ช่างเขียนแบบทั่วไป

149

150

การวางตาํ แหนง งานเช่อื ม

151

ตําแหนงการวางสัญลกั ษณง านเชอ่ื ม

ตาํ แหนง การวางสญั ลกั ษณร อยเชือ่ มจะมมี าตรฐานการวาง 4 มาตรฐาน

1. มาตรฐาน ISO ( International Organization for Standardization )
2. มาตรฐาน DIN ( Deutxcheindustrie Normen )
3. มาตรฐาน AWS ( American Welding Society )
4. มาตรฐาน JIS ( Japanese Industrial Standard )

ในการเขยี นแบบงานเชอื่ มน้ีจะเขยี นสัญลักษณจ ะใชม าตรฐาน 2 มาตรฐาน เพราะมาตรฐาน

ISO จะเหมือนมาตรฐาน DIN มาตรฐาน AWS จะเหมือนกับมาตรฐาน JIS ในการใชเขียน

สัญลักษณงานเชื่อมทน่ี ิยมใชม ี 2 มาตรฐาน

(1). มาตรฐาน ISO
(2). มาตรฐาน AWS
แตจะใชกันมากคือ มาตรฐาน ISO สัญลักษณงานเช่ือมตามมาตรฐาน ISO กับ AWS จะ

แตกตางกนั ตรงทว่ี างตําแหนง สญั ลกั ษณ

152

153

154

155

156

จากสัญลักษณงานเช่ือมมาตรฐาน ISO กับมาตรฐาน AWS จะมีสัญลักษณเหมือนกันจะ

แตกตางกนั ท่วี างสัญลักษณ ฉะน้นั ตารางสัญลกั ษณง านเช่อื มตอไปนี้จะมสี ัญลักษณมาตรฐาน ISO เทานั้น

157

158

การเขยี นสัญลักษณง านเชื่อมแบบผสม

งานเชื่อมบางคร้ังตองเชื่อมงานที่มีความหนามาก ๆ จําเปนตองเชื่อมทั้งสองขาง คือ
ดา นหนา และ ดานหลงั ดงั นัน้ การเขียนสญั ลกั ษณง านเชอื่ มตอ งกาํ หนดเปนแบบผสม

159

160

161

162

163

ตัวอยา งสญั ลักษณผ ิวแนวเช่อื มกับสัญลักษณการเชื่อมลงในแบบงาน

164

การเขียนสญั ลกั ษณง านเชือ่ มแบบรวมแลว กาํ หนดขนาดแนวเชอ่ื ม

เมื่อเขียนสัญลักษณไดแลวส่ิงตอไปนี้จําเปนมากสําหรับงานเขียนแบบ คือการบอกขนาด
แนวเช่อื ม ขนาดทีก่ าํ หนดในแนวเช่อื มมีดงั น้ี

1. ขนาดความโคง พื้นท่ีหนา ตัวแนวเช่ือม ( a, s, c, d )
2. ระยะความยาวแนวเชอ่ื ม ( l )
3. ระยะระหวางแนวเชือ่ ม ( e )
4. จํานวนแนวเชอ่ื ม ( n )

165

สญั ลักษณเพมิ่ เติม

การเช่ือมบางครั้งตองกําหนดรายละเอียดสัญลักษณลงไปเพ่ิมเติม เพื่อใหงานเชื่อมท่ีออกมา
ตามความตองการตอ งระบุสญั ลักษณเ พิ่มท่ีสญั ลักษณง านเชื่อม

(1) ถาตองการเช่อื มโดยรอบชนิ้ งาน ใหระบุสญั ลกั ษณวงกลม

(2) ถาตองการเชื่อมหนางาน ซ่ึงหมายถึงงานในสนามหรืองานที่อยูนอกโรงงาน ใหระบุ
สญั ลักษณเปนรปู ธง

(3) ถา ตอ งการระบุกระบวนการเชื่อมตัวเลข 21 เปนกระบวนการเชื่อมใหเปนไปตาม ISO

4063

การกําหนดขนาดตา ง ๆ โดยใชส ญั ลักษณ
1. เสน อา งอิงและเสนลูกศร
2. ขนาดความโตงานเช่ือม
3. สญั ลกั ษณการเช่ือม
4. จาํ นวนแนวเช่อื ม
5. ความยาวแนวเช่ือม
6. ระยะหางระหวางแนวเชอ่ื ม
7. สวนหา งแสดงกระบวนงานเชื่อม

166

การกําหนดขนาดสญั ลกั ษณแนวเชอ่ื ม

เช่ือมตอชนแบบรูปตัววี (V) ทั้ง 2 ดา น ขนาดแนวเชื่อม -12 มม. ความยาวแนวเชอ่ื ม

- 120 มม.

เช่ือมตอ ฉาก (Fillet) เชอื่ มท้ัง 2 ดา น ดานหนาแนวเชอ่ื มโต 12 มม. เชื่อมเปนชวง ๆ

ท้ังหมด 12 แนว แตละแนวยาว 24 มม. แนวเช่ือมดานหลังโต 16 มม. ท้ังหมด 12 แนว แตละ
แนวยาว 24 มม. และหางกัน 24 มม. เชื่อมทส่ี นามงานเชอื่ ม

เชอื่ มตอ ชนฉากผวิ นนู เช่ือมโดยรอบชิ้นงาน ความโตแนวเชื่อม 10 มม.

167

ตวั อยางการบอกสัญลักษณง านเชอ่ื ม

168

แบบฝก หัดชดุ ท่ี 6
1. จงขียนสัญลกั ษณง านเชือ่ มบากตวั U

2. จงเขียนสัญลักษณงานเช่อื มบากตัว X

3. จงเขียนสญั ลักษณงานเช่ือมบากตวั V

4. จงเขียนสญั ลกั ษณงานเช่ือมบากตัว V และเชื่อมตอ ต้งั

169

5. จงเขียนสญั ลกั ษณง านเชอื่ มตอ ตง้ั ตะเขบ็ คู

6. จงเขียนสัญลกั ษณงานเชอื่ มตอตั้งตะเข็บนูน

7. จงเขียนสัญลกั ษณง านเชื่อมตอเกย ตะเข็บคู

8. จงเขียนสญั ลกั ษณง านเช่อื มบากตวั K

170

9. จากรูปจงเขยี นสัญลกั ษณแ นวเชอ่ื มตรงลูกศรช้ี

171

บทที่ 12

แบบทาํ งาน ( WORKING DRAWING )

Working Drawing หมายถึง แบบงานตาง ๆ สําหรับใชในการผลิต เชน แบบสราง

เคร่อื งจกั รกล สรางเครื่องมอื กล ฯลฯ โดยท่วี ศิ วกรเปนผอู อกแบบและใหแ ผนกเขยี นแบบเขยี นแบบ
ใหส มบูรณช ัดเจนข้ึน พรอมที่จะนําแบบไปสรางหรือผลิตใหชิ้นสวนหรือช้ินงานตามที่แบบกําหนด
ฉะน้นั แบบทํางานจะตองมีรายละเอยี ดตา ง ๆ ทีจ่ ะตองแสดงลงไปในแบบงานอยางครบถว น

