SILPA 2023

FACULTY | 49 การออกแบบโปสการ์ ดเส้ นทางเดิ นไหว้พระ 5 วั ด อาจารย์ วรดา นาคเกษม | [email protected] หลักสูตรการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และศิลปกรรมสร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสานทุนทางวัฒนธรรมมีความส้าคัญต่อการพัฒนาประเทศ เศรษฐกิจ สังคม และชุมชน เนื�องด้วยประเทศไทยมีความโดดเด่นและมีความหลากหลายทางศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี กระจายอยู่ทุกพื�นที� มีปราชญ์ด้านภูมิปัญญาไทยมากมายซ่�งหากสามารถพัฒนาและใช้ประโยชน์จากทุนทางวัฒนธรรมได้อย่างเต็มที� แล้วก็ จะน้ามาซ่�งการสร้างสรรค์คุณค่าและมูลค่าเพิ� มต่อเศรษฐกิ จ ชุ มชน และ สังคมไทยให้เกิดความยั�งยืน (อัญธิชา มั�นคง, 2560: 92) โปสการ์ดเป็นสื�อ สิ�งพิ มพ์ชนิดหน่�งใช้เพื�อการประชาสัมพันธ์ในการแจ้งข่าวสาร เรียนเชิญ หรือเป็นการเขียนความรู้ส่กสั�นๆ ให้กับผู้รับ (อารยะ ศรีกัลยาณบุตร, 2550) เช่น การ์ดเชิญ การด์อวยพร เป็นต้น ส่วนใหญ่นิยมพิมพ์ 4 สี 1-2 หน้า จากข้อความที� กล่าวมาข้างต้นผู้สร้างสรรค์งานจ่งมี วัตถุ ประสงค์เพื�อออกแบบโปสการ์ดเส้นทาง เดินไหว้พระ 5 วัด และพัฒนาเป็นของที�ระล่กผู้สร้างสรรค์งานได้แรงบันดาลใจจากวัด 5 วัด คือ วัดหลุ มข้าว วัดหนองศาลา วัดโพนทราย วัดขุนละคร และวัดมนต์มาวาส อ้าเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสี มา จากลวดลายปูนปั�น ไม้แกะสลัก ธรรมชาติ สิ�งแวดล้อม และประเพณี ซ่�งเป็นทุน ทางวัฒนธรรมของชุ มชนที� มี คุณค่าและสามารถสร้างมูลค่าเพิ� มได้ การออกแบบ โปสการ์ดโดยใช้โปรแกรมคอมพิ วเตอร์ โดยใช้เทคนิค Image Trace และการ จัดวางองค์ประกอบ เช่น ตัวอักษร ภาพกราฟิก การใช้สี ขนาด พื�นที�ว่าง เป็นต้น การออกแบบลวดลายกราฟิกจากทุนทางวัฒนธรรม เล่าเรื�องเส้นทางเดินไหว้พระ 5 วัด เพื�อให้เกิดการสื�อสารในเรื�องการท่องเที�ยวรวมถ่งชุ มชนโดยรอบเส้นทาง โดยมีกระบวนการสร้างสรรค์ดังนี� 1) ส้ารวจข้อมูลชุ มชนโดยลงพื�นที� สัมภาษณ และเดินเท้าถ่ายภาพ 2) ศ่กษาความต้องการของชุ มชนเพื�อวางแผนการท้างาน 3) การส้ารวจข้อมูลจากนักท่องเที�ยว 4) การออกแบบและผลิต การพิ กัดจุด ภายในวัดโดยใช้ Google Map มุมมอง Google Street view และการวัดระยะ ก้าวเดินใช้ Google Map รู ปแบบการเดินเท้า ซ่�งบอกรายละเอียดระยะทาง มีหน่วยเป็นเมตร การเทียบโดย 1 ก้าว = 0.762 เมตร (IF Team, ออนไลน์) 5) ประเมินผลงานออกแบบ 6) ปรับปรุงและแก้ไขตามข้อเสนอแนะ การออกแบบค้าน่งถ่งหลักการออกแบบสื�อสิ�งพิ มพ์และกระบวนการผลิตสื�อสิ�ง พิ มพ์ ผู้สร้างสรรคมีข้อเสนอแนะในเรื�องการเตรียมไฟล์งานก่อนส่งผลิตงานพิ มพ์ ดังนี� 1) ควรตั�งค่าหน้ากระดาษมีค่าเผื�อเจียน (Bleed) 3 มม. รอบด้าน 2) การพิมพ์เหลื�อม (Trapping) โดยเฉพาะงานที�มีสีพื�นและมีเส้นเป็นองค์ประกอบใน การออกแบบ 3) การใช้สีโหมด CMYK ส้าหรับงานสื�อสิ�งพิ มพ์เพื�อให้ได้สีที� ถูกต้องและสวยงาม 4) รู ปแบบไฟล์ส้าหรับส่งโรงพิ มพ์ ให้บันท่กงานเป็น .pdf หรือ .ai ที� มีการ Create Outline วัตถุและตัวอักษร 5) การเลือกใช้ตัวอักษร ต้องตรวจสอบว่าเป็นตัวอักษรส้าหรับงานพิ มพ์ หรือเป็นตัวอักษรที�แสดงผลทาง หน้าจอ หากเป็นตัวอักษรที�แสดงผลทางหน้าจอจะไม่สามารถพิ มพ์ผ่านเครื�อง พิ มพ์ได้ 6) การออกแบบงานสื�อสิ�งพิ มพ์ควรเป็นไฟล์ที� มีความละเอียดสูง มีความ คมชัดสูง รู ปภาพควรมีความละเอียด 300 dpi ข่�นไป 7) การแปลงตัวอักษรหรือ ฟอนต์ให้กลายเป็นวัตถุ (Create Outline) เมื�อแปลงแล้วจะมี อิสระในการปรับ แต่ง เปลี�ยนแปลงรู ปร่างของตัวอักษรได้ทีละตัว เมื�อน้าไฟล์งานไปเปิดต่างเครื�อง จะไม่เกิดปัญหาฟอนต์ไม่แสดงผล 8) รู ปแบบการพับกระดาษ เมื�อน้าโปสการ์ด มาเรียงต่อกันเป็นชุด ต้องสร้างเส้นพับและเส้นตัดเจียนที� ชัดเจนเพื�อให้นักออกแบบ สื�อสารกับโรงพิ มพ์ได (10.5 x 14.8 ซม.) จำนวน 12 หน้า | Graphic Design

50 | FACULTY ท้าวเวสสุวรรณ อาจารย์วิษณุ ดวงประสพสุข | [email protected]หลักสูตรการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และศิลปกรรมสร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน จากความเชื�อและความศรัทธาของชาวไทยพุทธในปัจจุบัน ที�รับเอาความเชื�อต่าง ๆ จากหลายแหล่ง ไม่ว่าจะเป็นการนับถือคำสอนของพระพุทธเจ้า เทพจากศาสนา ฮินดู ความเชื�อจากสิ�งศักดิ�สิทธิ�ในธรรมชาติ หรือแม้กระทั�งจากวรรณกรรม โดย ทั�งหมดเพื�อตอบสนองความคาดหวังส่วนบุคคลอย่างใดอย่างหน่�ง และจากความ เชื�อทั�งหลายที�คนไทยจำนวนหน่�งกราบไหว้บูชา มีการจัดสร้างวัตถุมงคลที�สามารถ ตอบสนองความเชื�อส่วนบุคคล ซ่�งแนวคิดนี�ก็มีมาแต่โบราณกาล แต่เมื�อมาถ่งใน ยุคปัจจุบันจ่งเกิดเป็นธุรกิจการจัดสร้างรูปเคารพ วัตถุมงคลอย่างจริงจัง ที�สร้าง เม็ดเงินจำนวนมากมาย หน่�งในลักษณะความสัมพันธ์ที�มีร่วมกันนั�นก็คือการเช่าบูชาพระเครื�องและพระพุทธรูป (สงคราม สุเทพากุล, 2566) หน่�งในความเชื�อ ที�มักถูกนำมาใช้สร้างสรรค์รูปเคารพอย่างแพร่หลายก็คือ ตำนานของท้าวเวส สุวรรณ โดยในความเชื�อท้าวเวสสุวรรณนั�น ผู้เป็นเทพผู้ยิ�งใหญ่ในท้าวจตุโลกบาล ทั�ง 4 อธิบดีแห่งอสูร โดยเป็นเทพผู้ปกป้องพระพุทธศาสนาและเป็นเทพผู้ คุ้มครองโลกมนุษย์ คอยปัดเป่าสิ�งไม่ดีออกไปจากชีวิต อีกทั�งยังเป็นเทพเจ้าแห่ง โชคลาภที�มีขุมทรัพย์มหาศาล ทำให้ท้าวเวสสุวรรณเป็นที�นับถือของผู้คนเป็นจำนวนมาก และปัจจุบันการพัฒนาสาธารณูปโภคของวัดในพระพุทธศาสนาได้รับการสนับสนุนจากสำนักพระพุทธศาสนาค่อนข้างจำกัด ทำให้วัดต่างๆ ที�ยังมีความจำเป็นต้องได้รับเงินทุนเพื�อการพัฒนา ใช้วิธีการจัดสร้างวัตถุมงคล รูปบูชา ต่างๆ ให้ประชาชนทั�วไปได้มาเช่าบูชา จากแนวคิดดังกล่าวจ่งเป็นจุดเริ�มต้นใน การสร้างสรรค์ผลงานชิ�นนี� วัตถุประสงค์ของการสร้างสรรค์ 1) ศ่กษาข้อมูลที� เกี�ยวข้องกับท้าวเวสสุวรรณ 2) เพื�อฝึกปฏิบัติสร้างสรรค์ผลงานออกแบบ Digital Sculpting โดยใช้โปรแกรม Zbrush 3) เพื�อจัดสร้างต้นแบบท้าวเวส สุวรรณ ให้วัดที�สนใจสามารถนำไปใช้ในการระดมทุนพัฒนาวัดต่อไป แนวความคิดที�ใช้ในการสร้างสรรค์เนื�องจากต้องการสร้างความแตกต่างของ รูปบูชาท้าวเวสสุวรรณที�มีอยู่แล้วในท้องตลาด จ่งมีแนวคิดที�จะออกแบบให้มี ความสมจริงในทางสรีระท่าทาง รวมไปจนถ่งเครื�องแต่งกาย โดยหยิบยกแนวคิด แบบศิลปะยุคเรอเนซองส์ที�ใช้แนวคิดมนุษยนิยมเน้นไปที�ลักษณะภายนอกของ มนุษย์และธรรมชาติมาแสดงออก โดยเน้นไปที�การจัดลีลาท่าทางของคนให้ดู อ่อนช้อยแต่สง่างาม ให้มีมิติที�ดูโดดเด่น ทำให้เกิดความสมจริง มุ่งเน้นไปที�รูป แบบลักษณะของมนุษย์และสัตว์ (JOHNSON, GERALDINE A, 2005) กระบวนการสร้างสรรค์ 1) สืบค้นข้อมูลที�เกี�ยวข้องกับท้าวเวสสุวรรณทั�งด้าน วรรณกรรม ความเชื�อ ความศรัทธา จากสื�อออนไลน์ เพื�อใช้ประกอบเป็นข้อมูล ในการออกแบบ 2) กำหนดรูปแบบเป็นลักษณะให้มีสัดส่วนและการแสดงออกที� แตกต่างไปจากศิลปะไทยแบบดั�งเดิมมุ่งเน้นแสดงออกถ่งความเป็นจริงทั�งอิริยาบถ ท่าทาง และการแต่งกาย 3) ร่างแบบร่างด้วยดินสอบนกระดาษเพื�อ กำหนดรูปแบบที�เหมาะสม โดยทำการร่างทั�ง 4 มุมมองโดยรอบเพื�อนำไปใช้อ้างอิงในโปรแกรม Zbrush ต่อไป 4) ดำเนินการปั�นในโปรแกรม Zbrush ตามแบบที�ได้ร่างเอาไว้ 5) ดำเนินการพิมพ์ต้นแบบด้วยเครื�องพิมพ์ 3 มิติ การ สร้างสรรค์ผลงานต้นแบบท้าวเวสสุวรรณ เพื�อตอบสนองความเชื�อความศรัทธาของผู้สร้างสรรค์ และประชาชนทั�วไป และสามารถก่อให้เกิดรายได้แก่วัดและ บุคคลที�เกี�ยวข้องผ่านการนำเสนอที�ตีความแตกต่างจากรูปแบบดั�งเดิม แต่ยังคง ไว้ซ่�งจุดเด่นและองค์ประกอบที�สำคัญในรายละเอียดของท้าวเวสสุวรรณ ดังนี� 1) ใบหน้าของท้าวเวสสุวรรณเป็นยักษ์ผู้น่าเกรงขาม 2) รูปแบบการแต่งกายยัง คงไว้ซ่�งศิลปะแบบไทยแต่ลดทอนในบางส่วน 3) อาวุธประจำกาย คฑาวุธ 1 ใน 5 เทพอาวุธ ที�มีอิทธิฤทธิ�ที�สุดในสามโลก 20 ซม. | Digital Sculpting อ้างอิง สงคราม สุเทพากุล. (2556). พุทธพาณิชย์. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาทัศน ศิลปศ่กษา. มหาวิทยาลัยศิลปากร. JOHNSON, GERALDINE A. (2005) RENAISSANCE ART: A VERY SHORT INTRODUCTION. Oxford University Press ชิโนรส. (2550.) คาถาบูชาท้าวเวสสุวรรณ 108 จบ. สำนักพิมพ์ นักเดินทาง.กรุงเทพฯ

FACULTY | 51 ลวดลายฝาท่อระบายนํ้า แรงบันดาลใจจากภาพ จิตรกรรมสีฝุ่น วัดปทุมคงคา (นกออก) อาจารย์วีรยุทธ โกศัลวัฒน์ | [email protected]หลักสูตรการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และศิลปกรรมสร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน ในประเทศญี�ปุ่น ศิลปะบนฝาท่อระบายน�ำมีให้เห็นได้ทั�วไปในทุกพื�นที� มักจะสื�อ ถ่งสัญลักษณ์วัฒนธรรม สิ�งที�โดดเด่นในพื�นที� นำเอาเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของเมืองและท้องถิ�นมาใช้ในการออกแบบเป็นศิลปวัฒนธรรมที�สอดแทรกในชีวิต ประจำวัน เพิ�มทัศนียภาพกับพื�นที�ให้มีความสวยงามและช่วยส่งเสริมการท่องเที�ยว จ่งเป็นที�มาของแนวคิดและแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงาน วัดปทุมคงคา ตั�งอยู่ที� อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา คนในท้องที�มักจะเรียกชื�อวัดว่า วัดนกออก ภายในวัดจะมีภาพเขียนบนเพดานเป็นภาพจิตรกรรมสีฝุ่น ภาพจะแสดงอยู่บน เพดานเหนือเศียรพระประธาน ลวดลายบอกเล่าถ่งท้องฟ้า ดวงดาว สัตว์ป่า หิมพานต์และลวดลายพฤกษาต่างๆ ที�มีในธรรมชาติและเรื�องราวจากจินตนาการ มีเอกลักษณ์และอัตลักษณ์เฉพาะ สามารถนำมาต่อยอดเป็นงานศิลปะร่วมสมัย ได้ การสร้างสรรค์ผลงานได้ทำการศ่กษาลักษณะของภาพจิตรกรรมสีฝุ่นพบว่า ลักษณะการวาดเป็นการวาดภาพแบบอิสระ ภาพในแต่ละส่วนจะเป็นภาพวาดรูป สัตว์ชนิดต่างๆ และธรรมชาติมารวมกัน ไม่มีการจัดองค์ประกอบของภาพที� แน่นอน ผู้ออกแบบทำการสร้างสรรค์ภาพในโปรแกรมคอมพิวเตอร์ Illustrator ทำการ วาดภาพข่�นมาใหม่ในลักษณะการลดทอนโดยอ้างอิงจากภาพต้นฉบับแล้วนำ ภาพที�ได้มาจัดวางองค์ประกอบของภาพใหม่ ผู้ออกแบบทดลองสร้างสรรค์เป็น ลวดลายฝาท่อระบายน�ำ โดยนำเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของวัดประจำชุมชนมาร่วม ออกแบบที�แสดงออกถ่งความงดงามของศิลปะวัฒนธรรมประจ้าท้องถิ�น เพื�อ เป็นการส่งเสริมบรรยากาศทัศนยีภาพที�สวยงามภายในชุมชนและเป็นการ เชื�อเชิญส่งเสริมการท่องเที�ยวของชุมชม อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา ให้เป็นที� รู้จักมากยิ�งข่�น ลวดลายที�สร้างข่�นมาใหม่สามารถนำไปต่อยอดเป็นงานประเภท ต่างๆ ได้หลากหลายตามวัตถุประสงค์การนำไปใช้งาน เพื�อสร้างอัตลักษณ์และ เอกลักษณ์ให้เป็นที�จดจำของชุมชน 32.9 x 48.3 ซม. | คอมพิวเตอร์กราฟิก Outstanding Social, Environment & Cultural Impact

52 | FACULTY DANCING WITH THE RAMAKIEN อาจารย์สุวพัชร โสวภาค | [email protected] หลักสูตรการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และศิลปกรรม สร้างสรรค์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน งานออกแบบ “DANCING WITH THE RAMAKIEN” มาจากฉากยกรบ ณ กรุง ลงกา ในวรรณคดีไทยเรื�อง “รามเกียรติ�” ซ่�งมีเนื�อเรื�องที�มีความโลดโผน สนุก สนาน น่าติดตามด้วยมิติที�ซับซ้อนของตัวละครแต่ละตัวที�มีภาพลักษณ์ลักษณะ นิสัยที�โดดเด่นแต่ก็มีบุคลิกที�แอบแฝง เช่น ตัวละครหนุมาน ทหารเอกของ พระรามที�มีมุมของความจงรักภักดี มีความซื�อสัตย์ แต่อีกมุมหน่�งก็มีนิสัยเจ้าชู้ ทะเล้น หรือตัวละคร ทศกัณฐ์ กษัตริย์แห่งกรุงลงกา ท่าทางน่าเกรงขาม แต่มีนิสัยเจ้าชู้มักแสดงพฤติกรรมเกี�ยวพาราสีกับหญิงที�ชอบพออยู่เสมอ ด้วยตัวละครที�มีความหลากหลายทางด้านกายภาพและบุคลิกสนุกสาน ซุกซน เจ้าชู้ กลายๆ จ่งเป็นหัวใจหลักในการออกแบบงานชุดนี�โดยมีวัตถุประสงค์เพื�อ สร้างสรรค์ผลงานกราฟิกด้วยทฤษฎีเทสเซลเลชัน (Tessellation) แรงบันดาลใจ จากตัวละครในวรรณคดีรามเกียรติ� การออกแบบได้นำลักษณะของตัวละครในวรรณคดีทั�งฝ่ายยักษ์และฝ่ายลิงมา ถ่ายทอดใหม่ด้วยการออกแบบกราฟิกภายใต้ทฤษฎีเทสเซลเลชัน ความงามที� เกิดจากการน้าความรู้ทางคณิตศาสตร์ โดยมีเงื�อนไขว่าเมื�อนำตัวละครมาเรียง ต่อกันจะต้องไม่มีช่องว่างระหว่างชิ�นส่วน หรือการคาบเกี�ยวทับซ้อนกัน ทำให้เกิด เป็นรูปแบบกราฟิกแพทเทิร์น (Pattern) ที�สามารถต่อกันได้ไม่มีที�สิ�นสุด1 ตัว ละครทัพยักษ์ 15 ตน ประกอบด้วย ทศกัณฑ์, ไมยราพ, อินทรชิต, พิเภก, กุมภกรรฐ์, มังกรกัณฐ์, วิรุญมุข, กำปั�น, ท้าวสัตลุง, ตรีเมฆ, ทัพนาสูร, วิรุญจำบัง, สหัสเดชะ, ท้าวสัทธาสูร และทศคีรีวัน ตัวละครทัพลิง 15 ตน ประกอบด้วย หนุมาน, เกยูร, มายูร, ไชยามพวาน, ไวยบุตร, สุรกานต์, นิลเอก, นิลขัน, กุมิตัน,นิลราช, วิสันตราวี, นิลปานัน, โกมุท, นิลพาน, และมาลุนทเกสร ตัวละครทั�ง 30 ตน ใช้สีประจำตัวตามที�ถูกกล่าวไว้ในเรื�องรามเกียรติ� เช่น ไมยราพมีกายสีม่วง อ่อน กุมภกรรฐ์มีหน้าและกายสีเขียว เกสรทมาลามีกายสีเหลือง นิลปานันมีกาย สีแดงเลือดหมู และไชยามพวานมีกายสีมอหม่กอ่อน ใช้การแต่งกายแบบยืน เครื�องเป็นการแต่งกายจำลองเลียนแบบจากเครื�องทรงต้นของพระมหากษัตริย์ แบบโบราณ ตัวยักษ์สวมเสื�อแขนยาวสวมกรอง ศอทับด้วยทับทรวง นุ่งภูษารัด เอวด้วยรัดพัสตร์ เครื�องสวมหัวแบ่งตามเสนายักษ์และหน่วยลาดตระเวน ตัวลิง สวมเสื�อปักลายขดเป็นวงทักษิณาวรรต มีพาหุรัด สวมกรองศอทับด้วยทับทรวง และสังวาล2 กระบวนการสร้างสรรค์ 1) สืบค้นข้อมูลที�เกี�ยวข้องกับตัวละครใน วรรณกรรมรามเกียรติ�จากหนังสือและสื�อออนไลน์เพื�อใช้ประกอบอ้างอิงในการ ทำงาน 2) กำหนดรูปแบบเป็นลักษณะลดทอนรายละเอียดความสมจริงโดยใช้ ทฤษฎีเทสเซลเลชันจากรูปทั�วไป (Hypercard Tessellation) 3) สร้างเทสเซล เลชันจากรูปทั�วไปโดยอาศัยการเลื�อนทางขนานด้วยการวาดลงบนกระดาษ เริ�ม จากข่�นรูปสี�เหลี�ยมจัตุรัส จากนั�นวาดเส้นรอบนอกของตัวละคร 4) สแกนภาพ ร่างและนำไปสร้างด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์กราฟิก Adobe Illustrator สรุปผลงานออกแบบ “DANCING WITH THE RAMAKIEN” เป็นงานกราฟิก ไทยร่วมสมัยที�นำแรงบันดาลใจจากวรรณคดีไทยมาผสมผสานกับทฤษฎีเทสเซล เลชันทางคณิตศาสตร์ เกิดเป็นกราฟิกแพทเทิร์นที�มีความแปลกตา สามารถใช้ ตัวละครทั�งแบบเดี�ยว แบบทั�งชุด แบบแบ่งกลุ่ม หรือสลับที�ตัวละครได้ตามความ เหมาะสม สามารถนำไปต่อยอดเป็นสินค้าที�ระล่ก เช่น นำไปพิมพ์เป็นลวดลายผ้า เสื�อ กระเป๋า ถุงผ้า แก้วน�ำ ตัวต่อ เป็นการช่วยส่งเสริมความงามและเอกลักษณ์ไทย 75 x 50 ซม. | Digital Illustration เอกสารอ้างอิง 1 ศักดา สวาทนันทน์, (2556) เทสเซลเลชัน : Tessellation ตัวแทนความงามทางคณิตศาสตร์. SlideShare. https://www.slideshare.net/aEmmiLY/tessellations-16576586 2 โขนพิพิธ (2563, 6 เมษายน) ๖๐ ภาพตัวละครรามเกียรติ�รอบระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดา ราม. Facebook. https://www.facebook.com/khonpipith Outstanding Creativity

FACULTY | 53 กระบวนการออกแบบชุดคู่มือหลักสูตรการพัฒนา ทักษะการรู้เท่าทันสื่อของประชาชน เพื่อการใช้ ประโยชน์อย่างสร้างสรรค์ อาจารย์พสุกิตติ� จันทร์แจ้ง | [email protected] สาขาวิชาดิจิทัลมีเดีย คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธนบุรี | ในปี พ.ศ. 2563 คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ได้เล็งเห็นว่า การสร้างสังคมการเรียนรู้เกี�ยวกับกระบวนการส่งเสริมและพัฒนาความสามารถของประชาชนทุกกลุ่มให้รู้เท่าทันสื�อ สถาบันการศ่กษาถือว่าเป็นแหล่งเรียนรู้ที�ส้าคัญที�จะสามารถพัฒนา สร้างทักษะในการรู้เท่าทันสื�อให้กับนักเรียน นักศ่กษา และประชาชน จ่งได้พัฒนาหลักสูตรเพื�อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของประชาชนเกี�ยวกับกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ เพื�อการใช้ประโยชน์อย่างรู้เท่าทัน โดยร่วมกับมหาวิทยาลัยศิลปากร และภาคีเครือข่ายสถาบันการศ่กษา และนักวิชาการที�มีความเชี�ยวชาญด้านสื�อสารมวลชน ด้านศ่กษาศาสตร์และด้านสื�อสารการศ่กษา ตลอดจนภาคีเครือข่ายภาคประชาสังคม พัฒนาหลักสูตรเพื�อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของประชาชนเกี�ยวกับกิจการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์เพื�อใช้ประโยชน์อย่างรู้เท่าทัน1 จ่งน้าเนื�อหาจากหลักสูตรมาจัดท้าเป็นคู่มือโดยมีจุด ประสงค์เพื�อน้าไปใช้ในการสร้างความเข้าใจให้กับกลุ่มเป้าหมาย โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ 1. กลุ่มประชาชนทั�วไป 2. กลุ่มนักเรียน และมีคู่มือส้าหรับ คุณครูหรือผู้ที�จะเป็นผู้อบรมเพื�อสร้างความเข้าใจก่อนจะน้าคู่มือทั�ง 2 เล่ม ไปอบรมกลุ่มเป้าหมายต่อไป จากโจทย์ที�ได้รับมากลุ่มเป้าหมายมีความหลากหลายของช่วงอายุ อีกทั�งเนื�อหาที�น้ามาแบ่งเป็นบทต่างๆ ในเล่มมีรูปแบบที�ต่างกัน เช่น บางเนื�อหาต้องมีการรับชมภาพวีดีทัศน์ก่อนถ่งจะเริ�มท้าแบบฝึกหัดได้ บางเนื�อหาต้องฟังสปอตวิทยุเพื�อน้ามาท้าแบบฝึกหัด และการตอบค้าถามอาจต้องเขียนตอบ หรือมีตัวเลือกให้เลือก เป็นต้น ซ่�งผู้ออกแบบต้องจัดวางให้สามารถใช้งานได้ง่าย รวมถ่งต้องค้าน่งถ่งรูปเล่มของหนังสือให้มีความด่งดูดใจ ดูไม่วิชาการจนไม่น่าอ่าน และยังต้องให้ดูเป็นแนวทางเดียวกันทั�ง 3 เล่มอีกด้วย กระบวนการส้าหรับการออกแบบและจัดท้ารูปเล่ม ผู้ออกแบบได้ด้าเนินการดังนี� 1. วิเคราะห์เนื�อหาของหนังสือแต่ละเล่มโดยค้าน่งถ่งกลุ่มเป้าหมายที�จะเป็นผู้ที�ใช้งานหนังสือ 2. ศ่กษาอัตลักษณ์ของโครงการฯ เพื�อน้ามาให้ประกอบในการ ออกแบบ โดยน้ามาสคอตจ้านวน 2 ตัว คือ น้องมีฤทธิ�กับเดอะมีฤทธิ� รวมถ่งสีที� สื�อถ่งความเร่าร้อนและหลากหลายอย่างสีแดง สีเหลือง และสีส้ม อีกทั�งสีที�สื�อ ถ่งความปลอดภัยอย่างสีเขียว ผู้ออกแบบจ่งได้น้าข้อมูลที�กล่าวมานี�มาใช้ออกแบบ เป็นรูปเล่มของหนังสือ โดยมีรายละเอียดดังนี� 2.1 เล่มคู่มือส้าหรับวิทยากรและ อาจารย์ผู้อบรม ผู้ออกแบบใช้ภาพสัญญาณพักจอทีวีเพื�อสื�อถ่งการเตรียมพร้อม เพื�อเข้าสู่เนื�อหาของหลักสูตร 2.2 เล่มคู่มือส้าหรับประชาชนทั�วไป ผู้ออกแบบได้ น้ามาสคอตเดอะมีฤทธิ�มาใช้เป็นภาพหน้าปก และน้าสีเขียวมาใช้เป็นสีหลักเพื�อ สื�อถ่งความมีวุฒิภาวะของกลุ่มเป้าหมายที�เป็นประชาชน 2.3 เล่มคู่มือส้าหรับ นักเรียน ผู้ออกแบบได้น้ามาสคอตเด็กมีฤทธิ�มาใช้เป็นภาพหน้าปก และน้าสีแดง มาใช้เป็นสีหลักเพื�อสื�อถ่งความกระตือรือร้น ซ่�งทั�ง 2 เล่ม ได้มีการจัดวางองค์ ประกอบของเล่มให้ดูมีความทันสมัยสอดคล้องกับเนื�อหาด้านดิจิทัล ภายหลังจากการจัดท้าหนังสือคู่มือฯ ได้มีการลงพื�นที�เก็บข้อมูลประสิทธิภาพการ ใช้งานพบว่า กลุ่มเป้าหมายมีความพ่งพอใจ “มาก” ในด้านตัวอักษร รูปภาพ และสีในคู่มือการสอน2 แต่มีข้อเสนอแนะต้องการให้ตัวหนังสือในเนื�อหามีขนาด ใหญ่ข่�น ในส่วนของเล่มส้าหรับประชาชน และคู่มือที�ใช้อบรม 21 x 29.7 ซม. | โปรแกรม Adobe Illustrator และ Adobe Indesign เอกสารอ้างอิง 1 มหาวิทยาลัยศิลปากร, “หลักการและเหตุผล,” รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการเพื�อพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของประชาชนเกี�ยวกับกิจการกระจายเสียงและโทรทัศน์เพื�อการใช้ประโยชน์อย่างรู้เท่าทัน, 2 (มีนาคม 2565): 1. 2 มหาวิทยาลัยศิลปากร, “สรุปผลการวิจัย,” รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการเพื�อพัฒนาทักษะ การเรียนรู้ของประชาชนเกี�ยวกับกิจการกระจายเสียงและโทรทัศน์เพื�อการใช้ประโยชน์อย่างรู้ เท่าทัน, 2 (มีนาคม 2565): 317.

54 | FACULTY What is Formstorming Z 100 REPEAT อาจารย์ ดร.ธีรศักดิ� สะกล | [email protected] สาขาวิชาออกแบบหัตถอุตสาหกรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พื�นฐานในการออกแบบกราฟิกในสมัยใหม่มีการใช้ทฤษฎี Form Storming เป็น วิธีการคิดและสื�อสารออกมาเป็นรูปภาพ ท้าให้นักออกแบบสามารถเข้าไปถ่ง ปัญหาที�แท้จริงในการออกแบบ1 อีกทั�งทฤษฎี Form Storming ยังเป็นวิธีการที� กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบ พัฒนาผู้เรียนในสายวิชาออกแบบ ได้เป็นอย่างดี เนื�องจากเป็นสายวิชาที�ผู้เรียนจะต้องมีวินัยและความอดทนกับ การฝึกฝน ท้าซ�้า และวิเคราะห์ผลลัพธ์อยู่ตลอดเวลา จนเป็นธรรมชาติ ประสาท สัมผัสทุกส่วนจ่งถูกน้ามาใช้ในการกลั�นกรองเพื�อให้เข้าถ่งความหมาย ทั�งนี�การมองภาพคือหัวใจส้าคัญของหลักทฤษฎีนี� โดยมีกิจกรรมการฝึกในลักษณะต่างๆ โดยการท้าซ�้าเรื�องเดิม 100 ครั�ง ด้วยโจทย์ในลักษณะเดิม ท้าให้เกิดมุมมองใหม่ จากการมองวัตถุชิ�นเดิม ด้วยการเลือกวัตถุมากกว่า 1 ชิ�น และตีความจากสิ�งที� เห็นให้ออกมาเป็นสัญลักษณ์หรือไอคอน (Icon) ซ่�งผลของท้าซ�้านี�จะช่วยท้าให้มี มุมมองความคิดที�กว้างและล่กซ่�งมากยิ�งข่�น วัตถุประสงค์ 1. เพื�อศ่กษาและพัฒนาการออกแบบตราสัญลักษณ์ (Logo) ด้วย การใช้ทฤษฎี Form Storming แนวความคิด การออกแบบชิ�นงานนี�ใช้หลักของทฤษฎี Form Storming ซ่�ง เป็นวิธีการคิดและสื�อสารออกมาเป็นรูปภาพ เพื�อพัฒนาตราสัญลักษณ์ (Logo) เพื�อให้งานออกแบบมีความแปลกใหม่ โดยใช้ตัวอักษรภาษาอังกฤษ (ตัวอักษร Z) ทั�งนี�วิธีดังกล่าวจะเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดแนวทางสร้างสรรค์แบบใหม่ ๆ ให้ดีกว่าเดิม กระบวนการสร้างสรรค์ 1. ศ่กษาและออกแบบด้วยแนวคิด Form Storming 2. เลือกรูปแบบไอคอน (Icon) ตัวอักษร หรือ สัญลักษณ์มากกว่า 100 แบบ 3. คัดเลือกแบบที�เหมาะสมเพื�อพัฒนาเป็นตราสัญลักษณ์ (Logo) จากการใช้แนวคิด Form Storming เพื�อออกแบบตราสัญลักษณ์ (Logo) โดย การออกแบบด้วยตัวอักษรภาษาอังกฤษ (ตัวอักษร Z) 5 รูปแบบ ที�แตกต่างกัน ซ่�งการใช้แนวคิด Form Storming ในงานออกแบบนี�สามารถเป็นแนวทางให้กับ นักศ่กษาหรือผู้สนใจน้าไปต่อยอดสร้างสรรค์งานในลักษณะที�คล้ายคล่งกัน ซ่�ง เป็นองค์ความรู้ใหม่ของการออกแบบ ท้าให้เกิดมุมมองและการสร้างสรรค์ที� หลากหลาย 42 x 59.4 ซม. | การออกแบบด้วยการทำซ�ำ โดยใช้แนวคิด Form Storming, การออกแบบด้วยคอมพิวเตอร์กราฟิก เอกสารอ้างอิง 1. Ellen Lupton, J. C. P. (2015). Graphic Design The new Basics. US, Princeton Architectural

FACULTY | 55 แบบตัวอักษร เมาะหลวง อาจารย์บุษกร ฮวบแช่ม | [email protected] สาขาวิชาออกแบบหัตถอุตสาหกรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ แบบตัวอักษร เมาะหลวง เป็นส่วนหน่�งจากโครงการวิจัย “ภูมิทัศน์วัฒนธรรม: การออกแบบเพื�อชุมชนที�ยั�งยืนจากแนวคิดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กรณีศ่กษา ชุมชนบ้านเมาะหลวง จังหวัดลำปาง” เป็นการศ่กษาในหลักสูตรดุษฎี บัณฑิตศิลปะการออกแบบเชิงวัฒนธรรม คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ซ่�งวัตถุประสงค์ผู้วิจัยต้องการศ่กษาภูมิทัศน์วัฒนธรรมของชุมชนบ้านเมาะหลวง ด้านสังคม สิ�งแวดล้อม เศรษฐกิจ และศิลปวัฒนธรรม ที�มีความเชื�อมโยงกัน เพื�อให้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างคนกับพื�นที�โดยถ่องแท้ ต้องทำความเข้าใจภูมิหลังที�มีมาแต่เดิม1 โดยใช้ศิลปะการออกแบบมาเป็นตัวขับเคลื�อนเพื�อให้เกิดการ พัฒนาที�ยั�งยืนต่อไป ซ่�งหน่�งในนั�นคือ การออกแบบชุดตัวอักษร เป็นการออกแบบ เพื�อสื�อสารอัตลักษณ์ของชุมชนให้ปรากฎเด่นชัดมากข่�น บ้านเมาะหลวง เป็นชุมชนหน่�งของอำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง เดิมเป็นหมู่บ้าน หน่�งในตำบลบ้านดง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เมื�อมีการนำถ่านหินข่�นมาใช้งาน ตั�งแต่ ปี พ.ศ. 2498 โดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย แม่เมาะ ในปี พ.ศ. 2530-2535 จ่งทำให้ต้องมีการอพยพราษฎรบ้านเมาะหลวง ไปยังพื�นที�จัดสรรใน ปัจจุบัน จากการอพยพย้ายพื�นที�ทำให้สถานที�สำคัญต่างๆ ต้องมีการเปลี�ยนแปลง ไปด้วย โดยทางชุมชนก็ได้มีการเก็บรักษาวัตถุเก่าบางส่วนเพื�อเป็นการรำล่กถ่ง ชุมชนเดิมไว้ด้วย การสร้างสรรค์ออกแบบตัวอักษรจากป้ายวัดเมาะหลวงเดิม ซ่�งพ่อหนานเกษม เขมจารี ปราชญ์ท้องถิ�น คนดีศรีแม่เมาะ เป็นผู้ออกแบบเขียน และแกะสลักลงป้ายไม้ โดยเริ�มถอดแบบจากป้ายนี�เบื�องต้นและออกแบบชุดตัว อักษรจนครบทั�งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ในรูปแบบ Display Font เป็นการต่อย อดจากภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรมของพื�นที�เดิมและส่งต่อด้วย การออกแบบมายังยุคสมัยปัจจุบัน เป็นการใช้งานเพื�อออกแบบสื�อสารภายใน ชุมชน แสดงถ่งอัตลักษณ์ของชุมชนบ้านเมาะหลวง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง การใช้งานผลงานออกแบบตัวอักษรเมาะหลวง นักออกแบบได้เผยแพร่ลิงก์ ดาวน์โหลดการใช้งานไว้เป็นสาธารณะ ซ่�งได้รับความสนใจจากกลุ่มผู้ใช้งานใน ชุมชนและบุคคลทั�วไป ทางชุมชนบ้านเมาะหลวงและชุมชนใกล้เคียงได้มีการนำ ไปทำป้ายประชาสัมพันธ์งานประเพณีต่างๆ ส่วนปัญหาทางด้านการใช้งานเมื�อ พิมพ์เป็นประโยคยังมีตัวอักษรบางตัวที�ยากต่อการอ่านอยู่บ้าง ส่วนปัญหาด้าน โปรแกรมคอมพิวเตอร์พบบางจุดที�ยังไม่สมบูรณ์โดยผู้ที�นำไปใช้จะเป็นผู้แจ้ง ปัญหานี�แก่นักออกแบบโดยตรง ทางนักออกแบบจะได้นำปัญหาเหล่านี�ไป พิจารณาปรับปรุงแก้ไขต่อไป เอกสารอ้างอิง1 ศรีศักร วัลลิโภดม.การศ่กษาสังคมไทยผ่านภูมิวัฒนธรรม. (ออนไลน์) 2554 เข้าถ่งเมื�อ 11 มิถุนายน 2562. เข้าถ่งได้จาก http://lek-prapai.org/watch.php?id=84.

