กระบวนการจัดที่ดินทำกินให้ชุมชนตามนโยบายรัฐบาล (ปี 2564)

46 พืน้ ทที่ ่ีดินราชพสั ดุ พ้ืนที่ทด่ี นิ ราชพสั ดุ 38

(๔.๒.๗) ชุมชนในรูปสหกรณย นื่ คำขอเชาทีร่ าชพสั ดใุ นลกั ษณะแปลงรวม
(๔.๒.๘) สำนักงานธนารักษพื้นท่ีดำเนินการจัดใหชุมชนในรูปสหกรณเชาตามกฎหมายที่ราชพัสดุ

โดยสหกรณจัดสรรพ้ืนท่ีใหแกสมาชิกเพื่ออยูอาศัยและประกอบการเกษตรตามจำนวน
เนื้อที่ที่ครอบครอง และ คทช. จังหวัด ไดพิจารณาความเหมาะสมแลว ในอัตราคาเชา
เพ่ืออยูอาศัยไมต่ำกวาตารางวาละ ๐.๒๕ บาทตอเดือน และเพ่ือประกอบการเกษตร

อัตราคา เชาไมต่ำกวา ไรล ะ ๒๐๐ บาท ตอ ป

๕. ขอกำหนดการใชท ่ีดินของผูท่ไี ดร บั การจัดทดี่ นิ

(๑) ตองทำประโยชนและ/หรืออยูอาศัย ดวยตนเองหรือใหบุคคลในครอบครัวภายในขอบเขตพื้นท่ี
ที่ไดรับการจัดท่ดี ินเทา น้ัน

(๒) หา มซ้อื ขาย แลกเปลีย่ น ให ใหเ ชา ใหเ ชา ซ้ือ โอนสทิ ธิการเชา ใหบ ุคคลอ่นื
(๓) สามารถตกทอดไปยังทายาทโดยธรรมได
(๔) ตองปฏิบัติตามระเบียบกฎหมายที่ราชพัสดุ รวมถึงขอกำหนดท่ี คทช. จะกำหนดข้ึนใหม

ในภายหลังดวย
(๕) ใหความยนิ ยอมและอำนวยความสะดวกกับเจา หนา ทที่ ่ีเขา ไปตรวจสอบพนื้ ท่ที ่จี ัดที่ดนิ
(๖) หากมีการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามขอกำหนดในสัญญาเชาที่ราชพัสดุหรือผูท่ีไดรับการจัดที่ดิน

ไมประสงคจะใชท่ีดิน ใหผูที่ไดรับการจัดที่ดินตองสงคืนพื้นที่ใหแกสหกรณ และแจงสำนักงาน
ธนารักษพ ้นื ท่ี
(๗) หา มบุกรกุ ขยายพืน้ ท่อี ยอู าศัย/ทำกินเพ่ิมเตมิ
(๘) ใหทำการปลกู ตนไมใ นพ้ืนที่ท่ีไดร บั การจัดท่ดี นิ ตามความเหมาะสม

๖. ประเภทของผทู ไ่ี ดรับการจัดทีด่ ิน

(๑) ผทู ถี่ ูกผลักดันและอพยพออกจากพืน้ ทีป่ า ตน นำ้ และปา อนรุ กั ษที่สำคญั

(๒) ผบู ุกรุกท่ีดนิ ราชพสั ดุ ซ่ึงอยูใ นเงอ่ื นไขจะไดร ับการจัดที่ดินตามกฎหมายทรี่ าชพัสดุ

(๓) ผูท่ีไดร บั ผลกระทบจากการดำเนินการตามโครงการของทางราชการทีส่ ญู เสียท่ีดนิ ทำกนิ
(๔) ผูท่ีไมมีที่ดินทำกินหรือมีเพียงเล็กนอยไมพอตอการครองชีพที่มีถ่ินที่อยูในทองที่ที่จะจัดท่ีดิน

โดยพิจารณาจากหมูบาน ตำบล อำเภอ จังหวัด ตามลำดับ หากมีพื้นที่เหลือจึงจะจัดใหผูที่มี
ถิน่ ท่อี ยใู นทอ งทใ่ี กลเ คยี งอื่นตอไป

พ้นื พทน้ื ี่ทที่ดี่ทนิ ีด่ รินารชาพชสั พดัสุ ดุ 4397

๗. คุณสมบัติของผูท่ไี ดร ับการจัดท่ีดิน

(๑) บคุ คลผมู ีสญั ชาตไิ ทย
(๒) เปนผูย ากไรไมมีที่ดินทำกนิ และ/หรือที่อยูอาศัย หรอื มรี ายไดต อปไ มเกนิ ๓๐,๐๐๐ บาท/คน
(๓) บรรลนุ ติ ิภาวะแลว หรือเปน หวั หนา ครอบครวั
(๔) มีถิ่นท่ีอยใู นทองที่ท่ีจะจัดท่ดี ินหรอื ใกลเ คยี ง
(๕) มคี วามสามารถทำประโยชนในที่ดิน
(๖) ไมเ ปน คนวิกลจรติ หรือจิตฟน เฟอนไมสมประกอบ
(๗) ยินยอมปฏิบัติตามระเบียบ ขอบังคับ ขอกำหนด และเง่ือนไขที่กำหนดทั้งจาก คทช. และกรมธนารักษ
(๘) ปจจบุ นั ไมไ ดรบั การชวยเหลือในการจัดท่ีดินทำกินจากทางราชการ
(๙) กรณีที่ คทช. พิจารณาเห็นเปนความจำเปน เพ่ือประโยชนในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบ

เรียบรอย โดยคำนึงถึงลักษณะพ้ืนที่สภาพการใชประโยชนทำประโยชน คทช. จังหวัด จะผอนผัน
การปฏิบตั ติ ามหลักเกณฑเปน การเฉพาะรายก็ได
(๑๐) มีคุณสมบัติตามกฎหมายของหนวยงานเจาของพ้ืนที่กำหนด เชน กรณีการจัดระเบียบการใชประโยชน
ผูไ ดรับการจดั สรรตองเปนผูอยใู นทรี่ าชพัสดุกอ นวันที่ ๔ ตุลาคม ๒๕๔๖ เปน ตน

48 พนื้ ทท่ี ดี่ ินราชพัสดุ พน้ื ทท่ี ด่ี ินราชพัสดุ 40

ตอบขอ้ หารอื ของ คทช. จังหวดั



ขอ้ หขาอรหือาขรอื งขอคงทคชท. ชจ.ังหจังวหัดวดั 5412

จงั หวัดพษิ ณุโลก

ประเด็นหารอื
กรณีบุคคลผูครอบครองที่ดินรายเดิม ชื่อตรง-แปลงตรง และผูครอบครองชื่อไมตรง (ทายาท-แปลงตรง)
ทมี่ ีท่ีดนิ แปลงอ่นื บคุ คลดงั กลา วเปนผูข าดคุณสมบตั ิท่ีจะไดรับการจัดทด่ี ินตามขอ (๒) ซง่ึ กำหนดไวว าตอ งเปน
ผูยากไรไ มมที ี่ดินทำกิน และ/หรอื ทีอ่ ยอู าศัย หรือมีรายไดตอ ปไ มเ กิน ๓๐,๐๐๐ บาท/คน หรือไม
ตอบขอหารอื
ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ในพ้นื ท่ปี า สงวนแหงชาติ
๒. ประเภทของผไู ดรับการจัดทด่ี ิน

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนที่แลว เปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงท่ีดิน
และขอมูลของรายช่ือราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ คทช. จังหวัด
ในพื้นที่ปา สงวนแหงชาติ สามารถจำแนกประเภทผูทีไ่ ดร บั การจดั ทด่ี นิ ตามลกั ษณะการครอบครองไดด งั นี้

- ผูครอบครองรายเดิมชอ่ื ตรง/แปลงตรง ใหเขา รวมโครงการ
- ผูครอบครองชื่อไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม/แปลงตรง) ใหเขารวมโครงการ ดังนั้น

จงึ ไมตอ งตรวจสอบคุณสมบตั ิแตอยา งใด

เชยี งราย

ประเดน็ หารอื
เห็นวา “ทายาท” ของผูครอบครองรายเดิม เปนผูมีสิทธิไดรับการจัดท่ีดินจะตองเปน “ทายาท” ตามมาตรา
๑๖๒๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย โดยสามารถเขารับการจัดท่ีดินไดในขณะท่ีผูครอบครองเดิม
ยงั มีชีวิตอยูและเสียชวี ติ ไปแลว
๑. กรณีผูครอบครองเดิมยงั มีชวี ิตอยู “ทายาท” ใหพิจารณาเขา ใชป ระโยชนในท่ีดินของรัฐโดยไมตอ งจัดลำดับ
ช้ันของทายาทตาม มาตรา ๑๖๒๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย โดยใหเปนไปตามความประสงค
ของผคู รอบครองรายเดิม
๒. กรณีผคู รอบครองรายเดมิ เสยี ชวี ิต “ทายาท” ใหพิจารณาเขาใชประโยชนใ นท่ีดนิ ของรัฐเปน ไปตามลำดับช้ัน
ตามมาตรา ๑๖๒๙ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชิ ยทายาทของผคู รอบครองรายเดิม

(๑) กรณี ผู ครอบครองรายเดิ มยั งมี ชี วิ ตอยู ให เป นไปตามความประสงค ของผู ครอบครองรายเดิ ม
(๒) กรณีผูค รอบครองรายเดมิ เสียชีวติ

(๒.๑) หากผูครอบครองรายเดิมไดแจงความประสงคไว ใหเปนไปตามความประสงคของผูครอบครอง
รายเดมิ

(๒.๒) หากผูครอบครองรายเดิมไมไดแจงความประสงคไว ใหพิจารณาตามมาตรา ๑๖๒๙ แหงประมวล
กฎหมายแพงและพาณชิ ย

52 ขอ้ หารอื ของ คทช. จังหวัด ขอหารือของ คทช. จังหวดั 43

พทั ลงุ

ประเดน็ หารือ
กรณีผูครอบครองรายเดิม ชื่อตรง/แปลงตรง และผูครอบครองชื่อไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม/แปลงตรง)
แตหากผูครอบครองทั้ง ๒ กรณีดังกลาว มีอาชีพเปนขาราชการ จะมีคุณสมบัติขัดตอหลักเกณฑในการจัด
ใหเขารวมโครงการหรอื ไม
ตอบขอหารอื
ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ในพืน้ ท่ปี าสงวนแหง ชาติ
๒. ประเภทของผูไดร บั การจดั ทด่ี นิ

