00-รพ.สต.ติดดาว 03040-2565 Full

94

3.3 การควบคมุ และการเบกิ จ่ายเวชภณั ฑ์เป็นไปตามระเบยี บทเี่ กย่ี วข้อง
1. มใี บเบิกจากคลงั รพ.และมีการลงนามครบถว้ น(ผเู้ บกิ ผูจ้ ่าย ผ้รู ับ ผู้อนมุ ัต)ิ
2. มีใบเบกิ จากคลงั ยารพ.สอดคล้องกับ stock card
3. มใี บเบกิ จากคลังรพ.สต.ไปยงั จุดจ่ายและมีการลงนามครบถ้วน(ผเู้ บิก ผ้จู า่ ย ผูร้ บั

ผู้อนุมตั ิ)

จดุ จา่ ยยา 3.4 การสำรองยาและเวชภัณฑเ์ พียงพอตอ่ ผู้มารับบริการและไม่มยี าขาด stock ในคลงั ยาหรื
3.5 มีระบบการควบคมุ ยาหมดอายุและมีการจัดเรยี งยาแบบ first expied first use

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบือ้ งนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

95
3.6 มตี ู้เยน็ เก็บยาตามมาตรฐาน

1. อณุ หภูมิขณะตรวจ 2-8 องศาเซลเซียสและอุณหภมู ชิ ิองแช่แข็งอยู่ระหว่าง-15
ถงึ -25 องศาเซลเซยี ส (เฉพาะต้เู ยน็ เกบ็ วัคซีน)

2. การเกบ็ ยาเป็นไปตามหลักวชิ าการและบันทึกอุณหภูมสิ ม่ำเสมอเปน็ ปัจจุบัน
3. เทอรโ์ มมเิ ตอร์ได้มาตรฐานมีสติก้ เกอรร์ บั รองผา่ นการสอบเทียบและไมห่ มดอายุ
4. ไมเ่ กบ็ ยาและวัคซีนปะปนกันและเปน็ ระเบยี บเรียบร้อยและไมม่ ีอาหารและ
เครื่องดื่ม

4. การใชย้ าอยา่ งปลอดภัยและมีความสมเหตสุ มผล
มีการส่งมอบยาให้ผู้ป่วยอย่างถูกต้องและเหมาะสมและมีการฝ้าระวังการเกิดอุบัติการณ์

ความคลาดเคลอ่ื นทางยา (Medicaion Error) เพ่ือสง่ เสริมให้เกิดความปลอดภัยแกผ้ มู้ ารบั บริการ
4.1.มีการส่งมอบยาทถ่ี กู ตอ้ งตามมาตรฐาน
4.2 ยาที่ส่งมอบมีข้อมูลครบถ้วน ระบุสถานที่บริการ ชื่อผู้ป่วยวันที่จ่ายยา ชื่อยาวิธีการใช้

ขอ้ ควรระวังในการใชย้ า

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบอ้ื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

96
4.3. มีการบนั ทกึ อบุ ตั กิ ารณ์ความคลาดเคล่ือนทางยา (Medication Error)
4.4 มแี นวทางในการปอ้ งกนั ความคลาดเคลอื่ นทางยาใน รพ.สต.
4.5 มกี ารจัดทำเครื่องมือเพื่อสง่ เสรมิ การใชย้ าอย่างสมเหตุสมผลเพอ่ื ให้ผ้ปู ว่ ยไดร้ ับยาถกู ต้อง
ปลอดภยั

1. มฉี ลากยาเป็นไปตามมาตรฐานและมฉี ลากยาสง่ เสรมิ การใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล
2. มี ฉลากยาช่วยในการใช้ยาและมีสื่อส่งเสริมการใชย้ าท่ีปลอดภัยเช่นการการใชย้ า
หยอดตา การใชย้ าเหนบ็ การผสมยาผงแห้งในเดก็

4.3 มีการสง่ เสรมิ การใชย้ าอย่างสมเหตุสมผล
1. มีแนวทางการใชย้ าปฏิชวี นะในโรคติดเช้อื ทางเดินหายใจ
2. มีแนวทางการใชย้ าปฏิชวี นะในโรคท้องรว่ งเฉียบพลนั
3. มีแนวทางการใชย้ าปฏิชีวนะในบาดแผลสดจากอุบัตเิ หตุ
4. แนวทางการใช้ยาในกลุม่ โรค NCD

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

97

5. มแี นวทางในการเฝา้ ระวงั การใชย้ าในหญงิ ตงั้ ครรภ์
6. มแี นวทางในการเฝ้าระวงั ใช้ยาในผูป้ ่วยไตเรอ้ื รงั

4.4 มีการตดิ ตามการใช้ยาและผลิตภณั ฑส์ ุขภาพของผ้ปู ่วยโรคเรื้อรงั ที่บา้ นและมีการบนั ทึก
ข้อมลู การเยีย่ มบ้านผ้ปู ่วยในFamily folder หรือวธิ กี ารทาง Hos XP

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบ้อื งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

98

4.6.2 งานคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ (คบส.)
1.งานค้มุ ครองผู้บรโิ ภค
1.1 การบรหิ ารจดั การงานคุม้ ครองผู้บริโภคระดับอำเภอ โดยการมสี ่วนร่วมของ

เภสัชกร รพ.แม่ขา่ ยรว่ มกบั โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบล
1) มคี ำสัง่ แต่งตัง้ คระทำงานคุ้มครองผ้บู ริโภคระดับอำเภอ
2) มีแผนการปฏิบตั ิการและแผนดำเนนิ การมีการออกปฏบิ ัตงิ านจริง
3) มกี ารวางแผนขบั เคล่ือนงาน คบส.โดยการมสี ว่ นร่วมของภาคีเครือข่าย
4) มีการติดตามประเมินผลและการคนื ข้อมลู งาน คบส.ให้คณะกรรมการ

ประสานงานสาธารณสขุ ระดับอำเภอ

อย่างง่าย 1.2 มีการดำเนนิ การตรวจสอบเฝ้าระวังอาหารสด อาหารแปรรูปในร้านค้า รา้ นชำ
1). มีการดำเนินการตรวจสอบ เฝา้ ระวงั อาหารสด อาหารแปรรูป ด้วยชดุ ตรวจสอบ

2).ให้ความรูห้ รอื คำแนะนำกับผูป้ ระกอบการร้านค้า รา้ นชำ
3). มีการแกไ้ ขปัญหาอยา่ งน้อย 1 ประเด็นปัญหา เชน่ ตรวจสอบเชิงรกุ
4).มกี ารมสี ว่ นรว่ มของภาคีเครอื ข่าย เช่น อสม.ผปู้ ระกอบการ คร/ู นักเรียน อย.น้อย

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบา้ นกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

99

1.3 ร้านค้า/ร้านชำและบา้ นผุ้ปว่ ยโรคเร้ือรังไม่พบผลิตภัณฑ์สุขภาพผิดกฎหมาย
1). ไมพ่ บผลิตภณั ฑ์ผดิ กฎหมายทงั้ รา้ นคา้ รา้ นชำ
2). ไมพ่ บยากลุ่มเสี่ยงและไม่พบผลิตภณั ฑก์ ฏหมายท่ีบ้านผู้ปว่ ยโรคเรื้อรัง

1.4 ผูจ้ ำหน่ายในรา้ นคา้ /ร้านชำและผู้ป่วยโรคเรื้อมีองค์ความรู้ดา้ นผลิตภัณฑ์
สุขภาพครบ 3 ข้อเก่ยี วกับฉลากอาหาร ดู อย. ดวู ันผลิต วนั หมดอายุได้

1.5 มีจัดอบรมแก่กลมุ่ เป้าหมาย 4 กลมุ่ ได้แก่ นกั เรยี น ผู้ประกอบการ
ร้านค้า ผ้ปู ่วยโรคเรอ้ื รงั เครือขา่ ยเจ้าหน้าทีท่ ่ีปฏิบัติงานคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคระดบั อำเภอ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

100

1.6 เครอื ขา่ ยคุ้มครองผบู้ รโิ ภคในพ้ืนที่มสี ว่ นร่วมในการแก้ไขปญั หาดา้ น
การคมุ้ ครองผู้บรโิ ภคทส่ี อดคล้องกบั OTOP

1). มีแผนการดำเนินงานประจำปี
2) .สรุปผลงาน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

101

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

102

4.7. ระบบสนบั สนุนบรกิ าร
4.7.1 ระบบข้อมูลสารสนเทศด้านสุขภาพ

สว่ นท่ี 1 ระบบคณุ ภาพข้อมูล
1.1 การจัดการระบบบนั ทึกข้อมูล

I. โปรแกรมคอมพิวเตอร์ท่ีใช้ในกรบันทึกข้อมูลบริการของ รพ.สต. มีประสิทธิภาพ และ
ปรบั รงุ เป็นปัจจุบัน ดงั นี้

a. HOSxP PCU Version 3.64.7.20 &
b. HOSxPXE PCU Version 4.61.8.17

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

103

การจดั การระบบบนั ทึกขอ้ มูล
II. มีการบันทึกข้อมูลบริการทุกวันแบบ Real Time ตั้งแต่พบผู้มารับบริการ ซักประวัติ

ตรวจ จา่ ยยา ปริน้ สตกิ เกอร์ยา และการตรวจสอบคุณภาพข้อมลู ด้วยโปรแกรม iData และตรวจสอบข้อมูลใน
เมนู Report Cent โมดลู Nongchaisee_CHEK_ERROR และเมนู PCU งานรักษาพยาบาล

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

104

การบันทกึ ข้อมลู บริการทุกวันแบบ Real Time

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบา้ นกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี มั ย์

105

1.2 การตรวจสอบและการจัดส่งข้อมูล

I. มีการส่งขอ้ มลู 43 แฟ้ม สมำ่ เสมอทกุ วัน

การตรวจสอบและการจดั สง่ ข้อมูล

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบื้องน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

106

II. มกี ารตรวจสอบคุณภาพข้อมูลก่อนส่งขน้ึ HDC อย่างตอ่ เนอ่ื ง

โปรแกรม OP/PP2010

1.3 คณุ ภาพของข้อมลู

I. ตรวจสอบข้อมูล 43 แฟม้ ด้วยโปรแกรม OPPP2010 ทกุ เดอื นกอ่ นสง่ เขา้ HDC

ขอ้ มูลสำรอง 43 แฟ้ม

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี มั ย์

107

สว่ นที่ 2 ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศ

2.1 มีคอมพวิ เตอรเ์ พียงพอตอ่ การทำงานของเจา้ หนา้ ที่ทุกคนใน รพ.สต. และพร้อมใช้งาน
❖ Computer Notebook แบบที่ 2 Lenovo IdeaPad L340 Gaming i5 9300H

9th 2.4GHz Ram 8GB
❖ แทบ็ เล็ต SAMSUNG Galaxy Tab S7 FE ขนาด 185x248.8x6.3 มม. ROM 64GB

RAM 4GB
❖ กล้อง Logitech webcam C930c C930e 1920*1080 HD Garle Zeiss Lens

Webcam with 4Time Digital
❖ เคร่ืองสแกนลายน้ิวมือ Digital Persona URU 4500 Fingerprint Scanner
❖ Computer PC แบบท่ี 1 จำนวน 3 เครื่อง
❖ Computer Notebook แบบท่ี 1 จำนวน 2 เครือ่ ง
❖ Computer PC แบบ All in 1 จำนวน 4 เครื่อง (AIS บรจิ าค)
❖ Printer Sticker ยา GoDEX RT700x จำนวน 1 เครือ่ ง
❖ เครอ่ื งสแกนบัตรประชาชน Smart Card Reder จำนวน 4 เครือ่ ง
❖ เคร่ืองสแกนลายน้วิ มือ Digital Persona URU 4500 Fingerprint Scanner
❖ เคร่อื ง Printer Laser จำนวน 1 เครื่อง แบบ Injection จำนวน 2 เครื่อง
❖ Router TP-LINK TL-SG1016D 16-Port Gigabit Switch จำนวน 1 เคร่อื ง
❖ WiFi Router จำนวน 4 เครื่อง
❖ เคร่อื งมลั ติมีเดียโปรเจคเตอร์ XGA (1024 x 768) EPSON-EB 4650
❖ เครื่องมลั ติมีเดียโปรเจคเตอร์ ระดับ XGA ขนาด 3,500 ANSI Lumens

โทรทศั น์ แอล อี ดี TCL 1920 x 1080 พกิ เซล ขนาด 40 นวิ้ จำนวน 1 เคร่อื ง
2.2 มีคอมพิวเตอร์แม่ข่าย (Server) Computer PC แบบ Server Lenovo Think Server

