การเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนักปกครองระดับสูง (นปส.) รนุ ที่ 74
นายวิทยา คุณปล้ืม นายก อบจ.ชลบุรี นําทีมผูบริหารฯ ลงพื้นท่ีตรวจเยี่ยมการมอบเงินเยียวยา 1,000 บาท
เพื่อชวยเหลือประชาชนที่ไดรับผลกระทบกรณีสถานการณการแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา
2019 (Covid-19) ในจังหวดั ชลบุรี ณ เทศบาลตาํ บลหนองปรือ ตาํ บลหนองปรือ อาํ เภอบางละมงุ
จังหวัดชลบรุ ี
ภาพกจิ กรรมการลงพน้ื ทกี่ ารเรียนรูเชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning)
ระหวา งวนั ที่ 18 – 22 มถิ ุนายน 2563
นายวิทยา คณุ ปลื้ม นายกองคบรหิ ารสวนจังหวดั ชลบุรี บรรยายสรุปผลการดําเนนิ งานปองกนั ระงับ ยับย้ัง
การแพรบาดของโรคไวรัสโควิด-19 ในบริบทขององคการบริหารสวนจังหวัดชลบุรี ใหแกนักศึกษา
หลักสตู รนกั ปกครองระดบั สงู รุนที่ 74 (กป.4) ณ หอ งประชมุ ราชพฤกษ อบจ.ชลบุรี
สมั ภาษณผูม ีสว นเก่ียวขอ งกับผลการดาํ เนนิ งานปองกัน ระงบั ยับย้งั การแพรบาดของโรคไวรัสโควิด-19 ใน
บริบทขององคการบริหารสวนจังหวัดชลบุรี ไดแก สมาชิกสภาจังหวัดเขตพื้นท่ีอําเภอศรีราชา เจาหนาที่
ผูรับผิดชอบของเทศบาลตําบลหวยกะป อ.เมืองชลบุรี ผูนําหมูบาน และอสม. ต.หนองกะขะ อ.พานทอง
ผูไดการชวยเหลือเยียวยาครัวเรอื นละ 1,000 บาท ในพน้ื ทอ่ี ําเภอเมืองชลบรุ ี
149
การเรยี นรูเชงิ ปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนกั ปกครองระดับสงู (นปส.) รุน ที่ 74
การประเมินประสทิ ธิภาพของการบริหารจัดการปอ งกัน
ระงบั ยับย้ังการระบาดของโรคไวรัสโควดิ -19
ของเมืองพทั ยา
150
การเรยี นรูเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
รายงานการเรียนรเู ชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning)
การประเมินประสิทธภิ าพการบรหิ ารจัดการปองกันและระงับยับยง้ั การระบาด
ของโรคไวรัสโควดิ -19 ของเมอื งพทั ยา จงั หวดั ชลบรุ ี
จดั ทาํ โดย
กลมุ ปฏบิ ัติการท่ี 7 (กป.7)
1. นางสมศรี หอกันยา ผอู ํานวยการศูนยเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร
สาํ นักงานปลัดกระทรวงดจิ ิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสงั คม
2. นายภูธนะ ชมภูมงิ่ หัวหนา สาํ นกั งานจังหวัดสมทุ รปราการ
3. นายศิวัช ฟูบนิ ทร นายอาํ เภอหลม สกั จังหวดั เพชรบรู ณ
4. นายอนิรุทร บัวออน นายอาํ เภอธารโต จังหวดั ยะลา
5. นายจรูญ สรอยจติ นายอําเภอปางมะผา จงั หวัดแมฮ อ งสอน
6. นายเทพรตั น ตันตยานนท นายอําเภอดอนตาล จังหวดั มุกดาหาร
7. ร.ต.อ. ตนพุ ล พนั ธสวัสด์ิ หัวหนาสาํ นักงานปองกนั และบรรเทาสาธารภัย
จังหวดั มหาสารคาม
8. นายกเู กียรติ น่ิมเนียม ทอ งถิ่นจงั หวดั สงิ หบุรี
9. นายพิศทุ ธิ์ สขุ มุ วิศวกรโยธาเช่ียวชาญ สาํ นกั สนบั สนุนและพฒั นาตามผงั เมอื ง
10. นายสทุ ธศิ ักด์ิ พรหมบุตร พาณิชยจงั หวัดสรุ ินทร
รายงานนี้เปนสวนหนงึ่ ของการศึกษาอบรมหลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รุนท่ี ๗๔
สถาบันดํารงราชานุภาพ กระทรวงมหาดไทย
พุทธศกั ราช 2563
151
การเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ที่ 74
คํานํา
รายงานการเรียนรูจากการศึกษาดูงานที่เมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี เปนสวนหนึ่งของหลักสูตร
นักปกครองระดับสูง รุนท่ี ๗๔ สถาบันดํารงราชานุภาพ โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือนําบทเรียน ประสบการณ
จากการศกึ ษาดูงานในพนื้ ทีจ่ ริง เพอ่ื นาํ ไปใชในการบรหิ ารราชการ และสรางมลู คา เพิ่มประสบการณในการ
บริหารราชการ ทําใหผูเขาอบรมสามารถนําไปประยกุ ตใ ชใ นการบริหารไดกวา งขวางมากขน้ึ
จากการที่กลุมปฏิบัติการท่ี 7 (กป.๗) ไดไปศึกษาดูงานท่ีเมืองพัทยา จังหวัดชลบุรี ระหวางวันที่
๑๘ – ๒๒ มิถุนายน ๒๕๖๓ ไดมีโอกาสไปศึกษาดูงานหัวขอเร่ือง “การประเมินประสิทธิภาพของการ
บริหารจดั การปองกนั และระงับยับย้ังการระบาดของโรคไวรสั โควิดของเมอื งพัทยา” ในกระบวนการบริหาร
จดั การและมาตรการในการปองกันและยับย้ังการระบาดของโรคติดตอไวรัสโควิดท่ีกําหนดโดยศูนยบริหาร
สถานการณโ ควดิ -19 (ศบค.) และแนวทางปฏิบัตทิ ี่กระทรวงมหาดไทยสั่งการมคี วามชัดเจนและยึดหยุน ใน
การชี้นาํ และกํากบั การปฏิบตั งิ านหนวยงานภาครฐั และความรว มมอื ภาคเอกชนและภาคประชาชน ในการ
ปองกันและระงับยับย้ังการระบาดของโรคไวรัสโควิด การศึกษาดูงานคร้ังน้ีเปนการแลกเปลี่ยนเรียนรูและ
ประสบการณตรงจากสถานทีจ่ รงิ จงึ ไดจดั เปน รายงานโดยมีขอ เสนอแนะบางสวนเพ่ิมเติมในเอกสารายงาน
ฉบับน้ี เพ่ือเพิ่มมุมมองและพัฒนาเมืองใหเปนเมืองที่มีความพรอมในการปองกันและแกไขปญหา ท้ังดาน
บรหิ ารจดั การ เทคโนโลยี และบุคลากร ไดอยางรวดเรว็ และมปี ระสทิ ธภิ าพย่ิงขนึ้
ในทายท่ีสุดกลุมปฏิบัติการที่ 7 (กป.๗) ขอขอบพระคุณทานผูวาราชการจังหวัด ทานรองผูวา
ราชการจังหวัด ทานปลัดเมืองพัทยา ทานรองปลัดเมืองพัทยา สถานีตํารวจภูธรเมืองพัทยา ผูอํานวยการ
โรงพยาบาล หวั หนา กรมควบคมุ โรคติดตอ ผปู ระกอบการ และผนู าํ ชมุ ชนทกุ ทา นในเมืองพัทยา ที่กรุณาให
ขอมลู และใหค วามรวมมอื ในการเรียนรูจ ากการศกึ ษาดูงาน ใหสาํ เร็จลลุ ว งดว ยดเี ปนอยา งยง่ิ
คณะผูจดั ทํา
นกั ศกึ ษาหลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สูง รนุ ท่ี 74
กลุมปฏบิ ตั กิ ารที่ 7 (กป.7)
152
การเรยี นรูเชิงปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนักปกครองระดับสูง (นปส.) รุน ที่ 74
กรอบการเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ัตกิ าร (Action Learning)
การประเมนิ ประสทิ ธิภาพการบริหารจดั การปอ งกันและระงบั ยับยง้ั การระบาด
ของโรคไวรสั โควดิ -19 ของเมืองพทั ยา จังหวดั ชลบรุ ี
1. ความเปน มา
1.1 ประวัติความเปนมาและสถานการณทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและการเมืองของเมือง
พัทยา
“เมืองพทั ยา” แตเดมิ น้นั เปน เพยี งหมูบา นชาวประมง ท่ีต้ังอยูในเขต ตําบลนาเกลือ อําเภอ
บางละมุง จังหวัดชลบุรี อยูหางจากตัวเมืองชลบุรีประมาณ 30 กิโลเมตร มีลักษณะทางกายภาพแนวหาด
พัทยาทอดตัวยาวขาวนวล อยูในวงลอมของโคงอาวคร่ึงวงกลม ตลอดแนวยาว 3 กิโลเมตร รวมกับนาจอม
เทียนอีก 3 กิโลเมตร ตอมาในป 2499 ทางราชการไดจัดตั้งเปนสุขาภิบาลนาเกลือขึ้น กระทั่งตอมาในป
2507 จึงไดม ีการขยายอาณาเขต สุขาภบิ าล จากตําบลนาเกลือไปจนถึงเขตพัทยาใต มีพ้ืนที่ในการปกครอง
ประมาณ 22.2 ตารางกโิ ลเมตร ภายหลังสขุ าภบิ าลนาเกลอื เติบโตขึน้ อยางรวดเร็ว ทง้ั ในเรอ่ื งของโครงสราง
ของเมอื ง อตั ราการเพิ่มของประชากร การเคล่ือนยายถิน่ ฐานและแรงงาน จํานวนนักทองเท่ียวท่ีเพ่ิมข้ึน และ
องคป ระกอบในดา นอ่ืน ๆ สงผลใหการปกครองในรูปแบบสุขาภิบาล ไมสามารถบริหารงานและแกไขปญหา
ของเมืองไดทันทวงที ประกอบกับรัฐบาลในขณะน้ันไดเล็งเห็นความสําคัญของ “เมืองพัทยา” ตลอดจน
เล็งเหน็ ถงึ ความสําคัญดานกิจกรรมการสงเสรมิ การทองเท่ียว ไดเสนอใหนําการปกครองรูปแบบพิเศษมาใชที่
เมืองพทั ยา
สภาพเศรษฐกิจ นั้น เมืองพัทยาเปนเมืองทองเที่ยวที่ไดรับความนิยมทั้งนักทองเที่ยวชาว
ไทยและตา งประเทศ และเปน เมอื งทไ่ี ดรับการพัฒนาใหเ ปนแหลงทองเที่ยวหลักของภาคตะวันออก กิจกรรม
ทางเศรษฐกจิ สวนใหญจึงเปน กิจกรรมตางๆท่ีเก่ียวของกับการทองเที่ยวและบริการ โดยประชากรสวนใหญ
รอยละ ๙๐ ประกอบอาชีพดาน การคาและการบริการนักทองเที่ยวในรูปแบบตางๆ นอกน้ันประกอบอาชีพ
เกษตรกรรม อุตสาหกรรม การประมง และการคาขาย จากขอมูล จปฐ. ของกรมพัฒนาชุมชน
กระทรวงมหาดไทย พบวา ในป พ.ศ.๒๕๕๓ ประชาชนมีรายไดเฉลี่ยประมาณ ๑๘๑,๘๔๐ บาท/คน/ป โดยมี
รายละเอยี ด ดังนี้
1.1 ดา นอุตสาหกรรม
อตุ สาหกรรมการทองเท่ียวเปนกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สําคัญท่ีสุดของเมืองพัทยา ปจจุบัน
มีการจางแรงงานในภาคอุตสาหกรรมการทองเที่ยวมากกวารอยละ ๙๐ ของแรงงานในภาคอุตสาหกรรม
โดยกิจกรรม ตาง ๆ เชน โรงแรม รีสอรท บังกะโล ไนทคลับ สถานบันเทิง รานอาหาร เปนตน มีโรงงาน
อตุ สาหกรรมรอยละ ๓ เชน โรงงานทําคอนกรีต อฐิ บลอ็ ก แผนพน้ื คอนกรตี วงกบประตูหนาตาง โรงงานแปง
มนั สาํ ปะหลงั โรงงานอดั มนั เสน เปน ตน
153
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนักปกครองระดับสูง (นปส.) รุน ท่ี 74
1.๒. การเกษตรกรรม
พ้ืนที่เกษตรกรรมของเมืองพัทยาอยูในบริเวณตําบลหวยใหญ และตําบลหนองปลาไหล
โดยมกี าร ปลกู มนั สาํ ปะหลัง สับปะรดและมะพราว เปนตน ประชากรประกอบอาชีพดานน้ีประมาณรอยละ
๓ เพราะปจ จบุ นั ทด่ี นิ มรี าคาสงู ทําใหก ารลงทนุ การเกษตรนอย
1.๓. การพาณชิ ยกรรมและการบรกิ าร
มีการประกอบการดานพาณิชยกรรม เชน การทําธุรกิจ การคาปลีก ธุรกิจนําเขา สงออก
และการใหบ ริการแกน กั ทองเทีย่ ว ประเภทขายหรือเชาอุปกรณในการอํานวยความสะดวก และความบันเทิง
แก นักทองเท่ียว เชน การใหเ ชา รถจกั รยานยนต, เรอื เจท็ สก,ี เรือนําเทย่ี ว, เรอื ลากรม, เรือลากกลวย
1.2 สภาพปญ หาของการระบาดในพืน้ ทีเ่ มืองพทั ยา
สภาพปญหาการแพรระบาดของเช้ือ COVID-19 ในเขตพ้ืนท่ีเมืองพัทยา สามารถแบงไดเปน
4 ระดับ ดังน้ี
ระดับโรงพยาบาลเมืองพัทยา ผตู ดิ เชื้อต้ังแต 31 มี.ค. 2563 – 12 เม.ย. 2563 จาํ นวน 5 ราย
ระดบั พนื้ ที่เมืองพัทยา ผูติดเชอ้ื คงท่ี 32 เคส ตั้งแต 20 เมษายน 2563
ระดับอาํ เภอบางละมงุ ผูติดเชื้อคงท่ี 41 เคส ตง้ั แต 20 เมษายน 2563
ระดบั จงั หวดั ผตู ดิ เช้ือคงที่ 87 เคส ตัง้ แต 24 เมษายน 2563 เคสสดุ ทา ย อําเภอพานทอง