56 | FACULTY Illustration for Lampang Walking Street Route Map ผู้ช่วยศาสตราจารย์ศรีชนา เจริญเนตร | [email protected] สาขาวิชาออกแบบหัตถอุตสาหกรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จังหวัดลำปางเป็นจังหวัดทางตอนเหนือของประเทศไทยที�มีความหลากหลาย ทางวัฒนธรรมในอดีตจ่งมีชนชาติที�เข้ามาอยู่อาศัย ทำมาหากิน ติดต่อธุรกิจการ ค้าในยุคที�จังหวัดลำปางเป็นศูนย์กลางการค้าของภาคเหนือ มีการค้าขายและมีการคมนาคมที�หลากหลาย กิจการทางเศรษฐกิจที�สำคัญต่อเมืองลำปางอย่างมาก ในช่วงปี พ.ศ.2325 นั�น คือการทำป่าไม้ 1 จ่งมีบริษัทของต่างชาติ โดยมีชาวอังกฤษ ชาวจีนฮ่อ ชาวอินเดีย ชาวพม่า ไทยใหญ่ เข้ามาค้าไม้และค้าขายเป็น จำนวนมาก การดำรงชีวิตความเป็นอยู่ของชนชาติต่างๆ ที�เข้ามาใช้ชีวิตอยู่ใน เมืองนี� ความหลากหลายของกลุ่มชนเหล่านั�น ทำให้เกิดวิถีชีวิตสไตล์ลำปาง การ ออกแบบภาพประกอบแผนที�เดินเที�ยวเมืองลำปาง เป็นแผนที�เส้นทางย่านต่างๆ ในเขตเมือง 4 ย่านเมืองสำหรับเดินเที�ยวเพื�อแสดงอัตลักษณ์ของแต่ละเส้นทาง และสามารถใช้ประกอบการเดินเที�ยวได้จริง และเรียนรู้ความเป็นลำปางจาก ร่องรอยสถาปัตยกรรม ผู้คน ย่านชุมชนในแต่ละเส้นทาง ความน่าสนใจในแต่ละ ย่านนั�นมุ่งเน้นให้นักท่องเที�ยวหรือผู้ที�เดินในเส้นทางแต่ละเส้นทางระยะทางสั�นๆ ได้ชมสถาปัตยกรรมที�มีความงดงามและประวัติที�น่าสนใจ ประกอบด้วย เส้นทาง ที� 1 เส้นทางเที�ยวกินฟินอินสบตุ๋ย นำเสนอความเป็นย่านที�มีชาวจีนอาศัยและทำ มาหากิน ทำการค้ามาตั�งแต่ยุครถไฟ เส้นทางที� 2 เส้นทางท่ามะโอเที�ยวชุมชน ยลวิถี นำเสนอความเป็นย่านที�มีการทำไม้ตั�งแต่ในอดีตมีสถาปัตยกรรมคือบ้าน หลุยส์ฯ และสำนักงานสไตล์อังกฤษ คนพื�นเมือง สมาคมรถม้า การทำเครื�อง สักการะล้านนา คนเชื�อสายพม่า การทำผงฮังเล เส้นทางที� 3 เส้นทางเสน่ห์วันวาน ย่านกาดกองต้า นำเสนอความเป็นย่านกาดกองต้าที�มีความรุ่งเรืองของความ เป็นตลาดจีนริมน�ำในอดีต มีอาคารประวัติศาสตร์ และอาคารของคหบดีชาวพม่า ที�สวยงามหลายหลัง สะพานรัษฎาภิเศก วัดเกาะวารุการาม เส้นทางที� 4 ใจกลาง เขลางค์นคร ห้าแยกหอนาฬิกา แสดงเส้นทางเดินเที�ยวโดยรอบหอนาฬิกา มีร้าน กาแฟ วัด แม่น�ำวังและร้านก๋วยเตี�ยวเก่าแก่ ในกระบวนการสร้างสรรค์ได้กำหนดจุดเด่นในแต่ละเส้นทางข่�น โดยมีองค์ประกอบ สำคัญคือ คน สถาปัตยกรรม อัตลักษณ์วัฒนธรรม คนจะแบ่งออกเป็น คนท้อง ถิ�นที�มีลักษณะเด่นด้านเชื�อชาติที�อยู่ในย่านนั�น การประกอบอาชีพ กิจกรรม และ คนที�เป็นกลุ่มนักท่องเที�ยวที�มีบุคลิกคลักษณะแตกต่างจากคนท้องถิ�น สถาปัตยกรรม ในแผนที�นี�จะเน้นย่านที�มีสถาปัตยกรรมสิ�งปลูกสร้างที�มีความโดดเด่น และสุดท้าย อัตลักษณ์วัฒนธรรม นำเสนอจากความเป็นอยู่ ข้าวของ ของคนที�อยู่ส่วนใหญ่ใน แต่ละย่าน อาหาร เครื�องสักการะล้านนา เป็นต้น ในการสร้างสรรค์งาน มีในส่วน ของการวาด Character ของคนพื�นเมืองเชื�อสายพม่า เชื�อสายจีน เชื�อสายล้านนา เทคนิคที�ใช้คือ วาดภาพโดยใช้ปากกา รูปแบบลายเส้นที�เข้าใจง่าย แล้วนำไปจัด องค์ประกอบในโปรแกรมกราฟิกอีกครั�ง ปรับ Mood & Tone ให้ภาพรวมของ งานไปในทิศทางเดียวกัน ในการออกแบบภาพรวมได้ปรับสีให้นุ่มละมุนข่�นและ ใช้กลุ่มสีคู่ตรงข้ามมาร่วมเพื�อทำให้งานดูน่าสนใจ สำหรับการสร้างสรรค์แผนที� เดินเที�ยวสิ�งที�ทำให้ง่ายต่อการใช้งานคือ ผู้สร้างสรรค์ได้ตัดส่วนแผนที�เฉพาะพื�นที� ในแต่ละย่านออกมา เป็น 4 ย่าน และใช้กลุ่มสีเพื�อแยกพื�นที�ให้ชัดเจน ทำให้น่า สนใจยิ�งข่�นด้วยอัตลักษณ์ของแต่ละย่านโดยใช้ Character ของคนที�มีการแต่ง ตัวที�แตกต่างเป็นตัวแทนในแต่ละย่าน และการออกแบบภาพประกอบบนแผนที� เดินเท้า ที�แสดงเนื�อหาที�เหมาะกับการท่องเที�ยวและแสดงภาพที�เป็นจุดเด่นของแต่ละย่านออกมาเพื�อด่งดูดให้น่าเดินเที�ยวระยะทางสั�นๆ 5 กิโลเมตร 5,000 ก้าว โดยกลุ่มเป้าหมายเป็นนักท่องเที�ยวรุ่นใหม่ ใส่ใจสุขภาพและสิ�งแวดล้อม 40 x 60 ซม. | drawing & computer graphic เอกสารอ้างอิง 1 สายฝน น้อยหีด. (2550). เจ้าพ่อบุญวาทย์กับวิวัฒนาการของเมืองลำปาง. สำนักพิมพ์ ฟันนี� พับลิชชิง Outstanding Artistic Skill

FACULTY | 57 การออกแบบชุดตัวอักษรเพื่อสื่อสารแบรนด์ สโมสรฟุตบอลสุโขทัย เอฟซี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ทิพย์ลักษณ์ โกมลวณิช | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบเชิงสร้างสรรค์ เอกการออกแบบกราฟิก คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ งานออกแบบสร้างสรรค์ชุดตัวอักษรฯนี� มีวัตถุประสงค์เพื�อออกแบบตัวพิมพ์สำหรับ ใช้เป็นส่วนหน่�งของการสื�อสารอัตลักษณ์องค์กร เพื�อให้แฟนฟุตบอลและคนทั�วไป รู้จักและจดจำแบรนด์สโมสรฯ ได้ โดยเริ�มจากการวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร และข้อมูลต่างๆ ที�เกี�ยวข้องกับสโมสรฟุตบอลสุโขทัย เอฟซีและทบทวน วรรณกรรมที�เกี�ยวข้องกับการออกแบบตัวอักษร จากนั�นจ่งกำหนดแนวความคิด การออกแบบ โดยสรุปข้อมูลจากการสัมภาษณ์ทีมงานสโมสรฯ แล้วจ่งออกแบบ ลักษณะของตัวอักษร โดยมีแนวความคิดในการออกแบบตัวอักษรจากการผสม ผสานระหว่างลายสือไทยซ่�งนับเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสุโขทัย และเป็นอักษร ที�พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ข่�นเมื�อ พ.ศ. 1826 มาผสมกับฉายา ของทีมสโมสรฟุตบอลสุโขทัย เอฟซี ซ่�งมีฉายาว่า ค้างคาวไฟ องค์ประกอบการออกแบบอัตลักษณ์ตัวอักษรที�สำคัญ คือ การนำลักษณะของ ปีกค้างคาวที�พบบริเวณถ�ำเจ้าราม ซ่�งเป็นแหล่งท่องเที�ยวที�สำคัญของจังหวัด สุโขทัย มาผนวกรวมเข้ากับโครงสร้างของอักษรลายสือไทย ทำให้โครงสร้าง ของตัวอักษรมีฐานตัวอักษรที�กว้างเกือบเป็นสี�เหลี�ยมจัตุรัสแบบเดียวกับลักษณะ ของอักษรลายสือไทยที�สลักบนศิลาจาร่ก แต่ผสมความเป็นสมัยใหม่ ด้วยการลด ทอนเหลี�ยมมุม ทำให้เกิดความโค้งมนเล็กน้อย เพื�อแสดงถ่งความเป็นมิตร มี ลักษณะพิเศษคือ โค้งหยักซ่�งได้มาจากการลดทอนปีกค้างคาวอันมาจากฉายาของทีมฟุตบอล อัตลักษณ์ของตัวอักษรใช้การสื�อสารแนวความคิดตามหลักทฤษฏี บุคลิกภาพของ Kobayashi กลุ่มสมัยใหม่ (Modern) ทำให้รู้ส่กถ่งความมีชื�อเสียง เป็นที�จดจำและสุขุมหนักแน่น ชุดตัวอักษรทั�งภาษาไทยและภาษาอังกฤษออกแบบในลักษณะของตัวอักษรแบบ ประดิษฐ์ (Display Type) ใช้สำหรับเป็นตัวพิมพ์ขนาดใหญ่ เพื�อใช้ในสื�อโฆษณา หรือสื�อประชาสัมพันธ์เป็นตัวพาดหัวสำหรับสโมสรฯ ผลการตรวจสอบคุณภาพ ของตัวพิมพ์ พบว่า ตัวพิมพ์ได้ออกแบบให้สะท้อนบุคลิกเป็นตัวอักษรแบบลายสือ ไทยสมัยใหม่ สามารถสื�อถ่งจังหวัดสุโขทัยและสโมสรฟุตบอลสุโขทัย เอฟซีได้ ผู้ใช้งานเห็นว่า ตัวอักษรเหมาะสำหรับการใช้เป็นตัวอักษรพาดหัว แต่ไม่เหมาะ สำหรับใช้เป็นอักษรที�มีเนื�อหาจำนวนมาก และควรพัฒนาต่อยอดให้มีหลาย ค่าน�ำหนักนอกเหนือจากตัวปกติงานออกแบบตัวอักษรชุดนี�สามารถทำให้เกิด ภาพลักษณ์ที�ดีและสร้างการรับรู้ถ่งสโมสรสุโขทัย เอฟซีได้ 29.7 x 42 ซม. | ออกแบบตัวอักษร เอกสารอ้างอิง กตัญญู ชูชื�น. (2546). ระบบการเขียน-อ่าน ไทย-ลาว [วิทยานิพนธ์และรายงานการวิจัย]. สถาบันราชภัฎเพชรบุรี. ข้อมูลจากทางสโมสรสุโขทัย เอฟซี. (เอกสารอัดสำเนา), 2565. งานพัฒนาและจัดการสารสนเทศ ฝ่ายเทคโนโลยีสารสนเทศห้องสมุด. กำเนิดลายสือไทย. เข้าถ่งเมื�อ 5 มีนาคม 2565. https://www.lib.ru.ac.th/journal/thai_language.html ประชิด ทินบุตร. “การออกแบบกราฟิกเอกลักษณ์มาตรฐาน สำหรับมหาวิทยาลัยราชภัฎ จันทรเกษม.” จันทรเกษมสาร 17, 33 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2554): 42 52. วรพงศ์ วรชาติอุดมพงศ์. อักษรประดิษฐ์ Lettering Design. กรุงเทพฯ : บริษัท บูรพาสาส์น จำกัด, 2545.

58 | FACULTY เหลืองหางขาว ไก่เจ้าเลี้ ยง ผู้ช่ วยศาสตราจารย์ ดร.ชวลิต ดวงอุทา | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบสื�อนวัตกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ มหาวิทยาลัยนเรศวร ตำนานไก่ชนพระนเรศวรไก่เหลืองหางขาว ตามประวั ติ ศาสตร์ที� ปรากฏอยู่ใน พงศาวดาร เมื�อครั�งที�สมเด็ จพระนเรศวรมหาราชทรงพำนักอยู่ในกรุงหงสาวดี ประเทศพม่า ทรงนำไก่เหลืองหางขาวไปจากเมืองพิษณุโลก เพื�อนำไปชนกับไก่ ของพระมหาอุ ปราชาเป็นไก่ชนที� มี ลักษณะพิเศษมีความเฉลียวฉลาดในการต่อสู้ จ่งชนชนะ จนได้ รับสมญานามว่า “เหลืองหางขาว ไก่เจ้าเลี�ยง” (โซเชียลนิวส์, 2566) การออกแบบตัวละครเหลืองหางขาว ไก่เจ้าเลี�ยง เป็นส่ วนหน่�งของงานวิจัย ออกแบบแอปพลิเคชั�นความเป็นจริงเสริ มสำหรับพิ พิธภัณฑ์หอประวั ติสมเด็ จ พระนเรศวรมหาราช จัดข่�นโดยมี วัตถุ ประสงค์เพื�อจัดแสดงพระราชประวัติของ สมเด็ จพระนเรศวรมหาราชและเทิดพระเกียรติสมเด็ จพระนเรศวรมหาราช โดย การเล่าเรื�องสมเด็ จพระนเรศวรมหาราช ในรู ปแบบแบบจำลอง 3 มิ ติ ขั�นตอน นำองค์ความรู้มาสร้างแบบจำลอง 3 มิ ติ ไก่เหลืองหางขาว ในรู ปแบบเทคโนโลยี ความเป็นจริงเสริ มเพื�อนำไปใช้งานในพิ พิธภัณฑ์หอประวั ติสมเด็ จพระนเรศวร มหาราช ประกอบด้ วย 1) ขั�นตอนการวิเคราะห์ ข้อมูลเพื�อสร้างแนวทางการ ประยุกต์ใช้งาน 2) ขั�นตอนการออกแบบสร้างแบบจำลองสามมิ ติ 3) ขั�นตอน การนำองค์ความรู้มาใช้ กับเทคโนโลยีความเป็นจริงเสริ มเพื�อนำไปใช้งานใน พิ พิธภัณฑ์หอประวัติสมเด็ จพระนเรศวรมหาราช แนวทางการสร้างแบบจำลอง 3 มิ ติ ลักษณะการ์ ตูนน่ารัก นำเสนอสื�อสมัยใหม่ ผ่านเทคโนโลยีความเป็นจริงเสริม ที�เสริ มการเข้าชมนิทรรศการแบบปกติ ทำให้สื�อที� พัฒนาช่ วยส่งเสริ มการเรียนรู้มีประโยชน์และน่าสนใจ สอดคล้องกับ Lulu Rodriguez (2017) ที�กล่าวไว้ ว่า คนจะใช้เวลามองการ์ ตูนนานกว่า ดังนั�น จ่งมีการรับรู้ที� มากกว่ากับการ์ ตูน การใช้การ์ ตูนในการส่งสารให้ความรู้หรือโน้ ม น้าวผู้คนมีแนวโน้มที� จะได้ผลดีกว่าการใช้ภาพเสมือนจริง การเล่าเรื�อง “ไก่เหลืองหางขาว” ในรู ปแบบแบบจำลอง 3 มิ ติ จะช่ วยส่งเสริ ม การศ่กษาประวัติ ศาสตร์ อีกทั�งยังเป็นการยกระดับและพัฒนาการท่องเที�ยวเชิง อนุ รักษ์ไก่เหลืองหางขาว เพื�อให้เกิดการสร้างรู ปแบบการท่องเที�ยวที�เหมาะสม กับบริบทของพื�นที� เป็นอีกจุดหน่�งของเส้นทางการท่องเที�ยวเชิงอนุ รักษ์ไก่เหลือง หางขาวที� มีฐานรากเป็นทุนเดิม และเป็นการสร้างมูลค่าเพิ� มให้เกิดกับจังหวัด พิษณุโลกต่อไป (พิษณุโลกฮอตนิวส์, 2564) เอกสารอ้างอิง Rodriguez, L., & Lin, X. (2016). The impact of comics on knowledge, attitude and behavioural intentions related to wind energy. Journal of Visual Literacy, 35(4), 237-252. โซเชียลนิวส์,“ไก่เหลืองหางขาว” ตำนานไก่พระนเรศ, เข้าถ่งเมื�อ 10 มิ ถุนายน 2566, เข้าถ่งได้ จากhttps://www.mcot.net/view/SFCCY1cZพิษณุโลกฮอตนิวส์, เปิดเส้นทางการท่องเที�ยวเชิงอนุรักษ์ไก่เหลืองหางขาวเพิ�มมูลค่าทางเศรษฐกิจ,เข้าถ่งเมื�อ 10 มิถุนายน เข้าถ่งได้จาก https://www.phitsanulokhotnews.com/

FACULTY | 59 หนังสือ Cultural Creativity: Sukhothai การสร้างสรรค์ทางวัฒนธรรม: สุโขทัย เล่มนี�เป็นการสนับสนุนงบประมาณจากส้านักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม เรียบเรียงโดย รองศาสตราจารย์ ดร.ดนัย เรียบสกุล มหาวิทยาลัยนเรศวร เป็นการรวบรวมผลส้าเร็จจากการจัดโครงการ New Outlook on the Old Capital City: A Workshop on Preserving and Promoting Cultural Heritage, Identities, and Expressions through Contemporary Design in Sukhothai Province ซ่�งได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์การยูเนสโก โดยการด้าเนินงานในครั�งนั�น มีส้านักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม เป็นผู้ด้าเนินงานหลักและยังได้รับความร่วมมือจากหน่วยงาน ต่างๆ ได้แก่ มหาวิทยาลัยนเรศวร คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัย ราชภัฏอุตรดิตถ์ วิทยาลัยการอาชีพศรีสัชนาลัย สถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ชุมชนทอผ้าและผู้ประกอบการด้านเครื�องประดับ ในจังหวัดสุโขทัย โดยมีการจัดสัมมนาเชิงปฏิบัติการเพื�อให้ความรู้และแนวทางการสร้างสรรค์ผลงานออกแบบจากวัฒนธรรมแก่เยาวชน คัดเลือกผลงาน และผลิตข่�นจริง ซ่�งเป็นส่วนหน่�งของกิจกรรมในโครงการฯ หนังสือขนาด 21.5 x 21.5 ซม. และเครื�องแต่งกายจำนวน 2 ชุด | การออกแบบสิ�งพิมพ์ และการออกแบบเครื�องแต่งกาย การสร้างสรรค์ทางวัฒนธรรม: สุโขทัย รองศาสตราจารย์ ดร.ดนัย เรียบสกุล | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบสื�อนวัตกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ มหาวิทยาลัยนเรศวร หนังสือเล่มนี�ประกอบด้วยภาพถ่ายผลงานและข้อมูลด้านประวัติของจังหวัด สุโขทัย เอกลักษณ์ของงานหัตถกรรมเครื�องจักสาน เครื�องประดับ การสร้างสรรค์ จากวัฒนธรรมผ่านสิ�งทอ โดยพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบต่างๆ และวิธีเผยแพร่ ผลงาน ซ่�งเป็นการจัดเก็บข้อมูล การรวบรวม เรียบเรียงและน้าเสนอองค์ความรู้ ด้านศิลปวัฒนธรรมของสุโขทัยในทุกมิติสู่สาธารณชน เพื�อเป็นส่วนหน่�งของ รากฐานสู่เศรษฐกิจที�ยั�งยืนของสุโขทัย จากแนวคิดองค์รวมที�ผสมผสานระหว่าง อนุสัญญา 1972, 2003, 2005 และ UCCN ขององค์การยูเนสโกและเพื�อเป็นการเผยแพร่และประยุกต์ใช้องค์ความรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ในแต่ละ สาขา ซ่�งจะเป็นประโยชน์กับผู้สนใจศ่กษา วงการออกแบบ และเป็นส่วนหน่�งของการพัฒนาประเทศต่อไปในอนาคต หนังสือ Cultural Creativity: Sukhothai จัดพิมพ์เป็น 4 สี ทั�งเล่ม จ้านวน 198 หน้า ภายในเล่มมีตัวอย่างผ้าพิมพ์ลายผ้าทอ ที�สามารถสแกนคิวอาร์โค้ด เพื�อชมคลิปวิดีโอจากเทคโนโลยีเออาร์ (Augmented Reality) ส้าหรับเข้าชมนิทรรศการ เสมือนจริง และลีลาการเคลื�อนไหวของการแสดงแบบเครื�องแต่งกายและเครื�อง ประดับ

60 | FACULTY มหาศึกรามายณะ อาจารย์ ดร.นฤพนธ์ คมสัน | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบสื�อนวัตกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ มหาวิทยาลัยนเรศวร งานจิตรกรรมศิลปะไทยบนฝาผนังที�ถ่ายทอดเรื�อง “รามเกียรติ�” มีเค้าจากวรรณคดีอินเดียคือมหากาพย์รามายณะที�แต่งข่�นเป็นภาษาสันสกฤต เมื�อประมาณ 2,400 ปี ก่อน และเข้ามามีอิทธิพลในประเทศไทยตั�งแต่สมัยอยุธยา ในสมัยกรุง ธนบุรีสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีได้ทรงพระราชนิพนธ์สำหรับให้ละครหลวงเล่น ศิลปะจิตรกรรมไทยเรื�องรามเกียรติถือเป็นหลักฐานส้าคัญทางประวัติศาสตร์ เป็นมรดกของชาติที�เปี�ยมไปด้วยคุณค่า (รื�นฤทัย สัจจพันธุ์, 2559) ในปัจจุบันที� มีความหลากหลายของสื�อบันเทิงมากมายทั�งจากในและต่างประเทศ กลุ่มเยาวชน และวัยรุ่นมีสื�อที�เป็นที�นิยมมากมาย เช่น ภาพยนตร์ อนิเมชั�น เกม การ์ตูนญี�ปุ่น หรือที�เรียกว่ามังงะ ผลงานดังกล่าวล้วนสอดแทรกอัตลักษณ์แนวความคิด รูปแบบทางวิถีชีวิต ศิลปะและวัฒนธรรมเข้าไปในผลงานอย่างแนบเนียนและ สนุกสนาน ทำให้กลุ่มเยาวชนและวัยรุ่นจำนวนไม่น้อย ไม่รู้ส่กถ่งคุณค่าของ จิตรกรรมไทยเรื�องรามเกียรติ� ผลงานภาพประกอบ มหาศ่กรามายณะเทคนิคดิจิทัลอาร์ตชุดนี� จ่งถูกสร้างสรรค์ ข่�นมาด้วยวัตถุประสงค์ที�อยากจะถ่ายทอดเรื�องราว ตัวละคร เสน่ห์ของรามเกียรติ� ออกมาในรูปแบบที�ร่วมสมัยมีรูปแบบที�ผสมผสานกับภาพวาดลายเส้นและ มุมมองของภาพในแบบมังงะ (พริมรตา จันทรโชติกุล, 2553) โดยหวังว่า ผลงานนี�จะช่วยสร้างการรับรู้และกระตุ้นให้เยาวชนและวัยรุ่นเกิดความสนใจใน ศิลปะไทยที�ถ่ายทอดเรื�องรามเกียรติ� และหวนกลับไปชื�นชมผลงานต้นฉบับ โดย ใช้แรงบันดาลใจในรูปลักษณ์ของจิตรกรรมไทยฝาผนังเรื�องรามเกียรติ� ทั�งตัว ละครและเรื�องราว ถ่ายทอดด้วยแนวความคิดการนำเสนอ รูปแบบ ลายเส้นและ มุมมองของภาพแบบมังงะ กระบวนการสร้างสรรค์ ศ่กษาเรื�องราว เนื�อหา รูปแบบ ลวดลาย ตัวละครของ จิตรกรรมไทยบนฝาผนังที�ถ่ายทอดเรื�องรามเกียรติ� ทั�งจากฝาผนังวัด หนังสือ ตำราและภาพถ่าย และศ่กษารูปแบบ ลายเส้น มุมมองของภาพ ท่วงท่าของตัว ละครและฉากของมังงะญี�ปุ่น และสร้างรูปแบบที�มีความเฉพาะตัวและร่วมสมัย มีกลิ�นไอของมังงะที�ถ่ายทอดเรื�องราวรามเกียรติ� ดังกระบวนการสร้างสรรค์ ดังนี� ศ่กษารูปแบบจิตรกรรมไทยที�ถ่ายทอดเรื�องรามเกียรติ� ในด้านของเนื�อหา เรื�องราว ตัวละคร เครื�องแต่งกาย ท่วงท่าและลวดลายไทย พัฒนารูปแบบลาย เส้นแบบมังงะญี�ปุ่น ได้แก่ ลายเส้น สัดส่วน ท่วงท่า มุมมองของภาพ ฉากต่อสู้ และการใช้คู่สี สู่รูปแบบผลงานภาพประกอบ “มหาศ่กรามายณะ ด้วยเทคนิค ดิจิทัลอาร์ต” การได้ทดลองกระบวนการสร้างสรรค์และได้ผลลัพธ์ของการสร้างสรรค์จาก กระบวนการที�พัฒนาข่�นเพื�อสร้างสรรค์ผลงานภาพประกอบร่วมสมัยที�ได้แรง บันดาลและเทคนิคการนำเสนอจากทุนทางวัฒนธรรมทั�งไทยและญี�ปุ่น ที�สามารถ สื�อสารเรื�องรามเกียรติ�กับกลุ่มเยาวชนและวัยรุ่นได้ สร้างการรับรู้ และกระตุ้นให้ ผู้รับชมและรับสารเกิดการศ่กษาเรียนรู้และสร้างสรรค์ และสร้างแรงบันดาลใจ 42 x 59.4 ซม. | งานภาพประกอบ เทคนิคดิจิทัลอาร์ต เอกสารอ้างอิง รื�นฤทัย สัจจพันธุ์. (2559). นามานุกรม รามเกียรติ�. สำนักพิมพ์สุวีริยาสาส์น. กรุงเทพฯ พริมรตา จันทรโชติกุล (2553). หนุมานในหนังสือการ์ตูนไทยปัจจุบัน. [วิทยานิพนธ์อักษร ศาสตร์บัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]

FACULTY | 61 แอนิเมชั่ นเทคนิคสต็อปโมชั่นจากยางพารา “ต๊กโตเจ้ากรรม” ผู้ช่ วยศาสตราจารย์ ดร.วิสิฐ จันมา และอาจารย์ นิ ภัสรา บุ รีเพีย | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบสื�อนวัตกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ มหาวิทยาลัยนเรศวร งานวิจัยและงานออกแบบสต็อปโมชันเรื�องนี� มี วัตถุ ประสงค์เพื�อทดลองและพัฒนา สร้างตัวละครสำหรับแอนิเมชันจากยางพาราผสมสารตัวเติ มเพื�อทดแทนการใช้ ยางซิ ลิโคน เพื�อศ่กษาคุณสมบัติโครงสร้างและพื�นผิ วของตัวละครแอนิเมชันแบบ สต็อปโมชัน พบว่าวัสดุยางพาราสามารถนำมาใช้เป็นหลักในการสร้างพื�นผิ วของ ตัวละครทดแทนการใช้ วัสดุโฟมลาเท็กซ์และซิ ลิโคน เนื�องจากยางพาราเป็นผลผลิตทางการเกษตรที�มีการผลิตในประเทศเป็นจำนวนมาก บางปีผลผลิตมากจนราคา ตกต�ำ คณะผู้วิจัยจ่งต้องการหาวิธีการที� จะเพิ�มมูลค่าให้ยางพาราธรรมชาติ อีก ทางหน่�ง โดยได้ รับทุนวิจัยจาก สกว. และกรมการยาง กรมวิชาการเกษตร สูตร ยางพาราที�วิจัยและทดลองข่�นมานี� มี คุณสมบัตินิ� ม สามารถหักงอ และคงท่าทาง ได้ ง่าย ซ่�งการเตรียมตัวละครโดยยางพาราผสมแป้งและกลีเซอรอลในงานวิจัย นี�สามารถเตรียมเป็นยางผสมที� มีเนื�อเดียวกันได้ ดี ได้ ตัวละครแอนิเมชันที� มีความ นิ� มแต่ มีความยืดหยุ่นที�ไม่ สูงมากนัก ทำให้ชิ�นงานสามารถคงท่าทาง หรือการหักงอได้ ดี โดยสูตรที� ดีที� สุดคือสูตรยางผสมระหว่างยางธรรมชาติ แป้ง และกลีเซอรอล ในอัตราส่ วนร้อยละ 100:50:50 ขั�นตอนการออกแบบสร้างสรรค์สต็อบโมชันแอนิเมชันจากยางพารา มีแนวคิดจากรูปแบบความเป็นอยู่ในชนบทไทย ศาสนาพุทธ ความเชื�อเกี�ยวกับบาปบุญ และเหตุการณ์เหนือจริงที�สะท้อนแนวคิดความเชื�อเรื�องผลกรรมให้ ชัดเจน โดย โครงเรื�องมีที� มาจากเรื�องสั�นก่�งนิทานของพระนักเขียนนักผลิตสื�อธรรมะ พระ พิ รุณรักษ์ สุ วรรณกูล มาผลิตเป็นผลงานสร้างสรรค์ ตัวละครหลักได้แก่ เด็กชาย แม่ ตุ๊กแก และพระภิกษุ (หลวงตา) การออกแบบตัวละครใช้หลักการออกแบบเรื�องการลดทอนรูปทรงให้มีความเรียบง่าย แต่ยังคงความชัดเจนเรื�องการสื�อสารกับผู้ชม โดยนำแนวทางการออกแบบตัวละครจากหนังสือการ์ตูนไทยเล่มละบาท แบบโบราณ การออกแบบคำน่งถ่งการผลิตตัวละครซ�ำๆ ในจำนวนมาก ด้ วย การสร้างแม่ พิมพ์ ตัวละครตัวหลักที�สามารถใส่กระดูกควบคุ มการเคลื�อนไหว สำหรับการทำแอนิเมชันได้ ด้ วย มี สี ผิ วและเนื�อจากยางพารา สรุ ปการประเมินผลสั มฤทธิ� ต่อผลงานพัฒนาวัสดุยางพาราสำหรับออกแบบตัว ละครแอนิเมชันสต็อปโมชันโดยผู้ทรงคุณวุ ฒิพบว่าผลการประเมินรวมอยู่ใน ระดับเหมาะสมปานกลาง เมื�อพิ จารณาเป็นรายด้าน พบว่ามีความพ่งพอใจใน แต่ละด้านอยู่ในระดับปานกลางในทุกด้าน ทั�งนี�อาจเนื�องมาจากตำหนิของชิ�น งานที� มากเกินไปเมื�อเทียบกับเทคนิคการเตรียมตัวละครด้ วยยางซิ ลิโคนในปัจจุ บัน อย่างไรก็ตามปัญหาดังกล่าวสามารถแก้ไขได้หากมีการใช้เทคนิคการฉีดข่�นรู ป ในการเตรียมชิ�นงาน ผู้ทรงคุณวุ ฒิ ส่ วนใหญ่ ซ่�งเป็นผู้ผลิตภาพยนตร์จ่งให้คะแนน การประเมินโดยรวมที�ไม่ สูงมากนัก ในขณะที�ผู้ทรงคุณวุ ฒิ ด้านการผลิตตัวละคร มองว่าตัวละครจากยางพาราเป็นนวัตกรรมใหม่และปัญหาเรื�องตำหนิสามารถแก้ไขได้ จ่งให้ผลประเมินค่อนข้างสูง นอกจากนี�เมื�อเทียบต้นทุนต่อหน่วยของ การผลิตตัวละครพบว่า ตัวละครจากยางพาราผสมมีราคาถูกกว่าตัวละครจากยางซิลิโคนประมาณ 4 เท่า ต้นทุนยางพาราและสารเคมีอื�นๆ ต่อตัวละครเด็ก น�ำหนัก 80 กรัม ราคารวมประมาณ 14.97 บาท ต้นทุนจากซิ ลิโคนเกรดสำหรับ อวัยวะเทียม 80 กรัม ราคาประมาณ 52.65 บาท สีที�ใช้ กับตัวละครยางพารายัง เป็นสีเชื�อน�ำ มีผลิตขายในประเทศไทย มีราคาต่อกิโลกรัมถูกกว่าสีที�ใช้เฉพาะกับยางซิลิโคนตามที�จำหน่ายโดยทั�วไป ประเด็นด้านการออกแบบผู้ทรงคุณวุฒิไม่มีข้อแนะนำอะไรเพิ�มเติม 5.24 นาที | สต็อปโมชันแอนิเมชัน Outstanding Artistic Skill