(70UBS00G00) A0111169 Intel® Xeon® E3 v6 8GB DDR4 + LCD Lenovo Think Vistion มเี คร่อื ง
สำรองไฟ UPS CHUPHOTIC Moon-1 ระบบปฏบิ ตั ิการ Linux CentOS 7.5+MySQl 5.5

2.3 มีการสำรองฐานข้อมูล HOSxP PCU ทุกวันบนอุปกรณ์ และเก็บรักษาไว้ที่ปลอดภัย สามารถ
เรียกใช้ได้ ดงั นี้

I. สำรองข้อมูลผ่านเครื่องลูกข่ายทุกวันแบบมือ และ Synchroniz ข้อมูลเข้า Data
Center สำนักงานสาธารณสขุ จังหวัดบรุ รี ัมย์ โดยบันทึกโดยเจ้าหน้าทใ่ี นชว่ งเวลาประมาณ 08.30 น. บันทึกลง
ในแฟ้มรายวนั

II. สำรองข้อมูล Backup ไว้ที่ Harddisk 8ความจุ 1 TB ผ่านเครือข่าย Lan อีกช่องทาง
เป็นประจำทกุ สัปดาห์

2.4 มรี ะบบการดแู ลบำรงุ รกั ษาเครื่องคอมพิวเตอร์ และมแี ผนรองรบั เมื่อเครื่องมปี ญั หา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

108
I. มีแผนการดูแลรักษาและแก้ไขปัญหา โดยการทำ Flow Chart ที่สำคัญ ได้แก่ กรณี
ไฟดับ/ไฟฟ้ากระชาก/หม้อไฟระเบิด กรณีน้ำท่วม กรณีโดนเจาะระบบ หรือตรวจพบภัยคุกคาม กรณีเกิด
แผ่นดินไหว และกรณไี ฟไหม้
II. เครอื่ ง Server ใชร้ ะบบปฏิบตั กิ าร Linux CentOS 7.5+MySQl 5.5
III. มเี ครอ่ื งสำรองไฟ ขนาด 1,250 VA/750W Output 220V ac 1Phase 50Hz 5.68A
2.5 มีแผนการพัฒนาทกั ษาดา้ นการบริหารจดั การระบบข้อมูลและการใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศ และจัด
ประชุมเป็นประจำ
2.6 มีระบบการเขา้ ถงึ เครอื ข่ายของ รพ.สต. โดยกำหนดรหสั ผา่ น WiFi ของหน่วยงานทกุ ตวั

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

109

สว่ นท่ี 3 กลุม่ เป้าหมาย ปญั หาสขุ ภาพ ตามกล่มุ วยั และประเดน็ ปญั หาสำคัญของพื้นท่ี (OTOP)

3.1 ขอ้ มูลและการวเิ คราะหข์ ้อมูลสุขภาพท่ีเป็นปญั หาสำคญั ในพนื้ ทต่ี ามประชากร 5

กลมุ่ วัย

ตาราง 23 ข้อมูลกลุม่ เปา้ หมาย 5 กลุ่มวัย

ลำ ช่อื - สกุลหมอประจำครอบครัว หมู่ ปฐมวัย ผูส้ งู อายุ วัยเรยี น วยั รุ่น วัยทำงาน
ดับ

1 นายดำรงค์ สีระสงู เนิน 3 48 193 148 124 781

2 นางสุรนิ ทร์ สรี ะสูงเนิน 3 66 209 154 116 787

3 นางรตั นาภรณ์ จามชาติ 3 86 236 164 126 908

4 นางสาวกนกรัตน์ พรมมา 3 52 180 133 89 596

5 นางวรรณเพญ็ วศินไพบลู ย์วงศ์ 3 77 208 140 124 746

รวม 15 329 1,026 739 579 3,818

กลุ่มเดก็ ปฐมวัย (0-5 ปี)

❑ ระบบการเฝ้าระวังพฒั นาการและการช่วยเหลอื เด็ก 0-5 ปี ท่มี พี ัฒนาการลา่ ช้า
สถานการณแ์ ละสภาพปญั หา

กลุ่มเด็กแรกเกิดถึง 5 ปีพบว่าเด็กอายุ 0-5 ปีพัฒนาการสมวัยร้อยละ 72.5 ล่าช้า 27.5 (จากการ
สำรวจพฒั นาการเด็กอายุ 0-5 ปี ปี 2557, สำนักสง่ เสริมสุขภาพ) โดยการดำเนินงานตำบลหนองชัยศรี พบว่า
การตรวจพัฒนาการเด็กอายุ 0-5 ปี ได้รับการตรวจพัฒนาการทุกรายไม่ครอบคลุม สาเหตุส่วนใหญ่ เกิดจาก
การบริหารจัดการการบริการในคลินิกเด็กดีที่ไม่เอื้อต่อการบริการคุณภาพ มีจำนวนเด็กที่เข้ารับบริการคับค่ัง
บรกิ ารอย่างเรง่ รีบ มีเวลาจำกดั ในการให้บริการจำกัดเฉพาะช่วงเชา้ บุคลากรไมส่ ามารถประเมินพัฒนาการได้
อย่างละเอียดและถูกต้องตามเทคนิค จึงไม่สามารถ Early Detection เด็กได้ ดังนั้นเด็กพัฒนาการลา่ ชา้ จึงไม่
สามารถเข้าถึงบริการได้ครอบคลุม อกี ทงั้ ความรู้ ทักษะผใู้ หบ้ ริการในการสอน ฝึกทักษะพ่อแม่เพื่อให้มีความรู้
ส่งเสริมและกระตุ้นพัฒนาการน้อยมาก เด็กจึงไม่ได้กระตุ้นพัฒนาการและเป็นปัญหาเรื้อรังในการเรียนรู้
ต่อเน่ืองเมอื่ เด็กเขา้ สูว่ ัยเรียน จากการตรวจประเมนิ คดั กรองพฒั นาการเดก็ 0-5 ปี

กระบวนการพัฒนา/การดำเนินงาน
สำหรับการสง่ เสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย (0-5 ปี) ในด้านบุคลากรไดส้ ง่ เจา้ หนา้ ท่ีไปอบรมความรู้เร่ือง

การส่งเสริมการตรวจพัฒนาการเด็ก ณ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย์ มีการจัดหาอุปกรณ์การตรวจ
พฒั นาการใหค้ รบถ้วนมีคุณมากขึ้น ในสถานบรกิ ารโรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองน้อย มีการ
แปลงนโยบายสู่การปฏิบัติโดยมีการจัดบริการ WCC เพิ่มขึ้นจาก 1 วันเป็น 2 วัน ซึ่งมีการให้บริการทุกวันท่ี
10 และวันที่ 20 ของเดือน มีระบบการส่งเสริมพฒั นาการเด็กอายุ 0-5 ปีและการช่วยเหลือเด็กที่มีพัฒนาการ
ล่าช้า ตลอดจนมีการใช้เครื่องมือตัวใหม่ ได้แก่ DSPM เพื่อคัดกรองพัฒนาการเด็ก และ DAIM สำหรับแก้ไข
เดก็ ทีม่ ีพฒั นาการล่าชา้ มกี จิ กรรมโรงเรยี นพ่อแม่ การให้บริการใน WCC การสนบั สนุนยานำ้ เสริมธาตุเหล็กใน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

110

เด็กอายุ 6 เดอื นถึง 5 ปี การให้บริการฉดี วัคซนี และการดูแลสุขภาพช่องปากในเด็กปฐมวัย ท้ังน้ีโดยภาพรวม
การส่งเสริมพัฒนาการเด็กมีการปรับเปลี่ยนระบบบริการในทางที่ดีขึ้น เด็กเข้าถึงบริการเพิ่มขึ้น มีการจัดหา
อุปกรณ์การตรวจพัฒนาการให้ครบถ้วนมีคุณมากขึ้น ส่วนในเชิงรุกได้อบรมให้ความรู้กับ อสม. ในการตรวจ
ประเมินพัฒนาการเด็ก 0–5 ปี ในเบอ้ื งต้น สง่ เสริมการใช้นวัตกรรมกระด้งนาฬิกาเตือนความจำสายใยรักแห่ง
ครอบครัวและในรายที่สงสัยพัฒนาการล่าช้าจะส่งต่อเพื่อพบแพทย์และรับการรักษาหรือกระตุ้นพัฒนาการ
อย่างต่อเน่อื ง

ปญั หาอุปสรรคในการดำเนินงาน
1. มารดาหลังคลอดอยู่ในกลุ่มวัยทำงาน เพื่อหารายได้มาจุลเจือครอบครัว ผู้รับบริการส่วนหนึ่งเป็น

สิทธิ์ประกันสังคม บางบริษัทลางานได้ไม่ถึง 6 เดือน ทำให้เป็นข้อจำกัดในการเลี้ยงดูบุตรด้วยนมมารดาอย่าง
เดียวถึง 6 เดอื น

2. บุคลากรไม่เพียงพอสำหรับการให้บริการอย่างครอบคลุมและครบถ้วน ทำให้ผู้รับบริการต้องคอย
นานในบางคร้งั

3. ผู้ปกครองยังไม่เห็นความสำคัญของการส่งเสริมพัฒนาการเด็กเท่าที่ควรในบางราย เพราะผู้ดูแล
สว่ นใหญเ่ ปน็ ผ้สู ูงอายุ

ปัจจยั แห่งความสำเรจ็
มีการจัดหาวัสดุอุปกรณ์ในการตรวจพร้อมและการมีส่วนร่วมของชมรมตำบลนมแม่สายใยรักแห่ง

ครอบครัวท่มี สี ่วนรว่ มในการจัดทำแผนงานโครงการทำใหก้ ารดำเนินบรรลผุ ล
โอกาสพฒั นา
พัฒนาระบบบริการในระดับภาคีเครือข่ายทั้งในสถานบริการ ชุมชน ผู้ปกครองให้เข้มแข็ง มีส่วนร่วม

มากขึน้ ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการส่งเสริมพฒั นาการเด็ก 0-5 ปี อยา่ งต่อเนอื่ งและยง่ั ยนื
ภาพกิจกรรมดำเนนิ งานทง้ั เชงิ รกุ และเชิงรับการประเมนิ พัฒนาการเดก็ 0-5 ปี

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี มั ย์

111

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

112

กจิ กรรมดำเนนิ งานทัง้ เชงิ รุกและเชงิ รับการประเมินพฒั นาการเดก็ 0-5 ปี

กลุม่ เด็กวยั เรียน (6-14 ป)ี

❑ ภาวะโภชนาการในเด็กนกั เรยี นและการเสียชีวิตจากการจมน้ำของเด็กอายุตำ่ กว่า 15 ปี
สถานการณ์และสภาพปญั หา

ตามที่จังหวัดบุรีรัมย์ ได้พัฒนาโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพตามนโยบายของกรมอนามัย มาตั้งแต่ปี
การศึกษา 2541 เพื่อให้นักเรียนมีสุขภาพดี และพัฒนาโรงเรียน ตาม 10 องค์ประกอบของโรงเรียนส่งเสริม
สุขภาพ จากการตรวจสขุ ภาพนักเรยี นและการใช้สมุดบนั ทึกการตรวจสุขภาพนักเรียนด้วยตนเอง ยังพบปัญหา
ขาดการทดสอบสมรรถภาพของนักเรียน ขาดความตระหนัก ความใส่ใจของครูในการตรวจสุขภาพนักเรียน
การใชส้ มุดตรวจสุขภาพนักเรยี นดว้ ยตนเองในปีท่ผี า่ นๆมา ซงึ่ เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดให้
ร้อยละของเด็กนักเรียนที่มีภาวะอ้วน (ไม่เกิน 10) สาเหตุของเด็กอ้วนเกิดจากการรับประทานอาหารมากเกนิ
ความตอ้ งการและขาดการออกกำลังกายภาวะโภชนาการเกนิ ยังเป็นสาเหตุสำคัญต่อโรคเรื้อรังอ่ืนๆ นอกจากน้ี
เด็กอ้วนยงั มีโอกาสเปน็ ผู้ใหญ่อว้ นในอนาคต จากข้อมลู เวชระเบียนโรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลหนองชัย
ศรี นักเรียนอนุบาลและประถมศึกษาและมธั ยมศึกษาตอนตน้ พ.ศ.2556-พ.ศ.2557 พบเด็กมภี าวะโภชนาการ
เกินสูงเพิ่มขึ้นอยา่ งต่อเน่ืองคือร้อยละ4.83, 4.62 ตามลำดับ ดังนั้นจึงจำเปน็ อย่างยิ่งที่ตอ้ งให้ความสำคัญและ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