1.3 รูปแบบการแกป ญหาในพ้นื ท่ีเมอื งพทั ยา
ในการแกปญหาสถานการณการแพรระบาดของเชื้อ COVID-19 ในเขตพ้ืนที่ของเมืองพัทยา
นั้น เมืองพัทยาไดกําหนดมาตรการ ในการชวยเหลือประชาชนในพื้นที่เมืองพัทยา โดยแบงหนาท่ีความ
รบั ผิดชอบ ออกเปน 4 สวน ดังน้ี
1.3.1 มาตรการคัดกรองประชาชนท่เี ดินทางเขามาในพื้นท่เี มืองพทั ยา
เมืองพัทยา ไดมอบหมายให สํานักปลัดเมืองพัทยาเปนหนวยงานรับผิดชอบหลัก ในการ
คัดกรองประชาชนที่จะเดินทางเขามาในพื้นที่เมืองพัทยา โดยบูรณาการรวมกันระหวางสวนราชการ
ภาคเอกชน และประชาชนจิตอาสา ตงั้ ดา นคดั กรองจาํ นวน 8 จดุ เพื่อคัดกรองผูท่ีจะเขามาในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา
โดย วดั อณุ หภูมขิ องรา งกาย ไมเ กิน 37 องศาเซลเซยี ส และประชาชนท่ีมีภมู ิลาํ เนาอยใู นพืน้ ท่ีอาํ เภอบางละมุง
จะตองแสดงบัตรประชาชนใหเจาหนาที่ตรวจกอนเขาพื้นท่ี สวนกรณีประชาชนท่ีไมไดมีภูมิลําเนาในอําเภอ
บางละมุง เน่ืองจากมาทํางาน หรือมีกิจธุระจะตองมีใบรับรองจากผูประกอบการ เจาของธุรกิจ หรือนายจาง
รบั รองวา ไดปฏบิ ัตงิ านอยใู นพน้ื ที่ อําเภอบางละมงุ
1.3.2 มาตรการใหความชวยเหลือประชาชนท่ไี ดรบั ความเดือดรอน
เมืองพัทยา ไดมอบหมายให สํานักพัฒนาสังคมและสวัสดิการ เปนหนวยงานรับผิดชอบหลัก
ในการใหความชวยเหลอื ประชาชน โดยขนั้ แรกไดมีการแจกขาวกลองและขาวสารอาหารแหง ใหแกประชาชน
ที่ไดรบั ผลกระทบจากสถานการณ COVID-19 โดยรวมมือกับมูลนิธิตางๆในพื้น อําเภอบางละมุง และมีการจัด
154
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สูตรนักปกครองระดับสงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
อบรมการทําหนากากอนามยั และแอลกอฮอลเจลใหก บั ชมุ ชนตางๆในพ้ืนที่เมอื งพัทยา จัดโครงการลงทะเบียน
ประชาชนในพืน้ ท่เี มืองพัทยา โดยจา ยเงินเยียวยาใหแกผูไ ดรบั ผลกระทบจากสถานการณ COVID-19 ครัวเรือน
ละ 1,000 บาท สรางการจา งงานใหแกประชาชนในพื้นท่ีเมืองพัทยา โดยการจางเหมาชุมชนทําความสะอาด
ในพนื้ ท่ีเมอื งพทั ยา
1.3.3 มาตรการควบคุมปอ งกันการแพรร ะบาดของเชอ้ื ไวรัส COVID-19
เมืองพทั ยา ไดม อบหมายให สาํ นกั การสาธารณสขุ เปนหนวยงานรบั ผดิ ชอบหลัก ในการปองกัน
ควบคมุ โรค จดั ทํากระบวนการดําเนินงานควบคมุ ปองกันโรค เชน การวัดไข การกักตัวผูท่ีเดินทางมาจากพื้นที่
เส่ียง 14 วัน และการจัดกิจกรรม BigCleaning Day ทําความสะอาดพื้นท่ีเมืองพัทยา จัดกําลังเจาหนาท่ีลง
สอบสวนผูทีม่ คี วามเสีย่ ง และอบรมใหค วามรแู กผ ปู ระกอบกิจการในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา
1.3.4 มาตรการคัดแยก และรกั ษาผปู วยทต่ี ดิ เชอ้ื ไวรสั COVID-19
เมืองพัทยา ไดมอบหมายให โรงพยาบาล วางแผนเชงิ รับ แผนการคัดกรอง การปรับอาคาร
สถานที่ และจดั ทมี คน หาผูส ัมผัสเชิงรกุ ขอสนับสนนุ ทรพั ยากรท่ีจําเปนเรง ดวน เชน ตูคอนเทนเนอรดัดแปลง
เพื่อใชเปนหองพักผูปวย หรือผูที่สงสัย (PUI) และปรับปรุงหอผูปวย COVID-19 จํานวน 12 หอง ดัดแปลง
จากหอผูปวยพิเศษอยางเรงดวน ของบประมาณจัดหาอุปกรณการแพทยที่ขาดแคลน เชนหนากาก N95
องคกรแพทย และเจาหนาที่ ปรับรูปแบบการใหบริการ วางแผนคัดกรอง และจัดใหบริการคลินิก ARI
(Acute respiratory infection) หรอื คลนิ กิ ไขหวดั ตงั้ แต 18 มีนาคม 2563
1.4 ความคาดหวงั ของประชาชนและผปู ฏบิ ตั ิงาน
1.4.1 ความคาดหวังของประชาชนในพื้นท่ีเมืองพัทยา ตอมาตรการของหนวยงาน
ภาครฐั สถานการณการแพรร ะบาดของเชือ้ ไวรสั COVID -19
จากการลงพ้ืนที่สอบถามประชาชนในพ้ืนที่เมืองพัทยา ทําใหทราบวา เศรษฐกิจหลักของ
เมืองพัทยานั้น มาจากภาคการทองเที่ยวโดยเฉพาะนักทองเที่ยวชาวตางชาติท่ีเดินทางมาทองเที่ยวและพัก
อาศัยอยูในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา รวมถึงการประกอบธุรกิจของชาวตางชาติ ดังนั้น ธุรกิจหลักของผูประกอบ
กิจการในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา จึงเปนธุรกิจท่ีรองรับการใหบริการแกนักทองเท่ียวและอํานวยความสะดวกใหแก
นักทองเที่ยวเปนหลัก เชน ที่พัก โรงแรม สปา ธุรกิจเพื่อการทองเที่ยวและสถานบันเทิง การรักษาพยาบาล
เปนตน และจากการสํารวจของเมืองพัทยาเมื่อป 256๐ พบวามีนักทองเที่ยวชาวตางชาติ เดินทางเขามา
ทองเที่ยวในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา เปนจํานวน ๑๓,๒๗๕,๔๒๖ คน สวนใหญเปนนักทองเที่ยวชาวจีน และรัสเซีย
เม่ือเกิดสถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 ในประเทศไทย ผูประกอบธุรกิจตางๆในพื้นท่ี
เมืองพัทยา จึงไดรับผลกระทบโดยตรง เน่ืองจากนักทองเท่ียวซ่ึงเปนกลุมกลไกหลักในการขับเคล่ือน
เศรษฐกิจหายไปจากพ้ืนท่ี ผูประกอบธุรกิจจึงไมสามารถดําเนินธุรกิจตอไปได จึงตองหยุดประกอบกิจการ
ชัว่ คราว หรือถึงขั้นเลกิ กิจการเน่อื งจากไมมีรายได สงผลกระทบโดยตรงตอประชาชนท่ีเขามาประกอบอาชีพ
รับจาง ทาํ ใหข าดรายไดถ ูกพักงาน ถกู เลกิ จางอยางกะทันหัน และทําใหระบบเศรษฐกิจหยุดชะงัก และถึงแม
155
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลกั สตู รนักปกครองระดบั สูง (นปส.) รุนที่ 74
สถานการณการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ในปจจุบัน จะไมพบผูติดเชื้อภายในประเทศแลวก็ตาม
แตเ นือ่ งจากนกั ทองเที่ยวชาวตางชาติ ยงั ไมสามารถเดินทางเขามาในประเทศไทยได ทําใหการฟนตัวของภาค
ธุรกิจและเศรษฐกิจของเมืองพทั ยา ยงั ไมส ามารถฟนตัวไดทนั ที
ดังนัน้ สิ่งที่ประชาชนในพ้ืนที่เมืองพัทยาคาดหวังจากภาครัฐ จึงหนีไมพนมาตรการฟนฟูภาค
ธุรกิจในพื้นที่เมืองพัทยา ในดานการสงเสริมการทองเที่ยวของคนในประเทศ เชน การรณรงคใหคนไทย
ออกมาเท่ียวในประเทศผา นมาตรการตางๆของรฐั มาตรการทางภาษี ควบคูไปกบั มาตรการควบคุมโรคติดตอ
ทชี่ ัดเจนภายหลังจากที่สถานการณก ารแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 ในประเทศไทยคลคี่ ลาย
1.4.2 ความคาดหวังของผูปฏิบัติงานตอสถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรัส
COVID-19
จากสถานการณการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 น้ัน เมืองพัทยาในฐานะองคกร
ปกครองสวนทองถ่ิน ท่ีปฏิบัติงานใกลชิดกับประชาชนโดยตรง และมีอํานาจหนาท่ีเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ
อนามัยของประชาชนในพ้ืนที่เมืองพัทยา เจาหนาที่ผูปฏิบัติงานทุกคน อยากทําหนาที่ในการดูแลประชาชน
ใหดแี ละมีประสทิ ธภิ าพ มกี ารจดั เตรยี มความพรอ มในการปอ งกนั และรกั ษาผูปวย การสนับสนุนอุปกรณดาน
ความปลอดภยั และการจัดสรรพน้ื ที่ทํางานตามหลักการควบคมุ ปองกันการติดเช้ือ
2. เปาหมายหรือผลลพั ธท ี่ตอ งการ
2.1 ราษฎรในพ้ืนที่ปลอดโรค
คือกลุมของประชาชนในพ้ืนที่ ที่ไมไดเดินทางออกนอกพื้นท่ี หรือไมเดินทางไปในพ้ืนท่ีเส่ียงท่ีมีการ
แพรระบาดของของเชื้อไวรัส COVID-19 หรือไมเดินทางกลับมาจากตางประเทศท่ีมีการแพรระบาดของ
เชื้อไวรัส COVID-19 เมืองพัทยาไดมีมาตรการปองกัน ไมใหเกิดการแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19
ไดแก การทําความสะอาดพื้นที่สาธารณะ หรือบริเวณท่ีมีประชาชนใชรวมตัวกันเปนจํานวนมาก เชน
หางสรรพสินคา ตลาด โดยมเี ปา หมายเพ่ือปองกันไมใหเกิดการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ในพ้ืนท่ี
เมืองพัทยา การคัดกรองและแยกผปู ว ยท่มี ไี ข ออกจากผูปวยทเี่ ขามารกั ษาดวยอาการอนื่ ออกจากกัน
ซงึ่ ผลลัพธทไ่ี ด คือเมืองพทั ยาน้ัน ไมมีการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ในพื้นที่และสามารถ
ควบคุมไมใหเ กดิ การแพรร ะบาดของเชอ้ื ไวรัส COVID-19 ไดเ ปนอยา งดี
2.2 ผทู ก่ี ลบั มาจากพื้นทีท่ ่ีโรคระบาดทกุ คนตอ งกกั ตัว 14 วนั
คือกลมุ ของประชาชนในพื้นทีแ่ ละตางพน้ื ท่ี ทีไ่ มไ ดเดนิ ทางเขามาในพน้ื ทีเ่ มืองพัทยา หรือเดินทางมา
จากในพื้นที่เส่ียงที่มีการแพรระบาดของของเชื้อไวรัส COVID-19 หรือเดินทางกลับมาจากตางประเทศท่ีมี
การแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 เมืองพัทยามีมาตรการกักตัว ผูท่ีเดินทางมาจากพื้นท่ีเสี่ยงโดยแบง
ไดดังน้ี หากผูที่เดินทางมาจากพ้ืนท่ีเส่ียง มีท่ีพักอาศัยหรือมีภูมิลําเนาอยูในพ้ืนท่ีเมืองพัทยาก็จะขอความ
รวมมือในการกักตัวเองอยูในท่ีพักอาศัย 14 วัน โดยมีการสงเจาหนาท่ีของเมืองพัทยา อสม.ลงพื้นท่ีเพื่อ
156
การเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลักสตู รนกั ปกครองระดับสงู (นปส.) รุนที่ 74
ติดตามอาการเปนประจําทุกวัน จนครบ 14 วัน กรณีที่ไมมีที่พักอาศัยหรือมีภูมิลําเนาในพื้นท่ีเมืองพัทยา
เมืองพัทยาไดจัดโรงพยาบาลสนาม โดยใชสถานที่ของโรงแรมภาคเอกชนเปนที่พักกักตัวผูที่เดินทางมาจาก
พืน้ ที่เสยี่ ง โดยมีบคุ คลกรทางการแพทย ดูแลอยางใกลชิด
ซ่ึงผลลัพธที่ได คอื พบผตู ดิ เช้ือในพน้ื ที่เมอื งพัทยา จาํ นวน 30 ราย และสามารถรกั ษาใหหายขาดได
โดยไมมีผูเ สยี ชีวิตจากเชอ้ื ไวรัส COVID-19
3.แนวทางการดาํ เนินงาน
3.1 แนวทาง กลไก กระบวนการและการบริหารจัดการตามคําส่ังศูนยบริหารสถานการณ
โควดิ -19 และขอส่งั การของกระทรวงมหาดไทย
ในพื้นที่จังหวัดชลบุรี ผูวาราชการจังหวัดชลบุรี ในฐานะประธานคณะกรรมการโรคติดตอจังหวัด
ชลบุรี และเปนผูกํากับการบริหารราชการในสถานการณฉุกเฉินในเขตพ้ืนท่ีจังหวัดชลบุรี ไดมีการออกคําสั่ง
คณะกรรมการโรคติดตอจังหวัดชลบุรี ท่ี 1/2563 – คําส่ังที่ 26/2653 โดยอาศัยอํานาจตามความใน
