การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SIAMESE SENNA, SIAMESE CASSIA, CASSOD TREE, THAI COPPERPOD. ขี้เหล็กใหญ่ ขี้เหล็กแก่น ขี้เหล็กหลวง ขี้เหล็กบ้าน ผักจี้ลี้ แมะขี้แหละพะโด ยะหา Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby. FABACEAE เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-15 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแคบ ลำต้นเปลือกต้นสีน้ำตาล แตกเป็น ร่องตื้นๆ ตามยาว ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อย 13-19 ใบ รูปรี กว้าง 1.5 ซม. ยาว 4 ซม. ปลายใบเว้าตื้นๆ โคนใบมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบ สีเขียว ก้านใบร่วมสีน้ำตาลแดง ดอกออกเป็นช่อ แบบช่อแยกแขนงที่ปลายกิ่ง ดอกสีเหลือง กลีบเลี้ยงกลม มี 3- 4 กลีบ ปลายมน กลีบดอกมี 5 กลีบ ปลายมน โคนเรียว หลุดร่วงง่าย ก้านดอกยาว 1-1.5 ซม. เกสรเพศผู้มีหลายอัน ผลเป็นฝักแบนยาว กว้าง 1.3 ซม. ยาว 15-23 ซม. หนา สีน้ำตาล เมล็ดมีหลายเมล็ด ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด ใบ มี anthraquinone glycoside ดอกมีสารพวก chromone และสารขม ชื่อ cassiamin สรรพคุณ ดอก ช่วยรักษาโรคเส้นประสาท นอนไม่หลับ ทำให้หลับสบาย รักษาหืด รักษาโรคโลหิต พิการ ผายธาตุ รักษารังแค ขับพยาธิ ราก ช่วยรักษาไข้ รักษาโรคเหน็บขา ทาแก้เส้นอัมพฤกษ์ให้หย่อน แก้ฟก ช้ำ แก้ไข้บำรุงธาตุ ไข้ผิดสำแดง ลำต้นและกิ่ง เป็นยาระบาย รักษาโรคผิวหนัง ขับระดู ลำต้น ช่วยแก้กระษัย ดับพิษไข้ แก้พิษเสมหะ รักษาโรคหนองใน บำรุงน้ำดี ใบ ช่วยรักษาโรคบิด โรคเบาหวาน แก้ร้อนใน รักษา ฝีมะม่วง รักษาโรคเหน็บชา ลดความดันโลหิตสูง ขับพยาธิ เป็นยาระบาย เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นยาสมุนไพร 10-20 บาท https://www.matichonacademy.com/content/article_38744, http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs. [25 เม.ย. 2022]. 1 23
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CELERY ผักปิ๋ม ผักข้าวปืน ผักปืน ฮั่งชื่ง ขึ่งฉ่าย Apium graveolens L. APIACEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นมีความสูงประมาณ 30 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะกลวง มีกลิ่นหอม ทั้งต้น ใบลักษณะของใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกตรงข้ามกัน ใบสีเขียวอมเหลือง ใบย่อยมีลักษณะเป็น รูปลิ่มหยัก ขอบใบหยักเป็นแฉกลึก แต่ละแฉกอาจจะเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือรูปห้าเหลี่ยม ก้านใบยาวแผ่ ออกเป็นกาบ ดอกดอกมีขนาดเล็กสีขาว เป็นดอกสมบูรณ์เพศ ออกเป็นช่อแบบซี่ร่ม ตรงยอดดอกนั้นแผ่เป็น รัศมีผลมีลักษณะกลมรี สีน้ำตาล มีขนาดเล็กมาก และมีกลิ่นหอม จะให้ผลเพียงครั้งเดียว ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีโพแทสเซียมสูง โซเดียม เส้นใยอาหาร สารโพลีฟีนอล ฟอสฟอรัส สรรพคุณ ช่วยทำให้เจริญอาหาร กระตุ้นให้เกิดความอยากอาหาร ช่วยในการขยายตัวของหลอดเลือด ป้องกันโรคหัวใจ ขาดเลือด ช่วยในการปรับสมดุลของกรดและด่างในเลือด ช่วยลดอาการอักเสบ และป้องกันมะเร็ง เป็นยากล่อม ประสาท ช่วยในการนอนหลับ ช่วยรักษาโรคอัลไซเมอร์ ช่วยบำรุงหัวใจและรักษาโรคหัวใจ ช่วยในการทำงาน ของระบบหมุนเวียนต่าง ๆ ในร่างกายและช่วยลดอาการของโรคหอบหืด เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท https://medthai.com, ภาพจาก https://www.sooktookkum.com/product [25 เม.ย. 2022]. 1 24
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CABBAGE แขนงกะหล่ำ Brassica oleracea var. capitata CRUCIFERAE เป็นพืชล้มลุก อายุฤดูเดียว ลำต้นมีลักษณะทรงกลม สูงประมาณ 25-45 เซนติเมตร เปลือก ลำต้นมีสีขาว มีลักษณะเป็นข้อๆ ที่เกิดจากรอยแผลใบ รากกะหล่ำปลีประกอบด้วยรากแก้ว และมีรากแขนง แตกออกด้านข้าง และรากฝอยบริเวณปลายราก ใบกะหล่ำปลีมีหลายสีขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ เป็นส่วนที่นำมา บริโภค ใบจะแตกออกด้านข้างลำต้น เรียงวนรอบลำต้น ผิวใบมีลักษณะเรียบ ใบโค้งงอเข้าตรงกลางหุ้มซ้อนกัน แน่น เรียกว่า “แขนงกะหล่ำปลี” ที่มีลักษณะกลม ค่อนข้างแบน กะหล่ำปลี 1 ต้น จะมีใบห่อหุ้มประมาณ 20- 40 ใบ หรือมากกว่า ขึ้นอยู่กับขนาดหัว ดอกเป็นช่อ เป็นดอกสมบูรณ์เพศที่มีเกสรตัวผู้ และเกสรตัวเมียในดอก เดียวกัน เมล็ดขนาดเล็กเรียงซ้อนกันเป็นแถว มีลักษณะกลม เมล็ดอ่อนมีสีเขียว และแก่เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม และแก่เต็มที่มีสีดำ เปลือกเมล็ดบาง ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต เส้นใย ไขมัน โปรตีน วิตามินบี วิตามินซี แคลเซียม เหล็ก แมกนีเซียม โพแทสเซียม โซเดียม เป็นต้น สรรพคุณ ในกะหล่ำปลีพบสารกลูทามีน ช่วยเคลือบกระเพาะอาหาร ช่วยบรรเทาโรคกระเพาะอาหารอักเสบ อีกทั้งยังมีสารซัลเฟอร์ ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ใหญ่ ทำให้การ ขับถ่ายดี และยังช่วยลดระดับคอเลสเทอรอล ระงับประสาท ทำให้นอนหลับได้ง่ายอีกด้วย นำมาประกอบอาหาร และแปรรูป 10-20 บาท https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 25
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง KAI-LAN (GAI-LAN), CHINESE BROCCOLI, CHINESE KALE แขนงคะน้า Brassica oleracea L. CRUCIFERAE จัดเป็นพืชล้มลุก อายุ 2 ปี นิยมปลูกเป็นผักฤดูเดียว ลำต้นเป็นพุ่มสูง 30-45 เซนติเมตร ลำต้นกลมสีเขียวอ่อน ใบรีแกมรูปไข่ แผ่นใบหนา สีเขียวอมเทา ผิวใบมีนวลเกาะ คะน้าที่นิยมปลูกมี 3 ชนิด คือ คะน้าใบกลม ต้นอวบใหญ่ ก้านเล็ก ปลายใบมน ข้อปล้องสั้น ผิวใบเป็นคลื่น คะน้าใบแหลม ใบแคบกว่าคะน้า ใบกลม ปลายแหลม ข้อห่าง ผิวใบเรียบ และคะน้ายอดหรือคะน้าก้าน มีลำต้นอวบใหญ่ ใบแหลม ข้อห่าง จำนวนใบต่อต้นน้อย เมล็ดรูปกลม สีน้ำตาลเทา มีขนาดเล็ก ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานในกับร่างกาย ทำให้มีสุขภาพแข็งแรง ช่วยบำรุงผิวพรรณและป้องกันการติดเชื้อ มีวิตามินซี ซึ่งมีส่วนช่วยเสริมสร้างเนื้อเยื่อให้ชุ่มชื้นมากขึ้น ช่วยบำรุงและรักษาสายตา มีสารลูทีน (Lutein) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต้อกระจกได้ถึง 29% ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคจอประสาทตา เสื่อมและยังช่วยป้องกันการเสื่อมของศูนย์จอตา ช่วยบำรุงโลหิต ธาตุเหล็กและธาตุโฟเลตช่วยสร้างเม็ดเลือด แดง และช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น ผัด นึ่ง ลวก 10-20 บาท https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 26
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง - ผักพา จุ้ยหู่โย้ง สุ่ยฝูโหยง ผักกะแยง ผักกะออม มะออม ผักลืมผัว ควันเข้าตา อีผวยผาย Limnophila aromatica (Lam.) Merr. PLANTAGINACEAE จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกมีอายุเพียงฤดูเดียว ลำต้นเรียวยาว กลมกลวง อวบน้ำ มีขนหนาแน่น ลำต้นตั้งตรงและเป็นข้อ ๆ อาจแตกกิ่งมากหรือไม่แตกกิ่ง ลำต้นทอดเลื้อย ผิวเกลี้ยงหรือมีต่อม แตกรากจากข้อ ทั้งต้นและใบเมื่อนำมาหักจะมีกลิ่นหอมฉุนและเผ็ดร้อน จัดเป็นวัชพืชในนาข้าว ออกดอกและติดในช่วง ประมาณเดือนมีนาคมถึงเดือนกันยายน ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ ไปตามข้อทุกข้อตลอดลำ ต้น ลักษณะของใบเป็นรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบห่อติดกับลำต้น ส่วนขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย แผ่นใบ เป็นสีเขียว เส้นใบเป็นแบบขนนก ไม่มีก้านใบ ดอกออกดอกเดี่ยวตามซอกใบ ดอกเป็นช่อกระจะตรงส่วนยอด ของต้น ลักษณะของดอกเป็นรูปกรวย ผลผักแขยง ออกผลเป็นฝักยาวรี เมื่อแก่จะแตกออก ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด ช่วยทำให้เจริญอาหาร ลดอาการเบื่ออาหาร ป้องกันเส้นเลือดตีบตัน ใช้เป็นยา แก้ไข้ ลดไข้ ช่วยขับลมและเป็นยาระบายท้อง ช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ช่วยเสริมสร้าง ภูมิต้านทานในกับร่างกาย ช่วยบำรุงผิวพรรณและป้องกันการติดเชื้อ ช่วยบำรุงและรักษาสายตา มีสารลูทีน (Lutein) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต้อกระจก ช่วยบำรุงโลหิต ธาตุเหล็กและธาตุโฟเลตช่วยสร้างเม็ด เลือดแดงและช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 5-10 บาท หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ผักแขยง”. หน้า 470-471., ฐานข้อมูล สมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. “ผักแขยง”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.phargarden.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 27
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง KAI-LAN (GAI-LAN), CHINESE BROCCOLI, CHINESE KALE ไก๋หลาน กำหนำ คะน้า Brassica oleracea L. BRASSICACEAE เป็นพืชล้มลุก อายุ 2 ปี (นิยมปลูกเป็นผักฤดูเดียว) ลำต้นเป็นพุ่มสูง 30-45 เซนติเมตร ลำต้นกลมสีเขียวอ่อน ใบรีแกมรูปไข่ แผ่นใบหนา สีเขียวอมเทา ผิวใบมีนวลเกาะ คะน้าที่นิยมปลูกมี 3 ชนิด คือ คะน้าใบกลม ต้นอวบใหญ่ ก้านเล็ก ปลายใบมน ข้อปล้องสั้น ผิวใบเป็นคลื่น คะน้าใบแหลม ใบแคบกว่าคะน้า ใบกลม ปลายแหลม ข้อห่าง ผิวใบเรียบ และคะน้ายอดหรือคะน้าก้าน มีลำต้นอวบใหญ่ ใบแหลม ข้อห่าง จำนวนใบต่อต้นน้อย เมล็ดรูปกลม สีน้ำตาลเทา มีขนาดเล็ก ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานในกับร่างกาย ทำให้มีสุขภาพแข็งแรง ช่วยบำรุงผิวพรรณและป้องกันการติดเชื้อ มีวิตามินซี ซึ่งมีส่วนช่วยเสริมสร้างเนื้อเยื่อให้ชุ่มชื้นมากขึ้น ช่วยบำรุงและรักษาสายตา มีสารลูทีน (Lutein) ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต้อกระจกได้ถึง 29% ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคจอประสาทตา เสื่อมและยังช่วยป้องกันการเสื่อมของศูนย์จอตา ช่วยบำรุงโลหิต ธาตุเหล็กและธาตุโฟเลตช่วยสร้างเม็ดเลือด แดง และช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 28