113

หามาตรการปอ้ งกันภาวะโภชนาการเกิน ในส่วนปญั หาการเสยี ชวี ติ จากการจมน้ำของเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี ใน
พ้ืนทยี่ งั ไมเ่ คยมีแต่ต้องมกี ารเฝา้ ระวัง

กระบวนการพัฒนา/การดำเนินงาน
ครูผู้รับผิดชอบงานอนามัยโรงเรียนจัดทำแผนงานโครงการเพื่อเสนอต่อคณะกรรมการกองทุนตำบล

ประชุมแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานองค์กรโรงเรียนไร้พุงต้นแบบ ประกาศนโยบายองค์กรโรงเรียนไร้พุง
ต้นแบบ(จัดการควบคุมน้ำหนัก) จัดอบรมให้ความรู้และวิธีการที่ถูกต้องในการใส่ใจสุขภาพ ปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมสุขภาพด้วย 3 อ.2ส. อย่างถูกต้องให้กับนักเรียนอ้วนแกนนำนักเรียนและครูในโรงเรียนโดย
เจ้าหน้าที่สาธารณสุข ประกวด นักเรียนครูต้นแบบในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ประชาสัมพันธ์การ
ดำเนินงานโรงเรียนต้นแบบไร้พุง ติดตามประเมินผลและดำเนินงานอย่างเนื่องทุกปี ในส่วนการเฝ้าระวังการ
เสียชีวิตจากการจมน้ำของเด็กอายุต่ำกว่า 15 องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชัยศรี โรงพยาบาลส่งเสริม
สุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องน้อย และภาคีเครือข่าย ได้สมัครเป็นผู้ก่อการดีการดำเนินงานป้องกันเด็กจมน้ำ
โดยมีนายกองคก์ ารบริหารสว่ นตำบลหนองชยั ศรีเป็นหัวหน้าทีม ซึ่งในเบื้องต้นได้ไดม้ ีการประชมุ ใหค้ วามร้กู บั
ภาคีเครือข่ายในการเฝ้าระวังเด็กจมน้ำ สำรวจแหล่งน้ำที่เสี่ยงต่อเด็กจมน้ำ และติดป้ายประชาสัมพันธ์แหล่ง
เสี่ยง ในส่วนกลุ่มนักเรียนเป้าหมายได้อบรมเชิงปฏิบัติการให้ความรู้ ตะโกน โยน ยื่นและการลอยตัวในสระ
จำลองและการชว่ ยเหลอื การฟ้นื คนื (CPR) จากหนุ่ จำลอง

อปุ สรรคในการดำเนนิ งาน
1.เด็กมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ยากและอยู่ในช่วงการเจริญเติบโต ผู้ปกครองต้องมีส่วนร่วมใน

การดแู ลให้คำแนะนำ การดำเนินงานถึงจะสามารถขับเคลอื่ นไปได้
2.การแก้ไขปัญหาการเสียชีวิตจากการจมน้ำของเด็กต้องมีการสอนการว่ายน้ำเพื่อเอาชีวิตรอดซึ่ง

อำเภอหนองหงสย์ งั ขาดสระว่ายนำ้ เพ่ือฝึกการลอยตวั
ปัจจัยแห่งความสำเรจ็
1. ผบู้ รหิ ารโรงเรียนให้ความสำคัญในการดูแลสขุ ภาพเด็ก
2. ภาคีเครอื ขา่ ยตา่ งๆรวมถงึ คณะกรรมการกองทนุ ให้ความสำคัญในการพิจารณาอนุมตั งิ บในการ

จัดทำโครงการ
โอกาสพัฒนา
1. จัดทำแนวปฏิบัตกิ ารดแู ลเดก็ อว้ นเปน็ มาตรฐานเดยี วกนั ท้งั อำเภอ และการนำเดก็ อ้วนมาเข้าคลินิก

DPAC เพือ่ ปรับเปลย่ี นพฤตกิ รรมการตามหลัก 3อ
2. ภาคีเครือข่ายในระดับตำบลระดมทุนในการจัดซือ้ อุปกรณ์ในการแก้ไขปัญหาการเสียชีวิตจากการ

จมน้ำของเด็กเช่น สระว่ายน้ำของจริงไว้ที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อเป็นจุดศูนย์กลางในการฝึก
ปฏบิ ตั กิ ารลอยตัว

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบอ้ื งนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

114

ภาพกิจกรรมดำเนินงาน
ภาวะโภชนาการในเด็กนกั เรียนและการเสยี ชวี ิตจากการจมน้ำของเดก็ อายุต่ำกว่า 15 ปี

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบื้องน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

115

กิจกรรมการดำเนินงานป้องกันเดก็ จมนำ้

กลุ่มวัยรนุ่ (15-20 ป)ี

❑ การป้องกันการตั้งครรภไ์ มพ่ ร้อมในวัยรุ่นและการตง้ั ครรภ์ซ้ำ
สถานการณแ์ ละสภาพปญั หา

ปัญหาแม่วัยรุ่นตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ นับเป็นปัญหาที่สำคัญในสังคมปัจจุบันที่ต้องได้รับการแก้ไข
จากข้อมลู ท่ีผ่านมาของรายงานจากยูนเิ ชฟ (UNICEF) เมื่อปี พ.ศ.2552 พบว่า แมว่ ัยรุ่นอายตุ ่ำกวา่ 20 ปี ของ
ไทย มีจำนวนสูงถึง 150,000 คน ซึ่งเป็นอันดับ 1 ในเอเชีย และจากผลการสำรวจก็พบว่า เยาวชนมีความรู้
เรื่อง เพศศกึ ษา การคุมกำเนิด การป้องกนั โรคติดตอ่ ทางเพศสัมพันธ์ในระดับที่ตำ่ มาก ซึ่งยงั มีการรบั รเู้ รือ่ งเพศ
ไม่ถูกต้อง เช่นการนับระยะปลอดภัยหน้า 7 หลัง 7 เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ เป็นต้น สำหรับอัตราการคลอด
บุตรของแม่วัยรุ่น อายุต่ำกว่า 20 ปี วันละ 336 ราย เฉลี่ยปีละ 122,640 โดยพบว่ามีแม่วัยรุ่นอายุน้อยลง
เรื่อยๆ และจากข้อมูลการตั้งครรภ์ของหญิงตั้งครรภ์ทั้งหมดในเขตพื้นที่ตำบลหนองชัยศรี 3 ปีย้อนหลัง
(ปีงบประมาณ 2555 – 2557) พบว่าเป็นหญิงตั้งครรภ์ในวัยรุ่นถึงร้อยละ 17.20, 21.20 และ 14.28
ตามลำดบั

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

116

กระบวนการพัฒนา/การดำเนินงาน
๑. ชมรมตำบลนมแม่สายใยรักแห่งครอบครัวจัดทำแผนงานโครงการเพื่อเสนอต่อคณะกรรมการ

กองทุนสขุ ภาพตำบล
๒. จัดทำคำสั่งแต่งตง้ั คณะกรรมการดำเนนิ การ
๓. ประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้แก่ คณะกรรมการชมรมตำบลนมแม่สายใยรักแห่งครอบครัว

โรงพยาบาลหนองหงส์ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอหนองหงส์ สถานีตำรวจภูธรอำเภอหนองหงส์ จัดประชุม
คณะกรรมการดำเนินการในการจดั กจิ กรรมโครงการ

๔. กลวธิ ใี นการดำเนินกิจกรรม มีดงั นี้
4.1 กิจกรรมละลายพฤติกรรม เพื่อสร้างความคุ้นเคยให้แก่ผู้เข้าร่วมกิจกรรมพร้อมทั้งทำให้

เกิดการแลกเปลย่ี นความคิดเหน็ และรู้จักกันมากยิง่ ขึ้น
4.2 กิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้สถานการณ์โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และการตั้งครรภ์ไม่

พร้อม
4.3 กิจกรรมแลกเปลย่ี นเรยี นรเู้ รื่องบทบาททางเพศทแ่ี ตกต่างกันระหวา่ งหญงิ และชาย
4.4 กิจกรรมแลกเปลยี่ นเรยี นรู้สถานการณ์ทางส่ือทเี่ กี่ยวข้องกบั เพศ
4.5 กจิ กรรมแลกเปลี่ยนเรียนร้เู ร่ืองการป้องกันตนเองจากพฤตกิ รรมเส่ียงทางเพศ
4.6 ทกั ษะและภูมคิ มุ้ กันในการจดั การกับสถานการณท์ ่ีเกีย่ วข้องกบั เรื่องเพศ
4.7 การเสริมสร้างความภาคภูมิใจในตนเองของวยั รุ่น และมที กั ษะในการปฏิเสธต่อพฤติกรรมท่ี

เส่ียงต่อการดำรงชีวติ
๕. ตดิ ตามการจัดตง้ั คลนิ กิ เพือ่ นใจวัยรุ่นในโรงเรียนและขยายเครือขา่ ยในชมุ ชน
๖. องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชัยศรีร่วมกับ รพ.สต.หนองชัยศรีร่วมกันในการจัดทำข้อตกลงกบั

ร้านค้า ติดป้ายประกาศในการไม่จำหน่ายบุหรี่ สุราให้กับเด็กอายุต่ำกว่า 20 ปี นักเรียนร่วมรณรงค์ ส่วนใน
ชุมชนมกี ารจัดทำมาตรการทางสังคมหา้ มมสี ุราในงานฌาปณกิจ งานบุญ งานบวช

อุปสรรคในการดำเนินงาน
เด็กที่มีปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อมส่วนใหญ่ เป็นเด็กที่อาศัยอยู่กับผู้สูงอายุ ครอบครัวขาดความ

อบอุ่น ขาดการชี้แนะในสิ่งที่ถูกต้องไม่สามารถที่จะควบคุมได้ และการเลือกใช้สื่อทางสังคมออนไลน์ที่ผิดจึง
ส่งผลกระทบตามมา

ปจั จยั แหง่ ความสำเรจ็
1. มีการจัดทำแผนงานโครงการแบบบูรณาการร่วมกันหลายภาคส่วนและมีการดำเนินงานอย่างเป็น

รปู ธรรมอย่างต่อเน่ือง
2. ร้านคา้ ให้ความร่วมมอื ในการไมจ่ ำหน่ายบหุ ร่ี สุราให้กบั เดก็ อายุต่ำกวา่ 20 ปี
3. ชมุ ชนให้ความร่วมมอื ในการปฏิบตั ติ ามมาตรการทางสงั คม
4. มีชอ่ งทางในการสือ่ สารสำหรบั วัยรนุ่ ในการใหค้ ำปรกึ ษา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

117
โอกาสพฒั นา

การพัฒนาเครือข่ายการดูแลเด็กและเยาวชนโดยเครือข่ายผู้ปกครองและ กม.น้อย กรรมการหมู่บ้าน
ในการชว่ ยดูแลสอดสอ่ งแนะนำในสิง่ ทถ่ี ูกต้องในการใช้ส่ือรว่ มกบั ครอบครวั ในชมุ ชน
ภาพกจิ กรรมดำเนนิ งาน การปอ้ งกนั การตง้ั ครรภ์ไม่พร้อมในวัยรนุ่ การตัง้ ครรภ์ซำ้ บุหร่ี สุรา

กจิ กรรมดำเนนิ งานการต้ังครรภ์ไม่พร้อมในวัยรนุ่ การตั้งครรภซ์ ้ำ บหุ ร่ี สุรา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

118

กลมุ่ วัยทำงาน (21-59 ป)ี

 การป้องกันและควบคมุ โรคติดเชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)
สถานการณ์และสภาพปัญหา
สถานการณ์โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) อำเภอหนองหงส์ ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม

2565 – 22 กรกฎาคม 2565 พบว่า มผี ูต้ ิดเชอื้ ทมี่ ีผล RT-PCR สะสม 1,302 ราย โดยพบในตำบลไทยสามัคคี
296 ราย, ตำบลหว้ ยหิน 279 ราย, ตำบลสระแกว้ 203 ราย, ตำบลหนองชัยศรี 171 ราย, ตำบลเสาเดียว 132
ราย, ตำบลเมอื งฝา้ ย 115 ราย และตำบลสระทอง 106 ราย ตามลำดบั เสียชีวิต 9 ราย รักษาหาย 1,291 ราย
อยรู่ ะหวา่ งรกั ษา 2 ราย ผ้ปู ว่ ยท่ีมีผล ATK ผลบวก 2,913 ราย จำแนกเป็น ผู้ป่วยนอก (OPD) 2,902 ราย และ
ผู้ป่วยใน (Admit) 11 ราย รวมผู้ป่วยรวมทั้งหมด 4,215 ราย (กลุ่มงานควบคุมโรคและสิ่งแวดล้อม
โรงพยาบาลหนองหงส์)