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนที่แลว เปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงที่ดิน
และขอมูลของรายชื่อราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ คทช. จังหวัด
ในพน้ื ท่ปี าสงวนแหงชาติสามารถจำแนกประเภทผทู ไี่ ดร ับการจัดทีด่ ิน ตามลักษณะการครอบครองไดดังนี้

- ผูค รอบครองรายเดมิ ช่อื ตรง/แปลงตรง ใหเขา รวมโครงการ
- ผูครอบครองชื่อไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม/แปลงตรง) ใหเขารวมโครงการ ดังน้ัน จึงไมตอง
ตรวจสอบคุณสมบัติแตอยา งใด

ยโสธร

ประเดน็ หารอื
๑. ประเภทของผูไดรับการจัดที่ดิน ขอ (๑) กรณีผูครอบครองช่ือตรง/แปลงตรง ใหเขารวมโครงการฯ
และขอ (๒) กรณผี ูครอบครองชื่อไมต รง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม)/แปลงตรง ใหเขารว มโครงการฯ นนั้

(๑) ผูครอบครองทั้งสองประเภทสามารถใหเขารวมโครงการฯ ไดโดยไมตองพิจารณาคุณสมบัติ
ของผูที่ไดรับการจัดท่ีดินตามที่กำหนดในขอ ๓ ของกระบวนการการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล
พ้นื ที่ปาสงวนแหง ชาติ หรอื ไม อยางไร
ตอบขอหารือ
ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาล ในพืน้ ทีป่ าสงวนแหงชาติ
๒. ประเภทของผูไดร บั การจัดทดี่ นิ

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพื้นที่แลว เปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงที่ดิน
และขอมูลของรายชื่อราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ คทช. จังหวัด
ในพื้นที่ปาสงวนแหงชาตสิ ามารถจำแนกประเภทผทู ไ่ี ดร ับการจัดทดี่ ินตามลกั ษณะการครอบครองไดดงั นี้

ขอ้ หขาอ รหือาขรออื ขงอคงทคชท. ชจ.ังจหังวหดั วัด 5443

- ผูครอบครองรายเดิมชื่อตรง/แปลงตรง ใหเ ขา รวมโครงการ
- ผคู รอบครองชื่อไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดมิ /แปลงตรง) ใหเขารวมโครงการ ดังนั้น จงึ ไมตอง
ตรวจสอบคณุ สมบัติแตอ ยางใด
ประเดน็ หารือ
(๒) หากเปนผูมีท่ีดินทำกินของตนอยูแลวไดแก โฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน เม่ือรวม
กับท่ีดินท่ีจะไดรับการจัดตามนโยบายรัฐบาลครั้งนี้ เน้ือที่ไมเกิน ๒๐ ไร สามารถใหเขารวมโครงการฯ ได
โดยไมตองพิจารณาคุณสมบัติของผูท่ีไดรับการจัดท่ีดินตามที่กำหนดในขอ ๓ ของกระบวนการการจัดท่ีดิน
ทำกนิ ใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล พนื้ ท่ปี า สงวนแหง ชาติ หรอื ไม อยา งไร
(๓) หากเปนผูไดรับการชวยเหลือในการจัดที่ดินจากทางราชการ เชน ส.ป.ก.๔-๐๑ ใหเขารวมไดโดยไมตอง
พิจารณาคุณสมบัติของผูท่ีไดรับการจัดที่ดินตามที่กำหนดในขอ ๓ ของกระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล พื้นท่ปี า สงวนแหงชาติ หรอื ไม อยางไร
ตอบขอหารือ
ตามมติคณะรัฐมนตรี เม่ือวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ในพน้ื ทปี่ า สงวนแหง ชาติ
๑. หลักเกณฑการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนการจัดระเบียบการใชประโยชนเปนการนำที่ดินของรัฐที่มี
ผใู ชป ระโยชนมาจดั ระเบยี บการใชป ระโยชน
(๓) จัดที่ดินทำกนิ ใหแกผูเ ขาทำประโยชนหรอื อยูอาศยั ในพื้นท่ีอยแู ลว ตามทคี่ รอบครองอยูจริง แตไ มเ กนิ ๒๐ ไร...
ดังน้ัน จะพิจารณาเฉพาะการครอบครองในพื้นท่ีปาสงวนแหงชาติ เทาที่ครอบครองแตไมเกิน ๒๐ ไร
และหากเปนผทู มี่ ชี ือ่ ตรง/แปลงตรง ตามทีก่ รมปาไมสำรวจไวแลว กไ็ มต องพิจารณาคุณสมบตั ิ
ประเด็นหารือ
๒. คุณสมบัติของผูไดรับการจัดที่ดินตามขอ ๓ (๓) กำหนดวาตองเปนบุคคลสัญชาติไทยน้ัน กรณีหากเปน
พ้ืนท่ีที่จะจัดใหชุมชนใชประโยชนร วมกันโดยมีผูปกครองทองท่ีเปนผูดูแลนั้น สามารถขออนุญาตใชประโยชน
ในนามคณะกรรมการหมบู านหรือนิตบิ ุคคลไดหรอื ไม อยา งไร
ตอบขอหารือ
พ้ืนที่ดังกลาว จังหวัดไดรับอนุญาตใหใชประโยชนพ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติในลักษณะแปลงรวมเพื่อดำเนินการ
จัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลไปแลว ซ่ึงการจัดที่ดินใหประชาชนและการบริหารที่ดินดังกลาว
ดำเนนิ การโดย คทช. จังหวดั ดังน้นั กรณพี ้ืนทส่ี ว นกลางทปี่ ระชาชนใชประโยชนรวมกัน คทช. จงั หวดั จะตอง
พจิ ารณามอบหมายใหมีผดู แู ลพ้นื ที่ เชน คณะกรรมการหมูบา น เปน ตน