62 | FACULTY พระพุทธรูปหินทรายเป็นศิลปะพุทธศิลป์ที�สำคัญและมีความโดดเด่นในจังหวัด พะเยา ซ่�งเป็นส่วนหน่�งของอาณาจักรล้านนาที�มีความเจริญรุ่งเรืองในช่วงพุทธ ศตวรรษที� 19-23 พระพุทธรูปหินทรายเป็นศิลปะที�มีลักษณะพุทธศิลป์เฉพาะตน และพบได้ในศิลปะวัตถุที�ยังเหลืออยู่จนถ่งปัจจุบัน จากการศ่กษาและจำแนก ลักษณะของพระพุทธรูปหินทรายได้แบ่งออกเป็น 5 หมวดหมู่ โดยมลีักษณะ ที�โดดเด่นในแต่ละยุคที�สร้างสรรค์อย่างไรก็ตามพระพุทธรูปหินทรายได้เสื�อมความนิยมลงไปเนื�องจากปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรมที�เมืองพะเยาเสื�อม อำนาจในช่วงปลายยุคความเจริญรุ่งเรืองของล้านนา ซ่�งทำให้ศิลปะเหล่านี�ไม่ได้ รับการสืบต่อหรือได้รับความนิยมเมื�อเทียบกับงานพุทธศิลป์อื�นๆ การนำเอาเท คนิคโฟโตแกรมเมตรี (Photogrammetry) และการใช้กระบวนการและเทคนิค การสร้างสรรค์งาน 3 มิติ ในการจำลองพระพุทธรูปซ่�งใช้จุดเด่นของพระพุทธรูป ที�ถูกเก็บข้อมูลมาเป็นส่วนหลักเพื�อสร้างพระพุทธรูปใหม่ในรูปแบบ 3 มิติ ด้วย วิธีการดังกล่าวเป็นต้นแบบในการผสมผสานลักษณะเพื�อสร้างพระพุทธศิลป์ใหม่ ด้วยเครื�องมือและกระบวนการ 3 มิติเพื�อการถ่ายทอดและอนุรักษ์งานศิลปะ แนวคิดในการสร้างสรรค์เกิดจากการผสมผสานงานศิลปะในการสร้างสรรค์พระพุทธรูปหินทรายสกุลช่างพะเยานั�นเกิดจากการผสมผสานพุทธศิลป์ทั�งจาก เชียงแสน สุโขทัย กำแพงเพชรและอิทธิพลด้านพุทธศิลป์อื�นๆ มาสร้างให้เป็น ลักษณะของพระพุทธรูปหินทรายสกุลช่างพะเยา ผู้สร้างสรรค์ได้ใช้กระบวนการ และเทคนิคของการสร้างสรรค์และเก็บข้อมูล 3 มิติ และทำการคัดเลือกสัดส่วน การใช้เทคนิคโฟโตแกรมเมตรี และ การใช้เทคนิคการสร้างสรรค์งาน 3 มิติ ที�เป็นจุดเด่นของพระพุทธรูปแต่ละขนาด ทั�งขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก มาทำการผสมผสานโดยใช้เครื�องมือ 3 มิติ สามารถข้ามข้อจำกัดด้านขนาดและวัสดุในสถานการณ์จริงและใช้โปรแกรม 3 มิติ ในการนำสัดส่วนของพระพุทธรูป ที�ทำการเก็บข้อมูลมาผสานให้เป็นพระพุทธรูปองค์ใหม่จากผสมผสานของพระพุทธรูปที�รวมเอาความหลากหลายของพุทธศิลป์ในสกุลช่างพะเยาที�ทำได้ยากในอดีต จากงานศิลปะชิ�นนี�และช่วยก่อให้เกิดความหลากหลายด้านมุมมองการสร้างสรรค์พระพุทธรูปอีกแนวทางหน่�ง การใช้เทคนิคโฟโตแกรมเมตรีในการเก็บข้อมูลพระพุทธรูปทำให้ได้สัดส่วนของ พระพุทธรูปที�ใกล้เคียงองค์จริง ซ่�งพบว่าสัดส่วนของพระพุทธรูปแต่ละส่วนที�นำ มาประกอบกันนั�นนำมาจากขนาดของพระพุทธรูปที�ต่างกัน ทำให้เมื�อเอามา ผสมผสานเป็นพระพุทธรูปองค์เดียวกันนั�น อาจจะต้องมีการปรับสัดส่วนบางส่วน เพื�อให้เข้ากันและกลมกลืนกันให้มากที�สุด ซ่�งกระบวนการนี�ยังต้องผ่านขั�นตอน การลดทอนจำนวนโพลีกอน (Retopology) ของวัตถุ 3 มิติ เพื�อให้สามารถ ทำงานกับชิ�นงาน 3 มิติ ได้ง่ายข่�น โดยกระบวนการสร้างสรรค์และแนวคิดดัง กล่าวยังสามารถนำไปใช้เพื�อการผสมผสานงานศิลปะเพื�อจำลองหรือตอบโจทย์แนวคิดและสมมุติฐานด้านการผสมผสานงานศิลปะอื�นๆ หรือการสร้างสรรค์ การผสมผสานศิลปะในจินตนาการได้เช่นกันเพื�อให้เกิดการต่อยอดและบันท่ก ข้อมูลในรูปแบบดิจิทัล 3 มิติ มากข่�น การผสานพุทธศิลป์หินทรายสกุลช่างพะเยา อาจารย์จิรวัฒน์ สุขแก้ว | [email protected] สาขาวิชาคอมพิวเตอร์กราฟิกและมัลติมีเดีย คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื�อสาร มหาวิทยาลัยพะเยา

FACULTY | 63 อัตลักษณ์ชุมชนเป็นลักษณะเฉพาะทางด้านศิลปวัฒนธรรม วิถีชีวิต และความ เป็นอยู่ของแต่ละชุมชน เป็นสิ�งที�แสดงถ่งความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที�สามารถ บ่งบอกความเป็นตัวตนของชุมชน การออกแบบผลิตภัณฑ์ชุมชนโดยใช้อัตลักษณ์ ท้องถิ�นเป็นการช่วยยกมาตรฐานด้านภาพลักษณ์ให้แก่ผลิตภัณฑ์และเป็นการ สร้างเสน่ห์อันทรงพลังให้กับผลิตภัณฑ์ชุมชนผ่านการสื�อสารเรื�องราวของชุมชน ผ่านผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์โดยใช้ต้นทุนทางวัฒนธรรม โดยผลงานชิ�นนี�เป็น การออกแบบและจัดวางองค์ประกอบภาพคลิปอาร์ตที�ได้จากการถอดแบบอัตลักษณ์ ท้องถิ�นในจังหวัดพะเยา ซ่�งได้รวบรวมจากโครงการ Phayao Local Designer โดยโครงการมีวัตถุประสงค์เพื�อสร้างสรรค์ข้อมูลภาพดิจิทัล (CLIPART) และ เทมเพลตสำเร็จรูป (INSTANT TEMPLATE) ซ่�งจะเป็นเครื�องมือที�สำคัญในการ ช่วยสื�อสารภาพลักษณ์และเอกลักษณ์ของชุมชนสู่ผู้บริโภค นอกจากนี�ยังเป็น นวัตกรรมที�ใช้งานง่ายเหมาะสำหรับการออกแบบทุกแขนง โดยกระบวนการสร้างสรรค์เริ�มจากการศ่กษาข้อมูลทางด้านแหล่งต้นทุนทาง ศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดพะเยาที�สะท้อนถ่งวิถีชีวิตของชาวพะเยาและลงพื�นที�มีเอกลักษณ์ที�โดดเด่น 3 ชุมชนในจังหวัดพะเยา คือ 1. เขตเทศบาลเมืองพะเยา อ.เมือง จ.พะเยา 2. ชุมชนบ้านบัว ต.บ้านตุ่น อ.เมือง จ.พะเยา 3. ชุมชนบ้านแม่อิงหลวง ต.ภูกามยาว จ.พะเยา โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลภาพถ่ายและนำอัตลักษณ์ ท้องถิ�นดังกล่าว ดำเนินการภายใต้กรอบแนวคิด แวดล้อมคือตัวตน ซ่�งเป็นการนำเอาสิ�งที�สะท้อนความเป็นตัวตนของชุมชน นำมาสร้างสรรค์เป็นข้อมูลภาพดิจิทัล และเทมเพลตสำเร็จรูป โดยจัดทำทั�งในรูปแบบภาพประเภทเวคเตอร์ (Vector) และบิตแมพ (Bitmap) กว่า 375 ภาพ เพื�อสามารถนำไปใช้ในงานออกแบบใน โปรแกรมและแอปพลิเคชันสำเร็จรูปต่างๆ ได้ง่าย จากนั�นจ่งนำมาสร้างสรรค์เป็น ลวดลายบนผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ชุมชนโดยนำมาออกแบบให้มีความร่วมสมัย โดยใช้กราฟิกที�ได้ถอดแบบจากต้นทุนทางศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ�นในจังหวัด พะเยา จากนั�นนำมาจัดวางองค์ประกอบ ใช้สีสันใหม่ ให้เกิดความร่วมสมัย โดย ใช้หลักการทางด้านการออกแบบกราฟิกและสร้างความน่าสนใจให้กับผลิตภัณฑ์ ท้องถิ�นมากยิ�งข่�น การออกแบบอัตลักษณ์ข้อมูลภาพดิจิทัลและเทมเพลตสำเร็จรูปดังกล่าวนั�น ได้ ถูกนำไปใช้บนผลิตภัณฑ์ท้องถิ�นเพื�อจัดจำหน่ายในตลาดของฝากของที�ระล่กใน จังหวัดพะเยา ซ่�งสร้างความน่าสนใจให้กับผลิตภัณฑ์ท้องถิ�นมากข่�น เป็นการนำ อัตลักษณ์ในชุมชนมาเล่าใหม่ในมุมมองที�แตกต่าง รวมถ่งเป็นแหล่งข้อมูลกราฟิก ให้แก่ผู้ประกอบการและนักออกแบบในชุมชนได้ใช้ประโยชน์ในการสร้างสรรค์ และสามารถสื�อสารอัตลักษณ์ของจังหวัดพะเยาผ่านการออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ในท้องถิ�นจังหวัดพะเยาได้อน่�งเมื�อเกิดการใช้งานคลังข้อมูลภาพดิจิทัลอย่างแพร่หลายจะมีผลในการสร้างการรับรู้ระดับสาธารณชน ซ่�งก่อให้เกิดผลกระทบต่อระบบนิเวศทางเศรษฐกิจเชิงบวกในจังหวัดพะเยา เนื�องจาก อัตลักษณ์ของจังหวัดพะเยาถูกสื�อสารผ่านกราฟิกบนบรรจุภัณฑ์และผลิตภัณฑ์ที�กลุ่มผู้บริโภคนิยมบริโภคอย่างแพร่หลาย ซ่�งการสามารถกำหนดรูปแบบในการออกแบบที�สื�อถ่งอัตลักษณ์ของจังหวัดพะเยาในทิศทางเดียวกันและเกิดพลังแห่งการสื�อสารอัตลักษณ์ของจังหวัดพะเยาที�มีประสิทธิภาพสู่ผู้พบเห็น อีกทั�งยังเป็น การสร้างความภาคภูมิใจในท้องถิ�นของผู้คนในชุมชนอีกด้วย Phayao Local Designer การออกแบบอัตลักษณ์ข้อมูลภาพดิจิทัลและเทมเพลตสําเร็จรูปเพื่อการออกแบบผลิตภัณฑ์ชุมชน อาจารย์ ดร.ศุลีพร คำชมภู | [email protected] สาขาวิชาคอมพิวเตอร์กราฟิกและมัลติมีเดีย คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื�อสาร มหาวิทยาลัยพะเยา

64 | FACULTY วันละสลึงข้าต้องรอด (กราฟิกปกและรูปเล่มหนังสือนวนิยาย) อาจารย์ ดร.วีรพล เจียมวิสุทธิ� | [email protected] สาขาวิชานวัตกรรมการออกแบบ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมืองและนฤมิตศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม งานสร้างสรรค์ปกและการออกแบบรูปเล่มหนังสือ “วันละสล่งข้าต้องรอด” (ISBN : 9786169382201) ซ่�งมีที�มาจากหนังสือชื�อ Living on Half a Dime a Day โดย Sarah Elizabeth Harper Monmouth ที�เป็นที�นิยมและได้รับการ ตีพิมพ์ซ�ำมาหลายครั�งจากหลายสำนักพิมพ์ทั�วโลก ในหมวดนวนิยายด้านการ ลงทุน ตลอดช่วงระยะเวลา 50 ปี ด้วยกระบวนการคิดสร้างสรรค์เพื�อการออกแบบปกและการออกแบบองค์ประกอบภายในรูปเล่มใหม่ที�เกิดข่�นโดยความต้องการของสำนักพิมพ์โอห์มเพี�ยง ที�จะดำเนินการจัดจำหน่ายหนังสือนี�ข่�นใหม่อีกครั�งในรูปแบบของการตีความและการสื�อสารภาพประกอบที�สอดคล้องกับบริบทการรับรู้ของผู้รับสารที�เป็นกลุ่มเป้าหมายวัยทำงานตอนต้น (Generation Y) ชาวไทยที�สนใจในการพัฒนาตนเองในยุคสมัยปัจจุบัน การถ่ายทอดเรื�องราวทางการลงทุนโดยหญิงสาวสูงวัยที�เคร่งศาสนาและอาศัยที� กระท่อมในป่าหนาวของประเทศอังกฤษ โดยมีกระบวนการสร้างสรรค์ผ่านการ ตีความสัญญะการรับรู้ ด้วยองค์ประกอบทางศิลปะทั�งในด้านรูปธรรมและ นามธรรม รวมถ่งบุคลิกภาพทางการออกแบบที�เกิดข่�นจากการเลือกใช้องค์ ประกอบของตัวอักษรที�มีลักษณะชุดรูปแบบ (Typeface) ที�สื�อสารบุคลิกภาพ ของเนื�อหา ด้วยการสร้างองค์ประกอบเชิงภาพทั�งในรูปแบบภาพกราฟิก (Vector Art) ที�สื�อสารนัยยะความหมาย (Signifier) และการนำมาผสมผสานกับภาพจริง (Image) ที�ถ่ายทอดอารมณ์ความรู้ส่กและบรรยากาศของสถานที� (Mood & Tone) และการเลือกใช้คู่สีที�สื�อถ่งความล่กลับและเลอค่า เพื�อเสริมสร้างอารมณ์ ร่วมของผู้ที�รับสารผ่านการอ่านเนื�อหาภายในเล่มที�เกี�ยวข้องกับการลงทุน โดย การวางแผนการจัดการองค์ประกอบจากการแบ่งบทเนื�อหาและการถ่ายทอด เรื�องราวจากต้นจนจบตามลำดับ โดยใช้องค์ประกอบทางกราฟิก (Elements of Graphic Design) ที�สร้างสรรค์นำไปจัดวางบนเลย์เอาท์ด้วยการจัดการระบบ กริด (Grid System) เพื�อสื�อสารถ่ายทอด อารมณ์และความรู้ส่กของเนื�อหาไป ยังผู้รับสารเมื�อเกิดปฏิสัมพันธ์กับรูปเล่มตั�งแต่ต้นจนจบ จากการสร้างสรรค์ผลงานการออกแบบดังกล่าวข้างต้น ผู้สร้างสรรค์ได้ค้นพบ แนวทางการสร้างสรรค์ที�เกิดข่�นจากการตีความและสื�อสารความหมายของสิ�งที� มีความเป็นนามธรรมซ่�งมีระดับของการสื�อสารความหมายที�เหมาะสม1 โดย เป็นกระบวนการที�เกิดข่�นจากการพัฒนาแบบทางเลือก การสรุปแบบที�มีการ ปรับปรุงรายละเอียดขององค์ประกอบทางการออกแบบหลายครั�งเพื�อสร้าง แนวทางก่อนการพิจารณาตัดสินใจร่วมกันระหว่างนักออกแบบ บรรณาธิการ และสำนักพิมพ์ ซ่�งทั�งหมดเกิดข่�นบนพื�นฐานของประสบการณ์การทำงานและ ความเชี�ยวชาญของทั�ง 3 ฝ่าย เพื�อหาข้อสรุปของรูปแบบผลงานการสร้างสรรค์ ที�มีรูปแบบที�สื�อสารความหมายและมีรูปแบบที�สมัยนิยม มีความด่งดูดใจและ สามารถสร้างการกระตุ้นการตัดสินใจซื�อตามหลักการทางการตลาด โดยมีเป้า หมายเพื�อให้ผลงานสร้างสรรค์นี�มีทั�งคุณค่าเชิงความงามและมีคุณค่าในเชิง ประโยชน์ของเนื�อหาสาระจากแก่นเนื�อหาของหนังสือที�กลุ่มผู้บริโภคเป้าหมายจะสามารถรับรู้เข้าใจและตัดสินใจเลือกซื�อในท้ายที�สุด 14.8 x 21 ซม. จำนวน 136 หน้า | คอมพิวเตอร์กราฟิก เอกสารอ้างอิง 1 วีรพล เจียมวิสุทธิ�, “สัญญะกับการสื�อสารอัตลักษณ์ในตราเครื�องหมายสัญลักษณ์ฯ,” Veridian E-Journal ฉบับภาษาไทย มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ (มกราคม - เมษายน 2560): 2077-2092

FACULTY | 65 50JOEs: The Value Shift of Illustration Art อาจารย์สุทธิชาติ ศราภัยวานิช | [email protected] สาขาวิชาคอมพิวเตอร์อาร์ต คณะดิจิทัลอาร์ต มหาวิทยาลัยรังสิต Today the medium of art is very varied, from traditional like painting, drawing, and sculpture, to digital art like NFT. The value of art in these different areas already changed from the past. Now the physical of art isn’t part of the value that shifts into many ways depending on the exhibit platforms that give many opportunities for every artist to explore but it is also a problem for some artists who can’t adapt to the new areas or technologies that will decrease the original value of their work or possibly disrupt their careers. But art value factors are more complex than just choosing the right medium or platform. The artwork is the product that depends on emotion between the artist and the collector. The value of digital art in a .jpg file can have more value than a wall-sized painting. The 50JOEs project is the experiment to find the right area of the art from the comic JOE the SEA-CRET Agent that starts from the fifty of original art on the papers by hand like the original work in traditional comic creation processes. The fifty original artworks are exhibited in plastic frames as packaging and also adapted to limited print to fifty artbooks that print the originals in the same size and quality and the last adaptation is fifty NFT art on the Opensea platform. The original artworks exhibited at Bangkok Illustration Art Fair 2022 at BACC sold out a week before when the online sale also stated the fifty art books, but the NFT only sold 9 pieces simultaneously. 21 x 29.7 ซม. (50 ชิ�น) | หมีกดำ และดิจิทัล The result of this experiment has shown that the value of art today is different from many factors around the project such as the behavior of the collector or target group, the supported story behind the project, gimmick idea, promotion plan, social network viral, proper technology in that time and place, etc. So, the value of the artwork from the comic JOE the SEA-CRET Agent has been connected to the original comic book but it’s hard to sell by the NFT platform because the collector or target group of this comic don’t interest in this technology now and the law about selling a digital asset like NFT is still unclear in Thailand at the time of this experimental project. References: Kendzulak, S. (2019, June 25). The distinction between commercial and fine art. LiveAbout. Retrieved February 20, 2023, from https://www.liveabout.com/commercial-vs-fine-art-1295902 Hamacher, A. (2022, May 12). NFTs started ‘A digital art renaissance.’ it’s far from over. Decrypt. Retrieved February 20, 2023, from https://decrypt.co/99301/nfts-starteda-digital-art-renaissance-its-far-from-over Wright, A. (2022, June 28). Why do people hate nfts so much? 5 reasons explained. MUO. Retrieved February 20, 2023, from https://www.makeuseof.com/why-people-hate-nfts/#:~:text=It’s%20an%20Unregulated%20Market,and%20do%20whatever%20they%20want. Wolfendale, P. (2017, December 18). Art and value. Academia.edu. Retrieved February 20, 2023, from https://www.academia.edu/35461191/Art_and_Value

66 | FACULTY UOB The FinLab Identity อาจารย์ ดร.ศิริวิมล สายเวช | [email protected] สาขาวิชาออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม ผลงาน ยูโอบี The FinLab Identity เป็นหน่�งในงานสเก็ตที�ถูกออกแบบภายใต้ โครงการ The FinLap Thailand โปรแกรมบ่มเพาะและช่วยเหลือสตาร์ทอัพ และเอสเอ็มอีที�ต้องการใช้เทคโนโลยีเพื�อขยายธุรกิจทั�งในประเทศและต่าง ประเทศของธนาคารยูโอบี วัตถุประสงค์ของการออกแบบจะต้องสอดคล้องกับ สภาพแวดล้อมอาคาร 101 ทรูดิจิตอลพาร์ค ที�เป็นศูนย์กลางด้านนวัตกรรมดิจิตอล ที�ใหญ่ที�สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พื�นที�ต้นแบบของเมืองอัจฉริยะที�สมบูรณ์ แบบเพื�อต่อยอดให้ “กรุงเทพ” เป็นเมืองแห่งเทคโนโลยีไซเบอร์ และระบบนิเวศของเหล่าสตาร์ทอัพ ทรูดิจิตอลพาร์ค เป็นโครงการพัฒนาพื�นที�เชิงพาณิชย์แบบ ผสมเนื�อที� 37 ไร่ รองรับสำนักงาน พื�นที�จัดงาน โอเพ่นแล๊ป โคเวิร์คกิงสเปซ เมดิเทชั�นฮอลล์ ร้านค้าร้านอาหาร พื�นที�เชิงการเรียนรู้ครบวงจร ที�พักอาศัย พื�นที�สีเขียวขนาดใหญ่ ฯลฯ ภายใต้แนวคิด “เติร์ดเพลส”1 กระบวนการในการออกแบบ เริ�มจากศ่กษาพื�นที�ตั�งของโครงการ The FinLap Thailand ชั�น 3 ฝั�ง 101 คอมเพล็กซ์ มีแนวคิดนวัตกรรมเพื�อความยั�งยืน และ เน้นพื�นที�สีเขียว แนวคิดการออกแบบ คือ สร้างผลงานให้เขื�อมโยงกับพื�นที�สีเขียว แต่ยังคงภาพลักษณ์องค์กรอันทันสมัยเพื�อสร้างความเชื�อมั�นให้เหล่าสตาร์ทอัพ โดยนำหลักการการออกแบบเรขศิลป์ที�สัมพันธ์กับภูมิทัศน์ (EGD : Environmental Graphic Design) ในด้านการสร้างเอกลักษณ์ให้กับสถานที� สร้างเรื�องราวและ ความพิเศษในสภาพแวดล้อมนั�นๆ2 โดยนำตราสัญลักษณ์ของยูโอบี มาออกแบบ กราฟิกใบไม้วางองค์ประกอบผสมผสานเป็นส่วนหน่�งของตัวอักษรเพื�อเน้นความ เป็นธรรมชาติ ใช้ลวดลายเส้นโค้งเว้าเพื�อให้เกิดอารมณ์เคลื�อนไหว ไม่แข็งกระด้าง นอกจากนั�นบนอักษรได้เพิ�มกราฟิกเทคโนโลยีดิจิทัลนามธรรม (Abstract Circuit Digital Technology) แทนกิ�งไม้เพื�อให้งานมีความสอดคล้องกับภาพลักษณ์องค์กร ซ่�งเป็นการผสมผสานสนับสนุนให้กราฟิกอื�น เช่น นกได้เกาะยืน ซ่�งกราฟิกนกเป็น ตัวแทนของอิสระภาพทางความคิด และแรงบันดาลใจ ใช้สีตามหลักจิตวิทยา และความหมาย นั�นคือสีตามธาตุทั�ง 5 ซ่�งเป็นองค์ประกอบของทุกสรรพสิ�ง ได้แก่ สีขาวตัวแทนของธาตุทอง สีดำตัวแทนของธาตุน�ำ สีเขียวตัวแทนของธาตุไม้ สีแดงตัวแทนของธาตุไฟ สีเหลืองตัวแทนของธาตุดิน ใช้เทคนิคการไล่เฉดเพื�อ เพิ�มมิติ เพิ�มความล่ก เพื�อให้ผู้พบเห็นเกิดความสดชื�น มีชีวิตชีวา ช่วยเพิ�มความ น่าสนใจและความสมบูรณ์ให้กับผลงาน ผลงานสร้างสรรค์ชุดนี�เป็นงานที�ใช้ความรู้ตามหลักการการออกแบบเรขศิลป์และ การออกแบบที�คำน่งถ่งสภาพแวดล้อมเพื�อส่งเสริมให้อัตลักษณ์มีความสอดคล้องกลมกลืน เป็นอันหน่�งอันเดียวกับสถานที� เป็นการเสริมสร้างบรรยากาศ และ เอกลักษณ์เฉพาะของสถานที�นั�นๆ ทั�งนี�ยังคำน่งถ่งหลักการการคิดเชิงออกแบบ ผนวกเข้ากับกลยุทธ์องค์กรในระดับโครงสร้าง (Design as Strategy) เพราะผู้ ออกแบบได้พยายามตีโจทย์ภาพลักษณ์ของ The FinLap ว่าไม่ใช่เพียงแค่เป็น ผลิตภัณฑห์น่�ง แต่เป็นผู้ให้บริการที�คุณค่าถูกสร้างข่�นในขณะที�ให้บริการแก่เหล่า สตาร์ทอัพ เพราะฉะนั�นงานออกแบบจะต้องเป็นส่วนหน่�งที�สัมพันธ์กับกลยุทธ์ เพื�อสร้างนวัตกรรม และส่งเสริมให้สตาร์ทอัพได้เกิดขุมพลังแห่งไอเดียอย่าง สร้างสรรค์ภายในพื�นที� The FinLap Thailand แห่งนี� ข้อเสนอแนะในการต่อยอด คือ การออกแบบเรขศิลป์ตามหลักการออกแบบที�สัมพันธ์กับภูมิทัศน์จะต้อง ทำความเข้าใจแนวคิดของเจ้าของพื�นที� เข้าใจองค์กร ต้องสร้างจุดขาย เพื�อให้ผู้ ที�มาใช้บริการในอาคารได้รับรู้และสามารถจดจำบรรยากาศกลิ�นอายของสภาพแวดล้อม ภายในได้อย่างข่�นใจและเกิดความประทับใจไม่รู้ลืม 60 x 84 ซม. | Computer Graphic เอกสารอ้างอิง 1 สมพล กอบสุขนิรันดร์. (2558). การออกแบบสารสนเทศสำหรับเมืองประวัติศาสตร์เวียงกุมกาม เชียงใหม่. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2 วิกิพีเดีย.(2566). ทรู ดิจิตอล พาร์ค.สืบค้นจาก https://shorturl.asia/4hKNt

FACULTY | 67 การสร้างสรรค์ภาพถ่ายเพื่อยกระดับผลิตภั ณฑ์ ท้องถิ่ นและการท่องเที่ ยวชุมชน อาจารย์เอกพงศ์ สุ ริยงค์ | [email protected] สาขาวิชาศิลปะและการออกแบบ คณะมนุ ษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ มี ชุ มชนหลายส่ วนพื�นที�ได้ มีการสร้างกลุ่มสถานที� ท่องเที�ยวชุ มชน ในรู ปแบบโฮมสเตย์ และกลุ่มวิสาหกิจชุ มชนข่�นมา ก่อให้เกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ท้องถิ�นและแหล่งท่องเที�ยวชุ มชน ซ่�งกิ จกรรมส่ วนใหญ่ที�เกิดข่�นในชุ มชนก็ คือ การนำเสนอองค์ความรู้เรื�องทำอาหารพื�นบ้านด้ วยวัตถุ ดิบที� มีอยู่ในท้องถิ�น หรือ ผลิตภัณฑ์ที� ชุ มชนได้สร้างข่�นมาด้ วยงานฝี มือหรือภู มิปัญญาของคนในท้องถิ�นเอง ผู้สร้างสรรค์ผลงานได้ มีโอกาสเป็นส่ วนหน่�งในการเป็นวิทยากรให้ความรู้เกี�ยวกับ การจัดทำสื�อประชาสัมพันธ์ให้ กับหลากหลายชุ มชน โดยมี วัตถุ ประสงค์หลักใน การที� จะเป็นส่ วนหน่�งในการนำพาองค์ความรู้ของชุ มชน ร่วมถ่ายทอดอัตลักษณ์ ที� ชัดเจนของท้องถิ�นและเผยแพร่ในวงกว้าง โดยมีการถ่ายทอดออกมาในรู ปแบบ ของศิลปะภาพถ่ายที�นำเสนอแสงเงาและบรรยากาศในภาพและอุ ปกรณ์ประกอบ ในภาพนั�นสื�อให้เห็นเรื�องราวและอัตลักษณ์ของอาหารหรือผลิตภัณฑ์ของแต่ละชุมชนที�มีนัยยะสำคัญแสดงให้เห็นถ่งความงดงามของประเพณี ความเชื�อ และ สามารถนำภาพดังกล่าวไปพัฒนาและเผยแพร่ ผ่านสื�อช่องทางต่าง ๆ ทั�งทางด้าน สื�อสิ�งพิมพ์หรือสื�อออนไลน์ที� มีหลากหลายช่องทางในปัจจุ บัน วัตถุ ประสงค์ 1) เพื�อสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายให้ กับผลิตภัณฑ์ ชุ มชนเพื�อสร้าง ภาพลักษณ์ที� ดีเพื�อยกระดับผลิตภัณฑ์ในชุ มชน 2) ส่งเสริ มการท่องเที�ยวในชุ มชน โดยถ่ายทอดผ่านผลงานภาพถ่ายที�แสดงอัตลักษณ์ในท้องถิ�นและชุ มชนเพื�อเป็น ส่ วนหน่�งที�เป็นตัวผลักดันการท่องเที�ยวในชุ มชนให้ มีความเข้ มแข็งมากข่�น แนวความคิด การสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายผ่านวัฒนธรรมการทำอาหารหรือผลิตภัณฑ์ท้องถิ�นของชุมชนเพื�อสะท้อนถ่งเรื�องราว ความเชื�อ ประเพณีที�งดงามของชุมชน เพื�อให้ผู้ที�สนใจศ่กษาและคนรุ่นใหม่ได้มีโอกาสได้เห็นถ่งวิถีชีวิต ความเชื�อที�ดีงามสืบทอดจากอดีตและมีการถ่ายทอดสืบต่อกันจากรุ่นสู่รุ่น การนำองค์ความรู้ทางด้านการถ่ายภาพและผลงานสร้างสรรค์ภาพถ่ายสื�อสารและร่วมถ่ายทอดให้กับหลากหลายชุมชนในเขตพื�นที�จังหวัดเชียงใหม่ ซ่�งผู้เข้าร่วมรับการถ่ายทอดนั�นประกอบด้วยกลุ่มผู้นำชุมชน กลุ่มผู้ประกอบการวิสาหกิจ ในชุ มชน รวมทั�งกลุ่มคนในวัยทำงานที� ต้องการร่วมพัฒนาศักยภาพและขับเคลื�อน ชุ มชนท้องถิ�นให้ มีความเข้ มแข็ง ประโยชน์ที�เกิดกับชุ มชนคือ เป็นต้นแบบแนวทาง สร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายและแนวคิดการถ่ายภาพให้ กับชุ มชน ซ่�งสามารถนำ ไปพัฒนาต่อยอดและบูรณาการสร้างสรรค์ภาพถ่ายที�สามารถสื�อสารให้เห็นเรื�องราวและอัตลักษณ์ของอาหารหรือผลิตภัณฑ์ของชุมชนตนเอง อีกทั�งยังเป็น การพัฒนาสื�อภาพสร้างสรรค์เพื�อนำไปพัฒนาและเผยแพร่ ผ่านสื�อที� มีหลากหลาย ช่องทางในยุคปัจจุ บัน องค์ความรู้ที�ได้ จากการสร้างสรรค์ 1) เกิดกระบวนการศ่กษาและวิเคราะห์แนวทาง การสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายที�สามารถแสดงอัตลักษณ์ที� ชัดเจนของชุ มชนในแนวทางที�ถูกต้อง 2) เกิดองค์ความรู้ทางด้านการถ่ายภาพที�สะท้อนเอกลักษณ์ของชุมชนท้องถิ�น และชุมชนที�ได้รับความรู้สามารถนำไปพัฒนาและยกระดับผลิตภัณฑ์ของชุมชน รวมทั�งยังสามารถที�จะต่อยอดหรือปรับเปลี�ยนให้กับผลิตภัณฑ์อื�นๆ ของชุมชนซ่�งสามารถนำไปบูรณาการและพัฒนาเป็นผลงานภาพถ่ายที�เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ซ่�งจะส่งผลดีต่อการสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนภายในชุมชน หรือกลุ่มวิสาหกิจชุมชนให้เข้มแข็งและมีความยั�งยืนต่อไปในอนาคต 80 x 100 ซม. | การถ่ายภาพ