มาตรา 35 แหงพระราชบัญญัติโรคติดตอ พ.ศ. 2558 และเมืองพัทยา ไดกําหนดมาตรการใหสอดคลอง
และเปน ไปตามประกาศคณะกรรมการโรคตดิ ตอ จังหวดั ชลบรุ ี ดงั น้ี
๑๘ ม.ี ค.๖๓ ปดกจิ การนวด/สปา, โรงภาพยนตร, สนามมวย, ฟต เนส
๒๓ ม.ี ค.๖๓ ปด สวนนํา้ , สวนสนกุ , ชายหาดและชายทะเล
๔ เม.ย. ๖๓ เคอรฟ ว
๙ เม.ย.๖๓ ปดทางเขา/ออกพรอมตง้ั จุดคัดกรองเขา เมืองพัทยา
๓ พ.ค. - 25 มิ.ย. ๖๓ ผอ นปรน ระยะท่ี ๑-๔
3.1.1 กระบวนการบริหารจัดการ และมาตรการในการปองกันยับยั้งการระบาดของโรคติดตอ
COVID-19 ของศูนยบริหารสถานการณโควิด (ศบค.) และแนวทางปฏิบัติท่ีกระทรวงมหาดไทยส่ังการมี
ความชัดเจนและยืดหยุนเพียงใด และนายกเมืองพัทยาและบุคลากรท่ีมีหนาที่รับผิดชอบสนับสนุนการ
ปอ งกนั โรคติดตอ จะสามารถประยุกตปฏบิ ัติในชุมชนเมืองพทั ยาท่ีมีบริบท ภูมิทางสังคม แตกตางกันไดดี
เพียงใด
จากมาตรการที่ศึกษาขอมูลการปฏิบัติงานของเมืองพัทยา ในสถานการณการแพรระบาดของเชื้อ
ไวรัส COVID-19 ภายใตคําส่ังศูนยบริหารสถานการณโควิด (ศบค.) และแนวทางปฏิบัติที่กระทรวงมหาดไทย
พบวา การกาํ หนดมาตรการตางๆของศูนยบริหารสถานการณโควิด นั้นเปนการกําหนดในภาพรวมท้ังประเทศ
ทสี่ วนราชการทีม่ ีหนา ที่รบั ผิดชอบจะตองปฏิบัตติ ามแนวทางทศี่ นู ยบริหารสถานการณโควิด และขอสั่งการของ
กระทรวงมหาดไทยทีใ่ หผวู า ราชการจังหวัดกําหนดมาตรการตางๆ ในจังหวัดใหสอดคลองกับสภาพและบริบท
ของพ้ืนท่ี โดยคํานึงถึงความรุนแรงของการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ในพ้ืนท่ีเปนสําคัญ ซ่ึงในสวน
ของเมืองพัทยาน้ัน ในฐานะที่เปนองคกรปกครองสวนทองถิ่นรูปแบบพิเศษ ภายใตการกํากับดูแลของ
ผูวาราชการจังหวัดชลบุรี เมื่อกระทรวงมหาดไทยกําหนดแนวปฏิบัติ หรือจังหวัดกําหนดมาตรการใด ๆ
157
การเรยี นรูเชิงปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนักปกครองระดบั สูง (นปส.) รุนที่ 74
ออกมาก็ตาม นายกเมืองพัทยาซ่ึงมีหนาท่ีจะตองปฏิบัติตาม เนื่องจากเจาพนักงานทองถ่ินไมไดเปนเจา
พนักงานตามพระราชบัญญัติควบคุมโรคติดตอ พ.ศ.2558 จึงตองบูรณาการรวมกับสวนราชการระดับอําเภอ
ในการใหการสนับสนุนเร่ืองงบประมาณ กําลังพล และบุคลากรทางการแพทยของเมืองพัทยาในการปฏิบัติ
หนา ท่ี จงึ ทาํ ใหไมเกดิ ความคลอ งตวั ในการปฏิบตั งิ านในพนื้ ที่
ในสวนของบุคคลกรของเมืองพัทยาที่เกี่ยวของกับการปองกันโรคติดตอ จะแตกตางจากองคกร
ปกครองสวนทองถิ่นอ่ืน เนื่องจากมีความพรอมทางการแพทยมากกวา มีระบบสาธารณาสุขท่ีดี มี
งบประมาณในการดาํ เนินงาน ตลอดจนบุคลากรมีความรคู วามเขาใจในการปองกนั โรคติดตอเปนอยางดี ทั้งน้ี
ควรสนับสนุนมีการจัดการอบรมเพิ่มความรู ดานการปองกันโรคติดตอใหทันสมัยอยูเสมอ และอบรมการนํา
เทคโนโลยมี าประยุคใชใ นการปฏิบัติงานใหมากขึ้น
3.2 การประยุกตใ หเ หมาะสมกับบรบิ ทและความตอ งการของประชาชนในพื้นท่ี
การควบคุมและปองกันโรคติดตอ ในภาพรวมของเมืองพัทยาซ่ึงมีความแตกตางจากทองถ่ินอ่ืน
เน่อื งจากมปี ระชากรแฝงท้ังชาวไทย และชาวตางชาติอาศัยอยูในพ้ืนท่ีเปนจํานวนมาก การดําเนินการตาง ๆ
จึงตอ งปรบั ใหเ หมาะสม กบั ข้นั ตอนรปู แบบวิธีการดําเนินการในการคัดแยกผูติดเช้ือ การรักษาพยาบาล การ
ใหความรูและการประชาสัมพันธการปองกันและควบคุมโรคจากการประเมินจํานวนผูติดเชื้อ จะเห็นไดวา
มาตรการในการปองกัน การติดเชื้อของเมืองพัทยาน้ัน มีขั้นตอน ไดแบบแผน ในการคัดกรองผูปวยการคัด
แยกผูปวย และการรักษาพยาบาลที่ไดผลเปนอยางดีจากสถิติ ของผูปวยติดเชื้อไวรัส COVID-19 ในเมือง
พัทยา จํานวน 30 ราย ไมมีการแพรเชื้อใหกับบุคลากรทางการแพทย หรือผูปวยท่ีเขารับการรักษาอื่นใน
โรงพยาบาลเมืองพัทยา มีการประยุกตใชอุปกรณอื่น แทน อุปกรณทางการแพทย ท่ีขาดแคลน ไมวาจะเปน
ชุดปองกันเช้ือหนากากอนามัย ฉากกั้น ระยะหาง ของผูที่มาติดตอ ในโรงพยาบาลและสถานที่ราชการของ
เมืองพัทยา การรณรงคร กั ษาความสะอาด การสวมหนา กากอนามยั ในท่สี าธารณะ มาตรการคัดกรองผูท่ีเดิน
ทางเขามาในพ้ืนท่ี เมืองพัทยา การวัดไขของประชาชนท่ีเดินทางเขาออกเมืองพัทยา ตลอดจนการจัดที่พัก
เพอ่ื คดั แยกผปู ว ยท่ีเสยี่ งตอ การติดเช้ือไวรสั COVID-19
4. ผลการดําเนนิ งาน (ตงั้ แตเ ดือน มีนาคม จนถงึ เวลาท่ที ําการศึกษา)
จากการศึกษากลุมเปาหมาย ผูประกอบธุรกิจในพื้นที่เมืองพัทยา ตามมาตรการที่กระทรวง
สาธารณสุขกําหนดเพื่อควบคุมและปองกันโรคติดตอ ไดแก โรงแรม รานอาหาร รานตัดผมและสถาน
เสริมความงาม ตลาด หา งสรรพสินคาฯ และชายหาด สามารถแบงมาตรการและการดาํ เนินการไดดงั นี้
4.1 รานอาหาร สถานเสรมิ ความงาม
จากมาตรการของภาครัฐ โดยคณะกรรมการโรคติดตอจังหวัดชลบุรี ไดมีคําสั่งคณะกรรมการ
โรคติดตอ เพ่ือปองกนั การแพรร ะบาดของเชอ้ื เช้อื ไวรสั COVID-19 ดงั นี้
4.1.1 คําส่ังคณะกรรมการโรคติดตอจังหวัดชลบุรีที่ 1/2563 ปดสถานประกอบการทุก
แหงต้ังแตวันท่ี 18 - 31 มีนาคม 2563 เพ่ือปองกันไมใหประชาชนชุมนุมกันในพื้นท่ีท่ีมีสภาพปดไมมีการ
158
การเรยี นรูเชงิ ปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลกั สตู รนักปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
ถายเทของอากาศ หรอื มกี ารสมั ผสั กันในการใชบรกิ าร เชน กจิ การสปา/นวดเพื่อสุขภาพตางๆ โรงภาพยนตร
สนามมวย และฟต เนส
4.1.2 คําสั่งคณะกรรมการโรคติดตอจังหวัดชลบุรีท่ี 2/2563 และ 3/2563 ปดสวน
สนุก สวนนํ้าและงดใชพ้ืนท่ีชายหาดและชายทะเล ปดหางสรรพสินคา ปดสวนสาธารณะ เพ่ือปองกัน
ประชาชนรวมตัวกนั เพอ่ื ทํากจิ กรรมทเ่ี ส่ียตอการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19
4.1.3 คําส่ังคณะกรรมการโรคติดตอจังหวัดชลบุรีท่ี 9 /2563 ใหปดสถานประกอบการ
โรงแรมและสถานีบริการนํ้ามัน ต้ังแตเวลา 22.00 - 05.00 น. ใหสอดคลองกับการประกาศสถานการณ
เคอรฟ วทร่ี ัฐบาลประกาศกาํ หนด
4.2 การต้ังจุดคัดกรอง ผทู ่ีเดนิ ทางเขามาในพื้นทเ่ี มอื งพัทยา
การต้ังจุดคัดกรองของเมืองพัทยา น้ัน ในชวงแรกประสบปญหาเนื่องจากประชาชนทั้งในพ้ืนที่และ
ตา งพน้ื ที่ ไมไดรบั ทราบขอมลู ขา วสารทีเ่ มืองพัทยาประชาสัมพันธ และเจาหนาที่ผูปฏิบัติยังไมทราบแนวทาง
ในการปฏิบัติท่ถี ูกตอ ง ทําใหก ารตงั้ ดา นคดั กรองไมม ีประสทิ ธิภาพ ในทางปฏบิ ตั ิเทาทีค่ วร
4.3 การใหความชว ยเหลือประชาชนท่ีไดรบั ผลกระทบจากสถานการ COVID-19
การบรรเทาความเดือดรอนของประชาชนในชวงแรกไดแก ปญหาปากทองของประชาชนในพื้นที่
รวมไปถงึ ประชากรแฝงทีเ่ ขามาทํางานในพน้ื ทีเ่ มอื งพทั ยา โดยการแจกขาวกลอง รวมไปถึงปจจัยในการดํารง
ชีพ เชน ขา วสาร อาหารแหง และนา้ํ ดื่ม ยารักษาโรคในรปู ถุงยังชพี การจัดฝกอบรมอาชีพ และสรางการจาง
งานใหแ กช ุมชน
4.4 การควบคมุ ปองกันการแพรร ะบาดของเช้อื ไวรัส COVID-19
โดยการกําหนดมาตรการ ขัน้ ตอนในการทํางานของเจาหนาท่ี และบุคลากรทางการแพทย กําหนด
แนวทางรวมกันกับหนวยงานอ่ืน มีการประยุกตใชเทคโนโลยีเขามาชวยในการทํางาน เชนสายรัดขอมือเพื่อ
ตรวจสอบพิกัดผูสัมผัสเสี่ยงกรณีถูกกักตัวใชตอเชื่อมกับapplicationในโทรศัพทมือถือ ซึ่งมีสถิติผูติดเช้ือใน
พืน้ ท่ีเมอื งพัทยา ดงั น้ี
ผูเขาเกณฑ คดั กรอง ลา สุด 17/06/2563 จํานวนทัง้ ส้นิ 466 ราย
ผูเขาเกณฑเ ฝาระวัง ไดร ับการตรวจแลว จํานวนทั้งส้ิน 321 ราย
ผูปวยติดเชื้อ COVID19 จํานวนท้งั ส้นิ 5 ราย (หายดี 5 ราย)
บุคลากรตดิ เชือ้ ท้ังส้นิ จาํ นวนทง้ั สิ้น 0 ราย
5. ปญหาและอุปสรรคในการดําเนินงาน แนวทางแกไข
5.1 ปญหาและอปุ สรรคในการต้งั จดุ คัดกรองผทู เี่ ดินทางเขา มาในพืน้ ทเี่ มืองพัทยา
เน่อื งจากเจาหนาท่ีผูปฏิบัติ ยังไมทราบข้ันตอนการปฏิบัติและการแกปญหาท่ีเกิดข้ึน ในการตั้งดาน
คัดกรองผูท่ีจะเขามาในพ้ืนที่เมืองพัทยา ประกอบกับไมมีประสบการณในการปฏิบัติงานในสภาวะการ
159
การเรยี นรูเชิงปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลกั สูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รุนท่ี 74
โรคระบาด ทําใหเม่ือตั้งดานคัดกรองไมสามารถใหคําแนะนํา หรือแกปญหาเฉพาะหนา ใหแกประชาชนได
การประสานงานกันของบุคคลกรตางหนวยงาน ท่ีไมไดวางแผนรวมมือกันในการปฏิบัติหนาท่ี ทําใหการ
ทาํ งานตดิ ขดั
แนวทางการแกไ ข
1. การกาํ หนดแนวทางรวมกันในการทํางาน และรบั ฟงปญหาจากผปู ฏิบัตเิ พือ่ หาแนวทางแกไข
2. จดั ต้ังศนู ยก ลางในการใหค ําปรึกษาแกเจา หนาทีผ่ ปู ฏิบตั ิ เพอื่ ใหเ ปน ไปในทิศทางเดยี วกนั
5.2 ปญ หาและอปุ สรรคเรอ่ื งการขาดแคลนอุปกรณปอ งกนั
การปฏิบัติงานของเจาหนาท่ี นั้นขาดอุปกรณปองกันสวนบุคคล (Personal Protective
Equipment, PPE) ท่ีใชส วมใส ขณะทาํ หัตถการ เนื่องจากกลไกทางการตลาด กักตุนสินคา และการแยงกัน
ใชทรัพยากร ซง่ึ เปน แผนระดับประเทศ
แนวทางการแกไ ข
1. ขอรบั บริจาคอปุ กรณปองกนั ทจี่ าํ เปน จากภาคประชาชน และขอรับการสนบั สนนุ จากผบู ริหาร
2. นําอุปกรณปองกันสวนบุคคล (Personal Protective Equipment, PPE) ที่เคยใชในรายที่ผล
เปน ลบมาทําความสะอาดและใชซ ้ํา
3. ประยุกตอุปกรณท ี่หาไดขณะนน้ั มาทาํ เปน ชุดปองกันสวนบคุ คล เชน เสอ้ื กนั ฝน ทําหนา กากจาก
แผนใส
5.3 ปญ หาและอุปสรรคเรือ่ งสถานท่ใี นการปฏบิ ตั ิงาน
เนื่องจากสถานท่ีไมเพียงพอสําหรับ กักตัวสําหรับผูปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค (Patient Under
Investigation) ท่ีตองรอผลตรวจ COVID-19 เน่ืองจากนโยบายกรมควบคุมโรค ณ ขณะนั้น ไมอนุญาตให
ผูปวยเขาเกณฑสอบสวนโรค กลับไปกักตัวที่บาน และไมสามารถสงตัวผูปวยอาการหนัก ที่เขาเกณฑ