ท่ีมา : https://datastudio.google.com/u/0/reporting/baf6ba7b-610f-4e6f-94dc-4d56c666eb2e/page/p_0in1rznylc
ข้อมลู จำนวนผู้ป่วยโควดิ 19 อำเภอหนองหงส์ ปี 2565

จังหวัดบุรรี มั ย์ มีคำสั่งเรือ่ งการขออนุญาตจัดกจิ กรรมหรอื พิธีการทางสังคมตามประเพณีนยิ ม โดยให้
งดการจัดกิจกรรมท่มี ีการรวมกลมุ่ ของบุคคลรวมกันมากกว่าห้าสบิ คน เวน้ แต่การจัดกจิ จกรรมทีม่ กี ารรวมกลุ่ม
ของบุคคลที่มีจำนวนไม่เกินห้าสิบคน ทำหนังสือแจ้งแผนการจัดกิจกรรม ย่ืนต่อนายอำเภอในท้องที่ และ
ปฏิบัตติ ามมาตรการป้องกนั ควบคุมโรคอย่างเคร่งครดั จากระบบเดิมท่ีผู้ขอจัดกจิ กรรมต้องมาเขียนแบบคำขอ
ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) คำแนะนำมาตรการจากเจ้าหน้าที่สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ
และเสนอขออนุญาตจากนายอำเภอ เดินทางมาติดต่อราชการด้วยตนเอง ซึ่งทำให้เสียเวลามาก รพ.สต.บ้าน
กระเบื้องน้อย จึงพัฒนาระบบ e-Signature เพื่อลดระยะเวลารอคอย และอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน
ตามแนวทางการบริหารจัดการบ้านเมืองที่ดี โดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ มาช่วยจัดการด้วย App.
Google

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

119

กระบวนการพัฒนา/การดำเนนิ งาน
1. วิเคราะห์และกำหนเความต้องการ (need assessment) วิเคราะห์ขอ้ มูลการขออนุญาตจัดงาน ปี

2563 จำนวน 117 ราย ด้านจำนวนเอกสาร ขั้นตอนการขออนุญาต การยื่นคำขอ และรับใบอนุญาต
ระยะเวลาที่ใช้ คา่ ใชจ้ ่ายในการเดนิ ทางและอาหาร และความพึงพอใจ ระหว่างเดือนมิถนุ ายน-ตลุ าคม 2563

2. ออกแบบและพัฒนาระบบ e-Signature (design and development) เพื่อลดขั้นตอนบริการ
เน้นบริการใกลบ้ า้ น หรือใช้บรกิ ารได้ทกุ ท่ี ไม่ต้องเดนิ ทางเขา้ อำเภอ โดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ มาชว่ ย
อำนวยความสะดวก และลดระยะเวลารอคอย โดยพัฒนาระบบ ดังนี้ 1) การบันทึกข้อมูลใน Google Form
2.) จัดเก็บข้อมูลด้วย Google Sheet 3.) พิมพ์แบบคำขอ และหนังสือราชการ ด้วย Google Data Studio
4.) แชร์การใช้งานร่วมกันผ่าน web site 5.) เสนอเอกสารแบบ PDF file ผ่าน Group Line และ 5.) ลงนาม
ด้วยระบบ e-Signature โดยมีการบูรณาการข้อมูลร่วมกันระหว่างกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย และ
หนว่ ยบรกิ าร กระทรวงสาธารณสขุ ระหวา่ งเดอื นตุลาคม-ธนั วาคม 2563

3. ทดลองใชแ้ ละขยายผล (try out and implementation) แบง่ การพัฒนาเป็น 2 ระยะ คอื
3.1) ระยะทดลองใช้ ที่ตำบลหนองชัยศรี เพื่อประเมินความสะดวก การเข้าถึงง่าย ลด

ขั้นตอนการเดินทาง ในการขอรับใบอนุญาต และความพึงพอใจ มีการปรับปรุงเป็นระยะๆ ระหว่างเดือน
มกราคม - กันยายน 2564

3.2) ขยายผลใช้ทั้งอำเภอหนองหงส์ ทำการประเมินความสะดวก ใช้งานง่าย และความพึง
พอใจ ระหวา่ งเดอื นตุลาคม 2564-พฤษภาคม 2565

4. ขยายผลและประเมินผลการพัฒนา (evaluation) โดยขยายผลการใช้ระบบทั้งอำเภอหนอง
หงส์เป็นปีที่ 2 และประเมินผลการพัฒนา โดยเก็บรวบรวมข้อมูล ถอดบทเรียนและแลกเปลี่ยนเรียนรู้การ
พัฒนาระบบ ร่วมกันระหว่าง ผู้แทนผู้ขออนุญาต เจ้าหน้าที่ปกครอง บุคลากรสาธารณสุข และคณะผู้วิจัย
สรุปผลการพัฒนาระบบ เปรียบเทียบก่อนและหลังการพัฒนา ด้านการลดระยะเวลารอคอย ด้านความพึง
พอใจของผู้ขอใบอนญุ าต บคุ ลากรสาธารณสุข และเจา้ หน้าทีป่ กครองผูอ้ อกใบอนญุ าต

รูปแบบที่พัฒนาขึ้นและได้ผ่านการทดลองใช้จริงแล้ว 2 ปี ประกอบด้วยหลักการ/หลักวิชาการ มี
โครงสร้างที่ชัดเจน มีเอกสารของระบบงานชดั เจนถงึ วิธปี ฏิบตั ิ มคี ู่มอื และคำแนะนำการใชง้ าน ทีใ่ ชป้ ระชาชน
เป็นศูนย์กลางตามแนวทางการบริหารจัดการบ้านเมืองที่ดี ทำให้เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบ บุคลากรสาธารณสุข
และเจ้าหนา้ ที่ปกครองใช้เวลาในการทำงานลดลง เนื่องจากการบันทึกในระบบออนไลน์ สามารถพิมพ์แบบคำ
ขอ และหนังสือนำส่งผู้เกี่ยวข้องได้ทันที สอดคล้องกับ อร่าม สกุลแก้ว(2) กล่าวว่าบุคคลคือปัจจัยหลักของ
ความสำเร็จที่สำคัญในการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ค่าใช้จ่ายไปติดต่อ
ราชการลดลง เน่อื งจากไม่ต้องเดินทางเข้าอำเภอ เวลาในการอนุญาตจากนายอำเภอลดลง เนื่องจากการเสนอ
แบบคำขอแบบออนไลน์ด้วยไฟล์อิเล็กทรอนิกส์ ลงนามด้วย e-Signature ความพึงพอใจของประชาชนเพ่ิมขึ้น
อยา่ งมนี ยั สำคัญ เนื่องจากการดำเนินการใหบ้ ริการของเจ้าหน้าทรี่ วดเรว็ ขน้ึ ไมต่ อ้ งเดนิ ทางไปสถานที่เส่ียงต่อ
การระบาดโรคโควิด-19 จงึ เสนอให้มีการพัฒนาและขยายผลสู่การขออนุญาติกรณีอน่ื ๆ เพือ่ ใช้กับประชาชนท่ี
อย่หู ่างไกล ทรุ กนั ดาร ใหเ้ ขา้ ถงึ บรกิ ารท่สี ะดวก รวดเร็วข้ึน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

120
 การปอ้ งกนั อบุ ตั เิ หตทุ างถนน (RTI : road traffic injury team)

สถานการณ์และสภาพปัญหา
จากสถานการณ์การบาดเจบ็ ทางถนนตำบลหนองชยั ศรี พบว่า ในปี 2562 มีคา่ เฉลีย่ 5 ปยี อ้ นหลัง

ในเดือนมกราคม 2562 สูงกว่าค่าเฉลี่ย จำนวน 19 ครั้ง อุบัติเหตุส่วนใหญ่เกิดกับรถจักรยานยนต์มากที่สุด
รองลงมาคือ รถยนต์/รถบรรทุก อายุระหว่าง 0-15 ปี มากที่สุด รองลงมาช่วงอายุ 16-30 ปีสาเหตุส่วนใหญ่
เกดิ จากดมื่ สรุ า มากที่สุด รองลงมาไมใ่ ส่หมวกนิรภัย

การดำเนนิ งานการป้องกันอบุ ัติเหตทุ างถนน
ได้มีการดำเนินงานโดยการมีส่วนร่วมจากภาคีเครือข่าย โดยมีการอบรมให้ความรู้กับอาสาสมัคร
สาธารณสุขในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นจากผู้ประสบภัยจากท้องถนน การรณรงค์สวมหมวกกันน๊อก การ
จัดตงั้ ศนู ยส์ รา่ งเมา และการอยเู่ วรยามทปี่ อ้ มจุดตรวจในชว่ งเทศกาลต่าง ๆ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

121

กิจกรรมดำเนนิ งานการป้องกันการบาดเจบ็ ทางถนนตำบลหนองชัยศรี

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบ้ืองน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

122

กลุ่มวยั ผ้สู งู อายุ (60 ปีข้ึนไป)

❑ ผ้สู งู อายมุ ีพฤตกิ รรมสุขภาพผสู้ ูงอายทุ พี่ ึงประสงค์
สถานการณแ์ ละสภาพปัญหา
ปัจจุบันประเทศไทยมีประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นจนเป็นสังคมผู้สูงอายุ (aged society) คือ การมี

ประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป ร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ ซึ่งในปี พ.ศ. 2558 มีจำนวนผู้สูงอายุ
10,351,000 คน ต่อประชากรทงั้ หมด 65,104,000 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 15.89(1) จากการเปลี่ยนแปลงทัง้ ด้าน
เศรษฐกิจ และสังคม จากครอบครัวขยายเป็นครอบครัวเดี่ยวมากขึ้น ซึ่งผู้สูงอายุต้องเผชิญกับธรรมชาติการ
เปลย่ี นแปลงในทางท่ีเส่ือมลงทัง้ ทางด้านร่างกายจติ ใจ พบวา่ ผู้สงู อายุมสี ถติ กิ ารเกิดโรคมากกว่าวยั อน่ื ๆ ถึง 4
เทา่ อายุเกิน 65 ปี 4 ใน 5 คน จะมโี รคประจำตัวอย่างนอ้ ย 1 โรค รอ้ ยละ 69.3(2) สง่ ผลให้ผู้สูงอายุมีภาวะ
พงึ่ พิงมากขนึ้ จากการมีขอ้ จำกดั ในการปฏิบตั กิ จิ วัตรประจำวันด้วยตนเอง(3)

การดแู ลผูส้ งู อายตุ ิดบา้ นติดเตียงกำลังเปน็ ปัญหาทา้ ทายสงั คมไทยมากขึน้ ทุกที ตามจำนวนผสู้ ูงอายุที่
อยู่ในภาวะพึ่งพงิ คือไมส่ ามารถชว่ ยเหลือตวั เองได้ ซงึ่ ตามตวั เลขของมลู นธิ ิสถาบันวจิ ยั และพฒั นาผู้สูงอายุไทย
ระบวุ า่ ในปี 2559 ประเทศไทยมปี ระชากรกลมุ่ นปี้ ระมาณ 4 แสนคน และจะเพมิ่ เปน็ 1.3 ลา้ นคนในอีก 20 ปี
การเตรียมสร้างระบบเพื่อดูแลสุขภาพของคนกลุ่มนี้จึงเป็นสิ่งจำเป็น ปี 2559 สปสช. จึงได้จัดตั้งกองทุนใหม่
เพื่อให้บริการการดูแลสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุทีอ่ ยู่ในภาวะพึ่งพิง โดยมี CG เป็นกำลังสำคัญ งานหลักคือการ
ลงเย่ยี มบ้านชว่ ยเหลือดูแลผสู้ ูงอายุติดบ้านติดเตียง หรือท่บี างครั้งเรยี กกันว่าผู้สงู อายุท่มี ีภาวะพงึ่ พงิ ดูแลด้าน
กิจวัตรประจำวัน อาบน้ำ แต่งตัว ป้อนข้าว ป้อนยา คัดกรอง ประเมินปัญหาสุขภาพและให้บริการด้านสภุ าพ
เบื้องต้น โดยให้บริการตามแผนการดูแลรายบุคคล (Care plan) ซึ่งจะมีบุคลากรด้านสุขภาพที่รับหน้าที่
ผูจ้ ดั การเคส (CM) เป็นผู้ทำไวใ้ ห้

