลางนำ�ำ สาร ในปัจั จุบุ ันั การติดิ ต่อ่ สื่อ�่ สารมีหี ลายช่อ่ งทาง
และที่่�เจ้้าหน้้าที่่�ตำ�ำ รวจยึึดถืือปฏิิบััติิคืือการติิดต่่อสื่่�อสารทางวิิทยุุ ซึ่่�งสะดวก รวดเร็็วและทัันต่่อสถานการณ์์
จึงึ จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งศึกึ ษา เรียี นรู้้� ฝึกึ อบรมในการใช้ใ้ ห้เ้ กิดิ ทักั ษะและบำำ�รุงุ รักั ษาให้ถ้ ูกู ต้อ้ งตามระเบียี บของทางราชการ
หลักั การสื่อ� สารทั่่ว� ไป
ปััจจุุบัันวิิวััฒนาการในด้้านการสื่่�อสารได้้เจริิญรุุดหน้้าไปอย่่างรวดเร็็ว ได้้มีีการนำำ�เทคโนโลยีี
สมััยใหม่่มาใช้้กัับระบบสื่่�อสาร ในการรัับส่่งข่่าวสารและข้้อความต่่างๆ ทั้้�งภาครััฐและเอกชนประกอบกัับ
สภาพแวดล้้อมในเมืืองหลวงของประเทศไทยมีีปััญหาในเรื่�่องการจราจรติิดขััด การสื่�่อสารจึึงมีีความจำ�ำ เป็็น
อย่า่ งมากที่จ�่ ะอำ�ำ นวยความสะดวกในการติดิ ต่่อประสานงานซึ่่ง� กัันและกััน มีีทั้้�งวิทิ ยุสุ ื่�่อสาร โทรศััพท์์ โทรเลข
โทรพิิมพ์์ เทเล็็กซ์์ เป็็นต้น้
ในส่่วนของสำำ�นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิจะมีีกองบััญชาการหรืือกองบัังคัับการเป็็นแม่่ข่่ายควบคุุม
การติิดต่่อสื่อ่� สารของลููกข่า่ ยและสามารถติดิ ต่อ่ สื่่�อสารระหว่า่ งกองบัญั ชาการต่อ่ กองบัญั ชาการที่�ใ่ กล้้เคียี งได้้
ระบบการติดิ ต่อ่ สื่�อสาร แบ่ง่ ออกตามความสามารถการโต้ต้ อบได้้ ๒ ประเภท คืือ
๑. ระบบการสื่�อสารทางเดีียว (ONE WAY DIRECTION)
เป็็นการติิดต่่อสื่่�อสารในทิิศทางเดีียวโดยที่�่ผู้้�รัับไม่่สามารถส่่งข่่าวสารโต้้ตอบไปยัังผู้้�ส่่งได้้ เช่่น
โทรทัศั น์ ์ วิทิ ยุุกระจายเสีียง วิิทยุุเรีียกตััว
๒. ระบบสื่อ� สาร ๒ ทาง (TWO WAY DIRECTION)
เป็็นการติิดต่่อสื่่�อสารที่่�สามารถโต้้ตอบกัันได้้ระหว่่างผู้�้ รัับกัับผู้้�ส่่ง เช่่น วิิทยุุสื่่�อสาร โทรศััพท์์
เป็น็ ต้้น
ความหมายของคำำ�ว่่าการสื่อ� สาร
มีผี ู้�ใ้ ห้ค้ ำ�ำ จำำ�กััดความของคำำ�ว่่า “การสื่�อสาร” หลายคน เช่่น
“การสื่อ่� สาร หมายถึงึ บรรดาเครื่อ�่ งมืือที่ใ�่ ช้ใ้ นการรับั -ส่ง่ หรืือนำ�ำ ข่า่ วสารแม้เ้ ราจะอยู่่�ห่า่ งไกลเกินิ กว่า่
เสีียงมนุุษย์ต์ ิดิ ต่อ่ ได้้ยิิน แต่่เราก็็สามารถส่่งข่่าวให้ถ้ ึึงกันั ได้โ้ ดยใช้้ตััวแทนหรืือสััญญาณ” (จัันทร์์ศิริ ิิ มููลศาสตร์์,
๒๕๓๕ : ๑)
136
“การสื่อ�่ สาร หมายถึงึ ระบบการอันั หนึ่่ง� ซึ่ง่� หมายถึงึ การจัดั และการใช้เ้ ครื่อ่� งมืือ คนหรืือสัตั ว์น์ ำ�ำ การ
รับั -ส่่งข่่าว รายงาน คำำ�สั่่ง� หรืือข้อ้ ความใดๆ ที่่ต� ้้องการให้อ้ ีีกฝ่า่ ยหนึ่่ง� ทราบ” (สุนุ ทร บางท่า่ ไม้้ ม.ป.ป. : ๔๓)
“วิศิ วกรรมการสื่่�อสาร หมายถึงึ การเปลี่่�ยนข่่าวสารทุุกรููปแบบที่ผ�่ ู้�ใ้ ช้้ต้้องการส่ง่ ข่่าวสารแปลเป็็น
สััญญาณไฟฟ้้าเป็็นตััวแทนของข่่าวนั้้�น ไปยัังจุุดหมายปลายทางที่่�ต้้องการและปลายทางนี้้�จะแปลงสััญญาณ
ไฟฟ้้าเป็น็ ข่่าวสารให้้คนทั่่�วไปเข้า้ ใจ” (พงษ์ช์ าย เจริญิ ธนะจิินดา, ๒๕๒๔ : ๓)
รวมความแล้้วคำ�ำ ว่่า “การสื่่�อสาร” หมายถึึง “วิิธีีการใดๆ ที่่�สามารถรัับหรืือส่่งข่่าวสาร
ถึึงกัันและกัันได้้ถึึงแม้้จะอยู่ �ไกลกัันเกิินกว่่าเสีียงมนุุษย์์จะได้้ยิินถึึงโดยการใช้้ตััวแทนหรืือสััญญาณ
ส่่งไปยัังอีกี ฝ่า่ ยหนึ่่ง� และเข้้าใจความหมายตรงกันั ” (กิิตติิชััย ริ้้ว� วิิริยิ ะ, ๒๕๓๕ : ๘)
ระเบีียบกรมตำ�ำ รวจว่า่ ด้้วยเครื่่อ� งรัับ-ส่ง่ วิทิ ยุขุ องกรมตำำ�รวจ
พ.ศ.๒๕๒๗
ข้้อ ๑ ผู้ใ�้ ช้เ้ ครื่อ่� งมืือสื่อ่� สารจะต้อ้ งมีคี วามรู้ค้� วามเข้า้ ใจเกี่ย� วกับั ระเบียี บการสื่อ�่ สารของกรมตำำ�รวจ
และระเบีียบสำำ�นักั นายกรััฐมนตรีวี ่่าด้้วยการรักั ษาความปลอดภัยั แห่่งชาติกิ ับั การสื่่�อสาร พ.ศ.๒๕๒๕
ข้้อ ๒ ผู้้�ใช้้เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุ ต้้องมีีนามเรีียกขานตามที่�่กรมตำ�ำ รวจกำ�ำ หนดให้้ หรืือที่่�หน่่วยงาน
ในสัังกัดั กรมตำำ�รวจกำำ�หนดขึ้น� โดยได้้รัับความเห็น็ ชอบจากกองตำำ�รวจสื่�อ่ สาร
ข้้อ ๓ ผู้�้ใช้้เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุ จะต้้องเป็็นผู้้�ได้้รัับอนุุญาตจากหััวหน้้าหน่่วยงานตั้้�งแต่่ชั้�นสารวััตร
