97 ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 3. ครูอธิบายถึงการตั้งชื่อตัวแปรที่ดีในโปรแกรมภาษาไพทอน ซึ่งมี 2 รูปแบบ คือ Camel Case เป็นรูปแบบการตั้งชื่อที่มีการใช้ภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็กและตัวพิมพ์ใหญ่สลับกันไป เช่น calculateGrade , computerScore เป็นต้น และแบบ Snake Case เป็นรูปแบบการตั้งชื่อ ตัวแปรที่แยกคำด้วยเครื่องหมายขีดเส้นใต้ (Underscore) “_” เช่น calculate_grade , computer_score เป็นต้น ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 4. ครูอธิบายถึงวิธีการสร้างและกำหนดค่าให้กับตัวแปรว่า “โปรแกรมภาษาไพทอนมีการสร้าง และกำหนดค่าให้กับตัวแปรที่แตกต่างจากโปรแกรมอื่น เนื่องจากภาษาไพทอนเป็นภาษา ประเภท Dynamically-typed Language หมายถึง ภาษาที่มีการสร้างตัวแปร โดยไม่ต้องมี การกำหนดชนิดของตัวแปร ชนิดของตัวแปรจะถูกกำหนดด้วยข้อมูลที่เก็บไว้ใน ตัวแปรโดย อัตโนมัติ ซึ่งจะต่างจากโปรแกรมอื่นที่จะต้องกำหนดชนิดของตัวแปรก่อน จากนั้นจึงจะทำการ กำหนดค่าให้ตัวแปรได้สำหรับรูปแบบการสร้างและกำหนดค่าตัวแปร” ดังนี้ 5. ครูอธิบายถึงชนิดข้อมูลของตัวแปร ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลที่เป็นตัวเลขจำนวนเต็ม ตัวเลข จำนวนจริง และข้อมูลที่เป็นอักขระหรือข้อความที่มักจะถูกใช้งานบ่อยจากหนังสือเรียน 6. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับชนิดข้อมูลของตัวแปรว่า“ชนิดของข้อมูลพื้นฐานในภาษาไพทอน แบ่งออกเป็น 5 ชนิดใหญ่ ๆ ได้แก่ number, string, list, tuple และ dictionary ซึ่งเป็น ตัวแปรทั่ว ๆ ไป แต่ภาษาไพทอนยอมให้มีตัวแปร list, tuple, dictionary ที่ผสมกันได้ เรียกว่าชนิด complex” ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) 7. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 2 ชื่อตัวแปร = ค่าที่เก็บไว้ในตัวแปร หรือนิพจน์ หรือตัวแปรอื่นๆ
98 8. ครูให้นักเรียนทำใบงานที่ 2.2.1 เรื่อง ตัวแปรในภาษาไพทอน โดยให้นักเรียนตอบคำถาม ที่กำหนดให้โดยละเอียด ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมินผลนักเรียนจากการสังเกตการตอบคำถาม และการทำใบงาน 2. ครูตรวจสอบความถูกต้องของผลการทำใบงานที่ 2.2.1 3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการใช้งานตัวแปรในโปรแกรมภาษาไพทอนว่า“ตัวแปรคือ สัญลักษณ์ในลักษณะคำภาษาอังกฤษที่ตั้งขึ้นเพื่อใช้ในการเก็บข้อมูลต่าง ๆ ตามความต้องการ ของผู้เขียน โดยตั้งชื่อตัวแปรตามกฎของโปรแกรมภาษาไพทอน เช่น ชื่อตัวแปรจะต้อง ประกอบด้วยตัวอักษร ตัวเลข หรือเครื่องหมาย “_” ชื่อตัวแปรห้ามมีอักขระพิเศษ เป็นต้น” 7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหว่างการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 1) ตัวแปรในภาษาไพทอน - ตรวจใบงานที่ 3.8.1 - ใบงานที่ 3.8.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2) พฤติกรรมการทำงานรายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ขั้นสรุป Note วัตถุประสงค์ของกิจกรรมเพื่อให้นักเรียน - มีทักษะการสืบค้นข้อมูล โดยให้นักเรียนแต่ละคนสืบค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต เพื่อสืบเสาะหาความรู้ตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมาย - มีทักษะการสังเกต โดยให้นักเรียนสังเกตเกี่ยวกับการตั้งชื่อตัวแปรจากหนังสือเรียน เพื่อนำไปปรับใช้ในการเรียนได้อย่างเหมาะสม - มีทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยให้นักเรียนพิจารณาเนื้อหาจากการสืบค้นหรือศึกษา ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต เป็นต้น
99 รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 3) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ความรับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 2) ใบงานที่ 2.2.1 เรื่อง ตัวแปรในภาษาไพทอน 3) เครื่องคอมพิวเตอร์ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อินเทอร์เน็ต
100 เรื่อง ตัวแปรในภาษาไพทอน คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามที่กำหนดให้โดยละเอียด 1. ให้นักเรียนตั้งชื่อตัวแปรเพื่อใช้เก็บข้อมูลต่อไปนี้ลงในช่องตารางด้านขวา ให้ถูกต้องตามกฎการตั้งชื่อตัวแปร ข้อมูล การตั้งชื่อตัวแปร ชื่อนักเรียน คะแนนสอบวิชาภาษาไทย ชื่อโรงเรียน น้ำหนักของนักเรียน เกรดวิชาภาษาอังกฤษ 2. ให้นักเรียนพิจารณาการตั้งชื่อตัวแปรต่อไปนี้ว่าถูกหรือผิด จากนั้นให้ตอบลงในช่องตารางด้านขวา การตั้งชื่อตัวแปร การพิจารณา 1name score_computer student name price# surname name+lastname str midterm_thai_score final-social-score mySalary ใบงานที่ 3.8.1
101 เรื่อง ตัวแปรในภาษาไพทอน คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามที่กำหนดให้โดยละเอียด 1. ให้นักเรียนตั้งชื่อตัวแปรเพื่อใช้เก็บข้อมูลต่อไปนี้ลงในช่องตารางด้านขวา ให้ถูกต้องตามกฎการตั้งชื่อตัวแปร ข้อมูล การตั้งชื่อตัวแปร ชื่อนักเรียน name คะแนนสอบวิชาภาษาไทย thai_score ชื่อโรงเรียน schoolName น้ำหนักของนักเรียน weight เกรดวิชาภาษาอังกฤษ english_grade 2. ให้นักเรียนพิจารณาการตั้งชื่อตัวแปรต่อไปนี้ว่าถูกหรือผิด จากนั้นให้ตอบลงในช่องตารางด้านขวา การตั้งชื่อตัวแปร การพิจารณา 1name ผิด score_computer ถูก student name ผิด price# ผิด surname ถูก name+lastname ผิด str ผิด midterm_thai_score ถูก final-social-score ผิด mySalary ถูก ใบงานที่ 3.8.1 เฉลย
102 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ผลการสอน ผลจากการจัดการเรียนรู้ ซึ่งวัดจาก ให้นักเรียนทำใบงาน เรื่อง ตัวแปรในภาษาไพทอน พบว่า นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจคิดเป็นร้อยละ 80 ………………………….....………………………… ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ปัญหาและอุปสรรค นักเรียนบางคนยังขาดความรู้ความเข้าใจภาษาอังกฤษ เพราะแปลความหมายของคำหรือ ข้อความที่เป็นภาษาอังกฤษไม่ได้.................................................................................................. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ให้นักเรียนฝึกเขียนโปรแกรมและใช้ตัวแปรในภาษาไพทอนมากยิ่งขึ้น นักเรียนสามารถศึกษา ค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมได้จากใบความรู้และบนอินเทอร์เน็ต ..................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ ……………………………….…………………ผู้สอน (นายณัฏฐกร สุขสะกาว) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