Working Drawing จะตอ งมรี ายละเอยี ดดงั น้ี

1. ตองเปน แบบแสดงรปู ของช้นิ งานเปนภาพแยกชิน้ ทุกชิ้นยกเวนช้ินสวนมาตรฐาน
2. ขนาดตาง ๆ ของแตล ะชิน้ สวนตอ งละเอยี ดสมบูรณ
3. รายละเอียดคําสัง่ ทาํ งานตา ง ๆ ของแตล ะแบบ การบอกพิกดั ความเผอ่ื , การระบุ

ผวิ งานในแบบตองมีความถูกตองสมบรู ณ
4. ตารางรายการช้นิ สว น และรายการวสั ดุ หมายเลขแบบจาํ นวนชิ้นงานทผ่ี ลิต

แบบ WORKING DRAWING
แบบ Working Drawing จะมี 2 อยา ง คือ

1. แบบแยกชิ้น ( Detail Drawing ) เปนแบบแสดงรายละเอียดของชน้ิ สวนแตล ะชิน้
จากภาพประกอบ

2. แบบประกอบ ( Assembly Drawing ) เปนแบบประกอบรูปรางของชนิ้ สว นแตละ
ช้นิ นํามาประกอบกันจะมีตารางรายการแบบแสดงชอื่ ช้ินสวนท่ีประกอบกัน รวมทั้ง
วสั ดุและขนาดวสั ดุ

การเขยี นภาพประกอบ ( ASSEMBLY DRAWING )

การเขียนภาพประกอบ เพ่ือแสดงใหเห็นวิธีการในการประกอบช้ินสวนตาง ๆ เขามาเปน
ชิน้ งาน เชน แบบประกอบแมพ มิ พ แบบประกอบโมลดฉ ีดพลาสติก อุปกรณจับยดึ ตา ง ๆ การเขียน
ภาพประกอบจะตองแสดงรายละเอียดใหชัดเจน เชน ตําแหนงการประกอบ การยึดประกอบเขา
ดวยกนั หนา ท่ี ลักษณะการเคล่อื นทข่ี องชิ้นสว นนั้น เชน ตวั อยางการเขียนภาพ ดังรูป

172

ตัวอยางการเขยี นตวั เลขช้ินสวนของภาพประกอบ

173

สรปุ รายละเอยี ดของการเขียนภาพประกอบ
1. การเขียนภาพประกอบ ควรเปนภาพฉาย เพราะแสดงชิน้ สวนของแบบตาง ๆ ได
ละเอียดและชดั เจนในการเขยี นภาพประกอบจะเขยี นเปนภาพฉายดา นหนา ภาพดาน
ขา ง หรอื ดานหนา ดา นบน แลว เขียนเปนภาพตัดประกอบ
2. ในการเขียนภาพประกอบไมน ยิ มบอกขนาด เพราะจะทําใหยงุ ยากสบั สนในการอา น
แบบ จะบอกขนาดไดเปน บางสว นคอื บอกขนาดความโตสุด ความยาวทั้งหมด ความ
สงู ความกวา ง ของช้นิ งานประกอบกันแลว นอกจากนีย้ ังบอกถงึ ตําแหนง รูเจาะ
สาํ หรับงานสวมประกอบยึดตดิ กัน
3. การเขยี นภาพประกอบ จะตอ งมีรายการแบบแสดงรายละเอียดทกุ ชนิ้ เชน ลาํ ดับช้ินท่ี
ชอื่ ช้ินสว น วัสดทุ ใี่ ชท ํา ขนาดวัสดุ ช้นิ สวนมาตรฐาน หมายเลขแบบ จํานวนช้นิ
4. กําหนดหมายเลขแบบในภาพประกอบ จะกาํ หนดขึ้นมาเองจากหนว ยงาน หรือโรงงาน
ทผ่ี ลิต
5. การเขียนภาพประกอบตองมตี ัวเลขกําหนดชิ้นสว น จะกาํ หนดช้นิ ที่ 1 จะเปน ชิ้นฐาน
หรอื ชิ้นทีใ่ หญ สวนช้นิ เล็กรองใหกําหนดเปน สวนชนิ้ ตอ ไป ตัวเลขบอกช้ินสวน สงู
5 มม.
6. เสน ชี้กาํ หนดใหเขยี นดว ยเสน เตม็ บาง ควรลากจากช้นิ สว นและเอียงทาํ มมุ เลก็ นอ ยกับ
ชนิ้ สวน
7. ตัวเลขบอกชิ้นสวนควรเขียนวงกลมไวดวย ในกรณีที่แบบมีมาก ช้ินสวนประกอบตอง
ปอ งกันการสบั สนในการอา นแบบ

174

การเขียนภาพประกอบเปน ภาพ ISOMETRIC
การเขียนภาพประกอบกันเปนภาพสามมิติ ช้ินสวนที่ประกอบชางผูอานแบบจะสามารถ

มองเห็นการเรียงลําดับการผลิตของแตละช้ินสวนและวิธีการประกอบไดงาย รวดเร็ว และแสดง
รายละเอียดของชิ้นสวนตาง ๆ กอนนํามาประกอบเขาดวยกันอยางละเอียด เชน แบบประกอบ
รถยนต แบบประกอบโมลด แบบประกอบรถมอเตอรไ ซด

175

การเขียนภาพแยกชิ้น ( Detail Drawing )

จุดมุงหมายของการเขียนแบบแยกชิ้นสวน แตละชิ้นสวนที่นํามาเขียนเปนภาพประกอบเขา
เปนแบบประกอบหรอื เปนชดุ งาน และเขียนแบบแยกชน้ิ เพอื่ ไปทาํ การผลิตชน้ิ สว นตามความตอ งการ
ของงานแบบตาง ๆ
ตัวอยางการเขียนแบบแยกช้ิน CENTERING REST

176

บทท่ี 13

เกลียว อปุ กรณจับยึด และสปริง
( Screw Threads, Fasteners and Spring )

โครงสรา งหรือเครอื่ งจักรกลตาง ๆ สวนใหญจะประกอบไปดวยชิ้นสวนหลายช้ินท่ีนํามาตอ
เขาดวยกันหรือขันใหติดกัน ทั้งน้ีเพ่ือไมใหชิ้นสวนเหลานั้นเกิดการเคล่ือนที่สัมพัทธตอกัน อุปกรณ

ที่ใชยึดชิ้นสวนเหลาน้ีไดแก สลักเกลียว (Bolts) สลักเกลียวฝง (Studs) ล่ิม (Keys) และหมุดย้ํา
(Rivets) นอกจากนนั้ ยังมกี ารเชอื่ ม (Weldings) การประกอบรัดแนน (Shrinkage fits)
และการประกอบสวมแนน (Interference fits) ในหัวขอนี้จะกลาวถึงเฉพาะอุปกรณจับยึดที่เปน