54 ข้อหารอื ของ คทช. จังหวดั ขอ หารือของ คทช. จังหวดั 45

ชยั ภูมิ

ประเด็นหารอื
- นางสุดใจ ภูศรี มีชื่อเปนผูครอบครองท่ีดิน จำนวน ๓ แปลง เนื้อที่ รวม ๑ - ๒ - ๖๗.๒๗ ไร ไดท่ีดิน
มาโดยการซื้อมาจากผูครอบครองท่ีดนิ เดมิ ตามบัญชีสำรวจของกรมปาไม
- นายหนูป สวนจันทร มีช่ือเปนผูครอบครองที่ดินจำนวน ๑ แปลง เน้ือท่ี ๗ - ๒ - ๔๑.๗๘ ไร ไดท่ีดิน
มาโดยการซื้อจากนายเด็ด พบลาภ ผคู รอบครองท่ดี นิ เดิมตามบัญชสี ำรวจของกรมปา ไม

บุคคลทั้งสองราย คทช. จังหวัด ไดตรวจสอบคุณสมบัติแลวปรากฏวา มีคุณสมบัติครบถวน
ตามหลักเกณฑท่ี คทช. กำหนด กรณีดังกลาว คทช. จังหวัดชัยภูมิ สามารถพิจารณาเห็นชอบใหราษฎรทั้งสอง
รายเขา ทำประโยชนในท่ีดินตามนโยบายของ คทช. ไดห รือไม ประการใด
ตอบขอหารอื
ตามมติคณะรัฐมนตรี เม่ือวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ในพ้นื ทป่ี า สงวนแหง ชาติ
๒. ประเภทของผูไดรบั การจัดท่ีดิน

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพื้นที่แลว เปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงที่ดิน
และขอมูลของรายชื่อราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ คทช. จังหวัด
ในพน้ื ที่ปาสงวนแหง ชาตสิ ามารถจำแนกประเภทผทู ไี่ ดรับการจดั ทดี่ นิ ตามลักษณะการครอบครองไดดงั น้ี

- ผคู รอบครองรายใหม/มกี ารเปลย่ี นมือ ใหตรวจสอบคุณสมบตั ิของผคู รอบครอง
กรณีผาน : เขารว มโครงการแบบมีเง่ือนไข...
ดังน้ัน หากตรวจสอบแลวมีคุณสมบัติครบถวนถูกตองก็ใหเขารวมโครงการไดแบบมีเง่ือนไขตามท่ี
คทช. กำหนด คือ จะตองปลูกไมป า ยนื ตน ไมน อยกวา ๔๐ ตน /ไร

นครราชสมี า

ประเด็นหารอื
๑. กรณีผูครอบครองที่ดินเดิมเปนรายเดิม หรือทายาทครอบครอง ตรงแปลงแตเน้ือท่ีที่ครอบครองเกิน ๒๐ ไร
ควรใหค วามเหน็ ชอบหรอื ไม อยางไร
ตอบขอหารือ
ใหความเห็นชอบไดเพียงไมเกิน ๒๐ ไร ตามหลักเกณฑ แตท้ังน้ี สำหรับสวนเกินสามารถแบงแปลงใหทายาท
รายอน่ื ๆ ได

ขอ้ หขาอ รหอื าขรืออขงอคงทคชท. ชจ.ังจหังวหัดวดั 5465

ประเด็นหารอื
๒. กรณีผูครอบครองที่ดินเปนรายใหม ซ่ึงผานการตรวจสอบคุณสมบัติแลว และครอบครองที่ดินเนื้อที่ไมเกิน
๒๐ ไร คทช. จังหวัดนครราชสีมา มีอำนาจใหความเห็นชอบเขาทำประโยชนตามกระบวนการจัดที่ดินทำกิน
ใหชุมชนของ คทช. ไดห รือไม มเี งื่อนไขอยา งไร
ตอบขอหารอื
ใหความเหน็ ชอบไดเทาที่ครอบครองอยจู รงิ ไมเ กนิ 20 ไร ตามหลกั เกณฑและตองปฏิบตั ติ ามเงอื่ นไข
ประเด็นหารือ
๓. กรณีเปนผูครอบครองรายใหม ซ่ึงผานการตรวจสอบคุณสมบัติแลว แตครอบครองที่ดินเนื้อที่เกิน ๒๐ ไร
คทช. จังหวัดนครราชสีมา มีอำนาจใหความเห็นชอบใหเขาทำประโยชนตามกระบวนการจัดที่ดินทำกิน
ใหช ุมชนของ คทช. ไมเ กนิ ๒๐ ไร ไดหรือไม หรือมเี งอื่ นไขอยางไร
ตอบขอหารือ
ใหความเห็นชอบจดั ท่ดี นิ ไดเ พียง ๒๐ ไร ตามหลักเกณฑ และตองปฏิบัติตามเง่อื นไข
ประเดน็ หารือ