103 ความคิดเห็นของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นางจันเพ็ญ พูนสุวรรณ) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ............. ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นายจำนง ศิลารินทร์) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ว22103 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python เวลาเรียน 18 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 รหัสรูปแบบข้อมูล และตัวดำเนินการในภาษาไพทอน เวลาเรียน 2 ชั่วโมง ผู้สอน นายณัฏฐกร สุขสะกาว 1. มาตรฐาน/ตัวชี้วัด 1.1 ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/2 ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่ใช้ตรรกะและฟังก์ชันในการแก้ปัญหา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายความหมายของรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลได้ถูกต้อง (K) 2. อธิบายหน้าที่การทำงานของตัวดำเนินการแต่ละประเภทได้ถูกต้อง (K) 3. เขียนโปรแกรมโดยใช้รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลได้ถูกต้อง (P) 4. ใช้ตัวดำเนินการประเภทต่าง ๆ มาช่วยในการคำนวณได้ (P) 5. เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญของการเขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอน (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - ตัวดำเนินการบูลีน พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด รหัสควบคุม คือ รหัสพิเศษที่ใช้ควบคุมการแสดงผลของตัวอักษรออกมาทางจอภาพ ซึ่งจะต้องมี เครื่องหมาย \ (Back-Slash) นำหน้าเสมอ ส่วนการใช้รหัสรูปแบบข้อมูล คือ รหัสที่ใช้แทนชนิดของข้อมูล ซึ่งใช้ร่วมกับคำสั่งในการแสดงผลและคำสั่งในการรับข้อมูล นอกจากนั้นในการเขียนโปรแกรมภาษาไพทอน ยังมีการนำตัวดำเนินการมาช่วยในการคำนวณหรือประมวลผลต่างๆ ได้แก่ ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ ตัวดำเนินการสำหรับกำหนดค่า ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ และตัวดำเนินการตรรกะ 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ความสามารถในการสื่อสาร - ทักษะการสื่อสาร 1. มีวินัย รับผิดชอบ 2. ใฝ่เรียนรู้
105 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ - ทักษะการแลกเปลี่ยนข้อมูล 2. ความสามารถในการคิด - ทักษะการคิดวิเคราะห์ 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทักษะการสังเกต 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต - ทักษะการทำงานร่วมกัน 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการสืบค้นข้อมูล 3. มุ่งมั่นในการทำงาน 6. กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) 1. ครูทบทวนความรู้เดิมจากชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับตัวแปรภาษาไพทอนและกฎการตั้งชื่อตัวแปร 2. จากนั้นครูถามกระตุ้นความสนใจของนักเรียนว่า“นักเรียนรู้หรือไม่ว่าถ้าเราต้องการควบคุมการ แสดงผลตัวอักษรทางจอภาพในลักษณะต่าง ๆ จะต้องทำอย่างไร” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามความคิดเห็นของตนเอง โดยคำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของ ครูผู้สอน เช่น ใช้คำสั่งต่าง ๆ เพื่อควบคุมให้คอมพิวเตอร์ทำงาน เป็นต้น) ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 คน เพื่อสืบค้นและศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการใช้รหัสควบคุม การแสดงผลตัวอักษรทางจอภาพของโปรแกรมภาษาไพทอนจากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบ ขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python หรือสืบค้นจากอินเทอร์เน็ต ที่เครื่องคอมพิวเตอร์ของตนเอง ชั่วโมงที่ 1 ขั้นนำ ขั้นสอน
106 2. นักเรียนแต่ละคนออกมานำเสนอเกี่ยวกับรหัสควบคุมการแสดงผลตัวอักษรหน้าชั้นเรียน คนละ 1 รหัสควบคุมพร้อมบอกความหมายอย่างละเอียด 3. นักเรียนศึกษารหัสรูปแบบข้อมูลที่ใช้แทนชนิดของข้อมูลจากหนังสือเรียน ซึ่งรหัสรูปแบบของ ข้อมูลมีดังนี้ รหัสรูปแบบ ชนิดข้อมูลของตัวแปร ลักษณะการแสดงผลออกทางหน้าจอ %d เลขจำนวนเต็ม (int) ใช้แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนเต็ม %s ตัวอักษร (str) ใช้แสดงข้อมูลที่เป็นตัวอักษร หรือชุดตัวอักษร %f เลขจำนวนจริง (float) ใช้แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนจริงและทศนิยม ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 4. ครูเน้นย้ำกับนักเรียนเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับการใช้งานรหัสควบคุม และ รหัสรูปแบบที่ใช้ควบคุมการแสดงผลตัวอักษรออกทางจอภาพในลักษณะต่าง ๆ ว่า “การใช้งานรหัสควบคุมจะต้องมีเครื่องหมาย \ (Back-Slash) นำหน้ารหัสควบคุมนั้นอยู่เสมอ และการใช้รหัสรูปแบบข้อมูลที่ใช้ร่วมกับคำสั่งการแสดงผลและคำสั่งรับข้อมูล ส่วนใหญ่จะใช้ กำหนดให้แสดงข้อมูลที่เป็นตัวเลขจำนวนเต็ม เลขจำนวนจริง และตัวอักษร” 5. นักเรียนทำใบงานที่ 2.3.1 เรื่อง รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูล โดยให้นักเรียนจับคู่ ความหมายกับรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบให้ถูกต้อง ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 6. ครูทบทวนเนื้อหาการเรียนเมื่อชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูล 7. ครูถามกระตุ้นความสนใจของนักเรียนว่า“นักเรียนรู้จักตัวดำเนินการที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม ภาษาไพทอนหรือไม่” (แนวตอบ : คำตอบของนักเรียนขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของนักเรียนแต่ละคน) 8. นักเรียนแบ่งกลุ่ม (กลุ่มเดิม) เพื่ออภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับตัวดำเนินการที่ใช้สำหรับคำนวณหรือ ประมวลผลต่าง ๆ ในภาษาไพทอนซึ่งประกอบด้วยตัวดำเนินการทั้ง 4 ประเภท คือ 1) ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ 2) ตัวดำเนินการสำหรับกำหนดค่า 3) ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 2
107 4) ตัวดำเนินการตรรกะ 9. ครูอธิบายเพื่อขยายความเข้าใจและเน้นย้ำกับนักเรียนถึงตัวดำเนินการในโปรแกรมภาษา ไพทอนพร้อมยกตัวอย่างประกอบว่า“ในโปรแกรมภาษาไพทอนมีตัวดำเนินการ 4 ประเภท ได้แก่ 1) ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ ประกอบด้วยเครื่องหมาย +, -, *, /, %, ** ตัวอย่าง 5 * 2 , 9/3 , 6-4 2) ตัวดำเนินการสำหรับกำหนดค่า ได้แก่ เครื่องหมาย = ตัวอย่าง score = 25 3) ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ ประกอบด้วยเครื่องหมาย ==, !=, >, <, >=, <= และจะมีผลลัพธ์เป็นจริงหรือเท็จ ตัวอย่าง 17>9 ผลลัพธ์ จริง 4) ตัวดำเนินการตรรกะ ประกอบด้วย AND, OR, NOT โดยจะมีผลลัพธ์เป็น จริงหรือเท็จ ตัวอย่าง (10>3) AND (25>17) ผลลัพธ์ จริง” 10. ครูอธิบายกับนักเรียนถึงลำดับการประมวลผลของตัวดำเนินการว่า“ในนิพจน์หรือในการ คำนวณแต่ละครั้งอาจจะประกอบด้วยตัวดำเนินการหลายประเภท ดังนั้นนักเรียนจะต้องทราบ ถึงการทำงานของตัวดำเนินการแต่ละตัวตามลำดับก่อนหลังก่อนดำเนินการเขียนโปรแกรม” 11. นักเรียนแต่ละคนสังเกตลำดับการประมวลผลของตัวดำเนินการจากหนังสือเรียน ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) 12. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 13. นักเรียนทำใบงานที่ 2.3.2 เรื่อง ตัวดำเนินการ โดยให้นักเรียนหาผลลัพธ์จากการคำนวณ Note วัตถุประสงค์ของกิจกรรมเพื่อให้นักเรียน - มีทักษะการทำงานร่วมกันโดยใช้กระบวนการกลุ่มในการทำงานหรือการทำ กิจกรรมเพื่อให้เกิดการสื่อสารและแลกเปลี่ยนข้อมูลร่วมกันภายในกลุ่ม - มีทักษะการสืบค้นข้อมูล โดยให้นักเรียนแต่ละคนสืบค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต เพื่อสืบเสาะหาความรู้ตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมาย - มีทักษะการสังเกต โดยให้นักเรียนสังเกตลำดับการประมวลผลของตัวดำเนินการ จากหนังสือเรียนเพื่อนำไปปรับใช้ในการเรียนได้อย่างเหมาะสม - มีทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยให้นักเรียนพิจารณาเนื้อหาจากการสืบค้นหรือศึกษา ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต เป็นต้น