สอบสวนโรค (Patient Under Investigation) หรือกรณีตองใสทอชวยหายใจสงตอไป จนกวาจะทราบผล
ตรวจ COVID-19
แนวทางการแกไ ข
1. ปรับปรุงสถานที่บริเวณหอพักแพทย ชั้น 1 จํานวน 6 หอง และจัดหาตู container 2 เพื่อทําเปน
หอ งกกั ตัวสําหรบั ผปู วยเขา เกณฑส อบสวนโรค (Patient Under Investigation) ทตี่ อ งรอผลตรวจ COVID-19
2. ปรับปรงุ หอ ง WARD พเิ ศษเดมิ ใหเ ปนหอ งผูปว ยวิกฤติ โดยเพ่ิมเครื่องชว ยหายใจ กลอ งวงจรปด
6. ประโยชนทป่ี ระชาชนไดรับ
จากสถานการณการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ที่ในพ้ืนท่ีที่ทําการศึกษาถึงผลการ
ดําเนินการของหนวยงานของรัฐ ในการกําหนดมาตรการในการปองกันและควบคุมโรค มาตรการใหความ
ชวยเหลอื ประชาชนที่ไดรบั ผลกระทบและเกดิ ประชาชนในพ้นื ท่ี ดังนี้
160
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รุนท่ี 74
6.1 ดา นการควบคมุ โรค
การกําหนดมาตรการคัดกรองประชาชนที่เดินทางกอนเขามาในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา โดยตรวจสอบ
จากบตั รประจาํ ตวั ประชาชนเพ่อื ยืนยันวาเปนประชนชนในพื้นที่เมืองพัทยา หากเปนประชาชนตางพ้ืนที่เดิน
ทางเขามาในพน้ื ท่เี มอื งพทั ยา จะตองมีบคุ คลยนื ยันวามีท่ีพักในเมืองพัทยา หรือหากเปนลูกจางหรือพนักงาน
บริษัท จะตองมีหนังสือรับรองจากเจาของธุรกิจผูประกอบการมายืนยันวา ไดปฏิบัติงานในพื้นท่ีงานเมือง
พัทยา การวัดอุณหภมู ิรา งกายกอนเขา พืน้ ที่เมอื งพทั ยาไมใ หเ กนิ 37 องศาเซลเซียส และการสวมใสหนากาก
อนามยั ตลอดเวลาทอี่ อกนอกทีพ่ ักอาศัย โดยไดรับความรวมมือจากภาคประชาชนเปนอยางดี อีกท้ังยังมีการ
รณรงคใหความรูเร่ืองการปองกันโรค และการรักษาความสะอาดของรางกาย การเวนระยะหางทางสังคม
(social distancing) สงผลใหในพื้นที่เมืองพัทยาไมมีการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 เกิดความ
ปลอดภัยตอ สุขภาพอนามยั ของประชาชนในพน้ื ที่เมอื งพทั ยา
ในกรณีที่เปนประชาชนที่เดินทางมาจากพ้ืนที่เส่ียง หรือเดินทางกลับมาจากตางประเทศ
เมืองพัทยาก็จะมีกําหนดมาตรการเพื่อเฝาระวังโรค โดยอันดับแรกจะขอความรวมมือจากประชาชนที่
เดนิ ทางมาจากพืน้ ที่เส่ยี ง หรือเพิ่งเดินทางกลับมาจากตางประเทศ ใหกักตัวเองอยูในที่พักอาศัยเพ่ือเฝาระวัง
กอ น เปน เวลา 14 วนั โดยมเี จาหนาท่ีสาธารณสุข อสม. และอาสาสมัครภาคประชาชนและผูนาํ ชมุ ชนตา ง ๆ
ในการติดตามอาการอยางใกลชิดอยางสม่ําเสมอ ในการกักตัวผูท่ีตองสงสัยวาจะมีอาการติดเชื้อไวรัส
COVID-19 ทไ่ี มมที พี่ กั อาศัยในพน้ื ท่เี มืองพัทยา เมอื งพัทยากจ็ ะนําตัวผูตอ งสงสัยดงั กลาวไปกักตัวไวในท่ีพักท่ี
เมืองพัทยาไดจัดเตรียมไวเพ่ือเฝาดูอาการ สงผลใหในพ้ืนท่ีเมืองพัทยาไมมีการแพรระบาดของเชื้อไวรัส
COVID-19 เกิดความปลอดภัยตอสุขถาพอนามัยของประชาชนในพน้ื ทเ่ี มอื งพัทยา
6.2 ดานการรกั ษาพยาบาลผูต ดิ เชื้อ
โรงพยาบาลเมืองพัทยา ไดวางแผนและกําหนดขั้นตอนการปฏิบัติงานในโรงพยาบาลเมือง
พัทยาเพ่อื คัดแยกผูปว ยที่มอี าการไข ออกจากผูปวยอื่นท่มี าเขารับการรักษาพยาบาล โดยในขั้นแรกผูปวยทุก
รายท่ีจะมารักษาทุกรายจะตองสวมหนากากอนามัยกอนเขารับการรักษา และไดต้ังจุดคัดกรองโรคและ
ซักถามประวัติของผูปวยท่ีมารักษาพยาบาล ที่บริเวณดานหนากอนเขามาในตัวอาคารโรงพยาบาล หากพบ
ผูปวยที่มีอาการไขสูงเกิน 37 องศาเซลเซียส โรงพยาบาลเมืองพัทยาจะใหผูปวยไปนั่งรอตรวจอาการแยก
ตางหากจากผูปวยอื่น โดยไดจัดเตรียมสถานท่ีเฉพาะในการตรวจรักษา เพ่ือไมใหมีการแพรกระจายหรือติด
เช้ือจากผูปวยท่ีสุมเสี่ยงติดเชื้อไวรัส COVID-19 ไปยังผูปวยอื่น การกําหนดระยะหางในการรอเขารับการ
รกั ษาพยาบาลภายในโรงพยาบาล ทําใหถึงแมโรงพยาบาลเมืองพัทยาจะมีผูปายที่ติดเช้ือไวรัส COVID-19 ท่ี
เขามารักษากับโรงพยาบาลเมืองพัทยา ถึง 30 ราย แตไมมีรายงานการติดเชื้อของผูปวยอื่นจากการมา
รกั ษาพยาบาลที่โรงพยาบาลเมืองพัทยา และยังสามารถรักษาผูปวยทุกรายใหหายจากการติดเชื้อไดโดยไมมี
ผเู สยี ชีวิต
161
การเรยี นรูเชิงปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดับสงู (นปส.) รุน ที่ 74
6.3 การเยียวยาและชว ยเหลือประชาชนท่ีไมใชการรักษาและปองกันโรค
จากการที่ประชาชนในพ้ืนที่เมืองพัทยาไมสามารถประกอบอาชีพ หรือธุรกิจไดตามปกติ
เนื่องจากธุรกิจหลักของเมืองพัทยา นั้นเปนธุรกิจเพื่อการทองเท่ียวและบริการแกชาวตางชาติ เมืองเกิดการ
แพรระบาดไวรสั COVID-19 จึงทาํ ใหธุรกิจเหลานั้น ไมสามารถประกอบกิจการได ประชาชนที่เขามาทํางาน
ในพ้นื ท่ขี องเมอื งพัทยา จึงไมมีรายไดจ ากการประกอบอาชีพเพ่ือเลี้ยงตัวเอง ดังนั้น ปญหาที่เกิดข้ึนตามมาใน
พ้ืนที่ท่ีสําคัญก็คือเรื่องปญหาปากทองของประชาชนใน เมืองพัทยาจึงไดมีมาตรการใหความชวยเหลือ
ประชาชน ท่ีไดรับผลกระทบ และเปนการบรรเทาความเดือดรอนในเบ้ืองตน ไดแก การแจกขาวกลอง รวม
ไปถงึ ขาวสารอาหารแหง โดยใชท ง้ั งบประมาณของเมืองพัทยาและรับบริจาคจากภาคเอกชนและมูลนิธิตางๆ
รวมไปถึง การรางขอบัญญัติเมืองพัทยา เพื่อจายเงินเยียวยาใหกับประชาชนท่ีมีทะเบียนบานอยูในพื้นที่
เมืองพัทยา ครัวเรือนละ 1,000 บาท และยังมีโครงการอบรมใหความรูดานอาชีพแกประชาชนท่ีตกงาน
และจางงานคนในชุมชนในพื้นที่เมืองพัทยาเพื่อใหเกิดรายไดแกคนในชุมชน ทําใหสามารถบรรเทาความ
เดือดรอนแกประชาชนในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา และยังเปนการสงเสริมอาชีพใหกับชุมชนมีรายไดเล้ียงชีพตอไป
แบบพ่ึงพาตนเอง
7. ผลกระทบทางเศรษฐกิจและสงั คมในพน้ื ทท่ี ่ที าํ การศกึ ษา
เปนที่ทราบวาเมืองพัทยาเปนเมืองทองเท่ียวระดับโลก ที่นักทองเท่ียวที่เดินทางเขามาในประเทศ
ไทยมักจะเดินทางมาทองเท่ียวและพักอาศัยในพื้นที่เมืองพัทยา ดังนั้น ธุรกิจในพ้ืนที่เมืองพัทยาจึงเปนธุรกิจ
เพอื่ ความบนั เทงิ การทอ งเท่ียวและที่พักอาศัย ตลอดจนการใหบริการแกนักทองเที่ยว ทําใหเกิดการจางงาน
ท้ังแกคนในพ้ืนท่ี และคนตางถิ่นที่เขามาทํางานในภาคบริการ จึงไดรับผลกระทบจากสถานการณการแพร
ระบาดของเช้อื ไวรสั COVID-19 ดังตอไปนี้
7.1 ผลกระทบดานการทองเท่ียว
การแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ท่ีสงผลกระทบทันทีแกภาคการทองเที่ยวของ
เมืองพทั ยา คือการยกเลิกโปรแกรมทวั รข องชาวตางชาติแบบไมมีกาํ หนด ทาํ ใหการประกอบธุรกิจที่เกี่ยวของ
กับการทองเที่ยวท้ังหมด ตองหยุดชะงักในทันที ไมวาจะเปนบริษัททัวร ท่ีพักโรงแรม รานขายของฝากและ
สนิ คา ทองถ่นิ รวมไปถงึ มาตรการจากภาครัฐทีใ่ หป ดสถานที่ทองเท่ยี วท่เี ปนทส่ี าธารณะ เชน การปดเกาะลาน
การปดชายหาดในพ้ืนท่ีเมืองพัทยาทั้งหมดเพ่ือปองกันการแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 ทําให
นอกจากนักทองเท่ียวชาวตางชาติท่ีใหไปแลว นักทองเท่ียวชาวไทยก็ไมทองเท่ียวในชวงที่มีการแพรระบาด
ของเช้ือไวรัส COVID-19 ทําใหธุรกิจดานการทองเที่ยว โรงแรมที่พัก และสินคาของฝากตองหยุดประกอบ
ธรุ กิจช่ัวคราว หรือเลิกกิจการ เนื่องจากไมสามารถแบกรับคาใชจายทีเ่ กิดข้ึนได
162
การเรยี นรูเชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สตู รนักปกครองระดับสูง (นปส.) รนุ ท่ี 74
7.2 ผลกระทบดานแรงงานภาคบรกิ าร
เมื่อเมืองพัทยาไมมีนักทองเที่ยวชาวตางชาติเดินทางเขามาเพื่อทองเที่ยวและพักผอนจาก
สถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 จนทําใหธุรกิจท่ีเกี่ยวของกับการทองเท่ียวท้ังหมด
ตองหยุดชะงัก หยุดประกอบกิจการ หรือเลิกกิจการไป นั้น แรงงานภาคบริการท่ีเขามาทํางานในพ้ืนท่ีจึง
ไดรบั ผลกระทบอยางยงิ่ ไมม รี ายไดเพื่อเลี้ยงชีพเกิดปญหาปากทองของประชาชนในกลุมแรงงานภาคบริการ
แรงงานภาคบริการหลายรายตองเดินทางกลับภูมิลําเนา เน่ืองจากไมสามารถแบกรับคาใชจายใน
ชวี ิตประจาํ วันได ถึงแมจะมีมาตรการเยยี วยาจากรัฐบาล แตแ รงงานภาคบริการจํานวนมาก ไมไดมีสวัสดิการ
หรือไมไดเขาสูระบบประกันสังคม แรงงานภาคบริการกลุมน้ีจึงไมไดรับเงินชวยเหลือจากมาตรการของ
ภาครัฐ
7.3 ผลกระทบดา นปญหาหนส้ี ินภาคธุรกจิ และภาคประชาชน
เมอ่ื ไมม ีรายไดจากการใหบ รกิ ารของผูประกอบธรุ กิจ ปญหาท่ีตามมาในคือการขาดสภาพคลอง
ในการประกอบธุรกิจ การผิดนัดชําระหนี้ และยังสงผลกระทบถึงการจางงานในภาคบริการ และหนี้สินภาค
ครัวเรอื นของกลุมแรงงานภาคบรกิ าร ถงึ แมสถาบันการเงินตางๆจะออกมาตรการในการชวยเหลือภาคธุรกิจ
และประชาชน ในการพักชําระหน้ีออกมาแลวก็ตาม แตหากจะใหธุรกิจสามารถดําเนินกิจการตอไปไดนั้น
ภาครัฐจะตองมีมาตรการเพ่ือชวยเหลือภาคการทองเที่ยว ไมวาจะเปนการอนุมัติแหลงเงินทุนสินเช่ือ การ
สงเสริมการทองเท่ียวของคนในประเทศ มาตรการทางภาษีท่ีเอื้อแกเจาของธุรกิจผูประกอบการ เพ่ือใหเกิด
การจางงาน และแรงงานภาคบริการมีรายไดจากการประกอบอาชีพ เกิดการใชจายและหมุนเวียนในระบบ
เศรษฐกจิ
8. ทศั นคตขิ องภาคสว นตา งๆ ทัง้ ภาครัฐ ภาคทอ งถ่ิน และภาคประชาชนและผไู ดรบั ผลกระทบ
จากการลงพื้นท่ี สํารวจภาคสวนตางๆท้ังภาครัฐ ภาคทองถ่ินและภาคประชาชน ในสถานการณ
การแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 ถึงผลกระทบท่ีเกิดข้ึน และทัศนคติที่มีตอมาตรการแกปญหาการ
แพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 ในพื้นท่ีเมืองพัทยา โดยไดสอบถามภาคสวนตาง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาค
ทอ งถิ่น และภาคประชาชน โดยมีรายละเอียดดงั นี้
8.1 ทศั นคตขิ องหนว ยงานภาครฐั ตอการแกป ญ หาการแพรร ะบาดของเชอื้ ไวรสั COVID-19
จากการลงพื้นท่ีสอบถาม สถานีตํารวจภูธรเมืองพัทยา ซึ่งเปนสวนราชการที่ตองใหความ