68 | FACULTY ถอดร่าง สร้างใหม่ อาจารย์ชาคริต เกตุเรืองโรจน์ | [email protected] สาขาวิชาออกแบบนิเทศศิลป์และออกแบบดิจิทัล คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี โครงการออกแบบภาพประกอบกราฟิกภายใต้ชื�อ “ถอดร่าง สร้างใหม่” ที�แสดง ผลสะท้อนของความเปลี�ยนแปลงทางด้านความคิดทางศิลปะและวัฒนธรรมของสังคมไทยในยุคอดีตสู่ปัจจุบัน อันแสดงให้เห็นถ่งความเคลื�อนไหวและการเปลี�ยนแปลง จากรากเดิมสู่ความเป็นสากล การส่งผ่านของวัฒนธรรมภายนอกและการตอบรับ จากคนรุ่นใหม่ แสดงออกให้เห็นถ่งความเปลี�ยนแปลงในขนบประเพณีและวิถีชีวิต ที�อาจสร้างทั�งความสะเทือนใจและประทับใจในเวลาเดียวกัน ตลอดจนการสื�อสาร และการตีความในแง่มุมที�แตกต่างตามประสบการณ์ของผู้คนที�พบเห็น การซ้อนทับกันของศิลปะและวัฒนธรรมที�หลากหลาย ส่งผลถ่งความเป็นสมัยใหม่และความ เข้าใจของผู้คนในปัจจุบันอย่างแยกไม่ออก แสดงนัยยะถ่งการรื�อทำลายขนบ ประเพณีและวิถีชีวิตดั�งเดิมที�สืบมาจนนำมาสู่การสร้างสรรค์สังคมใหม่ อีกทั�งยัง สร้างการฉุกคิดถ่งการเดินทางไปสู่อนาคตและความเปลี�ยนแปลงที�ไม่หยุดนิ�ง เทคนิคการสร้างสรรค์ภาพประกอบด้วยกรรมวิธีการตัดปะ (Collage) ด้วยการ ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์กราฟิก โดยการนำภาพต้นฉบับที�ได้จากการสำเนา เอกสารและการถ่ายภาพมาปรับแต่งตัดต่อและใช้เอ็ฟเฟ็คต่างๆ ในโปรแกรม คอมพิวเตอร์ประกอบกับการใช้เครื�องมือพื�นฐานทางด้านศิลปะ เช่น หม่กจีน ปากกาเคมี และสีสเปรย์ เพื�อสร้างลวดลายและร่องรอยต่างๆ ที�มีลักษณะเป็น ลายมือและการขีดเขียน สะท้อนให้เห็นถ่งความเป็นศิลปะในที�สาธารณะ อีกทั�ง การนำภาพต้นฉบับและลายเส้นต่างๆ มาซ้อนทับและจัดวางด้วยหลักองค์ประกอบ ศิลป์เพื�อความสวยงาม อันแสดงถ่งความเปลี�ยนแปลงของช่วงเวลาและความ เลือนลางจางหาย ภายใต้แนวความคิดที�จะสะท้อนและสื�อสารผลงานให้เป็นที�เข้าใจถ่งความ เปลี�ยนแปลงศิลปะและวัฒนธรรมร่วมสมัย ผ่านเทคนิควิธีการและภาพประกอบ ส่งผลให้เกิดองค์ความรู้ในการเลือกใช้เทคนิควิธีการตลอดจนการนำวัสดุ อุปกรณ์ทางด้านศิลปะประเภทต่างๆ ผ่านกระบวนการทดลองและทดสอบเพื�อ ให้เห็นผลลัพท์และความเปลี�ยนแปลงทางกายภาพของทัศนธาตุ ไม่ว่าจะเป็นการ ใช้หม่กจีน ปากกาเคมี หรือสีสเปรย์ ที�เกิดเป็นลวยลายและความงามทั�งจาก ความตั�งใจและความบังเอิญในช่วงเวลานั�น อีกทั�งสร้างแนวความคิดที�จะนำเอา วิธีการทำงานศิลปะในแบบดั�งเดิมและเทคโนโลยีดิจิทัล มาผสมผสานปรับใช้เพื�อ ให้เกิดประสิทธิภาพและความทันสมัยในยุคปัจจุบัน ซ่�งมีส่วนช่วยในเรื�องการ ต่อยอดแนวความคิดการสร้างสรรค์การย่นระยะเวลาการดำเนินงานและการ ผลิตลงบนสื�อและวัสดุประเภทต่างๆ เพื�อการเผยแพร่สู่สาธารณะ อันเป็นเป้าหมายของการสื�อสารเรื�องราวในผลงานชิ�นนี� 42 x 59 ซม. | Computer Graphic Callage , Illustration

FACULTY | 69 มาสคอตเทศกาล นาฏยแห่งศรัทธา กิ่งกะหร่า น้อมบูชา วิสาขปุรณมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ภาณุวัฒน์ เสงี�ยม | [email protected] สาขาวิชาศิลปกรรมศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต 21 x 29.7 ซม. | โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ประเทศญี�ปุ่นนับได้ว่าเป็นประเทศหน่�งที�คิดริเริ�มบุกเบิกในการนำเอามาสคอต มาใช้โปรโมทสถานที�และส่งเสริมการท่องเที�ยว ซ่�งประเทศไทยเรานั�น นอกจาก จะเป็นประเทศที�มีธรรมชาติที�สวยงาม สามารถนำมาเป็นจุดขายเพื�อด่งดูด นักท่องเที�ยวจากทั�วโลกให้มาท่องเที�ยวแล้ว ยังมีศิลปวัฒนธรรมที�มีเอกลักษณ์ โดดเด่น โดยตลอดทั�งปีในแต่ละจังหวัดของไทย ต่างมีการจัดงานเทศกาลซ่�งเป็น การสืบสานขนบธรรมเนียมประเพณี วิถีชีวิต อีกทั�งยังเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจ อีกทางหน่�งด้วย จังหวัดแม่ฮ่องสอนนับเป็นอีกจังหวัดหน่�งทางภาคเหนือของประเทศ ไทยที�มีความเป็นพหุวัฒนธรรม เป็นจังหวัดในภาคเหนือของประเทศไทย มีความ โดดเด่นหลายลักษณะ โดยเฉพาะสภาพภูมิประเทศ ความหลากหลายด้านวัฒนธรรม และความหลากหลายของประชากรจากหลายกลุ่มชาติพันธุ์ ด้วยความเป็นพหุ วัฒนธรรมนี�จ่งทำให้ประเพณี เทศกาลต่างๆ ที�จัดข่�นภายในจังหวัดมีเอกลักษณ์ และมีความน่าสนใจ ซ่�งหน่�งในเทศกาลนั�น คือ “เทศกาลนาฏยแห่งศรัทธา กิ�งกะหร่า น้อมบูชา วิสาขปุรณมี” โดยมีที�มาจากตำราทางพระพุทธศาสนาได้ กล่าวว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จกลับจากการโปรดพระมารดา ณ สวรรค์ชั�นดาวด่งส์มายังโลกมนุษย์ในวันเทโวโรหณะ บรรดาสัตว์ทั�งหลายจ่งมาร่วมกันเฝ้าพระองค์และต่างแสดงกิริยาดีใจตามธรรมชาติของตน โดยเฉพาะนกกิ�งกะหร่า ซ่�งคำว่า “กิ�งกะหร่า” หมายถ่ง อมนุษย์รูปคร่�งคนคร่�งนก อาศัยในป่าหิมพานต์เรียกว่า กินรา มี 2 ชนิด ชนิดหน่�งเป็นคร่�งนกคร่�งคน ท่อนบนเป็นคนท่อนล่างเป็นนก อีก ชนิดหน่�งมีรูปร่างเหมือนคน ส่วนตัวโต เป็นสัตว์ที�เกิดจากการผสมของสัตว์มงคล 9 ชนิด ได้แก่ เขาคล้ายกวาง หูคล้ายวัว รูปร่างคล้ายราชสีห์ หัวคล้ายกระต่าย ท่าทางคล้ายม้า หงอนคล้ายไก่ หลังคล้ายอูฐ คางคล้ายแพะ (มหาวิทยาลัยราชภัฏ เชียงใหม่. ม.ป.ป.) ในการแสดง ผู้แสดงจะออกท่าทางตามภูมิปัญญาของผู้ถ่ายทอดหรือบรรพชน การแต่งกายมีลักษณะแตกต่างกันออกไป ด้วยความน่า สนใจของข้อมูลและเอกลักษณ์ที�โดดเด่นของเทศกาลดังกล่าวนี�จ่งเป็นเหตุผลให้ ผู้สร้างสรรค์มีความสนใจที�จะออกแบบมาสคอตจากตัวละครของเทศกาลนี� กระบวนการสร้างสรรค์จะเริ�มต้นด้วยการหาข้อมูลที�เกี�ยวข้องกับตัวละครนก กิ�งกะหร่าและตัวโต จากนั�นจ่งเริ�มร่างภาพด้วยดินสอสี เพื�อค้นหาสัดส่วนรูปแบบ ที�เหมาะสม เมื�อได้รูปแบบคาแรคเตอร์แล้วจ่งนำมาวาดด้วยโปรแกรม Adobe Illustrator โดยจะเริ�มต้นการวาดมาสคอตนกกิ�งกะหร่าตัวผู้ชายและตัวผู้หญิง จากนั�นก็วาดตัวโต โดยวาด Scene ของภาพด้วยโดยนำเอาภาพโครงสร้างของ อุโบสถ วัดศรีดอนชัย ซ่�งเป็นวัดที�มีความเก่าแก่ของจังหวัด และเสริมบรรยากาศ ความเป็นเทศกาลด้วยภาพตุงและโคม ส่วนท้ายสุดคือวางข้อความพาดหัวด้วย ตัวพิมพ์ ZT PSRD Bold โดยผู้ออกแบบมีการจัดองค์ประกอบของภาพให้มีความ สมดุลเท่ากันทั�งซ้ายและขวา (Symmetry Balance) เพื�อสื�อถ่งความสมดุลของ ชีวิตและวิถีแห่งธรรมชาติ จากการปฏิบัติงานพบว่า ในการออกแบบมาสคอตชุดนี� สิ�งสำคัญที�จำเป็นที�สุดคือข้อมูลในการออกแบบ ซ่�งเป็นองค์ประกอบสำคัญของการสร้างผลงาน ข้อจำกัดซ่�งเป็นอุปสรรคที�พบในการปฏิบัติงาน คือ การถ่ายทอดรายละเอียดของ ตัวละคร ซ่�งตัวละครหลักทั�ง 3 ตัว ได้แก่ นกกิ�งกะหร่าตัวผู้ชาย นกกิ�งกะหร่าตัวผู้หญิง และตัวโต ซ่�งตัวละครทั�ง 3 ล้วนแล้วแต่มีรายละเอียดของชุดเครื�องแต่งกายแทบทั�งสิ�น โดยเฉพาะนกกิงกะหร่าซ่�งมีส่วนของหางที�มีเส้นสายที�สลับ ซับซ้อน เมื�อถ่ายทอดสู่งานมาสคอตแล้วจำเป็นต้องลดรายละเอียดบางส่วนลง แต่ก็ยังรักษาไว้ซ่�งเอกลักษณ์บางประการของความเป็นศิลปะการแสดงที�มาจากเทศกาลเหล่านั�นอยู่

70 | FACULTY บ้านปะอาง อำเภอไพรบ่ง จังหวัดศรีสะเกษ มีร่องรอยทางประวัติศาสตร์การจับ ช้างของบรรพชนชาวส่วยศรีสะเกษ การจับช้างหรือวัฒนธรรมการคล้องช้างใน อดีตถือเป็นศิลปศาสตร์ชั�นสูงอย่างหน่�งที�มีความสำคัญต่อสถานภาพของสังคม ระดับชาติ เนื�องจากวัฒนธรรมเกี�ยวกับช้างถือเป็นวัฒนธรรมสำคัญของภูมิภาค อุษาคเนย์ สังคมไทย ตั�งแต่สังคมระดับชาวบ้าน สังคมนักรบ สังคมชนชั�นปกครอง โดยเฉพาะอย่างยิ�งองค์พระมหากษัตริย์ไทย ซ่�งต้องศ่กษาศิลปวิทยาแขนงนี�เพื�อ ทรงสามารถสรรหาช้างดีมาไว้ประดับพระบารมี โดยบุคคลที�มาร่วมจับช้าง เหล่านี�ที�มีแต่โบราณที�เรียกว่า ควาญ ถ้าเป็นผู้ที�เพิ�งจะเริ�มมาทำงาน เรียกว่า “ควาญซ้าย” และ ถ้ามีความชำนาญมากข่�นจะได้รับเลื�อนตำแหน่งเป็น “ควาญ ขวา” และถ้ามีความเชี�ยวชาญในการจับช้างมากข่�น และมีอายุสมควรจะได้รับ เลื�อนเป็น “หมอช้าง” แต่ที�สำคัญจะต้องเป็นคนที�มีความสามารถในการคล้อง ช้างเหนือควาญช้างผู้อื�น หมอช้างเองก็ยังมีครูที�คอยควบคุมอยู่อีกชั�นหน่�ง ที�เรียก ว่า “ปะกรรม” หรือ “ปะกำ” ซ่�งจะรับคำสั�งจากหัวหน้าใหญ่ซ่�งเรียกว่า “ปฏิยายะ” อีกต่อหน่�ง ปัจจุบันหมอช้างในพื�นที�จังหวัดศรีสะเกษได้เสียชีวิตหมดแล้ว เหลือเพียงรอยบรรพชน ที�ประดับไว้ให้ลูกหลานได้ระล่กถ่ง และได้กราบไหว้บูชา ศาลประกำเป็นสิ�งศักดิ�สิทธิ�ที�หาชมได้ยาก หากไม่ใช่ลูกหลานสายเลือดเดียวกันกับครูช้าง ผู้สืบทอดวิชาจับช้างจากบรรพบุรุษชาวส่วยหรือกูย คนอื�นห้ามเข้าใกล้พื�นที�ศาลปะกำดังกล่าว ซ่�งศาลปะกำบ้านประอาง อ.ไพรบ่ง จ.ศรีสะเกษ นิยมตั�งไว้อยู่ชั�นบนของบ้าน หรืออยู่ในตัวบ้าน ภาพแบบนี�มีน้อยคนที�จะมีโอกาสได้ชม ผู้สร้างสรรค์ผลงานต้องขออนุญาตเจ้าของบ้านซ่�งเป็นลูกหลานสายตรงของครูช้าง ให้พาทีมงานข่�นไปกราบขอขมาและถ่ายทำภาพนี�เพื�อเผยแพร่เป็นภาพ 80 x 100 ซม. | ภาพถ่าย บูชาปะกํา ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิจติพงษ์ ประชาชิต | [email protected] สาขาวิชาศิลปะและการออกแบบ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ประวัติศาสตร์ของชาวศรีสะเกษ สู่คนไทยทั�งประเทศได้ชมและได้เรียนรู้กัน ด้วยความตั�งใจดี ทำให้การบันท่กภาพในครั�งนั�นสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ผู้ สร้างสรรค์ได้ใช้องค์ประองค์กอบศิลป์ในการกำกับภาพด้วยเทคนิคการสร้าง ความสมดุล (Balance) ให้กับภาพด้วยโทนสี ตำแหน่ง และขนาดของส่วน ประกอบต่างๆ ภายในภาพ และใช้เทคนิคการสร้างความล่กของภาพ (Depth) เข้ามาช่วยให้ภาพดูมีมิติ และสามารถมองเห็นจุดมุ่งหมายของภาพได้รวดเร็วข่�น ด้วยการทำให้คนที�อยู่ในระยะหน้าสุดเบลอ และทำให้คนที�อยู่ด้านหลังซ่�งเป็นจุด เด่นของภาพมีความคมชัดจะช่วยให้ภาพมีความล่กมีมิติมากข่�น แล้วใช้ควันธูป สร้างเทคนิคการเคลื�อนไหว (Movement) ให้กับภาพทำให้ภาพดูมีชีวิต นอกจาก นั�นยังใช้ควันธูปเป็นสัญญะในการสื�อความหมายถ่งเทพ เทวดาหรือดวงวิญญาณ ของบรรพบุรุษที�สิงสถิตอยู่ในศาลปะกำนั�นออกมารับรู้และประทานพรให้กับ ญาติพี�น้อง และลูกหลานที�มากราบไหว้ให้อยู่เย็นเป็นสุข ศาลประกำเป็นหลักฐานสำคัญทางประวัติศาสตร์ที�ปรากฏให้เห็นถ่งความเชื�อม โยงสถานการณ์สำคัญของตำนานการสร้างบ้านแปลงเมืองศรีสะเกษของ บรรพบุรุษ ซ่�งมีคนจำนวนน้อยมากที�รู้จักเรื�องราวที�สำคัญของอำเภอไพรบ่งว่าเป็นพื�นที�มีการเลี�ยงช้าง มีการอาศัยอยู่ร่วมกันของกลุ่มชาติพันธุ์ทั�งสี�กลุ่มชาติพันธุ์ รวมถ่งมีวัฒนธรรมดั�งเดิมที�ยังคงอยู่และสืบทอดมาจนถ่งปัจจุบัน แสดงให้เห็น ถ่งอัตลักษณ์และรากเหง้าของวัฒนธรรมส่วย หรือกูยของจังหวัดศรีสะเกษ ผลงานสร้างสรรค์ชิ�นนี�ถือว่าเป็นภาพประวัติศาสตร์ของชาวศรีสะเกษ ที�จะใช้เป็นภาพ เป็นข้อมูล เป็นหลักฐานสำคัญในการเล่าเรื�องจากอดีตสู่ปัจจุบันและอนาคต ให้ลูกหลานชาวศรีสะเกษได้เรียนรู้กัน

FACULTY | 71 การออกแบบคาแรคเตอร์ดีไซน์เพื่อสื่อสารแนวคิด การท่องเที่ยวแบบคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ของชุมชน ลีเล็ด–คลองร้อยสาย จ.สุราษฎร์ธานี อาจารย์ชัยวัฒนภัทร เลาสัตย์ | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา ชุมชนลีเล็ด หน่�งในชุมชนที�อยู่ในพื�นที�คลองร้อยสาย จ.สุราษฎร์ธานี เพราะมีคลองเล็กคลองน้อยนับร้อยๆ สายเชื�อมต่อกัน แม่น�ำทุกสายจะไหลไปบรรจบกับ แม่น�ำสายหลัก คือแม่น�ำตาปี เป็นชุมชนท่องเที�ยวเชิงอนุรักษ์ พื�นที�เป็นที�ราบลุ่มมีแม่น�ำลำคลองไหลผ่านหลายสาย บางส่วนอยู่ติดกับทะเล มีป่าชายเลนและระบบนิเวศที�สมบูรณ์ ซ่�งปัจจุบันชุมชนกำลังพัฒนาสู่การจัดการท่องเที�ยวตามแนวคิดการท่องเที�ยวการท่องเที�ยวแบบคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ ซ่�งมีวัตถุประสงค์เพื�อจัดการท่องเที�ยวที�ลดปริมาณการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้น้อยที�สุด และชุมชนมีความต้องการในการสร้างการรับรู้และประชาสัมพันธ์แก่นักท่องเที�ยวถ่งแนวคิดดังกล่าวในวงกว้าง การออกแบบคาแรคเตอร์ ดีไซน์ หรือมาสคอตของชุมชน ในการนำเสนอหรือเป็นตัวแทนของชุมชนในการประชาสัมพันธ์ ด้านการท่องเที�ยวสู่สาธารณชน ถือเป็นแนวทางหน่�งที�ถูกใช้อย่างแพร่หลายใน ปัจจุบัน เพราะมาสคอตสามารถช่วยสร้างเนื�อหาและความบันเทิง เพื�อด่งดูดกลุ่มผู้บริโภคที�เป็นเป้าหมายและสะท้อนบุคลิกภาพขององค์กรด้วยช่องทางการ สื�อสารรูปแบบต่างๆ ได้เป็นอย่างดี จากความสำคัญดังกล่าวผู้ออกแบบจ่งสนใจในการออกแบบคาแรคเตอร์ดีไซน์ผ่านกระบวนการการมีส่วนร่วมกับชุมชน เพื�อ สื�อสารแนวคิดการท่องเที�ยวแบบคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ของชุมชนลีเล็ด-คลองร้อยสาย ชุมชนลีเล็ด และคลองร้อยสาย มีต้นจากข่�นอยู่จำนวนมาก หนาแน่นตลอดสอง ฝั�งคลอง อีกทั�งความสมบูรณ์ของทรัพยากรที�มีอยู่หลากหลาย ทำให้ชาวชุมชน ได้ใช้ประโยชน์จากต้นจากอย่างเต็มที� มีวิถีชีวิตของชาวชุมชนที�นี�จ่งผูกพันกับ การใช้ส่วนต่างๆ ของต้นจากมาแต่โบราณ อีกทั�งพื�นที�คลองร้อยสายยังมีจุดท่องเที�ยวสำคัญคือ อุโมงค์จากอันเป็นเสน่ห์ที�โดดเด่นสำหรับนักท่องเที�ยวผู้มาเยือน ผู้ออกแบบจ่งได้นำลูกจากมาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบในครั�งนี� เพื�อเป็นตัวแทนของชุมชนที�มีความรักและผูกพันกับธรรมชาติ โดยตั�งชื�อว่า “น้อง Jaaky” การออกแบบเน้นการตัดทอนและสร้างคาแรคเตอร์ให้มีความน่ารัก และเป็นมิตร เป็นเจ้าบ้านที�ดีที�พร้อมต้อนรับนักท่องเที�ยว เน้นการใช้สีเอิร์ธโทน (Earth Tone) แทนแนวคิดการท่องเที�ยวแบบคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ โดยออกแบบ ทั�งในลักษณะลายเส้น 2 มิติ และภาพ 3 มิติ เพื�อการใช้งานที�หลากหลาย จากการสร้างสรรค์ผลงานที�เกิดข่�น ได้มีการนำคาแรคเตอร์ดีไซน์ “น้อง Jaaky” ไปใช้ในการประชาสัมพันธ์และจัดกิจกรรมการท่องเที�ยวโดยชุมชน ทั�งการใช้ใน งานวิดีโอ การทำแผนที�ชุมชน การทำป้ายประชาสัมพันธ์ต่าง ๆ ซ่�งสามารถใช้ใน การสื�อสาร การสร้างการรับรู้ รวมไปถ่งการให้ความรู้แก่นักท่องเที�ยวถ่งแนวคิด การท่องเที�ยวแบบคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์ เช่น การปลูกต้นไม้เพื�อชดเชยการปลด ปล่อยก๊าซเรือนกระจก การทำอาหารจากเตาชีวะมวล การพายซับบอร์ดเก็บขยะ การใช้เรือไฟฟ้ารักษ์โลก เป็นต้น อีกทั�งยังสามารถต่อยอดเป็นสินค้าที�ระล่กเพื�อ สร้างรายได้แก่ชุมชน ผลงานสร้างสรรค์ชิ�นนี�จ่งสามารถสร้างความพ่งพอใจให้ กับชุมชนและนักท่องเที�ยวได้เป็นอย่างดี

72 | FACULTY RUMTHAI VS COYOTY อาจารย์กฤษฏิ� ตุลวรรธนะ | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบกราฟิกและมัลติ มีเดีย คณะเทคโนโลยี อุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุ นันทา ร้าไทยเป็นศิลปะที�ผสมผสานระหว่างศิลปะการแสดงกับวัฒนธรรมไทยที� สืบสาน กันมาตั�งแต่โบราณ โดยการแสดงร้าไทยได้แสดงให้เห็นถ่งภาษากาย การแสดง อารมณ์แสดงออกผ่านลีลาท่าร้าออกมาสู่สายตาผู้ชมเป็นการแสดงตามหลักจารีตประเพณี แต่ในปัจจุบันการรับวัฒนธรรมการเต้นร้าที�เรียกกันว่า “โคโยตี�” หมายถ่ง การเต้นร้าที�เน้นไปในแนวทางด่งดูดทางเพศ ประกอบกับเครื�องแต่งกาย ดนตรีที� มีสิ�งเร้าใจกระตุ้นทางอารมณ์ จะเห็นได้ว่าการเต้นโคโยตี�เข้ามามีบทบาท ในสังคมไทยเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นตามสถานที�บริการหรือแม้แต่กระทั�งใน งานแสดงสินค้า ส่งผลให้เกิดการเปลี�ยนแปลงและถูกมองจากสังคมว่าเป็นการ ท้าลายศิลปวัฒนธรรมของไทย ขัดต่อศีลธรรมอันดีงาม วัตถุ ประสงค์ของการ สื�อสารทั�งร้าไทยและโคโยตี�ล้วนมีส่วนประกอบส้าคัญที�เหมือนกันคือ การแสดง ออกผ่านท่าทางภาษาของร่างกาย (Body Language) เพื�อสร้างความรื�นรมย์ให้ กับผู้ชม ดังนั�นจะเห็นได้ว่า ไม่ว่าสังคมจะแบ่งแยกความสวยงาม ค่านิยมเป็น อย่างไร ถ้ามองในแง่ของการสื�อสารคือการแสดงออกอย่างตรงไปตรงมาผ่าน การแสดงข่�นอยู่กับกาลเทศะและบริบททางสังคม ผลงานนี�สะท้อนแนวความคิด ศิลปะการแสดงทั�งอดีตและปัจจุ บันที�ปรับเปลี�ยนรู ปแบบตามกาลเวลา จ่งใช้การ ถ่ายทอดผลงานผ่านเทคนิคภาพเคลื�อนไหวที� มีส่วนประกอบของเวลา (Timing) เป็นตัวก้าหนดกระบวนการสร้างสรรค์ ขั�นตอนในการสร้างสรรค์แบ่งออกเป็น 3 ขั�นตอนดังนี� ขั�นตอนที� 1 ศ่กษาข้อมูลภาคเอกสาร งานวิจัยและเอกสารที�เกี�ยวข้อง ทั�งในด้านเนื�อหาและเทคนิคในการสร้างสรรค์ผลงาน วิเคราะห์ข้อมูล สรุ ปเนื�อหา เพื�อเตรียมขั�นตอนการสร้างสรรค์ผลงาน ขั�นตอนที� 2 ทดลองกระบวนการสร้าง สรรค์ผลงานภาพเคลื�อนไหว ใช้เทคนิคการทับซ้อน (Transition Video) น้าสื�อ ภาพเคลื�อนไหวส่วนที� 1 การแสดงร้าไทย มาท้าการปรับให้ภาพเคลื�อนไหวย้อน กลับ (Reverse Video) เพื�อสื�อสารเรื�องของศิลปะการแสดงร้าไทยในอดีต ที� ในปัจจุ บันได้รับความนิยมน้อยลง ส่วนของภาพเคลื�อนไหว 2 การเต้นโคโยตี�ที� มี การเต้นเป็นองค์ประกอบหลักมาซ้อนทับภาพเคลื�อนไหวส่วนที� 1 และได้ปรับ ความเร็ วเพื�อสื�อสารถ่งการเปลี�ยนแปลงของวัฒนธรรมที�รวดเร็ วในปัจจุ บัน ขั�น ตอนที� 3 ตัดต่อผลงานเสียง เลือกใช้เสียงดนตรีที� มีจังหวะเชื�อมภาพเคลื�อนไหว ทั�ง 2 ส่วน ขั�นตอนกระบวนการทั�ง 3 ขั�นตอน เชื�อมโยงทั�งแนวความคิดและ กระบวนการสร้างสรรค์ผลงานออกมาเป็นผลงานภาพเคลื�อนไหว การเปลี�ยนแปลง มักเกิดข่�นตามกาลเวลา ในมุมมองของผู้ชมผลงานสามารถตีความในแง่ความคิดเห็นที�แตกต่างกันได้ อาจจะมีทั�งเห็นด้วยและไม่เห็นด้วย แต่สิ�งที�ปรากฏใน ภาพเคลื�อนไหวล้วนแต่เป็นความจริงและเปลี�ยนแปลงที�เกิดข่�นจากค่านิยมในสังคมไทย การสร้างสรรค์ผลงานชิ�นนี�เป็นการสะท้อนถ่งศิลปวัฒนธรรมทั�งอดีต และปัจจุ บัน แม้จะไม่ได้ถูกจัดให้เป็นศิลปะแบบเดียวกัน แต่การแสดงออกผ่าน ท่าทางภาษาของร่างกายเพื�อสร้างความรื�นรมย์ให้กับผู้ชม ล้วนแล้วมีเป้าหมาย เหมือนกันเพื�อความบันเทิง ดังนั�นประโยชน์องค์ความรู้ที�เกิดข่�นคือ วัฒนธรรมที�มีความหลากหลาย สามารถอยู่ร่วมกันได้ข่�นอยู่กับบริบททางสังคม ไม่ควรตีความ ในแนวอคติหรือชุดความคิดแบบเดิมที� มองผิดและถูก เก่าหรือใหม่เท่านั�น แต่มัน ยังมี มิ ติและปัจจัยอื�นประกอบด้วย ผลงานชิ�นนี�เป็นการสะท้อนให้เห็นภาพการ เปลี�ยนแปลงที�เกิดข่�น ไม่ได้เจตนาบิดเบือนหรือท้าลายศิลปวัฒนธรรม การตีความข่�นอยู่กับประสบการณ์และทัศนคติของผู้ชม ผู้สร้างสรรค์ไม่สามารถจำกัด แนวคิดได้ ทุกครั�งของการเปลี�ยนแปลงที�เกิดข่�นเราควรตั�งค้าถามและวิเคราะห สิ�งที�เกิดข่�น ไม่ใช่การปฏิเสธหรือปิดประตูในทุกๆ บาน เพราะไม่เช่นนั�นศิลปวัฒนธรรมจะสูญหายไปตลอดกาล 76 วินาที | Video

FACULTY | 73 การออกแบบภาพประกอบศิลปะดูเดิล “แลนด์มาร์คแผนที่ท่องเที่ยวจังหวัดแพร่” อาจารย์พิทักษ์ เรืองรัศมี | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์ เนื�องด้วยสถานการณ์ในปัจจุบัน การท่องเที�ยวเป็นส่วนหน่�งในการขับเคลื�อน เศรษฐกิจของประเทศ หน่วยงานและท้องถิ�นต่างๆ เริ�มให้ความสนใจเกี�ยวกับ เรื�องการท่องเที�ยว มีการกระตุ้นให้ผู้คนเข้ามาท่องเที�ยวในพื�นที�ของตน ซ่�งปัญหา ที�พบคือจะทำอย่างไรให้พื�นที�นั�นๆ มีความโดดเด่นและเป็นที�จดจำ และทำให้นัก ท่องเที�ยวสามารถรู้ได้ว่าสถานที�นั�นๆ มีอะไรที�โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ ในด้าน สถานที�ประเพณี วิถีชีวิต และจะสามารถหาซื�อของที�ระล่กที�มีความเป็นเอกลักษณ์ ของพื�นที�นั�นๆ ได้ วัตถุประสงค์: 1) เพื�อสร้างสรรค์ผลงานที�ใช้ประชาสัมพันธ์การท่องเที�ยวให้ กับจังหวัดแพร่ 2) เพื�อนำผลงานไปต่อยอดสร้างผลิตภัณฑ์อื�นๆ และสร้างราย ได้ให้กับชุมชน ผู้สร้างสรรค์มีแนวคิดการออกแบบผลงานในลักษณะภาพประกอบแนะนำการ ท่องเที�ยวที�บอกเล่าถ่งสิ�งที�น่าสนใจภายในจังหวัดแพร่ โดยนำเอาสถานที�ท่องเที�ยว ที�โดดเด่น ประเพณี วัฒนธรรม วิถีชีวิต สินค้าของฝากที�ข่�นชื�อ มาออกแบบเป็น สัญลักษณ์แทนสิ�งนั�นๆ ในแนวศิลปะดูเดิล (Doodle Art) ที�มีความสวยงามเข้า กับยุคสมัยที�เปลี�ยนไป นอกจากนั�น ผลงานยังอาจใช้เป็นสื�อการเรียนการสอน เพื�อการเรียนรู้ในท้องถิ�นของตนเอง และสามารถนำไปต่อยอดทำงานอื�นๆ ได้ อีกมากมาย กระบวนการสร้างสรรค์: 1) วาดภาพร่างสถานที�สำคัญและของดีในจังหวัดแพร่ ด้วยดินสอ 2) นำภาพร่างที�วาดเสร็จมาลงสีในโปรแกรมคอมพิวเตอร์กราฟิก 3) ลงสีและตัดเส้นเก็บรายละเอียดให้สวยงาม การออกแบบแผนที�ท่องเที�ยวจังหวัดแพร่แบบศิลปะดูเดิล ได้แรงบันดาลใจมาจาก ภาพแผนที�แนะนำการท่องเที�ยว และการท่องเที�ยวของจังหวัดแพร่ มาประยุกต์ เป็นภาพประกอบแนะนำการท่องเที�ยวที�บอกเล่าถ่งสิ�งที�น่าสนใจภายในจังหวัด แพร่ มีวิธีการสร้างสรรค์โดยการนำเอาสถานที�ท่องเที�ยวที�โดดเด่น ประเพณี วัฒนธรรม วิถีชีวิต และสินค้าของฝากที�ข่�นชื�อมาออกแบบเป็นสัญลักษณ์แทนสิ�ง นั�นๆ ในรูปแบบของลายเส้นการ์ตูน สร้างสรรค์ผลงานด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ กราฟิก จัดวางสัญลักษณ์แต่ละชิ�นรวมกันเป็นลักษณะพื�นที�ภายในของเขตแผนที� จังหวัดแพร่แล้วนำไฟล์ผลงานที�สร้างข่�นไปใช้ออกแบบใช้งานในรูปแบบต่างๆ เช่น โปสเตอร์แนะนำการท่องเที�ยว ลวดลายสกรีนเสื�อยืด พวงกุญแจ หรือภาพ ประกอบในสื�อโซเชียลต่างๆ เป็นการประชาสัมพันธ์การท่องเที�ยว เพิ�มมูลค่าของ ทรัพยากรในจังหวัดแพร่ให้มีความโดดเด่นและน่าสนใจมากข่�น 80 x 100 ซม. | โปรแกรม Adobe Photoshop