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง KAI-LAN (GAI-LAN), CHINESE BROCCOLI, CHINESE KALE แขนงคะน้า คะน้าเห็ดหอม Brassica oleracea var. alboglabra BRASSICACEAE เป็นพืชล้มลุก นิยมปลูกเป็นผักฤดูเดียว จัดเป็นคะน้ายอดชนิดหนึ่งอยู่ในตระกูลกะหล่ำปลี มีต้นกำเนิดจากประเทศจีน ลักษณะลำต้นและใบมีสีเขียวเข้ม ใบมีลักษณะเรียว ไม่กลม ลำต้นมีขนาดเล็กกว่า คะน้ายอดดอยคำ กรอบไม่เป็นเสี้ยน ดอกมีสีขาวหรือสีเหลืองทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีเบต้าแคโรทีนสูง ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง นอกจากนั้นยังมี วิตามินต่างๆ และ แคลเซียมมาก ป้องกันหลอดเลือดหัวใจตีบและโรคกระดูกบาง เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://vegetweb.com. https://www.tops.co.th/en. ภาพจาก https://khonkidbuak.blogspot.com [25 เม.ย. 2022]. 1 29
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CARROT ผักกาดหัวเหลือง ผักหัวชีผักกาดแดง ผักชีหัวแดง Daucus carota L. UMBELLIFERAE เป็นพืชล้มลุก มีอายุ 1-2 ปี สูง 1-1.50 เมตร รากมีลักษณะยาวเรียว ใช้เป็นที่สะสมอาหาร เรียกว่า “หัว” มีสีส้มทั้งเนื้อและผิว ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก มีลักษณะเป็นฝอย รูปสามเหลี่ยม รูปใบหอก โผล่ขึ้นมาเหนือดินเป็นกระจุก ดอกออกเป็นช่อรูปร่างคล้ายร่มสีขาว-เหลือง ผลเป็นรูปยาวรี แข็ง มีสันกว้าง ทั้งต้นจะมีกลิ่นเฉพาะ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ เช่น เบตาแคโรทีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี วิตามินอี ธาตุแคลเซียม ธาตุโพแทสเซียม และยังมีสารสำคัญคือสาร "ฟอลคารินอล" (falcarinol) ซึ่งช่วยต่อต้านเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ ยังช่วยบำรุงสุขภาพผิวให้สดใสเปล่งปลั่ง ช่วยป้องกันเซลล์ ผิว ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของร่างกาย ช่วยบำรุงกระดูก ฟัน เหงือก เล็บ มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยในการชะลอวัยและการเกิดริ้วรอย และช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในร่างกาย เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 20-30 บาท http://www.rspg.or.th/plants_data/use/color5-6.htm, https://www.tungsong.com/samunpai/Drink/carrot/index_carrot.htm, https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 30
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง DUCK FOOT VEGETABLE, WHITE MUGWORT แก้วเมืองจีน จิงจูช่าย Artemisia lactiflora ASTERACEAE เป็นพืชล้มลุกไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 0.5 – 1 ฟุต ใบเป็นรูปรีขอบเป็นแฉกๆ 5 แฉก สีเขียว เนื้อใบหนา คล้ายต้นขึ้นฉ่าย รากหรือเหง้าใหญ่จะกระจายเป็นวงกว้าง แตกกิ่งก้านหนาแน่นเป็นกอ คล้าย ๆ ใบบัวบก จะมีกลิ่นหอม รสชาติขมเล็กน้อย สามารถขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดได้ เจริญงอกงามได้ดี ในที่แสงแดดรำไร ปลูกได้ดีในอากาศเย็นมากกว่าอากาศร้อน ตลาดสดเทศบาลตำบลเชียงคาน อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ สรรพคุณ ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร บำรุง กำลัง บำรุงโลหิต แก้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ช่วยคุมกำเนิด ช่วยฟอกเลือด ช่วยปรับสมดุลร่างกาย ช่วยดับพิษ แก้อักเสบ แก้ผิวหนัง ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร และลำไส้เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท หนังสือชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตานันท์ หน้า 55 , หนังสือความหลากหลายทางชีวภาพพืชสมุนไพรในประเทศไทย 2 หน้า 37. , https://medthai.com/จิงจูฉ่าย และ http://www.ananhosp.go.th [25 เม.ย. 2022]. 1 31
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CLIMBING WATTLE, ACACIA, CHA-OM ผักหละ อม ผักขา พูซูเด๊าะ โพซุยโดะ Acacia pennata (L.) Willd. FABACEAE เป็นไม้พุ่มขนาดย่อม มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้ ลำต้นและกิ่ง ก้านจะมีหนามแหลม ส่วนลักษณะของใบชะอมเป็นใบประกอบสีเขียวขนาดเล็ก มีก้านใบย่อยแตกออกจาก แกนกลางใบ มีลักษณะคล้ายกับใบส้มป่อยหรือใบกระถิน ใบอ่อนจะมีกลิ่นฉุน ใบย่อยมีขนาดเล็กออกตรงข้าม กัน ปลายใบแหลมขอบใบเรียบ ใบย่อยจะหุบในเวลาเย็น และแผ่ออกเพื่อรับแสงในช่วงกลางวัน ส่วนดอกชะอม มีขนาดเล็กออกตามซอกใบ มีสีขาวถึงขาวนวล ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ สรรพคุณ ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ เนื่องจาก มีวิตามินเอสูง ยอดชะอมช่วยลดความร้อนในร่างกายได้เป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันโรค ท้องผูกช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง ช่วยขับลมในลำไส้ช่วยบำรุงเส้นเอ็น และช่วยแก้อาการลิ้น อักเสบ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น แกง ทอด นึ่ง 10-20 บาท https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 32
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CULANTRO, LONG CORIANDER, SAWTOOTH CORIANDER ผักหอมเป ผักชีใบเลื่อย ผักชีดอย ผักจีดอย หอมป้อมกูลวา ห้อมป้อมเป้อ ผักหอมเทศ Eryngium foetidum L. APIACEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นเตี้ยติดดิน ใบออกรอบโคนต้น ไม่มีก้านใบ ใบรูปหอก ยาวรี โคนใบสอบ ลง ยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร กว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร ขอบใบจักรแบบฟันเลื่อย และที่ปลาย จักรมีหนามอ่อนๆ ดอกมีก้านชูสูงประมาณ 10-20 เซนติเมตร แตกกิ่งช่อดอกตรงปลาย ดอกเป็นกระจุกกลม สีขาวอมเขียว ตรงโคนช่อดอกมีใบประดับรูปดาว มีกลิ่นหอมทั้งต้นและใบ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ และมีกรดออกซาลิก (Oxalic acid) ซึ่งเป็น ต้นเหตุที่ทำให้เกิดโรคนิ่วในไตและกระเพาะปัสสาวะจึงไม่ควรรับประทานมากจนเกินไป สรรพคุณ มีสาร ต่อต้านอนุมูลอิสระสูง ซึ่งช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ช่วยยับยั้งและชะลอการ ขยายตัวของเซลล์มะเร็ง ช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง ช่วยลดระดับความดันโลหิต ช่วยบำรุงผิวพรรณ เส้นผม และเล็บให้แข็งแรง ช่วยรักษาสมดุลในร่างกาย ช่วยกระตุ้นร่างกาย ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ และช่วย ขับเหงื่อ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 20-30 บาท https://th.wikipedia.org/wiki, https://medthai.com. [25 เม.ย. 2022]. 1 33
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง DILL ผักชีเมือง ผักชีเทียน ผักชีตั๊กแตน ผักชี เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน Anethum graveolens L. UMBELLIFERAE เป็นพืชล้มลุก มีอายุ 1-2 ปี สูง 1-1.50 เมตร รากมีลักษณะยาวเรียว ใช้เป็นที่สะสมอาหาร เรียกว่า “หัว” มีสีส้มทั้งเนื้อและผิว ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก มีลักษณะเป็นฝอย รูปสามเหลี่ยม รูปใบหอก โผล่ขึ้นมาเหนือดินเป็นกระจุก ดอกออกเป็นช่อรูปร่างคล้ายร่มสีขาว-เหลือง ผลเป็นรูปยาวรี แข็ง มีสันกว้าง ทั้ง ต้นจะมีกลิ่นเฉพาะ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ สรรพคุณ มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยในการ ชะลอวัย ช่วยบำรุงและรักษาสายตา ช่วยป้องกันการเกิดโรคเกี่ยวกับตาต่าง ๆ ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ให้แข็งแรง เป็นยาบำรุงกำลังชั่วคราว ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้กับร่างกาย ช่วยลดความดันโลหิตสูง ช่วยยับยั้งหรือช่วยชะลอการขยายตัวของเซลล์มะเร็ง ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยขยายหลอดเลือด ช่วยบำรุง ปอด ช่วยขับเหงื่อ ช่วยกระตุ้นการหายใจ แก้หอบหืด ช่วยแก้อาการไอ ช่วยแก้อาการสะอึก เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท https://arit.kpru.ac.th/ap2/local [25 เม.ย. 2022]. 1 34
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง GYMNEMA เจียงดา ผักเชียงดา ผักกูด ผักม้วนไก่ผักเซ็ง Gymnema inodorum Lour. ASCLEPIADACEAE จัดเป็นผักพื้นบ้านที่พบมากในภาคเหนือของประเทศไทย ลำต้นเป็นไม้เถาเลื้อย ลำต้นเมื่อ ยังอ่อนมีเขียวเข้ม ใบเป็นใบเดี่ยว ออกคู่ตรงกันข้าม ใบรูปหอกกว้าง ปลายใบเรียวแหลม โคนใบโค้งสอบแคบ โค้งมน หรือเว้าเล็กน้อย ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงเป็นมัน ดอกออกเป็นช่อกระจุกจากซอกใบดอกย่อย กลีบเลี้ยงสีเขียว กลีบดอกสีขาว สีเหลืองอ่อน หรือเหลืองอมส้ม เกสรตัวผู้เป็นกระจุกแน่น ผลเมื่ออ่อนสีเขียว เมื่อแก่สีน้ำตาลคล้ำ เมล็ดมี 2-3 เมล็ด ตลาดสดเชียงแสน อำเภอเชียงแสน และตลาดสดเชียงของ อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางอาหารสูง สรรพคุณ ใบ ช่วยเจริญอาหาร แก้ไข้กระหายน้ำ บำรุงร่างกาย ดอก บำรุงหัวใจ บำรุงครรภ์รักษาแก้ไข้ตัวร้อน ราก ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้ถอนพิษ อักเสบต่าง ๆ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท มูลนิธิโครงการหลวง.องค์ความรู้เรื่องพืชป่าที่ใช้ประโยชน์ทางภาคเหนือของประเทศไทย เล่ม 2.เชียงใหม่: มูลนิธิโครงการหลวง, 2552: 752 หน้า และ https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/432/contact.php. ภาพจาก https://th.openrice.com/th/bangkok/article [17 พ.ค. 2022]. 1 35