หรืือเทีียบเท่า่ ขึ้�นไป
ข้้อ ๔ ในการติดิ ต่อ่ สื่�่อสารจะต้อ้ งใช้ป้ ระมวลลับั นามเรียี กขานที่ก�่ ำำ�หนดหรืือหน่ว่ ยงานในสังั กัดั
กรมตำำ�รวจกำำ�หนดขึ้�น โดยได้้รัับความเห็็นชอบจากกองตำ�ำ รวจสื่�อ่ สาร
ข้้อ ๕ การติิดต่่อสื่�่อสารกัันโดยตรงจะต้้องได้้รัับอนุุญาตจากสถานีีบัังคัับข่่ายก่่อน เมื่่�อได้้รัับ
อนุญุ าตแล้ว้ จึงึ จะทำำ�การติิดต่อ่ กัันได้้ และเมื่่�อการติดิ ต่อ่ จะต้้องแจ้้งสถานีีบัังคัับข่่ายให้ท้ ราบ
ข้้อ ๖ การติดิ ต่อ่ สื่อ่� สารทางเครื่อ�่ งมืือ-ส่ง่ วิทิ ยุ ุ หากกรมตำำ�รวจหรืือหน่ว่ ยงานในสังั กัดั กรมตำำ�รวจ
มิิได้้กำ�ำ หนดประมวลลัับในการติิดต่่อสื่�่อสาร จะต้้องใช้้ถ้้อยคำำ�ที่่�สุุภาพ ข้้อความที่่�จะติิดต่่อต้้องสั้�น กะทััดรััด
ได้้ใจความ
ข้้อ ๗ ห้้ามใช้้เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุ พููดจาหลอกล้้อหรืือติิดต่่อกัันในเรื่�่องส่่วนตััวหรืือเรื่�่องอื่�่นๆ
อัันไม่เ่ กี่�ยวข้้องกัับราชการ
ข้้อ ๘ ผู้�้ใช้้เครื่�่องมืือสื่�่อสารต้้องใช้้ความถี่่�ให้้ถููกต้้องภายในข่่ายการสื่่�อสารของหน่่วยงานนั้้�น
ตามที่่�กรมตำ�ำ รวจกำ�ำ หนด
ข้้อ ๙ กรณีขี ่า่ วการติดิ ต่อ่ ความถี่่น� ั้้น� มีกี ารติดิ ต่อ่ สื่อ่� สารกันั อยู่� ห้า้ มเรียี กสอดแทรกเข้า้ ไป ยกเว้น้
มีีเหตุเุ ร่่งด่่วนฉุกุ เฉิิน
ข้้อ ๑๐ ผู้ใ�้ ช้เ้ ครื่อ่� งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุุ จะต้อ้ งรักั ษาความลับั ในข้อ้ ความที่ต�่ ิดิ ต่อ่ สื่อ่� สารหรืือได้ย้ ินิ จากที่อ่� ื่น่�
ติิดต่่อราชการกัันอยู่�โดยเคร่ง่ ครััด
ข้้อ ๑๑ ผู้้�ใช้้เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุ จะต้้องเร่่งความดัังของเครื่่�องรัับวิิทยุุพอสมควรที่�่ตนเองจะได้้ยิิน
เท่า่ นั้้�น
137
ข้้อ ๑๒ การติดิ ต่อ่ สื่�อ่ สารข้้อความที่เ�่ ป็น็ ความลัับ ให้เ้ ข้้ารหัสั ในการติิดต่อ่ สื่อ่� สาร
ข้้อ ๑๓ ห้า้ มนำ�ำ เครื่อ่� งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุขุ องกรมตำำ�รวจไปให้บ้ ุคุ คลภายนอกเก็บ็ ใช้ ้ หรืือทำ�ำ การตรวจซ่อ่ ม
เป็็นอันั ขาด
ข้้อ ๑๔ เครื่�่องรัับ-ส่่งวิิทยุุของกรมตำ�ำ รวจที่�่อยู่�ในความรัับผิิดชอบ เมื่่�อเกิิดชำำ�รุุดเสีียหายจะต้้อง
รายงานให้้ผู้�้ บังั คับั บััญชาทราบโดยด่่วน
ข้้อ ๑๕ ห้า้ มพกพาเครื่อ�่ งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุเุ ข้า้ ไปในสถานที่อ�่ ันั ไม่บ่ ังั ควรเปิดิ เผย และมิไิ ด้ม้ ีรี าชการสำ�ำ คัญั
ข้้อ ๑๖ ผู้�้ใช้้เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุจะต้้องปฏิิบััติิตามคำ�ำ สั่่�งหรืือข้้อเสนอแนะของกองตำ�ำ รวจสื่�่อสาร
อัันเกี่ย� วด้้วยการปฏิิบัตั ิิการสื่่�อสาร
ข้้อ ๑๗ ให้ก้ องตำำ�รวจสื่อ่� สาร กรมตำำ�รวจ ปฏิบิ ัตั ิแิ ละตรวจสอบการใช้เ้ ครื่อ�่ งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุขุ องหน่ว่ ยงาน
ให้เ้ ป็็นไปตามระเบีียบนี้้�
ข้้อ ๑๘ เมื่อ�่ มีกี ารฝ่่าฝืนื ระเบีียบนี้้� ให้ผ้ ู้้�บังั คับั บัญั ชาพิจิ ารณาโทษตามควรแก่ก่ รณีี
การเลืือกวิิธีีการส่่งข่่าว ซึ่�่งมีีลำำ�ดัับความปลอดภัยั จากมากไปหาน้อ้ ย ดัังนี้้�
๑. เจ้้าหน้า้ ที่่น� ำำ�สาร
๒. ไปรษณียี ์ล์ งทะเบีียน
๓. วงจรสายที่ร�่ ับั รองแล้้ว
๔. ไปรษณีีย์์ธรรมดา
๕. วงจรสายที่่ไ� ม่ร่ ัับรอง
๖. ทัศั นสัญั ญาณ
๗. สััตว์์นำ�ำ สารที่่ฝ� ึึกและขึ้�นทะเบียี นของทางราชการแล้ว้
๘. เสีียงสััญญาณ
๙. วิิทยุุ
การรัักษาความปลอดภัยั ในการเตรีียมทำ�ำ ข่่าว ผู้เ�้ ขียี นข่า่ วและผู้อ�้ นุุมัตั ิิข่า่ วจะต้้องปฏิบิ ัตั ิ ิ ดัังนี้้�
๑. ผู้้เ� ขียี นข่า่ วต้อ้ งเขีียนข่า่ วในกระดาษข่่าวตามตััวอย่า่ งที่�่แสดงไว้ท้ ้้ายระเบียี บ
๒. ข่่าวที่่�จะส่่งทางวิิทยุุต้อ้ งสั้น� กะทัดั รัดั ชัดั เจน และไม่่สามารถส่่งโดยวิธิ ีอี ื่�่นใด
๓. ผู้้�ให้้ข่่าวเป็็นผู้�้ กำ�ำ หนดชั้�นความลัับของข่่าวโดยให้้ปฏิิบััติิตามระเบีียบว่่าด้้วยการรัักษา
ความปลอดภัยั แห่ง่ ชาติิ พ.ศ.๒๕๑๗
๔. ผู้�้ให้้ข่่าวต้้องกำำ�หนดชั้�นความเร่่งด่่วนของข่่าวให้้เหมาะสม เพื่่�อส่่งถึึงผู้�้ รัับทัันเวลา
และตามความจำำ�เป็น็ ของสถานการณ์์
การกำำ�หนดนามเรีียกขานและประมวลลับั
การกำำ�หนดนามเรีียกขาน
ตามระเบียี บว่า่ ด้ว้ ยเครื่อ่� งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุขุ องสำำ�นักั งานตำำ�รวจแห่ง่ ชาติ ิ พ.ศ.๒๕๒๗ ระบุไุ ว้ใ้ นข้อ้ ๒ ว่า่
“ผู้�้ใช้้เครื่�่องรัับ-ส่่งวิิทยุุต้้องมีีนามเรีียกขานตามที่�่สำ�ำ นัักงานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิกำำ�หนดให้้หรืือที่่�หน่่วยงานในสัังกััด
สำ�ำ นักั งานตำ�ำ รวจแห่่งชาติิกำำ�หนดขึ้น� โดยได้้รับั ความเห็น็ ชอบจากกองตำ�ำ รวจสื่อ่� สาร”
138
ฉะนั้้น� การติดิ ต่อ่ สื่อ�่ สารภายในหน่ว่ ยงานต่า่ งๆ ของสำ�ำ นักั งานตำ�ำ รวจแห่ง่ ชาติ ิ จึงึ จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งกำ�ำ หนด
นามเรีียกขานแทนชื่�่อของหน่่วยงานและของบุุคคลเพื่่�อให้้การปฏิิบััติิหน้้าที่่�เป็็นไปด้้วยความรวดเร็็วและมีี
ประสิิทธิิภาพ การกำำ�หนดนามเรียี กขานส่่วนใหญ่่ในหน่ว่ ยงานต่า่ งๆ ของสำ�ำ นักั งานตำำ�รวจแห่ง่ ชาติิที่�่ขอมีวี ิทิ ยุุ
สื่่�อสารจะเป็็นผู้้�กำ�ำ หนดนามเรีียกขานขึ้้�นเองและขออนุุมััติิจากสำ�ำ นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิ เมื่่�อสำ�ำ นัักงานตำำ�รวจ
แห่ง่ ชาติิอนุมุ ัตั ิิแล้้วจึงึ แจ้ง้ ไปยังั กองตำำ�รวจสื่�อ่ สารให้้ทราบ เช่่น ศฝร.ภ.๖ กำ�ำ หนดนามเรีียกขานของหน่่วยงาน
ว่า่ “สวรรค์”์
การกำ�ำ หนดตััวเลขแทนชื่่�อบุุคคล ส่่วนมากนิิยมใช้้เลขหลัักหน่่วย หลัักสิิบ และหลัักร้้อยจาก
ผู้้�บัังคับั บััญชาสููงสุดุ ของหน่ว่ ยจนถึึงตำำ�แหน่ง่ ต่ำ�ำ� สุดุ คืือลููกแถว เช่่น
ผบก.ศฝร.ภ.๖ ใช้้หมายเลข ๑ มีีนามเรีียกขานว่่า ภููผา ๑
รอง ผบก.ศฝร.ภ.๖ ใช้้หมายเลข ๒ มีีนามเรียี กขานว่า่ ภููผา ๒
รอง ผบก.ศฝร.ภ.๖ ใช้้หมายเลข ๓ มีีนามเรียี กขานว่า่ ภููผา ๓
ผกก.ฝอ.ศฝร.ภ.๖ ใช้้หมายเลข ๔ มีีนามเรีียกขานว่า่ ภููผา ๔
ผกก.บศ.ศฝร.ภ.๖ ใช้้หมายเลข ๕ มีีนามเรียี กขานว่่า ภููผา ๕
การเรีียกขาน
การเรีียกขาน คืือ การที่�่สถานีีแม่่ข่่ายและลููกข่่ายทดสอบความชััดเจนของวิิทยุุซึ่�่งกัันและกััน
ว่า่ มีคี วามชััดเจนเพีียงใด (ว.๑๖ ใด) และลููกข่่ายอยู่่�ปฏิบิ ััติิหน้า้ ที่ห�่ รืือไม่ ่ ต่่อจากนั้้น� ถ้า้ ลููกข่า่ ยมีคี วามประสงค์์
จะติดิ ต่อ่ กับั ผู้�้อื่น� ให้ก้ ดคียี ์์ (PTT) แล้ว้ เรียี กขานเข้า้ สถานีแี ม่ข่ ่า่ ยที่เ่� ราต้อ้ งการพููดด้ว้ ย ๑ ครั้ง� แล้ว้ ตามด้ว้ ยคำำ�ว่า่
“จาก” หรืือ “เรีียก” และนามเรีียกขานของผู้้�เรีียก เช่่น ศฝร.ภ.๖ มีีสถานีแี ม่ข่ ่่ายใช้น้ ามเรีียกขานว่า่ “สวรรค์”์
และมีลี ููกข่า่ ยใช้น้ ามเรีียกขานว่่า “ภููผาและคีีรี”ี (ภููผาหมายถึึงผู้้ท� ี่�ท่ ำำ�งานที่่ก� องกำ�ำ กัับ คีีรีหี มายถึงึ ผู้้ท� ี่่�ทำ�ำ งานที่�่
กองร้อ้ ย)
สถานีีแม่่ข่่าย คืือ ศููนย์์การสื่่�อสารของหน่่วยงานนั้้�นๆ มีีหน้้าที่่�คอยรัับ-ส่่งข่่าวหรืือคำำ�สั่่�งไปยััง
หน่ว่ ยงานรองและลููกข่า่ ย
ลููกข่่าย คืือ หน่่วยงานรองจากสถานีีแม่่ข่่ายและผู้้�รัับปฏิิบััติิคอยรัับคำ�ำ สั่่�งจากผู้้�บัังคัับบััญชา
ที่�ส่ ั่ �งการจากสถานีีแม่่ข่่ายไปยัังลููกข่่าย
ตัวั อย่่างการเรีียก
ลููกข่่าย : สวรรค์์จากภููผา ๐๒ ว.๒ เปลี่่ย� น
ถ้า้ แม่ข่ ่า่ ยได้้ยินิ จะตอบว่่า
สถานีแี ม่่ข่า่ ย : สวรรค์์ ว.๒ เปลี่่�ยน
แสดงว่่าสถานีีได้้ยิิน ภููผา ๐๒ เรีียก แล้้วตอบรัับ ถ้้าลููกข่่ายมีีธุุระหรืือมีีราชการจะขอติิดต่่อกัับ
ลููกข่า่ ยโดยผ่่านศููนย์์หรืือสถานีแี ม่่ข่า่ ย ก็็จะพููดต่อ่ ไปว่่า
ลููกข่า่ ย ภููผา ๐๒ : ขอ ว.๖ กัับ ภููผา ๐๑
สถานีแี ม่่ข่่ายจะตอบว่า่ : ทราบ ว.๖
139
โดยผ่่านสถานีีแม่่ข่่ายรัับรู้้�และตอบรัับ ภููผา ๐๒ ก็็สามารถพููดติิดต่่อกัับภููผา ๐๑ ได้้ ถ้้าภููผา ๐๒
พููดติิดต่่อกัับ ภููผา ๐๑ เสร็็จเรีียบร้้อยแล้้ว ภููผา ๐๒ จะแจ้้งเข้้าสถานีีแม่่ข่่าย คืือ “สวรรค์์” บอกเลิิก
ว.๖ “สวรรค์์” ก็็จะแจ้้งว่่า “เลิิก ว.๖” และต่่อด้้วยเวลาในขณะนั้้�น เช่่น เลิิกพููดเมื่�่อเวลา ๑๐.๓๐ น.
ก็็จะพููดว่่า “เลิิก ว.๖ สิิบจุุดสามศููนย์์” เป็็นการเสร็็จสิ้�นการพููดของลููกข่่ายทั้้�งสอง ลููกข่่ายคนอื่�่นๆ
ก็็สามารถแจ้้งเข้้าสถานีีแม่่ข่่ายเพื่่�อติิดต่่อกัับบุุคคลอื่�่นหรืือลููกข่่ายได้้ต่่อไป การพููดวิิทยุุติิดต่่อกัันจะต้้องขอ
อนุญุ าตต่่อสถานีีแม่่ข่่ายทุุกครั้ง� ก่่อนเสมอ
ในกรณีีที่�่ลููกข่่ายกำ�ำ ลัังพููดติิดต่่อกัับสถานีีแม่่ข่่ายแต่่ต้้องการใช้้คำำ�พููดแบบบุุคคลธรรมดา
ไม่ใ่ ช้ป้ ระมวลรหัสั ลับั ต้อ้ งเปลี่่ย� นช่อ่ งความถี่่ไ� ปใช้ช้ ่อ่ งอื่น�่ ที่ต�่ กลงกันั ไว้้ (ว.๓๒) เช่น่ สถานีแี ม่ข่ ่า่ ย ใช้ค้ ลื่น�่ ความถี่่�
๔๑๕ เป็็นความถี่่ป� ระจำ�ำ ศููนย์์ ต้อ้ งเปลี่่�ยนเป็น็ ๔๒๕ เป็น็ ต้้น เพื่อ่� เปิดิ โอกาสให้ล้ ููกข่่ายคนอื่น�่ ๆ ใช้้ช่่องเรียี กขาน
๔๑๕ บ้า้ ง ห้้ามการติดิ ต่อ่ สนทนาที่่ไ� ม่ใ่ ช้ป้ ระมวลรหัสั ลับั ในช่่องความถี่่�ประจำำ�ศููนย์์
ประมวลสััญญาณ ว. มีีทั้้�งหมด ๔๕ ตััว ในการติิดต่่อสื่อ�่ สารจริิงจะใช้้ประมาณ ๓๐ ตััว นอกนั้้�น
นานๆ จะใช้้สักั ครั้ง�
ประมวลลัับ
ประมวลลัับที่่�ใช้้ในราชการสำำ�นัักงานตำำ�รวจแห่่งชาติิ
ว.๐ หมายความว่า่ ขอรัับคำำ�สั่่�ง, ต้้องทราบ, ให้บ้ อกมาด้้วย
ว.๐๐ หมายความว่่า คอยก่อ่ น, คำ�ำ สั่่�งหรืือเรื่่�องที่่�ต้อ้ งการทราบจะแจ้ง้ มาภายหลังั
ว.๑ หมายความว่า่ ขอทราบที่�่อยู่�, ขณะนี้้�อยู่�ที่่�ไหน
ว.๒ หมายความว่่า ได้้ยิินหรืือไม่,่ ได้้ยิินแล้ว้ ตอบด้้วย, ได้ย้ ิินแล้้วตาม ว.๒
ว.๓ หมายความว่่า ให้้ทบทวนข้้อความซ้ำ��ำ อีีก
ว.๔ หมายความว่่า การปฏิิบััติงิ าน, ออกปฏิบิ ัตั ิิงาน, ไปปฏิบิ ัตั ิิงาน
ว.๕ หมายความว่่า ปฏิบิ ััติิราชการลัับ
ว.๖ หมายความว่่า ขออนุญุ าตติดิ ต่่อกัันโดยตรง ระหว่า่ ง.....กับั .....โดยขออนุุญาต
“ศููนย์”์
ว.๗ หมายความว่า่ ประสบเหตุคุ ับั ขันั ที่�ต่ ้อ้ งการความช่่วยเหลืือ
ว.๘ หมายความว่า่ ส่่งข้้อความแบบยาว รายงานเพราะเนื่่�องจากรายงานมายััง “ศููนย์์”
ว่า่ งหรืือไม่ห่ รืือกำ�ำ ลัังติิดต่อ่ กัับสถานีีใด เพราะถ้้าไม่ท่ ราบอาจจะรายงานทับั กันั ๒ สถานีี ฟังั ไม่่รู้�เ้ รื่่อ� งและต้อ้ ง
รายงานใหม่่ทำำ�ให้เ้ สีียเวลา ฉะนั้้น� จึึงได้้กำำ�หนดประมวลสัญั ญาณ ว.๘ ขึ้้น� ซึ่ง�่ กำ�ำ หนดหมายความว่า่ สถานีีอื่่�น
เรียี กศููนย์์และเรียี ก ว.๘ ต้้องการรายงานเหตุุข้อ้ ความยาว “ศููนย์”์ ว่า่ งหรืือไม่่ เมื่�อ่ ว.๘ ศููนย์์ว่า่ ง จะตอบ ว.๘
และเรียี กเข้้ามาก็็รายงานเข้้ามาได้ ้ สถานีีอื่น�่ ที่่ไ� ด้ย้ ินิ ศููนย์์ ว.๘ ทุุกสถานีีห้า้ มเรีียกแซงเข้้าไป ให้ร้ อจนกว่า่ ศููนย์์
จะเสร็็จสิ้�นการติิดต่อ่ ยกเว้้นมีขี ่่าวด่่วนที่่จ� ะต้อ้ งรีีบรายงานก็็เรีียกแซงเข้า้ ไปได้้ในระหว่่าง ว.๘ พักั
ว.๙ หมายความว่า่ มีีเหตุุฉุุกเฉิินหรืือเหตุุด่่วนสำำ�คััญ ถ้้าศููนย์์ฯ ประกาศใช้้ประมวลลัับ
ว.๙ หมายความว่่า ศููนย์์ฯ ต้้องการให้ร้ ถทุุกคัันหรืือสถานีีต่่างๆ ระงัับการติิดต่่อชั่�วคราวและให้้คอยรัับคำ�ำ สั่่�ง
จากศููนย์์ฯ ได้้ทัันทีี แต่่ถ้้ารถวิิทยุุแจ้้งประมวลลัับนี้้� หมายถึึง รถวิิทยุุมีีเหตุุฉุุกเฉิินหรืือเหตุุด่่วนที่่�จะต้้องรีีบ
เดิินทางไปถึึงที่เ�่ กิดิ เหตุุหรืือที่ใ�่ ดที่่�หนึ่่�งขออนุุญาตใช้้สััญญาณไฟแดงและเสีียงไซเรน หรืือเมื่่อ� ศููนย์์ฯ สั่่ง� รถวิทิ ยุุ
คัันใดให้้ใช้้ประมวลลัับนี้้� หมายถึึง ศููนย์์ต้้องการให้้รถวิิทยุุคัันนั้้�นใช้้สััญญาณไฟแดงหรืือเสีียงไซเรนเพื่่�อให้้รีีบ
เดิินทางไปที่�่หนึ่่�งที่ใ�่ ด
140
ว.๑๐ หมายความว่า่ หยุดุ รถเพื่อ่� ปฏิบิ ัตั ิงิ านและติดิ ต่อ่ ทางวิทิ ยุไุ ด้้ เช่น่ หยุดุ รถ เพื่อ�่ สังั เกตการณ์์
เหตุกุ ารณ์์ ณ ที่่ห� นึ่่ง� ที่ใ�่ ด ก็็ให้แ้ จ้้ง “ว.๑๐ สัังเกตการณ์ท์ ี่.�่ ..(แจ้้งสถานที่่)� ” หรืือหยุุดปฏิบิ ัตั ิิงานที่่�เกิิดเหตุใุ ห้แ้ จ้้ง
“ว.๑๐ ที่เ่� กิดิ เหตุุ...(แจ้้งเหตุหุ รืือสถานที่่�)”
ว.๑๑ หมายความว่่า หยุดุ พักั หรืือจอดรถ โดยไม่เ่ กี่ย� วกับั การปฏิบิ ัตั ิหิ น้า้ ที่แ�่ ละวิทิ ยุยุ ังั สามารถ
ติดิ ต่อ่ ได้้
ว.๑๒ หมายความว่่า หยุดุ รถปฏิิบัตั ิงิ านหรืือหยุดุ พักั รถหรืือจอดรถ โดยปิดิ เครื่อ่� งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุุ
ไม่ส่ ามารถติิดต่อ่ ทางวิทิ ยุไุ ด้้
ว.๑๓ หมายความว่า่ ให้้ติิดต่่อทางโทรศัพั ท์์
ว.๑๔ หมายความว่า่ เลิิกตรวจ เลิิกปฏิิบัตั ิิงาน หรืือปฏิบิ ััติงิ านเสร็็จสิ้น� แล้ว้
ว.๑๕ หมายความว่า่ ให้ไ้ ปพบ, ขอพบกััน
ว.๑๖ หมายความว่า่ ทดลองเครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุ โดยมีีความชัดั เจนของเสีียงดังั นี้้�
ว.๑๖-๑ หมายความว่่า รับั ฟังั ไม่ร่ ู้้เ� รื่อ�่ ง มีีการรบกวนมาก
ว.๑๖-๒ หมายความว่่า รัับฟังั ไม่ช่ ัดั เจน
ว.๑๖-๓ หมายความว่า่ รัับฟัังชััดเจนพอใช้้ได้้
ว.๑๖-๔ หมายความว่า่ รับั ฟังั ได้้ชัดั เจนดีี
ว.๑๖-๕ หมายความว่่า รับั ฟังั ได้้ชััดเจนดีมี าก
เช่น่ ถาม ว.๑๖ ตอบ ว.๑๖-๕
ว.๑๗ หมายความว่า่ มีีเหตุุอัันตราย ณ จุุดใดจุุดหนึ่่�ง ห้้ามผ่่าน การใช้้ประมวลลัับนี้้�
จะต้้องแจ้้งชื่่�อสถานีีหรืือเส้น้ ทางต่่อท้้ายประมวลลัับนี้้ใ� ห้้ทราบด้ว้ ย
ว.๑๘ หมายความว่า่ นำำ�รถออกทดลองเครื่อ่� งยนต์์
ว.๑๙ หมายความว่า่ สถานีวี ิทิ ยุอุ ยู่�ในภาวะคับั ขันั ถูกู ยึดึ หรืือถูกู โจมตีี และไม่ส่ ามารถป้อ้ งกันั
ตนเองได้้
ว.๒๐ หมายความว่า่ ตรวจค้้น ค้้นหา ตรวจสอบ
ว.๒๑ หมายความว่่า ออกจาก
ว.๒๒ หมายความว่า่ ถึึง
ว.๒๓ หมายความว่่า ผ่่าน หรืือระหว่า่ งการเดินิ ทาง
ว.๒๔ หมายความว่า่ ถ้า้ ใช้เ้ ป็น็ คำำ�ถาม หมายความว่่า ขอเทียี บเวลาหรืือขอทราบเวลา ถ้า้ ใช้้
เป็็นคำ�ำ ตอบ หมายความว่า่ แจ้ง้ เวลา
ว.๒๕ หมายความว่่า ถ้้าเป็็นคำำ�ถาม หมายความว่่า จะไปที่่�ใดหรืือที่่�หมายอยู่�ที่�่ไหน ถ้้าเป็็น
คำ�ำ ตอบ หมายความว่่า จะไปยััง หรืือที่ห�่ มายคืือโดยให้ร้ ะบุชุ ื่�่อที่่ห� มายไว้้ท้า้ ย
ว.๒๖ หมายความว่า่ ให้พ้ ยายามติดิ ต่อ่ กันั ทางวิทิ ยุใุ ห้น้ ้อ้ ยที่่ส� ุดุ หากจำำ�เป็น็ ให้ใ้ ช้ป้ ระมวลลับั
หรืือรหัสั (ประมวลลับั ว.๒๖ นี้้ค� วรใช้ส้ ำำ�หรับั ภารกิจิ ในพื้้น� ที่ท�่ ี่ส�่ ถานการณ์ไ์ ม่น่ ่า่ ไว้ว้ างใจ ฝ่า่ ยตรงข้า้ มอาจดักั ฟังั
การติดิ ต่่อทางวิทิ ยุุของฝ่า่ ยเราได้)้
ว.๒๗ หมายความว่า่ การติิดต่่อทางโทรพิิมพ์์
ว.๒๘ หมายความว่่า ประชุุม
141
ว.๒๙ หมายความว่่า มีีราชการอะไร
ว.๓๐ หมายความว่่า ขอทราบจำำ�นวน (ใช้้กัับคน สิ่่�งของ อาวุุธ)
ว.๓๑ หมายความว่า่ เปลี่่�ยนความถี่่ช� ่อ่ ง ๑
ว.๓๒ หมายความว่่า เปลี่่�ยนความถี่่�ช่่อง ๒
ว.๓๓ หมายความว่่า เปลี่่�ยนความถี่่�ช่่อง ๓
ว.๓๔ หมายความว่า่ เปลี่่ย� นความถี่่ช� ่อ่ ง ๔
ว.๓๕ หมายความว่า่ ให้้เตรีียมพร้้อมออกปฏิบิ ัตั ิงิ าน
ว.๓๖ หมายความว่า่ เตรีียมพร้้อมเต็ม็ อัตั รา
ว.๓๗ หมายความว่า่ เตรียี มพร้อ้ มครึ่�งอัตั รา
ว.๓๘ หมายความว่า่ เตรีียมพร้้อม ๑ ใน ๓
ว.๓๙ หมายความว่่า การจราจรคับั คั่ง� (แล้ว้ บอกสถานที่)่�
ว.๔๐ หมายความว่่า มีีอุุบัตั ิเิ หตุรุ ถยนต์์ชนกัันหรืือรถยนต์ช์ นคน (แล้้วบอก
สถานที่)�่
ว.๔๑ หมายความว่า่ สััญญาณไฟเสีีย (แล้ว้ บอกสถานที่�)่
ว.๔๒ หมายความว่่า ยานพาหนะนำำ�ขบวน
ว.๔๓ หมายความว่่า จุดุ ตรวจยานพาหนะ (แล้ว้ บอกสถานที่)�่
ว.๔๔ หมายความว่า่ FAX หรืือ โทรสาร
ว.๔๕ หมายความว่่า ตรวจสอบประวััติิบุคุ คลหรืือรถ
ว.๔๕-๑ หมายความว่่า พบประวัตั ิิหรืือข้้อมููล (ว.สี่ส� ิบิ ห้า้ -หนึ่่ง� )
ว.๔๕-๒ หมายความว่่า ไม่่พบประวัตั ิิหรืือข้อ้ มููล (ว.สี่ส� ิบิ ห้้า-สอง)
เข้้ามาได้้ หมายความว่า่ ให้้ส่ง่ ข่่าวที่่ต� ้้องการส่่งนั้้�นได้้
เลิกิ หมายความว่่า เป็็นการจบข้้อความที่�่ส่่ง (ถ้้าศููนย์์ให้้บอกเวลาแทน) และไม่่ต้้องการ
ตอบรัับอีีก
เปลี่่�ยน หมายความว่่า จบข้อ้ ความที่ส�่ ่ง่ วิทิ ยุตุ อนหนึ่่ง� ๆ และต้อ้ งการตอบรับั อีกี ฝ่า่ ยหนึ่่ง� เริ่ม� ส่ง่ ได้้