เกลยี วและหมุดยาํ้ เทานัน้

13.1 เกลียว (Screw Treads หรอื Treads )

13.1 การเกดิ เสนเกลยี วหรือสกรู

เกลียว (Threads) หมายถึงรองบากที่ทําไวตามแนวเสน Helix ที่มีลักษณะเปนขดวงรอบ

ผิวทรงกระบอก เม่ือมาครบหนึ่งรอบจะเกิดจุดเยื้องกัน ซ่ึงแนวรองบากนี้ไดจากการขดมวนรูป
สามเหลี่ยมมมุ ฉากที่ทํามุมเอียง α ประมาณ 2° - 4° ไปรอบ ๆ ภายนอกและภายในผิวทรงกระบอก
ดังรปู 14.1

ถา รองบากนัน้ อยูภ ายนอกผวิ ทรงกระบอก เราเรยี ก เกลียวนอก ( External Thread )

177

ซ่ึงหมายถึงสกรู ( Screw ) หรือสลักเกลียว ( Bolt ) ทํานองเดียวกันถารองบากนั้นอยูภายใน
ทรงกระบอกเราเรียกวา เกลียวใน ( Internal Thread ) ซ่ึงหมายถึงแปนเกลียว ( Nut ) ดังรูป

13.2และ 13.3

รปู 13.2 ตวั อยา งแสดง เกลยี วนอกและเกลียวใน

13.2 การเรยี กชือ่ สวนตาง ๆ ของเกลียว ( Tread Terminology )

รูปที่ 13.3 ชือ่ สว นตา ง ๆ ของเกลยี ว

Major Diameter : เสนผานศูนยกลางใหญ เปนขนาดเสนผานศูนยกลางโตสุดของเกลียว การ

บอกขนาดเกลียวมกั จะบอกขนาดเสน ผา นศนู ยกลางใหญเ ปน ขนาดระบุ

178

( Norminal Size ) สัญลักษณที่ใชเปนอักษรตัวพิมพใหญ D หมายถึงขนาดเสนผาน

ศูนยกลางใหญของเกลียวใน สวนอักษรตัวพิมพเล็ก d หมายถึงขนาดเสนผานศูนยกลาง

ใหญข องเกลยี วนอก

Minor Diameter : เสนผานศูนยกลางเล็ก เปนขนาดเสนผานศูนยกลางเล็กสุดหรือเสนผาน

ศนู ยก ลางรองของเกลยี ว หรืออาจเรียกวา เสน ผา นศูนยกลางโคนเกลยี ว สัญลักษณท ี่ใช คือ

D1 สําหรับเกลียวใน และ d1 สาํ หรับเกลยี วนอก
Pitch Diameter : เสนผานศูนยกลางพิตซ เปนขนาดเสนผานศูนยกลางท่ีอยูระหวางเสนผาน

ศนู ยกลางใหญกับเสน ผา นศนู ยก ลางโคนเกลยี ว ใชสญั ลกั ษณ D2 สาํ หรับเกลียวใน และ
d2 สาํ หรับเกลียวนอก
Lead : ระยะขันเกลียวตอรอบ เปน ระยะทางการเคล่ือนท่ีตามแนวแกนของสกรู เม่ือสกรูหมุนครบ

หนึง่ รอบ ( 360° )

Pitch : ระยะพติ ซ เปนระยะที่วัดจากจุด ๆ หน่ึงของเกลียวไปตามแนวแกนจนถึงตําแหนงเดียวกัน

บนเกลยี วถดั ไป ปกตแิ ลว จะวัดระยะจากยอดเกลียวถงึ ยอดเกลียว ใชสญั ลักษณ P สวนใหญ

การกําหนดขนาดเกลียวจะกําหนดเปนจํานวนเกลียวตอความยาวหนึ่งนิ้ว เชน 8 เกลียวตอน้ิว

ซ่งึ ก็คือเกลียวที่มีระยะ Pitch เทากับ 1/8 นวิ้ นัน่ เอง โดยการใชสูตร
1
P =
ขนาดจาํ นวนเกลยี วตอ นวิ

Crest : สวนยอดสดุ ของฟน เกลียว หรือสันเกลียว

Tread Angle : มมุ ฟนเกลียว เปนมมุ ทว่ี ดั ระหวา งผิวของฟนเกลียวซึ่งเกดิ จากเครอื่ งมอื ที่ใชในการ

ตัดเกลยี ว ปกตเิ ทากบั 60°

Root : สว นลา งสุดของฟน เกลยี ว

Side : ผวิ ดา นขางของฟน เกลยี วทอ่ี ยูร ะหวา งสวนยอดสุดและลา งสุดของฟน เกลยี ว

รูปท่ี 13.4 ลักษณะเกลยี วขวาและเกลยี วซาย

179

Right – hand Tread : เกลียวขวา หมายถึงเกลียวที่มีทิศทางการเคล่ือนที่เขา ถาหมุนเกลียวไปใน
ทิศทางตามเขม็ นาฬิกา ดงั รปู 13.4 (a)

Left – hand Tread : เกลียวซาย หมายถึงเกลียวที่มีทิศทางเคล่ือนที่เขา ถาหมุนเกลียวใหมี
ทิศทางทวนเขม็ นาฬกิ า ดงั รูป 13.4 (b)

Single and Multiple Threads : เกลียวหน่ึงปาก (Single Tread) หมายถึงเกลียวท่ีมีระยะ
lead เทากับระยะ Pitch แตถาเกลียวมีระยะ Lead เปน 2 เทาของระยะ Pitch
เรียกวาเกลียวสองปาก (Double Tread ) และถาเกลียวมีระยะ Lead เปน 3 เทาของ
ระยะ Pitch เรียกวาเกลียวสามปาก (Triple Tread) ปกติแลวเกลียวท่ีมีปากมากกวา
สองปากขน้ึ ไปเรานิยมเรยี กวาเกลยี วหลายปาก (Multiple Thread ) ดังรปู 13.5

(A) สาธติ การเกดิ เสน เกลียวปากเดียวและหลายปาก

(B) เปรียบเทยี บเกลยี วหลายปาก

รปู ท่ี 13.5 เกลียวปากเดียวและเกลยี วหลายปาก

Tread Form : รูปรางหรือรูปแบบของเกลียว เปนภาคตัดที่แสดงใหเห็นรูปรางของฟนเกลียวท่ีถูก

ตัดผานดวยระนาบตามแนวแกน ดงั รปู ที่ 13.6

180

รปู ท่ี 13.6 รปู แบบมาตรฐานของเกลยี วชนิดตาง ๆ

13.3 การแบงประเภทของเกลียวตามลกั ษณะภาคตัดของยอดเกลียว

เราแบง ประเภทของเกลียวตามลกั ษณะภาคตัดของฟนเกลียวหรือยอดเกลียวหรือรูปแบบหนา

ขาง ( Profile ) ของฟนเกลยี วไดด ังน้ี
1. เกลียวยอดแหลม ( Sharp-V Thread ) หรือเกลียวสามเหล่ียม เดิมเรียกวา United