กระบวนการพัฒนา/การดำเนินงาน
จากการดำเนินงานจัดการสุขภาพตนเองแบบบูรณาการมาอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 4 ปี ทีมงาน
CM และ CG ทำการประยุกต์ใช้นวตั กรรม “ชุดกระเป๋าสาธติ พิชิตปวดเมื่อยดว้ ยภูมิปัญญาท้องถิ่น” ด้วยการ
นำนวัตกรรมเดิมที่มีอยู่ มารวมกันอยู่ในชุดกระเป๋าสาธิต เพื่อที่จะให้เกิดความสะดวกและง่ายต่อการนำไปใช้
สาธิตให้กับคนในชุมชน ซึ่งในชุดสาธิต รวม 12 ชิ้น ประกอบด้วย 1) วงล้อลานกะลา 2) รอกแบบเดี๋ยว/คู่ 3)
ไมน้ วดเส้น 4) ค้อนนวดเส้น 5) ไมน้ วดฝา่ มอื 6) ไม้นวดกดจุด 7) ไมร้ ีดเสน้ 8) ยางยืด 9) ดัมเบลขวดทราย 10)
ไม้นวดหนวดปลาหมึก 11) ผ้าสมุนไพพันเข่า และ 12) ลูกประคบสมุนไพร บรรจุอยู่ในกระเป๋าที่ทำจากวงลอ้
รถจักรยานยนต์ และได้นำชุดสาธิตออกมาใช้ในชุมชน เช่น ใช้กับผู้ป่วยโรคเรื้อรัง กลุ่มผู้สูงอายุติดสังคม ติด
บ้าน และติดเตียง มีการขยายผลและประยุกต์ใช้นวัตกรรม เช่น ลานกะลามีทั้งแบบฝังดิน และแบบมีราวจับ
รอกกะลา แบบเดียว แบบคู่ รอกแบบชัก ใช้ในผู้สูงอายุติดบ้าน/ติดเตียง เพื่อส่งเสริมสุขภาพ บำบัด ฟื้นฟู
สุขภาพผู้สงู อายุ สามารถปฏิบตั ิกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเอง นำนวัตกรรมมาใช้อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ ปี 2561
จนถึงปัจจุบัน นวัตกรรมชุดสาธติ “พิชิตปวดเมื่อยและฟื้นฟูสุขภาพด้วยปัญญาทอ้ งถิ่น” เรียกว่า All in One
(Innovation 12 in 1) โดยโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องน้อย ได้เสนอโครงการเพื่อ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

123
จัดบริการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ปี 2562 เพื่อขอรับงบประมาณจาก
กองทนุ หลักประกันสุขภาพ อบต.หนองชัยศรี ในการทำนวตั กรรมชดุ สาธติ รวมเป็นเงนิ 12,000 บาท(4) จดั ทำ
20 ชุด ๆ ละ 600 บาท โดยใส่นวตั กรรมทงั้ 12 ชิน้ เข้าไปในกระเป๋าซึ่งทำจากยางรถจักรยานยนต์ ท่ไี มใ่ ชแ้ ล้ว

การเผยแพร่และนำไปขยายผล
นวัตกรรมชุดนไี้ ดน้ ำไปเสนอแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ทง้ั ในระดับจงั หวัด เขต สง่ ผลให้ได้รับรางวลั ดังน้ี

➢ รางวัลชนะเลิศนวัตกรรมสิ่งประดิษฐ์ประเภท Poster presentation ในการประชุมวิชาการเขตนคร
ชัยบรุ ินทร์ ปี 2562 ทจ่ี ัดขึ้นท่จี ังหวดั บุรรี ัมย์

➢ รองชนะเลิศอันดับที่ 1 ระดับประเทศ จากการประกวดผลงานนวัตกรรมทางวิชาการ เพื่อรองรับ
สังคมสงู วัย ปี 2565

โอกาสพัฒนา
เนื่องจากเป็นนวัตกรรมทีส่ ามารถนำมาส่งเสรมิ สุขภาพและฟื้นฟูสุขภาพในผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดบ้านติด

เตยี ง แตเ่ ป็นนวตั กรรมทส่ี ามรถเลือกใช้ได้ตามสภาพปัญหาหรืออวยั วะที่มปี ัญหา และสามารถนำไปใช้กับกลุ่ม
วัยทำงานที่มีปัญหาสุขภาพด้านโครงร่างและกล้ามเนื้อ ดังน้ันควรมีการสนับสนุนงบประมาณในการจัดทำ
นวัตกรรม และส่งเสริมประชาสัมพันธ์การใช้อย่างจริงจังเพื่อลดการใช้ยาแก้ปวดในกลุ่มวัยทำงาน ประชาชน
สามารถดูแลตนเองได้แบบยงั่ ยืน
ภาพกจิ กรรมการดำเนนิ งานผู้สูงอายุ

กิจกรรมการดำเนินงานผู้สูงอายุ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

124
3.2 ข้อมูลและการวิเคราะห์ขอ้ มูลปญั หาสำคญั ของพนื้ ท่ี (OTOP)

ในปี 2563-2565 มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) รพ.สต.
บา้ นกระเบอ้ื งน้อย ได้ดำเนนิ การตามบทบาทหนา้ ทีข่ องหน่วยงานสาธารณสุข โดยไดป้ รับตามสถานการณ์ตาม
มาตรการของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข และตามประกาศ คำสั่งของคณะกรรมการควบคุม
โรคติดต่อจงั หวัดบุรรี มั ย์ โดยวิเคราะห์ข้อมูลตามประเด็น ยกเป็น OTOP จำนวน 3 เร่ือง ดังนี้

1. โรคโควดิ 19
2. การดูแลผสู้ งู อายใุ นระยะพกั พิง
3. การป้องกนั อุบัติเหตุทางถนน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี ัมย์

125

4.7.2 การป้องกนั และควบคมุ การตดิ เช้อื (IC)

1) การออกแบบระบบและการจดั การทรพั ยากร
- มีพี่เลี้ยงระดับอำเภอและพยาบาลผู้รับผิดชอบงานป้องกันและควบคุมโรคติดเช้ือ

ในโรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบล
- มีคูม่ อื การปฏบิ ตั ิงานด้านการป้องกันและควบคุมการติดเชอ้ื

2) การดำเนินงาน
2.1 ระบบการเฝา้ ระวงั /การปรับเปล่ียนพฤตกิ รรมสขุ ภาพของเจ้าหนา้ ที่

2.2 การตรวจสุขภาพบุคลากรประจำปี

2.3 การสร้างเสริมภูมคิ มุ้ กนั โรค
- บุคลากรได้รับการสร้างเสริมภูมิค้มุ กนั โรคท่จี ำเป็นตามนโยบายของ

กระทรวงร้อยละ 81 ขึ้นไปและบคุ ลากรกลุ่มเสย่ี งได้รบั การใหว้ คั ซนี ตามความเหมาะสม
- บคุ ลากรรับวคั ซีนป้องกนั โรคโควดิ 19/บุคลากรรับวัคซนี ปอ้ งกนั โรค

ไข้หวดั ใหญ่/บุคลากรรบั วัคซีนปอ้ งกันโรคหัด หดั เยอรมัน คางทมู ครบ 100%

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบอ้ื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

126

2.4 มีแนวทางการปฏิบตั ิเมือ่ เกดิ อุบัติเหตุหรือสัมผัสเลือดหรอื สารคัดหล่งั
2.5 การทำความสะอาดมอื
2.6 การใช้อุปกรณป์ อ้ งกนั ส่วนบคุ คล
2.7 การจดั แบง่ พน้ื ที่ใน รพ.สต.
2.8 มีเครื่องมือแพทย์และอุปกรณท์ ี่ปราศจากเชื้อตามมาตรฐาน
3) การจดั การมูลฝอยทกุ ชนดิ อย่างถูกสขุ ลักษณะ
4) การจัดการมูลฝอยติดเชื้อ มีการประเมินมาตรฐานการจัดการมูลฝอยติดเชื้อตาม
กฎกระทรวงว่าดว้ ยการกำจัดมลู ฝอยติดเช้ือ พ.ศ. 2545 ใน 6 หวั ข้อ คอื
- บุคลากร
- การคดั แยกมูลฝอยตดิ เชอ้ื
- การเก็บรวบรวมมูลฝอยติดเช้ือ
- การเคล่ือนย้ายมลู ฝอยตดิ เชอื้
- บริเวณที่พกั ภาชนะบรรจุมลู ฝอยติดเชื้อ
- การกำจดั มูลฝอยตดิ เชือ้

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี ัมย์

127

4.7.3 ระบบคุณภาพและมาตรฐานทางห้องปฏิบัตกิ ารดา้ นการแพทย์และสาธารณสขุ (LAB)

1.บุคลากร
1.1 มคี ำส่งั มอบหมายงาน ผ้รู บั ผดิ ชอบหลกั ผรู้ บั ผดิ ชอบรอง

1.2 ผู้รับผิดชอบงาน มีการอบรมฟืน้ ฟทู างวิชาการ จากโรงพยาบาลแมข่ า่ ย

1.3 ช่องทางการให้คำปรึกษา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรมั ย์

128

2. สถานท่ที ำการทดสอบ
2.1 มพี ้นื ทปี่ ฏิบัติการเพียงพอ พน้ื ทตี่ รวจปัสสาวะเป็นสดั สว่ น

2.2 มีพื้นที่จัดวางเคร่ืองมือวิทยาศาสตร์ที่จำเป็น เช่น เครื่องปั่น Hematocrit มีความหมาะ
สม แข็งแรง ม่นั คง

3. วสั ดุ นำ้ ยาและเครอ่ื งทดสอบ
3.1 วสั ดุ น้ำยา
3.1.1 มีระบบจดั เกบ็ วสั ดนุ ้ำยา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สุขภาพตำบลบา้ นกระเบ้ืองนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

129
3.1.2 มกี ารบันทึกเลขหมายการผลติ Lot. ระบวุ นั เรมิ่ ใช้ วนั หมดอายขุ องน้ำยา

3.2 เครอื่ งมือทดสอบ
3.2.1 ทะเบียนประวัตเิ ครอื่ งมือ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบื้องน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

130

3.2.2 มีแผนสอบเทียบเครื่องมอื

3.2.3 มผี ลบนั ทกึ การสอบเทียบ และการบำรุงรักษา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

131

3.2.4 สอบเทยี บนาฬิกาจบั เวลา

3.2.5 บันทึกการบำรุงรกั ษาเครอื่ ง Glucose meter

3.2.6 อปุ กรณ์ตรวจ Hematocrit

3.2.7 มีอุปกรณ์เจาะเลือด Lancet

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบอ้ื งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี ัมย์

132

3.2.8 มีภาชนะใส่ปัสสาวะ

4. ขน้ั ตอนการทดสอบ
4.1 มคี มู่ ือการเกบ็ ตัวอย่าง

4.2 ใบสง่ ตรวจมรี ายละเอยี ดครบถ้วน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบือ้ งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี ัมย์

133

4.3 มฉี ลากตดิ ภาชนะบรจตุ วั อย่าง

5. ข้ันตอนการทดสอบ
5.1 ค่มู อื การทดสอบตวั อยา่ ง

6. การประกันคุณภาพการทดสอบ
6.1 มกี ารควบคุมคุณภาพภายใน

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบอื้ งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

134

6.2 มีการควบคุมคุณภาพภายนอก

7. รายงานผลการทดสอบ
7.1 มีทะเบียนบนั ทกึ ผลการทดสอบ Work sheet

7.2 มที ะเบียนการส่งต่อไปยัง รพ.แม่ขา่ ย และการเกบ็ ผลตรวจลงใน HOSxP PCU

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบอ้ื งนอ้ ย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

135

หมวดที่ 5
ผลลพั ธ์การดำเนินงาน

นวตั กรรม งานวจิ ัย การจดั การองคค์ วามรู้

การพฒั นาระบบการขออนุญาตจดั กจิ กรรมหรอื พิธีการทางสังคมตามประเพณีนยิ ม
ในสถานการณก์ ารระบาดโรคโควดิ -19 แบบออนไลน์ ดว้ ย e-Signature

ดำรงค์ สีระสูงเนนิ * อนชุ า เรอื งอมรวิวัฒน*์ * ประเสริฐ เก็มประโคน***
*โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบือ้ งน้อย ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส์ จงั หวัดบรุ ีรมั ย์

โทร. 081-0747504 e-mail : [email protected]
**ทวี่ า่ การอำเภอบ้านโพธ์ิ จงั หวัดฉะเชิงเทรา
***สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบรุ ีรัมย์

บทคดั ยอ่

จากสถานการณก์ ารระบาดของโรคโควิด-19 และมาตรการเว้นระยะห่างทางสงั คม จงั หวดั บุรีรมั ยไ์ ด้ออกคำสั่ง
เรอ่ื งการขออนุญาตจดั กจิ กรรมหรือพิธีการทางสังคมตามประเพณีนยิ ม พบว่า กระบวนขออนญุ าต มี 4 ขนั้ ตอน คือ 1.)
ผู้ขอจัดกิจกรรมเขียนแบบคำขอที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 2.) ขอความเห็นชอบจากผู้นำชุมชน 3.) รับ
คำแนะนำจากเจ้าหนา้ ทส่ี าธารณสขุ และ 4.) ขออนญุ าตจากนายอำเภอ โดยต้องเดินทางมาติดต่อราชการด้วยตนเอง ใช้
เวลา 2-3 วนั เสยี คา่ ใช้จ่าย 500-700 บาท คณะผวู้ ิจัยจึงไดพ้ ฒั นาระบบการขออนุญาตแบบออนไลน์ ด้วย e-Signature
เพื่อลดระยะเวลา ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง และอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน ตามแนวทางการบริหารจัดการ
บ้านเมืองที่ดี การวิจัยและพัฒนาแบบ 4 ขั้นตอน คือ 1).วิเคราะห์และกำหนดความต้องการ 2).ออกแบบและพัฒนา
ระบบ e-Signature 3). ทดลองใช้และขยายผล 4).ประเมินผล ระหว่างเดือนมิถุนายน 2563-พฤษภาคม 2565
ประชากรและกลมุ่ ตัวอย่าง เปน็ ผ้ขู ออนญุ าต 766 คน เจา้ หน้าทสี่ าธารณสุข 20 คน เจ้าหน้าท่ปี กครอง 4 คน รวม 790
คน วิเคราะหข์ ้อมูลดว้ ยสถติ ิเชงิ พรรณนา และ Chi-square test ที่ α 0.05

พบว่า ระบบการขออนุญาตแบบออนไลน์ ด้วย e-Signature ประกอบด้วย 1.) การบันทึกใน Google Form
2.) จัดเก็บด้วย Google Sheet 3.) พิมพ์แบบคำขอ และหนังสือราชการ ด้วย Google Data Studio 4.) แชร์การใช้
งานผ่าน web site 5.) เสนอเอกสารแบบ PDF ผ่าน Group Line และ 5.) ลงนามด้วย e-Signature บูรณาการข้อมลู
ร่วมกันระหว่างกรมการปกครอง และหน่วยบริการสาธารณสุข หลังการพัฒนา พบว่า ลดระยะเวลารอคอยใบอนุญาต
จากเดิม 2-3 วัน เป็นไม่เกิน 1 วัน ระยะเวลาทำงานลดลงจาก 30 นาที เป็นไม่เกิน 10 นาที ผู้ขออนุญาตพึงพอใจ
เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 60.68 เป็น 98.48 เจ้าหน้าที่สาธารณสุขพึงพอใจเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 54.58 เป็น 98.54 เจ้าหน้าที่
ปกครองพึงพอใจเพ่ิมขึ้นจากร้อยละ 65.64 เปน็ 98.67 และแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคญั ทางสถิติ (p<0.001)

สรุปได้ว่า ระบบที่พัฒนาขึ้น มีคู่มือ คำแนะนำการใช้งานที่ชัดเจน ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง เจ้าหน้าที่ใช้
เวลาทำงานลดลง ประชาชนไม่ต้องเดินทางไปด้วยตนเอง จึงเห็นควรให้มีการพัฒนาและขยายผลไปสู่ระบบการขอ
อนุญาตอื่น ๆ ให้สอดคล้องกับสถานการณ์การระบาดโรคโควิด-19 และเหมาะสมสำหรับพื้นที่ห่างไกลทุรกันดาร ให้
เขา้ ถึงบริการได้สะดวก และรวดเร็วขึ้น

คำสำคัญ : การพฒั นาระบบ, การขออนญุ าตจดั กิจกรรม, e-Signature, โรคโควิด-19

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

136

บทนำ : จังหวัดบุรรี ัมย์ มีคำสงั่ เรื่องการขออนุญาตจัดกจิ กรรมหรือพิธีการทางสังคมตามประเพณนี ิยม โดยให้งด
การจัดกิจกรรมที่มีการรวมกลุ่มของบุคคลรวมกันมากกวา่ หา้ สิบคน เวน้ แตก่ ารจดั กจิ จกรรมที่มีการรวมกลุ่มของ
บุคคลที่มีจำนวนไม่เกินหา้ สิบคน ทำหนังสือแจ้งแผนการจัดกิจกรรม ยื่นต่อนายอำเภอในท้องที่ และปฏิบัติตาม
มาตรการป้องกันควบคุมโรคอย่างเคร่งครัด(1) จากระบบเดิมที่ผู้ขอจัดกิจกรรมต้องมาเขียนแบบคำขอท่ี
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) คำแนะนำมาตรการจากเจ้าหนา้ ท่ีสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ และ
เสนอขออนุญาตจากนายอำเภอ เดินทางมาติดต่อราชการด้วยตนเอง ซึ่งทำให้เสียเวลามาก จึงพัฒนาระบบ e-
Signature มีวัตถุประสงค์เพื่อลดระยะเวลารอคอย และอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนตามแนวทางการ
บรหิ ารจดั การบ้านเมืองท่ดี ี โดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ มาช่วยจดั การด้วย App. Google
วิธีการศึกษา/การดำเนินงาน : วิจัยและพัฒนา (Research and Development) ประชากร คือ ผู้ประสงค์ขอ
จดั กิจกรรม ตั้งแต่วนั ท่ี 1 มถิ ุนายน 2563 ถึง 31 พฤษภาคม 2565 รวมทง้ั ส้นิ 776 ราย บุคลากรสาธารณสขุ 20
ราย และเจ้าหน้าที่ปกครอง 4 ราย รวมทั้งสิ้น 790 ราย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ขอจัดกิจกรรมทุกราย บุคลากร
สาธารณสุขทุกราย และเจ้าหน้าที่ปกครองที่ให้บริการออกใบอนุญาติทุกราย โดยได้รับการรับรองจริยธรรมการ
วิจัยในมนุษย์ เลขที่ BRO 2020R-014 และดำเนนิ งานวิจัย 4 ข้ันตอน ได้ดงั น้ี

1. วิเคราะห์และกำหนเความต้องการ (need assessment) วิเคราะห์ข้อมูลการขออนุญาตจัดงาน ปี
2563 จำนวน 117 ราย ด้านจำนวนเอกสาร ขั้นตอนการขออนญุ าต การยื่นคำขอ และรับใบอนุญาต ระยะเวลา
ทีใ่ ช้ คา่ ใชจ้ ่ายในการเดนิ ทางและอาหาร และความพึงพอใจ ระหว่างเดอื นมิถนุ ายน-ตลุ าคม 2563

2. ออกแบบและพัฒนาระบบ e-Signature (design and development) เพื่อลดขั้นตอนบริการ เน้น
บริการใกล้บ้าน หรือใช้บริการได้ทุกที่ ไม่ต้องเดินทางเข้าอำเภอ โดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ มาช่วย
อำนวยความสะดวก และลดระยะเวลารอคอย โดยพัฒนาระบบ ดังนี้ 1) การบันทึกข้อมูลใน Google Form 2.)
จัดเก็บขอ้ มลู ดว้ ย Google Sheet 3.) พิมพ์แบบคำขอ และหนังสือราชการ ดว้ ย Google Data Studio 4.) แชร์
การใช้งานร่วมกันผ่าน web site 5.) เสนอเอกสารแบบ PDF file ผ่าน Group Line และ 5.) ลงนามด้วยระบบ
e-Signature โดยมีการบูรณาการข้อมูลร่วมกันระหว่างกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย และหน่วยบริการ
กระทรวงสาธารณสุข ระหว่างเดอื นตุลาคม-ธนั วาคม 2563

3. ทดลองใช้และขยายผล (try out and implementation) แบ่งการพัฒนาเป็น 2 ระยะ คือ
3.1) ระยะทดลองใช้ ที่ตำบลหนองชัยศรี เพื่อประเมินความสะดวก การเข้าถึงง่าย ลดขั้นตอน

การเดินทาง ในการขอรับใบอนุญาต และความพึงพอใจ มีการปรับปรุงเป็นระยะๆ ระหว่างเดือนมกราคม -
กันยายน 2564

3.2) ขยายผลใช้ทั้งอำเภอหนองหงส์ ทำการประเมินความสะดวก ใช้งานง่าย และความพึง
พอใจ ระหวา่ งเดือนตลุ าคม 2564-พฤษภาคม 2565

4. ขยายผลและประเมินผลการพัฒนา (evaluation) โดยขยายผลการใช้ระบบทัง้ อำเภอหนองหงส์เป็น
ปีที่ 2 และประเมินผลการพัฒนา โดยเก็บรวบรวมข้อมูล ถอดบทเรียนและแลกเปลี่ยนเรียนรู้การพัฒนาระบบ
ร่วมกันระหว่าง ผู้แทนผู้ขออนุญาต เจ้าหน้าที่ปกครอง บุคลากรสาธารณสุข และคณะผู้วิจัย สรุปผลการพัฒนา

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพตำบลบ้านกระเบอ้ื งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี มั ย์

137

ระบบ เปรียบเทียบก่อนและหลังการพัฒนา ดา้ นการลดระยะเวลารอคอย ด้านความพึงพอใจของผู้ขอใบอนุญาต
บุคลากรสาธารณสุข และเจ้าหน้าทปี่ กครองผ้อู อกใบอนุญาต

เกบ็ รวบรวมข้อมูลดว้ ยแบบสัมภาษณ์ โดยคณะผูว้ จิ ยั เป็นผเู้ ก็บขอ้ มลู ท้ังหมด วเิ คราะห์ข้อมลู ใช้ สถิติเชิง
พรรณนา และ Chi-square ที่ α = 0.05
ผลการศกึ ษา : ระบบท่ีพฒั นาขึ้นนำเสนอตามลิงค์ และแผนภาพ ดงั ภาพท่ี 1
ทีม่ า : https://datastudio.google.com/u/0/reporting/d6fc7586-8027-4f0e-abf9-a19fd66cc290/page/b5AiC

Flow Chart รปู แบบใหม่การขออนุญาตจดั กจิ กรรมหรือพธิ ีการทางสังคมตามประเพณีนยิ ม

หลังการพัฒนา พบว่า ขั้นตอนการทำงานของเจ้าหน้าที่รับเรื่อง การขอเลขหนังสือราชการ ลดลงจาก

เดิมประมาณ 30 นาที เหลือไม่เกิน 10 นาที สามารถลดระยะเวลาการรอคอยการอนุญาตจากนายอำเภอลดลง

จากเดิม 2-3 วัน เหลือไม่เกิน 1 วัน ผู้ขอจัดกิจกรรม/ประชาชน มีความพึงพอใจ เพิ่มขึ้นจากเดิมร้อยละ 60.68

เปน็ ร้อยละ 98.48 และแตกตา่ งกันอย่างมนี ัยสำคญั ทางสถิติ ท่ี p-value<0.001 (ตารางท่ี 1)

ตารางที่ 1 ความพงึ พอใจของผูข้ อใบอนุญาต ก่อนและหลงั การพัฒนาระบบ e-signature

ความพงึ พอใจ ก่อน (2563) หลงั (2565) รวม 2 df p-value

จำนวน ร้อยละ จำนวน ร้อยละ จำนวน ร้อยละ

พงึ พอใจ 71 60.68 649 98.48 720 92.78 211.742 1 <0.001

ไม่พงึ พอใจ 46 39.32 10 1.52 56 7.22

รวม 117 39.00 659 61.00 776 100.00

อภิปราย สรุป และขอ้ เสนอแนะ

รปู แบบทพ่ี ัฒนาข้ึนและไดผ้ ่านการทดลองใช้จริงแล้ว 2 ปี ประกอบด้วยหลักการ/หลักวิชาการ มีโครงสร้างท่ี

ชดั เจน มเี อกสารของระบบงานชัดเจนถึงวธิ ีปฏิบัติ มีคู่มอื และคำแนะนำการใช้งาน ทใี่ ช้ประชาชนเป็นศูนย์กลาง

ตามแนวทางการบริหารจัดการบ้านเมืองที่ดี ทำให้เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบ บุคลากรสาธารณสุข และเจ้าหน้าที่

ปกครองใช้เวลาในการทำงานลดลง เนื่องจากการบันทึกในระบบออนไลน์ สามารถพิมพ์แบบคำขอ และหนังสือ

นำส่งผเู้ กีย่ วข้องได้ทันที สอดคล้องกบั อรา่ ม สกุลแกว้ (2) กล่าวว่าบคุ คลคือปจั จยั หลักของความสำเร็จที่สำคัญใน

การพัฒนาระบบสารสนเทศเพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพในการปฏบิ ตั ิงาน ค่าใช้จา่ ยไปตดิ ต่อราชการลดลง เนื่องจากไม่

ต้องเดนิ ทางเข้าอำเภอ เวลาในการอนุญาตจากนายอำเภอลดลง เนอ่ื งจากการเสนอแบบคำขอแบบออนไลน์ด้วย

ไฟลอ์ เิ ล็กทรอนิกส์ ลงนามด้วย e-Signature ความพึงพอใจของประชาชนเพิ่มขึ้นอย่างมนี ัยสำคัญ เน่ืองจากการ

ดำเนินการให้บริการของเจ้าหน้าท่ีรวดเร็วขึ้น ไม่ตอ้ งเดินทางไปสถานที่เสย่ี งต่อการระบาดโรคโควิด-19 จึงเสนอ

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

138
ให้มีการพัฒนาและขยายผลสู่การขออนุญาติกรณีอื่นๆ เพื่อใช้กับประชาชนที่อยู่ห่างไกล ทุรกันดาร ให้เข้าถึง
บรกิ ารทีส่ ะดวก รวดเรว็ ข้ึน
เอกสารอา้ งอิง
1. ศาลากลางจังหวัดบุรีรัมย์ ท่ี บร 0032/ว 2931 ลงวนั ท่ี 4 พฤษภาคม 2564 เร่ือง ซักซอ้ มความเข้าใจการจัด

กจิ กรรมหรือพิธีการทางสังคมตามประเพณนี ยิ ม
2. อร่าม สกุลแก้ว.แนวทางการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารงบประมาณ ของ

กองทพั อากาศ [หลกั สตู รการป้องกนั ราชอาณาจักร รุ่นท่ี 60], กรงุ เทพฯ: วทิ ยาลัยป้องกนั ราชอาณาจักร;
2561.

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งน้อย ต.หนองชยั ศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

139

ชือ่ ส่งิ ประดษิ ฐ์ : ชุดกระเปา๋ สาธิตพชิ ติ ปวดเมื่อยและฟื้นฟูสุขภาพด้วยภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น
ประดษิ ฐ/์ คดิ ค้น : สรุ นิ ทร์ สีระสงู เนิน, ดำรงค์ สีระสูงเนนิ
ผนู้ ำเสนอ : สรุ ินทร์ สรี ะสงู เนนิ
สถานทีต่ ิดตอ่ : โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์
โทรศัพท์มอื ถือ. 08 3364 5252 E-mail : [email protected]

บทคดั ย่อ

ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ มีการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านเศรษฐกิจ และสังคม จาก
ครอบครัวขยายเป็นครอบครัวเดี่ยว ผูส้ งู อายตุ อ้ งเผชิญกับธรรมชาติการเปลี่ยนแปลงทั้งทางดา้ นร่างกายจิตใจ พบว่า
สถิติการเกิดโรคมากกว่าวัยอื่นๆ ถึง 4 เท่า อายุเกิน 65 ปี 4 ใน 5 คน มีโรคประจำตัวอย่างน้อย 1 โรค ส่งผลให้
สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ลดลง ดังนั้น ผู้ดูแลผู้สูงอายุ และผู้จัดการระบบการดูแลผู้สูงอายุ จึงได้ทำ
นวัตกรรมขึ้น มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมสุขภาพ บำบัด ฟื้นฟูสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง ให้
สามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวนั ไดด้ ว้ ยตนเอง ระหว่างเดอื นตลุ าคม 2563–31 พฤษภาคม 2565 กลมุ่ ตัวอยา่ ง ไดแ้ ก่
ผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม ติดบ้าน ติดเตียง ในพื้นที่ตำบลหนองชัยศรี 74 คน และผู้ดูแลผู้สูงอายุ 15 คน โดยการจัด
ประชุมคืนข้อมูล ทำแผนสุขภาพบูรณาการงบประมาณจากภาคส่วนต่าง ๆ พัฒนาศักยภาพแกนนำ ประยุกต์คิดคน้
นวัตกรรม การนำวัสดุเหลือใช้มาประดิษฐ์ ประกอบด้วย ดัมเบล ลูกประคบสมุนไพล ไม้นวดเส้น ค้อนนวด ยางยืด
ลอกกะลาแบบเดีย่ ว/แบบคู่ ลานกะลาในวงลอ้ ยางรถจักรยานยนต์ ไม้นวดฝา่ มอื ไม้นวดกดจุด ไม้รดี เส้น และหมอน
สมุนไพล อุปกรณ์ทั้งหมดจะถูกเก็บไว้ในชุดเดียว ติดตามส่งเสริมฟื้นฟูการใช้นวัตกรรมโดยครอบครัว และภาคี
เครอื ข่าย

พบว่า กลุ่มติดสังคม 33 ราย มีอาการดีขึ้น ลดการใช้ยาแก้ปวด ร้อยละ 84.84 กลุ่มติดบ้าน มีอาการดีขึ้น
เป็นติดสังคม ร้อยละ 25 กลุ่มติดเตียง มีอาการดีขึ้นเป็นกลุ่มติดบ้าน ร้อยละ 33.33 ญาติหรือผู้สูงอายุมีความพึง
พอใจ ร้อยละ 89.18 ครัวเรือนมีและใช้นวัตกรรม ดัมเบล ร้อยละ 41.32 ลูกประคบลดการปวด ร้อยละ 40.06 ไม้
นวดเสน้ ร้อยละ 38.61

สรุปได้วา่ แนวทางที่จะดูแลผู้สงู อายุระยะยาว โดยการส่งเสรมิ ฟื้นฟูสขุ ภาพผู้สูงอายุ การหาและใช้ทุนทางสังคม
ภูมปิ ัญญาของทอ้ งถน่ิ มาปรบั ใช้ องคก์ รภาคใี นชมุ ชนมสี ว่ นร่วมแก้ไขปญั หา ครอบครัวชุมชนเขา้ มามีสว่ นร่วม การบูร
ณาการสนับสนุนงบประมาณทุกภาคส่วน ทำให้ผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเองเพิ่มขึ้น ลด
การพึ่งพิง จากผลลัพธ์ดังกล่าว ตำบลหนองชัยศรี ได้รับการคัดเลือกเป็นตำบลจดั การสุขภาพตนเองแบบบูรณาการ
ดีเด่นระดับเขตสขุ ภาพท่ี 9 เปน็ ต้นแบบตำบลจดั การคณุ ภาพชีวิตของจงั หวดั บรุ ีรมั ยจ์ นถงึ ปจั จุบัน

คำสำคญั : นวัตกรรมสง่ เสริมสขุ ภาพ, ผสู้ ูงอายุติดบ้าน, ผ้สู ูงอายตุ ิดเตยี ง,ภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น

-------------------------------------------------------------------------------
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบอื้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรรี ัมย์

140

บทนำ :
ประเทศไทยมีประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นจนเป็นสังคมผู้สูงอายุ (aged society) ประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป

ร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ ปี 2558 คิดเป็นร้อยละ 15.89 จากการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านเศรษฐกิจ และ
สังคม จากครอบครัวขยายเป็นครอบครัวเดี่ยวมากขึ้น ต้องเผชิญกับธรรมชาติการเปลี่ยนแปลงในทางที่เสื่อมลงท้ัง
ทางด้านร่างกายจิตใจ เกิดโรคมากกว่าวัยอื่นๆ ถึง 4 เท่า มีโรคประจำตัวอย่างน้อย 1 โรค ร้อยละ 69.3 และการมี
อายทุ ย่ี นื ยาวจึงไม่ได้เปน็ หลักประกันของการมีสุขภาพทดี่ ี เน่อื งจากผสู้ งู อายุมีความเสื่อมถอยของสภาพร่างกายตาม
วัยทีเ่ พมิ่ ข้ึน ส่งผลใหต้ กอยู่ในภาวะท่ตี ้องพึ่งพิง และการดูแลในระยะยาวมากขนึ้ ดงั นน้ั ผูด้ แู ลผสู้ ูงอายุ (Caregiver)
และผู้จัดการระบบการดูแลผู้สูงอายุ (Care Manager) จึงเป็นอีกหนึ่งหน่วยในสังคมที่ถูกคาดหวังในการให้ความ
ช่วยเหลือหรือสนับสนุนครอบครัว จากการออกติดเยี่ยมบ้านของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้าน
กระเบื้องน้อย ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ร่วมกับผู้ดูแลผู้สูงอายุ พบว่า ผู้สูงอายุร้อยละ
28.32 มีการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงและภาวะแทรกซ้อนจากโรคดังกล่าว
นอกจากนั้นยังพบโรคระบบกล้ามเนือ้ โครงร่าง เช่น ปวดเมื่อยกล้ามเนือ้ แขน ขาอ่อนแรง ภาวะข้อติดต่างๆ ส่งผล
ให้ผู้สูงอายุสามารถปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้ลดลง ในรายที่มีอาการปวดต้องรับประทานยาแก้ปวดเป็นประจำ
ผู้ดูแลผู้สูงอายุ (Caregiver) และผู้จัดการระบบการดูแลผู้สูงอายุ (Care Manager)จึงได้จัดทำนวัตกรรม “ชุดสาธติ
พิชิตปวดเมื่อยและฟื้นฟูสุขภาพด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น” ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมสุขภาพ บำบัด ฟื้นฟู
สุขภาพผสู้ งู อายกุ ลุ่มติดสังคม ตดิ บา้ น ตดิ เตียง ให้สามารถปฏบิ ตั กิ จิ วัตรประจำวันไดด้ ้วยตนเอง

นำชุดสาธิตออกมาใช้ในชุมชน เช่น ใช้กับผู้ป่วยโรคเรื้อรัง กลุ่มผู้สูงอายุติดสังคม ติดบ้าน และติดเตียง มี
การขยายผลและประยุกต์ใช้นวตั กรรม เช่น ลานกะลามีท้ังแบบฝังดิน และแบบมีราวจับ รอกกะลา แบบเดียว แบบ
คู่ รอกแบบชัก ใช้ในผู้สูงอายุติดบ้าน/ติดเตียง เพื่อส่งเสริมสุขภาพ บำบัด ฟื้นฟูสุขภาพ ให้สามารถปฏิบัติกิจวัตร
ประจำวันได้ด้วยตนเอง CG มีเครื่องมือในการดูแลส่งเสริมสุขภาพและฟื้นฟูสุขภาพ มีและใช้อุปกรณ์การมีอุปกรณ์
ชว่ ยเหลืออำนวยความสะดวกตา่ ง ๆ และสามารถสง่ เสรมิ ให้ผสู้ ูงอายสุ ามารถทำกิจกรรมตา่ ง ๆ ได้ด้วยตวั เอง
วธิ กี ารพฒั นาส่ิงประดิษฐ์

คน้ หาแนวทางการสง่ เสริมและฟน้ื ฟสู ขุ ภาพทเี่ หมาะสมแต่ละสดั สว่ นสำหรบั ผ้สู งู อายุ นำศักยภาพผู้สงู อายุ
กล่มุ ตดิ สงั คมในชุมชนมาจดั ทำนวัตกรรม จัดหาวัสดุอุปกรณ์ทเ่ี หลือใช้หรือมใี นชมุ ชนมาประดษิ ฐ์ขนึ้ โดยใหเ้ หมาะสม
กับการสง่ เสรมิ และฟื้นฟตู ามอวยั วะน้นั ๆทัง้ หมด 12 ช้นิ โดยนำอุปกรณ์ทปี่ ระดิษฐข์ ้ึนทัง้ หมด 12 มารวมอยู่ใน
กระเป๋าวงล้อลานกะลาประกอบด้วยอุปกรณ์ดงั นีด้ ังนี้

1. วงลอ้ ลานกะลาประกอบด้วย ยางนอกรถจักรยายนต์เก่าท่ีเลิกใชแ้ ล้ว เชอื กไนล่อน กะลามะพร้าวผ่า
ซีกเอาด้านหัวที่มีรู ไม่เอาด้านแหลม จากนั้นนำมาผูกร้อยรัดขันตึงเข้ากับล้อรถจักรยายนต์วิธีใช้ :ใช้เท้าทั้ง 2 ข้าง
เหยียบลงทกี่ ะลา เหยยี บให้ทัว่ บรเิ วณฝ่าเท้า

2. รอกกะลาแบบเดย่ี ว แบบคู่ โดยเจาะรลู ูกมะพร้าวให้ทะลหุ ัวและก้นกะลาใหร้ ูตรงกนั ใชเ้ ชือกร้อยแล้ว
ทำเชือกเปน็ หว่ งเพือ่ เปน็ ทด่ี งึ หรือจบั

3. ไม้นวดเส้น ประกอบด้วย ไม้ไผ่หรือก้านตาลขัดให้เรียบ มีความยาว 40-50 เซนติเมตร ปลายเรียว
ดา้ นหวั กวา้ ง 8-10 เซนติเมตร เจาะบรเิ วณหัวเพอ่ื ร้อยเชอื กและสายยาง

-------------------------------------------------------------------------------

โรงพยาบาลส่งเสริมสขุ ภาพตำบลบ้านกระเบ้ืองน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ ีรัมย์

141

4. ค้อนนวดเส้น วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย ไม้ไผ่ 2 อัน ความยาว 30-40 เซนติเมตร วัดจากส่วนหัว
คอ้ นขึ้นไป 10-12 เซนติเมตร แลว้ เจาะรใู สเ่ ชือกและสายยาง มัดเชือก

5. ไม้นวดฝา่ มอื วัสดุอุปกรณ์ ประกอบดว้ ย ไม้ ที่แกะสลกั เปน็ ตะปมุ่ ตะปำ่
6. ไม้นวดกดจุด ทำจากไมเ้ น้ือแขง็ แกะสลกั กลงึ ใหเ้ รียบใหม้ ลี ักษณะทงั้ ปลายแหลมและปลายมน
7. ไมร้ ีดเสน้ ทำจากไม้เน้ืออ่อนแกะสลักแล้วกลึงใหเ้ รียบแบ่งเป็น 3 ช้นิ ชิน้ ท่ี 1 ทำเป็นดา้ มจับ ส่วนช้ิน
ที่ 2,3 ทำให้เป็นก้อนกลมขนาดเทา่ กันแล้วนำมาประกอบดว้ ยน๊อตเกลียวเพ่ือให้หมุนได้
8. ยางยืด ประกอบด้วย ยางยืด ทอ่ พีวีซี หรอื ไม้ นำยางยืดมาถัก นำทอ่ พีวซี ีมาใสไ่ วท้ ี่ปลายยางยดื ท้ัง 2
ข้าง
9. ดัมเบลขวดทราย วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย ขวดพลาสติกใสขนาดต่างๆ นำทรายใส่ลงไปให้เต็ม
ขวดปดิ ฝาใหแ้ นน่ สามรถทำดัมเบลขวดทรายไดห้ ลายขนาดตามต้องการ
10. ไม้นวดหนวดปลาหมึก วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย ไม้ที่กลึงเป็นก้อนกลมๆชิ้นเล็กๆมาประกอบใน
กา้ นไมแ้ ละต่อด้วยไม้ทีก่ ลงึ แล้วก้อนใหญข่ นาดพอเหมาะกบั มือ
11. ลูกประคบสมุนไพร วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย: ไพล (500 กรัม), ผิวมะกรูดถ้าไม่มีใช้ใบแทนได้
(200 กรมั ) ,ตะไครบ้ า้ น (100 กรมั ) ,ใบมะขาม (300 กรัม) ,ขมิน้ ชนั (100 กรมั ) ,เกลือ (1 ช้อนโตะ๊ ) การบูร (2 ช้อน
โต๊ะ) ,ใบส้มป่อย (100 กรัม) ล้างสมุนไพรให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่เกลือ พิมเสน การบูร คลุกให้เข้ากัน นำมา
ห่อด้วยผา้ ด้ายดบิ
การทดสอบประสิทธิภาพสิ่งประดิษฐ์ ตรวจสอบประสิทธิภาพ และคุณภาพการใช้งานโดยนักกายภาพบำบัด
ดำเนินการทดสอบกับผู้ป่วย ระหว่างเดือน ตุลาคม 2561 - 30 กันยายน 2564 ผู้สูงอายุ จำนวน 74 ราย กลุ่มติด
สังคม 33 รายใช้แล้วมีอาการดีขึ้นลดการใช้ยาแก้ปวด ร้อยละ 84.84 กลุ่มติดบ้าน 32 ราย มีอาการดีขึ้นเป็นติด
สังคม ร้อยละ 25 กลุ่มติดเตียง 9 คน มีอาการดีขึ้นเป็นกลุ่มติดบ้าน ร้อยละ 33.33 ญาติหรือผู้สูงอายุมีความพึง
พอใจ รอ้ ยละ 89.18
ประโยชน์/การนำไปใช้/การเผยแพรแ่ ละนำไปขยายผล
1)วงล้อลานกะลาช่วยในการกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตโดยเฉพาะส่วนปลายของร่างกาย เช่น ฝาเท้า ลด
ความเสี่ยงต่อการเกิดแผลที่เท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวาน 2)รอกกะลาแบบเดี่ยว แบบคู่ใช้บริหารกล้ามเนื้อแขนและ
หัวไหล่ นำไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยที่เป็นอัมพฤกษ์ครึ่งซีก 3)ไม้นวดเส้นช่วยลดการแข็งตึงของกล้ามเนื้อขา สะโพก
น่อง ข้อเข่า ข้อเท้า 4)ค้อนนวดช่วยคลายกล้ามเนือ้ ลดการแข็งตึงของกล้ามเนื้อมัดใหญ่เช่น ต้นขา 5)ไม้นวดฝ่ามือ
ใชก้ ำกดจดุ บนฝ่ามือ เพอ่ื เพ่ิมการไหลเวียนของโลหติ และกระตนุ้ ปลายประสาทนิ้วมือเพื่อบรรเทาอาการเหน็บชา 6)
ไม้นวดกดจุด ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนือ้ มือ บ่า และสะบักที่แข็งตรึง เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของโลหิตได้ดีขึ้น 7)ไม้รีด
เส้นช่วยกระตนุ้ กล้ามเนื้อเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของโลหิตได้ดีขึน้ ใช้รดี นวิ้ ปอ้ งกนั นว้ิ ลอก๊ 8)ยางยืดช่วยป้องกันความ
เสอ่ื มสภาพของระบบประสาทกล้ามเนื้อ เอน็ กล้ามเนอื้ รวมท้งั ขอ้ ตอ่ กระดูก 9)ดัมเบลขวดทราย เพ่ิมความแข็งแรง
ของกล้ามเนื้อแขน ไหล่ 10)ไม้นวดหนวดปลาหมึกช่วยคลายกล้ามเนือ้ หลังทำให้เลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหลังได้ดขี นึ้
ผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตที่นอนนานๆใช้นวดเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด 11)ลูกประคบสมุนไพร บรรเทาอาการ
ปวดเม่อื ยลดอาการปวดบวม อักเสบของกล้ามเนือ้ , เอ็น, ข้อตอ่ ลดอาการเกรง็ ของกล้ามเนอ้ื ชว่ ยให้เนื้อเย่ือพังผืดยืด

-------------------------------------------------------------------------------

โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบ้อื งนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์

142
ตัวออก นวัตกรรมชุดนี้ได้นำไปเสนอแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งในระดับจังหวัด เขต ส่งผลให้ได้รับรางวัลรองชนะเลิศ
อันดับท่ี 1 ระดบั ประเทศ จากการประกวดผลงานนวัตกรรมทางวิชาการ เพอ่ื รองรบั สงั คมสูงวัย ปี 2565
สรุป การดูแลส่งเสริมสุขภาพและฟื้นฟูสุขภาพผู้สูงอายุโดยการใช้นวัตกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น มุ่งใช้ศักยภาพของ
ชมุ ชนและทรัพยากรในชุมชนเปน็ กลไกในการดำเนินงาน มีจดุ มงุ่ หมายทดี่ ีเพ่ือสร้างจิตสำนึกและพัฒนาศักยภาพคน
ในชุมชนสำหรับการให้บริการที่เกิดขึ้นในระดับครอบครัวหรือระดับชุมชน ทำให้ผู้สูงอายุมีความสามารถในการ
ปฏิบตั กิ จิ วตั รประจำวนั ไดด้ ้วยตนเองเพิม่ มากข้ึน

-------------------------------------------------------------------------------

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบา้ นกระเบือ้ งน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บรุ รี ัมย์

143

ชอ่ื ส่งิ ประดิษฐ์ : "สถานเี ช็คสขุ ภาพ (Health station)"
ประดษิ ฐ/์ คิดค้น : รัตนาภรณ์ จามชาต,ิ สรุ นิ ทร์ สรี ะสูงเนิน และคณะ
ผนู้ ำเสนอ : รัตนาภรณ์ จามชาติ
สถานทตี่ ดิ ตอ่ : โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพตำบลบา้ นกระเบ้ืองน้อย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรมั ย์

โทรศพั ทม์ อื ถือ. 08 4669 9830 E-mail : [email protected]
บทคัดยอ่

โรคไม่ติดต่อยังคงเป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของไทย ทั้งในแง่ภาระโรค และอัตราการเสียชีวิต มี
แนวโน้มเพมิ่ ข้ึนต้ังแต่ ปี 2557 - 2559 ลดลงและคงท่ีในปี 2561 โดยโรคหลอดเลือดสมองมีอตั ราการเสียชีวิต
สูงที่สุดเท่ากับ 44.3 รายต่อแสนประชากร จากมาตรการการป้องกันการแพร่ระบาดโรคโควิด 19 ความเสี่ยง
ต่อปัจจัยการเกิดโรคไม่ติดต่อ เช่น มีกิจกรรมทางกายลดลง มีการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ด่ืม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้น เครื่องมือดิจิทัลเพื่อสุขภาพ รวมถึงเทคโนโลยีในรูปแบบต่าง ๆ จะช่วยเพิ่มขีด
ความสามารถในการให้บริการสุขภาพ อำเภอหนองหงส์ ได้พัฒนารูปแบบการคัดกรองทั้งเชิงรุกและเชิงรับ
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพทั้งกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มที่มีภาวะแทรกซ้อน รพ.สต.บ้านกระเบื้องน้อย
ได้พฒั นารปู แบบการดำเนินงานหมู่บา้ นจัดการสุขภาพในปี 2557 เปน็ คลนิ กิ NCD คุณภาพในปี 2560 และใน
ปี 2563 มีการแพรร่ ะบาดของโรคโควิด 19 จึงไดพ้ ฒั นาเป็นสถานีเช็คสุขภาพ (Health station) ในทุกหมู่ 15
แหง่ แบง่ เป็น สถานเี ชค็ สขุ ภาพหลัก ท่ีศาลากลางหมบู่ ้าน และสถานีเชค็ สุขภาพย่อย ที่บา้ น อสม. สามารถไป
ใช้บริการได้ด้วยตนเองทุกวัน มีการจัดบริการสุขภาพอย่างเป็นระบบ การบูรณาการร่วมกับเครือข่ายสุขภาพ
ตรวจเช็คสุขภาพตนเอง เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อ ใช้บริการได้ด้วยตนเอง และมีสื่อที่ให้ความรู้
เกีย่ วกบั โรคและปัจจัยเสย่ี งของโรคไมต่ ดิ ต่อต่อ

พบว่า ได้คัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรค NCDs ในประชาชนอายุ 35 ปีขึ้นไป; ติดตามกลุ่มเสี่ยง เช่น การวัด
ความดันโลหิตที่บ้าน 7 วัน; วัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว ในกลุ่มป่วยโรคเรื้อรังก่อนพบแพทย์
ในช่วงทม่ี กี ารแพร่ระบาดของโรคโควดิ 19 รายงานผลให้แพทย์ และสง่ ยาให้ผปู้ ่วยทบ่ี า้ น ลดความแออัด; การ
วัดระดับน้ำตาลปลายนิ้วในกลุ่มมารดาที่มีภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (gestational diabetes mellitus,
GDM); การประเมินภาวะสุขภาพเด็กในชุมชน และการส่งต่อผู้ป่วยในรายที่ตรวจพบความผิดปกติ เช่น ความ
ดนั โลหิสูง ระดับนำ้ ตาลในเลือดสูง ภาวะไข้ เป็นตน้ โดยกำลงั พฒั นาให้เปน็ Digital Health Station ต่อไป
คำสำคญั : สถานเี ชค็ สุขภาพ, Health station,

-------------------------------------------------------------------------------

โรงพยาบาลสง่ เสริมสุขภาพตำบลบ้านกระเบื้องนอ้ ย ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส์ จ.บุรีรัมย์