ทราบ หมายความว่า่ ได้้ทราบข้อ้ ความครั้ง� สุดุ ท้า้ ยดีแี ล้ว้
รับั ปฏิบิ ััติิ หมายความว่่า ได้้ทราบข้อ้ ความดีีแล้ว้ และจะปฏิิบัตั ิิ
ศููนย์์บอกเวลา หมายความว่่า เมื่่�อรัับ-ส่่งเสร็็จ ศููนย์์จะแจ้้งเวลาทุุกครั้�งไป แสดงว่่าศููนย์์ฯ ติิดต่่อ
วิทิ ยุุกับั สถานีหี รืือรถคันั อื่่น� เสร็็จแล้้ว
ตััวเลขที่่�ใช้้ในการเรีียกขาน ถ้้าเป็็นตััวเลขของประมวลลัับ ว. ให้้อ่่านออกเสีียงเป็็นจำำ�นวน
เช่่น ว.๒๒ ให้้อ่่านว่่า ว.ยี่�สิิบสอง ถ้้าเป็็นตััวเลขของนามเรีียกขานให้้อ่่านตามเสีียงของตััวเลข เช่่น
กส.๒๒ ให้้อ่่านว่่า กส.สองสอง เลข ๒ ให้้อ่่านว่่า สองไม่่ให้อ้ ่่านว่า่ โท ส่ว่ นเลข ๑ เช่น่ เลข ๑๑, ๒๑ ฯลฯ ให้้
อ่่านว่า่ สิิบหนึ่่ง� , ยี่่ส� ิิบหนึ่่�ง หรืือ หนึ่่ง� , หนึ่่�ง, สองหนึ่่ง� เป็น็ ต้้น คำ�ำ ว่า่ ๑ ห้้ามอ่่านว่า่ เอ็็ด เพราะคำ�ำ ว่า่ เจ็ด็ มีเี สีียง
คล้้ายคลึึงกันั อาจทำ�ำ ให้เ้ ข้า้ ใจผิิดได้้
142
การปฏิิบััติิภายในศููนย์ก์ ารสื่�อสาร
แนวการปฏิิบััติิที่่�จะกล่่าวต่่อไปนี้้� เป็็นการปฏิิบััติิการการสื่�่อสารกลางกัับส่่วนภููมิิภาค
หรืือภููมิิภาคกัับภููมิิภาคด้้วยกััน แต่่สำ�ำ หรัับการปฏิิบััติิของหน่่วยงานที่�่มีีการติิดต่่อสื่่�อสารภายในท้้องที่�่
เช่่น นครบาล กองปราบปราม สัันติบิ าล ดับั เพลิิง ฯลฯ อาจจะมีกี ารจััดรููปแบบที่�่ผิดิ แผกแตกต่่างกัันออกไป
ประมวลลัับที่่ใ� ช้้ในราชการตำำ�รวจ (พิิเศษ) สายตรวจปฏิบิ ัตั ิิการพิิเศษ (๑๙๑)
การแจ้้งเหตุุทางวิทิ ยุุ
เหตุ ุ ๑๐๐ มีีเหตุุประทุุษร้้ายต่อ่ ทรััพย์์สิิน
เหตุุ ๑๑๑ ลัักทรััพย์์
เหตุุ ๑๒๑ วิ่ง� ราวทรััพย์์
เหตุุ ๑๓๑ ชิงิ ทรััพย์์
เหตุุ ๑๔๑ ปล้้นทรััพย์์
เหตุุ ๒๐๐ มีีเหตุปุ ระทุุษร้้ายต่่อร่า่ งกาย
เหตุ ุ ๒๑๑ ทำำ�ร้้ายร่า่ งกายกััน ไม่่ได้้รัับบาดเจ็บ็
เหตุ ุ ๒๒๑ ทำำ�ร้า้ ยร่่างกายกััน ได้้รัับบาดเจ็็บ
เหตุ ุ ๒๓๑ ทำ�ำ ร้้ายร่่างกายกััน ได้้รัับบาดเจ็บ็ สาหัสั
เหตุุ ๒๔๑ ฆ่่าคนตาย
เหตุ ุ ๓๐๐ การพนันั เป็็นบ่่อน
เหตุ ุ ๕๑๐ วััตถุุต้้องสงสััยเกี่�ยวกัับระเบิดิ
เหตุุ ๕๑๑ ได้เ้ กิิดระเบิิดขึ้น� แล้้ว
เหตุ ุ ๕๑๒ วััตถุุระเบิิดได้้ตรวจสอบแล้ว้ ไม่่ระเบิดิ
เหตุุ ๖๐๐ นัักเรีียนจะก่อ่ เหตุุทะเลาะวิิวาท
เหตุ ุ ๖๐๑ นักั เรีียนรวมกลุ่่�มมีสีิ่�งบอกเหตุุเชื่�อ่ ว่า่ จะก่่อเหตุุ
เหตุ ุ ๖๐๒ นักั เรียี นก่อ่ เหตุุหลบหนีีไปแล้ว้
เหตุุ ๖๐๓ นักั เรีียนก่่อเหตุุยกพวกทำำ�ร้้ายซึ่�ง่ กันั และกันั
เหตุุ ๖๐๔ นักั เรียี นก่่อเหตุุยกพวกทำ�ำ ร้า้ ยกันั ถึึงตาย
เหตุ ุ ๖๐๕ นัักเรีียนก่อ่ เหตุยุ กพวกทำ�ำ ร้า้ ยกัันมีวี ัตั ถุุระเบิดิ
การใช้้และการบำำ�รุุงรัักษาเครื่่อ� งมืือสื่�อสาร
วิธิ ีีการใช้้และการบำำ�รุงุ รักั ษาเครื่่อ� งรัับ-ส่ง่ วิิทยุสุื่อ� สาร
เครื่่�องมืือและอุุปกรณ์์การสื่่�อสารต่่างๆ ที่่�ใช้้ในราชการประจำ�ำ ศููนย์์การสื่่�อสารและสถานีี
วิิทยุุคมนาคม เป็็นเครื่�่องมืือสำ�ำ คััญที่่�จะอำ�ำ นวยความสะดวกและรวดเร็็วในการปฏิิบััติิงานเป็็นอย่่างมาก
เครื่่�องมืือและอุุปกรณ์์เหล่่านี้้�หากมีีการตรวจสอบบำ�ำ รุุงรัักษาอยู่�เสมอจะมีีอายุุการใช้้งานทนทาน
และมีปี ระสิิทธิิภาพสููงที่ต่� ้อ้ งถืือปฏิบิ ัตั ิิดัังต่อ่ ไปนี้้�
๑. หมั่่�นดููแลทำ�ำ ความสะอาดเครื่�อ่ งเป็น็ ประจำ�ำ ก่อ่ นเปิิดและปิิดสถานีี
๒. อย่่าติดิ ตั้ง� เครื่�อ่ งให้ไ้ ด้้รัับความร้้อนหรืือชื้น� เกินิ ควร
143
๓. ทำ�ำ การตรวจสอบและทดลองเครื่่�องเป็็นประจำ�ำ ทุุกวััน หากมีีสิ่�งใดผิิดสัังเกตให้้รายงาน
เจ้้าหน้้าที่ช�่ ่า่ งหรืือผู้�้ บัังคัับบัญั ชาตามระดัับชั้น� ทราบ
๔. ให้ป้ ฏิบิ ัตั ิติ ามหนังั สืือคู่�มือประจำ�ำ เครื่อ�่ งและอุปุ กรณ์ก์ ารสื่อ่� สารที่ว่� ่า่ ด้ว้ ยการบำำ�รุงุ รักั ษาประจำ�ำ วันั
สัปั ดาห์์ เดืือน ปีี ไว้้โดยเคร่่งครัดั ห้้ามใช้เ้ ครื่่อ� งมืือที่่ไ� ด้้รัับมาใหม่่โดยมิไิ ด้้อ่่านคู่่�มืือ
๕. อย่่าปล่่อยเจ้้าหน้้าที่่�ที่�่ไม่่มีีความรู้้�ความชำำ�นาญในการซ่่อมเครื่่�องมืือประเภทนั้้�นด้้วยตนเอง