State Standard Thread หรือ Sellers Thread ดงั รูป 13.6 (a)
2. American National Thread, (N) ลักษณะคลายเกลียวสามเหลี่ยม แตสวนยอดและ

โคนของเกลียวถกู ตัดใหราบ ดังรปู ท่ี 13.6 (b) เกลยี วแบบน้สี ามารถใชแ ทนแบบ Sharp-V ได
3. Unified National Thread, (UN) หรือ Unified Thread เปนเกลียวมาตรฐานท่ี

เกิดจากขอตกลงของสามประเทศไดแก อังกฤษ อเมริกา และแคนนาดา ในป 1948 ท้ังสาม

ประเทศไดก าํ หนดรปู แบบของเกลียว โดยสว นยอดเกลียวนั้นอาจจะเปนแบบราบ (Flat) หรือโคงมน
(Round) และสวนโคนมีลักษณะโคงมน ซ่ึงลักษณะสวนใหญจะคลายกับเกลียวแบบ American
Nation Tread (N) ดงั รูป 13.6 (C)

รูปแบบอีกอยางหน่ึงของเกลียว UN คือ Unified National Rolled (UNR) เกลียวแบบน้ี

มใี ชเฉพาะเกลยี วนอกเทา น้ัน โดยไมม ีใชก ับเกลยี วใน ดงั รูป 13.7

181

รูปท่ี 13.7 (A) The UN external thread has a flat root (roundded root is optional)
(B) The UNR has a rounded root formed by rolling. The UNR form
does not apply to internal treads.

4. Metric Thread : เกลียวเมตรกิ เปนเกลียวมาตรฐานท่ีกาํ หนดขนึ้ โดย The
International Organization for Standardization, ISO หรือองคการกําหนดมาตรฐานนานาชาติ

มีลักษณะสวนยอดและสวนโคนของฟนเกลียวเปนแบบราบ (ในทางปฏิบัติจะมีความโคงมน

เล็กนอย) ลักษณะสวนใหญจะคลายกับ American National และ Unified Threads แตมีความ
ลึกนอยกวา และมหี นวยวดั เปนมลิ ลเิ มตร ดังรูป 13.6 (d)

5. Square Thread : เกลียวสี่เหล่ียมจตรุ สั เปนเกลียวท่ีมีลักษณะผิวของฟนเกลียวต้ังฉาก
กับแนวแกนเกลียว ดงั รูป 13.6 (e)

6.Acme Thread : เปนเกลียวที่ดัดแปลงจาก Squarde Thread แตมีความแข็งแรง
มากกวา ดังรปู 13.6 (f)

7. Whitworth Thread : เกลียววิตเวอรต เปน เกลยี วมาตรฐานของอังกฤษ สวนยอดและ
โคนเกลียวมีลักษณะเปนโคงมน สามารถใชแทนเกลียวแบบ Unified Thread และ American
National Thread ไดด ังรปู 13.6 (g)

8.Knuckle Thread : เกลียวกลมมน เปนเกลียวที่ทําขึ้นมาโดยวิธีรีดบนโลหะแผน ใชกับ

งานท่ีมีความสกปรกจากฝุนผงและรับความรอนสูง เชนเกลียวขั้วหลอดไฟฟา หรือเกลียวที่ปากขวด

ดงั รปู 13.6 (h)
9. Buttress Thread : เปนเกลียวที่มีลักษณะโคนหนาคลายฟนเลื่อย เหมาะกับงานสง

กาํ ลงั ดังรูป 13.6 (j)

182

13.4 การเขียนสญั ลกั ษณแ ทนเกลยี ว (Thread Symbois or Thread Representations)

การเขียนสัญลักษณแทนเกลียวในงานเขียนแบบกระทําได 3 แบบไดคือ แบบ

Simplified, แบบ Schematic และแบบ Pictorial หรือ Detailed การเขียนสัญลักษณแทน
เกลียวแบบ Simplified และ Schematic สว นใหญจะใชก บั เกลียวท่มี ขี นาดเสนผานศูนยกลางตํ่า
กวา 1 น้ิว (25.4 mm ) ลงมา โดยจะใชสัญลักษณแทนเกลียวเปนแบบเดียวกันหมด ทั้งเกลียว
Metric, Unified, Square และ Acme ดังรูป 13.6 และ 13.9

รปู 13.8 การเขียนสัญลกั ษณเกลียวนอกแบบ Simplified และ Schematic

รูป 13.9 การเขยี นสญั ลกั ษณเกลียวในแบบ Simplified และ Schemtic

สัญลักษณแทนเกลียวทั้งสองแบบน้ีนิยมใชกันอยางกวางขวาง แตที่นิยมกันมากท่ีสุดจะ

เปนแบบ Simplified Form เพราะจะไมท าํ ใหเ กิดความสับสนกับสวนประกอบอืน่ ของแบบชิน้ งาน
สวนการเขียนสัญลักษณแ ทนเกลยี วแบบ Detailed เปนการเขียนแบบเกลียวคลา ยเกลียว

จริง โดยปกติแลวแนวสันของฟนเกลียวจะตองเขียนเปนแบบโคง Helical Curve แตเพ่ือลดงานท่ี

183

จะตอ งทําการ plot หรือเขียนโคง Helix จงึ ยกเวน โดยการเขยี นเฉพาะรูปหนา ขาง (Profiles) ของ
เกลียว (แตล ะชนิดของเกลยี ว) สว นทเี่ ปน Helical Curve แทนดวยแนวของเสนตรง ดังรปู 13.10

รปู 13.10 การเขียนสญั ลกั ษณแทนเกลียวแบบ Detailed
(a) เกลยี วนอก (b) เกลียวใน

13.5 การกาํ หนดคุณลักษณะของเกลยี ว (Thread Specifications)
13.5.1เกลยี วนิว้ (English System)
Thread Series จํานวนเกลียวตอน้ิวท่ีเปนชุดตัวเลขสําหรับขนาดเกลียวเมื่อเสนผาน

ศูนยกลางเกลียวมีขนาดตางกันออกไป เราเรียกวา Thread Series เกลียวอเมริกันแบบUN, UNR
แบง เปน 3 Series ไดแ กแบบหยาบ (Coarse, C) แบบละเอียด (Fine) ซ่ึงแบบละเอียดนี้ยังแยก
ออกเปนแบบละเอยี ดธรรมดา (Fine, F) และแบบละเอยี ดพิเศษ
(Extra fine, EF) สวนแบบสุดทายคือแบบพิตชคงท่ี (Constant Pitch) โดยแยกออกเปน 8 Series

ยอยไดแก 4, 6, 8, 12, 20, 28 และ 32 เกลยี วตอ นิ้ว

การใชอักษรยอในโนต (Note) ของการกําหนดขนาดเกลียวในงานเขียนแบบ กระทําได

ดงั นี้

Unified National Form แบบ Coarse-thread series ใชค ํายอเปน UNC หรือ UNRC
แบบ Fine-thread series ใชคาํ ยอเปน UNF หรือ UNRF
แบบ Extra-fine series ใชค าํ ยอเปน UNEF หรอื UNREF

ทาํ นองเดยี วกนั เกลียวแบบ American National Form ก็สามารถเขยี นเปน NC, NF และ
NEF ซึ่งเกลียวแบบ UNC/UNRC หรือ NC เหมาะกับสลักเกลียว (Bolts), หรือสกรู (Screws),
และแปนเกลียว (Nuts) ท่ีทําจาก Cast iron เพื่อนําไปใชกับงานท่ัว ๆ ไป แตถาเปนสลักเกลียว หรือ
สกรู และแปนเกลียวที่ทําจากโลหะท่ีมีความออนตัว (Soft metals) หรือพลาสติก เพื่อนําไปใชกับ

งานทม่ี คี วามตอ งการความคบั แนน สงู และไมค ลายตัวงา ย เชนงานท่ีเกี่ยวกับโลหะแผนบาง หรืองานที่

184

มีอาการส่ันตัวเขามาเก่ียวของดวย สวนใหญจะใชเกลียวแบบ UNF/UNRF หรือ NF และ
UNEF/UNREF หรือ NEF
ชั้นพกิ ดั การเผ่อื ความคับงานสวมของเกลียว (Class of Fits)

การแบงระดับช้ันของเกลียว (Thread Classes) ท่ีใชในการบงบอกถึงความคับแนน
ระหวางสลักเกลียว (Bolts) กับแปนเกลียว (Nuts) หรือระหวางเกลียวใด ๆ ท่ีนํามาสวมกัน ชั้น
ความคับแนนของเกลียวนั้นจะบอกดว ยตวั เลข 1, 2 และ 3 แลว ตามดว ยตัวอักษร A หรอื B แลว แตว า
เกลียวน้ันจะเปนเกลียวนอกหรือเกลียวใน เชนถาตามดวย A ก็หมายถึงเกลียวนอก สวน B หมายถึง

เกลียวใน

Class 1A และ1B เปน ช้ันความคับแนน ของเกลียวทม่ี ีความหลวมมากมาก ๆ นนั่ คอื ชอง

วา งระหวางสลักเกลยี วกับแปน เกลยี วจะมีมากกวาชัน้ อื่น ๆ เหมาะกับงานท่ี
ตองการขนั เขา และคลายออกไดง าย

Class 1A และ2B เปนชน้ั ความคบั แนน ของเกลียวที่มคี วามหลวมนอ ยกวาชน้ั แรกที่

กลา วมาแลว เหมาะกับสลักเกลียวและแปน เกลยี วที่ใชในเคร่ืองจักรกลทวั่ ไป

Class 3A และ 3B เปน ช้นั ความคบั แนน ของเกลียวท่มี คี วามคบั สงู เหมาะที่จะใชก ับ

งานที่ตองการความเท่ยี งตรงสงู ตานทานความเคนและการส่ันตัวไดดี

การกาํ หนดขนาดเกลียวนิว้ โดยใชโ นต (Thread Notes)

การเขียนแบบเกลียวนั้นสวนใหญจะใชสัญลักษณแทนเกลียว แลวอธิบายรายละเอียดของ

เกลียวดวยขอความที่เรียกวา โนต (Notes) กํากับอีกครั้งหนึ่ง เพ่ือแสดงคุณลักษณะของเกลียวให

ทราบ

รูป 13.11 ตัวอยางการกาํ หนดขาด รูป 13.12 (A) การใชโนต กับเกลียวแบบ UNR ซึ่งใช
เกลียวโดยใชโนต กบั เกลยี วนอกเทา นั้น (B) ขนาดเสน ผา นศูนยกลาง

เกลยี วบนโนต อาจกาํ หนดเปน ทศนิยมหรือเศษสวน

185

การกาํ หนดขนาดเกลยี วนิว้ จะตองขึ้นตนดวยขนาดเสนผานศูนยระบุหรือเสนผานศูนยกลาง

ใหญ (Major diameter) ตามดว ยขนาดจาํ นวนเกลียวตอ นิ้ว (Threads per inch) รูปแบบของเกลยี ว
(Form) และช้ันพิกัดการเผื่อความคับของเกลียว (Class of fit) ตัวอยางการวางตําแหนงและ

ความหมายตาง ๆ ของขอ ความในโนต แสดงไวด ังรูป 13.11 และ 13.12

การใชตารางเพอ่ื กาํ หนดขนาดเกลียวนวิ้ (Using Thread Tables)

ตาราง 13.1

American National Standard unified inch screw threads (UN and UNR thread form)

รปู 13.13 การใชต ารางกาํ หนดขนาดเกลียวนิว้

จากรูป 13.13 ซึ่งเปนสวนหน่ึงของตารางท่ีไดจากผนวก ข 11. ซึ่งเปนคุณลักษณะของเกลียว UN

และ UNR ถาสลักเกลียวมีขนาดเสนผาศูนยกลางระบุเทากับ 1 ½ นิ้ว เกลียวเปนแบบเกลียวนอก

ชนิดเกลียวละเอียด 12 เกลียวตอนิ้ว เราสามารถเขียนเปนโนต (Note) เพื่อกําหนดขนาดของเกลียว

ไดด ังนคี้ ือ 1
2
1 - 12 UNF – 2A หรือ 1.500 – 12 UNF – 2A

186

ถาเกลียวเปนเกลียวในหรือแปนเกลียวโนตกําหนดขนาดก็ยังเขียนเหมือนเดิมเพียงแต

เปล่ียนอักษรจาก A เปน B แทนเทา นน้ั คอื 1.500 – 12 UNF – 2B

13.5.2 เกลียวเมตรกิ หรอื ISO (Metric Thread Specifications)
คุณลักษณะของเกลียวเมตริกไดรับการยอมรับจาก ISO (The International Standard Organization)

ใหเปนเกลยี วมาตรฐานหนว ยเมตรกิ โดยมีขนาดของสวนตาง ๆ ดงั แสดงในรปู 13.14

187

ตาราง 13.2
รายละเอียดขนาดสดั สว นตา ง ๆ ของเกลยี วเมตริก

รปู 13.15 รายละเอียดขนาดสัดสว นตา ง ๆ ของเกลียวเมตรกิ

188

ชนิดของเกลียวเมตริกแบงตามความหยาบ - ละเอียดได 2 Series คือแบบหยาบ
(Coarse) หรือปกติ และแบบละเอียด (Fine) การกําหนดขนาดของเกลียวเมตริกโดยการใชโนต