74 | FACULTY Climate is Okay? อาจารย์ ดร.ไพลิน ถาวรวิจิตร | [email protected] สาขาวิชาสื�อสร้างสรรค์และเทคโนโลยี ดิ จิ ทัล วิทยาลัยนานาชาติ หาดใหญ่ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ผลงานศิลปะชิ�นนี�เป็นผลผลิตจากงานวิจัยที�ได้ รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานการ วิจัยแห่งชาติ (วช.) โดยศิลปินได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหาการบุกรุกทำลายป่าและนำไปสู่ปัญหาสภาวะโลกร้อน หรือ Climate Change มาเป็นหัวข้อใน การศ่กษาวิจัย ซ่�งปัญหาโลกร้อนนั�นส่งผลต่อชีวิตมนุษย์ในปัจจุ บันและจะทวี คูณ ความรุนแรงข่�นอย่างต่อเนื�องในอนาคต งานศิลปะชิ�นนี�จ่งเปรียบเสมือนกระบอกเสียงที�ต้องการสื�อสารความสำคัญของธรรมชาติ การปกป้อง การทำลาย และ การแสดงออกให้เห็นถ่งความสะเทือนใจและความสิ�นหวังผ่านรู ปแบบผลงานกราฟิกภาพเคลื�อนไหว (Motion Graphic) เพื�อสร้างแรงกระเพื�อมให้กับสังคม ในการปลูกจิตสำน่กการอนุ รักษ์ ธรรมชาติ รวมทั�งหันมาปกป้องธรรมชาติ ซ่�ง เปรียบเสมือนบ้านของมนุษย์ ผลงานศิลปะนี�เกิดจากแรงบันดาลใจและความสะเทือนใจของศิลปิน ความสนใจ ถ่งผลกระทบจากการบุกทำลายป่าในปัจจุ บัน ซ่�งทำให้พื�นที� ป่าในประเทศไทยลด ลงอย่างน่าเศร้าสร้อย ผลงานทั�งหมดผ่านกระบวนการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และกลั�นกรององค์ความรู้จาก 3 ด้าน ได้แก่ ด้านสุนทรียะ (ความงามจากองค์ประกอบศิลป์) ด้านเทคโนโลยี และด้านการอนุรักษ์สิ�งแวดล้อม (ทฤษฎี) ผลงานถูกแบ่งออกเป็น 5 ตอน คือ แทรกแซง (Intervention) แปรปรวน (Climate Change) ดิ�นรน (Struggle) ความหวังในความสิ�นหวัง (Hope in Hopeless) และสูญสิ�น (The End) งานทั�งหมดถูกสร้างข่�นให้ มีเนื�อหาที�สอดคล้องและเชื�อม โยงกัน ผู้ชมสามารถรับรู้เนื�อหาผ่านการรับชมผลงานทั�ง 5 ตอน ที� มีเรื�องราว แตกต่างกัน งานวิจัยเชิงสร้างสรรค์เน้นการเก็บข้อมูลในรู ปแบบของงานทัศน ศิลป์โดยใช้ศิลปะและการออกแบบเป็นเครื�องมือและศ่กษาความสัมพันธ์ระหว่าง พื�นที� ป่าและพื�นที�เมืองผ่านการถอดข้อมูลทางศิลปะ ตัวอย่างเช่น เส้น รูปร่าง รู ปทรง และสี เป็นต้น การวิจัยดำเนินผ่านการทดลองเพื�อสร้างเรื�องราวที�สะท้อนมุมมองที�มีต่อความแตกต่างของธรรมชาติผ่านองค์ประกอบต่างๆ ที�ถูกร้อยเรียงอยู่ในชิ�นงานอย่างแยบยล โดยมีขั�นตอนดังนี� 1) เก็บรวบรวมข้อมูลองค์ประกอบ ศิลป์จากพื�นที�วิจัยผ่านภาพถ่าย วี ดีโอ และภาพร่าง 2) ถอดรหัสองค์ประกอบ ศิลป์ออกมาเป็นชุดข้อมูลผลงานกราฟิก 3) ทดลองการนำข้อมูลกราฟิกจากทั�ง สองสถานที� มาสร้างงานกราฟิกและวางโครงเรื�องในลักษณะ Visual Narrative แบบองค์ในละครเวที 4) สร้างสรรค์ผลงานภาพเคลื�อนไหว ตัดต่อและใส่เสียงประกอบ ผลงานชิ�นนี�เป็นการสร้างสรรค์ที�หยิบยกหัวข้อในแง่ มุ มวิชาการเพื�อมาศ่กษาจน นำไปสู่ผลลัพธ์ในวงกว้าง ทั�งในแง่การสร้างประโยชน์สาธารณะ นั�นคือการปลุกจิตสำน่กหัวใจอนุรักษ์ของคนในสังคมให้เกิดข่�น รวมทั�งในแง่ขององค์ความรู้ในแวดวงวิชาการเพราะแม้ว่าผลงานชิ�นนี�จะเห็นประจักษ์ในรูปแบบผลงานสร้างสรรค์แต่แท้จริงแล้วกลับสอดแทรกกระบวนการวิจัยในรูปแบบของ Practicebase Research ซ่�งสามารถตีแผ่กระบวนการการทำงานให้กับผู้ที�สนใจ นักวิจัย และนักเรียน นักศ่กษาที� ต้องการศ่กษาการทำวิจัยในลักษณะนี�ได้ อีกด้ วย ท้าย ที� สุดคือการสร้างแรงกระเพื�อมเกี�ยวกับปัญหาโลกร้อนให้เป็นที� พูดถ่งและส่งผล ในวงกว้างแก่คนในสังคม การแสดงจุดยืนและบทบาทของศิลปิน ที� มิได้ ยืนหยัด เพื�อตนเองเท่านั�นแต่ ยังคงไว้ ซ่�งจิตสาธารณะและเป็นฟันเฟ้องที� ช่ วยขับเคลื�อน โลกของเราให้ น่าอยู่ยิ�งๆ ข่�นไป 155.4 วินาที | กราฟิกภาพเคลื�อนไหว (Motion Graphic)

FACULTY | 75 แต่ละภูมิภาคของประเทศไทย มีลักษณะทางกายภาพ ภูมิศาสตร์ ภูมิอากาศ ที� แตกต่างกันออกไป ซ่�งส่งผลต่อวิถีชีวิต และศิลปวัฒนธรรมในหลายๆ ประเด็น สังเกตได้จากข้าวของเครื�องใช้ประจำถิ�นที�แตกต่างกันออกไป หรือแม้ในงาน ศิลปะหรือหัตถกรรมพื�นถิ�นที�มีรูปแบบเดียวกัน แต่ก็จะมีเครื�องมือที�ใช้ผลิตหรือ ที�มาที�ต่างกัน ซ่�งความต่างเป็นส่วนหน่�งที�ทำให้งานหรือพื�นที�นั�นมีเอกลักษณ์ที�น่า สนใจ ลวดลายของแต่ละพื�นที�ถือว่าเป็นสิ�งหน่�งที�สามารถบ่งบอกถ่งเอกลักษณ์ ประจำท้องที�และสามารถสื�อสารเรื�องราวต่างๆ ได้ ดังนั�นในงานสร้างสรรค์ชิ�นนี� ผู้สร้างสรรค์จ่งมีวัตุประสงค์ 1) เพื�อออกแบบลวดลายเพื�อการสื�อสารถ่งภาคใต้ 2) เพื�อผลิตเป็นสินค้าประจำภูมิภาค ในการสร้างสรรค์ผลงานชิ�นนี�ผู้สร้างสรรค์มีขั�นตอนการสร้างสรรค์เริ�มตั�งแต่ ศ่กษาข้อมูลทั�งทางเอกสารและสื�อออนไลน์ตลอดจนการสังเกตบริเวณพื�นที�ที�อาศัยเพื�อนำมาวิเคราะห์ลักษณะทางกายภาพของภาคใต้ตลอดจนลักษณะลวดลายอื�นๆ ที�เกี�ยวข้อง ผลการศ่กษาปรากฏว่า ลักษณะภูมิประเทศทางภาคใต้ เต็มไปด้วยภูเขา เกาะ ทะเล อีกทั�งหลายจังหวัดในเขตภาคใต้มีการเลี�ยงนกนางแอ่นเป็นอาชีพ มีผ้าบาติกเป็นผ้าประจำถิ�น เครื�องมือในการทำบาติกยังหา ได้ทั�วไป ยกเว้นบาติกลายพิมพ์ที�มีช่างทำแม่พิมพ์โลหะเพียงไม่กี�คน ซ่�งลักษณะ 40 x 26.7 ซม. | computer graphic ลวดลายที�สังเกตได้จากแม่พิมพ์ผ้าบาติกแบบโลหะนั�นเป็นลวดลายที�เกิดจากการ ตัด การดัด การม้วน เส้นโลหะแล้วเชื�อมโลหะเข้าด้วยกัน จากข้อมูลดังกล่าวข้างต้นผู้สร้างสรรค์จ่งเลือกคลี�คลายข้อมูลเหล่านั�นป็น องค์ประกอบทางกราฟิก (graphic elements) เพื�องานออกแบบลวดลาย และ หาความเป็นไปได้ที�ดีที�สุดของการรวมองค์ประกอบต่างๆเหล่านั�นเป็นคำว่า “ใต้” และใช้คำว่า ใต้ ที�ได้ออกแบบนำมาเรียงต่อกันในลักษณะการวางลวดลายแบบ ซ�ำ (Repeat Pattern) โดยมีคำว่า “ใต้” เป็นลวดลายหลักและใช้เส้นลักษณะตาข่ายเป็นลวดลายรองเพื�อเชื�อมต่อพื�นที�ว่างเข้าด้วยกันอีกทั�งยังสามารถสื�อถ่งการติดต่อสื�อสารระหว่างประชากรในแต่ละพื�นที�ได้ด้วย จากการทดลองสร้างสรรค์ในครั�งนี�ทำให้ผู้สร้างสรรค์เห็นว่าการใช้ข้อมูลทางกายภาพ ภูมิประเทศหรือแม้แต่ภูมิปัญญาท้องถิ�น มาตีความและคลี�คลายเป็นองค์ประกอบทางกราฟิกเพื�องานออกแบบ สามารถใช้องค์ประกอบเหล่านั�น ประกอบเป็นคำหรือภาพที�มีความหมายเพื�อการสื�อสารและนำไปผลิตเป็นสินค้า ประจำภูมิภาคได้ คําใต้ อาจารย์ ดร.กำธร เกิดทิพย์ | [email protected] สาขาวิชานวัตกรรมการออกแบบสื�อ คณะวิทยาการสื�อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

76 | FACULTY โครงการออกแบบบทบรรณาธิการ หนังสือ “3706 – Experigram” (ฉบับที่ 3 ปีคศ. 2022) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ณัฐนันทน์ แนวมาลี | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบสื�อสารสร้างสรรค์ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ หนังสือการออกแบบการสื�อสารเชิงข้อมูล “3706” ฉบับที� 3 ปี 2022 ในหัวข้อ Experigram คือ โครงการรวบรวมผลลัพธ์การเรียนรู้ซ่�งจัดท้าเป็นหนังสือด้านการออกแบบการสื�อสารเชิงข้อมูล (Information Graphic Design) ของนักศ่กษา จากสาขาวิชาการออกแบบการสื�อสารสร้างสรรค์ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัย อัสสัมชัญ โดยการต่อยอดสร้างสรรค์ในฉบับที� 3 นี� ผู้ออกแบบโครงการต้องการ ให้นักศ่กษาได้น้าเสนอผลงานการออกแบบที�มาจากประสบการณ์หรือความ สนใจรอบๆตัวโดยผ่านการเก็บข้อมูลทั�งแบบ ปฐมภูมิ (Primary Data) และ ทุติยภูมิ (Secondary Data) จนถ่งกระบวนการออกแบบ (Design process) และน้าเสนอผลงาน (Presentation) ซ่�งอยู่ภายใต้เงื�อนไขของการออกแบบบน สิ�งพิมพ์ที�ก้าหนดให้ใช้แค่สีด้ากับสีขาวเท่านั�น เพื�อสร้างความท้าทายในการออกแบบ และจัดการการน้าเสนอข้อมูล ซี�งนักศ่กษาจะได้เรียนรู้กระบวนการออกแบบ เชิงข้อมูลให้ล่กซ่�งมากยิ�งข่�นเพื�อจะน้าไปใช้ให้เกิดประโยชน์ข่�นต่อไปในอนาคต แนวคิดหัวข้อ Experigram เป็นการสมาสค้าให้เกิดค้าใหม่ที�ผสมข่�นจากค้าว่า Experiment แปลว่าการทดลอง และ Diagram หรือ Gram ซ่�งแปลว่าแผนภาพ และกรัม หมายถ่งหน่วยวัดน้�าหนัก โดยเมื�อรวมกันแล้วต้องการให้เกิดค้าที� สะท้อนความหมายด้านการทดลองเชิงข้อมูล ทั�งนี�ผู้ออกแบบโครงการได้ออกแบบ ภาพรวมผ่านปกเล่ม และเนื�อในเล่ม ให้เป็นลักษณะสัญลักษณ์ภาพแบบนามธรรม (Abstract Pictogram) ที�น้าเสนอการเรียงล้าดับการเจริญเติบโตจากเริ�มต้น จนส้าเร็จโครงการ ทั�งนี�ภาพสัญลักษณ์ขาวด้า ที�ใช้น้าเสนอทั�งรูปแบบ ภาพสอง มิติและสามมิตินั�น ต้องการน้าเสนอถ่งความงามของข้อมูลในมุมมองกับมิติที� แตกต่างกันของผู้สร้างสรรค์และผู้รับสาร ข้อสรุปจากการสร้างสรรค์ผลงานหลังจากตีพิมพ์หนังสือฉบับนี�แบ่งได้เป็นสอง ประเด็นคือ 1) นักศ่กษาสามารถออกแบบและน้าเสนอข้อมูลผ่านรูปแบบที� สร้างสรรค์ใหม่ได้น่าสนใจสามารถสะท้อนแนวคิดถ่งการทดลองงานออกแบบ กราฟิกรูปแบบต่างๆ ผ่านถ่งกระบวนการเก็บข้อมูลในรูปแบบต่างๆ ที�น่าเชื�อถือ 2) การออกแบบหนังสือที�ดีควรจะค้าน่งถ่งการจบหน้าคู่ ซ่�งเป็นข้อค้าน่งที�ส้าคัญ ของกระบวนการออกแบบงานสิ�งพิมพ์ โดยควรจะเผื�อหน้าหรือเนื�อหาให้ลงตัว กับหน้าคู่ ทั�งนี�เนื�อหาในเล่มบางคู่หน้าผู้ออกแบบไม่ได้เตรียมเนื�อหาไว้พอดี จ่ง จ้าเป็นต้องสร้างภาพประกอบให้เต็มหน้าคู่เพื�อให้สามารถปิดเล่ม และส่งเข้า ระบบพิมพ์ได้จ่งจ้าเป็นต้องมีการเตรียมตัวการออกแบบเนื�อหา และวางแผนการ จัดเรียงหน้าต่อไปในอนาคต 21 x 15 ซม. จำนวน 48 หน้า | สร้างสรรค์ผลงานด้วยโปรแกรม Adobe Illustrator และ In-design ตีพิมพ์ด้วยระบบ Digital Print

FACULTY | 77 ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ประติมากรและผู้ก่อตั�งมหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นผู้ ที�มีคุณูปการใหญ่หลวงต่อวงการศิลปะของไทย ผลงานของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี โดยเฉพาะงานประติมากรรมนับได้ว่าเป็นผลงานที�โดดเด่น ปรากฏอยู่ ทั�งในกรุงเทพมหานครและจังหวัดอื�นๆ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ได้รับการ ยกย่องให้เป็นบิดาแห่งศิลปะสมัยใหม่และเป็นผู้วางรากฐานในการศ่กษาศิลปะ ในประเทศไทย มีลูกศิษย์ที�ภายหลังเป็นศิลปินชั�นนำที�มีชื�อเสียงของประเทศไทย มากมายหลายท่าน สิ�งสำคัญสิ�งหน่�งที�มีความเกี�ยวข้องกับศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ที�มักจะถูกกล่าวถ่งและอ้างอิงอยู่เสมอๆ ได้แก่ คติพจน์ที�ท่านได้ถ่ายทอดไว้ อย่าง ศิลปะยืนยาว ชีวิตสั�น พรุ่งนี�ก็สายเสียแล้ว หรือ ถ้านายรักฉัน ขอให้นายทำงาน เป็นต้น คติพจน์เหล่านี�ล้วนมีความร่วมสมัย และยังสามารถใช้เป็นหลักคิดได้เป็นอย่างดีในปัจจุบัน วัตถุประสงค์ในการทำงานออกแบบชิ�นนี�นั�น เพื�อต้องการถ่ายทอด คติพจน์ของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ในรูปแบบของการออกแบบกลุ่มคำ (Lettering)ด้วยลักษณะงานออกแบบกราฟิกสมัยใหม่ และเพื�อแสดงให้เห็นว่าคติพจน์ของ ท่าน สามารถนำมาจัดวางองค์ประกอบให้เกิดความน่าสนใจ ตอบโจทย์ความเป็น งานออกแบบกราฟิกในยุคปัจจุบันได้ แนวความคิด คือ จำได้…ถ่ายทอด เริ�มจากเมื�อครั�งยังเรียนอยู่ในชั�นมัธยมศ่กษา มีความสนใจศ่กษาประวัติและผลงานของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ซ่�งนอกจากประวัติและผลงานของท่านแล้ว คำคมหรือคติพจน์ก็เป็นอีกสิ�งหน่�ง ที�มีการบันท่ก 80 x 120 ซม. (2 ชิ�น) | Digital Lettering และถ่ายทอดอยู่เป็นประจำ “ศิลปะยืนยาว ชีวิตสั�น” และ “พรุ่งนี�ก็สายเสียแล้ว” เป็นคติพจน์ที�จำได้ตั�งแต่วันนั�น การเผยแพร่คติพจน์มีการเผยแพร่อยู่อย่างสม�ำเสมอ ในครั�งนี�มีความตั�งใจที�จะถ่ายทอดให้อยู่ในรูปแบบการออกแบบกลุ่มคำ (Lettering) ตัวอักษรทั�งหมดที�ใช้มาจากตัวอักษรบนป้ายร้านค้า อาคาร และสถานที�ต่างๆ นำมาตัดและจัดวางให้เกิดองค์ประกอบตามลักษณะของป้ายเดิม จากนั�นทำการ ลอก (Draft) เส้นโครงร่างของแต่ละอักษร เสร็จแล้วนำมาจัดวางตามต้นฉบับ เดิม แล้วใส่เอฟเฟคโลหะเงา (Chrome Text Effect) ลงไปตัวอักษร จัดวางบน พื�นสีดำ ประกอบข้อความภาษาอังกฤษและลายเซ็นของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ทั�งหมดนี�ต้องการแสดงให้เห็นว่าคติพจน์ที�ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ได้เคย กล่าวไว้ ถ่งจะผ่านกาลเวลามายาวนานแค่ไหน ก็ยังสามารถใช้เป็นหลักคิดที�ดีที�ใช้เตือนตัวเองอยู่เสมอได้ องค์ความรู้ที�ได้จากการทำงานนั�น โดยหลักจะเป็นเรื�องของการเลือกแบบตัวอักษร ที�จะนำมาจัดเรียงเป็นข้อความ คือ ต้องเลือกรูปอักษร (Letterform) รูปแบบ (Style) และน�ำหนัก (Weight) ที�แตกต่าง เมื�อนำมาจัดเรียงก็ย่อมจะเกิดความผสมผสานที�ลงตัว ในเรื�องของจังหวะ (Rhythm) ซ่�งเป็นสิ�งสำคัญในการทำงานออกแบบกราฟิกให้ออกมาดูดี สวยงาม ลงตัว สิ�งที�มีความแตกต่าง จังหวะใน การจัดวาง จะเป็นตัวช่วยที�ดี คติพจน์ทั�ง 2 คติพจน์นี�ก็เช่นกัน ที�ยังคงยืนหยัดในการเป็นหลักคิดได้อีกนานแสนนานไม่ว่าจะอยู่ในยุคสมัยใด ไม่เคยลืม Never Forget ผู้ช่วยศาสตราจารย์ธีรวัฒน์ พจน์วิบูลศิริ | [email protected] สาขาวิชาจินตวิศวกรรมสื�อและการเป็นผู้ประกอบการ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ

78 | FACULTY เป็ดปากน�ำเป็นเป็ดพื�นถิ�นของจังหวัดสมุทรปราการ ที�มีการเลี�ยงอยู่บริเวณปากแม่น�ำเจ้าพระยามาอย่างยาวนาน ลักษณะพิเศษของไข่คือไข่แดงจะใหญ่และสีสดกว่าไข่เป็ดทั�วไปเหมาะแก่การทำไข่เค็มและทำขนมไทย ในปี พ.ศ. 2563 กรมปศุสัตว์จังหวัดสมุทรปราการ ได้สนับสนุนให้วิสาหกิจชุมชนศูนย์เกษตรพอเพียงคลองบางน�ำจืด อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ เลี�ยงเป็ดพื�นถิ�นสาย พันธุ์ปากน�ำเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้ ทางกลุ่มวิสาหกิจจ่งจัดตั�งธนาคารแจก จ่ายพันธุ์เป็ดให้แก่ผู้ที�สนใจเลี�ยงในตำบลบางโฉลง และตำบลใกล้เคียง เมื�อเริ�ม มีผลผลิตจ่งเป็นตัวแทนในการจัดจำหน่ายให้กับสมาชิกในกลุ่ม ปัจจุบันมีผลผลิต ไข่เป็ดสด และไข่เค็มจำหน่ายภายในร้านค้าชุมชน แต่สินค้ายังขาดเอกลักษณ์และ ขาดบรรจุภัณฑ์ที�ช่วยส่งเสริมการขาย ทางวิสาหกิจชุมชนจ่งต้องการการสนับสนุน ด้านการแปรรูปสินค้า พัฒนาให้ไข่เค็มให้มีคุณภาพมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และต้องการบรรจุภัณฑ์เพื�อส่งเสริมการขายที�สามารถรองรับการขยายตลาดไปสู่ ชุมชนภายนอกได้ จากการลงพื�นที�ศ่กษาข้อมูลของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรพอ เพียงคลองบางน�ำจืดพบว่าเกษตรกรที�เป็นสมาชิกส่วนใหญ่ทำอาชีพบ่อเลี�ยงปลา นิล-กุ้งขาวเป็นหลัก และปลูกพืชอื�นๆ ไว้ริมบ่อ เช่น มะม่วงน�ำดอกไม้ ข่า ตะไคร้ มะนาว พืชผักสมุนไพรต่างๆ ผู้ออกแบบจ่งมีแนวคิดในการนำผลิตผลของเกษตรกรมาใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์เป็นไข่เค็มรสต้มยำ และไข่เค็มสมุนไพร สามสี ประกอบด้วยไข่เค็มอัญชัน (สีน�ำเงิน) ไข่เค็มขมิ�น (สีเหลือง) และไข่เค็ม ใบเตย (สีเขียว) เพื�อสร้างผลิตภัณฑ์ให้มีเอกลักษณ์น่าสนใจยิ�งข่�น และยังสามารถ คงไว้ซ่�งจุดเด่นของไข่เป็ดปากน�ำที�มีไข่แดงขนาดใหญ่สีแดงสดได้เป็นอย่างดี หลังจากนั�นจ่งออกแบบบรรจุภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ไข่เป็ด เพื�อสร้างความน่าเชื�อถือให้ สินค้า รวมถ่งจัดทำสื�อต่างๆ เพื�อสนับสนุนการขาย 10 x 25 x 7 ซม., 14.5 x 22 ซม., 45 x 75 ซม., 8.5 x 14 ซม., 6 x 8 ซม. | Adobe Illustrator และ Adobe Photoshop โครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ไข่เค็มเป็ดปากนํ้า ของวิสาหกิจชุมชนเกษตรพอเพียง คลองบางนํ้าจืด อําเภอบางพลีจังหวัดสมุทรปราการ อาจารย์อรนุช สมคะเน และนางสาวสโรชา สุมาลัย | [email protected] สาขาวิชาออกแบบทัศนศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิยาลัยราชภัฏธนบุรี วัตถุประสงค์ 1) เพื�อพัฒนาผลิตภัณฑ์ ตราสินค้า และบรรจุภัณฑ์ ให้กับผลิตภัณฑ์ ไข่เค็มเป็ดปากน�ำ 2) พัฒนาผลิตภัณฑ์ไข่เค็มสมุนไพร 3 สี และไข่เค็มรสต้มยำ 3) พัฒนาตราสินค้าบรรจุภัณฑ์ถุงพลาสติกใส สำหรับขายปลีก 4) พัฒนาบรรจุภัณฑ์ กล่องสำหรับการขายเป็นของฝากและการขายออนไลน์ ผู้ออกแบบได้นำอัตลักษณ์ของไข่เป็ดปากน�ำ โดยใช้ภาพตัวเป็ดที�มีขนสีดำเหลือบ เขียว ไข่เป็ดที�มีสีดำหรือสีเทา รวมถ่งนำสิ�งรายล้อมที�บ่งบอกความเป็นจังหวัด สมุทรปราการ พระสมุทรเจดีย์ หอชมเมืองจังหวัดสมุทรปราการ พืชพรรณไม้ พื�นถิ�น มาใช้ประกอบในการออกแบบตามหลักการออกแบบบรรจุภัณฑ์และ หลักการทางด้านศิลปะ ในกระบวนการออกแบบบรรจุภัณฑ์ผู้ออกแบบได้ศ่กษาข้อมูลและสอบถามความต้องการในการพัฒนาบรรจุภัณฑ์จากประธานกลุ่มวิสาหกิจ และตัวแทนสมาชิก กลุ่ม ได้พบปัญหาในการเลือกรูปแบบบรรจุภัณฑ์เนื�องจากกลุ่มเกษตรกรยังขาด ความรู้เรื�องกระบวนการและต้นทุนการผลิตผู้ออกแบบจ่งปรับรูปแบบบรรจุภัณฑ์ ให้มีความหลากหลาย ตามช่องทางการจำหน่าย และงบประมาณในการผลิต เช่น กล่องบรรจุภัณฑ์มีต้นทุนสูง เหมาะกับการขายสินค้าของที�ระล่ก หรือการ ออกร้านแสดงสินค้า สติกเกอร์ติดกล่องเหมาะกับกล่องสำเร็จรูปที�มีต้นทุนไม่สูง หาได้ทั�วไป และสติกเกอร์สำหรับบรรจุภัณฑ์ถุงพลาสติกใส ที�เหมาะกับการขาย ปลีก หรือวางขายในตลาดชุมชน เป็นต้น

FACULTY | 79 งานออกแบบชุดฉลากบรรจุ ภั ณฑ์ปลานํ้าจื ดแปรรูป ตํ าบลทองเอน จังหวัดสิงห์ บุ รี อาจารย์ ณัฐวดี ศรีคชา | [email protected] สาขาวิชาออกแบบดิ จิ ทัลและเทคโนโลยี คณะเทคโนโลยี ดิ จิ ทัล สถาบันเทคโนโลยี จิตรลดา งานออกแบบเพื�อชุ มชนที�เกิดจากงานบริการวิชาการ ภายใต้โครงการ U2T โครงการมหาวิทยาลัยสู่ต้าบล BCG ECONOMY (u2t.ac.th) ที� มาของงาน ออกแบบชุดฉลากบนบรรจุ ภัณฑ์ปลาน�้าจืดแปรรู ป ต้าบลทองเอน จังหวัดสิงห์ บุ รี ชาวบ้านมีรายได้ จากการขายผลิตภัณฑ์แปรรูปจากปลาน�้าจืด โดยอาศัยปลาน�้า จืดจากแหล่งน�้าของตนเองและเพื�อนบ้าน และน้ามาแปรรู ปเพื�อเพิ� มรายได้ จาก การท้านา ปลาจากแหล่งน�้าที�พบ ได้แก่ ปลาดุก ปลาช่อน เป็นต้น ปลาบางชนิดต้องรับมาจากพื�นที�ใกล้เคียง โดยเฉพาะปลาตะเพียนที�นิยมน้ามาแปรรูปตามสูตรเฉพาะของแต่ละครอบครัว เป็นของฝากของจังหวัดสิงห์บุรีนั�นคือ ปลาส้มส่วนปลาชนิดอื�นๆ น้ามาแปรรูปเป็นปลาแดดเดียว ในการส้ารวจพื�นที�และจากการสัมภาษณ์ความต้องการ กลุ่มชาวบ้านของชุมชนต้าบลทองเอน ได้ระบุความต้องการ โดยมีวัตถุประสงค์ในการออกแบบและพัฒนาฉลากบรรจุภัณฑ์ปลาน�้าจืดแปรรูปประเภทต่างๆ ภายใต้ตราสินค้า ”ต้าบลทองเอน”จากข้อมูลของกลุ่มชาวบ้าน และการลงพื�นที�เพื�อสังเกตผลิตภัณฑ์แปรรูปปลา พบว่าปัญหาคือปลาส้ มเมื�อผ่านการหมักตามสูตรของครอบครัว เกิดรูปร่างรู ปทรง ที�ไม่ ค่อยสวยงามมากนัก หรือในกระบวนการตากแดดเพื�อผลิตภัณฑ์ปลาแดด เดียวนั�น บางส่ วนของชิ�นปลาเกิดความเสียหาย เช่น การฉีกขาด หรือ หนังหลุด บางจุดจากกระบวนการแปรรู ป ปลาที�ใช้ ได้แก่ ปลาช่อน ปลาสวาย ปลานิล ปลา ทับทิ ม ปลาตะเพียน เป็นต้น นอกจากนี�ข้อสังเกตอีกอย่างคือ ในกระบวนการ เก็บรักษาการเพื�อยืดอายุใช้วิธีการแช่แข็ง กรณีที� มีผลิตภัณฑ์ปลาแปรรู ปพร้อม กันหลายชนิด การแช่แข็งเป็นเหตุให้สามารถแยกตัวปลาได้ ช้าและเสียเวลา จ่ง เกิดแนวคิดในการออกแบบฉลากผลิตภัณฑ์ภายใต้แนวคิดหลักคือ “ปลาจ้าลอง” โดยผ่านกระบวนการสร้างสรรค์ จากการน้าภาพถ่ายปลาชนิดต่างๆ ผ่านเทคนิค ทางโปรแกรมคอมพิ วเตอร์ตกแต่งคู่สีที� อิงมาจากโทนสีจริงของชนิดของปลา รวมถ่งการสื�อสารความหมายของการแปรรู ป กรณีที� สี มีความใกล้เคียงกัน ปรับ โทนสีให้ มี ค่าสีที�แตกต่างและเพิ� มเติมสีอื�นที�ท้าให้ มีคู่สีแต่ละชนิดของปลามีความ แตกต่างกัน เพื�อให้เป็นจุดสังเกตุในการแยกประเภทปลาแต่ละชนิดได้ พร้อมใส่ตัวอักษรเพื�อสื�อสารอีกส่วนหน่�ง ในตัวฉลากบรรจุภัณฑ์ประกอบด้วย 2 ส่วน คือด้านหน้า ใช้สื�อสารชนิดของปลาและส่วนด้านหลังเป็นเรื�องราวที�มาของผลิตภัณฑ์แปรรูปต้าบลทองเอน และส่วนประกอบต่างๆ ของตัวผลิตภัณฑ์ รวมถ่งแหล่งผลิต ผู้ผลิต และช่องทางการติดต่อเพื�อการซื�อขาย โดยใช้ วัสดุการพิมพ์เป็นสติกเกอร์ พลาสติกกันน�้า เพื�อให้เกิดความเสียหายน้อยลง กรณี ข้อความลบ หรือเลือนลาง ที�อาจเกิดข่�นจากการแช่แข็งสรุปผลการสร้างสรรค์ ผลงานสร้างสรรค์งานฉลากบรรจุ ภัณฑ์ มีขนาดเล็กกว่าที� ได้คาดการณ์ไว้ขนาดของปลาที�หาได้ของกลุ่มชาวบ้านก็เป็นตัวแปรส้าคัญใน การบรรจุ และเพื�อการอ่านข้อมูลได้ ดีข่�นควรต้องปรับขนาดตัวอักษร โดยเฉพาะ กลุ่มเป้าหมายที�ซื�อสินค้าแปรรูปปลาน�้าจืด ปลาส้ ม และปลาแดดเดียว นั�นเป็นผู้ สูงวัยซ่�งเป็นกลุ่มหลัก ทำให้ อ่านยากหรือไม่สามารถอ่านได้ ส่ วนของประโยชน์ ที�ได้ รับคือ การแยกชนิดของตัวผลิตภัณฑ์ได้ ง่ายข่�น ในการเลือกวัสดสุ ติกเกอร์ ที� ใช้เป็นฉลากต้องระมัดระวังการเก็บรักษาตัวฉลาก กรณีอยู่ในที� ร้อนหรือผลิต จ้านวนมากและเก็บไว้ใช้ในระยะเวลานานอาจมีผลต่อการใช้งานได้ 29.7 x 42 ซม. | ภาพดิ จิ ทัลผสมเทคนิคคอมพิ วเตอร์

80 | FACULTY ความรู้สึกของฉัน อาจารย์ พุทธชาด ประสานแก้ ว | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบดิ จิ ทัลและเทคโนโลยี คณะเทคโนโลยี ดิ จิ ทัล สถาบันเทคโนโลยี จิตรลดา ความอ่ดอัดในสังคมไทยเป็นเรื�องที� มีหลายมิ ติ ซ่�งสามารถอธิบายได้จากหลายมุ ม มอง อาจมาจากปัจจัยทางเศรษฐกิ จ เช่น ความไม่เสมอภาคของรายได้และอาจ เกิดจากปัจจัยทางสังคม เช่น ความแตกแยกทางภู มิ ศาสตร์วัฒนธรรม และฐานะ ทางสังคม นอกจากนี�ยังมีปัจจัยทางการเมือง เช่น การเกิดข้อแตกแยกทางการเมือง ความเห็นต่างๆ ในการตัดสินใจทางสังคม และความเท่าเทียมในการเข้า ถ่งสิทธิและโอกาสในสังคม ก่อให้เกิดความอ่ดอัดในสังคมไทย อันจะส่งผลต่อสภาวะจิตใจของบุคคลในหลายด้าน บางคนอาจรู้ส่กอับอาย หดหู่ หรือเสียใจเนื�องจากความไม่เท่าเทียมในการเข้าถ่งโอกาสและสิทธิ�ของตน อันจะส่งผลให้เกิดความ เครียดและต่อเนื�องเป็นปัญหาทางจิต แม้กระทั�งความรู้ส่กจากผลกระทบจาก การสนทนาและการกระท้า จนเก็บไปคิดมากและเกิดการสะสมซ่�งเป็นที� มาของ ความรู้ส่กอ่ดอัด วัตถุ ประสงค์คือต้องการสื�อสารความรู้ส่ก “อ่ดอัด” ออกมาให เห็นเป็นภาพเพื�อความเข้าใจมากข่�นจากประเด็นที�ได้กล่าวข้างต้น ผู้สร้างสรรค์ได้เริ�มจากการศ่กษาค้นคว้าหาข้อมูล ทางด้านเอกสารและบทความที�เกี�ยวข้อง น้ามาวิเคราะห์และสังเคราะห์เพื�อให้ไดซ่�งข้อมูลอย่างเป็นระบบ กระบวนการสร้างสรรค์งานศิลปะมีขั�นตอนหลายขั�นตอน แต่ละศิลปินอาจมีวิธีการและขั�นตอนที�แตกต่างกันไป นี� คือแนวทางของกระบวน การสร้างสรรค์งานศิลปะที�อาจถูกน้ามาใช้เพื�อเข้าสู่กระบวนการโดยสร้าง สรรค์ด้วยเทคนิคทางดิ จิ ทัล คอมพิ วเตอร์กราฟิก เพื�อสร้างภาพที�สามารถสื�อสาร ถ่งความอ่ดอัดในสังคมไทย โดยมีกระบวนการดังนี� 1. การวางแผนและศ่กษาข้อมูลเพื�อให้ได้ความเข้าใจและรู ปแบบแนวคิด 2. ร่างแนวคิดการออกแบบโดยตีความหมายจากข้อมูลรวบรวม 3. การสร้างแบบร่างและเลือกเทคนิคที�เหมาะสม 4. การสร้างสรรค์ผลงาน โดยน้าทฤษฎีสี มาใช้ในผลงาน สีด้าเปรียบเสมือนด้าน ลบ สีแดงเปรียบเสมือนเส้นเลือดที�ขดอยู่ในสมอง ซ่�งมีการน้าตัวอักษรมาใช้เพื�อ ต้องการสื�อสารให้ผู้เห็นผลงานเข้าใจมากข่�น และมีการใช้เทคนิค 3D เนื�องจาก ต้องการสื�อสารให้รู้ส่กโดนบีบอัดจากสังคมด้านลบ 5. การประเมินและปรับปรุงผลงาน ผลงานสร้างสรรค์ที�สื�อถ่งความอ่ดอัดในสังคมมีบทบาทที�ส้าคัญในการสร้างการ เอาใจใส่และเรียกร้องการเปลี�ยนแปลง เนื�องจากสังคมในปัจจุ บันมีคนหลากหลาย ประเภท และวุ ฒิภาวะที�แตกต่างกันบางครั�งการสนทนากับผู้คนเหล่านั�นอาจมี ผลกระทบกับความรู้ส่กของผู้ฟัง ศิลปินจ่งสร้างสรรค์งานที� จะเป็นตัวแทนและ เสียงของกลุ่มคนที� มีความอ่ดอัดใจความทุกข์ใจ ผลงานศิลปะที�สื�อถ่งความอ่ดอัด ในสังคมมีบทบาทที�ส้าคัญในการสร้างการเอาใจใส่และเรียกร้องการเปลี�ยนแปลง ศิลปินสามารถเป็นตัวแทนและเสียงของกลุ่มที� มีความทุกข์ใจ และผลงานศิลปะ สามารถเปิดโอกาสให้ผู้คนได้มองเห็นและเข้าใจสถานการณ์นั�นๆ ให้ผู้ชมได้มองเห็นและรู้ส่กร่วมกันและกระตุ้นให้เกิดการสนทนาและการเปลี�ยนแปลงที�จ้าเป็น ในสังคม โดยหวังว่าผลงานสร้างสรรค์ชิ�นนี�จะเป็นอีกช่องทางหน่�งในการสะท้อน ปัญหาและเป็นเครื�องมือในการสร้างการเอาใจใส่และเปลี�ยนแปลงในสังคม ได้ไม่มากก็น้อย 100 x 100 ซม. | Adobe Illustrator