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง AGASTA, VEGETABLE HUMMING BIRD, HUMMING BIRD TREE, BUTTERFLY TREE. แคขาว แคแดง แคดอกขาว ดอกแคแดง แคดอกแดง แคบ้าน Sesbania grandiflora FABACEAE เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง แตกกิ่งก้านสาขามาก เนื้อไม้อ่อน ที่เปลือกต้นเป็นสี น้ำตาลปนเทา เปลือกหนาและมีรอยขรุขระ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อยขนาดเล็กรูป ขอบขนาน ปลายใบมนกว้าง ขอบใบและแผ่นใบเรียบ ใบสีเขียว ดอกลักษณะของดอกคล้ายดอกถั่ว ออกดอกเป็นช่อบริเวณซอกใบ 2-3 ดอก ดอกมีกลิ่นหอม มีสีขาวหรือสีแดง มีก้านเกสรตัวผู้สีขาวอยู่ 60 อัน กลีบเลี้ยงเป็นรูประฆังหรือรูปถ้วย ผลมีลักษณะเป็นฝักกลมยาว ผสมเกสรโดยนก ฝักเมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก และมีเมล็ดอยู่ด้านใน ฝักแคมีสีเขียวอ่อน เมล็ด มีลักษณะเหมือนลิ่ม เมล็ดกลมแป้น สีน้ำตาล ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยต่อต้านและยับยั้ง มะเร็ง เพราะมีสารที่มีฤทธิ์ช่วยยับยั้งการก่อกลายพันธุ์ ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย ช่วยป้องกันและ รักษาอาการหวัด ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย แก้ร้อนใน กระหายน้ำ ช่วยในเรื่องความจำ ป้องกันการเกิด เนื้องอก ช่วยบำรุงและรักษาสายตา ช่วยแก้โรคตาบอดตอนกลางคืน ช่วยบำรุงและเสริมสร้างกระดูกและฟัน และช่วยแก้ไข้หัวลมหรือไข้เปลี่ยนอากาศ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com., http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_09.htm. [25 เม.ย. 2022]. 1 36
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง OKRA, GUMBO, LADY’S FINGER, QUIMBAMTO แค แคบ้านดอกแดง แคแดง (เชียงใหม่) Abelmoschus esculentus (L.) Moench MALVACEAE จัดเป็นพืชล้มลุกที่มีอายุประมาณ 1 ปี มีความสูงประมาณ 0.5-2.4 เมตร ลำต้นและกิ่งก้าน มีสีเขียว แต่บางครั้งก็มีจุดประม่วง ตามลำต้นจะมีขนอ่อนหยาบ ๆ ขึ้นปกคลุม ใบเป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่ ลักษณะของใบคล้ายรูปฝ่ามือเรียงสลับกัน ใบมักเว้าเป็น 3 แฉก ปลายใบหยักแหลม โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ใบมีขนหยาบ ก้านใบยาว ดอกสีเหลืองอ่อน ที่โคนกลีบดอกด้านในจะมีสีม่วงออกแดงเข้ม รูปไข่กลับหรือ ค่อนข้างกลม ออกดอกตามง่ามใบ ผลหรือฝักมีลักษณะคล้ายกับนิ้วมือผู้หญิง ฝักมีสีเขียวทรงเรียวยาว มักโค้ง เล็กน้อย ปลายฝักแหลมเป็นจีบ ผิวฝักมีเหลี่ยมเป็นสัน ตามฝักจะมีขนอ่อน ๆ อยู่ทั่วฝัก ฝักอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่ จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ในฝักมีน้ำเมือกข้นเหนียวอยู่มาก และมีเมล็ดลักษณะกลมอยู่มาก ตลาดสดสินสมบูรณ์ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง มีวิตามินและแร่ธาตุต่างๆมากมาย สรรพคุณ ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยรักษาระดับการดูดซึมน้ำตาลจากลำไส้ใหญ่ เป็นยาบำรุงสมอง ช่วยรักษา โรคความดันโลหิต รักษาความดันให้เป็นปกติช่วยแก้อาการหวัด รักษาหวัด ช่วยป้องกันอาการหลอดเลือด ตีบตัน เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น แกง 20-40 บาท https://medthai.com./แคแดง. [23 มิ.ย. 2022]. 1 37
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง TRUMPET TREE แคป่า แคขาว แคเค็ตถวา แคทราย แคแน แคฝอย แคภูฮ่อ แคยอดดา แคยาว แคอาว Dolichandrone serrulata BIGNONIACEAE จัดเป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ ลำต้นตรง มักแตกกิ่งต่ำ เปลือกของลำต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อนอมสีเทา ผิวลำต้นเรียบหรือล่อนเป็นเกล็ด ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายใบแหลม โคนใบเบี้ยว ส่วนขอบ ใบหยักเป็นแบบซี่ ออกดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะสั้น ดอกมีขนาดใหญ่ลักษณะของดอกเป็นรูปแตรสีขาว โดย ดอกแคนาจะค่อย ๆ บานทีละดอก ดอกมีกลิ่นหอม บานในตอนกลางคืน และจะออกดอกในช่วงเดือนมีนาคม ถึงเดือนมิถุนายน ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ตำรายาไทย ใช้ราก แก้ เสมหะและลม บำรุงโลหิต เปลือกต้น แก้ท้องอืดท้องเฟ้อใช้กับสตรีหลังคลอด ใบ ใช้ตำพอกแผล หรือต้มน้า บ้วนปาก ดอก ใช้ขับเสมหะ โลหิต และลม ขับผายลม เมล็ด แก้อาการปวดประสาท แก้โรคชัก และช่วยในการ นอนหลบ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 10-20 บาท https://medthai.com., http://clgc.agri.kps.ku.ac.th/resources/ornament/guaiacum.html. [26 เม.ย. 2022]. 1 38
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SCALLION FLOWER ดอกหอม Allium cepa L. AMARYLLIDACEAE ดอกหอมเป็นช่อดอกของหอมแดง เป็นพืชล้มลุก มีหัวอยู่ใต้ดิน ลำต้นมีลักษณะทรงกลม ลำต้นจะถูกห่อหุ้มไปด้วยกาบใบโดยรอบๆ มีสีเขียว ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ อยู่เป็นกระจุก ใบเป็นท่อยาว ใบมีลักษณะดาบยาวรี ปลายแหลม ใบกลมข้างในกลวง โคนใบเป็นกาบใบสีขาว ออกหุ้มสลับซ้อนกันอยู่ตรง โคนลำต้น มีสีเขียว มีรสชาติเผ็ดร้อน มีกลิ่นฉุนแรง ดอกออกเป็นช่อ แทงออกมาจากตรงกลางลำต้น ก้านช่อ ดอกยาวกลมข้างในกลวง ดอกมีลักษณะแบบซี่ร่มทรงกลมแล้วจะบานออก มีดอกย่อยเล็กๆอยู่บนก้านจำนวน มาก กลีบดอกมีสีขาว มีกลิ่นหอม ก้านมีสีเขียว มีรสชาติหวานกรอบ ผลมีลักษณะกลมๆ ผลแก่จะแตกออก มีเมล็ดอยู่ข้างในผล เมล็ดเมื่อผลแก่แตกออกได้ มีเมล็ดอยู่ข้างใน มีเมล็ดเป็นพู 3 เมล็ดต่อผล มีลักษณะทรงรี เล็ก ๆ ผิวเรียบ มีสีดำ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยแก้ปวดตามข้อ การนอนหลับ บำรุงความจำ เจริญอาหาร ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง โรคหัวใจ โรคอัมพาต รักษาหวัดคัดจมูก ภูมิแพ้ หอบหืด ช่วยขับเสมหะ แก้ท้องอืด แก้ท้องเฟ้อ แก้ท้องร่วง ขับพยาธิ ขับปัสสาวะ ลดอาการปวดอักเสบ แก้ลมพิษ แก้บวมแก้ปวดจากพิษ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น ผัด อ่อม เป็นต้น 10-20 บาท https://www.kasettambon.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 39
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SWEETJUICE แก่นขม สะเดาดิน ผักขี้ขวง ผักซีเซี้ยน Glinus oppositifolius (L.) A.DC. MOLLUGINCEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นเตี้ยหรือทอดเลื้อยแตกแขนงแผ่ราบไปกับพื้นดิน เลื้อยคลุมดิน แตกกิ่งก้านสาขาแผ่กระจายออกไปรอบ ๆ ต้น ลักษณะใบ ใบเป็นใบเดี่ยว ใบมีขนาดเล็ก แตกใบออกตามข้อต้น ซึ่งในแต่ละข้อจะมีใบอยู่ ลักษณะของใบเป็นรูปยาวรี ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบสอบ ส่วนขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นสีเขียว ก้านใบสั้น ดอกของดางขม จะออกดอกรอบๆข้อของลำต้น ดอกมีสีขาวอมเขียว ดางขม สามารถขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ด ผลดางขม ลักษณะของผลเป็นรูปยาวรี เมล็ดมีจำนวนมาก สีน้ำตาลแดง ตลาดสดเทศบาลตำบลบ้านด่าน อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยนำมา ทำเป็นยาบำรุงธาตุ แก้อาการปวดศีรษะ แก้หวัดคัดจมูก แก้ไข้ เป็นยาแก้หวัด แก้ไอ แก้ร้อนในกระหายน้ำ เป็นยาหยอดหูแก้อาการปวดหู เป็นยาระบาย ช่วยบำรุงน้ำดี แก้คัน เป็นยาทาแก้โรคผิวหนัง ยาฆ่าเชื้อ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นสมุนไพร 5-10 บาท https://medthai.com., https://www.kasettambon.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 40
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SPRING ONION, GREEN SHALLOT ผักบั่ว หอม Alliumcepa var. Aggregatum ALLIACEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นมีลักษณะกลมๆ จะถูกห่อหุ้ม ไปด้วยกาบใบโดยรอบๆ มีสีเขียว ใบ มีลักษณะเป็นท่อยาว ปลายแหลม ภายในกลวง ใบของต้นหอม มีสีเขียว มีกลิ่นฉุนแรง ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว ช่อดอกเมื่อบานมีลักษณะคล้ายร่ม มีดอกย่อย ๆ เป็นจำนวนมาก มีดอกสีขาว ก้านช่อดอกยาว กลมข้างในกลวง รองรับช่อดอกไว้หัวมีหัวใต้ดิน หัวมีลักษณะทรงกลม หรือทรงกลมรี มีสีขาวหรือสีม่วงตาม สายพันธุ์ มีกลิ่นฉุนแรง ใช้ประกอบปรุงอาหารต่าง ๆ รากระบบรากฝอยเล็กๆ สีน้ำตาล ออกด้านล่างของหัว หัวมีลักษณะทรงกลม หรือทรงกลมรี หัวอ่อนมีสีขาวหรือสีม่วงตามสายพันธุ์ มีกลิ่นฉุนแรง ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยขับเหงื่อ ช่วยบำรุง หัวใจ ช่วยป้องกันโรคหัวใจ แก้แมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยลดไข้ แก้หวัด แก้คัดจมูก แก้น้ำมูกไหล ช่วยป้องกันโรค โลหิตจาง ช่วยบำรุงสายตา ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยลดกระดูกพรุน ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง มีเส้นใยอาหาร ช่วยป้องกันอาการท้องผูก ช่วยบำรุงระบบย่อยอาหาร ช่วยลดคอเลสเตอรอลในกระแสเลือด มีอนุมูลอิสระ มีภูมิคุ้มกันเชื้อโรค เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท https://medthai.com., https://www.opsmoac.go.th/surin-local. และ https://pantip.com/topic/31165829. [26 เม.ย. 2022]. 1 41