108 ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมินผลนักเรียนจากการสังเกตการตอบคำถาม ความสนใจในการเรียน การทำกิจกรรม กลุ่มด้วยความตั้งใจ และการทำใบงาน 2. ครูตรวจสอบความถูกต้องของผลลัพธ์การทำใบงานที่ 2.3.1 และ ใบงานที่ 2.3.2 ของนักเรียน 3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับรหัสควบคุม รหัสรูปแบบข้อมูล และตัวดำเนินการ 7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหว่างการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 1) รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบ ข้อมูล - ตรวจใบงานที่ 3.9.1 - ใบงานที่ 3.9.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2) ตัวดำเนินการ - ตรวจใบงานที่ 3.9.2 - ใบงานที่ 3.9.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 3) การนำเสนอผลงาน - ประเมินการนำเสนอ ผลงาน - แบบประเมิน การนำเสนอผลงาน ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 4) พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 5) พฤติกรรมการทำงานกลุ่ม - สังเกตพฤติกรรม การทำงานกลุ่ม - แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 6) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ความรับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ขั้นสรุป
109 8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 2) ใบงานที่ 2.3.1 เรื่อง รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูล 3) ใบงานที่ 2.3.2 เรื่อง ตัวดำเนินการ 4) เครื่องคอมพิวเตอร์ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อินเทอร์เน็ต
110 เรื่อง รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูล คำชี้แจง : ให้นักเรียนจงจับคู่ความหมายกับรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลให้ถูกต้อง โดยนำตัวอักษร ทางด้านขวาของรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลมาจับคู่กับความหมายทางด้านซ้าย .............. 1. ขึ้นหน้าใหม่ A. %s .............. 2. ตั้ง Tab ในแนวนอน B. \v .............. 3. ลบตัวอักษรทางซ้ายมือ 1 ตัวอักษร C. \a .............. 4. ขึ้นบรรทัดใหม่ D. %d .............. 5. แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนเต็ม E. \f .............. 6. เลื่อน Cursor ไปทางซ้ายมือสุดของบรรทัด F. \b .............. 7. แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนจริง G. \r .............. 8. ตั้ง Tab ในแนวตั้ง H. %f .............. 9. แสดงข้อมูลที่เป็นตัวอักษร I. %u .............. 10. แสดงเสียงทางลำโพง J. \n K. \\ L. \t ใบงานที่ 3.9.1
111 เรื่อง รหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูล คำชี้แจง : ให้นักเรียนจงจับคู่ความหมายกับรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลให้ถูกต้อง โดยนำตัวอักษร ทางด้านขวาของรหัสควบคุมและรหัสรูปแบบข้อมูลมาจับคู่กับความหมายทางด้านซ้าย .......E....... 1. ขึ้นหน้าใหม่ A. %s .......L....... 2. ตั้ง Tab ในแนวนอน B. \v .......F....... 3. ลบตัวอักษรทางซ้ายมือ 1 ตัวอักษร C. \a .......J....... 4. ขึ้นบรรทัดใหม่ D. %d .......D....... 5. แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนเต็ม E. \f .......G....... 6. เลื่อน Cursor ไปทางซ้ายมือสุดของบรรทัด F. \b .......H....... 7. แสดงข้อมูลที่เป็นเลขจำนวนจริง G. \r .......B....... 8. ตั้ง Tab ในแนวตั้ง H. %f .......A....... 9. แสดงข้อมูลที่เป็นตัวอักษร I. %u .......C....... 10. แสดงเสียงทางลำโพง J. \n K. \\ L. \t ใบงานที่ 3.9.1 เฉลย
112 เรื่อง ตัวดำเนินการ คำชี้แจง : ให้นักเรียนหาผลลัพธ์จากการคำนวณดังต่อไปนี้ 1. (3 * 4) + (6 / 2) – 7 ได้ผลลัพธ์เป็น 2. 10 % 3 ได้ผลลัพธ์เป็น 3. 10 / 2 * 4 + 5 * 3 ได้ผลลัพธ์เป็น กำหนดให้ A = 10 B = 7 C = 12 4. A > B ได้ผลลัพธ์เป็น A > C ได้ผลลัพธ์เป็น A != C ได้ผลลัพธ์เป็น C <= B ได้ผลลัพธ์เป็น 5. (12 > 7) AND (25 < 39) ได้ผลลัพธ์เป็น 6. (5 > (2 * 3)) OR ((8 / 2) >= 3) ได้ผลลัพธ์เป็น 7. NOT (7 > 3) ได้ผลลัพธ์เป็น ใบงานที่ 3.9.2
113 เรื่อง ตัวดำเนินการ คำชี้แจง : ให้นักเรียนหาผลลัพธ์จากการคำนวณดังต่อไปนี้ 1. (3 * 4) + (6 / 2) – 7 ได้ผลลัพธ์เป็น 8 2. 10 % 3 ได้ผลลัพธ์เป็น 1 3. 10 / 2 * 4 + 5 * 3 ได้ผลลัพธ์เป็น 35 กำหนดให้ A = 10 B = 7 C = 12 4. A > B ได้ผลลัพธ์เป็น จริง A > C ได้ผลลัพธ์เป็น เท็จ A != C ได้ผลลัพธ์เป็น จริง C <= B ได้ผลลัพธ์เป็น เท็จ 5. (12 > 7) AND (25 < 39) ได้ผลลัพธ์เป็น จริง 6. (5 > (2 * 3)) OR ((8 / 2) >= 3) ได้ผลลัพธ์เป็น จริง 7. NOT (7 > 3) ได้ผลลัพธ์เป็น เท็จ ใบงานที่ 3.9.2 เฉลย
114 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ผลการสอน นักเรียนบางส่วนที่เข้าใจหลักการเขียนโปรแกรม จะคอยให้คำแนะนำวิธีการเขียนโปรแกรม ให้กับเพื่อนเริ่ม นักเรียนมีพัฒนาการที่ดียิ่งขึ้น ซึ่งวัดได้จากการฝึกเขียนโปรแกรมและให้ทำใบ งาน คิดเป็นร้อยละ 90................................................................................................................. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ปัญหาและอุปสรรค ช่วงกิจกรรมหรือปฏิบัติ นักเรียนบางส่วนพิมพ์ไม่ทันและยังไม่เข้าใจหลักการทำงานของ ภาษาไพทอน ............................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ข้อเสนอแนะ ควรหาวิธีการสอนและรูปแบบตัวอย่างที่หลากหลาย เพราะจะทำให้นักเรียนจะ เกิดความสนใจในเรื่องการเขียนโปรแกรมมากยิ่งขึ้น .................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ ……………………………….…………………ผู้สอน (นายณัฏฐกร สุขสะกาว) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
115 ความคิดเห็นของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นางจันเพ็ญ พูนสุวรรณ) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............ ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นายจำนง ศิลารินทร์) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ว22103 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python เวลาเรียน 18 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน เวลาเรียน 2 ชั่วโมง ผู้สอน นายณัฏฐกร สุขสะกาว 1. มาตรฐาน/ตัวชี้วัด 1.1 ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/2 ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่ใช้ตรรกะและฟังก์ชันในการแก้ปัญหา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายขั้นตอนในการเขียนโปรแกรมได้ถูกต้อง (K) 2. เขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอนได้ถูกต้อง (P) 3. เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญของการเขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอน (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม เช่น Scratch, python, java, c พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด ภาษาไพทอนเป็นภาษาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ชนิดหนึ่งที่เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นเขียนโปรแกรม ไปจนถึงการประยุกต์ใช้งานในระดับสูง เนื่องจากเป็นภาษาที่มีโครงสร้างและไวยากรณ์ค่อนข้างง่าย ไม่ซับซ้อน ทำให้ง่ายต่อความเข้าใจ 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ความสามารถในการคิด - ทักษะการคิดวิเคราะห์ 2. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทักษะการแก้ปัญหา - ทักษะการสังเกต 1. มีวินัย รับผิดชอบ 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมั่นในการทำงาน