FACULTY | 81 โครงสร้างจะสามารถรักษาสภาพให้คงตัว (static form) ได้ก็ต่อเมื�อแรง (force) ที�เกิดข่�นจากการเกาะเกี�ยวของมวลเหล่านั�นมีความสมดุลภายในวัตถุเองและ โครงสร้างสามารถรับแรงกระทำจากภายนอกได้ (J.E. Gordon, 1991) คุณสมบัติ ทางกลอย่างหน่�งของวัสดุที�ทำให้รูปทรงคงสภาพได้คือ แรงสปริง ซ่�งเป็นแรง ปฎิกิริยาที�เกิดข่�นภายหลังจากวัตถุถูกแรงกระทำจากภายนอก ที�ทำให้วัตถเุปลี�ยนรูปร่างชั�วคราว และเมื�อแรงกระทำต่อวัตถุหมดลง แรงปฎิกริยาสปริงจะทำให้วัตถุ กลับคืนรูปร่างเดิม (J. Zimba, 2009) จากหลักการที�กล่าวข้างต้น ผู้ออกแบบได้นำทฤษฎีทั�งสอง มาทดลองประยุกต์ใช้ในการออกแบบรูปทรงที�มีลักษณะเป็น โครงสร้าง ด้วยการออกแบบให้มีสปริง 2 ตัว ที�แรงสปริงมีทิศทางตรงข้ามกัน ซ่�งจะทำให้แรงสปริงของสปริงทั�ง 2 ตัว ผลักกันเองจนเกิดความสมดุลในตัวโครงสร้างเองนอกจากนี�แรงปฎิกิริยาจากสปริงยังสามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื�อ ประโยชน์ใช้สอยด้านการออกแบบผลิตภัณฑ์ เช่น การจับย่ดวัตถุได้ วัตถุประสงค์: ออกแบบชิ�นงานต้นแบบโดยสร้างรูปทรงจากหลักการแรงปฏิกิริยา สปริงที�ออกแบบให้มีความสมดุลในโครงสร้างขณะเดียวกันก็นำไปใช้ในการจับ ย่ดวัตถุที�เกิดประโยชน์ใช้สอย แนวความคิด: ออกแบบรูปทรงด้วยการพับ และ ดัดโลหะเส้น-แผ่น เพื�อสร้างให้เกิดแรงสปริงที�มีความสมดุลในชิ�นงานนอกจากนี�ยังทำการทดลองนำแรงสปริงมาใช้เพื�อการใช้สอยสำหรับการบีบ จับย่ดสิ�งของโดยในชิ�นงานนี�ผู้ออกแบบใช้การวางไข่เป็นหน้าที�การใช้งานตัวอย่างในการทดลองออกแบบ 29 x 34 ซม. | ทองแดง และ ทองเหลือง พับ ดัด กระบวนการสร้างสรรค์: 1) สร้างภาพร่างสองมิติและเขียนแบบขนาด 1:1 2) สร้างแม่แบบ เพื�อเป็นguidelineการดัดข่�นรูปชิ�นงาน 3) ดัดชิ�นงานจากโลหะแผ่น สรุปอภิปรายผล: 1) องค์ประกอบสำคัญที�กำหนดลักษณะรูปทรงที�เกิดจาก โครงสร้างจากแรงบิดและแรงต่ง คือ ลักษณะการบีบอัดบิดงอของวัสดุโครงร่าง และทิศทางของ vector แรงที�หักล้างกันภายในรูปทรง 2) คุณสมบัติทางกล (mechanical properties) รวมทั�งขนาดและ รูปร่างของวัสดุที�เลือกใช้ล้วนมีผลต่อการข่�นรูป และการคงรูปของรูปทรงที�ถูกออกแบบ 3) โครงสร้างจากแรงบิด และแรงต่งทำให้เกิดเส้นโครงร่างแบบ parabolic curve รูปทรงที�เกิดข่�นจ่งดูมีระบบ ระเบียบ แต่ยังคงแข็งแรงและดูเป็นธรรมชาติ (natural appearance) ซ่�งในแง่สุนทรียภาพมีลักษณะค่อนไปทาง Minimalist 4) การออกแบบจากหลัก การโครงสร้างจากแรงบิดและแรงต่งเป็นวิธีการที�มีศักยภาพในการพัฒนาต่อ ทั�งในแง่การประยุกต์ใช้กับวัสดุอื�นๆ รวมถ่งประโยชน์ใช้สอยสำหรับผลิตภัณฑ์ที�ใช้เพื�อการรองรับน�ำหนักจากวัตถุ เอกสารอ้างอิง James Edward Gordon., Structures or Why Things don’t fall down, 375 Hudson Street, New York, New York 10014, U.S.A., (Penguin Books Ltd, 1991)25 Jason Zimba., Force and Motion: An Illustrated Guide to Newton’s Laws, 2715 North Charles Street, Baltimore, Maryland, U.S.A., (The Jhon Hopkins University Press, 2009) 309. โครงสร้างแรงบิด และ แรงตึง-ที่วางไข่ อาจารย์ชาคร ผาสุวรรณ | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

82 | FACULTY สอดประสาน – Interlaced Surface อาจารย์นัชชา สวัสดิชัย | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร การออกแบบพื�นผิว (Tactile Design)1 เป็นองค์ประกอบหน่�งที�มีส่วนสำคัญใน การออกแบบผลิตภัณฑ์ โดยให้ความสำคัญกับความรู้ส่กที�เกิดข่�นจากการสัมผัส พื�นผิวที�สอดคล้องกับความต้องการด้านการใช้งาน และหลักการยศาสตร์ ลวดลาย สอดประสาน (Interlace Pattern)2 เป็นหน่�งในการออกแบบตามหลักของเซลติก (Celtic designs) ที�โดดเด่นด้วยรูปแบบที�ต่อเนื�องไม่รู้จักจบสิ�นของเส้นสายที� เชื�อมต่อกัน ดังตัวอย่างเช่น ลายเงื�อน (Knots) ซ่�งถือเป็นลวดลายพื�นฐานของ ลวดลายสอดประสาน เช่นเดียวกับรูปทรงซูมอร์ฟิก (Zoomorphic Shapes) คือ ลวดลายรูปแบบสัตว์ โดยทั�วไปคือลายนกและงู การออกแบบเพื�อการแยกชิ�นส่วน ซ่อมแซม และทดแทนบางส่วน (Design for Disassembly)3 คือการออกแบบที�เอื�อต่อการเปลี�ยนแปลง การรื�อถอน หรือการ ทดแทนในอนาคต ทั�งกรณีการทดแทนบางส่วนหรือทั�งหมด ทำให้มั�นใจได้ว่า ผลิตภัณฑ์จะสามารถเข้าสู่ระบบรีไซเคิลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที�สุดเมื�อ สิ�นสุดอายุการใช้งาน หลักการพื�นฐานข้อหน่�งของ Design for Disassembly คือ การเลือกใช้รูปแบบการเชื�อมต่อชิ�นส่วนที�ง่ายต่อการถอดประกอบ ตัวอย่างเช่น การต่อเชื�อมโดยใช้สลักเกลียว ขันสกรู หรือตอกตะปู แทนที�จะใช้สารเคมีที�ไม่ สามารถถอดออกได้ เช่น สารประสาน สารผน่ก กาว หรือการเชื�อม ซ่�งจะทำให้ แยกชิ�นส่วนของแต่ละวัสดุอออกจากกันได้ยาก วัตถุประสงค์ 1) ศ่กษาเพื�อหาแนวทางในการประยุกต์ใช้ลวดลายสอดประสาน (Interlace Pattern) ในการออกแบบ 2) ออกแบบและสร้างต้นแบบพื�นผิวสำหรับ งานสิ�งทอจากเทคนิคการสอดประสานชิ�นส่วน เพื�อเป็นแนวทางแก่นักออกแบบ ในการออกแบบพื�นผิว โดยไม่ใช้วัสดุประสาน แนวความคิด: ออกแบบพื�นผิวสำหรับงานสิ�งทอจากเทคนิคการสอดประสานชิ�น ส่วน โดยไม่ใช้วัสดุประสาน กระบวนการสร้างสรรค์ 1) ศ่กษาเพื�อหาแนวทางในการประยุกต์ใช้ลวดลายสอด ประสาน (Interlace Pattern) ในการออกแบบ 2) สร้างแบบร่างด้วยมือ และ เขียนแบบด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ 3) ตัดวัสดุกระดาษจากไฟล์ต้นแบบ ด้วย เครื�องตัดดิจิตอล 4) ประกอบชิ�นส่วนด้วยมือ จากการทดลองและการศ่กษาเพื�อหาแนวทางในการประยุกต์ใช้ลวดลายสอด ประสาน (Interlace Pattern) ในการออกแบบ ทำให้ได้ต้นแบบพื�นผิวจาก เทคนิคการสอดประสานชิ�นส่วน เพื�อเป็นแนวทางแก่นักออกแบบในการออกแบบ พื�นผิวโดยไม่ใช้วัสดุประสาน โดยผู้ออกแบบเล็งเห็นว่าชิ�นงานต้นแบบ สามารถ นำมาใช้ในการต่อยอดเพื�อการออกแบบและพัฒนาเป็นลวดลายอื�นๆจากเทคนิค เดียวกันได้ ผ่านการปรับเปลี�ยนรูปทรง และรูปแบบการประกอบของชิ�นส่วน ภายในชิ�นงาน นอกจากนี�ยังสามารถนำมาใช้ในการต่อยอดเพื�อการออกแบบ และพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ เพื�อแสดงให้เห็นถ่งแนวทางการประยุกต์ใช้พื�นผิวที�มี ความสอดคล้องต่อความต้องการในการใช้งานได้อีกด้วย องค์ความรู้ที�ได้รับ: ได้แนวทางในการประยุกต์ใช้ลวดลายสอดประสาน (Inter- lace Pattern) ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ 35 x 35 ซม. | ตัดวัสดุกระดาษด้วยเครื�องตัดดิจิตอล และประกอบชิ�นส่วนด้วยมือ เอกสารอ้างอิง 1 EMAMIDESIGN, Tactile Design, accessed June 30, 2023, available from https:// www.emamidesign.de/en/design/tactile-design.html 2 Visual Arts Cork, Interlace Pattern, accessed June 30, 2023, available from http:// www.visual-arts-cork.com/cultural-history-of-ireland/celtic-interlace-designs.htm 3 Andreea Cutieru, Design for Disassembly, accessed June 30, 2023, available from https://www.archdaily.com/943366/a-guide-to-design-for-disassembly

FACULTY | 83 Roccet Inhaler ผู้ช่วยศาสตราจารย์ปิติ คุปตะวาทิน | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ในประเทศไทย มีการใช้ยาดมกันอย่างแพร่หลาย ด้วยหาซื�อง่าย ราคาไม่แพง เป็นผลิตภัณฑ์ที�เกี�ยวข้องกับสุขภาพ และเป็นผลิตภัณฑ์ที�อยู่คู่สังคมไทยมายาวนาน และสามารถใช้ได้ทุกเพศทุกวัย แต่เพราะรูปแบบที�ยังไม่ตอบสนองบุคลิกภาพ ผู้ใช้งานบางกลุ่ม ด้วยภาพจำภายนอก (image, สัญญา) ที�ยังไม่ถูกพัฒนา และผลิตภัณฑ์ชนิดนี� บางครั�งสร้างบุคลิกภาพผู้ใช้ขณะใช้ไปในทางที�ไม่เหมาะสมกับกาละและเทศะ การแก้ปัญหาจากสถานการณ์นี� จ่งเป็นที�มาของแนวคิดของความพยายามที�จะสร้างอัตลักษณ์ใหม่ให้กับผลิตภัณฑ์ยาดม วัตถุประสงค์ของการสร้างสรรค์ 1) ออกแบบผลิตภัณฑ์ยาดมให้กับ แบรนด์ ร็อคเก็ต (Roccet) 2) เพื�อศ่กษาและทดลองนำผลิตภัณฑ์ไทยสไตล์ (Product design in Thai Style) มาสร้างภาพจำใหม่ 3) เพื�อแก้ปัญหาของผลิตภัณฑ์ที�พบปัญหาว่าการใช้งานในบางครั�งนั�น ทำให้ผู้ใช้ดูบกพร่องทางบุคลิกจากการพกพา โดยเฉพาะยาดมรูปแบบเดิม (conventional) โดยการสร้างรูปทรงใหม่ ข่�น แต่ยังคงไว้ซ่�งขนาดสัดส่วนและการใช้งานพื�นฐานที�พ่งมีอยู่ไว้ 2.6 x 2.6 x 6.0 ซม. | Plastic injection แนวความคิด กระบวนการสร้างสรรค์ กำหนดและสร้างวิธีการเชื�อมต่อระหว่าง ส่วนสำหรับสูดดม ส่วนของลูกกลิ�งและส่วนเก็บน�ำยา ให้เป็นเอกภาพภายใน “รูปทรงที�ทำให้น่กถ่งจรวด” โดยยังใช้วิธีการในผลิตในระบบอุตสาหกรรมได้ ออกแบบผลิตภัณฑ์เพื�อสร้างรูปทรงที�ง่ายต่อความเข้าใจ เหมาะสมกับทุกเพศวัย เช่น ชิ�นส่วนที�ถูกแบ่งด้วยสีสันสดใส ช่วยให้ผู้สูงอายุสังเกตง่าย รูปทรงที�สนุก สนานช่วยสร้างแรงด่งดูดกับกลุ่มวัยรุ่นและคล้ายของเล่นสำหรับเด็ก ตัวผลิตภัณฑ์ สามารถวาง (แนวนอน) บนพื�นเรียบไม่กลิ�ง องค์ความรู้ที�ได้รับจากการสร้างสรรค์ 1) ได้เรียนรู้และปฏิบัติการออกแบบผลิตภัณฑ์ทางอุตสาหกรรมที�มีขนาดเล็ก ที�ต้องการความถูกต้องแม่นยำในการผลิตค่อนข้างสูง 2) องค์ความรู้จากการออกแบบผลิตภัณฑ์ที�เป็นสินค้าควบคุมประเภทยารักษาโรค (ภายนอก) 3) ได้เผยแพร่ผลงานออกแบบผลิตภัณฑ์แบบ ไทย ไทย (Product design in Thai Style) ให้เป็นที�รู้จักในวงกว้าง และด้วย ประเภทของผลิตภัณฑ์ที�มีแนวโน้มเข้าถ่งกลุ่มผู้บริโภคกลุ่มใหญ่ได้

84 | FACULTY I was crying when I printed it อาจารย์วิวศเดช รัศมิทัต | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ในปัจจุบันคงปฏิเสธไม่ได้ว่าการพิมพ์ 3 มิติ เป็นวิธีการที�ได้รับความนิยมเนื�องจาก มีความสะดวกในการใช้งาน และรวดเร็วกว่ากระบวนการข่�นรูปพลาสติกอื�นๆ ในระดับครัวเรือน Modern Manufacturing (2022) ได้กล่าวว่า “ด้วยความ ยืดหยุ่นในการผลิต และตัวเลือกของวัสดุ รวมถ่งความก้าวหน้าในการผลิตทั�งด้าน ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที�สูงมากข่�นตามกาลเวลา ทำให้การพิมพ์ 3 มิติกลายมา เป็นตัวเลือกใหม่ในการผลิตชิ�นงานในปัจจุบันมากข่�นเรื�อยๆ ไม่ว่าจะบริษัทขนาด เล็กหรือใหญ่ต่างก็เริ�มสนใจวิธีการพิมพ์ 3 มิติมากข่�น” โดยผู้คนส่วนใหญ่ที�ใช้ งานเครื�องพิมพ์3 มิติ ในการพิมพ์ชิ�นงานมีความต้องการให้ชิ�นงานที�ผลิตมีลักษณะเหมือนกับชิ�นงานที�ออกแบบไว้ทุกประการ แต่ในการพิมพ์ 3 มิติ ถ้าผู้ใช้ งานไม่มีความชำนาญ หรือเชี�ยวชาญในการออกแบบสำหรับการพิมพ์ อาจส่งผล ให้งานที�พิมพ์ออกมาผิดพลาดหรือล้มเหลว แต่ในขณะเดียวกันความล้มเหลว และข้อจำกัดของการพิมพ์ สามารถใช้ให้เกิดประโยชน์หรือเอกลักษณ์แก่ผลงาน ได้ จ่งได้นำวิธีดังกล่าวมาเป็นแรงบันดาลใจและแนวคิดในการสร้างสรรค์ชุดผล งานออกแบบ “I was crying when I printed it” “I was crying when I printed it” เป็นชุดผลงานออกแบบภายใต้แนวคิด การนำข้อจำกัดของเครื�องพิมพ์ 3 มิติ มาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยนำหลักการ ของที�เกี�ยวข้องกับแรงโน้มถ่วง การเสียรูป และการแข็งตัวของพลาสติก จาก ประสบการณ์ของผู้ออกแบบที�ใช้เครื�องพิมพ์ 3 มิติ มาเป็นระยะเวลานาน ได้พบ เจอปัญหาของการพิมพ์งานล้มเหลวอยู่บ่อยครั�ง หรือเมื�อพิมพ์งานทิ�งไว้สักพัก โดยไม่ได้อยู่เฝ้าเครื�องพิมพ์เมื�อกลับมาได้พบเจอกับกองพลาสติกที�ขดตัวไปมา เป็นก้อนที�เกิดจากความผิดพลาด จ่งได้นำประสบการณ์และข้อผิดพลาดเหล่านั�น มาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบชิ�นงานโดยมีรูปแบบที�คล้ายกับดอกไม้ เนื�องจากดอกไม้นั�นมีลักษณะที�สวยงามแต่บอบบาง เหมือนกับเส้นพลาสติกที� ออกมาจากเครื�องพิมพ์ 3 มิติ ที�จะแข็งแรงเมื�อมีการย่ดเหนี�ยวเกิดข่�นระหว่าง พลาสติก แต่ถ้าไม่มีอะไรให้ย่ดเหนี�ยว จะทำให้พลาสติกไม่สมบูรณ์ ผิดพลาด และบอบบาง โดยพลาสติกที�เลือกใช้ในการสร้างสรรค์ผลงานคือพลาสติก Polylactic acid (PLA) ที�ทำมาจากเส้นใยธรรมชาติ และสามารถสลายตัวได้ เนื�องจากผู้ออกแบบต้องการให้ผลงานพลาสติกชิ�นนี�สามารถเป็นตัวแทนที�ให้ ความรู้ส่กใกล้เคียงกับดอกไม้จริง แต่อยู่ในรูปแบบของเทียมที�มนุษย์ประดิษฐ์ ข่�นมา ซ่�งดูต่างจากดอกไม้จริงและดอกไม้ปลอมโดยสิ�นเชิง ผลงานที�ออกแบบได้ เลือกใช้หัวฉีดของเครื�องพิมพ์ และความหนาของพลาสติกเพียง 0.8 มิลลิเมตร ในบริเวณกลีบดอกไม้ ทำให้เครื�องพิมพ์ 3 มิติ พิมพ์ออกมาเป็นแค่เส้นบางๆ 1 เส้นต่อกันไปเรื�อยๆ จนครบเป็นกลีบดอกไม้ และวนจนกลายเป็นดอกไม้ เมื�อ พิมพ์ชิ�นงานเสร็จเรียบร้อย ชิ�นงานจะมีลักษณะเหมือนกับดอกไม้ที�ดูตรงและ แข็งเกินไป แต่ด้วยคุณสมบัติของพลาสติก PLA ที�มีการทนต่ออุณหภูมิที�ไม่สูง มาก สามารถนำไปให้ความร้อนและดัดให้เป็นทรงเหมือนกับดอกไม้ที�พ่�งบาน ได้อย่างสวยงาม ผลงานชิ�นนี� สามารถนำไปตกแต่งที�อยู่อาศัย หรือมอบให้กับใครสักคน โดยผู้ ออกแบบต้องการให้ดอกไม้พลาสติกนี�เป็นตัวแทนของดอกไม้ ที�ยังให้ความรู้ส่ก ใกล้เคียงเดิม ไม่ว่าจะเป็นความรู้ส่กที�ดูบอบบางของตัวชิ�นงานแต่แข็งแรงเนื�องจาก เป็นพลาสติก การเปลี�ยนสภาพตามกาลเวลาที�ชิ�นงานนี�สามารถทำได้เมื�อได้รับความร้อนสะสมเป็นเวลานาน กลีบดอกไม้ของชิ�นงานสามารถเหี�ยวเฉาลงได้เช่นเดียวกับดอกไม้จริง แต่ใช้เวลาที�นานกว่า ผู้ออกแบบหวังว่าผลงานชิ�นนี�สามารถเป็นตัวแทนของดอกไม้ และความงามในรูปแบบใหม่ได้ 20 x 20 x 30 ซม. | การพิมพ์ 3 มิติ เอกสารอ้างอิง Jirapat, R. (2022)./ 5 เหตุผล ทำไม 3D Printing ถ่งเป็นทางเลือกใหม่ของการผลิต./ Modern Manufacturing

FACULTY | 85 LAMP PACKAGE LAMP อาจารย์อภิรักษ์ บูรณะเจตน์ | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร กล่องบรรจุภัณฑ์นั�นมีอยู่ในทุกผลิตภัณฑ์ที�วางจำหน่าย เป็นสิ�งสำคัญที�ช่วยปกป้อง ผลิตภัณฑ์จากปัจจัยภายนอกต่างๆ เช่น ความชื�น แสง อุณหภูมิ และความ เสียหายที�เกิดจากการขนส่ง (Blythe, 2008) เพื�อให้ผลิตภัณฑ์คงสภาพเดิมจนถ่ง มือผู้บริโภค ทั�งยังเป็นสิ�งที�ใช้ในการสื�อสารถ่งข้อมูลสำคัญต่างๆ ของผลิตภัณฑ์ (Kippenberger & Cudmore, 2019) ให้ผู้บริโภคได้รับรู้ รวมถ่งการเป็นสิ�งหน่�ง ที�สร้างความประทับใจแรกให้กับผู้บริโภคได้ (Solomon et al., 2019) ด้วยเหตุ นี�กล่องบรรจุภัณฑ์จ่งเป็นสิ�งที�ขาดไม่ได้อย่างยิ�งสำหรับผลิตภัณฑ์ใดๆ ที�ออกสู่ ท้องตลาด แต่ความสำคัญของกล่องบรรจุภัณฑ์นั�นมักจะสิ�นสุดลงทันทีเมื�อตัวผลิตภัณฑ์ได้ถูกเริ�มนำไปใช้งาน กล่องบรรจุภัณฑ์จะหมดหน้าที�ลงและถูกทิ�ง เป็นขยะในที�สุด ปริมาณของขยะบรรจุภัณฑ์นั�นนับว่าเป็นปัญหาเร่งด่วน (Kippenberger & Cudmore, 2019) ที�ส่งผลกระทบต่อสิ�งแวดล้อมด้วยเหตุนี� จ่ง ทำให้เกิดแนวคิดที�จะพัฒนาหากระบวนการ และมองถ่งความเป็นไปได้ ที�จะส่ง เสริมให้กล่องบรรจุภัณฑ์นั�นถูกใช้อย่างคุ้มค่าที�สุด เพื�อเป็นแนวทางในการเพิ�ม คุณค่าของกล่องบรรจุภัณฑ์และลดปริมาณขยะที�เกิดจากกล่องบรรจุภัณฑ์ ได้ อย่างยั�งยืนในที�สุด โคมไฟ เป็นสิ�งที�ใช้สำหรับการครอบเพื�อบังหรือพรางแสงที�เกิดมาจากแหล่งกำเนิด แสงซ่�งในที�นี�คือหลอดไฟ ซ่�งหลอดไฟนั�นเมื�อซื�อมาใช้งานก็จะพบว่ามันถูกบรรจุ มาในกล่องบรรจุภัณฑ์ซ่�งได้ครอบและบังหลอดไฟไว้เช่นกัน จ่งเกิดความเชื�อมโยง กันระหว่างสองสิ�งที�มี Function การใช้งานที�เหมือนหรือคล้ายคล่งกัน นั�นก็คือ “โคมไฟ” กับ “กล่องหลอดไฟ” ที�ทำหน้าที� “บัง” หรือ “พราง” หลอดไฟเอาไว้ เช่นเดียวกัน จากเทคนิคการคิดสร้างสรรค์อย่างหน่�งของ Osborn ที�กล่าวใน เรื�องของการนำไปใช้อย่างอื�นแทน (Put to other uses) Osborn, A. F. (1953) จ่งทำให้เกิดแนวคิดที�จะใช้ “กล่องหลอดไฟ” มาใช้เป็น “โคมไฟ” หลังจากที�มัน หมดหน้าที�ของการเป็นกล่องบรรจุภัณฑ์ โดยใช้กระบวนการปรับเปลี�ยนรูปทรง เพื�อทำการปรับเปลี�ยนรูปทรงให้กล่องหลอดไฟกลายมาเป็นโคมไฟได้อย่าง เหมาะสม การออกแบบและพัฒนากล่องหลอดไฟให้มาเป็นโคมไฟได้นั�น เป็นตัวอย่างใน การเพิ�มคุณค่าของกล่องบรรจุภัณฑ์ที�ถูกทำให้ใช้งานได้อย่างคุ้มค่าและลดการ ทิ�งกล่องบรรจุภัณฑ์ได้เป็นอย่างดีเนื�องจากตัวบรรจุภัณฑ์นั�นได้ถูกนำไปใช้งาน ต่อได้อย่างเหมาะสมหลังจากที�หมดหน้าที�ของการเป็นกล่องบรรจุภัณฑ์ไปแล้ว สิ�งนี�จ่งเป็นต้นแบบที�แสดงให้เห็นถ่งแนวทางการลดขยะบรรจุภัณฑ์ด้วยวิธีการ หาการใช้งานบรรจุภัณฑ์ในวิธีอื�นๆ ที�เกี�ยวข้องกับผลิตภัณฑ์ในบรรจุภัณฑ์นั�นๆ ถ้าหาการใช้งานอื�นๆ ให้กับตัวบรรจุภัณฑ์ได้ ก็จะทำให้ลดการทิ�งบรรจุภัณฑ์ได้ ในที�สุด ทั�งนี�อาจเป็นไปไม่ได้ที�จะนำตัวบรรจุภัณฑ์ไปใช้งานได้กับทุกประเภท ผลิตภัณฑ์ แต่ยังมีผลิตภัณฑ์อีกมากที�เป็นไปได้ ซ่�งข่�นอยู่กับวิธีการเชื�อมโยงการ ใช้งานรูปแบบต่างๆ และนอกจากวิธีการปรับเปลี�ยนรูปทรงแล้ว ยังมีอีกหลาย วิธีการที�มีความเป็นไปได้อีก เช่น การนำบรรจุภัณฑ์กลับมาใช้ การนำบางส่วน ของบรรจุภัณฑ์ไปเป็นส่วนประกอบหรืออะไหล่ให้กับตัวผลิตภัณฑ์ เป็นต้น 15 X 15 X 27.5 ซม. | การตัดและพับข่�นรูปกระดาษ เอกสารอ้างอิง Blythe, J. (2008). “Consumer behavior.” Thomson Learning. London Kippenberger, T., & Cudmore, A. (2019). “Principles of packaging design.” Bloomsbury Publishing. Osborn, A. F. (1953). Applied Imagination: Principles and Procedures of Creative Thinking. Scribner. Solomon, M. R., et al. (2019). “Consumer behavior: Buying, having, and being.” Pearson. Outstanding Artistic Skill

86 | FACULTY เศษ (Waste) = ไร้ค่า อาจารย์ ดร.อาริยา อัฐวุฒิกุล | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร การค้นหาผลิตภัณฑ์เพื�อนำมาใช้ในการคัดกรองเศษขยะอินทรีย์สำหรับผู้สูงอายุ (บริษัท ออล พร็อพเพอร์ตี� มีเดีย จำกัด. 2562) ที�มีความสนใจและความรับผิด ชอบต่อการจัดการขยะมูลฝอยภายในที�พักอาศัย ต้องการนำขยะอินทรีย์ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ (สิริฉัตร ศิริสรรหิรัญ. 2560) ได้แก่ การนำไปเป็นปุ๋ยให้แก่ต้นไม้ การนำไปใช้เป็นน�ำหมักชีวภาพ และการนำไปเป็นอาหารสัตว์ (ภาณุวัฒน์ อ่อนเทศ. 2563) ดังนั�น ผลิตภัณฑ์คัดกรองเศษขยะอินทรีย์เพื�อกำหนดลักษณะ รูปแบบ และขนาดสัดส่วนของถังขยะอินทรีย์สำหรับผู้สูงอายุภายในคอนโดมิเนียม เพื�อ นำมาใช้เป็นส่วนคัดกรองเศษขยะอินทรีย์ภายในถังขยะอินทรีย์ (อมร อภิสิทธิ�อมร. 2561 สอดคล้องกับ Anna Markiwicz, et. al. 2020) จ่งควรให้ความสำคัญ เพื�อให้สามารถกรองกากและน�ำจากการบริโภคและอุปโภคของผู้สูงอายุที�พัก อาศัยภายในคอนโดมิเนียม ถือเป็นต้นทางของขยะอินทรีย์ และควรมีการจัดการ คัดแยกเพื�อนำไปใช้เป็นส่วนผสมของปุ๋ยอินทรีย์ต่อไป งานสร้างสรรค์ชิ�นนี�มีวัตถุประสงค์เพื�อทำการศ่กษา ได้แก่ 1) เพื�อสำรวจวัสดุที� เหมาะสมสำหรับคัดกรองเศษขยะอินทรีย์ 2) เพื�อสังเกตพฤติกรรมการจัดการ การทิ�ง และการคัดแยกเศษขยะอินทรีย์ของผู้สูงอายุภายในคอนโดมิเนียม และ 3) เพื�อทดลองวัสดุคัดกรองเศษขยะอินทรีย์เพื�อกำหนดลักษณะ รูปแบบ และ ขนาดสัดส่วนของถังขยะสำหรับผู้สูงอายุภายในคอนโดมิเนียม การออกแบบผลิตภัณฑ์เพื�อตอบสนองต่อพฤติกรรมและท่าทางระหว่างการใช้งานของผลิตภัณฑ์ อุปกรณ์ และสิ�งของเครื�องใช้ต่าง ๆ สำหรับกลุ่มผู้บริโภคที�มีความต้องการพิเศษ ได้แก่ ลักษณะ รูปแบบ วัสดุ ขนาดสัดส่วน น�ำหนัก ความ สะดวกต่อการเปิด-ปิด และการใช้งานที�ปลอดภัยอย่างเหมาะสมตามหลักการย ศาสตร์ทางด้านร่างกายและการใช้งานของผู้สูงอายุที�มีความต้องการที�แตกต่างจากผู้บริโภคในช่วงวัยอื�น 29.7 x 12 x 17.3 ซม. | การข่�นรูปพลาสติก 3D Printing กระบวนการสร้างสรรค์ผลงาน: 1) การศ่กษาข้อมูลปฐมภูมิและข้อมูลทุติยภูมิที� เกี�ยวข้องกับลักษณะ รูปแบบ และขนาดสัดส่วนของวัสดุคัดกรองเศษขยะอินทรีย์ ที�เหมาะสมต่อท่าทางและพฤติกรรมการใช้งานต่อการทิ�งและการคัดแยกภายใน ที�พักอาศัยที�มีพื�นที�จำกัด 2) การสร้างต้นแบบขนาดเท่าชิ�นงานจริงเพื�อทดสอบ การใช้งานในการทิ�งเศษขยะอินทรีย์ 3) การนำชิ�นงานขั�นสุดท้ายไปทำการสอบถาม ข้อมูลหลังจากผู้สูงอายุทดลองใช้งานจริง เพื�อทราบข้อดีและข้อเสียของผลิตภัณฑ์ วัสดุคัดกรองเศษขยะอินทรีย์ภายในที�พักอาศัยที�มีพื�นที�ขนาดเล็ก และนำกลับมา ใช้ในการปรับปรุงผลิตภัณฑ์ องค์ความรู้หรือผลที�ได้จากการปฏิบัติงานสร้างสรรค์: 1) แนวทางการออกแบบ ลักษณะ รูปแบบ และขนาดสัดส่วนของการทิ�งขยะอินทรีย์ของวัสดุพลาสติกตาม หลักการยศาสตร์จากพฤติกรรมและท่าทางการใช้งานของผู้สูงอายุ 2) ผลงาน ออกแบบผลิตภัณฑ์วัสดุคัดกรองเพื�อรองรับการจัดการ การทิ�ง และการคัดแยก เศษขยะอินทรีย์ภายในที�พักอาศัยที�มีพื�นที�จำกัดตามหลักการยศาสตร์ที�ส่งผลต่อ พฤติกรรมการใช้งานสำหรับผู้สูงอายุ เอกสารอ้างอิงบริษัท ออล พร็อพเพอร์ตี� มีเดีย จำกัด. 2562. รับมือสังคมผู้สูงอายุวัย: ความท้าทายของคนวัย เกษียณอยากมีบ้าน. สืบค้นเมื�อ 19 เม.ย. 2566, จากเว็บไซต์: https://www.ddproperty.com/ ข่าวอสังหาริมทรัพย์-บทความ/2019/4/179348/รับมือสังคมผู้สูงวัย.ภาณุวัฒน์ อ่อนเทศ. 2563. การจัดการขยะของกรุงเทพมหานคร (BMA Waste Management). กลุ่มงานแผนงานและประเมินผล กองนโยบายและแผนงาน สำนักสิ�งแวดล้อม กรุงเทพมหานคร.สิริฉัตร ศิริสรรหิรัญ. 2560. การศ่กษาความเป็นไปได้ของโครงการที�อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุ. วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ คณะพาณิชยศาสตร์และ การบัญชี. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. อมร อภิสิทธิ�อมร. 2561. พฤติกรรมและการรับรู้ของประชาชนในการจัดการขยะครัวเรือนกรณี ศ่กษาคอนโดมิเนียมในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการ จัดการภาครัฐและภาคเอกชน. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. Anna Markiwicz, Ann-Margret Stromvall, and Karin Bjorklund. (2020). Alternative sorption filter materials effectively remove non-particulate organic pollutants from stormwater. Science of The Total Environment, 730(15 August 2020), pp. 139-159. Outstanding Social, Environment & Cultural Impact