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง LEMON GRASS, LAPINE ตะไคร้แกง จะไคร้ ไคร ข่าหอม หัวสิงโต Cymbopogon citratus POACEAE เป็นไม้ล้มลุก ประเภทหญ้า อายุหลายปี เหง้าใต้ดินมีกลิ่นเฉพาะ ลำต้นเป็นกอใหญ่มีข้อเห็น ชัดเจน ข้อและปล้องสั้นมาก มีไขปกคลุมตามข้อ ลักษณะเป็นแท่งทรงกระบอก ยาว แข็ง และเกลี้ยง ใบเป็นใบ เดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะใบรูปใบหอกแกมรูปไข่ แผ่นใบสีเขียว มีเส้นใบขนานตามยาว เส้นกลางใบแข็ง ผิวใบสากทั้งสองด้าน ดอกออกดอกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ปลายยอด มีช่อดอกย่อย 1 – 12 ช่อ และมีใบ ประดับรองรับ ช่อดอกย่อยแบนออกเป็นคู่ ช่อหนึ่งไม่มีก้าน และอีกช่อหนึ่งมีก้าน มีรังไข่แบบเหนือวงกลีบ ออก ดอกยาก ผลเป็นผลแห้งแบบธัญพืช เมล็ดเดี่ยว ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ลำต้น เป็นยาขับลม แก้โรคทางเดินปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้ผมแตกปลาย แก้เบื่ออาหาร ทำให้เจริญอาหาร ขับเหงื่อ แก้ดับกลิ่นคาวใน อาหาร ใบ ใช้เป็นยาช่วยลดความดันโลหิต และแก้ไข้เหง้า แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ และแน่นจุกเสียด แก้กระษัย แก้เบื่ออาหาร แก้อาเจียนสำหรับหญิงที่ตั้งครรภ์ เป็นยานอนหลับ ยาบำรุง แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะและนิ่ว ขับลมในลำไส้ราก แก้ปวดท้อง แก้เสียดแน่น บำรุงไฟธาตุ ขับปัสสาวะ ขับนิ่ว รักษาเกลื้อน เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 5-10 บาท ภญ.อัจฉรา แหลงทอง. สมุนไพรใกล้ตัว. หน้า 15., อ.โชติอนันต์ และคณะ. (2551). สมุนไพรไทย สำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน. หน้า 93, 210. https://pharmacy.su.ac.th/herbmed/herb/text/herb_detail.php?herbID=96. [26 เม.ย. 2022]. 1 42
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง GLEBIONIS, GARLAND CHRYSANTHEMUM, CHOP SUEY GREENS, CROWN DAISY และ JAPANESE GREENS. ตั้งโอ๋ Glebionis coronaria var. coronaria COMPOSITAE เป็นพืชล้มลุก ฤดูเดียว ลำต้นมักตั้งตรง กิ่งน้อย อาจแตกกิ่งก้านสาขา เมื่อโตเต็มที่มักพบเป็น พุ่มหนา ลำต้นกลม อวบน้ำ ใบตังโอ๋ เป็นใบเดี่ยว สีเขียวหรือเขียวอมเทา เรียงเวียนสลับตรงข้ามกันบนลำต้น แผ่นใบเรียบ บาง ขอบใบหยักเว้าแหว่งลงลึก เมื่อเติบโตถึงระยะออกดอก แผ่นใบจะเรียวยาวมากขึ้น เว้าลึก มากขึ้น และหยักแหลม ดอกเป็นดอกรวมกระจุกตรงกลางซึ่งประกอบด้วยดอกย่อยเล็ก ๆ มีสีเหลืองล้วน หรือ สีขาวใจกลางสีเหลือง ก้านดอกยาว ฐานดอกทรงถ้วยกลมสีเขียว กลีบดอกมีสีเหลืองล้อมรอบดอก แต่ละกลีบ เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ปลายกลีบตัด และหยักเว้าเป็นช่วงๆ ผลมีลักษณะคล้ายกับผลของเบญจมาศ (เก็กฮวย) มีจำนวนมากรวมกันเป็นกลุ่ม เปลือกหุ้มผลมีสีน้ำตาลอมดำ แต่ละผลมี 1 เมล็ด แต่ละเมล็ดมีลักษณะเป็น เหลี่ยม เปลือกเมล็ดบางติดกับเนื้อเมล็ด มีสีน้ำตาลจนถึงน้ำตาลดำ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ประเทศจีน เป็นสมุนไพร ใช้รักษาอาการอาหารไม่ย่อย ปวดท้อง และไอ ในอินเดีย ใช้รักษาโรคหนองใน เป็นต้น ในลำต้นและใบ จะประกอบด้วยสาร sesquiterpene lactone เมื่อสัมผัสกับผิวหนังในบางรายจะเกิดอาหารแพ้ เกิดผื่นแดง หรือผื่นแพ้แสง มีอาการผิวหนังอักเสบ และเป็นตุ่มพองน้ำใส นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 10-20 บาท https://th.wikipedia.org/. [26 เม.ย. 2022]. 1 43
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง IVY GOURD ผักแคบ แคเด๊าะ ตำลึง สี่บาท ผักตำนิน Coccinia grandis (L.) Voigt CUCURBITACEAE เป็นไม้เถาล้มลุก ลำต้นเล็ก เกลี้ยง เลื้อยพาดพันไม้อื่นโดยมีมือเกาะ มือเกาะไม่แยกแขนง แตกกิ่งก้านสาขากว้างขวาง เถามีสีเขียวอมขาว พอเถาแก่มีสีเทา ขรุขระเล็กน้อย ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียง สลับกัน ลักษณะใบรูปค่อนข้างกลม ผิวเรียบเป็นมัน ก้านใบสั้น โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ขอบใบจักแบบฟันเลื่อย เล็กๆ ดอกออกดอกเดี่ยว หรือออกเป็นคู่ที่ซอกใบ ดอกใหญ่สีขาวทรงกระบอกหัวแฉก ดอกเพศผู้และดอกเพศ เมียอยู่คนละต้นกัน แต่ลักษณะคล้ายคลึงกัน ก้านดอกสั้น กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ผลมีรูปร่าง คล้ายแตงกวา ลักษณะรูปไข่กลับหรือขอบขนาน มีจะงอยแหลม เมื่ออ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จัดผิวและเนื้อมีสีแดง เมล็ดมีจำนวนมาก รูปไข่ แบน เปลือกแข็ง ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ใบของต้นเพศผู้ช่วยลดไข้ ทาถอนพิษ ขับเสมหะ แก้คัน และปวดแสบปวดร้อน ดอก เป็นยาทาแก้คัน แก้ไข้ แก้ริดสีดวง แก้ไข้หอบ ไข้อีเสา และแก้ฝีดาษ ต้นหรือเถา ช่วยดับพิษ แก้อักเสบ แก้อาการวิงเวียนมึนงงศีรษะ และลดไข้ราก ลดไข้ ถอนพิษ และแก้อาเจียน ผงของเปลือกรากรับประทานเป็นยาระบาย เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 5-10 บาท อ.โชติอนันต์ และคณะ. (2551). สมุนไพรไทย สำหรับงานสาธารณสุขมูลฐาน. หน้า 276 , https://pharmacy.su.ac.th/herbmed/herb/text/herb_detail.php?herbID=284. [26 เม.ย. 2022]. 1 44
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CUCUMBER แตงขี้ไก่ แตงขี้ควาย แตงช้าง แตงปี แตงร้าน Cucumis sativus L. CUCURBITACEAE เป็นพืชล้มลุก มีรากแก้วและรากแขนงจำนวนมาก สามารถแผ่กว้างและหยั่งลึกได้มากถึง 1 เมตร ลำต้นเป็นเถาเลื้อยยาว 2-3 เมตร มีข้อยาว 10 ถึง 20 เซนติเมตร และหนวดบริเวณข้อช่วยเกาะยึด ลำต้น ใบแตงกวา ก้านใบยาว 5 –15เซนติเมตร มีมุมใบ 3 ถึง 5 มุม ปลายใบแหลม ทั้งลำต้นและใบมีขน หยาบ ลักษณะดอกแตงกวามีกลีบดอกสีเหลือง 5 กลีบ ดอกตัวเมียมีลูกแตงกวาเล็ก ๆ ติดมาด้วย ส่วนดอกตัวผู้ สังเกตที่ด้านหน้าดอกมีเกสรยื่นออกเล็กน้อยและไม่มีลูกเล็ก ๆ ติดที่โคนดอก ผลแตงกวามีลักษณะกลมยาว ทรงกระบอก ความยาวตั้งแต่ 5-40 เซนติเมตร ภายในผลประกอบด้วยเมล็ดมากมาย ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยแก้กระหาย ลดความ ร้อนในร่างกาย ช่วยกำจัดของเสียที่ตกค้างในร่างกาย มีสารฟีนอลที่ทำหน้าที่ต่อต้านอนุมูลอิสระต่าง ๆ ช่วยต่อต้านมะเร็ง ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยควบคุมระดับความดันเลือด ช่วยเสริมสร้างการทำงานของระบบประสาท ระบบกล้ามเนื้อ ระบบการหมุนเวียนเลือด ช่วยลดกรด ในกระเพาะอาหาร ช่วยในการขับถ่าย ช่วยป้องกันและแก้อาการท้องผูก ช่วยแก้อาการท้องเสีย หรือบิด เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท รศ.ดร.สุธาทิพ ภมรประวัติ, วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (EN), สถาบันการแพทย์แผนไทย, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.), https://www.opsmoac.go.th/surin-local_wisdom-preview-422891791834. [26 เม.ย. 2022]. 1 45
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CUCUMBER แตงขี้ไก่ แตงขี้ควาย แตงช้าง แตงปี แตงร้าน Cucumis sativus L. CUCURBITACEAE เป็นพืชล้มลุก จัดเป็นพืชที่ได้รับการปรับปรุงพันธุ์ให้มีผลสีขาว มีรากแก้วและรากแขนง จำนวนมาก สามารถแผ่กว้างและหยั่งลึกได้มากถึง 1 เมตร ลำต้นเป็นเถาเลื้อยยาว มีข้อยาว และหนวดบริเวณ ข้อช่วยเกาะยึดลำต้น ใบแตงกวา ก้านใบยาว มีมุมใบ ปลายใบแหลม ทั้งลำต้นและใบมีขนหยาบ ลักษณะดอก แตงกวามีกลีบดอกสีเหลือง 5 กลีบ ดอกตัวเมียมีลูกแตงกวาเล็ก ๆ ติดมาด้วย ส่วนดอกตัวผู้สังเกตที่ด้านหน้า ดอกมีเกสรยื่นออกเล็กน้อยและไม่มีลูกเล็ก ๆ ติดที่โคนดอก ผลแตงกวามีลักษณะกลมยาวทรงกระบอก ความ ยาวตั้งแต่ 5-40 เซนติเมตร ภายในผลประกอบด้วยเมล็ดมากมาย ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยแก้กระหาย ลดความ ร้อนในร่างกาย ช่วยกำจัดของเสียที่ตกค้างในร่างกาย มีสารฟีนอลที่ทำหน้าที่ต่อต้านอนุมูลอิสระต่าง ๆ ช่วยต่อต้านมะเร็ง ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยควบคุมระดับความดันเลือด ช่วยเสริมสร้างการทำงานของระบบประสาท ระบบกล้ามเนื้อ ช่วยป้องกันและแก้อาการท้องผูก ช่วยแก้อาการ ท้องเสีย หรือบิด เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท รศ.ดร.สุธาทิพ ภมรประวัติ, วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (EN), สถาบันการแพทย์แผนไทย, https://www.opsmoac.go.th/surinlocal_wisdom-preview-422891791834. และ http://www.bankaset-foodfarm.com/product. ภาพจาก http://www.panothaishop.com [26 เม.ย. 2022]. 1 46
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง JAPANESE CUCUMBER, SUHYO แตงกวาญี่ปุ่น Cucumis sativus CUCURBITACEAE จัดเป็นพืชล้มลุก ที่มีลำต้น เป็นเถาเลื้อย มีความยาวตั้งแต่ 40 เซนติเมตรขึ้นไป ลำต้นเป็น เหลี่ยม มีขนปกคลุม ขึ้นอยู่ทั่วไป มีระบบรากเป็นรากแก้ว ใบเป็นใบเดี่ยว มีมุมแหลม ใบมีขนปกคลุม แตงกวา มีดอกตัวผู้และตัวเมียในต้นเดียวกัน แต่จะแยกกัน ดังนั้นจึงต้องใช้ผึ้ง ช่วยผสมเกสร ดอกตัวผู้จะเกิดเป็นกลุ่ม ส่วนดอกตัวเมีย จะเกิดเดี่ยว ๆ ดอกสีเหลือง ดอกตัวเมียมีลักษณะสังเกตคือคล้ายแตงกวาผลเล็กๆ ตัดกับกลีบ ดอก ส่วนดอกตัวผู้จะมีเฉพาะก้านดอก ผลแตงกวาอ่อนมีหนามสั้นๆเมื่อแก่จะหลุดออก ผิวเป็นร่องหรือปุ่ม ผลมีสีเขียว เนื้อผลหนาฉ่ำน้ำ เนื้อแน่น กรอบ และมีไส้ขนาดเล็ก ตลาดสดประตูชัย อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางอาหารสูง ประกอบด้วย โปรตีน น้ำตาล แร่ธาตุ และไขมัน สรรพคุณ ช่วยลดอาการบวมน้ำในร่างกาย ป้องกันความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ ช่วยบรรเทาความเหนื่อยล้า จากความร้อน มีปริมาณบีต้าแคโรทีนที่สูงจึงช่วยให้ผิวพรรณแข็งแรงและช่วยบำรุงสายตา นอกจากนี้ใน แตงกวาญี่ปุ่นก็ยังมีสารชื่อ ซิลิกา ซึ่งเป็นแร่ธาตุที่เสริมความแข็งแรงของกระดูกและเส้นเอ็น ช่วยเคลือบผมและ เล็บให้เป็นเงางาม อีกทั้งยังช่วยชะลอความแก่ได้ดี เป็นต้น รับประทานผลสด 20-50 บาท https://th.anngle.org/j-gourmet/gourmet/jpcucumber-nutrient.html [23 มิ.ย. 2022]. 1 47