117 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการสืบค้นข้อมูล 6. กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) 1. ครูทบทวนความรู้เดิมของนักเรียนเกี่ยวกับรหัสควบคุม รหัสรูปแบบข้อมูล และตัวดำเนินการ ในภาษาไพทอน 2. ครูสอบถามความรู้เดิมของนักเรียนว่า“นักเรียนเคยเขียนโปรแกรมหรือไม่ และเคยใช้โปรแกรม ใดในการเขียน นอกจากโปรแกรมที่นักเรียนตอบมา นักเรียนยังรู้จักโปรแกรมอื่นอีกหรือไม่” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามประสบการณ์ของตนเอง โดยคำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของ ครูผู้สอน เช่น โปรแกรม Scratch, เขียนโปรแกรมใน Code.org เป็นต้น) 3. ครูถามคำถามกระตุ้นความสนใจของนักเรียนว่า “นักเรียนเคยใช้โปรแกรมภาษาไพทอนมาช่วย ในการเขียนโปรแกรมหรือไม่” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามประสบการณ์ของตนเอง) 4. ครูอธิบายเพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียนว่า“ปัจจุบันมีโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่เหมาะสำหรับ ผู้เริ่มต้นเขียนโปรแกรม ไปจนถึงประยุกต์ใช้งานในระดับสูง เนื่องจากเป็นภาษาที่มีโครงสร้าง และไวยากรณ์ค่อนข้างง่าย ไม่ซับซ้อน ทำให้ง่ายต่อการทำความเข้าใจ เรียกว่า ภาษาไพทอน” ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 1. นักเรียนแต่ละคนสืบค้นโปรแกรมที่ใช้ในการเขียนภาษาไพทอน วิธีการดาวน์โหลดและติดตั้ง ที่เครื่องคอมพิวเตอร์ของตนเอง จากนั้นครูสุ่มนักเรียน 2-3 คน ออกมาอธิบายหน้าชั้นเรียน ชั่วโมงที่ 1 ขั้นนำ ขั้นสอน
118 2. เปิดโอกาสให้นักเรียนแต่ละคนดาวน์โหลดและติดตั้งโปรแกรม Mu จากเว็บไซต์ http://codewith.mu/en/download ที่เครื่องคอมพิวเตอร์ของตนเอง โดยครูคอยให้ ความช่วยเหลืออย่างใกล้ชิด 3. นักเรียนสังเกตและศึกษาส่วนประกอบของโปรแกรม Mu จากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบ ขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 4. ครูอธิบายเพื่อเชื่อมโยงความรู้สู่ชีวิตประจำวัน (Com Sci in Real Life) เกี่ยวกับ การประยุกต์ใช้งานภาษาไพทอนว่า“ภาษาไพทอนถูกออกแบบมาเพื่อให้สามารถทำงานได้ หลากหลาย โดยเฉพาะทำงานในลักษณะที่เป็น Web Application ที่คล้ายคลึงกับภาษาอื่น ๆ เช่น PHP JAVA ASP.NET แต่เนื่องจากภาษาไพทอนเป็นภาษาใหม่จึงมีคุณสมบัติที่ได้รับ การพัฒนาเพิ่มขึ้น” ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 5. ครูทบทวนเนื้อหาการเรียนเมื่อชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับวิธีการดาวน์โหลดและติดตั้งโปรแกรมที่ใช้ ในการเขียนภาษาไพทอน และส่วนประกอบของโปรแกรม Mu 6. นักเรียนศึกษาการใช้งานโปรแกรม Mu เบื้องต้นจากหนังสือเรียน พร้อมให้นักเรียนลงมือเขียน โปรแกรมตามตัวอย่างชุดคำสั่งเพื่อคำนวณหาผลลัพธ์ จากนั้นให้ทำการบันทึกงานที่เขียนไว้ ลงในโฟลเดอร์งานของตนเอง 7. ครูอธิบายความรู้เสริมจากเนื้อหาเพื่อขยายความรู้ของผู้เรียน (Com Sci Focus) เรื่อง การบันทึกชุดคำสั่งภาษาไพทอนว่า“การพัฒนาโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน ผู้เขียนโปรแกรมจะ บันทึกชุดคำสั่งภาษาไพทอนเป็นไฟลืที่มีนามสกุล .py เช่น hello.py ซึ่งไฟล์ของภาษาไพทอน จะเรียกว่า Module โดยภายใน Module จะประกอบไปด้วยตัวแปรและชุดคำสั่งต่าง ๆ มากมาย” 8. นักเรียนตรวจสอบคำสั่งการทำงานของโปรแกรม Mu เพื่อดูผลลัพธ์ที่ได้จากการเขียนโปรแกรม ที่จะแสดงในช่อง Running 9. ครูซักถามนักเรียนถึงผลลัพธ์ที่แสดงในช่อง Running ว่า“ผลลัพธ์ของนักเรียนคนใดไม่ตรงตาม หนังสือเรียนและเปิดโอกาสให้นักเรีนภายในห้องเรียนร่วมกันหาแนวทางการแก้ไข” ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 2
119 10. ครูอธิบายวิธีการเรียกไฟล์เดิมขึ้นมาแก้ไขหรือใช้งานต่อว่า “ในกรณีที่ต้องการเรียกไฟล์งาน ที่เคยบันทึก ให้นักเรียนคลิก Load เพื่อเรียกใช้งานไฟล์ เลือกไฟล์ที่ต้องการ จากนั้นกด Open ก็จะแสดงไฟล์เดิมขึ้นมาให้แก้ไขหรือใช้งานต่อ” ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) 11. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 12. นักเรียนทำใบงานที่ 2.4.1 เรื่อง การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน โดยให้นักเรียน ตอบคำถามจากสถานการณ์ที่กำหนดไว้ให้ถูกต้อง ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมินผลนักเรียนจากการสังเกตการตอบคำถาม ความสนใจในการเรียน และ การทำใบงาน 2. ครูตรวจสอบความถูกต้องของผลการทำใบงานที่ 2.4.1 ของนักเรียน 3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอนร่วมกัน 7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหว่างการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 1) การเขียนโปรแกรม ด้วยภาษาไพทอน - ตรวจใบงานที่ 3.10.1 - ใบงานที่ 3.10.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ขั้นสรุป Note วัตถุประสงค์ของกิจกรรมเพื่อให้นักเรียน - มีทักษะการสืบค้นข้อมูล โดยให้นักเรียนแต่ละคนสืบค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต เพื่อสืบเสาะหาความรู้ตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมาย - มีทักษะการสังเกต โดยให้นักเรียนสังเกตส่วนประกอบของโปรแกรม Mu จากหนังสือเรียนเพื่อนำไปปรับใช้ในการเรียนได้อย่างเหมาะสม - มีทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยให้นักเรียนพิจารณาเนื้อหาจากการสืบค้นหรือศึกษา ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น หนังสือเรียน อินเทอร์เน็ต เป็นต้น - มีทักษะการแก้ปัญหา โดยนักเรียนสามารถแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่อาจเกิดขึ้นจาก การดาวน์โหลดและติดตั้งโปรแกรมที่ใช้ในการเขียนภาษาไพทอนได้
120 รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 2) พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 3) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ความรับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 2) ใบงานที่ 2.4.1 เรื่อง การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน 3) เครื่องคอมพิวเตอร์ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อินเทอร์เน็ต
121 เรื่อง การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามจากสถานการณ์ที่กำหนดไว้ให้ถูกต้อง สถานการณ์ : ปรีชาต้องการเขียนโปรแกรมเพื่อคำนวณหาพื้นที่สามเหลี่ยม ซึ่งมีส่วนฐานเท่ากับ 5 และส่วนสูงเท่ากับ 4 โดย ให้นักเรียนกำหนดตัวแปรที่จะใช้ในการเก็บส่วนฐาน ส่วนสูง และพื้นที่ที่คำนวณได้ตามความเหมาะสม จากนั้น ให้ตรวจสอบผลลัพธ์ และให้บันทึกไฟล์เก็บไว้ในชื่อ Triangle .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ............................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.10.1
122 เรื่อง การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามจากสถานการณ์ที่กำหนดไว้ให้ถูกต้อง สถานการณ์ : ปรีชาต้องการเขียนโปรแกรมเพื่อคำนวณหาพื้นที่สามเหลี่ยม ซึ่งมีส่วนฐานเท่ากับ 5 และส่วนสูงเท่ากับ 4 โดย ให้นักเรียนกำหนดตัวแปรที่จะใช้ในการเก็บส่วนฐาน ส่วนสูง และพื้นที่ที่คำนวณได้ตามความเหมาะสม จากนั้น ให้ตรวจสอบผลลัพธ์ และให้บันทึกไฟล์เก็บไว้ในชื่อ Triangle .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................... ....... .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.10.1 เฉลย 1. base = 5 2. height = 4 3. area = .5 * base * height 4. print(area) ผลลัพธ์ คือ 10
123 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ผลการสอน จากการจัดการเรียนรู้ เรื่อง การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน พบว่า นักเรียนเข้าใจใน การเขียนโปรแกรม คิดเป็นร้อยละ 80 ซึ่งวัดได้จากการให้นักเรียนฝึกเขียนโปรแกรมและทำใบ งาน............................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ปัญหาและอุปสรรค พบว่า เมื่อให้นักเรียนเขียนโปรแกรมในคำสั่งที่ยากขึ้น นักเรียนจะเกิดความเบื่อหน่ายและไม่ สนใจในการเรียน ......................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ดังนั้น ครูต้องหาแนวทางและกระตุ้นให้นักเรียนสนใจการเรียนมากขึ้น พร้อมชี้แนะ หลักการเขียนโปรแกรมที่เข้าใจง่าย เพื่อให้นักเรียนเรียนรู้และเข้าใจมากยิ่งขึ้น............................. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ ……………………………….…………………ผู้สอน (นายณัฏฐกร สุขสะกาว) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
124 ความคิดเห็นของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นางจันเพ็ญ พูนสุวรรณ) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............ ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นายจำนง ศิลารินทร์) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ว22103 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python เวลาเรียน 18 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 การใช้งานฟังก์ชันในโปรแกรมไพทอน เวลาเรียน 4 ชั่วโมง ผู้สอน นายณัฏฐกร สุขสะกาว 1. มาตรฐาน/ตัวชี้วัด 1.1 ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/2 ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่ใช้ตรรกะและฟังก์ชันในการแก้ปัญหา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายการทำงานของฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอได้ถูกต้อง (K) 2. อธิบายการทำงานของฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ได้ถูกต้อง (K) 3. เขียนโปรแกรมโดยใช้ฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอได้ถูกต้อง (P) 4. เขียนโปรแกรมโดยใช้ฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ได้ถูกต้อง (P) 5. เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญของการเขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอน (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - ฟังก์ชัน - การออกแบบและเขียนโปรแกรมที่มีการใช้ ตรรกะและฟังก์ชัน - ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม เช่น Scratch, python, java, c - ตัวอย่างโปรแกรม เช่น โปรแกรมตัดเกรด หาคำตอบทั้งหมดของอสมการหลายตัวแปร พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด ฟังก์ชันในโปรแกรมภาษาไพทอนแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ หรือฟังก์ชัน print( ) และฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ หรือฟังก์ชัน input( )
126 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ความสามารถในการคิด - ทักษะการคิดวิเคราะห์ 2. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทักษะการสังเกต 3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการสืบค้นข้อมูล 1. มีวินัย รับผิดชอบ 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมั่นในการทำงาน 6. กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) 1. ครูทบทวนความรู้เดิมจากชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมด้วยภาษาไพทอน (Python) 2. ครูถามกระตุ้นความสนใจของนักเรียนว่า“นักเรียนรู้จักฟังก์ชันคำสั่งที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม คำสั่งใดบ้าง และฟังก์ชันคำสั่งเหล่านั้นทำหน้าที่อะไร” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามประสบการณ์ของตนเอง โดยคำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของ ครูผู้สอน เช่น ฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ ฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ เป็นต้น) ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 1. นักเรียนแต่ละคนสืบค้นเกี่ยวกับฟังก์ที่ใช้ในโปรแกรมไพทอนต่าง ๆ ในอินเทอร์เน็ต ที่เครื่องคอมพิวเตรอ์ของตนเอง จากนั้นครูคอยบันทึกผลการสืบค้นของนักเรียนลงบนกระดาน หน้าชั้นเรียน 2. นักเรียนศึกษาเรื่องฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอของโปรแกรมภาษาไพทอนที่มีรูปแบบ การใช้งาน 2 รูปแบบจากหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และ การเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 3. ครูสุ่มนักเรียน 2-3 คน ออกมาอภิปรายหน้าชั้นเรียนเกี่ยวกับเรื่องที่ดำเนินการศึกษา ชั่วโมงที่ 1 ขั้นนำ ขั้นสอน
127 ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 4. ครูอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับฟังก์ชัน print( )ว่า“ฟังก์ชัน print( ) จะมีรูปแบบการใช้งานอยู่ 2 รูปแบบ ได้แก่ รูปแบบที่ 1 คือ print(ข้อมูล) ซึ่งข้อมูลที่อยู่ใน วงเล็บสามารถเป็นไปได้ทั้งตัวเลข ตัวอักษร ตัวแปรหรือนิพจน์โดยข้อมูลที่เป็นตัวอักษรจะต้อง มีเครื่องหมายอัญประกาศ(“_”)คร่อมที่ข้อมูล และหากมีการใช้งานหลายตัวแปรจะต้องใส่ เครื่องหมายจุลภาค (,) คั่นระหว่างตัวแปรเสมอ เช่น print(99), (“Wimolrat”), print(name) เป็นต้น 5. เปิดโอกาสให้นักเรียนสังเกตตัวอย่างการใช้ print(ข้อมูล) ทั้ง 3 รูปแบบและทำความเข้าใจ กับคำอธิบายการทำงานจากหนังสือเรียน ได้แก่ 1) การแสดงข้อมูลที่เป็นนิพจน์ออกมาทางหน้าจอ 2) การแสดงข้อมูลที่เป็นตัวเลขหรือข้อความตามด้วยคำสั่ง print( ) 3) การแดสงข้อมูลที่เก็บอยู่ในตัวแปรด้วยคำสั่ง print ( ) 6. ครูอธิบายความรู้เสริมจากเนื้อหาเพื่อขยายความรู้ของผู้เรียน (Com Sci Focus) เรื่อง การใส่เครื่องหมาย “…..” ในโปรแกรมภาษาไพทอนว่า“เครื่องหมาย “_” เรียกว่าสัญลักษณ์ ฟันหนูหรือ Double Quote โดยในโปรแกรมภาษาไพทอนจะใช้สัญลักษณ์นี้ครอบข้อมูลที่ เป็นข้อความเสมอ เช่น ถ้าต้องการให้ตัวแปรแสดงคำว่า Hello ก็จะต้องใช้คำสั่งprint(“Hello”) หรือถ้าต้องการให้ตัวแปร name เก็บข้อมูลคำว่า Panya ก็จะต้องใช้คำสั่ง name=“Panya” เป็นต้น แต่ถ้าต้องการให้โปรแกรมแสดงค่าตัวเลข หรือกำหนดให้ตัวแปรเก็บค่าตัวเลข จะ ไม่ต้องใส่สัญลักษณ์ Double Quote เช่น ถ้าต้องการให้โปแกรมแสดงตัวเลข 10 ให้ใช้คำสั่ง print(10) หรือถ้าต้องการให้ตัวแปร old เก็บค่าตัวเลข 14 ก็ใช้คำสั่ง old = 14 เป็นต้น” ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 7. ครูทบทวนความรู้เดิมจากชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับการใช้ print(ข้อมูล) 8. จากนั้นให้นักเรียนลงมือปฏิบัติตามตัวอย่างในหนังสือเรียนเพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับเนื้อหา มากยิ่งขึ้น 9. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยและครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 10. นักเรียนทำใบงานที่ 2.5.1 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ โดยให้นักเรียน เขียนโปรแกรมภาษาไพทอนตามข้อมูลที่กำหนดให้ ชั่วโมงที่ 2