FACULTY | 87 ไร้กรอบ Frameless ผู้ช่ วยศาสตราจารย์ อินทรธนู ฟ้าร่ มขาว | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากรรูปภาพเปรียบเสมือนการบันท่กความทรงจำในช่วงเวลาหน่�งๆ ไว้ หากถูกใส่กรอบไว้แล้วนำไปแขวนผนัง ก็เพราะรูปภาพนั�นมีความหมายหรือความสำคัญทางใด ทางหน่�ง กรอบรูปจ่งเปรียบเสมือนเครื�องมือที� ช่ วยสะท้อนตัวตน ส่งต่อความคิด ความประทับใจ ความสนใจ หรือแม้กระทั�งรสนิยมของเจ้าของกรอบรูปนั�นต่อไปเมื�อเราตีความคุณค่าของกรอบรูปได้ดังนี� จ่งเกิดเป็นแรงบันดาลใจในการ ออกแบบผลิตภัณฑ์สำหรับใส่ รู ปภาพที�สามารถตอบสนองการใช้งานและสะท้อน ตัวตนของผู้บริโภคได้ มากกว่ากรอบรูปทั�วไป จากการศ่กษาพฤติกรรมและความ ต้องการของผู้ใช้งานนั�น พบว่าบนผนังหน่�งๆ มีการแขวนกรอบรูปทั�งแบบแนวตั�งหรือแนวนอน บางครั�งก็ตัดรูปเฉพาะส่วนที�สนใจมาแปะรวมกันใส่ในกรอบไว้ บางครั�งวางกรอบรู ปเล็กๆ หลายๆ รู ปรวมกันเป็นหมวดหมู่ รู ปภาพที�นำมาใส่ กรอบแขวนบนผนังก็ มีหลากหลายแบบ ทั�งรูปทิวทัศน์ รูปบุคคล รู ปกราฟิก รูปสิ�งของที�ตนชอบ ภาพเขียนภาพวาด รวมถ่งการใช้ชั�นวางของแบบติดผนังเพื�อวางสิ�งของต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการวางหนังสือที�สะสม การวางของตกแต่ง เช่น แจกัน หรือประติมากรรมลอยตัวขนาดเล็ก นาฬิกา กระจกเงา หรือการตั�งกรอบรูปไว้บนชั�นวางของแขวนผนัง ซ่�งจากข้อมูลที�ได้กล่าวมาข้างต้น ทำให้ผู้ออกแบบ สามารถกำหนดเป้าหมายของการใช้งานของผลิตภัณฑ์ได้ โดยเริ� มกระบวนการ ออกแบบจากการกำหนดขนาดของผลิตภัณฑ์ที�ใช้กระจกใสใส่ รู ปภาพให้ มีขนาด ใหญ่เพียงพอต่อการจัดวางรู ปภาพขนาดใหญ่ สุดคือ 10 x 12 นิ�ว หน่�งรู ป หรือ ใส่ รู ปภาพขนาดเล็กลงมาแล้ วจัดเรียงเป็นหมวดหมู่พร้อมกันหลายๆ รู ป ซ่�งจะ วางรู ปซ้อนทับกัน เล่นจังหวะ วางองค์ประกอบ หรือจะนำกระดาษสี มีลวดลาย ต่างๆ มาใส่เป็นพื�นหลังก็ได้ตามความชอบของผู้ใช้งาน หลังจากจัดวางรู ปภาพ แล้วจ่งประกบกระจกสองแผ่นเข้าด้ วยกัน แล้ วสอดเลื�อนไปตามร่องของโครงสร้าง ไม้เข้าเดือยที�ออกแบบเป็นรูปตัวที (T) เป็นแกนจับย่ดกระจกใสสองแผ่นซ้อนกัน ที� ถูกบากไว้แล้ วให้ ล็อคกระจกไม่ให้เขยื�อน ในขณะเดียวกันโครงสร้างไม้นั�นก็ ยัง ทำหน้าที�เป็นชั�นวางหนังสือ แจกัน นาฬิกา กระจกเงา หรือของใช้ของตกแต่งต่างๆ ได้ไปในตัว ดังข้อมูลจากการศ่กษาการใช้งานบนผนังหน่�งๆ ซ่�งหากติดตั�ง โดยแขวนผลิตภัณฑ์ให้โครงไม้เป็นรูปตัว “T” ตั�ง ลักษณะสิ�งของที� จะวางก็ จะ เลยสูงข่�นไปโชว์อยู่เหนือขอบกระจก หากแขวนผลิตภัณฑ์ให้โครงไม้เป็นรูปตัว “T” นอน สิ�งของที� วางก็ จะซ้อนทับเป็นชั�นหลังในขอบกระจก และให้ผู้บริโภค สามารถจัดองค์ประกอบการวางรู ปภาพหรือวางสิ�งของได้ตามรสนิยมแต่ละ บุคคล แขวนเพิ�มจำนวนได้ตามความเหมาะสมของพื�นที�ที� มี เป็นการจัดวางองค์ ประกอบของสิ�งของไปพร้อม ๆ กับการจัดวางรู ปภาพ ให้ตรงกับความชอบและ ตัวตนของผู้ใช้งานโดยไม่ มี “กรอบ” ของกรอบรูปมาจำกัดอีกต่อไป ผลลัพธ์ของงานสร้างสรรค์ชิ�นนี� ผู้ออกแบบพบว่าผลิตภัณฑ์สามารถแสดงตัวได้ ตามเป้าหมายที�ตั�งไว้ในมิ ติที� ต้องการให้ผู้ใช้งานได้ มี ส่ วนในการออกแบบจัดวางรู ป ภาพและของใช้ของตกแต่งได้ ด้ วยตนเอง ทั�งยังเป็นการเพิ�มประโยชน์ใช้สอย ให้ กับกรอบรู ปเดิม ๆ เป็นที� วางของไปในตัว อย่างไรก็ตามผู้ออกแบบพบว่ามีบาง กรณีที�ผู้ใช้งานไม่ มีความรู้เรื�องการจัดองค์ประกอบ ทำให้เมื�อนำผลิตภัณฑ์ไปใช้ งานจริงแล้ วจัดวางรู ปและสิ�งของได้ไม่สวยงาม หรือบางกรณีที�ผู้ใช้งานก็ไม่ มี ความมั�นใจว่าจะจัดวางรู ปภาพและสิ�งต่างๆ ได้สวยงามหรือไม่ ผู้ออกแบบจ่งได้ ข้อสรุ ปเพื�อใช้ในการปรับปรุงต่อไปว่าควรมีคู่มือ (Guideline) ตัวอย่างการจัด วางองค์ประกอบควบคู่ไปกับผลิตภัณฑ์ ด้ วย 40 x 40 x 7 ซม. | การเข้าไม้ กับกระจก

88 | FACULTY พอดี Bodhi ผู้ช่วยศาสตราจารย์ไพลิน ศิริพานิช | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบเครื�องประดับ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร พระมหาเจดีย์สี�รัชกาล เป็นหน่�งในพุทธสถาปัตยกรรมภายในวัดพระเชตุพนวิมล มังครารามราชวรมหาวิหาร หรือวัดโพธิ� วัดสำคัญที�ตั�งอยู่คู่กับพระบรมมหาราช วังและเป็นวัดประจำพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที� 1 พระ มหาเจดีย์สี�รัชกาลเป็นสถาปัตยกรรมที�โดดเด่นตามแบบประเพณีนิยม การย่อ มุมไม้และประดับด้วยกระเบื�องเคลือบหลากสีสัน และเป็นพระมหาเจดีย์ประจำ รัชกาลที� 1-4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ส่งผลให้วัดโพธิ�เป็นหน่�งในสถานที�โด่งดัง ของจังหวัดกรุงเทพมหานคร ตลอดจนเป็นสถานที�สำคัญของประเทศที�ด่งดูดนักท่องเที�ยว ผลงานชิ�นนี�จ่งต้องการถ่ายทอดสุนทรียศาสตร์ของศิลปกรรมไทยใน รูปแบบร่วมสมัยซ่�งสามารถประยุกต์ใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน คำว่า ‘พอดี’ แผลงมาจากคำว่า ‘โพธิ�’ (Bodhi) กระเป๋าทรงแปดเหลี�ยมใบนี� ถ่ายทอดสุนทรียศาสตร์จากสถาปัตยกรรมไทย ศิลปกรรมการย่อมุมฉบับกรุง ศรีอยุธยาต่อเนื�องมายังกรุงรัตนโกสินทร์ อันเปรียบเสมือนการเดินทางเชื�อมโยง อดีตกับปัจจุบัน โดยนำมาพัฒนา ลดทอน และประยุกต์ร่วมกับ “วิธีการพับข่�นรูป” ตลอดจนนำสีสันของกระเบื�องเคลือบมาดัดแปลงร่วมกับ “สีประจำวัน” ตาม วัฒนธรรมความเชื�อของคนไทย อีกทั�งได้แรงบันดาลใจใกล้ตัวจากคุณตาของ ผู้ออกแบบซ่�งเป็นผู้สูงวัยอายุ 98 ปี ที�นิยมแต่งกายตามสีประจำวัน เพื�อสร้าง ความสดใสในชีวิต สามารถจดจำรายละเอียดในแต่ละวันได้ และไม่หลงลืมสิ�ง รอบตัวไปตามกาลเวลา ผู้ออกแบบต้องการประยุกต์ใช้แนวคิด “การออกแบบ หมุนเวียน” (Circular Design) เข้าไปอยู่ในขั�นตอนการทำงานตั�งแต่แรกเริ�ม โดยให้ความสำคัญกับสิ�งแวดล้อมและระบบนิเวศในธรรมชาติเพื�อตอบสนอง กระแสการบริโภคแบบใหม่ วัสดุหลักคือผ้าไหมทอมือย้อมสีธรรมชาติ ทั�งผ้า ไหมมัดหมี� ผ้าไหมหางกระรอก และผ้าไหมพื�น จากฝีมือของสมาชิกมูลนิธิส่งเสริม ศิลปาชีพฯ ซ่�งผ่านกระบวนการพับข่�นรูปอย่างละเอียดซับซ้อน ทำให้กระเป๋า “พอดี” ใบนี� บรรจุทั�งคุณค่าทางศิลปวัฒนธรรม สุนทรียศาสตร์ร่วมสมัย และ ประโยชน์ใช้สอยในชีวิตประจำวัน ผลงานชิ�นนี�ผ่านการคำนวณและกระบวนการพับอย่างละเอียดทั�งหมด 8 ส่วน ก่อนนำมาประกอบเป็นกระเป๋า 1 ใบ มีทั�งหมด 8 สี ตามสีประจำวันในแต่ละ สัปดาห์ และสีดำในฐานะสีสุภาพที�ใช้ได้ในทุกวาระโอกาส เพื�อสะท้อนวัฒนธรรม ความเชื�อของคนไทย ความตั�งใจในการสืบทอดมรดกทางศิลปกรรมของชาติ รวมถ่งความภาคภูมิใจในการนำเสนอประณีตศิลป์ที�สวมใส่และพกพาได้ในชีวิต ประจำวัน การสร้างสรรค์ผลงานชิ�นนี�ทำให้ผู้เขียนได้ตอกย�ำแนวทางการออกแบบ ของตนเอง ที�พัฒนาจากแรงบันดาลใจในศิลปกรรมไทย สู่เครื�องตกแต่งขนาด เล็กที�สามารถพกพาไปได้ทุกที�โดยแนวทางดังกล่าวสามารถพัฒนาเป็นองค์ ความรู้ด้านการสร้างสรรค์ของที�ระล่กสำหรับสถานที�ท่องเที�ยว หรือสถานที� สำคัญของประเทศไทยต่อไปในอนาคตได้ 16.5 x 16.5 x 12.5 ซม | พับข่�นรูปผ้าไหมและตัดเย็บเป็นกระเป๋า เอกสารอ้างอิงศานติ ภักดีคำ, ช. ป. (2555). สถาปัตยกรรมวัดโพธิ�. กรุงเทพฯ: บริษัท อมรินทร์พริ�นติ�งแอนด์พับลิชชิ�ง จำกัด (มหาชน) Outstanding Artistic Skill

FACULTY | 89 Asian Water Monitor Gashapon ผู้ช่วยศาสตราจารย์ฐปนนท์ สุวรรณกนิษฐ์ | [email protected] สาขาวิชาออกแบบสื�อสาร คณะศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ประเทศไทยเป็นประเทศที�ได้รับความนิยมจากนักท่องเที�ยวต่างชาติ ในด้านอาหาร การแพทย์บำบัด แหล่งท่องเที�ยวทางวัฒนธรรม และทางธรรมชาติ นอกจากนี� ความแปลกใหม่ที�นักท่องเที�ยวได้พบประสบจากสิ�งที�คุ้นชินในชีวิตประจำวันของ คนไทย แต่กลับดูแปลกตาสร้างความน่าสนใจให้กับนักท่องเที�ยวต่างชาติเลือก ที�จะถ่ายทอดลงสู่สื�อโซเชียลต่างๆ ทำให้คนต่างชาติคนอื�นที�ได้รับสื�อ เกิดความ สนใจจนเกิดเป็นกระแสนิยม หน่�งในนั�นคือการได้มายังสวนลุมพีนี เพื�อเดินเล่น และตามหาเหี�ย หรือ ตัวเงินตัวทอง (Asian Water Monitor) สัตว์ประเภทกิ�งก่าขนาดใหญ่ อาศัยตามบ่งหรือลำคลอง นักท่องเที�ยวมีทั�งชื�นชอบ หวาดกลัว แต่ทั�งนั�นล้วนตื�นตาตื�นใจกับการได้เห็นสัตว์ที�มักพบจะอยู่ในพื�นที�เฉพาะ เช่น สวนสัตว์ในป่า กลับอยู่ในพื�นที�อยู่อาศัยร่วมกันกับมนุษย์ได้อย่างปกติ โดยนัก ท่องเที�ยวต่างชาติไม่ได้มีประสบการณ์ร่วมแบบเดียวกับคนไทยในเรื�องการใช้ เหี�ยเป็นคำหยาบและอัปมงคลที�เริ�มมาตั�งแต่สมัยรัชกาลที� 4-5 จ่งทำให้พบเห็น คนไทยที�ผลิตสินค้าเกี�ยวกับเหี�ย เพื�อขายให้กับนักท่องเที�ยวมีน้อยมาก โดยการ ใช้แนวคิดพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติสิ�งแวดล้อมระหว่างชุมชนกับเหี�ย มีตัวอย่าง ชุมชนวัดสว่างอารมณ์ ได้มีโครงการ “บางเหี�ยโมเดล” ที�มีการศ่กษาแนวทาง การอนุรักษ์ การฟ้�นฟู และปลูกฝังค่านิยมและวัฒนธรรม (อานนท์ พรหมศิริ และอนุชา แพ่งเกษร, 2566) จ่งนำมาแนวความคิดที�อยากจะนำเอาสิ�งเล็กน้อยที� คนไทยมองข้ามแต่เป็นที�สนใจของคนต่างชาติ นำมาหาแนวทางในการออกแบบ สร้างของเล่นกาชาปอง (Gashapon) เพื�อจำหน่ายเป็นของสะสมที�ผสานกับ เรื�องราวของธรรมชาติ และสังคมของไทย กระบวนการออกแบบเริ�มจาก 1) การทบทวนวรรณกรรม ศ่กษาข้อมูลต่างๆ เกี�ยวกับโครงสร้าง สรีระของตัวเหี�ย กำหนดแนวคิดในการออกแบบให้ใกล้เคียง กับสัดส่วนของลูกสัตว์และทารก ให้ความรู้ส่กถ่งความน่าเอ็นดู ไม่ดูน่าเกลียดน่า กลัวตามรูปแบบธรรมชาติที�พบ โดยใช้การลดทอนสัดส่วนตัวให้ดูสั�นมีสัดส่วนหัว ที�ใหญ่ แต่ไม่ลดทอนจนเป็นการ์ตูนจนเกินไป คงลักษณะโครงสร้างต่างๆ ของสัตว์ ลักษณะของผิวให้คงอยู่ ขั�นตอนที� 2) ออกแบบและสร้างสรรค์องค์ประกอบ ทำ ออกมา 3 รูปแบบ โดยเลือกการจัดท่าเป็นรูปแบบปกติ สำหรับผู้ซื�อที�อยากได้ ลักษณะใกล้เคียงกับที�พบเห็นในธรรมชาติ แบบที�สองรูปแบบนั�งไหว้ ให้ความ รู้ส่กถ่งประเทศไทย โดยการนั�งพับเพียบไหว้นี�สามารถให้ความหมายไปได้ หลายทางตามการตีความ และแบบที�สามเป็นรูปแบบนั�งหงอย ซ่ม ทำให้ตัวละคร ดูมีคาแรคเตอร์แบบมนุษย์ ทำต้นแบบ 3 มิติ ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ นำไป สู่การผลิตต้นแบบด้วยเครื�องพิมพ์ 3 มิติ 3) หลังจากได้งานออกแบบแล้ว นำมา ปรับปรุงให้เหมาะสม เก็บข้อมูลเพื�อประเมินคุณค่า ปัญหา แนวทางของ กระบวนการทั�งหมด นำมาสรุปผลงานวิจัยสร้างสรรค์ องค์ความรู้ที�ได้จากการออกแบบนั�น จะเป็นเรื�องความรู้ที�ได้จากการศ่กษา องค์ประกอบสัดส่วนของสัตว์ นำไปสู่การเลือกเพื�อทำการลดทอนองค์ประกอบ แนวทางที�ทำให้สามารถออกแบบคาแรคเตอร์ลดทอนแล้วไม่ดูกำกวม ทุกคน สามารถเข้าใจได้ตรงกันตามที�ต้องการสื�อสาร ได้ทดลองสร้างชิ�นงาน แก้ไข ปัญหาในแต่ละขั�นตอนต่างๆ การสร้างมูลค่าทางการตลาด เป็นองค์ความรู้เพื�อ สร้างแนวทางในการออกแบบของเล่นกาชาปอง นำไปถ่ายทอดให้กับนักศ่กษาต่อไป 3 x 5 x 10 ซม. | 3D Modeling and 3D Print เอกสารอ้างอิงอานนท์ พรหมศิริ และอนุชา แพ่งเกษร, (2566). คนกับเหี�ย: มิติทางสังคมและภูมิทัศน์วัฒนธรรมของพื�นที�บางเหี�ยจากอดีตปัจจุบันสู่ความยั�งยืนในอนาคต. วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี, 6(1), B25-B35.

90 | FACULTY ความสำคัญของอาคารพาณิชย์ หรือ ต่กแถว ซ่�งเป็นวิวัฒนาการของที�อยู่อาศัยที�แสดงถ่งความสัมพันธ์ระหว่างคนเมืองและประวัติศาสตร์หลายแขนง ทั�งมนุษย ศาสตร์ การค้า ศิลปะ รูปแบบสถาปัตยกรรม รวมถ่งประวัติศาสตร์ โดยในบริเวณ เกาะรัตนโกสินทร์นั�น รูปแบบสถาปัตยกรรมอาคารพาณิชย์เหล่านี�ได้เป็นส่วนหน่�ง ของหน้าประวัติศาสตร์แสดงถ่งการเปลี�ยนผ่านหลายช่วงเวลา การเรียนรู้เรื�องราวของสถาปัตยกรรมและศาสตร์ต่างๆ ผ่านของที�ระล่ก จะช่วยส่งผ่าน เรื�องราว กระตุ้นการรับรู้ การเดินทางไปยังสถานที�จริง ผ่านการจำลองรูปแบบ ของโครงสร้าง นอกจากความสวยงามยังแฝงคุณค่าภายใต้การส่งเสริมด้าน อุตสาหกรรมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ การส่งผ่านการเรียนรู้ การอนุรักษ์อาคารทรงคุณค่าด้วยการเล่าเรื�องราว โดยมี ของที�ระล่กสีสันสดใสเป็นตัวกระตุ้น ทั�งการรับรู้ต่อกลุ่มนักท่องเที�ยวหรือผู้บริโภค ที�หลากหลาย ส่งต่อข้อมูลเชิงวิชาการผ่านของที�ระล่กจากการลดทอนรายละเอียด โครงสร้าง ส่งเสริมการผลิตอุตสาหกรรมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ภายในประเทศ ด้วยงานหัตถอุตสาหกรรม เริ�มจากการค้นคว้าข้อมูลประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม และการลงพื�นที�สำรวจอาคาร ย่านการค้า แหล่งท่องเที�ยว ประสานเทคโนโลยี การผลิตต้นแบบด้วยการเขียนแบบสามมิติ ผลิตจำนวนมากด้วยการทำพิมพ์และ ทำสีด้วยแรงงานฝีมือ การตลาด และกราฟิกเพื�อสร้างการรับรู้ผ่านเรื�องเล่า เผยแพร่ทางออนไลน์ด้วยพฤติกรรมการถ่ายภาพของนักท่องเที�ยว ระหว่างของ ที�ระล่กกับอาคารสถานที�จริง 4 x 5 x 2 ซม. | การสร้างสรรค์ ต้นแบบ 3 มิติ และแม่พิมพ์หล่อเรซิ�น Outstanding Social, Environment & Cultural Impact อาคารตึกแถวพาณิชย์ที่ระลึกรอบเกาะรัตนโกสินทร์ อาจารย์ฐปนัท แก้วปาน สุภัสสรา เนตรบำรุงรัตน์ และเชษฐชาติ ทาชาติ | [email protected] สาขาวิชาออกแบบผลิตภัณฑ์ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ ความสำคัญของการนำสถาปัตยกรรมรูปแบบต่กแถวพาณิชย์ มาคลี�คลายด้วยการออกแบบลดทอนโครงสร้างลายเส้นเป็นผลิตภัณฑ์ของที�ระล่ก เป็นการส่งเสริม การเรียนรู้ผ่านการเล่าเรื�อง ในด้านการใช้สื�อทางการตลาดในส่วนของแบรนด์ ร่วมกับภาพถ่ายผลงานที�ออกแบบเทียบกับอาคารในสถานที�จริง อีกทั�งส่งเสริมการท่องเที�ยวโดยให้ผู้สนใจผลงานที�ออกแบบหรือสร้างการรับรู้ผ่านสื�อสังคมออนไลน์ ลงพื�นที�ท่องเที�ยว สนับสนุนสินค้าพื�นถิ�นนั�นๆ เช่น อาหาร สินค้า บริการ ระบบการขนส่ง หรือในนิเวศน์อุตสาหกรรมการท่องเที�ยวชุมชน นอกจากนี� สิ�งส่งเสริมการขายควบคู่กับผลงานการออกแบบจะช่วยกระตุ้นการรับรู้เพิ�มข่�น โดยใช้แผนที�ผ่านไปรษณียบัตร ฉลากบนบรรจุภัณฑ์ที�เป็นสื�อให้ข้อมูล การสร้าง เครือข่ายการรับรู้เพื�อการแลกเปลี�ยน การเรียนรู้และการส่งผ่านเรื�องราวประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม ความเป็นชุมชน ผ่านของที�ระล่ก ซ่�งเป็นวงจรอุตสาหกรรมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ต้องระมัดระวัง ประเด็นความอ่อนไหว รวมถ่งการศ่กษาข้อมูลทั�งการทบทวนวรรณกรรม เอกสาร และลงพื�นที�จริงอย่างรอบคอบ รวมถ่งรายละเอียดและความเหมาะสมทั�งด้าน เนื�อหาและรูปแบบในการนำเสนอสู่สาธารณชน การออกแบบของที�ระล่กหาก ชุมชนท่องเที�ยวนั�นมีส่วนร่วมในการให้คำแนะนำ หรือสร้างการเป็นเจ้าของทาง ความคิด เสนอแนะในรายละเอียดบางอย่าง เช่น บอกเล่าประวัติท้องถิ�นทั�ง อาคารและองค์ประกอบแวดล้อม การจัดตั�งเครือข่ายความร่วมมือร้านค้าในชุมชน โดยมีของที�ระล่กเป็นส่วนกลางเชื�อมโยงจะทำให้เกิดประสิทธิภาพและเอกภาพ ของการสื�อสารทางด้านการตลาด หรืออาจมีสิ�งส่งเสริมการตลาดร่วม เช่น คูปองส่วนลด การสะสมแต้ม เมื�ออุดหนุนสินค้าและบริการในชุมชนท่องเที�ยวนั�น

FACULTY | 91 ศิลปะการปั�นปูนสดเป็นงานศิลปกรรมที�ได้รับการสร้างสรรค์อย่างประณีตมีอายุ สืบทอดมานานมากกว่า 700 ปี จ่งถือได้ว่าศิลปะประจำชาติแขนงหน่�งที�มีเอกลักษณ์ เฉพาะตัว ลักษณะของการสร้างสรรค์ จำเป็นต้องใช้ทักษะ ฝีมือ และความชำนาญ ในการปั�นข่�นรูปชิ�นงานให้มีความสวยงาม ซ่�งถือเป็นภูมิปัญญาและมรดกทาง วัฒนธรรมที�ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ 1 จ่งมีแนวคิดในการออกแบบอุปกรณ์เพื�อ ใช้เป็นเครื�องมือในการฝึกฝน และช่วยสร้างสรรค์งานปั�นปูนสด อีกทั�งเป็นแนวทาง หน่�งที�จะสามารถช่วยสืบทอดภูมิปัญญาการปั�นปูนสดของไทยให้คงอยู่ต่อไป โดยคำน่งถ่งหลักการทำงานและกระบวนการผลิตที�ง่าย สะดวก รวดเร็ว แต่ยัง คงไว้ซ่�งความเป็นเอกลักษณ์ของศิลปะการปั�นปูนสด อุปกรณ์สร้างสรรค์งานปั�นปูนสด Push and Dry เป็นผลิตภัณฑ์ที�ออกแบบข่�นเพื�อเป็นอุปกรณ์ในการฝึกฝนและสร้างสรรค์งานปั�นปูนสด โดยนำลวดลายดอกพุดตานในงานปั�นปูนสดสกุลช่างเพชรบุรีมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบโดยเริ�มจากการหาเอกลักษณ์ของลวดลายดอกพุดตานในงานปั�นปูนสดนำมาถอดแบบเพื�อสร้างเป็นแม่แบบลวดลาย และพัฒนาเป็นแม่พิมพ์โดยกระบวนการหล่อด้วย 7 x 27 x 9 ซม. | หล่อด้วยแม่พิมพ์ ยางซิลิโคนเพื�อให้ง่ายต่อการผลิต และมีความเป็นมาตรฐาน อุปกรณ์สร้างสรรค์ งานปั�นปูนสดที�ได้มีลักษณะเป็นแม่พิมพ์ที�มีกระบวนการใช้งานเพียง 2 ขั�นตอน คือกดหรือดันปูนให้ออกมาตามรูปร่างของแม่แบบ จากนั�นตัดเนื�อปูนที�ได้นำมา ประกอบเป็นรูปทรงของดอกพุดตานในลักษณะต่างๆ และนำไปตากให้แห้งจะ ได้เป็นชิ�นงานที�สามารถนำไปสร้างสรรค์ตกแต่งต่อไป อุปกรณ์สร้างสรรค์งานปั�นปูนสด Push and Dry นอกจากจะเป็นผลิตภัณฑ์ที�สร้างสรรค์ข่�นเพื�อเป็นเครื�องมือในการฝึกฝน และผลิตผลงานปั�นปูนสดแล้ว ยัง สามารถใช้เป็นสื�อการเรียนการสอนภูมิปัญญาการปั�นปูนสดของไทยให้กับ เยาวชนหรือผู้ที�สนใจ ตลอดจนสามารถนำมาเป็นอุปกรณ์สำหรับสร้างสรรค์งาน ศิลปะ ได้ตามจินตนาการ ซ่�งถือเป็นแนวทางในการอนุรักษ์ และการพัฒนาศิลปหัตถกรรมประจำชาติไว้อีกทางหน่�งด้วย เอกสารอ้างอิง 1 พิจิตร นิ�มงาม. (2550). การปั�นปูนตำ. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร Push and Dry ผู้ช่วยศาสตราจารย์นภดล สังวาลเพ็ชร | [email protected] สาขาวิชาการออกแบบแฟชั�นและสินค้าไลฟ์สไตล์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา

92 | FACULTY พัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษสาหร่ายลูมุจากโครงการ Pattani heritage city อาจารย์ ดร.ชนกิตติ� ธนะสุข | [email protected] สาขาวิชานวัตกรรมการออกแบบสื�อ คณะวิทยาการสื�อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี การต่อยอดพัฒนาบรรจุภัณฑ์กระดาษจากสาหร่ายลูมุ เป็นการนำองค์ความรู้เรื�อง การพัฒนากระดาษจากวัสดุธรรมชาติ มาสร้างสรรค์และพัฒนาเป็นบรรจุภัณฑ์ ที�ใช้ในกลุ่มผลิตภัณฑ์จากโครงการ Pattani heritage city (อิ�มจิต เลิศพงษ์สมบัติ, 2562) โดยสถาบันวัฒนธรรมศ่กษากัลยาณิวัฒนา เพื�อสร้างให้เกิดบรรจุภัณฑสำห ์รับ ผู้ประกอบการทางด้านวิสาหกิจชุมชน ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ได้แก่ บรรจุภัณฑสำห ์รับการจำหน่ายผ้าลีมาบาติก ผ้าจวนตานีบ้านตรัง ผลิตภัณฑ์ของที�ระล่กจากงาน วิจัยของมหาวิทยาลัย เป็นต้น โดยมีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื�อพัฒนาบรรจุภัณฑ์ จากกระดาษจากสาหร่ายลูมุ เพื�อใช้ในกลุ่มผลิตภัณฑ์ชุมชนในโครงการ Pattani heritage city 2) เพื�อศ่กษาวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ทางเลือกจาก วัสดุธรรมชาติ และสร้างรายได้ให้กับวิสาหกิจชุมชน ลดปัญหาน�ำเสียที�เกิดข่�น จากสาหร่ายลูมุ ในพื�นที� ต.หนองแรต จ.ปัตตานี จากการศ่กษาบรรจุภัณฑ์เดิม ที�ใช้ในโครงการพบว่าของที�ระล่กในโครงการส่วนใหญ่จะใช้บรรจุภัณฑ์ที�มาจาก โรงงาน ประกอบไปด้วยกระดาษที�มีการเคลือบพลาสติกและสีในการพิมพ์ ทำให้มีต้นทุนในการผลิตสูง ที�สำคัญยังสร้างขยะย่อยสลายยาก ไม่เป็นมิตรกับ สิ�งแวดล้อม จากการทดลองขายพบว่าผู้ซื�อไม่นิยมการใช้บรรจุภัณฑ์ในรูปแบบ ดังกล่าว จ่งมีแนวคิดในการพัฒนาบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติตามแนวทาง การพัฒนาที�ยั�งยืน กระบวนการสร้างสรรค์งาน 1) การทดสอบกระดาษ โดยการนำมาพัฒนาเป็น ป้ายสินค้า การออกแบบและพัฒนากระดาษในช่วงแรกพบว่ากระดาษจากสาหร่าย ลูมุยังไม่สามารถพัฒนาให้ได้คุณภาพที�คงที�ได้ จ่งต้องมีการทดลองทำกระดาษ เป็นจำนวนมาก เพื�อทำการพัฒนาให้ได้คุณภาพตามที�ต้องการทั�งในเรื�องของสี ความหนา และการดูดซับหม่กของกระดาษ ทีมวิจัยได้นำกระดาษจากสาหร่ายที� ใช้ในการทดลองนำมาพัฒนาเป็นป้ายสินค้า โดยใช้ตรายางเป็นตัวพิมพ์เพื�อให้ไม่ ต้องเข้าพิมพ์ด้วยระบบโรงงานที�มีค่าใช้จ่ายสูง ช่วยลดต้นทุนในการผลิตและสามารถ ใช้เป็นตัวทดสอบการดูดซับหม่กที�เหมาะสมได้อีกด้วย โดยนำมาใช้เป็นป้ายสินค้า ในช่วงปีใหม่ และเป็นการแนะนำตัวผลิตภัณฑ์ให้กับตลาดอีกทางหน่�ง 2) การ พัฒนาบรรจุภัณฑ์ในรูปแบบถุงเพื�อทดแทนการใช้ถุงพลาสติกสำหรับผ้าลีมาบา ติกและผ้าจวนตานี หลังจากการพัฒนากระดาษได้คุณภาพตามที�กำหนดแล้ว จ่ง ได้นำมาพัฒนาเป็นรูปแบบของบรรจุภัณฑ์ที�มาจากธรรมชาติทดแทนการใช้ บรรจุภัณฑ์พลาสติก โดยแบ่งเป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ ถุงกระดาษสาหร่ายใส่ผ้าลี มาบาติกและผ้าจวนตานีสำหรับใช้เป็นของฝาก ถุงกระดาษสาหร่ายใส่ผ้าลีมา บาติกและผ้าจวนตานีสำหรับใช้แทนถุงพลาสติก การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ใน รูปแบบกล่องเพื�อใส่ของที�ระล่ก กลุ่มวิสาหกิจที�เป็นกลุ่มเข้าร่วมในการพัฒนาได้แก่ กลุ่มชมรมเตะกระป๋อง ที�ตั�ง อยู่ที� ต.หนองแรต จ.ปัตตานี โดยประธานกลุ่มและผู้นำเยาวชนได้มีแนวคิดที�จะ ชักชวนเยาวชนในชุมชนเข้ามาร่วมกิจกรรมทางวัฒนธรรมเพื�อห่างไกลจากยาเสพติดและหลงผิดเข้าร่วมกับสถานการณ์ความไม่สงบ จ่งได้ก่อตั�งกลุ่มเยาวชนเครือข่ายในการดำเนินงานหัตถกรรมทางวัฒนธรรม การพัฒนาบรรจุภัณฑ์จากกระดาษจากสาหร่ายลูมุเป็นแนวทางหน่�งที�ทำให้เกิดการสร้างรายได้ให้กับ วิสาหกิจชุมชนนี� ลดปัญหาน�ำเสียที�เกิดข่�นจากสาหร่ายลูมุ ในพื�นที� ต.หนองแรต จ.ปัตตานี ทำให้เกิดบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติตามแนวทางการพัฒนาที�ยั�งยืน 24 x 30 x 12 ซม. | การออกแบบบรรจุภัณฑ์ เอกสารอ้างอิง อิ�มจิต เลิศพงษ์สมบัติ. (2562). ม.อ.ปัตตานีกับการขับเคลื�อนศิลปะและวัฒนธรรมเพื�อการพัฒนา:วงแหวนพหุวัฒนธรรมเมืองปัตตานี(รายงานผลการวิจัย).ปัตตานี:มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี Outstanding Innovation