คณะอนุกรรมการนโยบายท่ีดินจังหวัด มีอำนาจหนาที่ในการนำท่ีดินที่เปนแปลงวางท่ีเหลือจากการ
จัดท่ีดินในพื้นที่ปาสงวนแหงชาติ และถูกริบเขากองกลางแลว มาจัดใหแกราษฎรที่ไดรับผลกระทบจากการ
ถูกผลักดันออกจากเขตปาอนุรักษกลุมดังกลาวไดหรือไม เพียงใด หากมีอำนาจหนาที่จะมีแนวทางการจัด
ในรปู แบบใด และจะจดั ใหราษฎรกลมุ ใด รายละจำนวนเทา ใด
ตอบขอหารอื

ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี 10 กรกฎาคม 2561 รับทราบ กระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาลในพื้นท่ีปาสงวนแหงชาติ (กรณีการจัดระบบการใชประโยชน) ซ่ึงเปนการนำที่ดินท่ีไมมี
ราษฎรแจงการครอบครอง (แปลงวาง) มาดำเนินการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในพื้นที่
ปาสงวนแหงชาติเปนกรณีการจัดระบบการใชประโยชน ซ่ึงคณะอนุกรรมการจัดท่ีดินไดเสนอกระบวนการ
จัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในพ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติ (กรณีการจัดระบบการใชประโยชน)
ให คทช. พิจารณา และ คทช. เห็นชอบกระบวนการการจัดที่ดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในพ้ืนที่
ปาสงวนแหง ชาติ (กรณีการจัดระบบการใชป ระโยชน)

ดังนั้น หากมีพื้นท่ีเหลือจากการดำเนินการจัดระเบียบแลว คทช. จังหวัดประสงคจะดำเนินการแกไข
ปญหาแกราษฎรที่ไดรับผลกระทบจากการถูกผลักดันออกจากเขตปาอนุรักษดังกลาว ก็สามารถดำเนินการ
ไดโ ดยนำการจดั ระบบการใชประโยชนม าดำเนนิ การในคราวเดียวกนั

56 ขอ้ หารือของ คทช. จงั หวัด ขอหารือของ คทช. จังหวัด 47

ประเดน็ หารือ
กรณีจัดทำสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลง

รวมในพ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติ เพ่ือใหผูครอบครองที่ดินไดมีสมุดประจำตัวผูครอบครองท่ีดินไดยึดถือแสดง
ไวเปนหลักฐาน จึงขอสอบถามความชัดเจนวาจะมีการจัดทำสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวมในพ้ืนที่ที่ดินของรัฐประเภทอื่น เชน ที่ดินนิคม ท่ีราชพัสดุ
ปาไมถาวร ปา ชายเลน ที่สาธารณประโยชน ท่ีดินปฏริ ปู ที่ดนิ หรือไม อยางไร
ตอบขอหารือ

กรมท่ีดินไดพิจารณาแลวเห็นวาการจัดทำสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชน
ต า ม น โ ย บ า ย รั ฐ บ า ล เป น ก า ร ด ำ เนิ น ก า ร ต า ม ใน ม ติ ที่ ป ร ะ ชุ ม ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร น โ ย บ า ย ที่ ดิ น แ ห ง ช า ติ
คร้ังที่ ๑/๒๕๕๙ เม่ือวันท่ี ๒ มีนาคม ๒๕๕๙ และคร้ังที่ ๒/๒๕๕๙ เม่ือวันท่ี ๓๑ สิงหาคม ๒๕๕๙
ซึ่งกำหนดใหกระทรวงมหาดไทยและกรมปาไมหารือรวมกันเพ่ือกำหนดรูปแบบหนังสืออนุญาตใหราษฎร
เขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนท่ีปาสงวนแหงชาติ โดยจัดทำในรูปแบบของสมุดประจำตัวผูไดรับ
การคัดเลือกใหทำกินในชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวมพ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติสำหรับ
เปนหลักฐานการเขาทำประโยชนในท่ีดิน ซ่ึงไมสามารถใชเปนเอกสารหลักฐานในการซื้อขาย แลกเปลี่ยน
ให ใหเชา หรือจำหนายจายโอนได โดยการจัดทำสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวมในพนื้ ท่ีท่ีดนิ ของรัฐประเภทอื่น ไดแก ท่ีดินนิคม ที่ราชพัสดุ ปาไมถาวร
ปาชายเลน ทีส่ าธารณประโยชนแ ละทด่ี ินปฏิรูปท่ดี ินอยูร ะหวางการพิจารณาดำเนินการของคณะทำงานกลั่นกรอง
หลกั เกณฑร ะเบียบกฎหมายในการจัดที่ดิน และหนวยงานเจา ของพน้ื ที่

กำแพงเพชร

ประเด็นหารือ
คุณสมบัติของผูที่ไดรับการจัดที่ดิน ตามขอ ๓ ของกระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาล
พื้นที่ปาสงวนแหงชาติที่กำหนดวา “(๙) กรณีท่ีคณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัดพิจารณา
เห็นเปนความจำเปนเพ่ือประโยชนในทางเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบรอย โดยคำนึงถงึ ลักษณะพ้ืนที่
สภาพการใชประโยชน ทำประโยชน คณะอนุกรรมการนโยบายที่ดินจังหวัด (คทช. จังหวัด) จะผอนผัน
เปนการเฉพาะรายก็ได” น้ัน การผอนผันเฉพาะรายดังกลาวเปนการผอนผันเฉพาะหลักเกณฑ หรือ ผอนผัน
ท้ังหลกั เกณฑและคุณสมบัติ ของผทู ่ีไดร ับการจัดท่ดี ิน
ตอบขอหารอื
ขอ ๓ คุณสมบัติของผูที่ไดรับการจัดที่ดิน ตามกระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในพื้นที่
ปาสงวนแหงชาติ ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ ที่กำหนดไวใน (๙) เปนการผอนผัน
เฉพาะคณุ สมบัตขิ องผูทไ่ี ดร บั การจัดที่ดนิ

ข้อหขอารหอื าขรอื ขงอคงทคชท.ชจ.งั จหังวหัดวดั 5487

รอยเอ็ด

ประเดน็ หารอื
๑. ประเภทของผูไดรับการจัดท่ีดิน กรณีผูครอบครอง รายเดิมช่ือตรง/แปลงตรงใหเขารวมโครงการฯ
และผูครอบครองช่ือไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดิม)/แปลงตรง ใหเขารวมโครงการฯ นั้น สามารถเขารวม
โครงการฯ ดงั กลาวไดโ ดยไมตอ งตรวจสอบคุณสมบัตขิ องผูท ่ีไดร ับการจดั ท่ีดนิ ถูกตองหรือไม อยา งไร
๒. คุณสมบัติของผูท่ีไดรับการจัดท่ีดิน กรณี ขอ (๘) ปจจุบันไมไดรับการชวยเหลือในการจัดท่ีดิน
จากทางราชการ น้ัน หากปรากฏวาผูท่ีจะไดรับการจัดที่ดินไดรับการจัดท่ีดินจาก ส.ป.ก. หรือหนวยงาน
ของราชการอนื่ ๆ ไปแลว จะสามารถเขา รวมโครงการจัดที่ดินทำกิน (คทช.) ดังกลาวไดห รอื ไม อยา งไร
ตอบขอหารือ
ตามมติคณะรัฐมนตรี เม่ือวันท่ี ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรฐั บาล ในพื้นท่ีปา สงวนแหง ชาติ
๒. ประเภทของผูไ ดร ับการจัดท่ดี นิ

(๑) ผูเขาทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนที่แลว เปนไปตามผลการตรวจสอบขอมูลรูปแปลงที่ดิน
และขอมูลของรายชื่อราษฎรผูครอบครองโดย คทช. จังหวัด สำหรับผลการตรวจสอบของ คทช. จังหวัด
ในพืน้ ทีป่ า สงวนแหง ชาติสามารถจำแนกประเภทผทู ีไ่ ดร ับการจัดทีด่ นิ ตามลักษะการครอบครองไดดงั นี้

- ผูครอบครองรายเดมิ ช่ือตรง/แปลงตรง ใหเ ขารวมโครงการ
- ผูค รอบครองชื่อไมตรง (ทายาทผูครอบครองรายเดมิ /แปลงตรง) ใหเขารวมโครงการ ดังนั้น จงึ ไมต อง
ตรวจสอบคณุ สมบัตแิ ตอยา งใด
ประเดน็ หารือ
๓..กรณีผูครอบครองทำประโยชนหรืออยูอาศัยในพ้ืนท่ีปาสงวนแหงชาติท่ีจะไดรับการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาล ไมมาแสดงตัวเพื่อรับการจัดที่ดินทำกินใหชมุ ชนตามโครงการฯ ดังกลาวมแี นวทางปฏิบัติ
หรือกระบวนการทจ่ี ะให คทช. จงั หวดั ดำเนินการอยา งไร
ตอบขอหารอื
ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙ รับทราบ กระบวนการจัดท่ีดินทำกินใหชุมชน
ตามนโยบายรัฐบาล ในพน้ื ทป่ี าสงวนแหง ชาติ
๒. ประเภทของผไู ดร บั การจัดท่ดี นิ (๑) .....
- ไมปรากฏช่ือผูครอบครอง มีการใชท่ีดินแตไมพบตัว ให คทช. จังหวัดตรวจสอบเพิ่มเติม
ผลการตรวจสอบเปนคนเดิม เขาสูประเภทผูครอบครองรายเดิม/ทายาท กรณีเปนคนใหม เขาสูประเภท
ผคู รอบครองรายใหม/มีการเปลี่ยนมอื
ดังน้ัน กรณีมีการใชท่ีดินแตไมมาแสดงตัว ให คทช. จังหวัด ปดประกาศใหผูใชท่ีดินมาแสดงตัว
ภายในระยะเวลา ๙๐ วัน นับจากวันปดประกาศ สำหรับกรณีมีรายช่ือแตไมมาแสดงตัวใหมีหนังสือแจง
อกี ทางหน่ึงดว ย หากไมม าแสดงตวั ภายในระยะเวลาทก่ี ำหนด ท่ดี นิ เขากองกลาง