128 ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 11. ครูสุ่มนักเรียน 4-5 คน ออกมาอภิปรายการทำใบงานจากชั่วโมงที่ผ่านมาหน้าชั้นเรียน 12. ครูอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับฟังก์ชัน print( ) ในรูปแบบที่ 2 คือ print(“ข้อมูลที่มีการแทรกรหัสรูปแบบข้อมูล” ตำแหน่งรหัสรูปแบบข้อมูล) ตามตัวอย่าง ดังนี้ name = “Wimolrat” print(“My name is %s” %name) 13. จากนั้นครูอธิบายกับนักเรียนว่า“จากโปรแกรมข้างต้นสามารถอธิบายการทำงานได้ดังนี้ บรรทัดที่ 1 สร้างและกำหนดค่าให้กับตัวแปร name โดยกำหนดค่าเป็นตัวอักษร “Wimolrat” บรรทัดที่ 2 แสดงข้อความ “My name is Wimolrat” โดย“Wimolrat” มากจากตัวแปร name ซึ่งจะแสดงในรูปแบบตัวอักษร เนื่องจากใช้รหัสรูปแบบ %s แทรกไว้หลัง “My name is” และ %name คือ การกำหนดตัวแปร name ให้กับรูปแบบ %s” 14. ครูอธิบายการทำงานของตัวอย่างการใช้ print(“ข้อมูลที่มีการแทรกรหัสรูปแบบข้อมูล” ตำแหน่งรหัสรูปแบบข้อมูล) ในหัวข้อ การใช้รหัสรูปแบบข้อมูล %s หลายตัวแปรร่วมกับ ฟังก์ชัน print( ) การใช้รหัสรูปแบบข้อมูล %d หลายตัวแปรร่วมกับฟังก์ชัน print( ) และ การใช้รหัสรูปแบบข้อมูล %f ร่วมกับฟังก์ชัน print( ) ในหนังสือเรียน จากนั้นให้นักเรียน ลงมือปฏิบัติตาม 15. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 16. นักเรียนทำใบงานที่ 2.5.2 เรื่อง การใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print ( ) โดยให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) ตามข้อมูลที่กำหนดให้ ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 17. ครูทบทวนเนื้อหาการเรียนเมื่อชั่วโมงที่แล้วเกี่ยวกับฟังก์ชัน print ( ) ในรูปแบบที่ 2 คือ print(“ข้อมูลที่มีการแทรกรหัสรูปแบบข้อมูล” ตำแหน่งรหัสรูปแบบข้อมูล) 18. ครูสุ่มนักเรียน 4-5 คน ออกมาอภิปรายการทำใบงานจากชั่วโมงที่ผ่านมาหน้าชั้นเรียน ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 3 ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 4
129 19. ครูอธิบายรูปแบบการใช้งานคำสั่ง input ( ) ดังนี้ ตัวแปร = input(ข้อความ) 20. โดยครูอธิบายกับนักเรียนว่า “จากรูปแบบการใช้งานดังกล่าวของคำสั่ง input ( ) กล่าวได้ว่า ตัวแปร คือ ตัวแปรที่ใช้เก็บข้อมูลที่ได้รับจากทางแป้นพิมพ์ ข้อความ คือ ข้อความประกอบการรับข้อมูล อาจเป็นเฉพาะข้อความหรือข้อความผสมตัวแปร หรือนิพจน์ก็ได้เช่นกัน” 21. ครูอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มขึ้นว่า “ฟังก์ชัน input ( ) เป็นคำสั่งที่ใช้รับ ข้อมูลทางแป้นพิมพ์ โดยข้อมูลที่รับเข้ามาจะเป็นข้อมูลชนิดข้อความ หากต้องการรับข้อมูล ชนิดอื่น เช่น ตัวเลข จะต้องแปลงข้อมูลที่เป็นข้อความที่รับเข้ามาเป็นข้อมูลชนิดอื่นก่อน” 22. นักเรียนสังเกตและศึกษาการใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์จากหนังสือเรียน โดยครูอธิบายการทำงานของตัวอย่างการใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ในหัวข้อ การใช้งานฟังก์ชัน input( ) และการใช้งานฟังก์ชัน input( ) ร่วมกับรหัสควบคุมข้อมูล ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) 23. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 24. นักเรียนทำใบงานที่ 2.5.3 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์โดยให้ นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้ฟังก์ชัน input ( ) ร่วมกับรหัสควบคุมข้อมูล ตามข้อมูลที่กำหนดให้ ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมินผลนักเรียนจากการสังเกตการตอบคำถาม การนำเสนอหน้าชั้นเรียน และ การทำใบงาน 2. ครูตรวจสอบความถูกต้องของผลการทำใบงานที่ 2.5.1 ใบงานที่ 2.5.2 และ ใบงานที่ 2.5.3 3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับการใช้งานฟังก์ชันในโปรแกรมไพทอน 7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหว่างการจัด กิจกรรมการเรียนรู้ 1) การใช้งานฟังก์ชันคำสั่ง แสดงผลทางหน้าจอ - ตรวจใบงานที่ 3.11.1 - ใบงานที่ 3.11.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ขั้นสรุป
130 รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 2) การใช้รหัสรูปแบบ ข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) - ตรวจใบงานที่ 3.11.2 - ใบงานที่ 3.11.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 3) การใช้งานฟังก์ชันคำสั่ง รับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ - ตรวจใบงานที่ 3.11.3 - ใบงานที่ 3.11.3 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 4) การนำเสนอผลงาน - ประเมินการนำเสนอ ผลงาน - แบบประเมิน การนำเสนอผลงาน ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 5) พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกต พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 6) คุณลักษณะอันพึง ประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ความรับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 2) ใบงานที่ 2.5.1 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ 3) ใบงานที่ 2.5.2 เรื่อง การใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) 4) ใบงานที่ 2.5.3 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ 5) เครื่องคอมพิวเตอร์ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อินเทอร์เน็ต
131 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอน ตามข้อมูลที่กำหนดให้ดังนี้ 1) ประกาศตัวแปรเก็บชื่อ และตัวแปรเก็บนามสกุลของนักเรียน 2) ประกาศตัวแปรเก็บคะแนนวิชาภาษาไทย 12 คะแนน ภาษาอังกฤษ 15 คะแนน สังคม 17 คะแนน วิทยาศาสตร์ 13 คะแนน และคณิตศาสตร์ 14 คะแนน 3) คำนวณหาค่าเฉลี่ยของคะแนนทั้ง 5 วิชา 4) แสดงผลชื่อ นามสกุล และคะแนนเฉลี่ยที่ได้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.11.1
132 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งแสดงผลทางหน้าจอ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอน ตามข้อมูลที่กำหนดให้ดังนี้ 1) ประกาศตัวแปรเก็บชื่อ และตัวแปรเก็บนามสกุลของนักเรียน 2) ประกาศตัวแปรเก็บคะแนนวิชาภาษาไทย 12 คะแนน ภาษาอังกฤษ 15 คะแนน สังคม 17 คะแนน วิทยาศาสตร์ 13 คะแนน และคณิตศาสตร์ 14 คะแนน 3) คำนวณหาค่าเฉลี่ยของคะแนนทั้ง 5 วิชา 4) แสดงผลชื่อ นามสกุล และคะแนนเฉลี่ยที่ได้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.11.1 เฉลย 1. name = “Somchai” 2. surname = “Jaidee” 3. thai = 12 4. engligh = 15 5. social = 17 6. science = 13 7. math = 14 8. avg_score = (thai + english + social + science + math)/5 9. print(“My name is”, name, surname) 10. print(“My score is “, avg_score)