ชวยเหลือประชาชนในพื้นท่ีเมืองพัทยา ในดานการจราจร และการบังคับใชกฎหมายจากการประกาศใช
พระราชกําหนดการบริหารราชการในสถานการณฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 หรือ พรก.ฉุกเฉิน ทั่วประเทศ
โดยมีรายละเอียด ท่ตี องปฏบิ ตั ิ ตลอดจนปญ หาและอุปสรรค ดังนี้
163
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สูง (นปส.) รนุ ที่ 74
ดานการปฏบิ ตั งิ าน
1. การบูรณาการของหลายหนวยงาน ไดแก เจาหนาท่ีปกครองอําเภอบางละมุง, เจาหนาท่ี
ทหาร, อาสาสมคั รตาํ รวจ, ตาํ รวจทอ งเทยี่ ว, ตาํ รวจตรวจคนเขาเมือง, ฝายเทศกิจ, เจาหนาท่ีกูภัย เจาหนาท่ี
สาธารณสขุ และประชาชนจิตอาสา ในการตั้งดา นตรวจยานพาหนะและบคุ คลเขา ออกเมอื งพทั ยา
2. มีการจัดประชุมยอยของทุกภาคสวน ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ทําใหทราบถึงปญหาที่
แทจริงของประชาชนในพ้ืนท่ี และทําใหเกิดแนวทางแกปญหาที่ยืดหยุน โดยมีนายกเมืองพัทยา และ
นายอําเภอบางละมุง เปนผูจัดประชุม และนําขอมูลเขานําเสนอตอท่ีประชุมใหญของคณะกรรมการควบคุม
โรคติดตอจงั หวดั ชลบรุ ี โดยมีผวู า ราชการจงั หวัดชลบุรีเปนประธาน
3. ในชวงกลางวัน เนนการประชาสัมพันธในทุกชองทาง เชน รถกระจายเสียง หอกระจาย
ขาว วิทยุ โทรทัศน Social media รวมไปถึงการใชโดรนติดลําโพงบินประชาสัมพันธตามแนวชายหาด เพ่ือ
สรางความรูและความตระหนกั ใหก บั ประชาชนในการปอ งกันและยบั ยั้งโรคโควิด 19
4. ในชวงเวลากลางคืน (ชวงเคอรฟว) มีการจัดชุดเคล่ือนท่ีเร็วในการออกตรวจพ้ืนท่ีเมือง
พัทยา และมีสายตรวจ ออกตรวจจดุ State Quarantine ทที่ างจังหวัดชลบรุ ีไดจัดไวใหผูที่ตองกักตัว พรอม
ทั้งต้ังดานตรวจถึง 8 จุด รอบอําเภอบางละมุง ซึ่งรวมถึงในเมืองพัทยาดวย โดยมาตรการในการตรวจของ
ดานตรวจ คือ 1 จุดตรวจ มี 2 ผลัด ผลัดละ 30 นาย ซึ่งประกอบดวยเจาหนาท่ีจากทุกฝายท่ีรวมมือและ
บูรณาการกันการปฏิบัติงานของเจาหนาท่ี ณ จุดตรวจ การวัดอุณหภูมิ การอนุญาตใหบุคคลท่ีมีชื่อใน
ทะเบยี นบานของอําเภอบางละมุงผานเขาออกไดเทาน้ัน หากไมมีช่ืออยูในทะเบียนบานของอําเภอบางละมุง
ตอ งมคี นจากอําเภอบางละมุง รับรอง
5. ผบู ังคับบัญชามีการจัดเตรียมอุปกรณปองกันอันตรายจากการปฏิบัติงาน พรอมทั้งเสบียง
ใหเ จา หนา ท่เี ปนอยา งดี ทําใหเ จาหนา ท่มี ีความมน่ั ใจและปลอดภัยในการปฏิบัตหิ นา ที่
6. ดา นนโยบายและแนวทางการปฏบิ ตั งิ าน มคี วามชดั เจนทําใหเจา หนา ที่ผปู ฏิบัติงานมีความ
เขาใจและความม่ันใจในการปฏบิ ัติหนาท่ี
ผลการปฏบิ ตั ิงาน
1. มาตรการเคอรฟว มีสว นชวยในการควบคมุ โรคโควดิ -19 ไดเปน อยา งดี
2. มาตรการเคอรฟว ทําใหสถิติของคดีอื่นๆ ลดลง เชน คดยี าเสพติด คดีอาชญากรรมที่ทําให
เสียทรพั ยส ิน คดเี มา ทะเลาะวิวาท ทาํ รา ยรางกาย
ปญ หาและอุปสรรค
มผี ลกระทบตอ ประชาชนทย่ี งั ทํางานอยูเมืองพัทยา ที่พบจากการปฏบิ ตั หิ นา ท่ี มีดังนี้
1. ในชวง 2-3 วนั แรกของการประกาศใชมาตรการเคอรฟว ยังขาดอุปกรณปองกันอันตราย
จากการปฏิบตั ิงานใหเจา หนา ท่อี ยบู าง
2. ในชวงแรกประชาชนยังไมทราบขาวและขั้นตอนปฏิบัติในการท่ีจะผานดาน ทําใหเกิด
สภาพจราจรตดิ ขดั ยาวถึง 3 กโิ ลเมตร
164
การเรยี นรูเ ชิงปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
3. การปฏิบัติงาน อาจจะมีความลาชาและมีขอผิดพลาดอยูบางเพราะเปนการทํางานและ
ประสานงานของหลายหนว ยงาน
8.2 ทัศนคตขิ องหนว ยงานภาคทอ งถิน่ ตอการแกปญ หาการแพรระบาดของเช้อื ไวรัส COVID-19
จากการลงพื้นที่สอบถาม สาขา บมจ.ธนาคารกรุงไทยในพื้นท่ีเมืองพัทยา เก่ียวกับผลกระทบ
ทางเศรษฐกิจท่ีเกิดข้ึนในพ้ืนท่ีเมืองพัทยา ท้ังกอนและหลังเกิดสถานการณการแพรระบาดของเช้ือไวรัส
COVID-19 ดังนี้
สภาพเศรษฐกิจชว งกอนสถานการณการแพรร ะบาดของเช้ือไวรัส COVID-19
ในสวนของสาขาธนาคาร กอ นสถานการณก ารแพรระบาดของเช้ือไวรัส COVID-19 เราประสบ
ปญหาวิกฤตเศรษฐกิจ เนื่องจากลูกคากลุมในพ้ืนท่ีเมืองพัทยาเปนลูกคาเศรษฐกิจผลกระทบที่เกิดข้ึนกับ
ธนาคาร ไดแกปญหาการปลอยสินเชื่อ ซึ่งกอนชวงตนปท่ีแลวในเรื่องของการปลอยสินเชื่อของธนาคาร
เราปลอยสินเชื่อไดมาก มีโปรโมชั่นของ sme ลูกคาที่ประกอบธุรกิจซ่ึงในกลุมลูกคาเรามีการจัดกลุมลูกคา
EC ในจังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดชลบุรี และจังหวัดระยองเปนกลุมลูกคาภาคตะวันออกซ่ึง Project เฉพาะ
ภูมิภาคนี้เทานั้น พอเร่ิมประสบปญหาธุรกิจก็สวนหน่ึงคือการชําระหนี้ กลุมลูกคาไมสามารถชําระหนี้ได
ตามปกติ ชาํ ระหนีล้ า ชา เปนตน แตหลังสถานการณก ารแพรร ะบาดของเช้ือไวรสั COVID-19 มีผลกระทบกับ
ผปู ระกอบการรวมถึงลกู จา งดว ย
ปจจุบันทุกธนาคารมีมาตรการชวยลูกคา แตภาพรวมชวงนี้ยังไปไดเร่ือยๆ มีลูกคาจํานวนมาก
ขอปรับปรุงโครงสรางหนี้ยังสามารถไปไดเรื่อย ๆ ถาลูกคาไมสามารถผอนชําระหนี้ไดธนาคารก็จะแสดง
รายงานลกู คา เพื่อใหธนาคารเขาไปชวยกลุมลูกคาดังกลาว ผูประกอบการหลายรายเริ่มมีการปรับตัว เปลี่ยน
วิธีการขาย เปล่ียนรูปแบบการขาย บางท่ีเริ่มเขาถึงลูกคามากข้ึนสวนที่ขายตลาดนัดก็เร่ิมแปรเปลี่ยนเพราะ
เศรษฐกจิ ไมด คี นเรม่ิ ไมออกจากบา น
มาตรการภาครัฐในการใหความชวยเหลือจากสถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรัส
COVID-19
เน่ืองจากธนาคารเปนธุรกิจการเงินขนาดใหญ ผลกระทบจึงอาจจะไมไดเห็นชัดเจนในชวง
เวลาสั้นๆ ดังน้ันจะไมมีมาตรการของภาครัฐในการใหความชวยเหลือสถาบันการเงิน โดยเฉพาะ บมจ.
ธนาคารกรงุ ไทย มักจะไดรับหนาที่เปนชองทางใหกับรัฐในการใหความชวยเหลือประชาชนตามนโยบายและ
มาตรการตา งๆทร่ี ัฐกาํ หนด มากกวาไดร บั การชวยเหลอื จากรฐั บาล
8.3 ทัศนคติของภาคประชาชนตอการแกปญหาการแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19
จากการลงพื้นท่ีสอบถาม นายกสมาคมชุมชนเมืองพัทยาเกี่ยวกับผลกระทบทางเศรษฐกิจ
ทีเ่ กิดขน้ึ ในพน้ื ท่ีเมืองพัทยา ทั้งกอ นและหลังเกิดสถานการณการแพรระบาดของเชอ้ื ไวรสั COVID-19 ดงั นี้
165
การเรยี นรูเชิงปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลกั สูตรนักปกครองระดบั สูง (นปส.) รนุ ที่ 74
ชวงกอ นการแพรระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19
ดานเศรษฐกิจ เนื่องจาการชะลอตัวดานเศรษฐกิจมาระยะหน่ึงแลวทําใหนักทองเท่ียวหลักได
แกนักทองเท่ียวชาวจีนลดลงจากชวงเวลาเดียวกันในปกอนอยางมีนัยสําคัญ สําหรับนักทองเที่ยวชาติอื่นๆ
รวมถึงนักทองเท่ียวไทยก็ยังพอมีบาง ซ่ึงผูประกอบการคาขายยังพอสามารถดําเนินธุรกิจไปไดบางไมถึงกับ
ตองเลิกกิจการ สําหรับลูกจางและประชาชนทั่วไปที่มีรายไดท้ังทางตรงและทางออมจากการทองเที่ยวก็ยัง
พอดํารงชีวิตอยูได แมรายไดจะลดลงจากเมื่อเปลียบเทียบกับปกอนๆ การชวยเหลือจากทางภาครัฐ มี
มาตรการชวยเหลือ (ที่ยังไมเก่ียวกับการแพรระบาดของเช้ือไวรัสCOVID-19) โดยการกระจายเงินลงไปสู
ผปู ระกอบการ และวิสาหกจิ ชมุ ชน เชน โครงการชิม ชอป ใช หรือ โครงการ เดนิ กนิ ชิม เที่ยว เปน ตน
ชวงเกดิ วิกฤติการแพรร ะบาดของเช้ือไวรัส COVID-19
ดา นเศรษฐกจิ จะเกิดผลกระทบอยู 2 ชว ง ไดแก
1) ปดประเทศ นักทองเที่ยวเดิมเดินทางกลับประเทศ และนักทองเท่ียวใหมไมสามารถเดิน
ทางเขา ประเทศ โดยเฉพาะนักทองเที่ยวชาวจีนท่ีเปนนักทองเท่ียวหลัก ทําใหรายไดของผูประกอบการลดลง
อยา งมาก แทบจะไมมลี ูกคาเขาใชบริการเลย บางวันไมมีลูกคาเขารานแมแตคนเดียว แตจําเปนตองเปดราน
เผ่อื วา จะมีลกู คาเขามาใชบริการ สําหรับลกู คา ชาวไทยมีปริมาณประปราย ไมสามารถหวงั พงึ่ พงิ ได
2) ปดสถานประกอบการตามมาตรการของภาครัฐ กลุมนักทองเที่ยวไมไดแตกตางจากชวงปด
ประเทศ เพราะนักทอ งเทย่ี วหลักไดอ อกไปตง้ั แตช ว งปด ประเทศไปแลว แตจะแตกตางตรงสถานประกอบการ
จะตองปด โดยคําส่ังทันที ไมไดเปดไวเผ่ือมีลูกคาเขามาใชบริการเหมือนเดิม หลายสถานประกอบการตองให
ลูกจางเดินทางกลับภูมิลําเนา แตมีบางท่ี ยังใหอยูตอโดยหางานเสริมเล็ก ๆ นอย ๆ พอมีรายได เชน กลุม
ชุมชนไดมีการเย็บหนากากผา เพื่อจําหนาย ใหพ อมีรายไดพอประคองตวั ได
การชวยเหลือของภาครัฐ ภาครัฐไดออกมาตรการตางๆ เขามาชวยทั้งผูประกอบการ และ
ประชาชนท่ีไดรับผลกระทบ เชน การจายเงินเยียวยา 15,000 บาท เงินชวยเหลือของทองถิ่น การแจกถุง
ยังชีพ การจัดใหมีตูปนสุข เปนตน อยางไรก็ตาม ทางชุมชนมีขอเสนอแนะวา เนื่องจากผูประกอบการ และ
ประชาชน ขาดรายไดอยางมาก แตเงินท่ีเยียวยามีจํานวนนอยไมเพียงพอตอคาใชจายท่ียังคงมีอยูจํานวนมาก
สาํ หรบั เรอ่ื งอาหารการกินมพี อเพียงจากการแจกถุงยังชพี หรือ จากตูปนสุข แตอยากใหหนวยงานท่ีกํากับดูแล
เรือ่ งการใหหนวยงานตาง ๆ เขา มาแจกถุงยงั ชีพ ใหชว ยตรวจสอบของขางในถุงวามีคุณภาพสามารถกินได เชน
ขาวสารในถุงยังชีพแข็งจนไมสามารถกินได และอยากใหแจกของท่ีจําเปน และมีปริมาณพอเพียง เชน ในถุง
อาจไมต อ งมีหลากหลาย แต อาจมีขา วสารปริมาณมากหนอย มีคุณภาพพอประมาณ และปลากระปอง นํ้ามัน
เปนตน
การดําเนินการตามมาตรการการปองกันโรคติดเชื้อของภาครัฐ สวนราชการในพ้ืนท่ีไดมีคําสั่ง
ปดสถานประกอบการที่ ศบค. กําหนดอยา งเขมขน และมีการตง้ั ดา นตรวจตาม พรก.ฉุกเฉนิ
166
การเรยี นรูเชิงปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สูตรนกั ปกครองระดับสูง (นปส.) รุนที่ 74
ชวงผอนปรนตามมาตรการของรัฐ
ดานเศรษฐกจิ สถานประกอบการหลายแหงทยอยเปดกิจการ แตบางแหง แมรัฐจะผอนคลาย
ใหเ ปดไดแ ลวแต เมื่อคิดตน ทุน และรายไดแ ลว ยังไมคุมท่จี ะเปด ก็ยังคงปดตอไป เพราะนักทองเท่ียวหลักยัง