58 ขอ้ หารือของ คทช. จงั หวัด ขอหารอื ของ คทช. จังหวดั 49

บุรีรมั ย

ประเด็นหารอื
สหกรณฯ ขอใชที่ดินสาธารณประโยชนที่ คทช. จังหวัด มีมติใหกันออกเปนพ้ืนที่สวนกลาง สำหรับประชาชน
ใชประโยชนรวมกันเพื่อสรางสำนักงานและสิ่งกอสรางอุปกรณการตลาดในการรวบรวมและแปรรูปผลผลิต
ของสมาชกิ และเกษตรกร

- กรณีสหกรณฯ ขอใชพื้นที่ดังกลาว คทช. จังหวัด จะสามารถพิจารณาอนุมัติพื้นที่เพื่อใหสหกรณ
ไดใชประโยชนในกิจกรรมดังกลาวไดหรือไม โดยอนุญาตรวมกับแปลงพื้นที่เกษตรและที่อาศัยท่ีจะจัด
ใหแ กร าษฎรในคราวเดียวกนั

- กรณีที่ดินท่ีสหกรณฯ แจงความประสงคขอใชที่ดิน มีจำนวนเนื้อท่ีประมาณ ๑๘ ไร ๑ งาน ๗๐ ตารางวา
สามารถอนุญาตไดทง้ั หมดหรอื ไม เนอ่ื งจาก ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการอนุญาตใหประชาชน
ใชประโยชนใ นทด่ี นิ ของรฐั พ.ศ. ๒๕๔๗ กำหนดใหอนญุ าตใหค รอบครัวละไมเ กิน ๑๕ ไร

- กรณีดังกลาวสหกรณฯ สามารถขอยกเวนการจัดเก็บคาใชท่ีดิน (ในสวนที่เปนพื้นท่ีตั้งท่ีทำการสหกรณฯ)
ดังกลาวไดหรอื ไม
ตอบขอหารือ
1. กรณีดังกลาวหากที่ดินที่จะกอสรางสำนักงานและส่ิงกอสรางอุปกรณฯ อยูในโครงการบริหารจัดการ
การใชประโยชนในที่ดินสาธารณประโยชนท่ีมีการบุกรุก เพ่ือขจัดความยากจนและพัฒนาชนบท จะอยูใน
อำนาจหนาที่ของ คทช. จังหวัด ตามหลักเกณฑการจัดระเบียบที่ดินสาธารณประโยชนท่ีคณะกรรมการ
นโยบายที่ดินแหงชาติ (คทช.) กำหนด แตหากพ้ืนท่ีดังกลาวอยูนอกโครงการฯ จึงจะตองดำเนินการขอใช
และขอถอนสภาพตามประมวลกฎหมายทีด่ ินโดยถือปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บกระทรวงมหาดไทยทเี่ กย่ี วของตอไป
2. กรณีการขอใชท่ีดินสาธารณประโยชน เนื้อที่ ๑๘ ไร ๑ งาน ๗๐ ตารางวา ซ่ึงเกินกวาท่ีกำหนดอนุญาต
ใหครอบครัวละไมเกิน ๑๕ ไร ตามมตขิ องคณะกรรมการนโยบายท่ดี นิ แหง ชาติ (คทช.) ในการประชมุ ครง้ั ที่ ๑/๒๕๕๙
เมือ่ วันที่ ๒ มนี าคม ๒๕๕๙ นั้น

กรณีดังกลาวเปนพื้นที่สวนกลาง ซึ่งเปนท่ีต้ังสำนักงานและส่ิงกอสรางอุปกรณฯ จึงอยูในอำนาจ
ของคณะกรรมการพิจารณาเพ่ืออนุญาตใหประชาชนใชประโยชนในที่ดินของรัฐ และ คทช. จังหวัด
ท่ีจะพิจารณาโดยคำนงึ ถึงเหตผุ ลความจำเปน ทจี่ ะจัดพน้ื ที่ใหเ กนิ กวา ๑๕ ไร ไดหรือไม
3. กรณีสหกรณฯ ขอใชพื้นท่ีโดยขอยกเวนการจัดเก็บคาใชท่ีดิน นั้น ตามนัยขอ ๔ ของระเบียบ
กระทรวงมหาดไทยฯ พ.ศ. ๒๕๔๗ ประกอบหนังสือกระทรวงมหาดไทย ดวนท่ีสุด ที่ มท 0๕๑๑.๙/ว ๙๖๕
ลงวันที่ ๒๖ มีนาคม ๒๕๕๑ กำหนดใหผูรับอนุญาตตองเสียคาตอบแทนโดยอนุโลมตามนัยมาตรา ๙/๑
แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน ตามวิธีการและอัตราที่กำหนดไวในขอบัญญัติจังหวัด แตไมเกินอัตราตามบัญชี

ขอ้ หขาอ รหือาขรอืองขอคงทคชท. ชจ.งั จหังวหัดวดั 5509

ทายประมวลกฎหมายท่ีดิน ขอบัญญัตินั้นตองออกภายในขอบเขตของกฎหมายแมบท (มาตรา ๙/๑) โดยไม
สามารถท่จี ะออกขอ บัญญตั ทิ ่ีมคี วามขดั หรือแยง หรือเกินกวา กฎหมายแมบท เชน การยกเวนคาตอบแทนใหแก
ผูร ับอนญุ าตรายหนึง่ รายใด หรือประเภทใดได