กระทําได 2 ลกั ษณะคือ

(1) แบบรากฐาน (Basic Designations) จะตองข้ึนตนดวยอักษร M ซ่ึงหมายถึงเกลียว

เมตริก ตามดวยขนาดเสนผาศูนยกลางของเกลียว (หมายถึงขนาดเสนผานศูนยกลางใหญ) แลวคั้น

ดวยเคร่อื งหมาย x แลวตอดวยขนาดของพติ ช ดงั รปู 13.16

รูป 13.16 การกําหนดขนาดเกลยี วเมตริกแบบรากฐาน

ปกติแลวเคร่ืองหมายทีแ่ สดงวา เปน เกลียวหยาบหรือละเอียดของเกลียวเมตริกนี้ จะไมแสดงให
เห็นเหมอื นกบั เกลียวนวิ้ แตจ ะทราบไดโ ดยการดทู ข่ี นาดของพิตช

ตาราง 13.3 เปนสวนหน่ึงของตารางในผนวก ก 10. ซ่ึงแสดงใหเห็นถึงขนาดของเกลียว
เมตริกทีม่ เี สน ผานศนู ยก ลางขนาดตาง ๆ

(2) แบบสมบูรณ (Complete Designations) บางครั้งการเขียนโนตบอกขนาดเกลียวลงใน

งานเขยี นแบบ จาํ เปนตอ งแสดงใหมีใจความสมบรู ณ ดงั เชนในรปู 13.18

สวนแรกของโนตจะตองขึ้นตนดวยอักษร M เชนเดียววกันกับแบบรากฐาน ในสวนท่ีสอง
จะบอกช้ันพกิ ัดเผอื่ ความคับ (Tolerance) ของ Pitch diameter และของ Crest diameter รวมทั้ง

ชนิดของเกลียววาเปน เกลียวนอกหรอื เกลยี วใน ซ่ึงในสว นหลังนจี้ ะขียน

แยกจากสว นแรกโดยใชเ ครอ่ื งหมายขดี (--) ก้นั ไว ตัวอยา งนี้ เลข 5 และ 6 เปนตัวเลข
ที่แสดงถึง Tolerance grades ซ่ึงจะเปลี่ยนแปลงไปตามขนาดเสนผานศูนยกลางรากฐาน เกรด 6
เปนพกิ ัดความเผอื่ ปานกลางเมอื่ เทียบกับ Class 2A และ 2 B ของเกลียว Unified thread แลว จะ

189

ใกลเคียงกัน เกรดท่ีนอยกวา 6 ลงมาจะใชกับเกลียวละเอียดท่ีมีระยะความยาวของเกลียวสั้น สวน
เกรดท่สี งู กวา 6 ข้นึ ไป จะใชกบั เกลยี วหยาบทม่ี ีระยะเกลยี วยาว
ตาราง 13.3

Basic thread designations for commercial series of ISO metric thread

รูป 13.17 ตารางแสดงรายละเอียดของเกลยี วเมตรกิ

รูป 13.8 การกาํ หนดขนาดเกลยี วเมตรกิ แบบสมบูรณ
ตาราง 13.4 แสดงชนั้ พิกัดการเผอ่ื ความคับ สาํ หรับขนาดเสนผา นศนู ยก ลางใหญ

(Major diameter), เสนผา นศนู ยก ลางพติ ช (Pitch diameter) และเสนผา นศูนยก ลางรอง
(Minor diameter) ของเกลียวในและเกลยี วนอก

190

ตาราง 13.4

Tolerance grades, ISO threads

รูป 13.19 ตารางแสดงชน้ั พกิ ัดการเผ่ือความคับของเกลยี ว ISO

ตัวอักษรที่เขียนตอทายตัวเลขพิกัดความเผ่ือแสดงใหเห็นถึงตําแหนงของพิกัดการเผื่อความ
คับ (Tolerance positions) และการท่ีจะทราบไดวาเปนเกลียวนอกหรือเกลียวในน้ัน สังเกตไดจาก
ตวั อกั ษร ถา เปนอกั ษรพิมพเลก็ e, g และ h ซึ่งแทนคาระยะเวน (Allowance) มาก นอ ย และไมมี
ระยะเวนเลยตามลําดับ โดยที่อักษรพิมพเล็กน้ีจะบงบอกวาเปนเกลียวนอก นั่นก็หมายถึงสลักเกลียว
(Bolt) นั่นเอง สวนอักษรพิมพใหญซ่ึงจะมีแค G และ H จะแทนคาระยะเวนนอยและไมมีเลย
ตามลําดับ โดยจะเปนตัวบงบอกวาเกลียวนั้นเปนเกลียวใน อักษรเหลานี้จะเขียนอยูดานหลังของตัว
เลขทีแ่ สดงคา Tolerance grade

ตัวอยางเชน 5g หมายหถึงคาพิกัดความเผื่อปานกลาง (Medium tolerance) สําหรับเสนผาน
ศูนยก ลางพติ ช (Pitch diameter) ของเกลยี วนอก ซึง่ จะมรี ะยะเวนระหวางสลักเกลียวและแปนเกลียว
นอย (Small allowance) สวน 6H หมายถึงคาพิกัดความเผื่อปานกลางสําหรับเสนผานศูนยกลาง
ใหญ (Major diameter) หรือเสนผานศูนยกลางระบุของเกลียวใน โดยไมมีระยะเวนระหวางสลัก
เกลียวและแปน เกลยี วเลย

191

การเลอื กชน้ั ของคาพิกัดการเผื่อความคบั (Preferred tolerance class)
การเลือกช้ันของคาพิกัดการเผื่อความคับแนนสําหรับเกลียวเมตริก เลือกได 3 ช้ันคือ

หยาบ ปานกลางและละเอียด ดงั แสดงในตาราง 13.5
ตาราง 13.5
Preferred tolerance classes, ISO threads

รูป 13.20 การเลือกชั้นพกิ ัดการเผ่อื ความคับของเกลยี ว ISO
ตามตาราง 13.5 ในรูป 13.20 น้ีจะบอกใหท ราบถึงคา Tolerance grade, Tolerance position

และความยาวของเกลยี ว (Length of engagement) ซ่งึ มีทั้งสนิ้ (Short, S) ปกติ (Normal, N) และ
ยาว (Long, L) ความยาวของเกลยี วน้ีสามารถหาไดจากตารางในผนวก ก 11.