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง BEAN SPROUT ถั่วงอก Pisum sativum FABACEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นมีลักษณะกลมๆ จะถูกห่อหุ้ม ไปด้วยกาบใบโดยรอบๆ มีสีเขียว ใบ มีลักษณะเป็นท่อยาว ปลายแหลม ภายในกลวง ใบของต้นหอม มีสีเขียว มีกลิ่นฉุนแรง ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว ช่อดอกเมื่อบานมีลักษณะคล้ายร่ม มีดอกย่อย ๆ เป็นจำนวนมาก มีดอกสีขาว ก้านช่อดอกยาว กลมข้างในกลวง รองรับช่อดอกไว้หัวมีหัวใต้ดิน หัวมีลักษณะทรงกลม หรือทรงกลมรี มีสีขาวหรือสีม่วงตาม สายพันธุ์ มีกลิ่นฉุนแรง ใช้ประกอบปรุงอาหารต่าง ๆ รากระบบรากฝอยเล็กๆ สีน้ำตาล ออกด้านล่างของหัว หัวมีลักษณะทรงกลม หรือทรงกลมรี หัวอ่อนมีสีขาวหรือสีม่วงตามสายพันธุ์ มีกลิ่นฉุนแรง ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีโปรตีน วิตามินบี วิตามินซี ใยอาหาร เหล็ก วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยป้องกันมะเร็งลำไส้และเอนไซม์ เพราะช่วยกระตุ้นสารต่อต้านอนุมูลอิสระที่จำเป็น ภายในร่างกาย หรือที่เรียกว่า "ตัวทำปฏิกิริยา" ทั้งยังช่วยลดระดับน้ำตาลในกระแสเลือด เป็นต้น ถั่วงอก ในท้องตลาดอาจปนเปื้อนสารเร่งโต สารเร่งให้อ้วน สารฟอร์มาลิน และสารฟอกขาว ซึ่งต้องห้ามและเป็นโทษ ต่อร่างกาย สารปนเปื้อนเหล่านี้มีผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร ระบบประสาท และระบบหายใจ รวมถึง อาจเป็นสาเหตุของเนื้องอกและมะเร็งด้วย นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท https://medthai.com., https://www.opsmoac.go.th/surin-local. [26 เม.ย. 2022]. 1 48
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง HYACINTH BEAN, DOLICHOS BEAN, SEIM BEAN, LABLAB BEAN, EGYPTIAN KIDNEY BEAN, INDIAN BEAN, และ AUSTRALIAN PEA. ถั่วมะเปกี มะแปบ ถั่วแล้ง ถั่วหนัง Lablab purpureus (L.) Sweet FABACEAE เป็นไม้ล้มลุก เลื้อยพัน มีอายุหลายปี ลักษณะของยอดเป็นรูปทรงกระบอก ลำต้นอยู่เหนือดิน ตั้งตรงเองไม่ได้ จะใช้ส่วนของลำต้นเกี่ยวพัน และมีลำต้นหรือเถายาวหรือกว้างได้ถึง 4-6 เมตร โดยเถา มีลักษณะกลมสีเขียวและมีขนสีขาวขึ้นอยู่ประปราย ไม่อวบน้ำ มีรากสะสมอาหารอยู่ใต้ดิน ใบเป็นใบประกอบ แบบขนนก แผ่นใบมีขนบาง ดอกออกดอกเป็นช่อกระจะตามซอกระหว่างก้านใบกับกิ่ง กลีบดอกเป็นสีม่วงหรือ สีขาวแยกออกจากกัน มีลักษณะเป็นรูปไต ดอกไม่มีกลิ่น ผลมีลักษณะเป็นฝักแบนยาวและโค้งงอ ปลายผลเป็น จะงอย ลักษณะของผลมี 2 ชนิด คือ ฝักแบนและฝักกลม ผิวผลเรียบและเป็นสีเขียวอ่อนหรือสีม่วง ในผล มีเมล็ดอยู่ประมาณ 3-6 เมล็ด เมล็ดมีลักษณะเป็นรูปไข่กลม มีสีหลากหลายไปตามสายพันธุ์ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีโปรตีน วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุงกำลัง แก้อาการอ่อนเพลีย ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยแก้โรคตา ลดไข้ แก้ไข้ แก้ไข้สัมประชวร แก้อาการเจ็บคอ เสียงแหบแห้ง ช่วยแก้เสมหะในร่างกาย ช่วยแก้อาการแพ้ ช่วยดับร้อน ถอนพิษ ขจัดความชื้น และช่วยถอนพิษ สุรา ช่วยระงับอาเจียน เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา. “ถั่วแปบ”. (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล) .หน้า 93., https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 49
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง YARD LONG BEAN ถั่วลิ้นนาค Vigna unguiculata subsp. sesquipedalis FABACEAE เป็นไม้เลื้อยเถาเป็นสีเขียวอ่อน เถาจะแข็งและเหนียวคล้ายกับถั่วพู ลำต้นม้วนพันสิ่งยึดเกาะ ได้ ลักษณะของใบเป็นใบประกอบแบบฝ่ามือ มี 3 ใบย่อยลักษณะคล้ายรูปสามเหลี่ยมยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร ส่วนลักษณะของดอกถั่วฝักยาว จะออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ กลีบดอกเป็นสีขาว (หรือน้ำเงิน อ่อน) ฝักมีลักษณะกลม (เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร) ยาวประมาณ20-80 เซนติเมตร และ ในฝักมีเมล็ดอยู่หลายเมล็ด ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุง กระดูกและฟัน ช่วยป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุน ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันการเกิดโรคหวัด ช่วยป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน ช่วยแก้กระหาย ช่วยแก้อาเจียน ช่วยแก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ แน่นท้อง เรอเปรี้ยว ใบสดใช้รักษาโรคหนองในและอาการปัสสาวะเป็นหนอง เมล็ดใช้เป็นยาบำรุงม้ามและไต เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (EN), เว็บไซต์เดอะแดนดอทคอม, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)., https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 50
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง PURPLE BUSH BEAN ถั่วฝักยาวม่วง ถั่วพุ่มม่วง ถั่วนั่ง Vigna unguiculata (walp.) FABACEAE เป็นไม้เลื้อยเถาเป็นสีเขียวอ่อน เถาจะแข็งและเหนียวคล้ายกับถั่วพู ลำต้นม้วนพันสิ่งยึดเกาะ ได้ ลักษณะของใบเป็นใบประกอบแบบฝ่ามือ มี 3 ใบย่อยลักษณะคล้ายรูปสามเหลี่ยมยาวประมาณ 6-10 เซนติเมตร ส่วนลักษณะของดอกถั่วฝักยาว จะออกดอกเป็นช่อตามซอกใบ กลีบดอกเป็นสีขาว (หรือน้ำเงิน อ่อน) ฝักมีลักษณะกลม (เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร) ยาวประมาณ 20-80 เซนติเมตร สีของฝักมีสีม่วงปนแดง และในฝักมีเมล็ดอยู่หลายเมล็ด ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุง กระดูกและฟัน ช่วยป้องกันการเกิดโรคกระดูกพรุน ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันการเกิดโรคหวัด ช่วยป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน ช่วยแก้กระหาย ช่วยแก้อาเจียน ช่วยแก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ แน่นท้อง เรอเปรี้ยว ใบสดใช้รักษาโรคหนองในและอาการปัสสาวะเป็นหนอง เมล็ดใช้เป็นยาบำรุงม้ามและไต เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://www.technologychaoban.com/agricultural-technology/article_47998. [26 เม.ย. 2022]. 1 51
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง WINGED BEAN, GOA BEAN, ASPARAGUS PEA, FOUR-ANGLED BEAN, WINGED PEA ถั่วพูใหญ่ ถั่วพูตะขาบ ถั่วพูจีน Psophocarpus tetragonolobus (L.) DC. FABACEAE เป็นไม้เลื้อย ไม่มีเนื้อไม้แต่มีอายุหลายปี ลำต้นเลื้อยพัน มีสีเขียวและเขียวปนม่วง ส่วนของ รากเป็นรากที่สะสมอาหารอยู่ใต้ดิน มีปมซึ่งเป็นที่อยู่ของเชื้อไรโซเบียมจำนวนมาก ใบถั่วพู ใบเรียงสลับ เป็นใบ ประกอบแบบขนนก ใบย่อยมี 3 ใบ ดอกถั่วพู ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบเป็นแบบช่อกระจะ กลีบดอกมีสี ระหว่างขาวและสีม่วงแดง ฝักถั่วพู ฝักเป็นรูปขอบขนานถึงรูปแถบ มีหน้าตัดเป็นรูปสีเหลี่ยม และแต่ละมุมของ ฝักจะมีปีกตามยาว ปีกมีลักษณะเป็นหยักแบบจักคล้ายฟันเลื่อย มีสีเขียว สีของฝักมีทั้งสีเขียว สีม่วง และสี เหลือง ในฝักถั่วพูจะมีเมล็ดอยู่ประมาณ 8-20 เมล็ด เมล็ดถั่วพู ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปกึ่งทรงกลม ส่วนใหญ่ เมล็ดจะมีสีน้ำตาล และยังมีขนาดต่าง ๆ กัน โดยน้ำหนัก 100 เมล็ด อยู่ในช่วง 11-4.6 กรัม ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุง ร่างกาย ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกายและทำให้ร่างกายแข็งแรง ช่วยทำให้ ดวงจิตชุ่มชื่น ช่วยบำรุงกระดูกและฟันได้เป็นอย่างดี เป็นยาแก้โรคหัวใจ ช่วยแก้ไข้กาฬ ช่วยแก้อาการตัวร้อน ช่วยแก้อาการอาเจียน หัวช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยป้องกันอาการท้องผูก ช่วยแก้อาการปวดมวนท้อง ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย และช่วยแก้โรคลมพิษกำเริบ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น ยำ ลวก เป็นต้น 10-20 บาท https://www.opsmoac.go.th/surin-local_wisdom-preview-422891791859 . [26 เม.ย. 2022]. 1 52
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง PIGEON PEA , ANGOLA PEA, CONGO PEA ถั่วแรด มะแฮะ มะแฮะต้น ถั่วแระต้น ถั่วแฮ ถั่วแระผี ถั่วแม่ตาย พะหน่อเซะ พะหน่อซิ Cajanus cajan (L.) Millsp. FABACEAE เป็นพรรณไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดย่อม อายุฤดูเดียวหรือหลายฤดู ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง ผิวของลำต้นเกลี้ยงเป็นสีเขียวหม่น ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ลักษณะของใบย่อยมีขนาดเล็กเป็นรูปขอบ ขนานแกมใบหอก ปลายใบแหลม คล้ายใบขมิ้นต้นหรือขมิ้นพระ ผิวใบทั้งสองด้านมีขนสีขาวนวล ดอกออกดอก เป็นช่อกระจะคล้ายดอกโสน ลักษณะของดอกเป็นรูปดอกถั่ว กลีบดอกเป็นสีเหลืองมีขอบสีน้ำตาลแดง ผลลักษณะของผลเป็นฝักแบนยาวสีม่วงเข้มปนเขียว เป็นห้อง ๆ และมีขน ฝักหนึ่งจะแบ่งออกเป็นห้อง 3-4 ห้อง ภายในมีเมล็ดลักษณะกลมหรือแบนเล็กน้อย ห้องละ 1 เมล็ด เมล็ดมีขนาดเท่ากับเมล็ดถั่วเหลือง ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุง ร่างกาย ช่วยลดระดับคอเลสเตรอล ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยแก้อาการไอ ช่วยแก้อาการท้องเสีย ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยละลายนิ่วในไต ช่วยรักษาอาการตกเลือด แก้ไข้ทับระดู ช่วยแก้ เส้นเอ็นพิการ ช่วยบำรุงไขข้อ บำรุงเส้นเอ็น และช่วยบำรุงกระดูก เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “ถั่วแระต้น”. หน้า 331-332. หนังสือสมุนไพรลดไขมันในเลือด 140 ชนิด. (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก). “ถั่วแระต้น” หน้า 96-97. และ https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 53