ไมสามารถเดินทางเขามาในประเทศได ซึ่งสงผลไปถึงลูกจาง และประชาชนท่ีมีรายไดจากการทองเท่ียวท่ี
ยงั คงขาดรายไดหลักในการดํารงชีพ
การชวยเหลือของภาครัฐ ยังคงมีการลงพื้นที่ในการแจกถุงยังชีพ และจัดใหมีตูปนสุขอยูเปน
ระยะ รวมถึงทองถ่ินทยอยแจกเงินบางสวนใหกับประชาชนในพื้นที่ แตก็ยังไมพอกับภาระที่ผูประกอบการ
และประชาชนในพน้ื ทมี่ ี โดยเฉพาะชวงนเี้ ปน ชว งใกลเปดเทอมแลว ทําใหมีภาระคาใชจายของผูปกครองเพ่ิม
มากยงิ่ ข้นึ กวา ปกติ
9. ปจ จัยแหงความสาํ เร็จในการปฏบิ ัตงิ าน
จากการศึกษาขอมูลและจากการลงพื้นท่ีสอบถามการปฏิบัติหนาท่ีในสถานการณการแพร
ระบาดของเช้อื ไวรสั COVID-19 ซง่ึ มปี จจัยสาํ คัญตอความสาํ เร็จในการปฏิบตั งิ าน ดงั นี้
1. ความรวดเร็วในการปรับตัวใหทันตอสถานการณ ท่ีจะเกิด ท้ังการทําแนวทางการคัดแยก
เบ้ืองตน และคัดกรองผูปวยทุกคนกอนท่ีจะเขารับบริการ จัดสถานท่ี เปนจุดคัดกรองโดยเฉพาะ และ
จดั เตรยี มสถานท่ีไวโดยเฉพาะ นอกจากน้ียัง ปรับแนวทางคัดกรองและคัดแยก ตามความเหมาะสมในรายที่
ไมใ หความรว มมือ หรือประวตั ไิ มช ัดเจนจะไมอ นญุ าต ใหม าตรวจรวมกบั ผปู ว ยรายอน่ื
2. การจัดเตรียมและเตรียมอุปกรณ ปองกันบุคคลากรในการปฏิบัติงาน โดยคัดเลือกมีเกณฑ
การคัดเลอื ก ผูเขาปฏิบัติการตามเหมาะสม และใหค วามรูบุคลากรในการเตรียมความพรอม
3. การรวมมือรวมใจของบุคลากรการแพทย และ เจาหนาท่ีทุกฝาย มีการประชุม และ
แลกเปล่ยี นความเห็น จะจัดทีมงานเพอ่ื รบั มือกบั สถานการณก ารระบาด COVID-19
4.มีการสอื่ สาร ใหความรเู กย่ี วกบั COVID-19 และ แจงสถานการณ COVID-19 จากชองทาง
ของเพจโรงพยาบาลเมอื งพัทยาเอง และจัดการกบั ขาวปลอม
5. ไดรับความรวมมือและการรับการสนับสนุนจากหนวยงานภาครัฐในพ้ืนท่ี ภาคเอกชน และ
ประชาชนทวั่ ไป
10. บทเรยี นที่ไดรบั จากการดําเนินงาน
เมืองพัทยาเปนองคกรปกครองสวนทองถ่ิน รูปแบบพิเศษท่ีมีอิสระในการบริหารจัดการ
โครงสรางองคกรครบถวนทุกดาน มีความคลองตัว มีงบประมาณเพียงพอ มีความพรอมของบุคลากร และ
มมี าตรฐานทางสาธารณสขุ ท่ีดี
การรกั ษาที่มีประสิทธภิ าพผูปว ยติดเชื้อในเมืองพัทยาไดรับการรักษาจนไมมีผูเสียชีวิต และไมมี
การแพรเ ชือ้ หรอื ติดตอสเู จาหนาที่และผูใชบรกิ ารอ่ืนในโรงพยาบาล
167
การเรยี นรูเชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลกั สูตรนกั ปกครองระดบั สูง (นปส.) รุน ที่ 74
ระเบียบความยืดหยุน ในการจัดซ้ือ จัดหาพัสดุในสถานการณฉุกเฉิน ภัยพิบัติจําเปนตองมี
ระเบยี บรองรับเพ่อื ความรวดเร็วในการจัดหาในภาวะจาํ เปน ซึ่งในท่ีน้ีตองรอระเบียบกลาง แตหากทองถ่ินมี
ระเบียบหรือขอ บญั ญตั ไิ วก อน กจ็ ะสามารถจดั หาวสั ดคุ รุภณั ฑทีจ่ าํ เปนไดเลย
การแกปญหาระดับภาพรวมในพน้ื ท่ี เปน ไปในทศิ ทางเดียวกันได เมื่อมีผูนําท่ีดูแลเอาใจใส ดวย
ตนเอง ทําใหโรงพยาบาล และเมืองพัทยา สามารถควบคุมสถานการณไวรัส COVID-19 ในพ้ืนท่ีไดอยางมี
ประสทิ ธภิ าพ
11. ขอเสนอแนะตอการปรบั ปรุงประสิทธภิ าพและ
๑. ควรมีการจัดตั้งศูนยอํานวยการกลาง เพื่อบูรณาการการปฏิบัติงานของหนวยงานภายนอก
และภายใน ทกุ ระดบั
๒. จดั ตง้ั หนวย SRRT อยา งถาวรและใหมีสดั สวนเหมาะสมกับจํานวนประชากรท่ีมีอยูจริง โดย
การพัฒนาใหมีใหองคความรู พรอมจัดหาเคร่ืองมือและอุปกรณเพื่อการปฏิบัติงานไดอยางมีประสิทธิภาพ
และเพียงพอ เพอื่ รองรบั สถานการณใ นอนาคต
๓. พัฒนาระบบ application อยางตอเนื่อง ใหสามารถติดตาม กํากับ ควบคุมผูมีความเสี่ยง
และใหตอบสนองตอสถานการณไดอยางมปี ระสทิ ธภิ าพมากขึ้น
๔. จัดตั้งคลังยาและอุปกรณเวชภณั ฑกลาง ใหเพียงพอตอ การใชง านของเจา หนาที่และเพียงพอ
ตอ การรักษาผูป ว ย
๕. ควรมีการซักซอมแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยดานโรคระบาด ใหมีความพรอม
รับสถานการณลกั ษณะนใ้ี นอนาคต
๖. วางระบบบูรณาการขอมูลระหวางเมืองพัทยากับ คกก. โรคติดตอจังหวัดและอําเภอ
โดยเฉพาะขอมลู ผตู ดิ เชือ้ ที่สงตอ
๗. ใหมีการลงทะเบียนประชากรแฝง เพื่อเปนขอมูลติดตามและรับรูสถานภาพจริงของ
ประชากรทมี่ ีผลกระทบตอ เมอื งพทั ยา ใหส ามารถเตรยี มการบรหิ ารจดั การไดอยางมีประสทิ ธภิ าพ
๘. เพ่ิมโครงสรางทางการปกครองใหมีผูรับผิดชอบการบริหารจัดการพ้ืนท่ียอย เพ่ือใหการ
เขา ถึงประชาชนไดอยา งท่ัวถงึ และใกลช ิดไดม ากยง่ิ ข้นึ
*****************************
168
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลกั สตู รนักปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
ภาคผนวก
การลงพ้นื ทีส่ อบถามขอ มลู จากสว นราชการ ภาคทอ งถ่ิน และภาคประชาชน เกี่ยวกับสถานการณ
การแพรระบาดของเชื้อไวรสั COVID-19
การลงพ้ืนที่สอบถามขอ มลู จากภาคประชาชน และภาคทองถิ่น เกย่ี วกับสถานการณการแพรระบาด
ของเชื้อไวรัส COVID-19
169
การเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลักสูตรนักปกครองระดบั สงู (นปส.) รุนท่ี 74
บทวิเคราะหการเรียนรูเชิงปฏบิ ัตกิ าร (Action Learning) จาก
อาจารยท่ปี รกึ ษาหลักสูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี ๗๔
อาจารยป ริญญา อดุ มทรพั ย
อาจารยที่ปรกึ ษา
จากการวิเคราะหบทเรียนการเรียนรูเชิงปฏิบัติการ (Action Learning) จากเอกสารคูมือ
การเรยี นรูฯ การช้ีแจงวตั ถปุ ระสงค โดย ศ.ดร.ชาติชาย ณ เชียงใหม ผูอาํ นวยการหลกั สตู ร และฟงบรรยาย
จากนายภัคธรณ เทียนไชย ผูวาราชการจังหวัดชลบุรี เมื่อ ๑๘ มิ.ย. ๒๕๖๓ คอนขางละเอียด มีลักษณะ
เนอ้ื หาการปฏิบัติจรงิ ควบคไู ปกับกฎหมาย ระเบียบตาง ๆ ทําใหนักศึกษาเขาใจไดอยางรวดเร็ว นอกจากน้ี
ไดรวมศึกษาดูงานภายในพ้ืนท่ีโครงการ/ หมูบาน กับนักศึกษา รวมถึงการฟงบรรยายจากหนวยงาน
จงั หวดั อาํ เภอ อบต. ระหวางวนั ที่ ๑๘ – ๒๑ ม.ิ ย. ๒๕๖๓ ซ่งึ การออกไปศึกษาดูงานภายในพ้ืนท่ีโครงการ/
หมูบาน ทําใหทราบขอเท็จจริง ภูมิประเทศ สภาพหมูบาน และชีวิตความเปนของประชาชน ซึ่ง
มีความสอดคลองกับผลการปฏิบัติงานของผูวาราชการจังหวัด นายอําเภอ สาธารณสุขจังหวัด/อําเภอ
เจาหนาท่ีรัฐตาง ๆ ผูบริหารอบต. กํานัน ผูใหญบาน อาสาสมัคร หลายรูปแบบ เชน อสม. อส. อปพร.
ไดเ ปน อยา งดี อีกท้ังรับฟงการสรุปบทเรียนการเรียนรูฯ ท่ีไดรับจากท้ัง ๑๐ กป. เม่ือวันที่ ๒๒ มิย. ๒๕๖๓
โดยมีนายววิ ัฒน มหาผลศีริกลุ รองผวู าการจงั หวัดชลบุรี รวมรบั ทราบและใหขอเสนอแนะกับทางนักศึกษา
เพื่อเปนประโยชนตอการเขียนรายงานผลฉบับรูปเลมตอไป ทั้งน้ีจากการรับฟงและตรวจสอบรายงานผล
การเรียนรูฯ ของนกั ศึกษา ท้งั ๑๐ กป. โดยใชกรอบการวิเคราะหรว มกนั ๔ กรอบ ดงั นี้
1. การบริหารงานของ ๒. การบริหารจัดการของ
รฐั บาลตอการระบาดของโรค จังหวดั ชลบรุ ี และ อําเภอ
โดยศูนยบ รหิ าร (ศบค) ๓. การปฏบิ ัติของหนว ยใน
พน้ื ท่ี ๔ อาํ เภอ ๒ อบต.
๔. ความรว มมอื ของประชาชน
ทัว่ ไป และ ๓ หมบู า น
1. การบรหิ ารงานของรัฐบาล
การท่รี ัฐบาลไดจ ัดต้งั ศูนยบริหารสถานการณโควิท-19 (ศบค) ข้ึนเพื่อบริหารจัดการปองกัน ระงับ
ยับย้ังการระบาดของโรคไวรัสโควิด-19 โดย พลเอกประยุทธ จันทรโอชา นายกรัฐมนตรี ไดเขาทําหนาที่
ผอ.ศูนยฯ ดวยตนเอง ทําใหการบริหารงานของรัฐบาลมีประสิทธิภาพ ทันตอสถานการณโลกที่ชี้นํา
170
การเรยี นรูเชิงปฏบิ ตั กิ าร (Action Learning) หลักสตู รนกั ปกครองระดับสงู (นปส.) รนุ ที่ 74
โดย WHO ซ่ึงทั้ง ๑๐ กป. ไมไดกลาวถึงมากนัก ทั้งน้ี ศบค ไดแถลงผลการบริหารสถานการณฯ ทุกวัน
ทําใหท ุกหนวยงานและประชาชนเขาใจสถานการณใกลเคียงและพรอม ๆ กัน นับเปน best practice ของ
การทํางานภาครฐั ตามรปู
WHO รฐั บาลไทย ประเทศอ่นื
หนว ยงานรัฐ
ประชาชนคนไทย
๒. การบริหารจัดการของจงั หวัดชลบรุ ี และ อาํ เภอ
จังหวัดชลบุรีไดรับผลดีมาก จากการบริหารจัดการตามการบริหารของรัฐบาลตามขอ ๑ ทําให
จังหวัดโดยผูวาราชการจังหวัด และคณะทํางานสามารถทํางานไดผลเปนอยางดี (ตามรายงานของ กป.๘)
รวมถงึ การประสานงานกบั หนว ยปฏบิ ตั ิไดดี ตามรปู
ประชาชน จงั หวัด อบจ. เมอื งพทั ยา
อาํ เภอ
ตําบล/หมบู าน อปท.
อยางไรก็ตาม เน่ืองจากสภาพเศรษฐกิจ สังคม ความเปนอยูของประชาชนภายในจังหวัดชลบุรี
มีความยุงยาก เชนมีคนตางชาติเขามาอยูอาศัยประจําทํางานในพ้ืนที่ ทําใหบางคร้ังมีการฝาฝนนโยบาย
และกฎหมายของรัฐบาล สุมเส่ียงตอการไมสามารถปองกัน ระงับยับยั้งการระบาดของโรคได โดยเฉพาะ
หากเกิดข้ึนอีกซํ้าสอง ซ่ึงปรากฏวาหนวยงานทุกฝายยังไมไดจัดทําแผนปองกันไวอยางชัดเจน ดังน้ันควรที่
171
การเรยี นรเู ชงิ ปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลกั สตู รนกั ปกครองระดับสงู (นปส.) รุนที่ 74
จะตองจัดทําใหเสร็จเบ้ืองตนภายใน ๒-๓ เดือนจะถึงนี้ และแกทุกระยะจนกวาโลกจะมีวัคซีนปองกัน
โรคติดตอ ไดตามมาตรการของ WHO
๓. การปฏบิ ตั ขิ องหนวยงานในพ้นื ท่ีจังหวดั ชลบรุ ี
หนวยราชการบริหารสวนภูมิภาค ๓ ระดับ ไดแก อําเภอ ตําบล และหมูบาน ซ่ึงในการเรียนรูฯ
ครั้งน้ี ไดทําใน ๔ อําเภอ ไดแก อําเภอบานบึง อําเภอศรีราชา อําเภอบางละมุง และอําเภอสัตหีบ ใน
๓ หมูบาน ไดแก หมู ๗ ตําบลคลองกิ่ว อําเภอบานบึง หมู ๘ ตําบลสุรศักดิ์ อําเภอศรีราชา และหมู ๒
ตําบลพลูตาหลวง อําเภอสัตหีบ สวนหนวยราชการทองถ่ินไดแก องคการบริหารสวนจังหวัดชลบุรี และ
เมืองพทั ยา และ อบต. ของท้งั ๕ หมูบา นรวมพื้นท่ศี กึ ษาเรียนรู ๙ พ้ืนที่ สรปุ ไดวา
3.1 ท้ัง 4 อาํ เภอ มีโครงสรางการบริหารเชน เดียวกนั เพราะตองใชกฎหมายเดียวกัน (ตามรูปขอ
1 และ 2) ตามรูป
อาํ เภอ องคก ารบริหารสวนจังหวดั
จงั หวดั ตําบล เมอื งพัทยา
เทศบาล/ อบต.