ข้ันตอนการใชตาราง 13.5 นี้ ขัน้ แรกจะตอ งตดั สนิ ใจกอ นวาจะเลือกใชค ณุ ภาพงานสวมใน
ช้ันใด หยาบ (Coarse) ปานกลาง (Medium) หรือละเอียด (Fine) จากนั้นก็กําหนดคุณลักษณะ
เกลียวโดยการเลือกแบบของเกลียวที่อยูภายใตชองของขอความท่ีเปนอักษรพิมพตัวหนาเปนอันดับ
แรก (เลือกเกลียวนอกหรือเกลียวใน) อันดับที่สองเลือกขนาดท่ีอยูภายใตชองของขอความท่ีเลือกไว
ในอันดับแรก เสร็จแลวเลือกขนาดที่แสดงดวยตัวอักษรพิมพเล็กที่อยูภายใตชองขอความที่เลื อกไว
อันดบั ทีส่ องเปน อนั ดบั สุดทาย ขนาดทเี่ ขยี นไวในกรอบเปน เกลียวที่ใชในทางการคา โดยทั่วไป

192

รูป 13.21 (A) คา ชัน้ พิกัดความเผื่อของท้งั Pitch รูป 13.22 ใชเครอื่ งหมาย/(Slash)
Dia. และ Crest Dis. ของเกลยี วในเทา เพอื่ แสดงการเขาคกู ันระหวา ง
กัน, (B) อกั ษร S, N และ L เปน ตัว เกลยี วในและเกลยี วนอกขณะ
บอกขนาดความยาวของเกลยี ว ประกอบสวมกัน

รูป 13.21 แสดงใหเห็นถึงการกําหนดขนาดเกลียวโดยการใชโนตแบบสมบูรณ ซึ่งคาชั้น

พิกัดการเผื่อความคับแนนที่เขียนไวในรูป 13.21 (A) เปน 6H นั้นหมายถึงขนาดคาช้ันพิกัดการเผ่ือ
ความคับของ Crest และ Pitch diameter สําหรับเกลียวในมีคาเทากัน สวนรูป 13.21 (B) นั้นแสดง

ใหทราบวาเปนเกลยี วยาว
รูป 13.22 แสดงการกําหนดขนาดโดยการใชโนตแบบสมบูรณของเกลียวขณะที่สวมกันอยู

โดยทเี่ ครอื่ งหมาย / จะเปน ตวั แยกคาชน้ั พิกัดการเผือ่ ความคับของเกลียวในและเกลียวนอก

13.6 ตัวอยางการเขียนสัญลักษณแทนเกลยี วลงในงานเขียนแบบ
13.6.1 แบบ Detailed (Pictorial) threads หรอื แบบคลา ยเกลยี วจรงิ
(1) เกลยี ว UN / UNR หรือ Metric

รูป 13.23 ขนั้ ตอนการเขียนสัญลกั ษณแทนเกลยี วแบบ Detailed

193

รูป 13.23 เปนการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวแบบ Detailed ซึ่งเปนการเขียนแบบเกลียว

คลายเกลียวจริง ทั้งเกลียวนิ้วแบบ UN / UNR และเกลียวเมตริก (Metric) หรือ SI โดยใช

สัญลกั ษณแ บบเดยี วกันท้ังหมด มขี นั้ ตอนดงั น้ี

ขนั้ ท่ี 1. จากโนต ท่ีบอกถงึ คุณลกั ษณะของเกลียว 1.75 – 5 UNC – 2 A ซง่ึ ในทนี่ ีเ้ ปนเกลยี วระบบ

องั กฤษหรอื เกลยี วนว้ิ แบบ UN เกลียวหยาบ ( C ) ทก่ี ําหนดให คํานวนหาระยะพติ ชโ ดยใช

สูตรดงั นี้ 1 1
จาํ นวนเกลยี วตอน้ิว 5
P= = น้ิว

เสรจ็ แลววางระยะพติ ชลงบนแนวยาวของเกลยี ว

ข้ันท่ี 2. จากคุณลักษณะของเกลียวท่ีกําหนดไวในโนตของข้ันที่หนึ่ง ไมไดบอกวาเปนเกลียวปาก

เดียวหรือหลายปาก รวมทั้งไมไดบอกวาเปนเกลียวซายหรือขวา ใหถือวาเกลียวโดยทั่วไป

ถาไมไดบอกสวนน้ีมาใหก็ใหถือวาเปนเกลียวขวา (Right-hand thread) และเปนเกลียวปาก

เดียว (Single thread) เขียนเสนตรงจากจุดแบงระยะดพิตชดานบนลงมาในแนวเอียงไป

ทางขวาเทากับ ½ P ทุกเสนซ่ึงจะเปนแนวของเสน Crest line โดยใชดินสอเกรด H

หรอื F

ข้นั ที่ 3. หาเสน Root line โดยการเขียนเสน ใหเ ปนรูป V มมุ 60o ระหวา งเสนแบงของพิตชซ่ึงจะได

ตําแหนงของ Root line ท่ีสวนลางของรูป V เสร็จแลวลากแนวของ Root line ซึ่งแตละเสน

ของแนว Root line จะขนานกันทงั้ หมด แตไมใชข นานกับเสน Crest line

ข้ันที่ 4. เขียน Chamfer ดวยมุม 45o ท่ีสวนปลายของเกลียว ณ ตําแหนง Minor diameter เสร็จแลว

เขยี นเนนนํ้าหนักของทกุ เสน พรอ มทงั้ เขยี นโนตกาํ หนดขนาดเกลยี วกํากับไวด ว ย

2.เกลียวสเ่ี หล่ียมจตั ุรสั (Square thread)

ขน้ั ท่ี 1. ขนาดเกลียว 1 – 5 SQUARE เขียนเสนแสดงโครงรางของ Major diameter แลวแบงชองของ
Crest line แตละชอ งเทากับ ½ P เขียนเสนตรงใหมีความลาดเอียงไปทางขวา (สําหรับเกลียว
ขวา)

ขั้นท่ี 2. เขียนเสนตอระหวางคูของ Crest line แลวหาตําแหนงของ minor diameter โดยการวัดระยะ
จาก Major diameter เขามาเปนระยะทางเทา กบั ½ P

194

รูป 13.24 แบบสัญลกั ษณเกลียวสี่เหลย่ี ม รูป 13.25 แบบสัญลกั ษณเกลียวสี่
จัสตุรัส เหลยี่ มจัสตุรสั (เกลยี วใน)

ขั้นท่ี 3. ลากเสนเบา ๆ ตอระหวาง Crest line ที่อยูตรงขามกัน เสนน้ีจะเปนเสนท่ีแสดงรูปราง
ดา นขา ง (Profile) ของเกลยี ว

ข้ันท่ี 4. ลากเสนเบา ๆ ระหวาง Crest line ใหต้ังฉากกับเสนศูนยกลางของเกลียวไปตัดกับแนวของ
Minor diameter แลวลากเสนจากจุดตัดน้ีไปส้ินสุดท่ีแนวศูนยกลาง เสร็จแลวเขียนเนนทุก
เสน ใหห นกั แลวเขยี นโนต กาํ หนดขนาดของเกลยี วกํากับไว

(3) เกลยี วแอกแม (Acme thread)

ขั้นท่ี 1. จากขนาดเกลียว 1.5 – 4 ACME เขียนแนวของ Major diameter และความยาวเกลียวแลว
แบงระยะตามแนวแกนเกลียวออกเปนสวน ๆ สวนละเทากับ ½ P แลวเขียนแนวของ Minor
diameter และ Pitch diameter โดยวัดจากแนวของ Major diameter เขามาเทากับ ½ P และ
¼ P ตามลําดบั

ขั้นท่ี 2. ลากเสนใหทํามุม 15o กับแนวดิ่งตลอดแนวของ Pitch diameter ซึ่งจะไดผลรวมของมุม
เทากบั 30o ดงั แสดงในรูป 13.26

ข้ันท่ี 3. เขียนเสน Root line และโนตกําหนดขนาด จะไดรูปสัญลักษณแทนเกลียวของเกลียว Acme
ตามตอ งการ

195

รูป 13.26 แบบสญั ลกั ษณเกลยี ว Acme รปู 13.27 แบบสัญลกั ษณเ กลียว

Acme (เกลียวใน)

หมายเหตุ ขนาดมาตรฐานของเกลยี วจตั รุ ัสและแอกเมห าไดจากตารางในผนวก ข12.

13.6.2 แบบ Schematic threads หรือแบบแผนภาพ

รปู 13.28 การเขียนสญั ลกั ษณแทนเกลยี วแบบ schematic

รูป 13.28 แสดงการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวน้ิว แบบ Schematic ซ่ึงเปนการเขียนแบบ

เกลียวแบบแผนภาพโดยมีขั้นตอนดังนี้

196

ข้ันท่ี 1. เขียนแนวโครงรางของ Major diameter แลวแบงระยะตามแนวแกนเกลียวออกเปนชอง
ๆ ใหม รี ะยะหางเทากับ P แลว ลากแนวของ Crest line เบา ๆ

ข้ันที่ 2. หาแนว Minor diameter โดยการลากเสนระหวาง Crest line ท้ังดานบนและลางให
มาตด้ั และทํามุมกนั เทา กับ 60o

ขัน้ ที่ 3. ลากเสน Root line ทอ่ี ยูร ะหวา ง Crest line ดว ยเสน หนกั
ขั้นที่ 4. เขียน Chamfer ทส่ี ว นปลายของเกลียวจากตําแหนง Minor diameter แลวเขียนโนตการ

บอกขนาดเกลยี วกาํ กบั ไว

สวนรูป 13.29 (A) แสดงการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวเมตริกแบบ Schemtic โดยมี

ขนั้ ตอนดงั นี้
ขั้นท่ี 1. ระยะพิตช ของเกลียวเมตริกท่ีใช สามารถนํามาจากตารางคุณลักษณะของเกลียวเมตริก ได

โดยตรง ซึ่งเราสามารถใชขนาดพิตชอันนค้ี าํ นวณหาขนาด Minor diameter ได
ข้ันท่ี 2. เขียนเสน Root line ระหวาง Crest line ใหหนัก แลวเขียน Chamfer ที่สวนปลาย

เกลยี ว

รปู 13.29 การเขียนสัญลกั ษณเกลียวเมตรกิ แบบ Schematic
และรูป 13.29 (B) เปนตัวอยางการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวแบบ Schematic ของเกลียว

เมตริก ทง้ั เกลียวนอกและเกลียวใน

197

13.6.3 แบบ Simplified threads

เปนการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวท่ีงายกวาสองแบบแรกดังที่ไดกลาวมาแลว เพียงแตเขียน

เสน ประและโนตบอกขนาดกํากับเอาไวเทา นน้ั ดงั รปู 13.30 (A) โดยมีข้นั ตอนดงั นี้

ข้นั ท่ี 1. เขียนโครงสรา งของ Major diameter แลว หาระยะพิตชจ ากสูตร
1
P= จํานวนเกลียวตอ น้วิ ; (สําหรบั เกลียวนวิ้ )

แลวลากเสนสองเสนใหตั้งฉากกับแนวแกนของ Major diameter โดยใหมีระยะหางกันตาม

แนวแกนเทา กบั ระยะ P

ขั้นท่ี 2. หาตําแหนงของแนว Minor diameter โดยการสรางมุม 60o ระหวางเสนท้ังสองท่ีเขียน

ไว ในขน้ั ท่ี 1. ทง้ั ดานบนและลา ง

ขนั้ ที่ 3. เขียน Chamfer มุม 45o จากตําแหนง Minor diameter

ข้ันท่ี 4. เขียน Minor diameter ดว ยเสน ประ แลวเขียนโนต กําหนดขนาดกํากบั ไว

รูป 13.30 การเขียนสัญลกั ษณแทนเกลยี วแบบ simplified

สวนรูป 13.30 (B) เปนตัวอยางการเขียนสัญลักษณแทนเกลียวแบบ Simplified ของเกลียว
เมตริกทง้ั เกลยี วนอกและเกลียวใน

หมายเหตุ การทําเกลียวใน กอนทําเกลียวจะตองเจาะรูกอนเสมอ ถาไมไดกําหนดความลึก

ของรทู ี่จะตองเจาะมาให จําเปน จะตองเจาะเผื่อสวนปลายของตัวจับยึด (Fastener) และตัวทําเกลียว

198

(Tap) ไวอีกประมาณ ½ น้ิว (25.4 มม.) ดังแสดงในรูป 13.31 ขนาดรูเจาะ (Tap drill size) ของ

เกลียวเมตรกิ หาไดจ ากตารางในผนวก ก 12. สว นเกลยี วนิ้วหาไดจากตารางในผนวก ข 15.

รปู 13.31 การเจาะรทู ําเกลยี วและการยดึ ดว ยตัวจับยึดทีเ่ ปน เกลียว

13.7 ตัวจบั ยดึ ทเี่ ปนเกลยี ว (Threaded Fasteners)

ตัวจับยึดที่เปนเกลียว คือเครื่องมือกลอันหนึ่งท่ีใชในการจับยึดหรือประกอบชิ้นสวน

เครื่องจักรกลเขาดวยกัน ซ่ึงแบงตามวิธีจับยึดไดแก สลักเกลียวและแปนเกลียว (Bolts and Nuts)
สลักเกลียวฝง (Stud Bolts) หมุดเกลียว (Cap Screws) หมุดเกลียวจักรกล (Machine Screws)
และหมดุ เกลยี วปรบั (Set Screws)

13.7.1 สลักเกลียวและแปน เกลยี ว (Bolts and Nuts)
สลักเกลยี ว (Bolts) หมายถึงตวั จบั ยึดที่มเี กลียวอยูร อบนอก ลกั ษณะเปน

แทง ทรงกระบอก ปลายขา งหน่ึงมเี กลยี วและอกี ขา งหนงึ่ มหี ัวเปนสเ่ี หลีย่ มหรอื หกเหล่ยี ม

เพอ่ื เอาไวจ บั หมนุ สลกั เกลยี ว ใชคูกับแปนเกลียว (Nuts) เพ่ือขันยึดชิ้นงานสองอันเขาดวยกัน ดังรูป
13.32 (A) สวนรปู 13.33 แสดงรปู แบบตาง ๆ ของหัวสลกั เกลยี วและแปน เกลียว