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SUGAR PEA, SWEET PEAS, GARDEN PEA, PEA ถั่วแขก ถั่วลันเตา ถั่วน้อย Pisum sativum L. FABACEAE เป็นพืชผักที่มีเถาเลื้อย เป็นพืชฤดูเดียว ลำต้นเล็กและเป็นเหลี่ยม ส่วนรากเป็นระบบรากแก้ว ใบถั่วลันเตา เป็นใบแบบสลับ ใบมีสีเขียวอ่อนถึงสีเขียวเข้ม ปลายใบเปลี่ยนเป็นมือเกาะเลื้อย บางสายพันธุ์ อาจมีเฉพาะมือเกาะ หรือบางสายพันธุ์ก็อาจมีเฉพาะใบ ดอกถั่วลันเตาเป็นแบบดอกสมบูรณ์เพศ ผสมตัวเอง ดอกมีทั้งสีขาวและสีม่วง แล้วแต่สายพันธุ์ ฝักถั่วลันเตา ลักษณะคล้ายถั่วแปบ ฝักยาวรีมีสีเขียวสด ภายในฝัก มีเมล็ดลักษณะกลมสีเขียวอยู่ประมาณ 2-4 เมล็ด หรือที่เรียกว่า "เมล็ดถั่วลันเตา" ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ มีฤทธิ์เป็น ยาคุมกำเนิด ช่วยยับยั้งคอหอยพอก ช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด และพบสารเลซิทิน (Lecithin) ที่ช่วย ป้องกันอาการขี้หลงขี้ลืม นอกจากนี้ยังช่วยในการบำรุงสายตาและผิวพรรณ ช่วยบำรุงไขมัน ช่วยรักษาโรคหัวใจ ช่วยรักษาโรคความดันโลหิต ช่วยละลายลิ่มเลือด ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ช่วยขับของเหลวในร่างกาย ช่วยแก้ อาการปัสสาวะขัด ช่วยบำรุงตับ ช่วยถอนพิษ ช่วยแก้เป็นตะคริว อาการเหน็บชา ช่วยบำรุงเส้นเอ็น และช่วย เพิ่มน้ำนมของสตรีหลังคลอด เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). "ปฏิรูปอาหารปลอดภัย", "ยูริกในร่างกายสูงเสี่ยงหูมีปัญหา". [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 54
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง BOTTLE GOURD, CALABASH GOURD, FLOWERED GOURD มะน้ำเต้า (ภาคเหนือ), คิลูส่า คูลูส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), หมากน้ำ, น้ำโต่น (ภาคอีสาน) Lagenaria siceraria (Molina) Standl. CUCURBITACEAE เป็นไม้เถาล้มลุกอายุปีเดียว เลื้อยตามพื้นดินหรือไต่พันกับต้นไม้อื่น ลำต้นแข็งแรง ลำต้นมีมือ สำหรับใช้ยึดเกาะต้นไม้อื่น ๆ ตามเถามีขนยาวสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน ลักษณะของใบเป็นรูป ห้าเหลี่ยม ขอบใบหยักเว้าเป็นแฉก ใบมีขนตลอดทั้งใบและก้านใบ ดอกออกดอกเป็นดอกเดี่ยวตามซอกใบ ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียจะอยู่บนต้นเดียวกัน กลีบดอกเป็นสีขาว กลีบดอกมีขน มีลักษณะบางและย่น ผลมีรูปร่างและขนาดที่แตกต่างกันออกไปตามสายพันธุ์ แต่โดยทั่วไปแล้วผลจะมีลักษณะกลมโต คอดกิ่วบริเวณ ยอด โคนขั้วคอดคดงอหรือขดเป็นวงผิวผลเกลี้ยง เรียบ และเนียน เปลือกผลแข็งและทนทาน ผลอ่อนเป็น สีเขียว ก้านผลยาว ภายในผลมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดมีลักษณะเป็นรูปทรงแบนป้านคล้ายเล็บมือ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยทำให้ เจริญอาหาร ช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ช่วยแก้อาการทางประสาทบางชนิด ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ ช่วยดับพิษ ช่วยแก้อาการไอ ช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยบรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย และแผลในกระเพาะอาหาร ใช้เป็นยาขับพยาธิ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยลดการอักเสบของทางเดินปัสสาวะและ อาการปัสสาวะยาก และช่วยรักษาโรคเริม เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 55
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง ASPARAGUS BROCCOLI, SPROUTING BROCCOLI กะหล่ำดอกอิตาเลียน บรอกโคลีดีดี่ Brassica oleracea var. italica CRUCIFERAE ลำต้นมีลักษณะกลมๆ ลำต้นตั้งตรง มีขนาดใหญ่อวบ จะมีใบหุ้มโดยรอบๆ จะมีสีเขียว ใบ เป็นใบเดี่ยว มีลักษณะมีโคนใบกว้าง ใบยาวปลายแหลม ใบจะหุ้มโดยรอบๆลำต้น มีใบหุ้มชั้นนอกหลายชั้น ผิวใบเรียบ ขอบใบหยัก ไม่มีก้านใบ จะมีสีเขียว รากมีระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมเล็ก มีรากแขนงฝอย ๆ จะมีสีน้ำตาล ดอกเป็นดอกเดี่ยว มีดอกย่อยขนาดเล็กๆ อยู่รวมกันเป็นช่ออัดตัวกันแน่น ในดอกเดียวกัน ดอกมีหลายช่อเกาะกลุ่มแน่นเป็นช่อๆ อยู่เป็นกระจุก มีสีเขียว สีม่วง ตามสายพันธุ์ มีกลิ่นเฉพาะตัว เมล็ด มีลักษณะกลม มีขนาดเล็กๆ เมื่อแก่ผลแตกออก จะมีสีน้ำตาล ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยป้องกันโรคมะเร็งเต้านม ช่วยป้องกันโรคมะเร็งผิวหนัง ช่วยป้องกันโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก ช่วยป้องกัน โรคมะเร็งปอด ช่วยป้องกันโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร ป้องกันโรคมะเร็งไทรอยด์ ช่วยป้องกันคอพอก ช่วยบำรุง สายตา ช่วยป้องกันโรคหัวใจ มีภูมิคุ้มกัน ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยบำรุงกระดูก ช่วยบำรุงฟัน ช่วยลดความดัน โลหิตสูง ป้องกันโรคอัลไซเมอร์ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยลดอาการอักเสบ ช่วยลดเลือดอุดตันในสมอง และช่วยลดน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://www.thai-thaifood.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 56
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SPONGE GOURD, SMOOTH LOOFAH, VEGETABLE SPONGE, GOURD TOWEL บวบ มะบวบอ้ม มะนอยขม มะนอยอ้ม มะบวบ บวบกลม บวบอ้ม บวบกลม บวบขม บวบหอม Luffa cylindrica (L.) M.Roem. CUCURBITACEAE เป็นไม้เถาล้มลุกมีอายุได้เพียง 1 ปี มักเลื้อยพาดพันไปตามต้นไม้ชนิดอื่น ๆ หรือตามร้าน ที่ปลูกทำไว้ ลำต้นมีลักษณะเป็นเถาสี่เหลี่ยมหรือเป็นเถากลม ใบเป็นใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน ลักษณะของใบ ค่อนข้างกลม ปลายใบแหลม โคนใบเว้าเข้าหากันคล้ายรูปหัวใจ ดอกดอกเพศผู้จะออกดอกเป็นช่อ กลีบดอก เป็นสีเหลืองหรือสีเหลืองอ่อน ส่วนดอกเพศเมียมักจะออกดอกเป็นดอกเดี่ยว และบางครั้งอาจติดกับดอกเพศผู้ ในช่อดอกเดียวกัน ผลลักษณะของผลเป็นรูปทรงกระบอก ผลแก่จะเป็นสีเขียวออกเหลืองหรือเป็นสีเขียวเข้ม ออกเทา เนื้อด้านในมีเส้นใยที่เหนียวมาก มีลักษณะเป็นร่างแห เนื้อผลนิ่มเป็นสีขาว และมีเมล็ดลักษณะแบนรี หรือกลมแบน ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยทำให้ เลือดไหลเวียนได้ดี ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยทำให้เลือดเย็น ช่วยลดความร้อนในปอด ช่วยทะลวงเส้น ลมปราณ ช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยแก้อาการกระหายน้ำ ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ ช่วยรักษาเยื่อตาอักเสบ ช่วยรักษาโพรงจมูกอักเสบ ช่วยรักษาจมูกอักเสบหรือเป็นแผล และช่วยรักษาคางทูม เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. "บวบกลม". (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). หน้า 405-410. หนังสือสารานุกรม สมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย. "บวบหอม". (วิทยา บุญวรพัฒน์). หน้า 298. [26 เม.ย. 2022]. 1 57
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SNAKE GOURD, BOB-NGU จ้อยนาง เถาวัลย์เขียว ยาดนาง Trichosanthes cucumerina L. var. anguina (L.) Haines CUCURBITACEAE เป็นไม้เถาเลื้อยมีมือเกาะ อายุปีเดียว ลำต้นเดี่ยว เป็นเถามีลักษณะกลมๆ มีเถาแข็งและ เหนียว มีขน มีสีเขียว เถาม้วนพันสิ่งยึดเกาะได้ดี มีมือเกาะเส้นเล็กๆ ออกตามเถา รากมีระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ มีรากแขนง รากฝอยเล็กๆ ออกรอบลำต้น มีสีน้ำตาล ใบเป็นใบเดี่ยว มีลักษณะรูปแบบฝ่ามือ โคนใบรูปหัวใจ ปลายใบแหลม ขอบใบมีรอยเว้า มีสีเขียว มีก้านใบเหลี่ยมยาวรองรับ ออกเรียงสลับกัน ใบมีขน หยาบ ดอกเป็นดอกเดี่ยว กลีบดอกจะมีสีขาว กลีบเลี้ยงสีเขียว ดอกตัวเมียมีลูกเล็กๆ ติดมาด้วยออกตาม ซอกใบ ก้านช่อดอกจะยาว ผลมีลักษณะกลมเรียวยาว โค้งยาวบิดงอ ปลายผลแหลม เปลือกบางผิวเรียบ ผลจะมีสีเขียวมีลายเส้นสีขาวตามยาว เมล็ดอยู่ภายในผลจะมีหลายเมล็ดในผลยาว เมล็ดมีลักษณะแบนกว้าง มีสีน้ำตาลอ่อน ออกดอกช่วงเดือนกรกฎาคม – สิงหาคม ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วย บรรเทาท่อน้ำดีอุดตัน ช่วยขับพยาธิ ช่วยระบายความร้อน ช่วยลดไขมันในเลือด เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้อาการท้องผูก ช่วยขับน้ำนมในสตรีคลอดลูก ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยลดอาการไข้ แก้บิด ช่วยขับปัสสาวะ บำรุงร่างกาย ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยระบบเลือดไหลเวียน และช่วยรักษาโรคผิวหนัง เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท หนังสือ ๘๙ พรรณพืชวิถีพอเพียง , https://www.thai-thaifood.com/th. [26 เม.ย. 2022]. 1 58
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง ANGLED LOOFAH มะนอย หมักนอย บวบหวาน มะนอยงู มะนอยข้อง มะนอยเหลี่ยม บวบเหลี่ยม Luffa acutangular (L.) Roxb. CUCURBITACEAE เป็นพรรณไม้ล้มลุก มีอายุเพียงปีเดียว ชอบเลื้อยพาดพันไปตามต้นไม้อื่นหรือทอดเลื้อยไป ตามพื้นดิน ยอดอ่อนนุ่ม เถาหรือลำต้นเป็นเหลี่ยม ตามข้อเถามีมือสำหรับใช้ยึดเกาะเป็นเส้นยาว บางทีแยกเป็น หลายแขนง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบทั่วไปคล้ายกับใบบวบกลมหรือบวบหอม แต่ใบนั้นจะ มีรอยเว้าเข้าตื้นกว่ามาก ปลายใบแหลม โคนใบมนเว้าเป็นรูปหัวใจ ส่วนขอบใบหยักเว้าตื้น ๆ หลังใบและท้องใบ เรียบ เนื้อใบค่อนข้างหนา ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน กลีบดอกเป็นสีเหลือง มีกลีบดอก 5 กลีบ ลักษณะของกลีบดอกเป็นรูปไข่กลีบ กลีบดอกบางและย่น ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกระบอก มีขนาดสั้นกว่า บวบกลม แต่ผลจะมีเหลี่ยมเป็นสันขอบคมประมาณ 10 สัน ตามความยาวของผล โดยผลจะมีความยาว ประมาณ 20 เซนติเมตร ปลายผลโต โคนผลเรียวเล็ก เปลือกของผลหนา พอแก่จะเป็นเส้นใบเหนียว เนื้อในผล มีรสขม ภายในผลมีเมล็ดสีดำจำนวนมาก เมล็ดมีลักษณะแบน ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ บำรุง ร่างกาย ช่วยทำให้เลือดไหลเวียนดี ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ ช่วยรักษาเยื่อจมูกอักเสบและ เสื่อมสมรรถภาพ ช่วยรักษาโพรงจมูกอักเสบ ช่วยรักษาจมูกมีหนองและมีกลิ่นเหม็น เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com. [26 เม.ย. 2022]. 1 59