133 เรื่อง การใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) ตามข้อมูล ที่กำหนดให้ดังนี้ 1) ประกาศตัวแปรเก็บชื่อ และตัวแปรเก็บนามสกุลของนักเรียน 2) ประกาศตัวแปรเก็บคะแนนสอบกลางภาค 32.5 และคะแนนสอบปลายภาค 35 3) หาผลรวมของคะแนนสอบกลางภาคกับปลายภาค 4) หาคะแนนเฉลี่ยของคะแนนสอบกลางภาคกับปลายภาค 5) แสดงผลชื่อ นามสกุล คะแนนรวม และคะแนนเฉลี่ยที่ได้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.11.2
134 เรื่อง การใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้รหัสรูปแบบข้อมูลร่วมกับฟังก์ชัน print( ) ตามข้อมูล ที่กำหนดให้ดังนี้ 1) ประกาศตัวแปรเก็บชื่อ และตัวแปรเก็บนามสกุลของนักเรียน 2) ประกาศตัวแปรเก็บคะแนนสอบกลางภาค 32.5 และคะแนนสอบปลายภาค 35 3) หาผลรวมของคะแนนสอบกลางภาคกับปลายภาค 4) หาคะแนนเฉลี่ยของคะแนนสอบกลางภาคกับปลายภาค 5) แสดงผลชื่อ นามสกุล คะแนนรวม และคะแนนเฉลี่ยที่ได้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................... ....... ใบงานที่ 3.11.2 เฉลย 1. name = “Wimol” 2. surname = “Rakthai” 3. midterm_score = 32.5 4. final_score = 35 5. total = midterm_score + final_score 6. avg_score = (midterm_score + final_score) / 2 7. print(“My name is %s %s” %(name, surname)) 8. print(“My total score is %.2f” %total) 9. print(“My average score is %.2f” %avg_score)
135 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้ฟังก์ชัน input( ) ร่วมกับรหัสควบคุมข้อมูล ตามข้อมูลที่กำหนดให้ดังนี้ 1) รับชื่อของลูกค้าทางแป้นพิมพ์ 2) รับชื่อสินค้าทางแป้นพิมพ์ 3) รับราคาสินค้าทางแป้นพิมพ์ 4) คำนวณหา Vat 7% ของราคาสินค้า 5) คำนวณหาราคารวมของสินค้า 6) แสดงข้อมูลทั้งหมดออกทางจอภาพ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.5.3
136 เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันคำสั่งรับข้อมูลทางแป้นพิมพ์ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนโดยใช้ฟังก์ชัน input( ) ร่วมกับรหัสควบคุมข้อมูล ตามข้อมูลที่กำหนดให้ดังนี้ 1) รับชื่อของลูกค้าทางแป้นพิมพ์ 2) รับชื่อสินค้าทางแป้นพิมพ์ 3) รับราคาสินค้าทางแป้นพิมพ์ 4) คำนวณหา Vat 7% ของราคาสินค้า 5) คำนวณหาราคารวมของสินค้า 6) แสดงข้อมูลทั้งหมดออกทางจอภาพ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ใบงานที่ 3.11.3 เฉลย 1. name = input(“Enter customer name : “) 2. product = input(“Enter product name : “) 3. price = input(“Enter price : “) 4. vat = int(price) *.07 5. total = int(price) + vat 6. print(“Customer : %s” %name) 7. print(“Product : %s” %product) 8. print(“Price : %d” %price) 9. print(“Vat : %.2f” %vat 10. print(Total : %.2f” %total)
137 บันทึกหลังการจัดการเรียนรู้ ผลการสอน จากการจัดการเรียนรู้ เรื่อง การใช้งานฟังก์ชันในโปรแกรมไพทอน สรุปได้ว่า นักเรียนมีความ เข้าใจในเรื่องการเขียนโปรแกรมภาษาไพทอนมากขึ้น คิดเป็นร้อยละ 90 % นักเรียนที่รัน โปรแกรมสำเร็จจะรู้สึกดีใจและสามารถสอนหรือแนะนำเพื่อนได้................................................. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ปัญหาและอุปสรรค ปัญหาที่พบ คือ โปรแกรมที่ใช้เขียนภาษาไพทอนนั้น บางเครื่องโปรแกรมเป็นรุ่นเดิมหรือรุ่น เก่า เมื่อรันโปรแกรมอาจจะเกิดข้อผิดพลาดหรือไม่สามารถทำงานได้........................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข วิธีแก้ปัญหา คือ ต้องอัพเดทซอฟต์แวร์หรือปรับปรุงโปรแกรมแกรมให้มีความทันสมัย หรือ ให้นักเรียนเขียนโปรแกรมผ่านเว็บไซต์ https://colab.research.google.com.......................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ ……………………………….…………………ผู้สอน (นายณัฏฐกร สุขสะกาว) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
138 ความคิดเห็นของหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นางจันเพ็ญ พูนสุวรรณ) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............ ความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ลงชื่อ …….....………………………….………………… (นายจำนง ศิลารินทร์) วันที่.......เดือน..........................พ.ศ. ............
แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ว22103 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python เวลาเรียน 18 ชั่วโมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 โครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับ เวลาเรียน 2 ชั่วโมง ผู้สอน นายณัฏฐกร สุขสะกาว 1. มาตรฐาน/ตัวชี้วัด 1.1 ตัวชี้วัด ว 4.2 ม.2/2 ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่ใช้ตรรกะและฟังก์ชันในการแก้ปัญหา 2. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายโครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับได้ถูกต้อง (K) 2. เขียนโปรแกรมการทำงานแบบเรียงลำดับได้ถูกต้อง (P) 3. เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญของการเขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาไพทอน (A) 3. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น - การออกแบบอัลกอริทึม เพื่อแก้ปัญหาอาจใช้ แนวคิดเชิงคำนวณในการออกแบบ เพื่อให้ การแก้ปัญหามีประสิทธิภาพ - การแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอนจะช่วยให้ แก้ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ - ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม เช่น Scratch, python, java, c พิจารณาตามหลักสูตรของสถานศึกษา 4. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด โครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับ เป็นลักษณะของโปรแกรมที่มีการทำงานเป็นลำดับขั้นตอน ไล่เรียงลำดับกันไปเป็นเหมือนเส้นตรง ไม่มีการข้ามขั้นตอนการทำงาน รูปแบบการทำงานของโปรแกรม มักจะเป็นเพียงแค่การกำหนดค่า รับค่า คำนวณหรือประมวลผลที่ไม่สลับซับซ้อนและแสดงผล
140 5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1. ความสามารถในการคิด - ทักษะการคิดวิเคราะห์ 2. ความสามารถในการแก้ปัญหา - ทักษะการสังเกต 3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี - ทักษะการสืบค้นข้อมูล 1. มีวินัย รับผิดชอบ 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมั่นในการทำงาน 6. กิจกรรมการเรียนรู้ วิธีการสอนโดยเน้นรูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Engagement) 1. ครูถามคำถามประจำหัวข้อกับนักเรียนว่า“นักเรียนรู้หรือไม่ว่าโปรแกรมที่มีโครงสร้าง การทำงานแบบเรียงลำดับต่างจากโครงสร้างการทำงานแบบเลือกทำอย่างไร” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามความคิดเห็นของตนเอง โดยคำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของ ครูผู้สอน) 2. ครูอธิบายเพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียนว่า“โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ถูกสร้างหรือพัฒนาขึ้นมานั้น จะมีโครงสร้างการทำงานภายในโปรแกรมที่แตกต่างกัน บางโปรแกรมง่ายไม่ซับซ้อน แต่ บางโปรแกรมมีกระบวนการที่ยากและซับซ้อน ซึ่งได้แบ่งโครงสร้างการทำงานของโปรแกรม ได้หลายลักษณะ เช่น โครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับ โครงสร้างการทำงานแบบ ไม่เรียงลำดับ เป็นต้น” ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 1. ครูสุ่มถามนักเรียน 3-4 คนว่า“นักเรียนรู้หรือไม่ว่าโครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับ มีลักษณะการทำงานอย่างไร” (แนวตอบ : นักเรียนตอบตามความคิดเห็นของตนเอง โดยคำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของ ครูผู้สอน) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นนำ ขั้นสอน
141 2. นักเรียนสืบค้นข้อมูลและศึกษาเนื้อหาเรื่องโครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับจากหนังสือ เรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python หรือจากอินเทอร์เน็ตที่เครื่องคอมพิวเตอร์ของตนเอง 3. ครูอธิบายเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับการทำงานแบบเรียงลำดับตามหนังสือ เรียนว่า“การทำงานแบบเรียงลำดับ เป็นลักษณะของโปรแกรมที่มีการทำงานเป็นลำดับขั้นตอน ไล่เรียงลำดับกันไปเหมือนเส้นตรง การเขียนโปรแกรมในลักษณะนี้จะไม่มีการข้ามขั้นตอน หรือ มีการตัดสินใจเพื่อที่จะทำงานอย่างใดอย่างหนึ่ง จะมีเพียงแค่การกำหนดค่า รับค่า คำนวณ หรือประมวลผลที่ไม่สลับซับซ้อน และแสดงผลลัพธ์ออกมาเท่านั้น” 4. นักเรียนสังเกตและศึกษาตัวอย่างที่ 1 เกี่ยวกับการเขียนคำสั่งควบคุมโครงสร้างการทำงาน แบบเรียงลำดับในหนังสือเรียน เพื่อเขียนคำสั่งให้แสดงผลการทำงานทางจอภาพ จากนั้นให้ นักเรียนลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนการเขียนโปรแกรม ดังนี้ 1. การออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม ประกอบด้วย 3 ลักษณะ คือ 1.1 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ภาษาธรรมชาติ 1.2 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้รหัสจำลอง 1.3 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ผังงาน 2. การเขียนคำสั่งควบคุมการทำงานด้วยภาษาไพทอน 5. ครูอธิบายการทำงานของโปรแกรมตามหนังสือเรียนให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มมากขึ้น และอธิบาย จุดสังเกตจากการเขียนโปรแกรมโดยใช้คำสั่ง print( ) ว่า“การทำงานของโปรแกรมจะแสดงผล ข้อมูลที่อยู่ในเครื่องหมายอัญประกาศ (“ ”) ของคำสั่ง print( ) และการใช้งานคำสั่ง print( ) เมื่อแสดงผลเรียบร้อยแล้วจะทำการขึ้นบรรทัดใหม่ให้ 1 บรรทัด” ขั้นที่ 2 สำรวจค้นหา (Exploration) 6. นักเรียนสังเกตและศึกษาตัวอย่างที่ 2 เกี่ยวกับการเขียนคำสั่งควบคุมโครงสร้างการทำงาน แบบเรียงลำดับในหนังสือเรียน เพื่อเขียนคำสั่งคำนวณหาอัตราแลกเปลี่ยนเงินไทยเป็น เงินดอลลาร์จากนั้นให้นักเรียนลงมือปฏิบัติตามขั้นตอนการเขียนโปรแกรม ดังนี้ 1. การออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม ประกอบด้วย 3 ลักษณะ คือ 1.1 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ภาษาธรรมชาติ ขั้นสอน ชั่วโมงที่ 2
142 1.2 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้รหัสจำลอง 1.3 การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ผังงาน 2. การเขียนคำสั่งควบคุมการทำงานด้วยภาษาไพทอน ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explanation) 7. ครูอธิบายการทำงานของโปรแกรมตามหนังสือเรียนให้นักเรียนเข้าใจเพิ่มมากขึ้น และอธิบาย จุดสังเกตจากการเขียนโปรแกรมว่า“การใช้เครื่องหมายเท่ากับ ( = ) เป็นการนำข้อมูลหรือผล ที่ได้ทางฝั่งขวาของเครื่องหมายมาเก็บไว้ในตัวแปรทางฝั่งซ้ายของเครื่องหมาย เช่น - score = 25 หมายถึง ให้นำข้อมูล 25 มาเก็บในตัวแปร score - area = width * length หมายถึง ให้นำค่าที่เก็บไว้ในตัวแปร width มาคูณกับค่าที่ เก็บในตัวแปร length แล้วนำผลที่ได้ไปเก็บไว้ในตัวแปร area และการใช้%.2f เป็นการกำหนดรูปแบบการแสดงผลตัวเลขจำนวนจริงหรือตัวเลขทศนิยม โดยกำหนดให้แสดงจำนวนทศนิยม 2 ตำแหน่ง โดยจะสังเกตจำนวนของตำแหน่งของทศนิยม ได้จากตัวเลขหลังจุดในที่นี้คือเลข 2 แต่ถ้าต้องการให้แสดงทศนิยม 4 ตำแหน่ง ก็จะเลือกใช้ %.4f เป็นต้น” ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Elaboration) 8. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย และครูให้ความรู้เพิ่มเติมในส่วนนั้น 9. นักเรียนทำใบงานที่ 2.6.1 เรื่อง การเขียนโปรแกรมการทำงานแบบเรียงลำดับ ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluation) 1. ครูประเมินผลนักเรียนจากการสังเกตการตอบคำถาม ความสนใจในการเรียน และการทำ ใบงานที่ 2.6.1 2. ครูตรวจสอบความถูกต้องของผลการทำใบงานที่ 2.6.1 3. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับโครงสร้างการทำงานแบบเรียงลำดับว่า “โครงสร้าง การทำงานแบบเรียงลำดับ เป็นลักษณะของโปรแกรมที่มีการทำงานเป็นลำดับโดยการ ไล่เรียงลำดับกันไปเหมือนเส้นตรงจากบนลงล่าง ดังนั้น รูปแบบการทำงานของโปรแกรม มักจะเป็นเพียงแค่การกำหนดค่า รับค่า คำนวณหรือประมวลผลที่ไม่สลับซับซ้อนและ แสดงผล” ขั้นสรุป
143 7. การวัดและประเมินผล รายการวัด วิธีวัด เครื่องมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 ประเมินระหว่างการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ 1) การเขียนโปรแกรม การทำงานแบบเรียงลำดับ - ตรวจใบงานที่ 3.12.1 - ใบงานที่ 3.12.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 2) พฤติกรรมการทำงาน รายบุคคล - สังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล - แบบสังเกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 3) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ - สังเกตความมีวินัย ความรับผิดชอบ ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน - แบบประเมิน คุณลักษณะ อันพึงประสงค์ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ 8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ม.2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง การออกแบบขั้นตอนการทำงาน และการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา Python 2) ใบงานที่ 2.6.1 เรื่อง การเขียนโปรแกรมการทำงานแบบเรียงลำดับ 3) เครื่องคอมพิวเตอร์ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องคอมพิวเตอร์ 2) อินเทอร์เน็ต
144 เรื่อง การเขียนโปรแกรมการทำงานแบบเรียงลำดับ คำชี้แจง : ให้นักเรียนออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรมและเขียนโปรแกรมภาษาไพทอน เพื่อคำนวณหาส่วนลดของสินค้า โดยให้แสดงผลดังนี้ *********************************************************** การคำนวณส่วนลดการซื้อสินค้า *********************************************************** ชื่อสินค้า : <<input>> ราคา : <<input>> จำนวนที่ซื้อ : <<input>> รวมราคาสินค้า : <<output>> ส่วนลด 10% : <<output>> *********************************************************** ราคาสุทธิ : <<output>> *********************************************************** ใบงานที่ 3.12.1
145 1. การออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม ภาษาธรรมชาติ รหัสจำลอง การออกแบบลำดับขั้นตอนการทำงานโดยใช้ผังงาน START
146 2. การเขียนคำสั่งควบคุมการทำงานด้วยภาษาไพทอน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................