เพราะจะทำ�ำ ให้เ้ ครื่อ�่ งชำำ�รุดุ มากยิ่ง� ขึ้น�
๖. สายอากาศภายในชนิดิ Telescopic เวลาใช้จ้ ะต้อ้ งดึงึ สายอากาศออกให้ย้ าวที่ส�่ ุดุ และอยู่�ใน
แนวดิ่ง� และอย่า่ ถอดสายอากาศออกโดยไม่จ่ ำำ�เป็น็ เพราะจะทำ�ำ ให้้เครื่�่องเสียี
๗. ควรใช้้วิิทยุุในที่�่โล่่งแจ้้ง ให้้ห่่างจากอาคารต้้นไม้้ และสิ่�งกีีดขวางอื่่�นๆ อย่่างน้้อย ๕ เมตร
(๑๕ ฟุุต) โดยเฉพาะเมื่�อ่ อาคารและสิ่�งกีีดขวางนั้้�นมีหี ลัังคาเป็น็ โลหะ มีีโครงสร้า้ งเหล็็กและการก่อ่ สร้า้ ง
๘. การใช้้งานในเมืือง ต้อ้ งระวัังอย่่าให้ส้ ายอากาศอยู่�ใต้ส้ ายไฟฟ้้าแรงสููงหรืือสายโทรศััพท์์ หรืือ
อยู่�ภายในรััศมีี ๑๐ เมตร (๓๐ ฟุตุ )
๙. ในการติิดต่่อสื่�่อสารภายในเมืือง ต้้องระวัังไม่่ควรยืืนใกล้้อาคารมากนััก ควรเลื่่�อน
ออกไปยืืนอยู่�กลางถนน (ถ้้าทำำ�ได้้) หรืือบนอีีกด้้านหนึ่่�งของถนนที่่�อยู่่�ตรงข้้ามกัับทิิศทางของสถานที่่�
ที่่จ� ะทำำ�การติิดต่่อด้้วย
๑๐. กดคียี ์์เมื่่อ� พููด ปล่อ่ ยคีีย์์เมื่่�อฟังั ไม่่ควรกดคีีย์์ส่่งสััญญาณเกินิ กว่่า ๑ นาทีี เพื่่อ� เป็น็ การรัักษา
เครื่่�องและยืืดอายุขุ องแบตเตอรี่�
๑๑. การรับั -ส่่งวิทิ ยุ ุ ถ้้าเครื่อ�่ งส่่งติิดตั้�งสายอากาศในแนวดิ่�ง ต้อ้ งรับั ในแนวดิ่�งหรืือส่ง่ ในแนวนอน
ต้้องรับั ในแนวนอน เพื่่�อประสิิทธิิภาพในการรัับ-ส่่ง
๑๒. แบตเตอรี่�ใหม่่หรืือแบตเตอรี่�ที่�่ไม่่ได้้ใช้้งานนานๆ จะต้้องนำำ�ไปชาร์์จไฟก่่อนใช้้การชาร์์จไฟ
ครั้�งแรกต้้องชาร์์จอย่่างต่่อเนื่่�องไม่่น้้อยกว่่า ๑๖ ชั่่�วโมง (แม้้เครื่�่องชาร์์จจะเปลี่่�ยนจากไฟสีีแดงเป็็นสีีเขีียว
แล้้วก็็ไม่่ต้้องเอาออกจากเครื่�่องชาร์จ์ ) แต่่ต้อ้ งไม่่เกิิน ๒๔ ชั่่ว� โมง
๑๓. การใช้้งานต้้องใช้้จนแบตเตอรี่�อ่่อนเกืือบหมดไฟ โดยสัังเกตจากมีีเสีียงเตืือน และเมื่�่อ
กดคีีย์์ไฟแดงจะกะพริิบ (ถ้้าแบตเตอรี่�เต็็มไฟแดงจะติิดตลอดเวลาที่่�กดคีีย์์) ถ้้าชาร์์จก่่อนแบตเตอรี่�อ่่อน
จะเกิิดอาการ MEMORY EFFECT ทำำ�ให้้อายุุการใช้ง้ านของแบตเตอรี่�สั้น� ลง (เสีียเร็ว็ )
๑๔. การใช้ง้ านจนแบตเตอรี่�อ่อ่ น ท่่านจะต้้องนำำ�แบตเตอรี่ก� ้อ้ นสำำ�รองของท่า่ น (ถ้า้ มี)ี ซึ่ง�่ ชาร์์จไฟ
เต็็มติดิ ตัวั ไปด้ว้ ย เพื่�่อสัับเปลี่่ย� นเมื่อ่� ก้้อนที่ใ�่ ช้อ้ ยู่่�อ่่อนกำ�ำ ลััง
๑๕. ในระหว่า่ งชาร์จ์ แบตเตอรี่ค� วรปิดิ เครื่อ่� งวิทิ ยุถุ ้า้ จะเปิดิ สแตนด์บ์ ายต้อ้ งใช้เ้ ฉพาะรับั ฟังั เท่า่ นั้้น�
๑๖. อย่่ากดคีีย์์ส่่งสััญญาณขณะชาร์จ์ ไฟ เพราะจะทำ�ำ ให้ก้ ารประจุไุ ฟฟ้้าไม่ต่ ่่อเนื่่�อง
๑๗. โปรดรัักษาความสะอาดเครื่อ่� งชาร์จ์ และขั้ว� แบตเตอรี่�จุดุ สััมผััสการรัับ-จ่่ายกระแสไฟ
๑๘. ห้า้ มเปิดิ ฝาหลังั หรืือปรับั จููนในตัวั เครื่อ�่ ง
๑๙. ห้้ามปรัับขั้�วแบตเตอรี่�และหยอดน้ำ�ำ� มันั เครื่�่อง
๒๐. ห้า้ มส่ง่ ซ่อ่ มตามร้า้ นซ่อ่ มวิทิ ยุโุ ดยทั่่ว� ไปต้อ้ งส่ง่ ซ่อ่ มที่ศ่� ููนย์ส์ ื่อ�่ สารของสำ�ำ นักั งานตำ�ำ รวจแห่ง่ ชาติิ
เท่า่ นั้้น�
144
เครื่่อ� งมืือสื่�อสารที่่�ใช้้ในราชการตำ�ำ รวจ
๑. เครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุุชนิิดมืือถืือ กำ�ำ ลัังส่่ง ๒-๕ วััตต์์ แจกจ่่ายให้้เจ้้าหน้้าที่�่ทุุกลำ�ำ ดัับชั้�น
มีหี ลายชนิิด เช่น่ วิินสันั P.G.S.-๑๕๒ โมโตโรล่่า รุ่่�น MH-๗๐, รุ่่�น P ๒๐๐, รุ่่�น GP ๓๐๐ FM๑
๒. เครื่่�องรัับ-ส่่งชนิิดหิ้้�วถืือหรืือติิดรถยนต์์ กำ�ำ ลัังส่่ง ๕-๑๐ วััตต์์ โดยปกติิจะตั้�งประจำ�ำ
หน่่วยงานหรืือติิดรถยนต์์มีี L.V.B., FM ๕, โมโตโรล่่า รุ่่�น SPECTRA ติิดรถยนต์์ที่�่สำำ�นัักงานส่่งกำำ�ลัังบำำ�รุุง
กรมตำ�ำ รวจให้้พร้อ้ มกับั รถยนต์์
วิทิ ยุุติิดรถยนต์์
วิิทยุุชนิิดหิ้้�วถืือ FM๕
145
๓. เครื่่อ� งรับั -ส่ง่ วิทิ ยุปุ ระจำ�ำ ที่่� กำำ�ลังั ส่ง่ ๒๕ วัตั ต์ข์ึ้น� ไป ส่ว่ นมากจะตั้ง� ตามศููนย์ว์ ิทิ ยุตุ ่า่ งๆ มีี L.V.B.