เชียงราย
ประเดน็ หารอื

กรณีผูซึง่ ไดรับสมุดประจำตัวผไู ดรบั การคัดเลือกใหทำกินในชมุ ชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวม
ในพ้ืนที่ปาสงวนแหงชาติเสียชีวิต และคูสมรสโดยชอบดวยกฎหมายในฐานะทายาทมีความประสงคใหเปล่ียน
ชื่อในสมุดประจำตัวดังกลาวจากเดิมเปนช่ือของผูตายเปนคูสมรสโดยชอบดวยกฎหมายในฐานะทายาท
ซ่ึงครอบครองท่ีดินตอจากผูตายเพื่อใหมีสิทธิในการเขารวมโครงการตาง ๆ ของกองทุนสวนยาง ซ่ึงกำหนดคุณสมบัติ
ผูที่จะไดเขารวมโครงการกองทุนสวนยางไววา ตองเปนผูมีชื่อในสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกิน
ในชมุ ชน (คทช.) เทาน้นั จะตอ งมีแนวทางปฏบิ ตั เิ ปนประการใด
ตอบขอหารือ

กรมที่ดินไดพิจารณาแลวเห็นวากรณีการเปลี่ยนชื่อผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชนตามนโยบาย
รัฐบาล (คทช.) ซึ่งเสียชีวิตภายหลังจากที่ คทช. จังหวัด มีมติใหดำเนินการจัดระเบียบการใชประโยชน
ในสมุดประจำตัวผูไดรับการคัดเลือกใหทำกินในชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะแปลงรวมพื้นท่ี
ปาสงวนแหงชาติเปนการตกทอดแกทายาทโดยธรรม สามารถดำเนินการไดซ่ึงจะตองดำเนินการ
ตามหลักเกณฑและแนวทางท่ีกำหนดไวในกระบวนการจัดที่ดินทำกินใหชุมชน พื้นที่ปาสงวนแหงชาติ
ซ่ึงคณะรัฐมนตรีไดมีมติรับทราบ เม่ือวันที่ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๕๘ และเม่ือวันท่ี ๒๑ มิถุนายน ๒๕๕๙
โดยใหคณะทำงานจัดท่ีดินที่ คทช. จังหวัด แตงต้ังทำการตรวจสอบบุคคลตามคุณสมบัติ ประเภทของผูทไี่ ดร ับ
การจดั ท่ดี ิน และเงื่อนไขในการเขา รวมโครงการจดั ท่ีดินทำกินใหชมุ ชนทก่ี ำหนดตามกระบวนการ แลว เสนอให
คทช. จังหวดั อนมุ ัติ จากนน้ั รายงานผลใหค ณะอนุกรรมการจดั ทด่ี ินเพื่อรายงาน คทช. ทราบตอไป

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 51

60 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั

ขอ หารอื ของ คทช. จังหวัด 52

ขอ้ หารือของ คทช. จังหวัด 61

62 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั ขอหารือของ คทช. จังหวดั 53

ขอ หารอื ของ คทช. จังหวัด 5643
ข้อหารือของ คทช. จงั หวัด

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 55

64 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั

ขอหารือของ คทช. จังหวัด 56

ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั 65

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 57

66 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั

ขอ หารือของ คทช. จังหวดั 58

ข้อหารอื ของ คทช. จังหวดั 67

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 59

68 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 60

ขอ้ หารอื ของ คทช. จังหวัด 69

ขอหารือของ คทช. จังหวดั 61

70 ขอ้ หารือของ คทช. จังหวดั

ภาคผนวก ก

พระราชบัญญตั ิคณะกรรมการนโยบาย
ท่ีดนิ แหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒



ภาภคาผคนผวนกวกกก 7633

ภาคผนวก ก 64

74 ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ก 65

ภาคผนวก ก 75

ภาคผนวก ก 66

76 ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ก 67

ภาคผนวก ก 77

78 ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ก 69

ภาคผนวก ก 79

80 ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ก 71

ภาคผนวก ก 81

82 ภาคผนวก ก ภาคผนวก ก 72

ภาคผนวก ก 73

ภาคผนวก ก 83



ภาคผนวก ข

คาสัง่ คณะกรรมการนโยบายทีด่ นิ แหง่ ชาติ
ที่ ๑/๒๕๖๓

ลงวนั ท่ี ๑๖ มถิ นุ ายน ๒๕๖๓
เรอ่ื ง แต่งตงั้ คณะอนุกรรมการ



ภาคผนวก ข 75

ภาคผนวก ข 87

88 ภาคผนวก ข ภาคผนวก ข 76

ภาคผภนาวคกผขนวก ข8977

90 ภาคผนวก ข ภาคผนวก ข 78

ภาคผนวก ข 7991

92 ภาคผนวก ข ภาคผนวก ข 80

ภาคผนภวากคผขนวก 9ข 3 81

ภาคผนวก ข 82

94 ภาคผนวก ข

ภาคผนวก ข 83

ภาคผนวก ข 95