FACULTY | 93 1640 x 2360 px | Digital Graphic เอกสารอ้างอิง1 ส้านักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ข่าวสารเกษตรต่างประเทศ. เข้าถ่งเมื�อ 22 มิถุนายน 2565. เข้าถ่งได้จาก https://www.moac.go.th/foreignagri-news-preview-442891791158 ควายนํ้า Khway Nam อาจารย์ ดร.ศุภราภรณ์ ทวนน้อย | [email protected] สาขาวิชานวัตกรรมการออกแบบสื�อ คณะวิทยาการสื�อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ควายปลัก หรือที�คนทั�วไปเรียกว่า “ควายน�้า” อาศัยอยู่ในพื�นที�ชุ่มน�้าทะเลน้อย ใน อ.ควนขนุน จ.พัทลุง ซ่�งเป็นพื�นที�ที�มีความหลากหลายทางชีวภาพสูงมาก (Biodiversity) จนได้รับการประกาศให้เป็นเขตพื�นที�ชุ่มน�้าโลก หรือ “แรมซาร์ไซด์” (Ramsar Site) แห่งแรกในเมืองไทย และควายน�้าได้รับการรับรองให้เป็นมรดก โลกทางการเกษตร (GIAHS)1 ของไทย จากองค์การอาหารและเกษตรแห่ง สหประชาชาติ (FAO) ในปี พ.ศ. 2565 ซ่�งท้าให้เกิดการฟ้�นฟูกลายเป็นแหล่งอาหารและแหล่งท่องเที�ยว สร้างความมั�งคงยั�งยืนให้กับเกษตรกร ควายน�้ายังมี ความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนในพื�นที� นอกจากเลี�ยงเพื�อขายแล้ว ควายน�้ายัง ช่วยในความหลากหลายทางชีวภาพเพราะเส้นทางที�ควายน�้าเดินจะเป็นร่องน�้าที� ท้าให้สิ�งมีชีวิตอื�นๆ เจริญเติบโตได้ดี ควายน�้ายังเป็นส่วนส่งเสริมในการท่องเที�ยว เชิงอนุรักษ์ในพื�นที�ชุ่มน�้าทะเลน้อยอีกด้วย เดิมในพื�นที�ทะเลน้อยมีของที�ระล่ก ส้าหรับนักท่องเที�ยวเป็นผลิตภัณฑ์จากกระจูดอยู่เป็นต้นทุนเดิมของท้องถิ�น แต่มี รูปแบบผลิตภัณฑ์ที�ไม่หลากหลายนัก ผู้สร้างสรรค์จ่งมีแนวคิดในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ เพื�อเพิ�มเอกลักษณ์เพิ�มมูลค่าและขยายกลุ่มเป้าหมาย โดย การปรับปรุงให้ตรง กับความต้องการของนักท่องเที�ยวที�เพิ�มข่�นและหลากหลายข่�น วัตถุประสงค์: 1) เพื�อออกแบบชุดกราฟิก เรื�อง “Khway Nam : ควายน�้า” 2) เพื�อประยุกต์ใช้ ชุดกราฟิก “Khway Nam : ควายน�้า ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที�มีเอกลักษณ์ของ ทะเลน้อย แนวความคิด: จากเอกลักษณ์ที�ไม่เหมือนที�ใดในโลกของ “ควายน�้า” ผู้สร้างสรรค์จ่งเกิดแนวความคิดที�ใช้ในการออกแบบ โดยลงพื�นที�และระล่กถ่งความรู้ส่กของ นักท่องเที�ยวขณะชมควายน�้า ซ่�งเห็นภาพควายอยู่ในน�้าตรงพื�นที�กลางแจ้ง และมี แสงแดดจ้า มีทุ่งบัวแดงที�กระจายตัวอยู่จ่งมีแนวคิดในการออกแบบชุดกราฟิก ต่างๆ ให้น่าสนใจและสนุกสนานแทน ความรู้ส่กของควายน�้าที�อยู่ภายใต้แสงแดด จ้า และแสดงให้เห็นถ่งความหลากหลายทางชีวภาพและบริบทของควายน�้าที�สัมพันธ์ กับวิถีชีวิตของคนและสัตว์อีกด้วย กระบวนการสร้างสรรค์: 1) ศ่กษาข้อมูลและลงพื�นที�ส้ารวจวิถีชีวิตความหลาก หลายของพื�นที�ชุ่มน�้าทะเลน้อย รวมทั�งส้ารวจผลิตภัณฑ์ของที�ระล่กเดิมในทะเล น้อย พบว่ากลุ่มผู้ซื�อของที�ระล่กส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง จ่งตั�งกลุ่มเป้าหมายหลัก ในการออกแบบครั�งนี�เป็นเพศหญิง 2) ร่างแบบชุดกราฟิกควายน�้าจากข้อมูลที� ส้ารวจ 3) ออกแบบชุดกราฟิก เรื�อง “Khway Nam : ควายน�้า” โดยกราฟิกหลัก คือ ควายน�้าและสิ�งมีชีวิตอื�นๆ ที�อยู่แวดล้อมท่ามกลางความหลากหลายทางชีวภาพทั�งพืชและสัตว์ของพื�นที�ชุ่มน�้าทะเลน้อย เช่น นกน�้า ปลา ทุ่งบัวแดง กระจูด และ ใช้โทนสีที�สื�อถ่งทุ่งบัวแดง 4) น้าชุดกราฟิกไปทดลองใช้ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ จากวัสดุดั�งเดิมในพื�นถิ�น (co-design) อันได้แก่ กระจูดในรูปแบบผลิตภัณฑ์ที�มี ความแตกต่าง เป็นผลิตภัณฑ์ที�นักท่องเที�ยวสามารถใช้ได้ขณะล่องเรือเที�ยวชม ควายน�้า เช่น หมวก กระเป๋า เป็นต้น สรุปอภิปรายผลของการสร้างสรรค์: ได้ชุดกราฟิกที�น้าไปปรับใช้ในของที�ระล่ก ส้าหรับจ้าหน่ายในพื�นที�ทะเลน้อยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ ที�ตอบสนองความหลากหลายของกลุ่มเป้าหมายที�เพิ�มข่�น และเป็นส่วนหน่�งในการสร้างความเข้าใจในความหลากหลายทางชีวภาพของท้องถิ�นซ่�งถ่ายทอดผ่านทางงานออกแบบ Outstanding Social, Environment & Cultural Impact

94 | FACULTY การออกแบบผลิตภัณฑ์จากวัสดุที่ไม่ใช้แล้วด้วย กระบวนการ Upcycle ร่วมกับสถานประกอบการ อุตสาหกรรมท้องถิ่น อาจารย์ ดร.ชิตชัย ควรเดชะคุปต์ | [email protected] สาขาวิชาศิลปอุตสาหกรรม คณะสถาปัตยกรรม ศิลปะและการออกแบบสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าฯ เจ้าคุณทหารลาดกระบัง โครงการออกแบบนี�เป็นการเพิ�มศักยภาพในการแข่งขันของสถานประกอบการอุตสาหกรรมด้านโครงสร้างพื�นฐานอาคารในปัจจุบัน สร้างโอกาสทางการค้าและการลงทุนและแก้ไขปัญหาสิ�งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรมซ่�งจะช่วยให้การ จัดการมลพิษทางอุตสาหกรรมอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเป็นการสำรวจปัญหาที�ต้นเหตุซ่�งพบว่ามีวัสดุสะอาดที�เหลือจากการผลิตอยู่จำนวนมาก ต้องใช้ทุนใน การจัดการวัสดุที�เหลือใช้มาก อีกทั�งต้องบริหารพื�นที�จัดเก็บอย่างเป็นระบบ ซ่�งแก้ไขโดยการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการผลิต รวมทั�งการลดของเสีย การใช้วัสดุเหลือใช้จากการผลิตมาสร้างมูลค่าเพิ�มให้กับผู้ประกอบการรวมถ่งการส่งเสริมให้ใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบนวัตกรรมสร้างสรรค์ภายใต้การมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคอุตสาหกรรมให้เกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที�ต่อเนื�องและยั�งยืนต่อไป โดยการศ่กษาทฤษฎีแนวคิดการใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่า (3Rs) เป็นแนวทางในการปฏิบัติเพื�อการใช้ทรัพยากรที�มีอยู่อย่างคุ้มค่า ช่วยลดขยะให้น้อยลงได้ ด้วย 3 แนวทาง ได้แก่ ลดการใช้ (Reduce) การนำกลับมา ใช้ซ�ำ (Reuse) และการนำไปแปรรูปแล้วนำกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ (Recycle) (Green Network, 2019) ร่วมกับเทคโนโลยีสะอาด (Clean Technology) จัดการของเสียในสถานประกอบการอุตสาหกรรมตั�งแต่ต้นทางถ่งปลายทาง ซ่�งต้องทราบปัจจัยที�เกี�ยวกับของเสียก่อน เช่น ชนิดและปริมาณของของเสีย เพื�อพิจารณาการจัดลำดับความสำคัญ ลักษณะคุณสมบัติของของเสีย ศ่กษาและวางแผนการใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม (สำนักบริหารจัดการกากอุตสาหกรรมกรมโรงงานอุตสาหกรรม, 2555) โครงการนี�มีวัตถุประสงค์คือการนำวัสดุที�มีศักยภาพที�ไม่ใช้แล้วจากการผลิตมาสร้างมูลค่าเพิ�มด้วยการออกแบบ ให้เกิดผลิตภัณฑ์ใหม่ภายใต้แนวคิดนวัตกรรมเชิงสร้างสรรค์ ได้แก่ กระบวนการ Upcycle ซ่�งผู้เชี�ยวชาญได้ให้คำจำกัดความว่า “เป็นการนำวัสดุที�ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้แล้วมาทำให้มีมูลค่า หรือใช้ได้ดีกว่าเดิม” หรือเป็นการนำวัสดุที�ผ่านการใช้งานแล้วมาทำให้มีคุณภาพ และมูลค่ามากข่�น จากการสำรวจขั�นต้นสามารถพบวัสดุเหลือใช้ที�มีศักยภาพใน การเกิดผลิตภัณฑ์ใหม่ได้ จ่งออกแบบเพื�อทดสอบสมมติฐาน และถ่ายทอดองค์ ความรู้ด้านการออกแบบจากสถาบันการศ่กษาสู่การประยุกต์ใช้จริงในภาค อุตสาหกรรม ผลงานสามารถนำมาใช้เป็นแนวทางให้กับผู้ประกอบการเพื�อ พิจารณาพัฒนาผลิตภัณฑ์ที�เหมาะสมกับอุตสาหกรรมของตน รวมถ่งนักออกแบบ นักศ่กษา คนทั�วไปที�สนใจงานออกแบบ Upcycle สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับ งานที�ต้องการตามวัตถุประสงค์ได้ จากการเข้าสำรวจบริษัท สยาม ไมโครไพล์ จำกัด ในปี พ.ศ. 2560 พบว่ามีเศษวัสดุที�ไม่ใช้แล้วจากการผลิตเสาเข็มโครงสร้าง ได้แก่ เหล็กข้ออ้อยความยาวประมาณ 90-120 ซม. ซ่�งสามารถนำมาใช้เป็น โครงสร้างที�รับน�ำหนักได้ดีและได้นำวัสดุดังกล่าวออกแบบเป็นเฟอร์นิเจอร์ที�มี ความแข็งแรง โดยผลที�ได้รับเป็นไปตามกระบวนการออกแบบผลิตภัณฑ์และใช้ วิธีวิจัยทางการออกแบบซ่�งสามารถสร้างมูลค่าเพิ�มจากเศษเหลือใช้จากสถาน ประกอบการ ลดพื�นที�การจัดเก็บ อีกทั�งบริษัทได้ผลิตภัณฑ์ที�มีเอกลักษณ์เฉพาะ ตัวเป็นอย่างดีสร้างรายได้เพิ�มมากกว่าการนำวัสดุเหลือใช้จำหน่ายในลักษณะ เดิม และผลงานตอบสนองการใช้งานภายนอกอาคารอย่างเหมาะสม 45 x 45 x 40 ซม. | เทคนิคงานโลหะ เอกสารอ้างอิงสิงห์ อินทรชูโต. (2564). Upcycling: การพัฒนาเศษวัสดุอย่างสร้างสรรค์. เข้าถ่งได้จาก: https://www.seed.com/product/Upcycling-พัฒนาเศษวัสดุอย่างสร้างสรรค์.aspx?no= 9786161202927. Green Network. (2019). ลดการสร้างขยะด้วยแนวคิด 3R ลดใช้ นำกลับมาใช้ซ�ำ และรีไซเคิล.เข้าถ่งได้จาก: https://www.greennetworkthailand.com/ลดปริมาณขยะ-แนวคิด. Outstanding Social, Environment & Cultural Impact

FACULTY | 95 Karen in style: The color handbags อาจารย์ภัทรา อัตตวิริยะสกุล | [email protected] สาขาวิชาศิลปะการออกแบบ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี ต.สองพี�น้อง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี เดิมเป็นพื�นที�ที�มีชาวกะเหรี�ยงโปว์อาศัย อยู่ในพื�นที�ทำการเกษตรพื�นฐานทั�วไป โดยชายจะทำการเกษตรเป็นหลักและหญิง จะทำงานหัตถกรรมชนิดหน่�ง คือ การทอผ้า ซ่�งการทอผ้าของหญิงชาวกะเหรี�ยง โปว์ในพื�นที�บ้านสองพี�น้องนั�นเป็นวัฒนธรรมในวิถีชีวิตที�สืบทอดกันมาตั�งแต่ใน อดีตจนถ่งปัจจุบัน โดยการทอผ้าของหญิงชาวกะเหรี�ยงโปว์จะใช้ “กี�เอว” ในการ ทอ โดยทุกบ้านจะมีกี�เอวไว้ใช้ทอผ้า ผ้าทอของชาวกะเหรี�ยงโปว์มีความโดดเด่น ในเรื�องลวดลายและสีสันที�สวยงาม และความละเอียดลออของลวดลายการจกและมัดย้อม หากแต่ผลิตภัณฑ์สิ�งทอของชาวบ้านกลับยังไม่เป็นที�รู้จัก เนื�องด้วย รูปแบบที�คงเดิมจากในอดีต ขาดความหลากหลายและขาดการสนับสนุนให้เป็นที� รู้จักในหมู่คนทั�วไป การทอผ้าเป็นงานศิลปะที�ต้องใช้ทั�งความขยันความอดทน ความพยายามและความประณีตละเอียดอ่อน สั�งสมเป็นภูมิปัญญาที�ได้รับการ ถ่ายทอดจากบรรพบุรุษรุ่นหน่�งไปสู่อีกรุ่นหน่�ง เป็นเสมือนมรดกทางวัฒนธรรม (ศาสตราจารย์กิตติคุณวัฒนะ จูฑะวิภาค, 2555, น. 1) ผู้ออกแบบจ่งเห็นถ่ง ความสำคัญในการร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์สิ�งทอผ้าทอกะเหรี�ยงให้มีรูปแบบที�ทัน สมัยและหลากหลาย โดยยังคงสีสันและลวดลายที�เป็นเอกลักษณ์อันสวยงามไว้ เพื�อให้เกิดการรับรู้ต่อสินค้าผ้าทอมือของชาวกะเหรี�ยงโปว์ในกลุ่มลูกค้าคนรุ่น ใหม่ เป็นการร่วมสืบสานอนุรักษ์ภูมิปัญญาการทอผ้ากะเหรี�ยงให้คงไว้ และเพื�อ ช่วยเพิ�มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ผ้าทอมืออันสวยงามของหญิงชาวกะเหรี�ยงโปว์ ผู้ออกแบบเลือกใช้ผ้าทอของชาวบ้านที�ทอเอาไว้แล้ว เพื�อเป็นการช่วยนำ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอมาใช้ให้เกิดประโยชน์ และเป็นการนำเสนอมุมมองความสวยงาม แบบดั�งเดิมของลวดลายและสีสันของผ้าทอของชาวกะเหรี�ยงโปว์ และเนื�องจาก ผ้าทอจากกี�เอวของชาวกะเหรี�ยงจะมีหน้าผ้าที�แคบ ผู้ออกแบบจ่งทำการออกแบบ เป็นผลิตภัณฑ์กระเป๋าถือ เนื�องจากมีขนาดเล็กและง่ายต่อการตัดเย็บ โดยผู้ ออกแบบได้ออกแบบกระเป๋าถือ 2 แบบ คือ 1) กระเป๋าถือแบบถุงกระดาษ (Paper bag style handle bag) เป็นรูปทรงสี�เหลี�ยมผืนผ้ามีฐานตั�งได้ พับและ ปิดปากกระเป๋าด้วยกระดุม โดยรูปแบบของกระเป๋าได้แรงบันดาลใจมาจากถุง กระดาษใส่ของจ่งมีความแปลกใหม่เรียบง่าย และ 2) กระเป๋าถือคล้องมือ (Clutch bag) เป็นรูปทรงสี�เหลี�ยมผืนผ้าแนวนอนพับแบบซองจดหมายเปิดปิดด้วยกระดุม มีเชือกใช้คล้องข้อมือ โดยรูปแบบของกระเป๋าถือได้แรงบันดาลใจมาจากโอริกามิ หรือศิลปะการพับกระดาษของญี�ปุ่น จ่งมีรูปลักษณ์ที�มีความเรียบง่าย ทันสมัย และสวยงาม ผลงานสร้างสรรค์ในครั�งนี�ผู้ออกแบบได้นำเอกลักษณ์ความงามดั�งเดิมของผ้า กะเหรี�ยงทอมือของชาวกะเหรี�ยงโปว์ ต.สองพี�น้อง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี นำมาผสมผสานกับการออกแบบที�แปลกใหม่ พัฒนาออกแบบเป็นประเป๋าถือ ต้นแบบที�มีความแปลกใหม่ เรียบง่าย และทันสมัย นำเสนอต่อกลุ่มผู้บริโภค กลุ่มใหม่ เพื�อสร้างการรับรู้และเพิ�มโอกาสในการซื�อผลิตภัณฑ์ผ้าทอกะเหรี�ยง ต่อผู้บริโภคให้มากข่�น ทั�งนี�การสร้างสรรค์ผลงานในครั�งนี�ได้ร่วมวางแผนพูดคุย และออกแบบกับชาวบ้านผู้ทอผ้าชาวกะเหรี�ยงโปว์ในพื�นที� ทำให้เกิดการพัฒนา รูปแบบผลิตภัณฑ์ต้นแบบที�สามารถนำเสนอเอกลักษณ์ที�โดดเด่นของผ้าทอ กะเหรี�ยงได้เป็นอย่างดีและได้รับการร่วมมือและยอมรับจากชาวบ้านในพื�นที� ทั�ง ยังมีรูปแบบและขั�นตอนการตัดเย็บที�ง่ายไม่ซับซ้อน โดยชาวบ้านสามารถนำแพทเทิร์นไปตัดเย็บและขายเองได้ในชุมชน หรือนำไปพัฒนาต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์รูปแบบอื�นได้ เป็นการแลกเปลี�ยนองค์ความรู้เพิ�มพูนศักยภาพอนุรักษ์ภูมิปัญญา และเปิดโอกาสให้ผ้าทอกะเหรี�ยงของชาวกะเหรี�ยงโปว์ เป็นที�รู้จักมากยิ�งข่�น 20 x 12 ซม. | การทอผ้าฝ้ายทอมือ การตัดเย็บ และการปักลาย Outstanding Social, Environment & Cultural Impact

96 | FACULTY Ordinary Blue No.2 อาจารย์ศิรัมภา จุลนวล | [email protected] สาขาวิชาศิลปะและการออกแบบเครื�องเคลือบดินเผา คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เครื�องลายครามเป็นที�รู้จักและนิยมกันอย่างแพร่หลายตั�งแต่อดีตจนถ่งปัจจุบัน เครื�องถ้วยเหล่านั�นยังสะท้อนความคิด ความเชื�อ และถ่ายทอดวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของผู้คนในสมัยนั�นๆ ได้เป็นอย่างดี ส่วนใหญ่จะเขียนลายใต้เคลือบสีคราม หรือสีน้�าเงินที�มีส่วนผสมของโคบอลต์ออกไซด์ ปรากฏเป็นลวดลายบนภาชนะสี ขาว ลวดลายที�ปรากฏได้สะท้อนวัฒนธรรมที�สืบต่อเนื�องมายาวนานทั�งขนบธรรมเนียม ประเพณีและความเชื�อ เรียงร้อยเป็นเรื�องราวบนภาชนะใช้สอยตั�งแต่อดีตด้วย ความประณีต เช่น ลายพรรณพฤกษา ลายสัตว์ ลายทิวทัศน์ เป็นต้น แต่ละ ลวดลายล้วนมีความหมายที�ดีและสื�อถ่งความเชื�อของคนในยุคสมัยนั�น และการ เชื�อมโยงธรรมชาติเข้ากับค้าสอนต่างๆ ยังสื�อถ่งความหมายอันเป็นมงคล และ ยังเป็นเครื�องแสดงรสนิยมเชิงศิลปวัฒนธรรมที�ทรงคุณค่าเป็นมรดกตกทอดสืบ ต่อกันมาทุกยุคทุกสมัย ดังนั�นผู้ออกแบบต้องการสะท้อนเอกลักษณ์ของเครื�อง ลายครามบนภาชนะส้าหรับประดับตกแต่ง ผ่านกระบวนการทางเครื�องเคลือบ ดินเผาด้วยเทคนิคเฉพาะตน เพื�อสื�อสารทั�งด้านสุนทรียะและด้านประโยชน์การ ใช้สอย โดยน้าเสนอในรูปแบบร่วมสมัย สีน้�าเงิน-ขาวที�เป็นเอกลักษณ์ของเครื�องลายคราม จากอดีตสู่ปัจจุบันที�ถูกถ่ายทอด เป็นผลงานสร้างสรรค์ด้วยกระบวนการหล่อน้�าดิน 2 สีเพื�อให้เกิดจังหวะ ลวดลายที�แตกต่างกัน ด้วยการผสมผสานของน้�าดินสีน้�าเงินและขาวที�มีทิศทาง การไหลตัวตามธรรมชาติของน้�าดิน และตกแต่งลวดลายโดยสื�อถ่งความเชื�อ อันเป็นมงคลบนภาชนะส้าหรับประดับตกแต่งที�พักอาศัย ซ่�งการหล่อน้�าดินด้วย แม่พิมพ์และการตกแต่งลวดลายด้วยรูปลอกเซรามิค (Decal) เป็นการข่�นรูปที� เหมาะกับระบบการผลิตแบบอุตสาหกรรม สามารถผลิตซ้�าและผลิตได้จ้านวนมาก ในเวลาอันรวดเร็ว ผู้ออกแบบต้องการน้าเสนอกระบวนการท้าซ้�าในอุตสาหกรรม เครื�องเคลือบดินเผาที�สร้างความแตกต่างในผลงานแต่ละชิ�นผลงานอันเกิดจาก การทดลอง โดยมีกระบวนการสร้างสรรค์ดังนี� 1. สร้างต้นแบบและแม่พิมพ์ด้วยปูนปลาสเตอร์ 2. หล่อชิ�นงานด้วยน้�าดินสีขาว (พอร์ซเลน) และสีน้�าเงินโดยผสมโคบอลต์ออกไซด์ ตามการทดลอง 3. น้าไปเผาดิบ (Biscuit Firing) ที�อุณหภูมิ 800 ้C และเผาอีกครั�งที�อุณหภูมิ 1,230 ้C 4. ตกแต่งลายด้วยรูปลอกเซรามิคและเผาที�อุณหภูมิ 800 ้C การใช้เทคนิคการหล่อน้�าดินสีน้�าเงิน - ขาวพร้อมกัน ท้าให้ผลงานแต่ละชิ�นเกิด ความแตกต่างในตัวเองโดยสิ�นเชิง เกิดเป็นลวดลายที�สะท้อนถ่งแนวคิดในรูปแบบ ร่วมสมัยที�แตกต่างไปจากเดิม สอดคล้องกับการออกแบบรูปทรงของผลิตภัณฑ์ ให้สามารถใช้งานและจัดวางได้หลายรูปแบบด้วยการ ตัดต่อ ประกอบ กลับด้าน จากแม่พิมพ์เดียวในการข่�นรูป เพื�อตระหนักถ่งการใช้วัสดุให้เกิดประโยชน์สูงสุด ลดผลกระทบต่อสิ�งแวดล้อมอีกด้วย 45 x 50 x 37 ซม. | Ceramic Slip Casting, Porcelain 1,230 ้C Outstanding Creativity

FACULTY | 97 Evolution of Matter หรือ วิวัฒนาการของสรรพสิ�ง เป็นการเปลี�ยนแปลงของสภาพโครงสร้างพื�นฐานที�มีอนุภาคขนาดจิ�วที�เรียกว่าอะตอม (Atom) ที�ก่อตัวรวมกันตามปัจจัยและองค์ประกอบธรรมชาติของสสารเอง รวมถ่งสิ�งเร้ารอบด้าน ที�แวดล้อมและโอบอุ้มโครงสร้างนั�นให้เปลี�ยนแปลงตามห้วงเวลา เป็นการเปลี�ยนแปลงที�เกิดข่�นที�ยังหาจุดสิ�นสุดไม่ได้ (Tolstikhin & Kramers 2008, p 69) ด้วยหลักการนี� แม้ว่าสิ�งที�จะสื�อถ่งจุดสิ�นสุดของวิวัฒนาการดูเหมือนจะไม่สิ�นสุดหรือไม่มีรูปร่างที�ชัดเจน แต่สิ�งหน่�งที�เห็นประจักษ์ด้วยหลักของศาสตร์ที�พิสูจน์ได้นั�นก็คือ เราสามารถอนุมานจุดเริ�มต้นของสรรพสิ�งได้ ศิลปะแห่งการศ่กษา ค้นหา วิเคราะห์และสังเคราะห์ ทำให้มนุษย์เราได้เข้าใจถ่งที�มาและที�ไปของการเปลี�ยนของวัตถุตามกาลเวลาที�เอื�อให้เกิดการเปลี�ยนแปลง ผลงานศิลปะที�ชื�อว่า An Egg of Silence ชิ�นนี� เปรียบเสมือนสัญลักษณ์ที�แสดง ที�มาของชุดความคิดที�แสดงให้เห็นถ่งสภาพของวัสดุประเภทซิลิเกต (Silicate materials) หรือดินและหิน ที�ผสมกับธาตุชนิดต่างๆ และเกิดปฏิสัมพันธ์ระหว่างอะตอมด้วยแรงด่งดูดทางเคมีที�มีลักษณะเหมือนและต่างกัน (Bonding and Repulsion) เกิดการเปลี�ยนแปลงขนาดและพื�นที� (Size and Space) ระหว่างกัน มีโครงสร้างก่อข่�นตามแรงเค้นทางกายภาพจากอิทธิพลของการเปลี�ยนแปลงความร้อนและความกดดันรอบข้าง (Allocation of Energy) เกิดผลให้รูปทรงที�เป็นระนาบ ส่วนโค้ง การขยายตัว การเปลี�ยนแปลงของสีสัน และเปลี�ยนจากดิน (Clay material) ที�เป็นอนุภาคดินของแข็งชิ�นเล็กๆ เกาะตัวกันด้วยแรงต่งผิว จากน�ำหรือวัสดุประสาน (Adhesion) เกาะล้อมรอบเหล่าอนุภาพดินนั�นไว้ ถูกบีบ บดให้เกิดรูปร่างตามมุมมองทางความคิด ถูกเคลือบไว้ด้วยวัสดุประเภทซิลิเกต ผสมกับธาตุที�ชื�อว่าแคลเซียมคาร์บอเนต ก่อนถูกทำให้แห้งและถูกเผาด้วยการ สันดาปกับออกซิเจนตั�งแต่ 31 ถ่ง 1,150 องศาเซลเซียส ตามปัจจัยที�มีต่อการ เปลี�ยนแปลงและที�เกี�ยวข้องกับพลังงานที�ต้องถูกจัดสรร (Exothermic and Endothermic reactions) มาเพื�อสร้างพันธะที�เสถียร ผิวสีขาวครีมที�ปรากฏเห็น 8 ซม. | Stoneware in Whiting Glaze นั�นเป็นผลของคลื�นแสงเกือบทั�งหมดที�ตกกระทบผิววัสดุ ถูกสะท้อนออกมาแทรกสอดกันจนเห็นเป็นโทนสีขาวครีม เป็นองค์ความรู้ที�มนุษย์ได้เก็บรวบรวมเพื�อศ่กษา การเปลี�ยนแปลงตั�งแต่ต้น ผ่านกระบวนการขั�นตอนและสิ�งเร้าจนเกิดสภาพของ สิ�งของที�ตั�งอยู่ตรงหน้า ความฉงนในความเงียบงันเอื�อให้เกิดความคิด การตั�ง คำถามและการหาคำตอบอย่างต่อเนื�อง อิทธิพลของความคิดที�ปรากฏบนชิ�นงานศิลปะอยู่ในรูปแบบของขนาดที�เทียบเท่ากับไข่ไก่ รูปทรงรีโค้ง ขอบที�เป็นเหลี�ยมที�เปรียบเสมือนรูปทรงทางเรขาคณิต ขั�นต้น เป็นทรงพื�นฐานสำหรับการวิวัฒนาการของโครงสร้างที�มีความซับซ้อนมากข่�น ชิ�นงานขนาดเล็กชิ�นนี�เปรียบเสมือนองค์ประกอบเบื�องต้นแห่งความสร้างสรรค์ ที�มนุษย์พ่งจะออกแบบและจินตนาการเพื�อให้ได้สิ�งที�ถูกจริต เสมือนบ่อเกิดให้กับความผันแปรตามกาลเวลาที�เดินหน้าไปเรื�อยๆ สิ�งที�เห็นจ่งเป็นสิ�งที�ยืนยันว่าโดยธรรมชาติของสิ�งนั�นเป็นแบบนี� จะเป็นด้วยความบังเอิญหรือไม่บังเอิญหรือไม่นั�น ย่อมข่�นอยู่กับสารตั�งต้นที�ถูกนำมาผสานกัน ข่�นอยู่กับกระบวนการต่างๆ ที�สร้างวัตถุชิ�นนี�ข่�นมา และข่�นอยู่กับขนาดของห้วงเวลา ที�มีการเปลี�ยนแปลง เป็นองค์ความรู้ที�มนุษย์ได้สะสมมาเพื�อเป็นบันท่กยืนยันว่ามนุษย์เข้าใจกลไกธรรมชาติอย่างแท้จริงหรือไม่นั�น ข่�นอยู่กับเวลาและความทุ่มเท โอกาสและเหตุการณ์ต่างๆ ที�มนุษย์พ่งจะมองเห็นได้ จ่งเป็นที�มาของแนวความคิด ของผลงานศิลปะ “An Egg of Silence” เป็นการสะท้อนสภาพของสรรพสิ�งที�มีการ เปลี�ยนแปลงและวิวัฒนาการตามสภาพแวดล้อมและสมบัติที�เป็นพื�นฐานที�ดำรงอยู่ เอกสารอ้างอิง Tolstikhin, I., & Kramers, J. (2008).The Evolution of Matter: From the Big Bang to the Present Day. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511535604 An Egg of Silence อาจารย์สิทธิโชค ชัยวรรณ | [email protected] สาขาวิชาศิลปะและการออกแบบเครื�องเคลือบดินเผา คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

98 | FACULTY พัก รองศาสตราจารย์ประภากร สุคนธมณี | [email protected] สาขาวิชาประยุกตศิลปศ่กษา คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร การแต่งกายของชาวไท-ยวน จังหวัดราชบุ รีในอดีต ผู้หญิง ไม่ นิยมสวมเสื�อแต่ จะมี ผ้าคล้องหรือคาดอกไว้ ต่อมานิยมสวมเสื�อแขนกระบอกและห่ มสไบทับ ท่อน ล่างนุ่งผ้าซิ�นตีนจก ซ่�งการทอจกก็ จะมีความละเอียดปราณีตตามแต่ผู้เป็นเจ้าของ ทอข่�นเอง ส่ วนของผ้าซิ�นตีนจกประกอบด้ วย 1) ส่ วนหัวซิ�น ทอเป็นแถบผ้าสีขาว ต่อด้ วยแถบสีแดง 2) ส่ วนตัวซิ�น ทอเป็นผ้าพื�นหรือผ้าลายขวางล้าตัว และ 3) ส่ วนตีนซิ�นเป็นส่ วนเชิงหรือปลายสุดของผืนผ้าทอด้ วยเทคนิคการจก และตีนซิ�น แทบทุกผืนจะมีแถบสีเหลืองหรือเรียกว่าเล็บเหลืองทออยู่ส่ วนปลายสุดของซิ�น เรียกได้ ว่าเป็นเอกลักษณ์หน่�งของซิ�นตีนจกไท-ยวนราชบุ รีการทอจกถือเป็น เทคนิคส้าคัญของการทอผ้าซิ�นตีนจก สามารถถอดความจากการวิเคราะห์ ผืนผ้า สู่การออกแบบและสร้างกระบวนการสร้างสรรค์ ด้ วยการน้าเสนอลวดลายจกนกคู่บนผืนผ้า แปรเปลี�ยนเป็นเก้าอี�สำหรับนั�งเอนกายที�มีการไล่เรียงส่วนประกอบเช่นเดียวกับผ้าซิ�นไท-ยวน ตั�งแต่ส่วนหัว ส่วนตัว และส่วนตีนซิ�นตามล้าดับ จากผืนผ้าซิ�นสู่เก้าอี�ตีนจกแทนตักของผู้เป็นแม่เวลาเราหนุนนอนและพิงกาย เช่นเดียวกับการแต่งกายของผู้ชาย นิยมสวมเสื�อและกางเกงย้อมด้วยสีครามน้�าเงินหรือสีด้า คาดกระเป๋าถักที�เอวส้าหรับใส่สัมภาระออกไปท้างานนอกบ้าน แทนค่าของพ่อด้วยแถบผ้าทอสีพื�นด้าไล่น�ำหนักเข้าไปหาอ่อนทอลายคาดตรงกลางคล้ายการคาดกระเป๋าถักของผู้ชายชาวไท-ยวนวัตถุประสงค์: ศ่กษาองค์ความรู้เกี�ยวกับผ้าซิ�นตีนจก บ้านคูบัว ทุนวัฒนธรรมที�เชื�อมโยงกับวิถีชีวิตและชุมชนในจังหวัดราชบุรี พร้อมทั�งวิเคราะห์อัตลักษณ์ทาง ศิลปวัฒนธรรม กระบวนการผลิต รวมถ่งความเป็นไปได้ในการสร้างสรรค์ผลงานบูรณาการข้ามศาสตร์ระหว่างหัตถศิลป์สู่การสร้างสรรค์และต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ สิ�งทอจากผืนผ้าจกในภาพลักษณ์ใหม่ การอนุ รักษ์ควรควบคู่ไปกับการพัฒนา จากการอนุ รักษ์ สืบสาน และต่อยอด สู่การประยุกตศิลป์ให้เกิดเป็นมูลค่าเพิ�มเชิงเศรษฐกิจ ด้วยความที�ผืนผ้าซิ�นทอต่อด้วยลวดลายผ้าจกที�เป็นเอกลักษณ์นี� ถือได้ว่าเป็นทุนทางวัฒนธรรมดั�งเดิม ทุนวัฒนธรรมท้องถิ�นที�มีคุณค่า เป็นจุดเด่นของอัตลักษณ์ที�ส้าคัญของเมืองราชบุรีเป็นสิ�งที�ควรแก่การอนุรักษ์และสืบสานให้ชนรุ่นหลังได้รับรู้ และอีกทางคู่ขนานคือการเชื�อมโยงหาแนวทางการพัฒนา สืบสานผลิตภัณฑ์ในท้องถิ�นให้เกิดความร่วมสมัยการน้าเสนอภาพลักษณ์ใหม่ของผืนผ้าด้วย “เก้าอี�” เคหะสิ�งทอใน ภาพลักษณใหม่ เป็นการเพิ�มมูลค่าและคุณค่าของผลงานสร้างสรรค์สู่เศรษฐกิ จ ชุ มชน จากผืนผ้าทอจกเป็นเก้าอี�นั�ง เป็นเฟอร์ นิเจอร์ เป็นเคหะสิ�งทอรู ปแบบใหม่ ที�ค้าน่งถ่งคุณค่าของอัตลักษณ์ในมิ ติของศิลปวัฒนธรรมอย่างเป็นรูปธรรม ด้ วย เก้าอี�จากลายผ้าจก 2 ตัว สู่การจดสิทธิ บัตรเพื�อรับรองแนวคิดของการออกแบบ ผลิตภัณฑ์ เลขที�ค้าขอ 2202000371-2202000372 วันที�ยื�นจด 31 มกราคม พ.ศ. 2565 ถือได้ ว่าเป็นผลพลอยได้ จากสิ�งใหม่ของการวิจัยสร้างสรรค์ เป็นจุดเริ� ม ที� ต้องการสื�อและสร้างแรงบันดาลใจให้ กับชุ มชน ให้ รักและหวงแหนความเป็น ภู มิปัญญาท้องถิ�น และให้เก้าอี�นี�แสดงออกถ่งตัวแทนของชาวไท-ยวนราชบุ รี การถ่ายทอดองค์ความรู้จากกระบวนการวิจัย สู่การเรียนการสอน การออกแบบ และสร้างสรรค์พร้อมทั�งประเมินความเป็นไปได้ในเชิงเศรษฐกิ จสร้างสรรค์ ผ่าน โครงสร้างการทอผ้าตีนจกฐานรากเดิ มของชุ มชน เปรียบเป็นการอนุ รักษ์ไม่ให้ ภู มิปัญญาหายไป และสร้างความภู มิใจให้แก่รากเหง้าของบรรพบุ รุ ษ ในทางคู่ ขนานก็ได้น้าองค์ความรู้เหล่านั�นมาต่อยอดและถ่ายทอดเป็นบทเรียนเปลี�ยนผ่านเป็นการประยุกต์สู่กระบวนการสร้างสรรค์การทอจกในมิติใหม่ 65 x 159 x 75 ซม. | ทอจก Outstanding Creativity