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง ELEPHANT EAR, COCOYAM, DASHEEN, EDDOE, JAPANESE TARO, TARO ตุน บอนหอม บอนจืด บอนเขียว บอนจีนดำ บอนท่า เผือก บอน บอนหวาน บอนน้ำ Colocasia esculenta (L.) Schott ARACEAE จัดเป็นไม้ล้มลุกมีอายุได้หลายปี มีเหง้าลักษณะเป็นรูปทรงกระบอกอยู่ใต้ดิน มักขึ้นเป็นกลุ่ม หลายๆ ต้นเรียงรายตามพื้นที่ลุ่มริมน้ำ ลำต้นประกอบไปด้วยหัวกลางและหัวย่อยอยู่รอบ ๆ หัวใหญ่ ขยายพันธุ์ ด้วยวิธีการแยกหน่อ ไหล และวิธีการปักชำหัว ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับเวียนแผ่ออกรอบต้น ลักษณะของใบเป็น รูปไข่แกมสามเหลี่ยมหรือเป็นรูปหัวใจ โคนใบเว้าแหลม ก้านใบออกที่ตรงกลางแผ่นใบ โคนใบแยกเป็นแฉกสอง แฉก ด้านหน้าใบเป็นสีเขียว เรียบไม่เปียกน้ำเพราะผิวใบเคลือบไปด้วยไข (Wax) ดอกออกดอกเป็นช่อเป็นแท่ง เดี่ยว ๆ ออกจากลำต้นใต้ดิน มีกาบสีเหลืองอ่อนหรือสีเหลืองนวลหุ้มอยู่ ผลบอน ผลเป็นผลสดสีเขียว ภายใน ผลมีเมล็ดน้อย ตลาดสดเชียงของ อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง มีวิตามินและแร่ธาตุต่างๆมากมาย สรรพคุณ เป็นยาแก้ไข้ แก้อาการเจ็บคอ แก้ท้องเสีย เป็นยาระบาย ช่วยขับปัสสาวะ แก้เถาดานในท้อง กัดฝ้าหนอง เป็น ยาห้ามเลือด ยาพอกรักษาแผล แก้พิษแมลงป่อง เป็นยาถอนพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยกำจัดหูด ยาพอก รักษาฝีตะมอย เป็นยานวดแก้อาการฟกช้ำ และช่วยขับน้ำนมของสตรีเป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น แกง ลวก ต้ม ย่าง 20-40 บาท https://arit.kpru.ac.th/ap2/local. ภาพจาก https://www.bloggang.com [23 มิ.ย. 2022]. 1 60
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SUGAR BEET, GARDEN BEET, COMMON BEET ผักกาดฝรั่ง ผักกาดแดง บีทรูท Beta vulgaris L. CHENOPODIACEAE จัดเป็นพืชหัวหรือรากที่สะสมอาหารที่อยู่ใต้ดิน เป็นพืชเมืองหนาวและเป็นผักเพื่อสุขภาพ ราก หรือเรียกว่า หัวใต้ดิน เป็นทรงกลมป้อม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 4-5 ซม. ใช้รากสะสมอาหาร และมีเนื้อด้าน ในอวบน้ำ สีแดงเลือดหมู สีม่วงแดง สีเหลือง ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงตัวสลับกันรูปหัวใจรี มีก้านยาว ขอบใบหยัก เส้นใบสีแดงเข้ม ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกเป็นช่อสีเขียวอ่อน ขนาดเล็ก ผลเป็นผลขนาดเล็ก ตลาดสดสินสมบูรณ์ อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยป้องกันความเสื่อมของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย สารสกัดจากบีทรูทที่อุดมไปด้วยไนเตรตเป็นสารที่มีประโยชน์ต่อผู้ป่วยที่มีระดับไขมันในเลือดสูง ช่วยลดการสะสมไขมันและลดการอุดตันในหลอดเลือด ช่วยทำให้เจริญอาหาร ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ช่วยล้างสารพิษในร่างกาย ช่วยยับยั้งสารก่อมะเร็งและลดการเจริญเติบโตของเนื้องอก และช่วยลดจำนวนสาร ก่อมะเร็งในร่างกาย เป็นต้น รับประทานผลสด ดองเป็นน้ำส้มสายชู นำมาปรุงอาหาร ทำสลัดน้ำบีตรูต ทำเครื่องดื่ม แบบสมูทที 20-50 บาท https://th.wikipedia.org/wiki [24 มิ.ย. 2022]. 1 61
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง WILDBETAL LEAFBUSH ผักปูนา ผักพลูนก พลูลิง ช้าพลู ผักแค ผักปูลิง ผักนางเลิด ผักอีเลิด นมวา Piper sarmentosum Roxb. PIPERACEAE เป็นไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่มเตี้ย เถาทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน ปลายยอดตั้งขึ้น ลำต้นสีเขียวกลม มีข้อเป็นปม มีไหลงอกเป็นต้นใหม่ได้ ใบมีกลิ่นหอมเฉพาะ ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ สีเขียวเข้ม ผิวใบเป็นมันลื่น แผ่นใบบาง หลังใบและท้องใบเรียบ ตัวใบรูปหัวใจ โคนใบเบี้ยว ปลายใบแหลม ดอกเป็นช่อออกตามซอกใบ และตามปลายยอด ดอกขนาดเล็กอัดเรียงกันเป็นช่อรูปทรงกระบอก ตั้งตรง ปลายมน คล้ายดอกดีปลี แต่สั้นกว่า ดอกย่อยแยกเพศ ผลเป็นผลสดสีเขียวเป็นกลุ่ม ลักษณะกลม ผิวมัน อัดกันแน่นอยู่บนแกน เมล็ด มีขนาดเล็ก ออกดอกและติดผลราวเดือนมีนาคมถึงกันยายน ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีมีเบตาแคโรทีนสูง มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยขับเสมหะ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยเจริญอาหาร แก้ไอ แก้หวัด ใบ เป็นยาขับลม ทำให้เลือดลมซ่าน ขับเสมหะ แก้เบาหวาน ราก บำรุงธาตุ ขับลมในลำไส้ ช่วยแก้ท้องอืดเฟ้อ ช่วยย่อยอาหาร รักษาอาการปวด กระเพาะ แก้ธาตุน้ำพิการ แก้ไอเย็น ขับเสมหะ แก้บวมน้ำ แก้ไข้จับสั่น แก้ปวดฟัน รักษาขาเน่าขาเปื่อย ผล แก้เสมหะที่คอ ทำให้เสมหะแห้ง เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 5-10 บาท http://www.phargarden.com/main.php. https://hd.co.th/the-benefits-of-wildbetal-leafbush. [27 เม.ย. 2022]. 1 62
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง COWA ส้มป้อง มะป่อง หมากโมก มวงส้ม กะมวง มวง ส้มมวง ตระมูง ยอดมวง ส้มม่วง ส้มโมง ส้มป่อง Garcinia cowa Roxb. ex Choisy GUTTIFERAE เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลางไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นทรงพุ่มรูปกรวยคว่ำทรงสูง ลำต้นเกลี้ยงและแตกกิ่งใบตอนบนของลำต้น เปลือกลำต้นเป็นสีดำน้ำตาลมีลักษณะขรุขระ ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตรงข้ามกัน หลังใบเรียบลื่นเป็นมัน ท้องใบเรียบ เนื้อใบมีลักษณะค่อนข้างหนาและเปราะ ส่วน ก้านใบเป็นสีแดง ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่กันคนละต้น ออกดอกตามซอกใบและตามกิ่ง ดอกตัวผู้จะออกตาม กิ่งเป็นกระจุก ส่วนดอกตัวเมียจะออกเป็นดอกเดี่ยวตามปลายกิ่ง ออกดอกในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือน เมษายน ผลเป็นรูปทรงกลมแป้น ผิวผลเรียบเป็นมัน ผลอ่อนเป็นสีเขียว ภายในผลมีเมล็ดเป็นรูปรีหนา เรียงตัว กันเป็นวงรอบผล ผลสุกมีรสเปรี้ยว โดยจะติดผลในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ มีการค้นพบสารชนิดใหม่ จากใบชะมวง และได้มีการตั้งชื่อว่า “ชะมวงโอน” (Chamuangone) ซึ่งสารดังกล่าวมีฤทธิ์ในการต้านมะเร็ง และช่วยต้านเชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรคทางเดินอาหาร นอกจากนี้ยัง ช่วยฟอกโลหิต ช่วยรักษาธาตุพิการ ช่วยแก้ อาการร้อนใน ช่วยแก้อาการกระหายน้ำ ช่วยแก้เสมหะ ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขับโลหิตระดูของสตรี ช่วย แก้อาการเหน็บชา และช่วยแก้ดีพิการ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com., https://www.sator4u.com/paper/470. [27 เม.ย. 2022]. 1 63
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง ASIATIC PENNYWORT, TIGER HERBAL ผักแว่น ผักหนอก Centella asiatica Urban UMBELLIFERAE เป็นไม้ล้มลุก อยู่ในจำพวกผัก ประเภทเลื้อย มีลำต้นเลื้อยไปตามดินที่ชื้นแฉะ เรียกว่า “ไหล” มีรากงอกออกตามข้อของลำต้น ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ใบงอกเป็นกระจุกออกจากข้อ ข้อละ 2-10 ใบ ลักษณะใบรูปไต รูปร่างกลม ฐานใบโค้งเว้าเข้าหากัน ขอบเป็นคลื่นหยักเล็กน้อย แผ่นใบสีเขียวมีขนเล็กน้อย ก้านใบสีเขียวยาว ดอกออกดอกเป็นช่อแบบช่อซี่ร่มตามซอกใบ มีประมาณ 2-5 ช่อ ดอกมีขนาดเล็ก กลีบดอก มี 5 กลีบ สีม่วงเข้มอมแดงสลับกัน ผลเป็นผลแห้งแตก ลักษณะแบน มีเส้นผ่าศูนย์กลางยาวประมาณ 3-4 มม. เมล็ดสีดำ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีคาร์โบไฮเดรต วิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ใบ ใช้เป็น ยาดับร้อน ลดอาการอักเสบบวม แก้ปวดท้อง แก้ดีซ่าน แก้บิด พบสาร Asiaticoside ทำยาทาแก้แผลโรคเรื้อน ต้น ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย เมื่อยล้า รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก ปวดศีรษะข้างเดียว ขับปัสสาวะ แก้เจ็บคอ เป็นยาห้ามเลือด ลดความดัน แก้ช้ำใน เมล็ด แก้บิด แก้ไข้ แก้ปวดศีรษะ แก้กามโรค แก้ตับอักเสบ นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://pharmacy.su.ac.th/herbmed/herb/text/herb_detail.php?herbID=130., http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_03_4.htm และ https://www.technologychaoban.com/folkways/article_104442 [27 เม.ย. 2022]. 1 64
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง BAEL มะปิน (ภาคเหนือ) กระทันตาเถร ตุ่มเต้ง ตูม (ปัตตานี) มะปีส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) Aegle marmelos (L.) Correa ex Roxb. RUTACEAE เป็นพรรณไม้ต้น ลำต้นสูง 10 - 15 เมตร เปลือกต้นสีเทา แตกเป็นร่องตามยาว ใบเป็นใบ ประกอบแบบนิ้วมือ ออกเรียงสลับ มีใบย่อย 3 ใบ ใบย่อยใบปลาย รูปไข่ กว้าง 2-6 ซม. ยาว 5-14 ซม. ปลาย ใบแหลม แผ่นใบบางเรียบเกลี้ยงเป็นมัน ก้านใบย่อยใบปลายจะยาวกว่าใบที่คู่กัน ดอกออกเป็นช่อตามซอกใบ และปลายกิ่ง กลีบดอกมี 4 กลีบ โคนติดกัน ปลายแยกเป็น 4 แฉก รูปไข่กลับยาว ด้านนอกสีเขียวอ่อน ด้านใน สีขาวนวล มีน้ำเมือก มีกลิ่นหอม ผลรูปรีกลมหรือยาว ผิวเรียบเกลี้ยง เปลือกหนา แข็ง ผลอ่อนสีเขียว ผลสุก เป็นสีเขียวอมเหลือง เนื้อในสีส้มปนเหลือง นิ่ม เมล็ดมีจำนวนมาก ออกดอกระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือน พฤษภาคม และติดผลระหว่างเดือนธันวาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ใช้เป็นยาแก้ท้องเดิน ท้องเสียเรื้อรัง แก้บิดมูกเลือด บิดเรื้อรัง บำรุงธาตุ แก้เจ็บคอ คออักเสบ ร้อนใน ปากเปื่อย ขับเสมหะ ขับลม ลดความกำหนัด คลายกังวล ช่วยย่อยอาหาร บำรุงไฟธาตุ แก้ลมในท้อง แก้โรคกระเพาะอาหาร แก้หลอดลม อักเสบ แก้บวม แก้หวัด แก้ผดผื่นคัน แก้ตาบวม แก้ตาอักเสบ รักษาไข้มาลาเรีย และขับลมในลำไส้ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร และใช้เป็นพืชสมุนไพร 10-20 บาท http://www.phargarden.com/main.php?action=viewpage&pid=262, http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_10_5.htm. และ https://www.nanagarden.com [27 เม.ย. 2022]. 1 65