รุ่่�น ๘๕๒๖ โมโตโรล่่า รุ่่�น SUPER CONSOLETTE เป็น็ ต้้น
ลักั ษณะของเครื่่�องรัับ-ส่่งวิิทยุโุ ดยทั่่�วไป
๑. ปุ่่�ม VOLUME หมายถึงึ ปุ่่�มที่่ม� ีหี น้า้ ที่่เ� ร่ง่ -ลดเสียี งของวิิทยุนุ ั้้น� บางชนิดิ อาจมีสี วิติ ช์ป์ ิิด-เปิิด
อยู่ �ในตััว
๒. ปุ่่�ม SQUELCH หมายถึงึ ปุ่่�มที่�ม่ ีหี น้้าที่่�ในการตัดั สััญญาณเสีียงรบกวนต่า่ งๆ ออกไป โดยปกติิ
จะปรัับให้้อยู่�ในระดับั ที่่�เงียี บใกล้เ้ คีียงเสีียงซ่า่
๓. ปุ่่�ม PTT ปุ่่�มกดเพื่อ�่ ส่่งสัญั ญาณ กดแล้ว้ พููด ปล่่อยแล้ว้ ฟังั
๔. ปุ่่�มปรับั ช่่องมีไี ว้ส้ ำำ�หรับั เลืือกช่อ่ งความถี่่ท� ี่จ�่ ะใช้้ เช่่น ช่่องที่่ � ๑ หรืือช่อ่ งที่�่ ๒
๕. HI, LOW เป็น็ ตััวกำำ�หนดกำำ�ลังั ส่่ง HI เป็น็ การส่ง่ เต็็มกำ�ำ ลััง LOW เป็็นการส่ง่ เพีียงเล็ก็ น้อ้ ยใน
กรณีกี ารรับั ส่่งอยู่�ใกล้ก้ ับั สถานีีแม่ข่ ่่าย
นอกนั้้น� ยังั มีปี ุ่่�มต่า่ งๆ ที่ส�่ ำำ�คัญั ที่จ�่ ะต้อ้ งศึกึ ษาจากคู่�มือการใช้ ้ ฉะนั้้น� ถ้า้ ไม่ร่ ู้จ้� ริงิ อย่า่ ไปปรับั แต่ง่ ด้ว้ ย
ตนเอง
ปฏิบิ ััติิการสถานีีวิิทยุุ
การเปิิดสถานีีวิิทยุุเพื่่�อทำำ�งานตามข่่ายที่�่กำำ�หนดไว้้ จำ�ำ เป็็นจะต้้องมีีการทดลองการตรวจและ
การปรัับปรุุงเครื่�่องให้้อยู่ �ในสภาพใช้้งานได้้ รวมทั้้�งการดููแลรัักษาความสะอาดของเครื่่�องและสถานที่�่
ทำ�ำ การทดลองจนการเตรีียมเครื่�่องเขีียนแบบพิิมพ์์สำำ�หรัับการรัับ-ส่่งข่่าว ให้้เรีียบร้้อยก่่อนเวลาในข่่าย
ไม่น่ ้อ้ ยกว่า่ ๕ นาทีี และเมื่อ�่ ถึงึ เวลาที่ก�่ ำ�ำ หนดไว้ใ้ ห้เ้ ริ่ม� ทำำ�การเรียี กขานกับั คู่่�สถานีไี ด้ท้ ันั ทีแี ละเมื่อ่� ได้ร้ ับั ตอบแล้ว้
ในบางกรณีีสงสััยว่่าจะเป็็นสถานีีอื่่�นสอดแทรกมา ก็็ให้้ใช้้ระบบบอกฝ่่ายทดสอบกัับคู่่�สถานีีด้้วยและพนัักงาน
วิิทยุจุ ะต้อ้ งถืือหลักั ปฏิบิ ัตั ิงิ านให้ต้ รงเวลาอยู่�เสมอ ทั้้ง� นี้้จ� ะกระทำ�ำ ได้โ้ ดยการเทียี บเวลาของนาฬิกิ าซึ่ง�่ ใช้ภ้ ายใน
สถานีีวัันละไม่่น้้อยกว่่า ๒ ครั้�ง คืือ ๐๘.๐๐ น. และ ๒๐.๐๐ น. โดยเทีียบเวลากัับสถานีีวิิทยุุกระจายเสีียง
แห่่งประเทศไทย
146
ตัวั อย่า่ งวิทิ ยุซุ ึ่่�งใช้้เครื่่อ� งแม่เ่ หล็ก็ ไฟฟ้้าในการส่่ง-รับั ข่า่ ว
แบบประจำ�ำ ที่�่หรืือติดิ ตั้้ง� บนยานพาหนะ
แบบมืือถืือติดิ ตััว
147
44
การแบ่่งกลุ่�่มสัญั ญาณเรีียกขานตามพื้น�้ ที่�่
°“√·∫ßà °≈ขàÿ¡อ งต—≠ำำ�≠รว“จ≥ภูู‡ธ√ร¬’ ภ°า¢ค“๑πμ-“๙¡æ◊πÈ ∑’Ë
¢Õßμ”√«®¿Ÿ∏√¿Ÿ “§ Ò-˘
148
การแบ่่งกลุ่�ม่ และจังั หวัดั ต่่างๆ ของกองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๑-๙ และ ศชต.
กองบััญชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๑ กองบััญชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๒ กองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๓
๑. พระนครศรีอี ยุุธยา ๑. ชลบุุรีี ๑. นครราชสีีมา
๒. อ่่างทอง ๒. ฉะเชิงิ เทรา ๒. ชััยภููมิิ
๓. สระบุรุ ี ี ๓. ปราจีนี บุรุ ีี ๓. บุุรีรี ััมย์์
๔. ปทุมุ ธานี ี ๔. นครนายก ๔. สุุริินทร์์
๕. สิิงห์บ์ ุรุ ี ี ๕. ระยอง ๕. ศรีีสะเกษ
๖. ลพบุุรีี ๖. จัันทบุรุ ีี ๖. อุบุ ลราชธานีี
๗. นนทบุุรีี ๗. ตราด ๗. ยโสธร
๘. ชัยั นาท ๘. สระแก้ว้ ๘. อำ�ำ นาจเจริิญ
๙. สมุุทรปราการ
กองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๔ กองบัญั ชาการตำำ�รวจภููธรภาค ๕ กองบััญชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๖
๑. ขอนแก่่น ๑. เชีียงใหม่่ ๑. พิิษณุุโลก
๒. อุดุ รธานีี ๒. เชีียงราย ๒. สุุโขทัยั
๓. เลย ๓. แม่่ฮ่อ่ งสอน ๓. กำำ�แพงเพชร
๔. มหาสารคาม ๔. ลำำ�ปาง ๔. อุตุ รดิติ ถ์์
๕. กาฬสินิ ธ์ุุ� ๕. ลำำ�พููน ๕. พิิจิิตร
๖. ร้อ้ ยเอ็็ด ๖. แพร่ ่ ๖. เพชรบููรณ์์
๗. มุกุ ดาหาร ๗. น่า่ น ๗. นครสวรรค์์
๘. นครพนม ๘. พะเยา ๘. อุทุ ัยั ธานีี
๙. สกลนคร
๑๐. หนองคาย
๑๑. หนองบััวลำำ�ภูู
กองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๗ กองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๘ กองบัญั ชาการตำ�ำ รวจภููธรภาค ๙
๑. นครปฐม ๑. สุุราษฎร์์ธานี ี ๑. สงขลา
๒. กาญจนบุรุ ี ี ๒. ชุมุ พร ๒. ตรังั
๓. ราชบุรุ ีี ๓. ระนอง ๓. พััทลุุง
๔. เพชรบุุรีี ๔. พังั งา ๔. สตููล
๕. สุุพรรณบุรุ ีี ๕. ภููเก็ต็ ๕. ปัตั ตานีี
๖. สมุุทรสงคราม ๖. กระบี่่ � ๖. ยะลา
๗. สมุทุ รสาคร ๗. นครศรีีธรรมราช ๗. นราธิิวาส
๘. ประจวบคีีรีีขันั ธ์์
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
8_CP22402_การป้องกันปราบปราม
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search