หมบู า น
จากการเรียนรูของ กป.3 ที่อําเภอบานบึง กป.9 ที่อําเภอศรีราชา กป.1 ที่อําเภอบางละมุง
และกป.2 ท่ีอําเภอสัตหีบ พบวา การบริหารจัดการของทุกอําเภอทําไดอยางมีประสิทธิภาพเปนไปตาม
นโยบายของจังหวัด นอกจากการบังคับใชกฎหมายกับประชาชน เชน การสวมหนากาก เวนระยะหาง
สําหรับชุมชนคนจํานวนมากไมสามารถทําไดเต็มท่ี เพราะความเคยชินเดิมของประชาชนยังไมสะดวกกับ
new normal
3.2 ท้ัง 2 อปท. ไดแก
(1) องคการบริหารสวนจังหวัด (อบจ.) ชลบุรี เปน อบจ. ท่ีมีรายไดสูงที่สุดในประเทศ
ไทย จากการศึกษาพบวา ไดปฏิบัติหนาที่อยางมีประสิทธิภาพ และแสดงบทบาทเปนผูสนับสนุน อปท.
ระดับรองลงไป ไดแก เทศบาล/ อบต. (ซึ่งเปนอิสระตอกันในทางกฎหมาย) อยางดี ในดานงบประมาณ
วสั ดุ อปุ กรณต า ง ๆ เทากบั วา อบจ. ไดสนบั สนนุ งานของทุกหนวยงานในพ้ืนทจ่ี ังหวดั (จากรายงานกป.4)
(2) เมืองพัทยา มีฐานะเปน อปท. รูปแบบพิเศษ เชนเดียวกับกรุงเทพมหานคร (กทม.)
ทําใหเกิดความขลุกขลักในการบริหาร เพราะบางเร่ืองตองประสานงานกับทั้งจังหวัดและอําเภอ รวมท้ัง
มีประชากรนอกทะเบียนราษฎรจํานวนมาก ซ่ึงยังไมมีทะเบียนอื่นควบคุม ทําใหการตรวจสอบการทํา
new normal มปี ญหาอยบู าง (จากรายงาน กป.7)
172
การเรยี นรเู ชงิ ปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลกั สตู รนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
3.3 หมูบาน 3 แหง ไดแก บานมาบลําบิด หมู ๗ ตําบลคลองก่ิว อําเภอบานบึง บานหัวโกรก
หมู ๘ ตําบลสุรศักดิ์ อําเภอศรีราชา และบานขลอด หมู ๒ ตําบลพลูตาหลวง อําเภอสัตหีบ มีโครงสราง
การบริหารจัดการเชนเดียวกนั รวมทัง้ มเี จา หนาท่รี ฐั อนื่ ๆ ในระดบั หมูบา นเขา มาชว ยงาน ตามรูป
ผอ.รพ.สต. หมูบา น กาํ นัน/ ผูใหญบ า น
อสม. นายก อบต.
โดยมีผูใ หญบา นเปนผูป ระสานงานหลกั ผอ.รพ.สต.เปน ผดู ูแลดานโรค อสม.เปน ผูชว ยดแู ลดานโรค
รวมทง้ั มอี าสาสมัครอนื่ ซง่ึ อาจมไี มเทา กันทุกหมูบาน
4. การมีสวนรว มของประชาชนทั่วไป
เปนปญหารวมกันของการบริหารทุกระดับ เพราะจังหวัดชลบุรี อาจเปรทองที่การปกครองท่ีมี
ปญหาประชากรยุงยาก ทั้งในดานกฎหมายและชีวิตความเปนอยูท่ีแทจริง คอนขางมาก ระดับ 1 ใน 5
ของประเทศ เชน กรุงเทพมหานคร ภูเก็ต 3 จงั หวัดชายแดนภาคใต และชลบรุ ี ซึ่งอาจจําแนกความยุงยาก
ไดต ามรปู
ประชาชน
จนท.รฐั ทวั่ ไป
จนท. อาสาสมัคร สญั ชาตไิ ทย ตา งดาว
ถกู กฎหมาย ผิดกฎหมาย
บทบาท
มีสว นรว ม ใหรวมมอื
(participation) ปฏิบัตติ าม
173
การเรยี นรูเชงิ ปฏิบตั กิ าร (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สูง (นปส.) รนุ ที่ 74
ทกุ กลุมกป. รายงานใกลเคียงกนั วา ราชการไทยยงั ไมไดท ําขอมูลจาํ แนกประชากร โดยเฉพาะกลุม
ทสี่ รางปญ หาไวชดั เจน กลุม คนพวกนีอ้ าจเปน พวกแพรเ ชอ้ื โรคไดอ ยางท่คี วบคุมไมได เชน
1. ประชาชนที่มีสัญชาตไิ ทยประเภททาํ มาหากินไมเปนหลักแหลง
2. คนตา งดา ว ไมมีทะเบยี นทส่ี ํานกั ทะเบยี นราษฎร
3. พวกที่อยอู ยางผิดกฎหมาย
4. พวกทีไ่ มใหค วามรว มมอื กับการควบคมุ โรคติดตอ
ทั้งน้ีผูวิเคราะหเห็นวา จําเปนท่ีกระทรวงมหาดไทยตองทําขอมูลที่สามารถนําไปใชประโยชน
ทางดา นการควบคมุ โรคติดตอใหแลวเสรจ็ โดยเร็ว กอนทกี่ ารระบาดรอบ 2 จะมาในเรว็ วัน
ขอเสนอแนะอ่ืน ๆ มบี างประการ ดงั น้ี
1. นักศึกษาแตละทานควรนําขอมูลท่ีไดจากการเรียนรูเชิงปฏิบัติการ (Action Leraning) ในคร้ัง
น้ี นําไปใชเปนแนวทาง “การบริหารราชการ/ จัดการในภาวะวิกฤต” กรณีสถานการณหรือประเด็นอื่น ๆ
ได โดยเฉพาะที่เปนปญหาเรื้อรังของการเมือง เศรษฐกิจและสังคมไทย อาจชวยใหบริหารจัดการดีข้ึน
กวา เดิมได โดยใชแนวทางจากคมู อื การเรยี นรูเชิงปฏิบตั กิ ารใหทมี งานไดทาํ งานรวมกับประชาชน ตั้งแตเร่ิม
งาน พัฒนาหรือแกป ญ หาวิกฤต
2. ทางกระทรวงมหาดไทยควรสงเอกสารรายงานการเรียนรูฯ ฉบับน้ีไปใหสํานักงานจังหวัด
ทั่วประเทศใชเปนแนวทางทําแผนบริหารจัดการปองกัน ระงับยับย้ังการระบาดของโรคไวรัสโควิด-19
ระยะที่ 2 ที่คาดวาอาจหลีกเล่ียงไดยาก เพราะการเรียนรูเชิงปฏิบัติการ (Action Learning) ครั้งนี้
นกั ศึกษาไดพ บบทเรียนมากมายหลายประการ ซึ่งสามารถนาํ ไปใชเรยี นรตู อเนอ่ื งได
174
การเรยี นรเู ชิงปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสตู รนักปกครองระดับสูง (นปส.) รุน ที่ 74
อาจารยพนิ ยั อนันตพงศ
อาจารยท่ีปรึกษา
หลักสูตรฝกอบรมนักปกครองระดับสูง (นปส.) ของกระทรวงมหาดไทย มีแนวคิดประการหน่ึงท่ี
มุงเนนพัฒนาผูเขารับการศึกษาอบรมใหมีทักษะและสมรรถนะในการบริหารจัดการเพ่ือการบูรณาการ
การทํางานในระดับพื้นที่ (Area-base approach) ซ่ึงมีองคประกอบ 3 ประการ คือ (1) เปดกวางและ
เชื่อมโยงกัน (2) การยึดประชาชนเปนศูนยกลาง (3) การเปนสวนราชการท่ีมีขีดสมรรถนะสูงและทันสมัย
โดยจําเปนตองอาศัยการประสานความรวมมือกับทุกภาคสวน และสงเสริมการมีสวนรวมของประชาชน
ผูมีสวนไดสวนเสียในการแกไขปญหาและพัฒนาระดับพ้ืนท่ี ดังนั้นในเน้ือหาของหลักสูตรจึงไดกําหนดให
มีวิชา “การเรียนรเู ชงิ ปฏิบัติการ (Action Learning)” โดยกําหนดประเด็น เร่ือง และสถานท่ีดําเนินการให
นักศึกษาลงพ้ืนท่ีไปศึกษาปญหาและบันทึกผลถายทอดบทเรียน และรายงานผลการเรียนรูจาก
ประสบการณดังกลาว ในรูปแบบรายงานกลุมซ่ึงหัวขอวิชาน้ีไดดําเนินการมาอยางตอเนื่องยาวนานจน
กลายเปน เอกลกั ษณอยางหนึ่งของหลกั สตู รนักปกครองระดับสงู
แตเนอื่ งจากสถานการณร ะบาดของโรคไวรสั โคโรนา (Covid-19) สง ผลใหต อ งจํากัดการเดินทางใน
ประเทศ ตลอดจนตองปฏิบัติตามมาตรการตาง ๆ ที่รัฐบาลและคณะกรรมการควบคุมโรคติดตอ (ศบค.)
ของแตละจังหวัดกําหนด จึงมีความจําเปนตองปรับปรุงแกไขหลักสูตรและออกแบบกิจกรรมใหม โดย
กําหนดใหกิจกรรมการเรียนรูเชิงปฏิบัติการ (Action Learning) สําหรับหลักสูตรนักปกครองระดับสูง
(นปส.) รุนที่ 74 ดําเนินการในเขตพ้ืนท่ีจังหวัดชลบุรี อันเปนท่ีต้ังของวิทยาลัยมหาดไทย ซึ่งนักศึกษาได
พักประจําระหวางการศึกษาตามหลักสูตรอยูแลว สําหรับประเด็นหรือเร่ืองที่จะทําการศึกษาก็แตกตางไป
จากเดิมทม่ี กั กําหนดใหศึกษาการประยุกตใชศ าสตรหรือองคความรูตาง ๆ ตลอดจนนโยบาย โครงการ และ
มาตรการของรัฐบาลท่ีลงไปดําเนินการในพ้ืนที่ โดยใหแตละกลุมปฏิบัติการ (กป.) ศึกษาในระดับหมูบาน
ตามหัวขอท่ีกําหนดใหมีท้ังเหมือนกันและแตกตางกัน แตในคร้ังนี้ไดกําหนดใหทุกกป.ศึกษาในหัวขอ
เดียวกันในพื้นท่ีหลายระดับและรูปแบบ คือ เรื่อง“การบริหารจัดการปองกัน ระงับยับย้ังการระบาดของ
โรคไวรัสโคโรนา (Covid-19) ในระดับจังหวัด ระดับอําเภอ ระดับหมูบาน และระดับองคกรปกครองสวน
ทอ งถ่ินในพ้ืนท่จี งั หวัดชลบุรี”
สาํ หรบั พ้ืนที่ในการศึกษาดังกลา วไดเลือกตวั อยาง ดงั นี้
1) ระดบั จงั หวดั ของจงั หวดั ชลบุรี
2) ระดับอาํ เภอ ไดแ ก อําเภอบา นบึง อาํ เภอศรีราชา อําเภอบางละมุง และอําเภอสตั หบี
3) ระดับหมูบา น ไดแ ก บานมาบลาํ บดิ หมูท่ี 7 ตาํ บลคลองกิว่ อําเภอบานบึง
บานหัวโกรก หมูท่ี 8 ตาํ บลสุรศกั ดิ์ อําเภอศรีราชา
และบานขลอด หมูท่ี 2 ตาํ บลพลูตาหลวง อําเภอสตั หีบ
4) ระดับองคก รปกครองสว นทอ งถิน่ ไดแ ก องคการบริหารสว นจังหวัดชลบรุ ี และเมอื งพทั ยา
สวนวิธีการศึกษาก็ไดดําเนินการตามกระบวนการที่กําหนดไวอยางครบถวน ท้ังการช้ีแจง
วัตถุประสงคการศึกษาเรียนรูเชิงปฏิบัติการ การรับฟงการบรรยายสรุปจากผูวาราชการจังหวัดชลบุรี
การประชุมกลุมเพื่อเตรียมขอมูล การศึกษาดูงาน และเก็บขอมูลภายในพ้ืนที่โครงการ การสรุปบทเรียน
และการรายงานผลการศึกษา การรายงานในที่ประชุมและจัดทําเปนเอกสาร สวนท่ีแตกตางจากการศึกษา
175
การเรยี นรูเ ชิงปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สูง (นปส.) รุนท่ี 74
ของรนุ กอน ๆ คอื การท่นี กั ศกึ ษาไมไ ดพักคา งในพนื้ ที่ และระยะเวลาในการศึกษาคอนขางจํากัด ทําใหขาด
ขอ มลู ในเชิงลึก และไดรบั ฟง ผลสะทอนจากประชาชนโดยตรงคอ นขางนอ ย
การกําหนดใหจังหวัดชลบุรีเปนพื้นท่ีการศึกษาใน เรื่องการปองกัน ระงับยับยั้งโรคระบาดไวรัส
โคโรนา (Covid-19) ครั้งน้ี นบั วามีความเหมาะสมอยางย่ิงเนื่องจากเปนพ้ืนที่เส่ียงระดับตน ๆ ของประเทศ
รวมทง้ั มีความหลากหลายทนี่ าสนใจ เพราะเปนจงั หวัดใหญมีประชากรเปนอันดับสิบของประเทศประมาณ
1.56 ลานคน รวมทั้งมีประชากรแฝงทั้งชาวไทยและชาวตางชาติท่ีมาทํางานอาศัยอยูเปนจํานวนมาก
มีแหลงทองเท่ียวระดับโลกที่นักทองเที่ยวนิยมเดินทางมาทองเท่ียวโดยเฉพาะชาวจีน ซ่ึงเปนแหลงที่มาของโรค
ที่ต้ังของจังหวัดมีเสนทางคมนาคมท่ีสะดวกและทั่วถึง เขาออกไดหลายทางทั้งทางบก ทางเรือ และ
ทางอากาศ มีทา เทียบเรือขนสงสินคาท้ังตางประเทศและในประเทศในแงสถานการณของโรคมีเหตุเกิดขึ้น
ครบถวน ท้ังผูท่ีติดเช้ือ ผูปวย และผูเสียชีวิต มีสถานกักกันโรคครบทุกรูปแบบท้ัง State Quarantine
Local Quarantine และ Home Quarantine ในดานพน้ื ท่เี สีย่ งก็มีมากท้งั ชายหาด ชายทะเล ศูนยการคา
โรงภาพยนตร สนามมวย บริการนวด/ สปา ฟตเนส สวนน้ํา สวนสนุก รานอาหาร ฯลฯ สําหรับในดาน
การบริหารการปกครองจังหวัดชลบุรีแบงออกเปน 11 อําเภอ 92 ตําบล 687 หมูบาน มีองคกรปกครอง
สวนทองถิ่นครบทุกรูปแบบ คือ องคการบริหารสวนจังหวัด 1 แหง เทศบาลนคร 2 แหง เทศบาลเมือง
10 แหง เทศบาลตําบล 36 แหง องคการบริหารสวนตําบล 36 แหง และเมืองพัทยา 1 แหง ซ่ึงเปนที่
นาสนใจและเรียนรูวาจังหวัดชลบุรีมีวิธีจัดการและสามารถปองกัน ระงับยับย้ังการแพรระบาดของไวรัส
โคโรนาไดอ ยางไร
จากการรับฟงการนําเสนอสรุปประเด็นการเรียนรูเชิงปฏิบัติการในพ้ืนท่ีจังหวัดชลบุรีในครั้งนี้
ปรากฏวา ทกุ กลุม กป. ไดทําการศกึ ษาประเด็นตา ง ๆ ทีก่ ําหนดใหอยางครบถวน ตลอดจนมวี ิธีการนําเสนอ
ที่ดี ทั้งดานรูปแบบ เนื้อหา ประเด็นเช่ือมโยง ตลอดจนมีขอเสนอแนะท่ีสรางสรรค และนาสนใจ แตมี
ปญหาในดานการนําเสนอสรุปประเด็นการเรียนรูฯ ใหกะทัดรัด และอยูภายในระยะเวลาที่กําหนด ซ่ึงทั้ง
10 กลุมกป. สวนใหญลวนใชเวลาเกินกวาท่ีกําหนดให สําหรับเนื้อหาสาระของการเรียนรูสามารถอาน
รายละเอียดทั้งหมดไดจากเอกสารเลมนี้ อยางไรก็ตาม ขอสรุปผลการศึกษาท่ีสําคัญตามท่ีจับประเด็นได
จากการรับฟง การนาํ เสนอของนักศึกษา ดงั นี้
1) ในระดบั จงั หวัด พบวา เนือ่ งจากในระยะแรกของการบริหารจัดการ จังหวัดชลบุรีมีทั้ง
ผูติดเช้ือ ผูปวย จํานวนมาก และมีผูเสียชีวิต 2 ราย จึงวางมาตรการเฝาระวังเพ่ือไมใหมีการเสียชีวิตเพ่ิม
ไมมีการระบาดเพิ่ม และไมใหบุคลากรทางการแพทยและสาธารณสุขติดเชื้อ โดยดําเนินการตามนโยบาย
ของศบค.ชาติทุกมาตรการ แตนํามาปรับปรุงแนวทางปฏิบัติใหเหมาะสมกับบริบทของจังหวัด จังหวัด
ชลบุรีเริ่มตนไดเร็ว ประกอบกับภาวะผูนําของผูวาราชการจังหวัดท่ีมีวิสัยทัศน สามารถประสานงานกับ
สวนกลางและบูรณาการกบั ทุกภาคสว นในจังหวัดไดอ ยางมปี ระสทิ ธภิ าพ ในระดบั พ้ืนท่ีก็มีการประสานงาน
ระหวางทองท่ีกับทองถิ่นอยางลงตัว รวมท้ังจังหวัดมีตนทุนสูงทั้งความพรอมของสถานพยาบาลและ
งบประมาณของจังหวัดและองคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ จึงสามารถปฏบิ ัติงานไดบรรลุตามเปาหมายที่วางไว
ปญหาสาํ คญั คือการเปนจงั หวัดทองเที่ยวทีม่ นี ักทอ งเทย่ี วจาํ นวนมากทง้ั ชาวไทยและชาวตางประเทศทําให
ยากลําบากในการคัดกรอง ติดตามผูติดเช้ือ และการบังคับใชมาตรการท่ีกําหนดใหเปนไปอยางมี
176
การเรยี นรูเ ชิงปฏิบตั ิการ (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รุนท่ี 74
ประสทิ ธิภาพ ขอเสนอของจังหวดั คอื การเรง ฟนฟูเศรษฐกิจของจงั หวัดและการจัดทาํ ยุทธศาสตรเพื่อเตรียม
รบั มอื กรณี Covid-19 กลับมาระบาดรอบท่สี อง
2) สําหรับระดับองคกรปกครองสวนทองถิ่น พบวา ในสวนความรับผิดชอบขององคการ
บริหารสวนจังหวัดชลบุรี ในฐานะหนวยงานหลักในการประสานความรวมมือกับองคกรปกครองสวน
ทองถ่ินอื่นในจังหวัดชลบุรี ซ่ึงสามารถบูรณาการไดดีมาก ท้ังในเร่ืองการสนับสนุนงบประมาณใหแก
หนวยงาน การปรับปรุงสถานท่ี และการจัดซ้ือวัสดุครุภัณฑตาง ๆ นายกอบจ.ชลบุรีมีวิสัยทัศนกวางไกล
คิดริเริ่มนอกกรอบในการชวยเหลือบรรเทาความเดือดรอนของผูไดรับผลกระทบและเสริมสรางการมีสวน
รวมของประชาชนในหลายกิจกรรม มีขอเสนอท่ีนาสนใจ คือการสรางเครือขายและพัฒนาระบบ
สารสนเทศในการตดิ ตามและเฝา ระวงั โรคตดิ ตออุบัติใหม รวมทั้งการจัดทําขอมูลประชากรแฝง ทองถิ่นอีก
รปู แบบหนึง่ คอื เมืองพทั ยา ไดพ บวา เปน องคกรขนาดใหญ ทม่ี ีโครงสรางองคก รครอบคลุมภารกิจครบครัน
มีงบประมาณคอ นขา งมาก มีบุคลากรพรอม และมีมาตรฐานดานสาธารณสุขท่ีดีรองรับ แตการเผชิญวิกฤติ
ครั้งนี้ไดบริหารงานดวยโครงสรางองคกรตามปกติ ไมไดมีการจัดต้ังศูนยอํานวยการกลางขึ้นมารับผิดชอบ
โดยเฉพาะ ทําใหขาดการบูรณาการระหวางหนวยงานท้ังภายนอกและภายใน อยางไรก็ตามเมืองพัทยามี
ผลงานเดน ในเรือ่ งการใชแอพพลเิ คชันมาชวยเกบ็ ขอมลู และตดิ ตามผูสัมผัสเส่ียง และมี Best Practice ใน
เรื่องการจัดระเบียบชายหาดอยางเปนระบบ มีขอเสนอที่นาสนใจ คือควรพัฒนาระบบแอปพลิเคชั่นอยาง
ตอเน่ืองเพ่ือใหสามารถติดตาม กํากับ ควบคุม ผูมีความเสี่ยงไดอยางมีประสิทธิภาพมากขึ้น การจัดต้ัง
คลังยาและอุปกรณเวชภัณฑกลางใหเพียงพอตอการใชงาน การลงทะเบียนประชากรแฝง และการวาง
ระบบบูรณาการขอ มูลระหวางเมืองพทั ยากับคณะกรรมการโรคตดิ ตอจงั หวดั ชลบรุ ี
3) ในระดับอําเภอ พบวา แนวทางท่ีศูนยบริหารสถานการณแพรระบาดของโรคติดเชื้อ
ไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) กระทรวงมหาดไทย และจังหวัดชลบุรีสั่งการลงมา มีความชัดเจนและมี
ความยืดหยุนเพียงพอ ทาํ ใหอ ําเภอสามารถใชก ลไกตามสายการบังคับบัญชาในพื้นท่ี ขับเคล่ือนเพื่อปองกัน
เฝาระวังการแพรระบาดของโรคใหเปนไปตามขอสั่งการได ตลอดจนควบคุมดูแลใหประชาชนปฏิบัติตาม
มาตรการท่ีทางราชการกําหนดไวได ประกอบกับอําเภอมีการวางแผนท่ีดีและมีความพรอมในการปฏิบัติ
ท้ังดานทรัพยากร วัสดุ เวชภัณฑ และบุคลากร นายอําเภอมีภาวะผูนําในการตัดสินใจและบูรณาการ
การขับเคลื่อนรวมกันของทุกภาคสวนในพ้ืนที่ โดยมีกลไกขับเคลื่อนท่ีเขมแข็งทั้งฝายปกครองทองที่ อสม.
องคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตลอดจนภาคเอกชนและความรวมมือของประชาชน ทําใหการปฏิบัติงาน
เปนไปอยา งมีประสทิ ธิภาพ ในดา นปญหา พบวา ยังมกี ารฝา ฝน ไมปฏิบัติตามมาตรการท่ีกําหนดโดยเฉพาะ
ชาวตา งชาตมิ กั ไมใหความรวมมอื การขาดความรูเกี่ยวกับการควบคุมโรคของเจาหนาที่การประชาสัมพันธ
ใหความรูตาง ๆ แกประชาชนยังไมท่ัวถึง อสม.มีจํานวนนอยไมเพียงพอในการปฏิบัติงาน มีขอเสนอใหใช
ชองทางติดตอสื่อสารและสรางแอพพลิเคชันการใชงานมากข้ึน ใหมีการบังคับใชกฎหมายอยางเครงครัด
ควรจัดใหมี Local Quarantine แทน Home Quarantine และแกไขปญหาการเดินเรือชายฝงที่ไปมา
สงสินคาและอาหารที่แทนขุดเจาะกลางทะเลที่อยูนอกเขต 12 ไมลทะเล ควรแกไขปญหาขององคกร
177
การเรยี นรูเ ชงิ ปฏบิ ตั ิการ (Action Learning) หลักสูตรนกั ปกครองระดบั สงู (นปส.) รนุ ท่ี 74
ปกครองสวนทองถิน่ ในการเบิกจายงบประมาณตามระเบียบฯ ท่ีเกี่ยวของ โดยเฉพาะการสรางความเขาใจ
ท่ีถูกตองชัดเจนตรงกนั
4) ในระดับหมูบาน พบวา นโยบายและคําส่ังจากเบื้องบนมีความชัดเจน และสามารถ
นําไปปฏิบัติใหเปนไปในทิศทางเดียวกัน ตลอดจนไดรับความสนับสนุนอยางดีย่ิงจากสวนราชการใน
จังหวัด อําเภอ และองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ในพื้นท่ีมีผูใหญบานเปนผูนําท่ีเกงไดรับความเชื่อถือและ
ทุมเทการทํางานรวมกับเครือขายทุกภาคสวนอยางมีบูรณาการ สามารถนํามาตรการตาง ๆ มาเร่ิมปฏิบัติ
ในชุมชนไดเร็ว มีการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารสรางการรับรูไดเร็วและท่ัวถึง อยางไรก็ตามมีปญหา
การไมยอมปฏิบัติตามมาตรการที่กําหนดและตอตานการกักตัวอยูบาง อสม.และจิตอาสายังมีจํานวนนอย
ไมเพียงพอ มีขอเสนอท่ีนาสนใจ คือควรจัดทําฐานขอมูลเชิงพ้ืนท่ี โดยเฉพาะดานประชากร เน่ืองจากมี
ประชากรแฝงจาํ นวนมาก และควรใหอาสาสมัครปอ งกันภยั ฝา ยพลเรอื น (อปพร.) เขามารว มปฏิบัติการ
ในพน้ื ทีด่ วย
เม่อื พจิ ารณาในภาพรวมของจังหวดั ปจ จยั ทีท่ าํ ใหป ระสบความสาํ เร็จมีหลายประการ ไดแก การมี
ผบู ริหารที่มภี าวะผูนาํ และมีเอกภาพในการบังคับบัญชาในทุกระดับ การบูรณาการรวมกันของทุกภาคสวน
การมีองคกรปกครองสวนทองถ่ินและภาคเอกชนที่เขมแข็ง และการมีสวนรวมและความพรอมเพรียงของ
ประชาชน ซึ่งการแกปญหาการแพรระบาดของโรคในครั้งนี้ สะทอนใหเห็นเปนตัวอยางในเชิงการบริหาร
ประเทศอยา งหน่ึงวา การกระจายอํานาจท่ีเหมาะสมใหจังหวัดและองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนผูบริหาร
มาตรการตาง ๆ ของสวนกลางนําไปสูการปฏิบัติที่รวดเร็วสอดคลองกับสถานการณและสภาพพื้นท่ี
ตลอดจนสามารถระดมความรวมมือจากประชาชนไดมากข้ึน สําหรับปญหาและอุปสรรคท่ีพบใน
การปฏิบัติงาน สวนใหญหรือเกือบท้ังหมดเปนปญหาที่สามารถแกไขไดทันที โดยวิธีการบริหารจัดการ
ตามปกติ สวนในดานขอเสนอตาง ๆ ของพื้นท่ีทุกระดับ จะเปนประโยชนในการระงับยับยั้งการระบาด
ของโรคไวรัสโควิดในจังหวัด กรณีเกิดกลับมาระบาดเปนรอบที่ 2 โดยเปนขอเสนอการแกปญหา
เชิงสถานการณไมใชเชิงระบบ ซ่ึงยังไปไกลไมถึงการพัฒนาระบบราชการใหทันสมัยที่สามารถแกไขปญหา
หรอื วิกฤตขิ นาดใหญทุกชนิดไดอยางมปี ระสิทธิภาพ หรือสิ่งที่เรียกไดวาเปน “ระบบราชการยุคหลังโควิด”
ถามองในแงของการประเมินผลก็เปนการประเมินแบบพ้ืนฐานท่ียังไปไมถึงระดับ “Development
Evaluation” ทั้งน้ีเนื่องจากมีขอจํากัดในการศึกษาหลายอยางโดยเฉพาะขอจํากัดในเรื่องเวลา อยางไรก็
ตามหวังวาผลการศึกษาครั้งนี้จะเปนประโยชนสําหรับจังหวัดชลบุรี โดยเปนเสียงสะทอนเพ่ือนําไป
พจิ ารณาทบทวนการปฏิบตั งิ านพรอ มทัง้ แกไขปญหาขอ บกพรอ งใหดีขนึ้ ในอนาคต รวมท้ังจะเปนประโยชน
สาํ หรบั จังหวดั อื่น ๆ ท่ีจะนาํ ไปพจิ ารณาคูขนานไปกบั การดาํ เนนิ การตามหนาทแ่ี ละความรับผิดชอบของตน
ในเร่ืองเดยี วกนั นีด้ วย และที่เปนวัตถุประสงคหลักของการเรียนรูเชิงปฏิบัติการ (Action Learning) ครั้งนี้
คือหวังวา นกั ศึกษา นปส. รุนท่ี 74 จะไดนําบทเรียนและประสบการณจากพ้ืนที่จริงไปใชใหเปนประโยชน
และสรางมลู คาเพ่มิ โดยนาํ ไปประยกุ ตใ ชใ นการบรหิ ารราชการไดกวา งขวางมากข้นึ
ขอขอบคุณนักศึกษา นปส. 74 ทุกคน ที่มีความต้ังใจและใหความรวมมืออยางดียิ่งในการเรียนรู
เชงิ ปฏิบัตกิ าร (Action Learning) ทาํ ใหส ามารถบรรลตุ ามวตั ถุประสงคข องหลักสูตรทว่ี างไว
178