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CAINITO, CAIMITO, STAR APPLE, GOLDEN LEAF TREE, ESTRELLA, MILK FRUIT หมากน้ำนม หมากยาง สตาร์แอปเปิ้ล แอบเปิ้ลเมือง Chrysophyllum cainito L. SAPOTACEAE เป็นไม้ยืนต้นสูง ผิวต้นแตกเป็นร่อง สีน้ำตาลเข้ม ทุกส่วนมียางสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนแหลม ขอบเรียบ แผ่นใบด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีน้ำตาลทอง แผ่นใบหนา ดอกช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ขนาดเล็ก ดอกสีเขียวแกมเหลือง กลีบดอกสีน้ำตาล อมเหลือง ออกดอกในช่วงเดือนมิถุนายนถึงสิงหาคม ผลเป็นทรงกลม สีเขียวอมม่วง หรือผลสีม่วงเข้ม มีกลิ่น หอม ผลเกลี้ยง มียางขาว เมื่อสุกสีม่วงดำเป็นมันวาว มี 1-5 เมล็ด ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ผลของลูกน้ำนมมีสารต้าน อนุมูลอิสระ เปลือกต้นเป็นยาบำรุง ยาชูกำลัง และใช้เป็นยาแก้ไอ เป็นต้น รับประทานผลสด 20-40 บาท https://th.wikipedia.org/wiki., http://www.rspg.or.th/plants_data/kp_bot_garden/kpb_30-1.htm. [27 เม.ย. 2022]. 1 66
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง - ผักแซ่ว เถาวัลย์ดำ มะลิวัลย์ Marsdenia glabra Cost. OLEACEAE ลำต้น จัดเป็นไม้เลื้อย ลำต้นเป็นเถากลมขนาดเล็กสีเขียว บางช่วงเลื้อยงอไปงอมา ใบเป็นใบ เดี่ยวออกตรงกันข้ามกัน ใบมีสีเขียวเป็นรูปหอกปนรูปไข่ ก้านใบสั้น หลังใบสีเขียวเข้มกว่าท้องใบขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ฐานใบสอบแหลม ดอกมีกลีบดอกสีขาว กลีบดอกเล็กเรียวแหลมยาว 3-5 เมตรดอกมีกลิ่นหอม ผลมีขนาดเล็ก กว้าง 6 มม. ยาว 5 ซม. เมล็ดมีขนาดเล็ก ตลาดสดเชียงแสน อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เป็นพืชที่มีคุณค่าทางอาหารสูง สรรพคุณ ใบ ช่วยเจริญอาหาร แก้ไข้กระหายน้ำ บำรุงร่างกาย ดอก บำรุงหัวใจ บำรุงครรภ์รักษาแก้ไข้ตัวร้อน ราก ถอนพิษยาเบื่อเมา ถอนพิษไข้ถอนพิษ อักเสบต่าง ๆ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://www.kasettambon.com. , http://3.bp.blogspot.com. [5 พ.ค. 2022]. 1 67
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CHINESE CABBAGE ผักกาดขาวปลี แปะฉ่าย แปะฉ่ายลุ้ย Brassica rapa subsp. pekinensis BRASSICACEAE เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุสั้นฤดูเดียว ลำต้นเดี่ยวตั้งตรง มีลักษณะกลมๆ จะมีก้านใบหนา และยาวอวบน้ำหุ้มอยู่ ออกเรียงสลับโดยรอบๆ ปกคลุมที่ลำต้น ใบเป็นใบเลี้ยงเดี่ยว ใบแตกออกอยู่โคนต้น ออก เรียงสลับรอบๆ มีลักษณะทรงกลมรี ผิวใบบางเป็นมัน เห็นเส้นใบชัดเจน ขอบใบหยัก ใบมีสีเขียวอ่อน มีก้านใบ ใหญ่ เป็นกาบหนาและยาวอวบน้ำ มีสีขาวนวล รากเป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะอวบกลมๆ แทงลึกลงในดิน มีรากฝอยและรากแขนงเล็กๆ ออกรอบๆบริเวณลำต้น มีสีน้ำตาล ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกใหญ่ยาว ดอกมี ลักษณะเล็กๆ กลีบดอกมีสีเหลือง กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อน ผลเป็นฝัก มีลักษณะทรงกลมเรียวยาว มีปลายเป็น จงอยยาว ฝักดิบมีสีเขียว ฝักแก่มีสีน้ำตาล เมล็ดเมื่อฝักแก่จัดผลจะแตกออก มีเมล็ดจำนวนมาก เรียงอยู่ในฝัก มีลักษณะแบนยาวรี มีขนาดเล็กๆ มีเปลือกหุ้มเมล็ดบาง มีสีน้ำตาล ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยขับของเสีย แก้พิษ สุรา ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยบำรุงกำลัง แก้กระหาย ช่วยบำรุงกระดูก ช่วยบำรุงฟัน ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วย ป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ ช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยรักษา เลือดกำเดาออก ช่วยรักษาเลือดออกตามไรฟัน ช่วยรักษาโรคหืด และช่วยรักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://www.thai-thaifood.com/th, https://medthai.com. [27 เม.ย. 2022]. 1 68
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง CHINESE MUSTARD, BROWN MUSTARD ผักกาดหิ่น ผักกาดไร่ ผักกาดสร้อย ผักกาดเขียวน้อย ผักชุนฉ่าย ผักขมจีน ผักกาดนา ผักกาดขิ่น Brassica juncea (L.) Czern. BRASSICACEAE เป็นพืชล้มลุก ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านสาขามาก ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับกัน ไม่มีหูใบ ใบที่ โคนต้นเป็นรูปขอบขนานแกมรูปหอก ขอบหยักเป็นแฉก ดอกออกเป็นช่อตั้งตรง ที่ปลายยอดมีทั้งเพศผู้ และ เพศเมียในดอกเดียวกัน ผลเป็นฝัก รูปยาวแคบแกมรูปหอก มีจงอยยาว ตรง และค่อนข้างแบน เมล็ดเล็ก มีสีดำ และมีผิวขรุขระ ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยบำรุงหลอดเลือดและหัวใจ และยังเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยต้านการเกิดโรคมะเร็งได้ นอกจากนี้ยัง ช่วยป้องกันโรคไขข้อ ป้องกันโรคกระดูกพรุน ช่วยบำรุงเลือด ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร ช่วยรักษาโรคหวัด ช่วยแก้ปวดและแก้แพ้อากาศ ช่วยในเรื่องของการย่อยอาหาร เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท https://medthai.com. [27 เม.ย. 2022]. 1 69
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง BABY PAK CHOI, GREEN LEAF PATIO ผักกาดฮ่องเต้เล็ก Brassica chinensis var. chinensis BRASICACEAE เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะกลมสั้น ๆ มีโคนก้านใหญ่ ปลายเรียว ก้านใบหนาและ อวบน้ำ ออกเรียงสลับโดยรอบๆ ปกคลุมที่ฐานลำต้น มีสีเขียวอ่อน ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลงในดิน มีรากฝอยและรากแขนงเล็กๆ ออกรอบตามแนวราบ มีสีน้ำตาล ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ มีลักษณะทรงกลมรี ใบกว้างใหญ่ ผิวใบบางเรียบ ใบมีสีเขียว ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกใหญ่ยาว มีแขนงก้าน ย่อยมาก มีดอกย่อยออกที่ปลายยอด ดอกมีลักษณะเล็กๆ กลีบดอกมีสีเหลืองสด ตลาดสดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย เป็นผักที่มีวิตามินสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามินเอ วิตามินซี นอกจากนี้ยังมี ธาตุแคลเซียม และฟอสฟอรัสสูง สรรพคุณ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยแก้บิด แก้ปวดข้อ และลดอาการบวมอักเสบ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น ลวก ต้ม แกง เป็นต้น 10-20 บาท https://web2012.hrdi.or.th/knowledge/detail, http://www.royalprojectmarket.com/productDetail. [28 เม.ย. 2022]. 1 70
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง SACRED BARNAR, CAPER TREE กุ่มบก กุ่มน้ำบก Crateva adansonii DC. subsp. trifoliata (Roxb.) Jacobs BRASICACEAE เป็นไม้ต้นขนาดกลาง ใบประกอบแบบนิ้วมือ มีใบย่อย 3 ใบ ก้านใบประกอบยาว 7-9 ซม. ใบย่อยรูปรีหรือรูปไข่ ปลายแหลมหรือเรียวแหลม ขอบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา ช่อดอกแบบช่อกระจะออก ตามง่ามใบใกล้ปลายยอด เมื่อแห้งมักเป็นสีส้ม กลีบดอกสีขาวอมเขียวแล้วค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือ ชมพูอ่อน ผลกลม เปลือกมีจุดแต้มสีน้ำตาลอมแดง เมื่อแก่เปลือกเรียบ เมล็ดรูปคล้ายเกือกม้าหรือรูปไต ผิวเรียบ ตลาดสดปากชม อำเภอปากชม จังหวัดเลย เป็นผักที่มีวิตามินสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามินเอ วิตามินซี นอกจากนี้ยังมี ธาตุแคลเซียม และฟอสฟอรัสสูง สรรพคุณ ใบ ช่วยขับลม ฆ่าแม่พยาธิ เช่น พวกตะมอย และทาแก้เกลื้อนกลาก เปลือก ช่วยแก้ปวดท้อง คุมธาตุกระพี้ช่วยทำให้ขี้หูแห้ง แก่น ช่วยแก้ริดสีดวง ราก ช่วยแก้กษัย เปลือก ใช้ทา ภายนอก แก้โรคผิวหนัง เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร 10-20 บาท http://www.rspg.or.th/plants_data/homklindokmai/budhabot/gumbok.htm, https://th.openrice.com/th/bangkok/article. [28 เม.ย. 2022]. 1 71
การสร้างฐานข้อมูลความหลากหลายทางทรัพยากรชีวภาพด้านเกษตรลุ่มน้ำโขง PACO FERN, SMALL VEGETABLE FERN, VEGETABLE FERN กูดคึ (ภาคเหนือ), กูดกิน ผักกูด (ภาคกลาง), กูดขาว ผักกูดขาว (ชลบุรี), กูดน้ำ (แม่ฮ่องสอน), หัสดำ (นครราชสีมา, สุราษฎร์ธานี), ไก้กวิลุ ปู่แปลเด๊าะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) Diplazium esculentum (Retz.) Sw. ATHYRIACEAE จัดเป็นเฟิร์นขนาดใหญ่ที่มีเหง้าตั้งตรง และมีความสูงมากกว่า 1 เมตรขึ้นไป เหง้าปกคลุมไป ด้วยใบเกล็ด เกล็ดมีขนาดกว้างประมาณ 1 มิลลิเมตรและยาวประมาณ 1 เซนติเมตร เกล็ดมีสีน้ำตาลเข้มถึง สีดำ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ใบมีสีเขียวอ่อน แก่จะมีสีเขียวเข้ม โคนใบมีลักษณะเว้าเป็นรูปหัวใจ หรือเป็นติ่งหู ขอบเป็นฟันเลื่อย เนื้อใบมีลักษณะบางคล้ายกระดาษ มีเส้นใบแตกแขนงแบบขนนก มีปลายเส้น ถึง 10 คู่ กลุ่มสปอร์จะอยู่ใกล้และยาวตลอดความยาวของเส้นใบส่วนปลาย ตลาดสดทั่วไปในลุ่มแม่น้ำโขง 8 จังหวัด มีวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์หลายชนิด สรรพคุณ ช่วยเสริมสร้างร่างกาย ให้แข็งแรง ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยทำให้ร่างกายดูดซึมแร่ธาตุต่าง ๆ ได้ดีขึ้น ช่วยแก้ไข้ ตัวร้อน ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเม็ดเลือด ช่วยบำรุงโลหิต ช่วยแก้โรคโลหิตจาง ช่วยบำรุงสายตา ช่วยลด ความดันโลหิตสูง ช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟันได้ ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้อย่างดี ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยแก้พิษอักเสบ เป็นต้น นำมาประกอบอาหาร เช่น ลวก ต้ม แกง เป็นต้น 10-20 บาท https://medthai.com/. [28 เม.ย. 2022]. 1 72