คำราชาศัพท์

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

สารบัญ

บทท่ี หนา้

ค�ำ ราชาศพั ท์หมวดตา่ ง ๆ 1
หมวดที่ ๑ ขัตติยตระกลู 14
หมวดที่ ๒ รา่ งกาย 14
หมวดท่ี ๓ อาการ 33
หมวดที่ ๔ นาม 41
หมวดที่ ๕ เคร่ืองแต่งกาย เครอื่ งประดบั ภาชนะใชส้ อย อาหาร และเคร่ืองใช้ทัว่ ไป 49
หมวดท่ี ๖ ศัพทท์ ีใ่ ช้ในการพระราชพิธแี ละการพระราชกุศล 70
หมวดท่ี ๗ เครอ่ื งราชกกธุ ภณั ฑแ์ ละเครื่องราชูปโภค 77
หมวดที่ ๘ พระราชนิเวศนม์ ณเฑยี รสถาน 84
หมวดท่ี ๙ พระราชพาหนะ 88
หมวดท่ี ๑๐ ลักษณนาม 91
หมวดท่ี ๑๑ คำ�นำ�พระนามและค�ำ น�ำ นาม 96
หมวดท่ี ๑๒ ค�ำ สภุ าพ 110
หมวดที่ ๑๓ คำ�สุภาพเรียกสตั วแ์ ละอืน่ ๆ 113
หมวดท่ี ๑๔ ลกั ษณนาม 120

แหล่งอา้ งอิง

สถานีโทรทัศนไ์ ทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

หมวดที่ ๑
ขตั ติยตระกลู

ขตั ตยิ ตระกูล แปลว่า ตระกูลของพระมหากษตั รยิ ์ หมายถึงพระมหากษัตริย์ เจา้ นาย ทกุ ชน้ั หมอ่ มราชวงศ์
หมอ่ มหลวง ตลอดจนผทู้ ีใ่ ชร้ าชสกุลโดยกำ�เนิด ขัตตยิ ตระกูลของไทยมคี ำ�ใชเ้ ป็นทางการวา่ ราชสกุล ราชตระกูล หรือ
ราชนกิ ูล

จอมมารดา - พระสนมของกรมพระราชวังบวรวไิ ชยชาญท่มี ลี กู
ชายหรอื ลกู สาว

เจ้าขรัว, ขรัวตา, ขรัวยาย - สามัญชน ท่เี ป็นตา ยายของสมเด็จเจ้าฟ้าและพระ
องค์เจา้ ทเ่ี ป็นลกู ชายลูกสาวขอพระมหากษตั ริย์

เจ้าครอก - ค�ำ โบราณ เรียกผู้มเี ช้อื สายเจ้านายโดยกำ�เนดิ ทั้งฝ่าย
พ่อและแม่ ตั้งแตส่ มเดจ็ เจ้าฟ้าถงึ หม่อมเจา้

เจ้าคุณจอมมารดา - ภรรยาของพระมหากษัตรยิ ์ ที่มิได้เปน็ เจา้ นาย ซ่ึงมี
ลกู ชายหรือลูกสาว มี ๔ ทา่ น คือ เจ้าคุณจอมมารดา
ส�ำ ลี เจ้าคุณจอมมารดาเป่ยี ม เจ้าคณุ จอมมารดาเอม
และเจา้ คณุ จอมมารดาแพ

เจา้ คุณพระ - ภรรยาของพระมหากษัตริย์ ท่ีมไิ ด้เป็นเจา้ นาย ซง่ึ มี
ลูกชายหรอื ลูกสาว มี ๑ ท่าน คอื เจา้ คุณพระประ
ยุรวงศ์

เจ้าจอม, เจ้าจอมอยงู่ าน - ภรรยาของพระมหากษัตรยิ ์และกรมพระราชวังบวร
สถานมงคล ที่มไิ ดเ้ ป็นเจา้ นายและไม่มลี กู ชายหรือ
ลกู สาว

เจ้าจอมมารดา - ภรรยาของพระมหากษัตริย์ ทีม่ ไิ ดเ้ ป็นเจา้ นาย ซ่ึงมี
ลูกชาย หรอื ลูกสาว

นัดดา - หลานชาย หลานสาว ทป่ี ูห่ รือตาเปน็ หลานของ
พระมหากษตั ริย์

พระกนิษฐภาดา, พระอนชุ า - น้องชายของเจา้ นาย

พระเจา้ นอ้ งยาเธอ, พระราชอนชุ า - นอ้ งชายของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ พระองค์เจ้า

พระเจ้าพ่ยี าเธอ - พ่ีชายของพระมหากษตั รยิ ์ ท่ีเปน็ พระองค์เจา้
พระเชษฐา, พระเชษฐภาดา, - พี่ชายของเจ้านาย
พระเชษฐภาตา

พระเจ้าลกู ยาเธอ - ลูกชายของพระมหากษตั ริย์ ทเ่ี ป็นพระองค์เจ้า

พระเจา้ หลานเธอ - หลานชาย หลานสาวของพระมหากษตั รยิ ์ ทเี่ ป็น
พระองค์เจ้า (เทียบพระเจา้ วรวงศ์เธอ)

สถานโี ทรทัศน์ไทยรัฐทีวี (ThairathTV) 1

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

พระชนก - พ่อของเจ้านาย ท่ีมิไดเ้ ป็นเจ้านาย
ลูกเขยของพระมหากษัตรยิ ์ถงึ พระองคเ์ จา้
พระชามาดา - หลานชาย หลานสาว ทปี่ ู่หรือตาเปน็ ลกู ของ
พระมหากษตั รยิ ์
พระนดั ดา - ตา ใชเ้ ฉพาะ กรมหมื่นมาตยาพทิ ักษ์ เปน็ พระบิดา
ของสมเด็จพระเทพศริ ินทราบรมราชินใี นพระบาท
สมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยูห่ วั จึงเป็นพระบรมราช
พระบรมราชมาตามหัยกา - มาตามหัยกาของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้
เจ้าอยู่หัว
สามี ท่ีเปน็ พระมหากษตั รยิ ์
พระราชวงศต์ ง้ั แตส่ มเด็จพระบรมราชินีนาถ
ถงึ หม่อมเจ้า
บรรพบรุ ษุ ของพระมหากษัตริย์
พระบรมราชสวามี - หมายถึง สมเด็จพระบรมชนกาธบิ ดีแห่งพระบาท
สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจฬุ าโลกมหาราช
พระบรมวงศานุวงศ์ - ปทู่ วด ตาทวด ท่ีเปน็ พระมหากษตั ริย์

ป่ทู วด พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั ทรง
พระบรมอรรคราชบรรพบุรุษ - ใชค้ ำ�นี้ หมายถงึ สมเดจ็ พระปฐมบรมมหาชนก
สมเดจ็ พระปฐมบรมมหาชนก - (ดูประชุมประกาศรชั กาลที่ ๔ ภาค ๖ พ.ศ. ๒๔๐๔-
๒๔๐๗)
สมเดจ็ พระบรมปยั กาธิราช - ปทู่ วดของเจ้านาย
สมเดจ็ พระบรมมหาปัยกาธบิ ด,ี ตาทวดของเจ้านาย
สมเด็จพระมหาปัยกาธิบด,ี
สมเดจ็ พระบรมปัยกา, พอ่ ทเี่ ป็นเจ้าฟ้าหรือพระองค์เจ้า
พระบรมไปยกา เหลนชาย เหลนหญงิ ของสมเดจ็ เจา้ ฟา้ และพระองค์
พระปัยกา พระไปยกา - เจ้า
เหลนชาย เหลนหญิงของหม่อมเจ้า
ยา่ ทวด ยายทวดของเจ้านาย ทม่ี ไิ ดเ้ ปน็ เจา้ นาย
ย่าทวดของพระมหากษตั รยิ ์
พระเปตามหยั กา, -
พระเปตามไหยกา ปา้ อา ของเจ้านาย
พระมาตามหยั กา, - ลุง อาของเจ้านาย
พระมาตามไหยกา
สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)
พระบดิ า, พระบิดร, -

พระปนดั ดา -

ปนัดดา -

พระปยั ยิกา, พระไปยกิ า -
พระเปตามหัยยกิ า, -
พระเปตามไหยิกา

พระปิตุจฉา -

พระปิตลุ า -

2

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

สมเด็จพระปิตจุ ฉาเจ้า, - ปา้ อา (พส่ี าว น้องสาวของพอ่ ) ของพระมหากษตั ริย์
สมเด็จพระราชปติ ุจฉา, หมายถงึ ปา้ อา ทีเ่ ปน็ พระมเหสี หรอื เป็นสมเดจ็
สมเดจ็ พระปติ ุจฉา พระเจา้ บรมวงศ์เธอท่ที รงศกั ดิ์สูง
หลานชาย หลานสาวของพระมหากษัตริย์ ทีเ่ ปน็ ลูก
พระภาคิไนย - ของพี่สาวหรือน้องสาว
พ่ชี าย น้องชาย ทเ่ี ป็นลกู พล่ี ูกน้องของเจ้านาย
หลานชายของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ ลกู ของพีช่ าย
พระภาดา - หรอื นอ้ งชาย
หลานสาวของพระมหากษตั ริย์ ทเ่ี ปน็ ลกู ของพ่ชี าย
พระภาติกะ - หรือน้องชาย ในรชั กาลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า
เจ้าอยหู่ วั โปรดเกล้าโปรดกระหมอ่ มให้ใชค้ ำ�น�ำ
พระนาม สมเด็จเจา้ ฟา้ เพชรรตั นราชสดุ า สิริโสภา
พระภาติกา - พณั ณวดี วา่ สมเดจ็ พระเจา้ ภาตกิ าเธอ
เหลนชาย เหลนหญิงของพระมหากษัตริย์
หลานชาย หลานสาวของพระมหากษตั ริย์ ทีเ่ ปน็ ลูก
ของพชี่ ายหรือนอ้ งชาย
ยายทวดของพระมหากษตั ริย์
พระราชปนัดดา -
ป้า น้า (พีส่ าว น้องสาวของแม)่ ของเจ้านาย
พระภาตยิ ะ - ป้าสะใภ้ นา้ สะใภ้ (ภรรยาของพี่ชาย น้องชายของ
แม่) ของพระมหากษัตรยิ ์
ลงุ น้า (พชี่ าย นอ้ งชายของแม)่ ของเจา้ นาย
พระมาตามหยั ยกิ า, - แม่ของพระมหากษัตรยิ ์ และเจา้ นายชนั้ สมเดจ็
พระมาตามไหยกิ า เจา้ ฟา้
แม่ของเจา้ นาย
พระมาตจุ ฉา - ลกู สาวของพระมหากษัตรยิ ์ ทเ่ี ป็นสมเดจ็ เจ้าฟา้ และ
พระมาตุลานี - พระองค์เจา้ พระเจ้าลกู เธอ
ลกู สาวของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ พระองคเ์ จา้
ลูกสาวของสมเด็จเจ้าฟ้าและพระองค์เจ้า
พระมาตุลา - ลกู สาวของหม่อมเจ้า (คอื หมอ่ มราชวงศ)์
หลานชาย หลานสาวของพระมหากษตั รยิ ์ ที่เป็น
พระราชชนนี, พระราชมารดา - สมเด็จเจา้ ฟา้
หลานชาย หลานสาว (ลูกของลกู ) ของ
พระชนน,ี พระมารดา - พระมหากษัตรยิ ์

พระราชธดิ า, พระราชบุตรี -

-
พระธดิ า, พระบตุ รี -
ธิดา, บุตรี -
สมเด็จพระเจา้ หลานเธอ -


พระราชนัดดา -


สถานโี ทรทัศน์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 3

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

พระราชปติ จุ ฉา - ปา้ อา ของพระมหากษัตริย์
ลุง อา ของพระมหากษัตริย์
พระราชปติ ุลา - พชี่ าย น้องชาย ทเ่ี ป็นลูกพี่ลกู น้องของ
พระมหากษตั รยิ ์
พระราชภาดา - ลกู ชายของพระมหากษตั รยิ ์ ทเ่ี ปน็ สมเดจ็ เจา้ ฟา้ หรือ
พระองค์เจ้า
ภรรยาของสมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎ
พระราชโอรส, พระราชบตุ ร - ราชกุมาร ท่เี ปน็ เจ้านาย
สมเด็จเจ้าฟา้ หรือพระองค์เจา้ ทเ่ี ปน็ ภรรยาเอกของ
สมเด็จเจ้าฟ้าหรอื พระองค์เจา้
พระวรชายา - หม่อมเจ้า ทเ่ี ปน็ ภรรยาเอกของพระองค์เจ้า หรือ
หม่อมเจา้
พระชายา - สามีของเจ้านาย ท่เี ป็นเจา้ นาย
พ่อสามี พ่อตา
ชายา - แม่สามี แมย่ าย
สามขี องเจา้ นาย ทม่ี ิไดเ้ ปน็ เจา้ นาย
ลกู สะใภ้ของพระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จา้
พระสวามี - หลานชาย หลานสาวของพระมหากษตั รยิ ์ ทยี่ กเป็น
พระองค์เจ้า (เทียบพระวรวงศเ์ ธอ)
พระสสรุ ะ, พระสสั สรุ ะ - ภรรยาเอกของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ เจา้ นาย
ภรรยาหรือพระมเหสขี องพระมหากษัตริย์
พระสสั สุ - ภรรยาของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ เจา้ นายพระวรราช
ภรรยาของพระมหากษัตริย์ ทเ่ี ปน็ เจา้ นาย
พระสาม,ี พระภัสดา - ยา่ ยายของเจา้ นาย ที่มิได้เปน็ เจ้านาย

พระสุณิสา - นอ้ งของพอ่ ทีเ่ ป็นเจ้านาย
ลูกชายของสมเดจ็ เจา้ ฟา้ และพระองค์เจ้า
พระหลานเธอ - บุคคลผู้อยู่ในราชสกลุ ทกุ มหาสาขาซง่ึ สืบสายมาแต่
ราชนกิ ลู พระปฐมวงศ์ พระมหากษตั ริย์ กรมพระ
ราชวงั บวรสถานมงคล และกรมพระราชวังบวร
พระอคั รมเหสี - สถานภมิ ขุ ในพระบรมราชจกั รวี งศ์
พระราชชายา - บคุ คลผู้อยใู่ นราชสกุลทุกมหาสาขา ทเ่ี ปน็ พระญาติ
ฅพระมเหสี -
ชายา - สถานโี ทรทศั น์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

พระอยั ยิกา (หรอื พระไอยิกา -
และพระไอยกีท่ใี ช้ตามแบบเกา่ )

พระอาว์, พระอา -

พระโอรส, พระบุตร -

ราชตระกูล, ราชสกุล, ราชนิกุล, -




ราชนิ กิ ุล, ราชนิ ิกูล -

4

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ข้างสมเดจ็ พระบรมราชินี
ลกู ชาย ลกู สาวของพระมหากษตั รยิ ์
ลูกหลวง - นอ้ งชายของพระมหากษัตรยิ ์ ที่เปน็ สมเดจ็ เจา้ ฟ้าสมเดจ็

สมเดจ็ พระเจ้าน้องยาเธอ, - ยา่ ทวด ยายทวดของพระมหากษตั ริย์ ใชเ้ ฉพาะ
พระราชอนุชา, สมเด็จฯ เจา้ ฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี และสมเด็จฯ
สมเดจ็ พระอนุชา เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารกั ษ์ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ
ในพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จุฬาโลกมหาราช
สมเด็จพระเจา้ บรมปัยยกิ าเธอ - ซึ่งเป็นสมเดจ็ พระเจา้ บรมปยั ยกิ าเธอของพระบาท
สมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั
ยา่ ทวด ยายทวดของพระมหากษตั รยิ ์ ใช้เฉพาะ
สมเดจ็ พระอมรินทราบรมราชนิ ี ซงึ่ เป็นสมเด็จ
พระบรมราชปยั ยกิ าของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอม
เกลา้ เจา้ อยู่หัว
สมเดจ็ พระบรมราชปยั ยกิ า - ย่าทวด ยายทวดของพระมหากษัตรยิ ์ ใช้เฉพาะ
สมเดจ็ พระศรีสุลาลยั ซ่ึงเป็นสมเดจ็ พระราชมหา
ปยั ยกิ าเธอของพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้า
เจา้ อย่หู ัว
สมเด็จพระราชมหาปยั ยิกาเธอ - ยา่ ทวด ยายทวด ทเี่ ป็นสมเด็จพระบรมราชินี หรอื
พระบรมวงศ์ท่ีทรงศักดิส์ ูงเปน็ พเิ ศษ
ย่าทวด ยายทวด ท่ีเป็นสมเด็จพระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ
พี่ชายของพระมหากษัตริย์ ทเี่ ปน็ สมเดจ็ เจ้าฟ้า
สมเด็จพระบรมปยั ยิกา -
ลกู สาวของพระมหากษัตริย์ ทีเ่ ป็นสมเดจ็ เจ้าฟ้า
สมเด็จพระปัยยกิ า - ลกู ชายของพระมหากษัตรยิ ์ ที่เปน็ สมเดจ็ เจา้ ฟา้

สมเดจ็ พระเจ้าพีย่ าเธอ, -
สมเดจ็ พระเชษฐา

สมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ -

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ -

สมเด็จพระเจา้ อยั กาเธอ - ปู่ของพระมหากษตั ริย์ ใชเ้ ฉพาะกรมสมเด็จพระ
ปรมานชุ ติ ชโิ นรส ซง่ึ เป็นสมเด็จพระเจา้ อัยกาเธอ
ของพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยูห่ วั
พระอยั กา, - ปู่ ตาของเจ้านาย ทม่ี ิไดเ้ ปน็ เจ้านาย
พระไอยกา
สมเดจ็ พระบรมราชอยั ยกิ า - ยา่ ของพระมหากษตั ริย์ ใช้เฉพาะกรมสมเด็จพระศรี
สรุ เิ ยนทรามาตย์ ซึ่งเป็นสมเดจ็ พระบรมราชอัยยิกา
ของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยู่หวั
พ่อ ที่เป็นพระมหากษัตริย์
สมเด็จพระบรมชนกนาถ, -
สมเดจ็ พระบรมชนกาธิราช,
สมเดจ็ พระบรมราชชนก,

สถานโี ทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 5

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

สมเด็จพระบรมราชบิดา,
สมเดจ็ พระบรมชนกาธิบดี

สมเดจ็ พระบรมเชษฐาธิราช, - พี่ชายของพระมหากษัตรยิ ์ ที่เป็นพระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมเชษฐาธบิ ดี
แม่ของพระมหากษัตริย์ หมายถงึ แมท่ ่ีได้รบั สถาปนา
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี, - ใหท้ รงพระอสิ รยิ ยศสูง
สมเดจ็ พระราชชนนี แม่ของพระมหากษตั ริย์
ภรรยาเอกหรอื พระอคั รมเหสีของพระมหากษัตรยิ ท์ ่ี
สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง - เป็นเจา้ นาย
ภรรยาเอกหรือพระมเหสขี องพระมหากษตั ริย์ ท่เี ปน็
สมเดจ็ พระบรมราชเทวี - เจา้ นาย
ลงุ อา (พชี่ าย น้องชาย ของพอ่ ) ท่เี ป็นพระมหา
พระอคั รราชเทว,ี พระอัครชายาเธอ, - กษัตริย์
สมเด็จพระราชนิ
ภรรยาเอกหรือพระอคั รมเหสีของพระมหากษตั รยิ ์
สมเด็จพระบรมราชปิตลุ า, - ภรรยาเอกหรือพระอัครมเหสีของพระมหากษัตรยิ ซ์ ึง่
สมเด็จพระปติ ลุ าธริ าช, ไดร้ ับสถาปนาเปน็ ผ้สู �ำ เรจ็ ราชการแทนพระองค์
สมเด็จพระราชปติ ุลาธบิ ดี ปู่ ตา ที่เป็นพระมหากษัตริย์

สมเด็จพระบรมราชนิ ี - ย่า ยายของพระมหากษตั ริย์
หมายถงึ ย่า ยาย ทีท่ รงศกั ด์ิสูงเทยี บเทา่ สมเด็จ
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ - พระบรมราชชนนขี องพระมหากษตั รยิ ์ ได้แก่ พระ
บรมมหัยยกิ าเธอ
กรมสมเดจ็ พระสดุ ารตั นราชประยูร
สมเดจ็ พระบรมอยั กาธริ าช, - ย่า ยายของพระมหากษตั ริย์
สมเด็จพระบรมอัยกาธิบดี, ปา้ น้า (พส่ี าว นอ้ งสาวของแม่) ของพระมหากษัตริย์
สมเดจ็ พระบรมอัยกา, หมายถงึ ปา้ น้า ทีเ่ ปน็ พระมเหสี หรือ เป็นสมเด็จสมเด็จ
พระบรมอัยกา พระเจา้ บรมวงศ์เธอทที่ รงศกั ด์สิ งู
ผู้สบื ราชสมบตั ิ เป็นพระมหากษัตริยต์ อ่ ไป
สมเดจ็ พระบรมอยั ยกิ า, - พอ่ ของพระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระอัยยิกา,
พระบรมมหยั ยิกาเธอ


พระบรมอัยยิกา -

สมเดจ็ พระมาตจุ ฉาเจา้ , -
สมเดจ็ พระราชมาตจุ ฉา,
พระมาตุจฉา

สมเด็จพระยพุ ราช -

สมเดจ็ พระราชบดิ า, -
พระราชบดิ า

6 สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

สมเดจ็ พระราชปติ ลุ า - ลุง อาของพระมหากษตั รยิ ์ ทีเ่ ปน็ สมเด็จพระเจา้
บรมวงศเ์ ธอ
ลงุ อา ทเ่ี ปน็ สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ ทีท่ รงศักดิ์
สมเดจ็ พระราชปิตลุ าบรมพงศาภมิ ขุ - สงู เป็นพิเศษ
นอ้ งชายรว่ มอุทรของพระมหากษัตริย์
พ่ีสาวร่วมอทุ รของพระมหากษตั ริย์ ทเ่ี ปน็ สมเด็จ
สมเด็จพระราชโสทรานุชา - เจา้ ฟา้
พี่สาวของพระมหากษตั ริย์ ท่ีเป็นสมเด็จเจ้าฟา้
สมเดจ็ พระโสทรเชษฐภคินี - พส่ี าวของพระมหากษตั รยิ ์ ที่เป็นพระองคเ์ จ้า
น้องสาวของพระมหากษัตริย์ ท่เี ปน็ สมเด็จเจา้ ฟา้
สมเด็จพระเจา้ พนี่ างเธอ - น้องสาวของพระมหากษตั รยิ ์ ที่เป็นพระองคเ์ จ้าสมเด็จ
พระเจ้าพน่ี างเธอ - พี่สาว น้องสาว ทเ่ี ป็นลูกพ่ีลูกนอ้ งของ
สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ - พระมหากษัตริย์ ท่เี ปน็ สมเด็จเจา้ ฟ้า
พระเจ้าน้องนางเธอ - พสี่ าว น้องสาว ท่ีเปน็ ลกู พลี่ กู นอ้ งของ
พระเจ้าภคินีเธอ - พระมหากษัตริย์และเจ้านาย
ลูกชายของพระมหากษัตรยิ ์ ท่ีทรงสถาปนาขึ้นเปน็
พระภคนิ ี - สยามมกุฎราชกุมาร พระรชั ทายาทสบื สนอง
พระองค์ ทรงพระเศวตฉัตร ๗ ชัน้ เปน็ ตำ�แหนง่ มี
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช - ครั้งแรกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยหู่ ัว
พช่ี ายร่วมอทุ รของพระมหากษตั ริย์

นอ้ งชายของพระมหากษตั รยิ ์ ทเ่ี ปน็ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า
ซ่ึงไดร้ บั เฉลมิ พระยศพเิ ศษ
สมเดจ็ พระโสทรเชษฐภาดา, - ลกู ชายของพระมหากษัตริย์ ทป่ี ระสตู แิ ต่สมเด็จ
สมเดจ็ พระโสทรเชษฐา พระอคั รมเหสี และเปน็ ผ้สู ืบราชสมบตั สิ นอง
พระองค์ต่อไป
สมเดจ็ พระอนุชาธริ าช - ภรรยาของลกู พระมหากษตั รยิ ์ บางแหง่ เรียกว่า
สะใภห้ ลวงพระราชทาน พระชายาพระราชทาน
ภรรยาของสมเด็จเจา้ ฟา้ ถึงหม่อมเจ้า ท่มี ิได้เป็น
สมเด็จหนอ่ พระพทุ ธเจา้ - เจ้านาย
หลานชาย หลานสาว ทีป่ ูห่ รือตาเปน็
พระมหากษัตริย์
ลกู ชายของหม่อมเจา้ (คอื หม่อมราชวงศ์)
สะใภห้ ลวง, -


หม่อม, หมอ่ มหา้ ม -


หลานหลวง -


โอรส, บุตร -

สถานีโทรทัศนไ์ ทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 7

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

หมวดท่ี ๒
ร่างกาย

ราชาศพั ท ์ ความหมาย

กล่องพระสกุน มดลูก

ขอ้ นว้ิ พระหตั ถ์, พระองคลุ ีบพั ข้อนวิ้ มือ

ขอ้ พระกร, ข้อพระหตั ถ์ ขอ้ มือ

ขอ้ พระบาท ขอ้ เท้า
ชอ่ งพระนาสกิ ชอ่ งจมูก

ช่องพระโสต, ช่องพระกรรณ ช่องหู

ต้นพระชวิ หา, มลู พระชวิ หา ตน้ ลิน้ , ลิ้นไก,่ โคนลิ้น

ต้นพระหนุ ขากรรไกร, ขากรรไตร, หรอื ขาตะไกร
ต่อมพระเนตร ตอ่ มนำ้�ตา, ทอ่ น�ำ้ ตา

นิว้ พระบาท นิว้ เท้า

ผิวพระพักตร,์ พระราศี ผวิ หน้า

ฝา่ พระบาท ฝ่าเทา้

ฝ่าพระหตั ถ์ ฝ่ามอื

พระกฏิฐิ กระดูกสะเอว

พระกนษิ ฐา นว้ิ ก้อย

พระกร ปลายแขน (ตั้งแตข่ อ้ ศอกถงึ ข้อมือ)

พระกรรณ หู, ใบหู
พระกราม ฟันกราม

พระกฤษฎ,ี บ้นั พระองค,์ พระกฏิ สะเอว, เอว

พระกษิรธารา น้ำ�นม

พระกัจฉโลม, พระโลมกจั ฉะ ขนรกั แร้

พระกจั ฉะ รกั แร้

พระกัณฐมณี ลูกกระเดอื ก

8 สถานีโทรทัศนไ์ ทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย

พระกปั ระ, พระกโประ ศอก, ขอ้ ศอก
พระกำ�โบล, กระพุง้ พระปราง กระพ้งุ แกม้

พระกโิ ลมกะ พังผืด

พระกุญชะ ไส้พงุ

พระเขฬะ นำ้�ลาย

พระครรโภทร, พระคัพโภทร ครรภ์

พระควี ฐั ิ กระดกู คอ

พระคุยหฐาน, พระคยุ หประเทศ นิมติ ชาย, อวยั วะเพศชาย

พระโคปผกะ ตาตมุ่

พระจจู กุ ะ หัวนมของผู้ชาย

พระเจ้า หวั , ศรี ษะ ของพระมหากษัตรยิ ์
พระเศียร หวั , ศรี ษะ
พระสิรฐั ,ิ พระสีสกฏาหะ กะโหลกศีรษะ, กะโหลกพระเศยี รเส้นพระเจา้
เสน้ ผมของพระมหากษตั รยิ ์
พระเกศา, พระเกศ, พระศก เสน้ ผม
ไรพระเกศา, ไรพระเกศ, ไรพระศก ไรผม
ขมวดพระเกศา, ขมวดพระศก ขมวดผมที่เป็นกน้ หอย
พระโมฬ,ี พระเมาฬี จกุ หรือมวยผม
พระจไุ ร ไรจุก, ไรผม
พระจฑุ ามาศ มวยผม, ท้ายทอย
พระเวณิ เปียผม, ช้องผม
พระนลาฏ หน้าผาก
พระขนง, พระภมู ควิ้
พระอุณาโลม ขนหว่างคิว้
พระเนตร, พระนยั นะ, พระจักษุ ดวงตา
พระเนตรดำ�, ดวงพระเนตรด�ำ ตาด�ำ
พระเนตรขาว ตาขาว
พระกนีนกิ า, พระเนตรดารา แกว้ ตา
หนังพระเนตร, หลงั พระเนตร หนงั ตา, เปลือกตา, หรอื หลงั ตา
พระโลมจกั ษุ, ขนพระเนตร ขนตา
ขอบพระเนตร ขอบตา
ม่านพระเนตร ม่านตา
พระฉวี ผวิ หนัง, ผวิ กาย

สถานีโทรทัศนไ์ ทยรัฐทีวี (ThairathTV) 9

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย
พระฉายา เงา

พระชงฆ์ แข้ง

พระชงั ฆฐั ิ กระดูกแข้ง

พระชตั ต(ุ ๒) คอต่อ

พระชานุ เข่า

พระชวิ หา ล้ิน

พระชพี จร ชพี จร

พระดชั นี น้ิวชี้
พระตาล,ุ เพดานพระโอษฐ์ เพดานปาก

พระถนั , พระเต้า, พระปโยธร เต้านม
พระทนต์ ฟนั
พระทันตมงั สะ, พระทนั ตมังสา เหงอื ก
พระทาฐะ, พระทาฒะ เข้ยี ว
พระทาฐิกะ, พระทาฒิกะ เครา, หนวดที่คาง

พระทนี่ ง่ั กน้ , ทนี่ ่งั ทับ

พระธมนี เส้นประสาท

พระนขา, พระกรชะ เลบ็

พระนหารู เสน้ , เอ็น

พระนาภี สะดือ, ทอ้ ง
พระนาสกิ , พระนาสา จมูก

พระบังคนเบา ปสั สาวะ

พระบงั คนหนกั อจุ จาระ

พระบาท เท้า

พระบพุ โพ นำ�้ หนอง, น้�ำ เหลือง

พระปรัศว์ สีข้าง
พระปราง แก้ม

พระปฤษฎางค,์ พระขนอง หลัง

พระปัณหิ, พระปราษณ,ี ส้นพระบาท สน้ เทา้

10 สถานีโทรทัศนไ์ ทยรัฐทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย

พระปปั ผาสะ ปอด

พระปัสสาสะ ลมหายใจเขา้

พระปาทