กระบวนการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนตามนโยบายรัฐบาล (ปี 2564)

คำนำ

การจัดที่ดินทำกินใหชุมชนภายใตคณะกรรมการนโยบายท่ีดินแหงชาติ (คทช.) เปนนโยบาย
ท่ีสำคัญของรัฐบาล และเปนสวนหนึ่งของยุทธศาสตรชาติดานการเสริมสรางพลังทางสังคม
เดิมสำนักจัดการท่ีดินของรัฐ ไดจัดทำหนังสือ เร่ือง กระบวนการการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบาย
รัฐบาล เพื่อใชเปนแนวทางในการปฏิบัติงานตามกระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนในทุกประเภทที่ดิน
เพ่ือใหเจา หนาทท่ี ี่เก่ียวของกับการจดั ที่ดินทำกินใหชมุ ชนใชเ ปนแนวทางปรับใชเพื่อใหสามารถขับเคล่ือน
การดำเนินงานไดอยางสอดคลองไปในทิศทางเดียวกัน เกิดผลสัมฤทธิ์เปนรูปธรรมอยางมีประสิทธิภาพ
ซ่ึงเปนภารกิจหลักของกรมที่ดิน และปจจุบันไดมีพระราชบัญญัติคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติ
พ.ศ. ๒๕๖๒ มีผลบังคับใช เม่ือวันท่ี ๑๓ มิถุนายน ๒๕๖๒ มีผลยกเลิกระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี
วา ดวยคณะกรรมการนโยบายท่ดี ินแหง ชาติ พ.ศ. ๒๕๕๗ ประกอบกับมติคณะรัฐมนตรเี ม่อื วนั ท่ี ๑๐ ตลุ าคม ๒๕๖๑
มีมติใหคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติ และหนวยงานที่เกี่ยวของเรงประชาสัมพันธสรางการรับรู
แกประชาชนกลุมเปาหมาย เกี่ยวกับเจตนารมณหลักเกณฑและเง่ือนไขในการดำเนินการ ตามโครงการ
ดังกลาวใหชัดเจน และถูกตองตรงกันดวย โดยกรมท่ีดินในฐานะฝายเลขานุการคณะอนุกรรมการจัดท่ีดิน
ไดตอบแนวทางปฏิบัติใหจังหวัดนำไปเปนแนวทางปฏิบัติแลว เห็นสมควรท่ีจะรวบรวมปญหา
และแนวทางปฏิบัติในเร่ืองดังกลาว ไวเปนรปู เลม เพื่อใหเจาหนาที่ผูปฏิบัติไดนำไปปรับใช เพื่อใหสามารถ
ขับเคลื่อนการดำเนินงานไดอยางสอดคลองเปนไปในทิศทางเดียวกัน เกิดผลสัมฤทธิ์อยางเปนรูปธรรม
และมปี ระสิทธิภาพตอ ไป

องคความรูเรื่อง “กระบวนการการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล” เปนองคความรู
ท่ไี ดรบั การคัดเลือกจากคณะกรรมการจดั การความรขู องกรมท่ีดนิ ประจำปง บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๔

สำนกั จดั การท่ีดนิ ของรัฐ
กองฝกอบรม

กรมทดี่ ิน กระทรวงมหาดไทย



สารบัญ หนา
๑
เร่ือง ๗

 กระบวนการการจัดท่ดี ินทำกนิ ใหชุมชน ๑๓
ตามนโยบายรัฐบาล พ้ืนทปี่ า สงวนแหงชาติ
๒๑
 กระบวนการการจัดที่ดินทำกนิ ใหช ุมชน ๒๙
ตามนโยบายรัฐบาล พน้ื ทีป่ าสงวนแหงชาติ ๓๕
(การจดั ระบบการใชป ระโยชน) ๔๑
๔๙
 กระบวนการการจัดที่ดินทำกินใหช ุมชน ๗๑
ตามนโยบายรัฐบาล พืน้ ท่ีปาชายเลน ๘๕
ภายใตคณะกรรมการนโยบายทีด่ นิ แหงชาติ
ของกรมทรพั ยากรทางทะเลและชายฝง

 กระบวนการการจัดทด่ี ินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล พ้นื ทเ่ี ขตปฏิรปู ทีด่ ินของ ส.ป.ก.

 กระบวนการการจัดท่ีดนิ ทำกนิ ใหช มุ ชน
ตามนโยบายรัฐบาล พื้นทนี่ คิ มสรา งตนเอง

 กระบวนการการจัดท่ีดนิ ทำกนิ ใหช มุ ชน
ตามนโยบายรฐั บาล ทดี่ นิ สาธารณประโยชน

 กระบวนการการจัดทด่ี ินทำกนิ ใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ทีด่ ินทีร่ าชพสั ดุ

 ตอบขอหารือของ คทช. จงั หวัด

ภาคผนวก ก พระราชบัญญัติคณะกรรมการนโยบายทด่ี ินแหงชาติ
พ.ศ. ๒๕๖๒

ภาคผนวก ข คำสงั่ คณะกรรมการนโยบายท่ีดนิ แหง ชาติ ที่ ๑/๒๕๖๓
ลงวนั ที่ ๑๖ มิถุนายน ๒๕๖๓ เรือ่ ง แตงต้งั คณะอนกุ รรมการ



๑

กระบวนการการจัดที่ดนิ ทากนิ ใหช้ มุ ชน
ตามนโยบายรฐั บาล

พน้ื ที่ปา่ สงวนแห่งชาติ



พื้นพทนื้่ีปทา่ ีป่สางสวงนวแนหแ่งหชงาชตาิ ติ 23

พ้นื ทีด่ ำเนินการ

พ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติที่ผานข้ันตอนการดำเนินงานของ คณ ะอนุกรรมการจัดหาท่ีดิน
โดยคณะอนกุ รรมการจัดหาทดี่ ิน ใหความเห็นชอบใหน ำไปดำเนนิ การจัดที่ดินทำกินใหชุมชน ตามนโยบาย
รัฐบาลในลกั ษณะแปลงรวมและรายงานใหค ณะกรรมการนโยบายท่ดี ินแหงชาติ (คทช.) ทราบแลว

กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล (คทช.) พ้ืนที่ดำเนินการเปนท่ีดินในพ้ืนท่ี
ปาสงวนแหง ชาติ ประกอบดวย

๑. หลักเกณฑการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน การจัดระเบียบการใชประโยชนเปนการนำที่ดิน
ของรัฐทีม่ ีผูใชประโยชน มาจดั ระเบยี บการใชป ระโยชน

(๑) จดั ทด่ี นิ ทำกนิ ใหชุมชนในรปู แปลงรวม ตามสภาพพืน้ ที่ และตามเขตการปกครอง
(๒) การใชประโยชนในท่ีดิน ใหเปนไปตามขอกำหนดและเงื่อนไขของหนวยงานเจาของพื้นท่ี

ซึ่งไดผานความเห็นชอบ ของ คทช. แลว
(๓) จั ดที่ ดิ น ให แก ผู เข าท ำป ระโยชน ห รื ออยู อาศั ยใน พ้ื น ท่ี อยู แล ว ตามท่ี ครอบ ครอง

อยูจรงิ แตไมเ กิน ๒๐ ไร หากมีพ้ืนท่ีเหลือ หรือพ้ืนที่ท่ีไมมีผูทำประโยชน จงึ จะจัดใหผูท่ีถูกผลักดัน
และอพยพออกจากพื้นที่ปา และผูมีถิ่นท่ีอยูในทองที่ท่ีจะจัดที่ดินหรือใกลเคียง โดยพิจารณา
จากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑการตรวจสอบขอมูลการถือครอง
และแนวทางการจดั ท่ีดินที่ คทช. เห็นชอบ ทัง้ นี้ เพ่อื เปน การควบคมุ และรวมกันดูแลรักษาพ้ืนทปี่ า ไม
(๔) ใหผูที่ไดรับอนุญาตใหใชประโยชนในที่ดินนำท่ีดินดังกลาว ไปดำเนินการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาลโดยรวมกับ คทช. จังหวัด เพื่อดำเนินการจัดท่ีดินใหแกราษฎรที่มีคุณสมบัติ
และเปนไปตามหลกั เกณฑท ่ี คทช. เหน็ ชอบ

๒. ประเภทของผทู ไี่ ดรับการจัดท่ีดิน

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนที่อยูแลวเปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงที่ดิน
และขอมูลของรายช่ือราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ
คทช. จังหวัด ในพื้นที่ปาสงวนแหงชาติ สามารถจำแนกประเภทผูที่ไดรับการจัดท่ีดินตามลักษณะ
การครอบครองได ดงั น้ี
- ผูครอบครองรายเดมิ ชือ่ ตรง/แปลงตรงใหเขารวมโครงการฯ
- ผคู รอบครองชอื่ ไมตรง (ทายาทผูค รอบครองรายเดิม)/แปลงตรงใหเขารวมโครงการฯ
- ผคู รอบครองรายใหม/มีการเปลย่ี นมอื ใหตรวจสอบคณุ สมบตั ขิ องผคู รอบครอง

4 พื้นทป่ี ่าสงวนแหง่ ชาติ พ้นื ท่ีปาสงวนแหง ชาติ 3

กรณีผา น : เขารวมโครงการแบบมีเงือ่ นไข ตามท่กี รมปา ไมไดกำหนดเงอ่ื นไขวา “ใหร าษฎรท่ีครอบครองท่ีดิน
รายใหมปลูกไมปายืนตนเฉล่ียไมนอยกวา ๔๐ ตนตอไร โดยใหแลวเสร็จภายใน ๒ ป นับแตวันที่ไดเขารวม
โครงการ ท้ังน้ีตองทำการบำรุงรักษาตนไมที่ปลูก หากตนไมที่ปลูกตายตองปลูกทดแทนดวยและตองไมตัด
ตน ไมท่ปี ลูกกอ นไดร บั อนุญาต”

กรณไี มผ า น : ไมเขา รว มโครงการฯ (ทด่ี นิ เขา กองกลาง)
- ไมปรากฏช่ือผูครอบครองมีการใชที่ดินแตไมพบตัวให คทช. จังหวัด ตรวจสอบเพ่ิมเติม
ผลการตรวจสอบเปนคนเดิม เขาสูประเภทผูครอบครองรายเดิม/ทายาท กรณีเปนคนใหม
เขาสูป ระเภทผคู รอบครองรายใหม/ มีการเปลี่ยนมือ

(๒) ผูทถ่ี กู ผลกั ดนั และอพยพออกจากพื้นท่ีปา
(๓) ผูมีถ่ินที่อยูในทองท่ีที่จะจัดท่ีดินหรือใกลเคียง โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด

ตามลำดบั

๓. คณุ สมบตั ขิ องผทู ี่ไดร บั การจดั ทด่ี ิน

(๑) บุคคลสัญชาตไิ ทย
(๒) เปนผยู ากไรไมมที ่ีทำกิน และ/หรือท่ีอยอู าศยั หรอื มรี ายได ตอปไ มเกนิ ๓๐,๐๐๐ บาท/คน
(๓) บรรลนุ ิติภาวะแลว หรอื เปน หวั หนา ครอบครวั
(๔) มถี ิน่ ท่ีอยใู นทอ งที่ทจี่ ะจัดทด่ี ินหรอื ใกลเคียง
(๕) มคี วามสามารถทำประโยชนในที่ดินได
(๖) ไมเปน คนวกิ ลจริตหรอื จิตฟนเฟอ น ไมสมประกอบ
(๗) ยนิ ยอมปฏบิ ตั ิตามระเบยี บ ขอ บังคับ ขอกำหนด และเงอ่ื นไขที่กำหนด
(๘) ปจจุบันไมไ ดร บั การชวยเหลอื ในการจดั ทดี่ ินจากทาง ราชการ
(๙) กรณีท่ีคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัดพิจารณาเห็น เปนความจำเปน เพื่อประโยชนในทาง

เศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพื้นที่สภาพการ ใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลกั เกณฑ เปนการเฉพาะรายกไ็ ด

พ้ืนพทน้ืปี่ ทา่ ส่ปี งา วสนงวแนหแ่งหชงาชตาิ ติ 45

๔. แนวทางการดำเนินการ

(๑) คณะอนุกรรมการจดั ท่ีดินสงมอบขอมูลแปลงท่ีดนิ และ รายชื่อผคู รอบครอง ใหแก คทช. จังหวัด
ดำเนนิ การ

(๒) คทช. จังหวัด รวมกับหนวยงานเจาของพื้นท่ี (ระดับจังหวัด) สำรวจ/ตรวจสอบ/ลงพ้ืนที่ตรวจสอบ
ขอมูลรูปแปลงที่ดิน และขอมูลของราษฎรผูครอบครองภายในขอบเขตพ้ืนที่ที่จะดำเนินการจัด
ที่ดินทำกนิ ใหชุมชน และจำแนกประเภทตามลกั ษณะการครอบครอง

(๓) คทช. จงั หวดั รวบรวมขอมูลรายงานคณะอนกุ รรมการจดั ทดี่ นิ ทราบเพ่ือรายงานให คทช. ทราบ
(๔) จังหวัดหรือหนวยงานท่ีไดรับมอบหมายจาก คทช. จังหวัด ขออนุญาตเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัย

ภายในเขตปาสงวนแหงชาติ ตามมาตรา ๑๖ แหงพระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๗
(๕) หนวยงานท่ไี ดรับมอบหมายจาก คทช. จงั หวัด ไดร บั อนุญาตจากหนวยงานเจา ของพ้ืนที่
(๖) คทช. จงั หวดั ตงั้ คณะทำงานจัดทด่ี ินดำเนินการจัดระเบยี บการใชประโยชน
(๗) คณะทำงานฯ ประชมุ ชีแ้ จงราษฎรแจง ใหทราบถึงแนวทาง/แผนการดำเนนิ งาน
(๘) คณะทำงานฯ คัดเลือกบุคคลตามคุณสมบัติประเภทของผูท่ีไดรับการจัดที่ดินและเงื่อนไขการ

เขารวมโครงการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนที่กำหนด รวมทั้งจัดทำผังแปลงที่ดินและรายช่ือราษฎร
ท่จี ะไดร บั การจัดระเบียบการใชประโยชน
(๙) คทช. จังหวัด อนุมัติใหดำเนินการจัดระเบียบการใชประโยชนตามผังแปลงและรายช่ือ
ที่คณะทำงานฯ เสนอ จากนัน้ รายงานผลใหคณะอนกุ รรมการจัดทดี่ ินเพอ่ื รายงาน คทช. ทราบ
(๑๐) คทช. จังหวัด รวบรวมขอมูลสงเรื่องใหผูไดรับอนุญาตและหนวยงานเจาของพ้ืนท่ีกำกับดูแล
ใหเ ปน ไปตามการอนญุ าตและขอกำหนด ภายใตการบรหิ ารจดั การของ คทช. จงั หวดั

๕. ขอกำหนดการใชที่ดนิ ของผูท ไ่ี ดร ับการจดั ที่ดนิ

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัย ดวยตนเองหรือใหบุคคลในครอบครัวภายในขอบเขตพ้ืนที่
ที่ไดร บั การจัดท่ดี ินเทานน้ั หามขยายพื้นที่

(๒) หา มซื้อขาย แลกเปลี่ยน ให ใหเชา ใหเชาซื้อ ใหยืม โอนสิทธิการเชา หรือโอนสทิ ธิการครอบครอง
ใหบคุ คลอืน่ เวนแตเปน ไปตามระเบยี บกฎหมายของหนว ยงานทีอ่ นุญาตใหใชทดี่ ิน

(๓) สามารถตกทอดไปยังทายาทโดยธรรมได
(๔) ตองปฏิบัติตามระเบียบ กฎหมายตาง ๆ ของหนวยงานที่อนุญาตใหใชที่ดิน รวมถึงขอกำหนด

ท่ี คทช. จะกำหนดข้ึนใหมในภายหลังดวย
(๕) ใหความยินยอมและอำนวยความสะดวกกับเจาหนาทีท่ ี่เขาไปตรวจสอบพน้ื ท่ีทีจ่ ดั ทด่ี นิ
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนด หรือผูท่ีไดรับการจัดที่ดินไมประสงคจะใชท่ีดิน

ให คทช. จงั หวัด สามารถพิจารณายกเลิกการใชทีด่ ิน และใหผ ูท ีไ่ ดรับการจัดที่ดินตอ งสงคนื พน้ื ท่ี

6 พน้ื ทีป่ า่ สงวนแหง่ ชาติ พน้ื ท่ีปา สงวนแหง ชาติ 5

(๗) หามละทิ้งไมทำประโยชน หรือไมอยูอาศัยในที่ดิน หากมีความจำเปนหรือมีขอจำกัดที่ไมสามารถ
ทำประโยชนในท่ีดินไดใหแจงผูใหญบานเพื่อรายงานให คทช. จังหวัด ทราบและพิจารณา
ตามลำดับ

(๘) หา มบกุ รกุ แผว ถางปา เพื่อขยายเปนพื้นทีอ่ ยูอาศยั /ทำกนิ เพิม่ เติม
(๙) ตองคอยสอดสองตรวจตราระมัดระวังมิใหมีการบุกรุกแผวถางปาในบริเวณติดตอใกลเคียง

ถาพบการบุกรุกแผวถางปาใหแจงพนักงานเจาหนาที่ในทองที่ เชน กำนัน ผูใหญบาน เจาหนาท่ีปาไม
ตำรวจ ทหาร เปน ตน ทราบทนั ที
(๑๐) ใหทำการปลูกตนไมชนิดดีมีคาในพ้ืนที่ที่ไดรับการจัดที่ดินอยางนอย ๒ ตน ตอไร และตองดูแล
รกั ษาใหเจริญเตบิ โตอยางดี

๒

กระบวนการการจดั ทีด่ นิ ทากนิ ใหช้ มุ ชน
ตามนโยบายรัฐบาล

พ้ืนที่ป่าสงวนแห่งชาติ

(การจดั ระบบการใชป้ ระโยชน)์



พืน้ พทนื้ ปี่ ทา่ ่ปี สางสวงนวแนหแง่ หชง าชตาิ ติ 79

พนื้ ทดี่ ำเนนิ การ

พ้ื น ท่ี ป าส งวน แ ห งช าติ ท่ี ผ าน ขั้ น ต อ น ก ารด ำเนิ น งาน ข องค ณ ะอนุ ก รรรม ก ารจั ด ห า ที่ ดิ น
โดยคณะอนุกรรมการจัดหาที่ดินใหความเห็นชอบใหนำไปดำเนินการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบาย
รัฐบาลในลักษณะแปลงรวม และรายงานใหคณะกรรมการนโยบายท่ดี ินแหง ชาติ (คทช.) ทราบ

กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบาย (คทช.) พ้ืนที่ดำเนินการเปนที่ดินในพ้ืนท่ีปาสงวน
แหงชาติหรือปา (แปลงวา ง) ประกอบดว ย

๑. หลักเกณฑการจัดทดี่ ินทำกนิ ใหชุมชน (การจัดระบบการใชประโยชน)

เปนการนำท่ีดินปาสงวนแหงชาติท่ีไมมีผูครอบครองมาจัดระบบการใชประโยชนใหแกผูยากไรไมมีท่ีดิน
ทำกนิ หรอื มีแตไมพอเลี้ยงชพี โดยใชหลักเกณฑดังน้ี

(๑) จัดท่ีดินทำกินใหชุมชนในรูปแปลงรวมใหใชประโยชนรวมกันโดยไมใหกรรมสิทธ์ิเฉพาะราย
ตามสภาพพืน้ ท่ีและตามเขตการปกครอง

(๒) จดั ทำผงั แปลงท่ีดินตามสัดสว นที่เหมาะสมกับสภาพการทำประโยชนในพื้นท่ี และความเหมาะสม
ของสภาพพื้นท่ีโดยใหกันพื้นที่สวนกลางไวไมนอยกวา ๑๐% ของพ้ืนที่ทั้งหมด เพื่อปลูกปา
หรอื ไมยืนตน

(๓) การใชประโยชนในที่ดินใหเปนไปตามขอกำหนดและเง่ือนไขของหนวยงานรับผิดชอบพื้นที่
ซ่ึงไดผา นความเหน็ ชอบของ คทช. แลว

(๔) จัดที่ดินใหผูที่ถูกผลักดันและอพยพออกจากพ้ืนท่ีสงวนหวงหามของรัฐ และผูท่ีไดรับผลกระทบ
จากการดำเนินการตามโครงการของทางราชการที่สูญเสียท่ีดินทำกินเปนลำดับแรก และผูไมมีท่ีดิน
ทำกินหรือมีเพียงเล็กนอยไมเพี ยงพอตอการครองชีพที่มีถิ่นที่อยูในท องท่ี ที่จะจัดที่ ดิน
โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ ตามลำดับ หากมีพื้นท่ีเหลือจึงจะจัดใหผูที่มีถิ่นท่ีอยู
ในทองที่ใกลเคียงอ่ืนตอไป ทั้งนี้ กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัดพิจารณา
เห็นเปนความจำเปนเพ่ือประโยชนในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย
สามารถกำหนดการคดั กรองและจัดลำดับท่ีเหมาะสมของชุมชนทองถน่ิ ตามทีเ่ หน็ ควรได

(๕) ใหผูท่ีไดรับอนุญาตใหใชประโยชนในท่ีดินดังกลาวไปดำเนินการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนหรือ
โดยรวมกับ คทช. จังหวัด เพ่ือดำเนินการจัดท่ีดินใหแกราษฎรที่มีคุณสมบัติและเปนไปตาม
หลักเกณฑที่ คทช. เหน็ ชอบ

10 พ้นื ทปี่ า่ สงวนแห่งชาติ พ้นื ท่ีปาสงวนแหงชาติ 8

๒. ประเภทของผูท ไ่ี ดรบั การจดั ทด่ี นิ

(๑) ผูท ถ่ี ูกผลกั ดันและอพยพโยกยายออกจากพ้นื ที่สงวนหวงหามของรัฐ

(๒) ผทู ่ีไดรับผลกระทบจากการดำเนนิ การตามโครงการของทางราชการทส่ี ูญเสยี ทด่ี นิ ทำกิน

(๓) ผไู รที่ดนิ ทำกนิ ท่ีขอรับการจัดทด่ี ินทม่ี ีถ่ินท่ีอยูในทองทีท่ ่ีจะจัดที่ดิน โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล
อำเภอ ตามลำดับ หากมีพื้นท่ีเหลือจึงจะจัดใหผูท่ีมีถ่ินที่อยูในทองที่ใกลเคียงอ่ืนตอไป และได
ข้ึนทะเบยี นไวก บั ทางราชการ

๓. คณุ สมบัตขิ องผูท ่ีไดรบั การจัดที่ดนิ

(๑) บคุ คลสัญชาติไทย
(๒) เปนผูย ากไรไ มม ีที่ทำกนิ และ/หรอื ทอ่ี ยูอ าศัย หรอื มีรายไดต อ ปไ มเกิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน
(๓) บรรลุนติ ิภาวะแลว หรอื เปนหวั หนา ครอบครวั
(๔) มถี นิ่ ทอี่ ยูในทองทีท่ ีจ่ ะจดั ทด่ี ินหรอื ใกลเ คียง
(๕) มคี วามสามารถทำประโยชนใ นท่ดี นิ ได
(๖) ไมเ ปน คนวิกลจริตหรอื จิตฟน เฟอ นไมสมประกอบ
(๗) ยนิ ยอมปฏบิ ัติตามระเบยี บ ขอ บังคบั ขอกำหนด และเง่อื นไขทกี่ ำหนด
(๘) ปจ จุบนั ไมไ ดร ับการชวยเหลอื ในการจดั ท่ดี นิ จากทางราชการ
(๙) กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัดพิจารณาเห็นเปนความจำเปนเพ่ือประโยชนในทาง

เศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพ้ืนท่ีสภาพการใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลกั เกณฑเปนการเฉพาะรายก็ได

๔. แนวทางการดำเนนิ การ

(๑) คณะอนุกรรมการจัดที่ดินสงมอบขอมูลพ้ืนท่ี (เนื้อที่และรูปแปลงที่ดิน) ใหแก คทช. จังหวัด

ดำเนินการ

(๒) จังหวัดขออนุญาตเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยภายในเขตปาสงวนแหงชาติ ตามมาตรา ๑๖
แหงพระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๗ หรือตามกฎกระทรวงการขออนุญาต

และการอนุญาตทำประโยชนในเขตปา พ.ศ. ๒๕๕๘ และทแ่ี กไ ขเพมิ่ เติม

พ้นื พท้นื ป่ี ท่า่ีปสางสวงนวแนหแ่งหชง าชตาิ ติ 19 1

(๓) คทช. จงั หวัด จัดตั้งคณะทำงานจัดท่ดี นิ เพอ่ื ดำเนินการจัดระบบการใชประโยชน
- กำหนดขอบเขตแปลงท่ีดินพ้ืนท่ีสำหรับพัฒนาโครงสรางพ้ืนฐานและใหกันพ้ืนท่ีไวไมนอยกวา
๑๐% ของพน้ื ที่ทง้ั หมดเพื่อปลูกปา หรือไมยนื ตน
- การวางผงั แปลงทด่ี ินใหมีขนาดที่เหมาะสมกับสภาพการทำประโยชนในพ้ืนที่ และความเหมาะสม
ของสภาพพ้ืนท่โี ดยไมเ กนิ ครอบครัวละ ๑๕ ไร
- คดั เลือกบุคคลตามคณุ สมบตั ิ ประเภทของผูท่ไี ดรับการจดั ทดี่ นิ
- นำเสนอผลการดำเนนิ การให คทช. จงั หวัด อนมุ ัติ

(๔) คทช. จังหวัด อนุมัติใหดำเนินการจัดระบบการใชประโยชนตามผังแปลงและรายช่ือที่คณะทำงานฯ
เสนอ จากนัน้ รายงานผลใหคณะอนุกรรมการจัดทด่ี นิ เพ่ือรายงาน คทช. ทราบ

๕. ขอกำหนดการใชท่ีดินของผทู ่ีไดรับการจดั ทด่ี นิ

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัย ดวยตนเองหรือใหบุคคลในครอบครัวภายในขอบเขตพื้นที่
ท่ไี ดรบั การจดั ทดี่ นิ เทา นัน้ หา มขยายพืน้ ที่

(๒) หา มซื้อขาย แลกเปลี่ยน ให ใหเชา ใหเชาซื้อ ใหยืม โอนสิทธิการเชา หรือโอนสิทธิการครอบครอง
ใหบ คุ คลอืน่ เวนแตเ ปนไปตามระเบียบ กฎหมายของหนวยงานท่ีอนญุ าตใหใชท ี่ดิน

(๓) สามารถตกทอดไปยังทายาทโดยธรรมได
(๔) ตอ งปฏบิ ตั ิตามระเบียบ กฎหมายตาง ๆ ของหนว ยงานที่อนุญาตใหใ ชทีด่ นิ รว ม ถึ งข อ ก ำห น ด

ที่ คทช. จะกำหนดข้ึนใหมใ นภายหลงั ดวย
(๕) ใหความยนิ ยอมและอำนวยความสะดวกกบั เจาหนาทที่ ี่เขาไปตรวจสอบพื้นท่ที ่จี ดั ทดี่ นิ
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนด หรือผูที่ไดรับการจัดท่ีดินไมประสงคจะใชที่ดิน

ให คทช. จังหวัด สามารถพิจารณายกเลิกการใชที่ดิน และใหผูท่ีไดรับการจัดที่ดินตองสงคืนพื้นที่
(๗) หามละท้ิงไมทำประโยชน หรือไมอยูอาศัยในท่ีดิน หากมีความจำเปนหรือมีขอจำกัดท่ีไมสามารถ

ทำประโยชนในที่ดินได ใหแจงผูใหญบานเพ่ือรายงานให คทช. จังหวัด ทราบ และพิจารณา
ตามลำดบั
(๘) หามบกุ รุกแผวถางปา เพื่อขยายเปน พ้นื ทอ่ี ยูอาศัย/ทำกิน เพม่ิ เตมิ
(๙) ตองคอยสอดสองตรวจตราระมัดระวังมิใหมีการบุกรุกแผวถางปาในบริเวณติดตอใกลเคียง
ถาพบการบุกรุกแผวถางปา ใหแจงพนักงานเจาหนาท่ีในทองท่ี เชน กำนัน ผูใหญบาน เจาหนาที่
ปา ไม ตำรวจ ทหาร เปนตน ทราบทันที

12 พนื้ ทป่ี า่ สงวนแห่งชาติ พืน้ ทป่ี าสงวนแหงชาติ 10

๓

กระบวนการการจัดทดี่ ินทากนิ ใหช้ ุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล

พื้นที่ปา่ ชายเลน

ภายใตค้ ณะกรรมการนโยบายท่ีดินแห่งชาติ
ของกรมทรพั ยากรทางทะเลและชายฝงั่



พื้นพท้นืปี่ ทา่ ชี่ปา ยชเาลยนเลน 125

พน้ื ทีด่ ำเนนิ การ

พื้ น ท่ี ป า ช า ย เล น ที่ ผ า น ขั้ น ต อ น ก า ร ด ำ เนิ น ง า น ข อ ง ค ณ ะ อ นุ ก ร ร ม ก า ร น โย บ า ย ท่ี ดิ นจั งหวั ด
(คทช. จังหวัด) และคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินโดยคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินใหความเห็นชอบ
ใหนำไปดำเนินการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวม และรายงาน
ใหคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติ (คทช.) ทราบแลว และคณะรัฐมนตรีไดมีมติอนุมัติใหยกเวน
มติคณะรฐั มนตรี เม่อื วนั ท่ี ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๓๔ วนั ท่ี ๒๒ สิงหาคม ๒๕๔๓ และวนั ที่ ๑๗ ตลุ าคม ๒๕๔๓
เพ่ือนำทีด่ ินที่เปน ปา ชายเลน ไปจดั ที่ดนิ ทำกินใหชมุ ชนตามนโยบายรฐั บาล กระบวนการจัดที่ดินทำกิน
ใหช ุมชนตามนโยบายรัฐบาล (คทช.). พ้ืนทดี่ ำเนนิ การเปนท่ีดินในพื้นที่ปาสงวนแหงชาตหิ รอื ปาทเ่ี ปนปาชายเลน
ประกอบดวย

๑. หลกั เกณฑการจดั ที่ดินทำกนิ ใหช ุมชนการจดั ระเบียบ/จัดระบบการใชป ระโยชน

เปนการนำที่ดินของรัฐที่มีผูครอบครองใชประโยชนมาจัดระเบียบการใชประโยชน รวมท้ังการนำที่ดิน
ของรัฐท่ีไมมีผูครอบครองมาจัดระบบการใชประโยชนใหแกผูยากไรไมมีที่ดินทำกินหรือมีแตไมพอเลี้ยงชีพ
โดยใชหลักเกณฑดงั นี้

(๑) จัดที่ดินทำกินใหชุมชนในรูปแปลงรวมใหใชประโยชนรวมกัน โดยไมใหกรรมสิทธิ์เฉพาะราย
ตามสภาพพื้นที่และตามเขตการปกครอง โดยสมาชิกของชุมชนควรมีการรวมกลุมกัน ทั้งนี้
อาจประกอบดวยสมาชิกในกลุมตามรูปแบบท่ีกฎหมายกำหนด เชน วิสาหกิจชุมชน สหกรณ
เปนตน

(๒) การใชประโยชนในที่ดินใหเปนไปตามขอกำหนดและเง่ือนไขกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง
ซ่ึงไดผ า นความเห็นชอบของ คทช. แลว

(๓) จัดที่ดินใหแกผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนท่ีอยูแลว ตามท่ีครอบครองอยูจริงแตไมเกิน
๓๐ ไร หากมีพื้นท่ีเหลือหรือพื้นท่ีท่ีไมมีผูทำประโยชนใหนำมาฟนฟูสภาพปากอน หากพ้ืนท่ี
ไมเหมาะสมที่จะนำมาฟนฟูสภาพปาจึงจะจัดใหผูท่ีถูกผลักดันและอพยพออกจากพ้ืนท่ีปา
และผูมีถ่ินท่ีอยูในทองที่ที่จะจัดท่ีดินหรือใกลเคียง โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ
จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑ การตรวจสอบขอมูลการถือครองและแนวทางการจัดท่ีดิน ที่ คทช.
เห็นชอบ ท้ังน้ี เพ่อื เปนการควบคมุ และรวมกันดแู ลรักษาพนื้ ท่ปี าชายเลน

16 พนื้ ทีป่ ่าชายเลน พืน้ ที่ปาชายเลน 13

(๔) ใหผูที่ไดรับอนุญาตใหใชประโยชนในที่ดินนำที่ดินดังกลาวไปดำเนินการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
หรือสมาชิกของชุมชน ท่ีรวมกลุมกันตามนโยบายรัฐบาล โดยรวมกับ คทช. จังหวัด เพ่ือดำเนินการ
จัดที่ดนิ ใหแ กร าษฎรทีม่ คี ณุ สมบตั แิ ละเปนไปตามหลักเกณฑท ่ี คทช. เหน็ ชอบ

(๕) พ้ืนที่ท่ีจะจัดใหตามโครงการฯ ตองมีการทำประโยชนในพ้ืนท่ีกอนมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่
๒๓ กรกฎาคม ๒๕๓๔ และตอเนือ่ งจนถึงปจจุบนั

(๖) ใหกันที่ดินสวนที่อยูหางจากริมทะเล ไมนอยกวา ๑๐๐ เมตร ออกไปกอน เพื่อการอนุรักษ
และฟนฟสู ภาพปา ชายเลน

(๗) ในการจัดระบบการใชประโยชนท่ีดินใหกับผูไดรับการจัดที่ดินรายใหมไดกำหนดพื้นท่ีตามความ
เหมาะสมของที่ดินปาชายเลนที่สามารถจัดได และเหลือจากการจัดใหผูอยูอาศัยในพ้ืนท่ี
ดง้ั เดิมกอ น

(๘) ผูท่ีจะไดรับการจัดที่ดินตองแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ ตอกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง
หรอื คทช. จังหวัด

๒. ประเภทของผูทไี่ ดร บั การจัดที่ดิน

(๑) ผเู ขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพื้นที่อยูแลวจากการสำรวจเบ้อื งตน ของกรมทรพั ยากรทางทะเล
และชายฝง และเปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงท่ีดิน และขอมูลรายช่ือราษฎร

ผูครอบครองจาก คทช. จังหวัด โดยจำแนกประเภทผูท่ีไดรับการจัดที่ดินตามลักษณะการครอบครอง

ออกเปน

(๑.๑) ผคู รอบครองรายเดมิ ชอ่ื ตรง/แปลงตรงใหเ ขา รวมโครงการฯ

(๑.๒) ผูครอบครองชอ่ื ไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม)/แปลงตรง ใหเขารว มโครงการฯ

(๑.๓) ผูครอบครองรายใหม/มกี ารเปลี่ยนมอื ใหต รวจสอบคุณสมบตั ิของผคู รอบครอง

กรณผี าน : ใหเ ขา รว มโครงการฯ
กรณไี มผ าน : แจง ผคู รอบครองทราบและใหน ำพ้ืนทมี่ าฟน ฟู สภาพปา

(๑.๔) ในพ้ืนท่ีที่ไมแจงความประสงคเขารวมโครงการฯ ให คทช. จังหวัด ตรวจสอบเพิ่มเติม
เพื่อยืนยันวาไมประสงคจะเขารวมโครงการฯในกรณีน้ี ใหกรมทรัพยากรทางทะเล
และชายฝง พจิ ารณาดำเนนิ การตามอำนาจหนา ทีต่ อ ไป

(๒) ผทู ่ีถกู ผลกั ดนั และอพยพออกจากพน้ื ท่ปี า

(๓) ผูมีถิ่นท่ีอยูในทองที่ที่จะจัดที่ดินหรือใกลเคียง โดยพิจารณา จากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด

ตามลำดับ

พ้ืนทพป่ีน้ื ท่าชี่ปาายชเาลยนเลน 1174

๓. คณุ สมบัตขิ องผูท ่ไี ดร ับการจดั ที่ดนิ

๓.๑ ผคู รอบครองที่ดนิ รายเดิม (การจดั ระเบยี บการใชป ระโยชน)
(๑) มสี ัญชาติไทยและบรรลุนติ ภิ าวะแลวหรอื เปน หัวหนาครอบครัว
(๒) มีความสามารถทำประโยชนในท่ีดนิ ได
(๓) ไมเ ปนคนวกิ ลจรติ หรือจิตฟน เฟอ นไมสมประกอบ
(๔) ยินยอมปฏิบตั ติ ามระเบยี บ ขอ บังคบั ขอกำหนด และเงอ่ื นไขทก่ี ำหนด
(๕) ปจจุบันไมไดร ับการชวยเหลอื ในการจดั ทดี่ นิ จากทางราชการ

๓.๒ ผไู ดร บั การจัดทด่ี ินรายใหม (การจดั ระบบการใชป ระโยชน)
(๑) มสี ญั ชาตไิ ทยและบรรลนุ ิตภิ าวะแลวหรอื เปนหวั หนา ครอบครัว
(๒) มีความสามารถทำประโยชนใ นทด่ี ินได
(๓) ไมเ ปนคนวิกลจรติ หรือจิตฟน เฟอนไมส มประกอบ
(๔) ยนิ ยอมปฏบิ ตั ิตามระเบยี บ ขอบังคบั ขอ กำหนด และเงื่อนไขทก่ี ำหนด
(๕) ปจ จบุ ันไมไดรับการชว ยเหลอื ในการจดั ทด่ี นิ จากทางราชการ
(๖) เปน ผูยากไรไ มม ีท่ีทำกนิ และ/หรือท่ีอยูอาศัย หรือมรี ายไดไ มเ กิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน/ป
(๗) มีถ่นิ ท่อี ยใู นทองท่ที ่จี ะจดั ท่ดี นิ หรอื ใกลเคียง

กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด พิจารณาถึงความจำเปนเพื่อประโยชนในทางเศรษฐกิจ
สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพื้นท่ี สภาพการใชประโยชน ทำประโยชน
คณะอนกุ รรมการนโยบายท่ดี ินจงั หวดั (คทช. จงั หวัด) จะผอนผนั การปฏบิ ตั ิตามหลกั เกณฑเปนการเฉพาะรายก็ได

๔. แนวทางการดำเนนิ การ

(๑) คณะอนุกรรมการจัดหาที่ดินสงมอบขอมูลแปลงที่ดินและรายช่ือผูครอบครองท่ีมีใหแก คทช. จังหวัด
ดำเนินการ

(๒) คทช. จังหวัด รวมกับหนวยงานเจาของพื้นที่ (ระดับจังหวัด) สำรวจตรวจสอบ/ลงพ้ืนท่ีตรวจสอบ
ขอมูลรูปแปลงที่ดิน และขอมูลของราษฎรผูครอบครองภายในขอบเขตพื้นที่ท่ีจะดำเนินการ
จดั ท่ดี ินทำกินใหชุมชน และจำแนกประเภทตามลักษณะการครอบครอง

(๓) คทช. จังหวัด รวบรวมขอมูลรายงานคณะอนุกรรมการจัดที่ดินทราบเพ่ือรายงานให คทช. ทราบ
(๔) จังหวัดหรือหนวยงานท่ีไดรับมอบหมายจาก คทช. จังหวัด ขออนุญาตเขาทำประโยชนหรือ

อยูอาศัยภายในเขตปาสงวนแหงชาติ ตามมาตรา ๑๖ แหงพระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ
พ.ศ. ๒๕๐๗ หรือตามกฎกระทรวงการขออนุญาตและการอนุญาตทำประโยชนในเขตปา
พ.ศ. ๒๕๕๘ ซึ่งกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝงไดดำเนินการขอยกเวน มติ ครม. ท่ีเก่ียวของ
เรยี บรอยแลว

18 พ้ืนทีป่ ่าชายเลน พื้นที่ปา ชายเลน 15

(๕) หนวยงานทีไ่ ดรบั มอบหมายจาก คทช. จงั หวัด ไดร บั อนุญาตจากหนว ยงานเจาของพ้นื ท่ี

(๖) คทช. จังหวดั อาจต้ังคณะทำงานจัดท่ดี ินดำเนินการจดั ระเบยี บ/จดั ระบบการใชป ระโยชน

(๗) คณะทำงานฯ ประชุมชแี้ จงราษฎรแจง ใหท ราบถึงแนวทาง/แผนการดำเนินงาน

(๘) คณะทำงานฯ คัดเลือกบุคคลตามคุณสมบัติประเภทของผูท่ีไดรับการจัดที่ดิน และเง่ือนไข
การเขารวมโครงการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนท่ีกำหนดซึ่งไดผานความเห็นชอบของ คทช. แลว
รวมท้ังจัดทำผังแปลงที่ดินและรายช่ือราษฎรที่จะไดรับการจัดระเบียบ/จัดระบบการใชประโยชน

(๙) คทช. จังหวัด อนุมัติใหดำเนินการจัดระเบียบ/จัดระบบการใชประโยชนตามผังแปลงและรายชื่อ
ท่ีคณะทำงานฯ เสนอ จากนั้นรายงานผลใหคณะอนุกรรมการจัดที่ดินเพ่ือรายงาน คทช. ทราบ

(๑๐) คทช. จังหวัด รวบรวมขอมูลสงเรื่องใหผูไดรับอนุญาตและหนวยงานเจาของพื้นท่ีกำกับดูแล
ใหเปน ไปตามการอนญุ าต และขอกำหนดภายใตก ารบรหิ ารจัดการของ คทช. จังหวดั

๕. ขอ กำหนดการใชท่ดี ินของผทู ีไ่ ดรับการจัดที่ดิน

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัยดวยตนเอง หรือบุคคลในครอบครัวภายในขอบเขตพ้ืนที่
ท่ีไดรบั การจัดท่ีดินเทา นนั้ หามขยายพ้นื ทแ่ี ละตองทำประโยชนอยา งตอเน่อื ง

(๒) หามซ้ือขาย แลกเปล่ียน ให ใหเชา ใหเชาซื้อ ใหยืม โอนสิทธิการเชา หรือโอนสิทธิการครอบครอง
ใหบคุ คลอน่ื เวนแตเปนไปตามระเบียบ กฎหมายของหนว ยงานท่อี นญุ าตใหใชท ดี่ ิน

(๓) สามารถตกทอดไปยงั ทายาทโดยธรรมได
(๔) ตอ งปฏิบตั ิตามระเบยี บ กฎหมายตา ง ๆ ของหนว ยงานทีอ่ นุญาตใหใ ชท ่ดี ิน รว ม ถึ งข อ ก ำห น ด

ที่ คทช. จะกำหนดข้นึ ใหมในภายหลังดวย
(๕) ใหความยนิ ยอมและอำนวยความสะดวกกบั เจาหนาทท่ี ่ีเขา ไปตรวจสอบพน้ื ท่ที ่จี ดั ท่ดี ิน
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนด หรือผูท่ีไดรับการจัดท่ีดินไมประสงคจะใชท่ีดิน

ให คทช. จังหวัด สามารถพิจารณายกเลิกการใชที่ดิน และใหผูที่ไดรับการจัดท่ีดินตองสงคืนพ้ืนที่
(๗) อนุญาตใหใชประโยชนเพ่ือการเพาะเล้ียงสัตวน้ำหรือพืชเกษตรที่มีอยูเดิม หรือปลูกปาชายเลน

ไมอ นุญาตใหใ ชเ พอ่ื วัตถปุ ระสงคอ ่ืน
(๘) การสรางท่ีอยูอาศัยตองทำเทาท่ีจำเปนแกตนเองและบุคคลในครอบครัว จะสรางท่ีอยูอาศัย

เพอ่ื วตั ถปุ ระสงคอืน่ มไิ ด
(๙) การทำประโยชนของตนจะตองไมกระทบตอระบบนิเวศใกลเ คียง และไมก อ ใหเกดิ มลพษิ ตอสิง่ แวดลอม
(๑๐) ผูท่ีไดรับการจัดที่ดินตองใหความรวมมือในการปลูกและบำรุงรักษาปาชายเลนในพื้นท่ีตามท่ี

ทางราชการเห็นสมควร ตลอดทงั้ ตองชวยดแู ลปา ชายเลนที่อยใู กลเคียงมใิ หถกู บุกรุกเพิ่มเติม
(๑๑) การไมปฏิบัติตามเง่ือนไขหรือกระทำผิดเงื่อนไข มีผลทำใหสิทธิในการใชท่ีดินตามโครงการฯ

สน้ิ สดุ ลงทนั ที

พ้นื ทพปี่ ื้นา่ ชทาี่ปยา เชลานยเลน 1196



พืน้ ที่เขตปฏริ ปู ท่ีดนิ ของ ส.ป.ก. 21

๔

กระบวนการการจัดทีด่ นิ ทากนิ ให้ชมุ ชน
ตามนโยบายรฐั บาล

พน้ื ที่เขตปฏิรปู ทีด่ นิ ของ ส.ป.ก.



พื้นพทน้ืีเ่ ขทตเ่ี ปขตฏปิรปูฏิรทูปี่ดทิน่ีดขินอขงอสง.ปส..ปก..ก. 2183

กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล (คทช.) ในพ้ืนท่ีเขตปฏิรูปท่ีดินของ ส.ป.ก.
ประกอบดว ย

๑. หลักเกณฑการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน (การจัดระบบการใชประโยชน) เปนการนำท่ีดิน
ของรัฐที่ไมม ีการใชประโยชน (ทีว่ าง) มาบริหารจดั การ

(๑) จัดที่ดินทำกินใหชุมชนหรือกลุมบุคคลหรือสถาบันเกษตรกรในรูปสหกรณหรือกลุมเกษตรกร
ใหใ ชป ระโยชนร วมกันโดยไมใหเปนกรรมสิทธิ์เฉพาะรายตามสภาพพ้ืนที่ และตามเขตการปกครอง

(๒) การจัดทำแผนผังแปลงท่ีดินตามสัดสวนท่ีเหมาะสมกับสภาพการทำประโยชน (Zoning)
และความเหมาะสมของสภาพพ้ืนท่ี

(๓) กำหนดจัดทำสาธารณูปโภคอยางเหมาะสมกับพื้นที่ และความสะดวกในการใชประโยชน
และความเปน อยู

(๔) หลักเกณฑวิธีการและเง่ือนไขในการจัดท่ีดินและการใชประโยชนในที่ดินใหเปนไปตามกฎหมาย
และขอกำหนดของหนวยงานเจาของพ้ืนท่ซี ึง่ ไดผา นความเห็นชอบของ คทช. แลว

(๕) จัดท่ีดินใหผูที่ถูกผลักดันและอพยพออกจากพื้นที่ปาตนน้ำและปาอนุรักษที่สำคัญเปนลำดับแรก
ผูท่ีไดรับผลกระทบจากการดำเนินการตามโครงการของทางราชการท่ีสูญเสียที่ดินทำกิน
และผูไมมีท่ีดินทำกิน หรือมีเพียงเล็กนอยไมเพียงพอตอการครองชีพที่มีถิ่นท่ีอยูในทองที่
ท่ีจะจัดที่ดิน โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ ตามลำดับ หากมีพื้นที่เหลือจึงจะจัดใหผูที่มี
ถ่ินที่อยูในทองท่ีใกลเคียงอื่นตอไป ทั้งนี้ กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด
พิจารณาเห็นเปนความจำเปนเพื่อประโยชนในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย
สามารถกำหนดการคดั กรองและจัดลำดับท่เี หมาะสมของชมุ ชนทองถน่ิ ตามทเ่ี ห็นควรได

(๖) ใหผูท่ีไดรับอนุญาต (หนวยงาน หรือชุมชน หรือสถาบันเกษตรกร หรืออ่ืน ๆ ท่ีกฎหมาย
ของหนวยงานกำหนด) ใหใชประโยชนในท่ีดินนำที่ดินดังกลาวไปดำเนินการจัดท่ีดินทำกิน
ใหสมาชิกในชุมชนตามนโยบายรัฐบาล โดยรวมกับ คทช. จังหวัด หนวยงานเจาของพ้ืนท่ี
และองคกรหรือคณะกรรมการตามท่ีกฎหมายของหนวยงานนั้นกำหนด เพ่ือดำเนินการ
จัดที่ดินใหแกผูท่ีมีคุณสมบัติตามกฎหมายของหนวยงานนั้นกำหนด และเปนไปตามหลักเกณฑ
ท่ี คทช. เห็นชอบ

๒. ประเภทของผูที่จะไดร ับการจดั ท่ดี นิ

(๑) ผูที่ถูกผลกั ดนั และอพยพออกจากพืน้ ท่ปี า ตนนำ้ และปาอนรุ กั ษทส่ี ำคญั
(๒) ผูทไี่ ดร ับผลกระทบจากการดำเนนิ การตามโครงการของทางราชการทสี่ ูญเสียท่ดี ินทำกิน
(๓) เกษตรกรผูไรท่ีดินทำกินท่ีขอรับการจัดท่ีดินท่ีมีถิ่นท่ีอยูในทองท่ีท่ีจะจัดที่ดิน และไดข้ึนทะเบียน

กบั ส.ป.ก. หรอื หนวยงานอ่ืน ๆ

24 พนื้ ทีเ่ ขตปฏริ ูปทีด่ ินของ ส.ป.ก. พนื้ ท่เี ขตปฏริ ปู ทดี่ นิ ของ ส.ป.ก. 19

(๔) กลุมเกษตรกรรุนใหมท่ีผานการฝกอบรมจาก ส.ป.ก. โดยกำหนดที่จะจัดที่ดินใหเนื้อที่
ไมเกินรอยละ ๕ ของจำนวนแปลงที่ดินท่ีจะจัดสรรท้ังหมด และขนาดเน้ือที่ท่ีจะจัดสรรใหแก
เกษตรกรรุนใหมแตละราย ไมเกินกึ่งหนึ่งของเนื้อที่จัดสรรใหแกราษฎรทั่วไปในพ้ืนที่นั้น
โดยใหคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) สามารถพิจารณาไดตามความเหมาะสม

๓. คณุ สมบตั ิของผทู ไ่ี ดร บั การจัดที่ดนิ

(๑) บุคคลสญั ชาติไทย

(๒) เปนผยู ากไรไมม ีที่ทำกิน และ/หรอื ที่อยูอาศัย
(๓) บรรลนุ ิติภาวะแลว หรอื เปน หัวหนา ครอบครวั
(๔) มคี วามสามารถทำประโยชนใ นทด่ี ินได
(๕) ไมเ ปนคนวิกลจรติ หรือจติ ฟนเฟอ นไมสมประกอบ

(๖) ยินยอมปฏิบัติตามระเบียบ ขอบังคับ ขอกำหนดและเง่ือนไขท่ีกำหนด ท้ังจาก คทช.
และหนว ยงานเจาของพืน้ ที่

(๗) ปจจบุ ันไมไ ดรบั การชวยเหลอื ในการจดั ทีด่ นิ ทำกนิ จากทางราชการ
(๘) กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัดพิจารณาเห็นเปนความจำเปนเพ่ือประโยชน

ในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพ้ืนที่สภาพการใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลกั เกณฑเ ปน การเฉพาะรายก็ได
(๙) มีคณุ สมบตั ติ ามกฎหมายของหนว ยงานเจาของพน้ื ที่กำหนด

๔. แนวทางการดำเนินการ

(๑) คณะอนุกรรมการจัดทีด่ ินสงมอบพ้ืนท่ี (เน้ือท่ี และรูปแปลงที่ดิน) ใหแ ก คทช. จังหวดั ดำเนนิ การ
(๒) คทช. จังหวัด รวมกับหนวยงานเจาของพื้นที่และหนวยงานอ่ืน ๆ ท่ีเกี่ยวของในระดับจังหวัด

กำหนดวางผังแปลงที่ดินใหมีขนาดท่ีเหมาะสมกับสภาพการทำประโยชน (Zoning) และพ้ืนที่
สาธารณประโยชนใ นดา นตา ง ๆ ท่ใี ชร ว มกนั

(๓) คทช. จังหวัด รวมกับหนวยงานเจา ของพ้ืนท่ีและหนวยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวของประกาศรับผูมีความจำเปน
ทเ่ี ดือดรอ น คดั กรองจดั ลำดบั และจดั ทำบัญชีรายช่ือผูทีส่ มควรจะไดรับการจดั ท่ดี ิน

(๔) คทช. จังหวัด หรือรวมกับหนวยงานเจาของพ้ืนที่และหนวยงานอื่น ๆ ที่เก่ียวของ หรือองคกร
หรือคณะกรรมการตามท่ีกฎหมายของหนวยงานนั้น กำหนดพิจารณาคัดเลือกผูท่ีสมควรจะไดรับ
การจัดทดี่ นิ ตามการคัดกรองจัดลำดับตาม (๓)

พ้นื พทื้นีเ่ ขทตี่เขปตฏปิรฏปู ิรทปู ่ีดทินี่ดขนิ อขงอสง.สป..ปก..ก. 2205

(๕) ใหผูที่ผานการพิจารณาตาม (๔) จัดตั้งสถาบันเกษตรกรในรูปสหกรณหรือกลุมเกษตรกร
โดยตอ งมวี ตั ถปุ ระสงคเ พอื่ นำทดี่ นิ ทไ่ี ดมาไปบรหิ ารจัดการ ใหสมาชิกใชประโยชนตามกฎหมาย
ของหนว ยงานนนั้ กำหนดดว ย

(๖) ใหอ งคกรหรอื คณะกรรมการตามท่ีกฎหมายของหนวยงานน้ัน กำหนดพิจารณาอนญุ าตใหสถาบัน
เกษตรกรเขา ทำประโยชนใ นทีด่ ินตามเงือ่ นไขท่กี ฎหมายของหนวยงานนั้นกำหนด

(๗) คทช. จังหวัด บูรณาการระหวางหนวยงานที่เก่ียวของในการพัฒนาพื้นที่และอาชีพของสมาชิก
สถาบันเกษตรกรหรือผูท่ีไดรับการจัดท่ีดิน สำหรับการพัฒนาพื้นที่ดานโครงสรางพื้นฐาน
และกิจการสาธารณประโยชนตามแผนผังท่ีกำหนดใน (๒) ใหหนวยงานท่ีดำเนินการบูรณาการ
พฒั นาขอใชท ่ีดินเพอ่ื ดำเนินงานไดจ ากหนว ยงานเจาของพื้นท่ี

๕. การอนุญาตใหส ถาบันเกษตรกรเขา ทำประโยชนใ นที่ดนิ

(๑) ระเบยี บ/กฎหมายที่ใช
๑) พระราชบัญญัติการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘ แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒)
พ.ศ. ๒๕๑๙ และ (ฉบบั ท่ี ๓) พ.ศ. ๒๕๓๒
๒) ระเบียบคณะกรรมการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรมวาดวยหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไข
ในการคัดเลือกเกษตรกร ซ่ึงจะมีสิทธิไดรับที่ดินจากการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม
พ.ศ. ๒๕๓๕ แกไ ขเพ่ิมเตมิ (ฉบบั ท่ี ๓) พ.ศ. ๒๕๓๘
๓) ระเบียบคณะกรรมการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม วาดวยการใหเกษตรกร และสถาบันเกษตรกร
ผูไดรับที่ดินจากการปฏิรูปที่ดินเพ่ือเกษตรกรรม ปฏิบัติเก่ียวกับการเขาทำประโยชนในที่ดิน
พ.ศ. ๒๕๓๕ แกไขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๐
๔) พระราชกฤษฎีกา ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ มติ คปก. ท่ีเกี่ยวของ และหนังสือ
สงั่ การจาก ส.ป.ก.

(๒) ขั้นตอนการอนุญาต
๑) สถาบันเกษตรกรยื่นคำรองขอเขาทำประโยชนในที่ดินตามประกาศของคณะกรรมการ
ปฏิรูปท่ดี ินจังหวดั
๒) นำเสนอคณะกรรมการปฏิรูปท่ีดินจังหวัด (ผูวาราชการจังหวัดเปนประธาน) เพ่ือพิจารณา
ใหความเห็นชอบ คัดเลือกและอนุญาตใหสถาบันเกษตรกรเขาทำประโยชนในเขตปฏิรูปที่ดิน
๓) นำเสนอคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพ่ือเกษตรกรรม พิจารณาอนุญาตใหเขาทำประโยชน
โดยทำเปน สัญญาเชา ซ่งึ อาจจะมกี ารยกเวน คาเชาไประยะหน่งึ กอ นก็ได
๔) ประกาศผลการคัดเลือกใหทราบโดยท่วั กนั และใหย นื่ คำคดั คาน
๕) จัดทำสัญญาเชา และมอบทดี่ ินใหส ถาบันเกษตรกร

26 พน้ื ที่เขตปฏิรปู ที่ดนิ ของ ส.ป.ก. พน้ื ที่เขตปฏริ ปู ทด่ี นิ ของ ส.ป.ก. 21

(๓) เงอ่ื นไขการอนญุ าตและสถาบันเกษตรกรตองใหส มาชิกถือปฏิบัติ
๑) ทำประโยชนในที่ดินดวยตนเองเต็มความสามารถ และไมนำท่ีดินน้ันท้ังหมดหรือบางสวน
ไปใหบุคคลอื่นไมวาจะโดยการขาย ใหเชา หรือเขาทำประโยชนหรือโดยพฤติกรรมใด ๆ
ที่แสดงใหเหน็ ในลกั ษณะนั้น
๒) ทำสัญญาเชาท่ีดินกับสถาบันเกษตรกรหรือตามขอตกลงอื่นท่ีกำหนด และตองปฏิบัติ
ตามสญั ญาดังกลา ว
๓) ไมเปลี่ยนแปลงสภาพท่ีดินจนเปนเหตุใหท่ีดินเส่ือมสภาพความเหมาะสมแกการประกอบ
เกษตรกรรม
๔) ไมข ดุ บอ เพ่อื การเกษตรกรรมเกินรอยละหาของเน้ือที่ท่ีไดรับมอบ
๕) ไมปลูกสรางสิ่งกอสรางใด ๆ เวนแตการปลูกสรางตามสมควรสำหรับโรงเรือน ท่ีอยูอาศัย ยุงฉาง
หรือส่ิงกอสรางอ่ืน ๆ ที่ใชประโยชนเพื่อการเกษตรของเกษตรกรที่เปนสมาชิกหรือสถาบัน
เกษตรกรน้ัน
๖) ดูแลรักษาหมุดหลักฐานของ ส.ป.ก. และหลักเขตท่ีดินในที่ดินที่ไดรับมอบมิใหเกิดชำรุดเสียหาย
เคลื่อนยา ยไปจากตำแหนง เดิม

(๔) คาตอบแทน/คาธรรมเนียม/คาเชา คาเชาที่ดินตามท่ีกำหนด ซ่ึงคณะกรรมการปฏิรูปท่ีดิน
เพอื่ เกษตรกรรมอาจจะมีการยกเวน คา เชาไประยะหนง่ึ กอ นก็ได

๖. ขอกำหนด

(๑) สมาชิกสถาบันเกษตรกรตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัย ดวยตนเองหรือใหบุคคล
ในครอบครัวภายในขอบเขตพ้ืนทีท่ ่ไี ดรับการจดั ทด่ี ินเทานัน้ หา มขยายพ้ืนท่ี

(๒) หา มซ้ือขาย แลกเปลี่ยน ให ใหเ ชา ใหเชาซ้อื ใหย ืม โอนสทิ ธิการเชา หรือโอนสิทธกิ ารครอบครอง
ใหบคุ คลอื่นเวน แตเ ปน ไปตามระเบียบ กฎหมายของหนว ยงานท่อี นญุ าตใหใ ชทด่ี ิน

(๓) สามารถตกทอดไปยงั ทายาทโดยธรรมของสมาชกิ สถาบันเกษตรกรได
(๔) ตองปฏิบัติตามระเบียบ กฎหมายตาง ๆ ของหนวยงานท่ีอนุญาตใหใชท่ีดิน รวมถึงขอกำหนด

ที่ คทช. จะกำหนดข้นึ ใหมใ นภายหลังดว ย

(๕) ใหค วามยินยอมและอำนวยความสะดวกกบั เจาหนา ที่ท่เี ขาไปตรวจสอบพนื้ ทีท่ ่ีจัดที่ดนิ
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนด หรือผูที่ไดรับการจัดที่ดินไมประสงคจะใชท่ีดิน

ให คทช. จังหวัด สามารถพิจารณายกเลิกการใชท่ีดิน และใหผูที่ไดรับการจัดท่ีดินตองสงคืนพื้นที่

พพนื้ ืน้ ทที่เขเี่ ขตตปปฏฏริ ริูปูปทท่ดี ี่ดนิ ินขขอองงสส.ป.ป.ก..ก. 2227

(๗) สมาชิกสถาบันเกษตรกรตองใชเวลาสวนใหญประกอบอาชีพในบริเวณพื้นท่ีท่ีจัดให ตลอดจน
เอาใจใสพัฒนาปรับปรุงฟนฟูบำรุงดิน เพื่อใหเหมาะแกการเกษตรและรักษาสภาพแวดลอม
ระบบนิเวศไวอยางย่ังยืน รวมทั้งตองปลูกไมยืนตน หรือไมผลไมนอยกวารอยละ ๒๐ ของเนื้อที่
ทไ่ี ดร ับ

(๘) สมาชิกสถาบันเกษตรกรตองใชพ้ืนที่ดำเนินการผลิตใหเปนไปตามแนวทาง/สอดคลองกับแนวทาง
ของกลุมหรือสถาบันเกษตรกรท่ีเปนสมาชิกตามหลักเกณฑการจัดท่ีดิน ท้ังน้ี เพื่อผลประโยชน
ของสมาชิกในการที่จะไดรับการสงเสริมดานวิชาการผลิต การหาตลาด โดยเฉพาะอำนาจตอรอง
ในการจำหนายผลผลติ อยางครบวงจร

28 พนื้ ทเ่ี ขตปฏริ ปู ทดี่ นิ ของ ส.ป.ก. พืน้ ทเ่ี ขตปฏิรปู ทด่ี นิ ของ ส.ป.ก. 23

๕

กระบวนการการจดั ทดี่ นิ ทากนิ ใหช้ ุมชน
ตามนโยบายรัฐบาล

พน้ื ท่ีนคิ มสรา้ งตนเอง



พนื้ พทืน้ น่ี ทิคน่ี มิคสมรสา้ รงาตงนตเนอเงอง 3251

พ้นื ท่ดี ำเนนิ การ

พื้นท่ีนิคมที่สงวนเพื่อกิจการนิคม (ราษฎรที่ใชประโยชนใ นพ้ืนที่เดิม) ซึ่งผานข้ันตอนการดำเนินงาน
ของคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดิน และคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินไดใหความเห็นชอบใหนำไปดำเนินการ
จัดทด่ี ินทำกนิ ใหช มุ ชนตามนโยบายรฐั บาลในลกั ษณะแปลงรวม และรายงานใหค ณะกรรมการนโยบายท่ีดิน
แหงชาติ (คทช.) ทราบ

๑. หลักเกณฑการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน การจัดระเบียบการใชประโยชน โดยการนำที่ดิน
ในเขตพื้นทน่ี คิ มสรางตนเอง ทม่ี ีผูเขาใชป ระโยชนเดิมมาจดั ระเบียบการใชประโยชน

(๑) จัดท่ีดินทำกินใหชุมชนรูปแปลงรวม โดยไมใหเปนกรรมสิทธิ์ตามสภาพพื้นที่และตามเขต
การปกครอง

(๒) การใชประโยชนในที่ดินใหเปนไปตามกฎหมาย ขอกำหนด และเงื่อนไขของหนวยงานเจาของ
พน้ื ที่ซ่งึ ไดผานความเห็นชอบของ คทช. แลว

(๓) จัดท่ีดินใหแกผูใชประโยชน หรือผูที่อาศัยอยูในพื้นที่อยูแลวตามท่ีครอบครองอยูจริง
ตามความเหมาะสม หากมีพื้นที่เหลือหรือพื้นท่ีที่ไมมีผูใชประโยชน จึงจะจัดใหผูที่ถูกผลักดัน
หรืออพยพออกจากพื้นที่ปาหรือผูท่ีมีถิ่นฐานอยูในทองท่ีหรือใกลเคียงกับพื้นท่ีท่ีจัดระเบียบ น้ัน
คัดเลือกจากผูที่มาข้ึนทะเบียนไวกับจังหวัดเทานั้น) โดยพิจารณาจาก หมูบาน ตำบล อำเภอ
จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑการตรวจสอบขอมูลการถือครองและแนวทางการจัดที่ดิน ที่ คทช.
เหน็ ชอบ ท้งั น้ี เพอ่ื เปน การควบคมุ และรวมกันดูแลรกั ษาพ้นื ทส่ี งวนเพือ่ กจิ การนิคม

๒. ประเภทของผทู ี่ไดรบั การจดั ทด่ี นิ

(๑) ผใู ชป ระโยชนห รอื อยูอาศยั ในพื้นท่ีอยแู ลว ซงึ่ ไดทำสัญญาอนุญาตใหใชทด่ี นิ ในนคิ มน้นั ๆ
(๒) ผทู ีถ่ กู ผลักดนั และอพยพออกจากพน้ื ทป่ี า
(๓) ผูท่ไี ดร บั ผลกระทบจากการดำเนนิ การตามโครงการของทางราชการที่สูญเสียทดี่ นิ ทำกิน
(๔) ผูท่ีไมมีท่ีดินทำกินหรือมีเพียงเล็กนอยไมพอตอการครองชีพ ที่มีถิ่นอยูในทองท่ีที่จะจัดท่ีดิน

โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ หากมีพื้นที่เหลือจึงจะจัดใหผูท่ีมีถิ่นท่ีอยูใน
ทอ งทีใ่ กลเคียงอืน่ ตอ ไป

32 พ้ืนท่นี ิคมสร้างตนเอง พืน้ ทีน่ คิ มสรางตนเอง 26

๓. คุณสมบัตขิ องผทู ่ีไดรบั การจดั ทดี่ ิน

(๑) บุคคลสญั ชาตไิ ทย
(๒) เปนผูย ากไรไมมที ี่ทำกิน และ/หรอื ที่อยอู าศัย หรือมรี ายไดต อปไมเกิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน

(๓) บรรลุนติ ภิ าวะแลว หรือเปนหวั หนาครอบครวั
(๔) มีถน่ิ ทีอ่ ยใู นทอ งที่ท่จี ะจดั ทีด่ ินหรอื ใกลเคยี ง

(๕) มคี วามสามารถทำประโยชนใ นท่ดี นิ ได

(๖) ไมเ ปนคนวิกลจรติ หรือจิตฟน เฟอนไมส มประกอบ
(๗) ยนิ ยอมปฏิบัตติ ามระเบยี บ ขอ บังคบั ขอ กำหนด และเงื่อนไข ท่ีกำหนด
(๘) กรณีที่คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัดพิจารณาเห็นเปนความจำเปน เพ่ือประโยชนใน

ทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพ้ืนที่สภาพการใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลกั เกณฑเ ปน การเฉพาะรายก็ได
(๙) คุณสมบัติตามกฎหมายของหนวยงานเจาของพื้นที่กำหนด เชน กรณีการจัดระเบียบการใชประโยชน
ผูไดร ับการจดั สรร ตอ งเปนผูอยูใ นที่นคิ มสรางตนเอง เปน ตน

๔. แนวทางการดำเนินการการจัดทด่ี นิ ทำกนิ ใหช ุมชนโดยการจัดระเบียบการใชประโยชน

(๑) กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ รังวัดแปลงที่ดินและจัดทำบัญชีรายช่ือผูครอบครองใชประโยชน
ในท่ีดินสงวนเพื่อกิจการนิคมสงใหคณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดิน พิจารณาใหความเห็นชอบ
กำหนดเปนพนื้ ท่ีเปาหมายดำเนนิ การจัดที่ดนิ

(๒) คณะอนกุ รรมการจัดหาท่ีดินสงมอบพื้นท่ีเปา หมายใหคณะอนุกรรมการจดั ท่ีดิน พิจารณาคัดเลือก
กำหนดพ้ืนที่พรอมราษฎรทค่ี รอบครองเดมิ

(๓) คณะอนุกรรมการจัดที่ดินสงมอบพื้นที่และรูปแปลงที่ดินพรอมรายชื่อผูครอบครองใชประโยชนเดิม
ให คทช. จังหวัด พิจารณาคัดเลือกคนเขา ทำประโยชน

(๔) ผูปกครองนิคมสรางตนเองรวมกันพิจารณาคัดเลือกผูเขาทำประโยชนแลว เสนอ คทช. จังหวัด

พจิ ารณาใหค วามเห็นชอบ และรายงานใหค ณะอนุกรรมการจดั ท่ดี ินทราบ
(๕) ผูไดรับคัดเลือกดำเนินการรวมกลุมจดทะเบียนจัดต้ังสหกรณ หรือรูปแบบอ่ืนท่ีเหมาะสม

และยื่นคำขออนุญาตใชท่ีดินสงวนเพื่อกิจการนิคม พรอมจัดทำสัญญาในลักษณะแปลงรวม
เสนออธิบดีกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ (คิดคาบำรุงกิจการนิคม เพ่ือท่ีอยูอาศัยคิดอัตรา
ไรละไมน อ ยกวา ๑๐๐ บาท ตอป เพ่ือทำการเกษตร คดิ อัตราไรล ะไมนอยกวา ๒๐๐ บาท ตอ ป)
(๖) คทช. จังหวัด รายงานผลการจัดทด่ี นิ ใหค ณะอนกุ รรมการจดั ทดี่ นิ เพื่อรายงาน คทช. ทราบ

พนื้ ทพี่นน้ื คิ ทมนี่ สิครม้าสงรตานงเตอนงเอง 3237

๕. ขอกำหนดการใชทด่ี ินของผทู ีไ่ ดรับการจัดที่ดิน

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัยดวยตนเอง หรือบุคคลในครอบครัวภายในขอบเขตพื้นท่ี
ท่ไี ดรับการจัดทดี่ ินเทา นนั้

(๒) หา มมิใหทำการซ้ือขายหรือโอน หรือมอบสิทธิการครอบครองใหแกบคุ คลอนื่ เวนแตเ ปนการโอนสิทธิ
ใหก บั บุตร คสู มรส หรอื บิดา มารดา ของผูรบั อนญุ าตเทานน้ั

(๓) สามารถตกทอดไปยงั ทายาทโดยธรรมได
(๔) ตองปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบของกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ รวมถึงขอกำหนดที่ คทช.

จะกำหนดข้นึ มาใหมใ นภายหลังดว ย
(๕) ใหค วามยินยอมและอำนวยความสะดวกกับเจา หนา ท่ีท่เี ขา ไปตรวจสอบพืน้ ท่ีท่จี ดั ทด่ี ิน
(๖) หากมีการฝา ฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนดในสัญญาอนญุ าตใหใชท ี่ดนิ หรอื ผูท่ไี ดรบั การจดั ทีด่ ิน

ไมประสงคจะใชท่ีดินใหผูท่ีไดรับการจัดที่ดินตองสงคืนพื้นที่ใหแกสหกรณ และแจงนิคมสรางตนเอง
ในพ้นื ท่ี
(๗) หา มบกุ รุกขยายพน้ื ทอี่ ยอู าศยั /ทำกนิ เพิ่มเตมิ
(๘) ใหทำการปลกู ตนไมในพ้นื ทท่ี ี่ไดรับการจดั ที่ดนิ ตามความเหมาะสม

34 พนื้ ทน่ี คิ มสรา้ งตนเอง พนื้ ทน่ี ิคมสรางตนเอง 28

๖

กระบวนการการจดั ทีด่ นิ ทากนิ ให้ชมุ ชน
ตามนโยบายรฐั บาล

ที่ดินสาธารณประโยชน์



ท่ดี ินทสีด่ าินธสาารธณารปณระปโรยะชโยนช์ น 3370

ในการดำเนนิ การจดั ท่ดี ินทำกินและทีอ่ ยูอาศยั ใหช มุ ชน

ในที่ดินสาธารณ ประโยชนตามนโยบายของรัฐบาลภ ายใต คทช. นั้น เปนการนำที่ดิน
สาธารณประโยชนท่ีประชาชนเลิกใชประโยชนรวมกันแลว มาจัดระเบียบการถือครองใหแกราษฎร
เปนแปลงรวม โดยการออกหนังสืออนุญาตใหแกชุมชนที่มีฐานะเปนนิติบุคคลในรูปสหกรณหรือรูปแบบอื่นท่ี
เหมาะสม ตามสภาพพื้นท่ีเพื่อเขาใชประโยชนในท่ีดินของรัฐ ตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา ๙
และระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการอนุญาตใหประชาชนใชประโยชนในที่ดินของรัฐ พ.ศ. ๒๕๔๗
สวนคุณสมบัติขอกำหนดและเงื่อนไข ในการใชประโยชนในที่ดินของผูไดรับการจัดใหเปนไปตามท่ี
คทช. กำหนด โดยมีแนวทางในการดำเนินการ ดงั น้ี

(๑) กรมทีด่ นิ จดั สงขอ มลู แปลงทดี่ นิ และรายช่ือผูครอบครองท่ีดนิ ใหแกคณะอนุกรรมการจดั หาท่ดี นิ
(๒) คณ ะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินสงมอบขอมูลแปลงท่ีดินและรายช่ือผูครอบครองที่ดิน

ใหค ณะอนุกรรมการจัดทีด่ ิน
(๓) คณะอนุกรรมการจัดท่ีดินสงมอบขอมูลแปลงที่ดินและรายชื่อผูครอบครองใหคณะอนุกรรมการ

นโยบายท่ีดิน (คทช. จังหวัด) ดำเนนิ การ
(๔) คณะอนกุ รรมการนโยบายทีด่ นิ จงั หวัด (คทช. จังหวัด) สงมอบขอมลู แปลงท่ีดินและรายชือ่ ผคู รอบครอง

ใหคณะกรรมการพิจารณาเพ่ืออนุญาตใหประชาชนใชประโยชนในที่ดินของรัฐ ตามระเบียบ
กระทรวงมหาดไทยวาดวยการอนุญาตใหประชาชนใชประโยชนในที่ดินของรัฐ พ.ศ. ๒๕๔๗
ตรวจสอบคณุ สมบัตขิ องบคุ คลตามทคี่ ณะกรรมการนโยบายทีด่ นิ แหงชาติ (คทช.) กำหนด
(๕) คณะกรรมการพิจารณาเพ่อื อนุญาตใหประชาชนใชป ระโยชนในที่ดินของรัฐ สงผลขอมลู แปลงที่ดิน
และรายชื่อผูครอบครองที่ไดรับการพิจารณาคัดเลือกแลว ใหคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด
(คทช. จังหวดั )
(๖) ผูทผี่ า นการพิจารณาตามขอ (๕) ขอจัดต้ังเปนนติ ิบุคคลในรปู สหกรณ หรอื รปู แบบอื่นท่ีเหมาะสม
โดยมีวัตถุประสงคเพื่อนำท่ีดินท่ีไดมาบริหารจัดการใหแกสมาชิกใชประโยชน ตามกฎหมาย
และระเบียบ
(๗) คณะอนกุ รรมการนโยบายท่ีดนิ จงั หวัด (คทช. จังหวัด) มอบขอมลู แปลงทด่ี ินและรายช่ือผูครอบครอง
ใหสำนักงานที่ดินจังหวัด เพ่ือเสนอผูวาราชการจังหวัด ออกหนังสืออนุญาตใหกับชุมชน
และใหชุมชนบรหิ ารจัดการการใชประโยชนในท่ดี ินดังกลา วใหก บั สมาชิกในชมุ ชน
(๘) คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) รายงานคณะอนุกรรมการจัดท่ีดิน
เพ่ือรายงานคณะกรรมการนโยบายท่ีดินแหงชาติ (คทช.) ทราบ และสงขอมูลใหหนวยงาน
เจา ของพน้ื ทีก่ ำกบั ดแู ลการใช ประโยช นใหเปน ไปตามเง่ือน ไขท่ีกำห น ด ภ ายใตกรอบ
การบรหิ ารจดั การของคณะกรรมการนโยบายทีด่ นิ แหงชาติ (คทช.)

38 ท่ีดนิ สาธารณประโยชน์ ทด่ี นิ สาธารณประโยชน 31

๑. ประเภทของผทู ่ีไดร บั การจดั ทีด่ ิน

(๑) ผูท่ีเขาครอบครองทำประโยชนหรืออยูอาศัยในที่ดินอยูแลว โดยเปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูล
รายช่อื บคุ คลผูเขาครอบครองและรูปแปลงท่ีดิน

(๒) ผทู ่ีถูกผลักดันและอพยพออกจากพื้นท่ีปาตนน้ำ ปาอนุรักษ หรือพื้นที่ท่ีทางราชการกำหนดใหเปน
ที่สงวนหวงหามตลอดไป โดยพิจารณาจากบุคคลที่มีถิ่นที่อยูในทองที่ที่จะจัดที่ดินหรือใกลเคียง
ในหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑการตรวจสอบขอมูลการถือครอง และแนวทาง
การจดั ทีด่ นิ ท่ีคณะกรรมการนโยบายท่ดี นิ แหงชาติ (คทช.) เห็นชอบ

๒. คุณสมบตั ขิ องผูทีไ่ ดร ับการจดั ท่ดี นิ

(๑) บุคคลสัญชาตไิ ทย
(๒) เปนผูยากไรไ มม ที ่ที ำกนิ และ/หรอื ท่อี ยอู าศยั หรือมรี ายได ตอปไมเ กิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน
(๓) บรรลนุ ติ ิภาวะแลว หรือเปนหัวหนา ครอบครัว
(๔) มีถิ่นทอ่ี ยูในทอ งที่ทจี่ ะจดั ทดี่ ินหรือใกลเ คยี ง
(๕) มีความสามารถทำประโยชนใ นท่ีดนิ ได
(๖) ไมเปน คนวิกลจริตหรือจิตฟนเฟอนไมสมประกอบ
(๗) ยินยอมปฏบิ ัตติ ามระเบยี บ ขอบังคับ ขอกำหนด และเงื่อนไขท่ีกำหนด
(๘) ปจ จบุ ันไมไดร ับการชว ยเหลอื ในการจัดที่ดินจากทางราชการ
(๙) กรณีท่ีคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัดพิจารณาถึงความจำเปน เพ่ือประโยชน

ในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพื้นท่ีสภาพการใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลกั เกณฑเ ปนการเฉพาะรายก็ได

๓. หลักเกณฑการจัดระเบียบท่ีดินสาธารณประโยชนใหชุมชนทำกินหรืออยูอาศัย
ตามนโยบายของรัฐบาล และคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติ (คทช.) โดยการนำ
ท่ีสาธารณประโยชนท่ีประชาชนเลิกใชประโยชนรวมกันแลวมาจัดระเบียบการถือครอง
ใหแกราษฎร ดังนี้

(๑) จัดที่ดินทำกินหรืออยูอาศัยใหชุมชนที่มีฐานะเปนนิติบุคคล ในรูปแบบสหกรณหรือรูปแบบอื่น
ท่ีเหมาะสมตามสภาพพนื้ ท่ี

(๒) การใชประโยชนในที่ดินใหเปนไปตามขอกำหนดและเงอื่ นไขของหนวยงานเจาของพื้นท่ี ซ่ึงไดผาน

ความเหน็ ชอบของคณะกรรมการนโยบายท่ีดนิ แหงชาติ (คทช.) แลว

ท่ีดทินดี่สินาธสาารธณารปณรปะรโยะโชยนช์ น 3329

(๓) จัดท่ีดินใหแกผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนท่ีอยูแลว ตามท่ีครอบครองอยูจริง
เปน ลำดับแรก หากมีพ้ืนที่เหลอื จากการจัดท่ีดินใหค งไวเปน พ้ืนท่สี วนกลางเพ่ือใชป ระโยชนร วมกัน
สำหรับพื้นท่ีที่มีผูครอบครองแตไมอยูในหลักเกณฑ หรือคุณสมบัติ หรือเงื่อนไขที่กำหนด
ไวใหพิจารณาจัดใหแกผูท่ีถูกผลักดันและอพยพออกจากพื้นท่ีปาตนน้ำและปาอนุรักษ หรือพื้นที่
ท่ีทางราชการกำหนดใหเปนที่สงวนหวงหามตลอดไป โดยพิจารณาจากบุคคลท่ีมีถิ่นที่อยูในทองท่ี
ท่ีจะจัดที่ดินหรือใกลเคียงในหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑการตรวจสอบขอมูล
การถือครองและแนวทางการจัดท่ีดินท่ีคณะกรรมการนโยบายท่ีดินแหงชาติ (คทช.) เห็นชอบ
ท้งั น้ี เพ่ือเปนการควบคุมและรวมกันดูแลท่สี าธารณประโยชน โดยจดั ใหครัวเรอื นละไมเ กนิ ๑๕ ไร

(๔) ใหชุมชนที่ไดรับอนุญาตใหใชประโยชนในท่ีดินนำที่ดินดังกลาว ไปดำเนินการจัดใหแกสมาชิก
ในชุมชนตามนโยบายรัฐบาล โดยรวมกับคณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด (คทช. จังหวัด)
หนว ยงานผมู ีหนาท่ดี แู ลรักษาตามกฎหมาย และระเบียบของหนว ยงานนนั้

๔. ขอ กำหนดการใชท่ีดนิ ของผูท่ีไดรบั การจดั ท่ีดนิ

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัย ดวยตนเองหรือใหบุคคลในครอบครัว ภายในเขตพื้นท่ี
ที่ตนไดร บั การจดั ทด่ี นิ เทานัน้ หามขยายพน้ื ที่

(๒) หา มซือ้ ขาย แลกเปลี่ยน ให ใหเ ชา ใหเชาซ้อื ใหยืม หรอื โอนสทิ ธิการเชา หรอื โอนสทิ ธิครอบครอง
ใหบ ุคคลอน่ื เวน แตเปนไปตามระเบยี บ กฎหมาย ของหนวยงานทีอ่ นุญาตใหใชทด่ี นิ

(๓) สามารถตกทอดแกท ายาทโดยธรรมได
(๔) ตองปฏิบัติตามระเบียบ กฎหมายตาง ๆ ของหนวยงาน ท่ีอนุญาตใหใชท่ีดิน รวมถึงขอกำหนด

ที่คณะกรรมการนโยบายท่ีดนิ แหงชาติ (คทช.) จะกำหนดข้ึนใหมในภายหลงั ดว ย
(๕) ใหความยนิ ยอมหรอื อำนวยความสะดวกกับเจาหนาที่ท่ีเขา ไปตรวจสอบพนื้ ท่ีทจ่ี ดั ที่ดิน
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนด หรือผูที่ไดรับการจัดท่ีดินไมประสงคจะใชท่ีดิน

ใหคณะกรรมการพิจารณาเพ่ืออนุญาตใหประชาชนใชประโยชนในท่ีดินของรัฐสามารถพิจารณา
ยกเลกิ การใชทด่ี ิน และใหผทู ี่ไดร บั การจัดทด่ี นิ ตอ งสง คนื พืน้ ท่ี
(๗) ตองระมัดระวังไมใหการทำประโยชนข องตนกระทบกระเทือนหรือรบกวนบุคคลอืน่ หรือกอ ใหเกิด
ความเสียหายตอทรัพยสนิ ของทางราชการและของเอกชน หากผูรับอนุญาตพบแรทรัพยากรปาไม
วตั ถโุ บราณ หรอื ทรัพยากรอนั ควรอนรุ ักษ เปนตน ใหหยุดการทำประโยชนไวและแจงใหพนักงาน
เจา หนาที่ทราบโดยดวน
(๘) ในกรณีที่มีความจำเปนเพ่ือประโยชนสาธารณะ หรือเพื่อประโยชนของทางราชการ และทางราชการ
จะตอ งเรยี กพืน้ ทท่ี ีไ่ ดรบั การจัดท่ีดินคืน ผูที่ไดรบั การจดั ที่ดินตอ งสงคืนพ้ืนท่ที ันที
(๙) สมาชกิ ตอ งปฏบิ ัตติ ามขอ บงั คบั ของสหกรณหรือนิติบุคคล รปู แบบอื่น

40 ทดี่ นิ สาธารณประโยชน์ ทด่ี ินสาธารณประโยชน 33

๗

กระบวนการการจดั ท่ีดินทากนิ ให้ชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล

ที่ดินท่รี าชพสั ดุ



พ้นื พทืน้ ีท่ ท่ดี ท่ี นิ ดี่ รินารชาพชัสพดสั ุ ดุ 4353

๑. หลกั เกณฑก ารจัดทด่ี นิ ทำกินใหช มุ ชน

มี ๒ รปู แบบ ดังนี้
๑.๑ การจัดที่ดินทำกินใหชุมชน โดยการจัดระบบการใชประโยชน นำท่ีดินราชพัสดุที่ไมมีการ

ใชประโยชน (ทีว่ า ง) มาจัดระบบใชประโยชน
(๑.๑.๑) จัดท่ีดินทำกินใหชุมชนหรือกลุมบุคคล โดยไมใหเปนกรรมสิทธิ์ เฉพาะรายตามสภาพ

พ้นื ท่ีและตามเขตการปกครอง
(๑.๑.๒) จัดทำแผนผังแปลงที่ดินตามสัดสวนที่เหมาะสมกับสภาพการใชประโยชน และความเหมาะสม

ของสภาพพนื้ ที่
(๑.๑.๓) จัดทำสาธารณูปโภคอยา งเหมาะสมกับพน้ื ท่แี ละความสะดวกในการใชประโยชน
(๑.๑.๔) หลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขในการจัดท่ีดินราชพัสดุ และการใชประโยชน

ท่ีดินราชพัสดุใหเปนไปตามกฎหมายท่ีราชพัสดุซึ่งไดผานความเห็นชอบของ คทช. แลว
(๑.๑.๕) จัดที่ดินราชพัสดุใหผูที่ถูกผลักดัน และอพยพออกจากพ้ืนที่ปาตนน้ำ และปาอนุรักษ

ที่สำคัญเปนลำดับแรกในเง่ือนไข จะไดรับการจัดท่ีดินตามกฎหมายท่ีราชพัสดุ ผูท่ีไดรับ
ผลกระทบจากการดำเนินการตามโครงการของทางราชการที่สูญเสียท่ีดินทำกิน
และผูท่ีไมมีที่ดินทำกินหรือมีเพียงเล็กนอยไมเพียงพอตอการครองชีพท่ีมีถิ่นท่ีอยู
ในทองทีท่ ี่จะจดั ที่ดิน โดยพจิ ารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ ตามลำดับ หากมีพื้นท่ี
เหลือจงึ จะจัดใหผ ูท่ีมีถน่ิ ท่ีอยใู นทองท่ีใกลเ คียงอ่ืนตอไป ท้ั งนี้ กรณี ที่คณะอนุ กรรมการ
นโยบายท่ดี ินจังหวัด พิจารณาเห็นเปนความจำเปนเพ่ือประโยชนในทางเศรษฐกิจ สังคม
และความส งบ เรียบรอย สามารถกำหนดการคั ดกรองและจั ดลำดั บท่ี เห ม าะส ม
ของชมุ ชนทอ งถ่ินตามที่เหน็ สมควรได

๑.๒ การจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน โดยการจัดระเบียบการใชประโยชน เปนการนำที่ดินราชพัสดุที่มี
ผใู ชประโยชนม าจัดระเบียบการใชประโยชน
(๑.๒.๑) จัดทด่ี นิ ทำกินใหชมุ ชนในรูปแปลงรวมตามสภาพพ้ืนที่ และตามเขตการปกครอง
(๑.๒.๒) การใชประโยชนในท่ีดินใหเปนไปตามกฎหมาย ขอกำหนด และเงื่อนไขของหนวยงาน
เจาของพืน้ ที่ ซึง่ ไดผา นความเหน็ ชอบของ คทช. แลว
(๑.๒.๓) จัดท่ีดินใหแกผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพื้นท่ีอยูแลวตามท่ีครอบครองอยูจริง
ตามความเหมาะสม หากมีพ้ืนท่ีเหลือหรือพ้ืนท่ีท่ีไมมีผูทำประโยชนจึงจะจัดใหผูที่
ถูกผลักดันและอพยพออกจากพื้นท่ีปา และผูมีถ่ินที่อยูในทองท่ีที่จะจัดที่ดิน
หรือใกลเคียง โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ ตามเกณฑ
การตรวจสอบขอมูลการถือครองและแนวทางการจัดที่ดินท่ี คทช. เห็นชอบ ทั้งนี้
เพ่ือเปนการควบคมุ และรว มกันดแู ลรักษาพนื้ ทท่ี ีร่ าชพัสดุ

44 พ้ืนทที่ ่ีดินราชพัสดุ พื้นที่ทด่ี นิ ราชพัสดุ 36

๒. ประเภทของผูท่ีไดรบั การจดั ท่ีดนิ

(๑) ผทู ถี่ ูกผลกั ดันและอพยพออกจากพนื้ ทปี่ าตนน้ำและปา อนรุ ักษที่สำคัญ
(๒) ผบู ุกรุกทด่ี นิ ราชพสั ดุ ซึง่ อยูในเงอ่ื นไขจะไดร ับการจัดที่ดนิ ตามกฎหมายทร่ี าชพสั ดุ
(๓) ผทู ี่ไดรับผลกระทบจากการดำเนินการตามโครงการของทางราชการทีส่ ญู เสยี ท่ีดนิ ทำกิน
(๔) ผูท่ีไมมีท่ีดินทำกินหรือมีเพียงเล็กนอยไมพอตอการครองชีพที่มีถิ่นท่ีอยูในทองที่ที่จะจัดท่ีดิน

โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ หากมีพ้ืนท่ีเหลือจึงจะจัดใหผูท่ีมีถ่ิน
ที่อยใู นทอ งท่ีใกลเคยี งอืน่ ตอไป

๓. คุณสมบตั ขิ องผทู ่ไี ดรบั การจดั ท่ีดิน

(๑) บุคคลสญั ชาตไิ ทย

(๒) เปน ผยู ากไรไมม ีท่ที ำกนิ และ/หรอื ทีอ่ ยูอาศยั หรือมีรายไดตอ ปไ มเกิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน

(๓) บรรลนุ ิตภิ าวะแลว หรอื เปนหัวหนา ครอบครวั

(๔) มีถนิ่ ท่ีอยูในทองท่ีทจี่ ะจัดทดี่ ินหรอื ใกลเ คียง

(๕) มคี วามสามารถทำประโยชนในทดี่ นิ ได

(๖) ไมเ ปน คนวกิ ลจรติ หรอื จิตฟน เฟอนไมส มประกอบ

(๗) ยินยอมปฏิบัติตามระเบียบ ขอบังคับ ขอกำหนด และเงื่อนไขที่กำหนด ทั้งจาก คทช. และกรมธนารักษ
(๘) ปจ จุบันไมไดรบั การชวยเหลอื ในการจดั ที่ดนิ ทำกินจากทางราชการ

(๙) กรณีท่ีคณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัดพิจารณาเห็นเปนความจำเปน เพ่ือประโยชนในทาง
เศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพ้ืนที่สภาพการใชประโยชน
ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผันการปฏิบัติ
ตามหลักเกณฑเปนการเฉพาะรายก็ได

(๑๐) มีคุณสมบัติตามกฎหมายของหนวยงานเจาของพ้ืนท่ีกำหนด เชน กรณีการจัดระเบียบ
การใชประโยชนผูไดรับการจดั สรร ตองเปนผอู ยใู นท่ีราชพัสดุกอนวันที่ ๔ ตุลาคม ๒๕๔๖ เปนตน

๔. แนวทางดำเนนิ การ

๔.๑ การจดั ทด่ี ินทำกนิ ใหชุมชน โดยการจัดระบบการใชประโยชน
(๔.๑.๑) กรมธนารักษคัดเลือกท่ีราชพัสดุแปลงที่เหมาะสมเสนอคณะอนุกรรมการจัดหาที่ดิน

เพื่อกำหนดเปนพน้ื ทเ่ี ปา หมาย

(๔.๑.๒) คณะอนุกรรมการจัดหาที่ดินใหความเห็นชอบ แลวสงใหคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดิน

จังหวดั (คทช. จังหวัด) พิจารณาดำเนินการ

พนื้ พทน้ื ่ที ท่ีด่ที ินด่ี รินารชาพชสัพดสั ุดุ 3475

(๔.๑.๓) คทช. จังหวัด พิจารณาตรวจสอบขอบเขตพื้นท่ีดำเนินการกำหนดวางผังแปลงท่ีดิน ใหมีขนาด
ที่เหมาะสมกับสภาพการทำประโยชน และพื้นท่ีสาธารณประโยชนในดานตาง ๆ
เพือ่ ใชร วมกัน และสงขอมลู ใหคณะอนุกรรมการจดั หาท่ดี นิ พิจารณา

(๔.๑.๔) คณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินสงมอบพ้ืนที่เปาหมายใหคณะอนุกรรมการจัดที่ดิน
และ คทช. จงั หวัด ดำเนนิ การ

(๔.๑.๕) คทช. จังหวัด คัดเลือกบุคคลตามหลักเกณฑคุณสมบัติประเภทผูไดรับการจัดท่ีดิน
และขอกำหนดอ่ืนที่เก่ียวของ และจัดทำบัญชีรายชื่อผูท่ีจะไดรับการจัดที่ดิน
สงใหค ณะอนุกรรมการจัดทดี่ ินพจิ ารณา

(๔.๑.๖) ผูไดรับการคัดเลือกตามบัญชีรายชื่อผูท่ีจะไดรับการจัดท่ีดิน ดำเนินการจดทะเบียน
จัดตงั้ สหกรณ

(๔.๑.๗) ชมุ ชนในรปู สหกรณยืน่ คำขอเชา ทร่ี าชพสั ดุในลักษณะแปลงรวม
(๔.๑.๘) สำนักงานธนารักษพ้ืนท่ีดำเนินการจัดใหชุมชนในรูปสหกรณเชาตามกฎหมายท่ีราชพัสดุ

โดยสหกรณจัดสรรพื้นที่ใหแกสมาชิกเพื่ออยูอาศัยไดไมเกิน ๑๐๐ ตารางวา ตอครอบครัว
อัตราคาเชาไมต่ำกวาตารางวาละ ๐.๒๕ บาท ตอเดือน และกรณีการเชาเพ่ือประกอบ
การเกษตรไดไมเกิน ๑๕ ไร ตอครอบครัว อัตราคาเชาไมต่ำกวา ไรละ ๒๐๐ บาท ตอป
(๔.๑.๙) คทช. จังหวัด แจงผลการดำเนินการจัดทำสัญญาเชาท่ีราชพัสดุใหคณะอนุกรรมการ
จัดท่ดี นิ ทราบ เพ่ือสงใหคณะอนกุ รรมการสง เสริมและพฒั นาอาชพี ดำเนนิ การตอไป

๔.๒ การจดั ทดี่ ินทำกนิ ใหชุมชนโดยการจดั ระเบียบการใชป ระโยชน
(๔.๒.๑) สำนักงานธนารักษพื้นท่ีสำรวจรังวัดและตรวจสอบที่ราชพัสดุแปลงท่ีมีการบุกรุก
พ รอ ม รายล ะเอี ยด ผู บุ ก รุก ส งให ก รม ธน ารัก ษ เพ่ื อพิ จารณ าคั ดเลื อกแปลง
เสนอคณะอนุกรรมการจัดหาทด่ี ินพจิ ารณากำหนดเปนพน้ื ทเี่ ปาหมาย
(๔.๒.๒) คณะอนุกรรมการจัดหาที่ดินใหความเห็นชอบแลวสงใหคณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดิน
จงั หวัด (คทช. จังหวดั ) พิจารณาดำเนินการ
(๔.๒.๓) คทช. จังหวัด พิจารณาตรวจสอบขอบเขตพ้ืนที่ดำเนินการจำนวนผูบุกรุกและรายละเอียด
แลว สง ขอมลู ใหคณะอนกุ รรมการจัดหาทด่ี นิ พิจารณา
(๔.๒.๔) คณะอนุกรรมการจัดหาท่ีดินสงมอบพื้นที่เปาหมายใหคณะอนุกรรมการจัดที่ดิน
และ คทช. จังหวัด ดำเนินการ
(๔.๒.๕) คทช. จังหวัด รับรองสิทธิของผูบุกรุกที่ราชพัสดุตามสภาพการครอบครองที่ดิน
และจัดทำบัญชีรายช่ือผูที่จะไดรับการจัดท่ีดินสงใหคณะอนุกรรมการจัดที่ดินพิจารณา
(๔.๒.๖) ผูที่ไดรับการคัดเลือกตามบัญชีรายช่ือผูที่จะไดรับการจัดที่ดินดำเนินการจดทะเบียน
จดั ต้งั สหกรณ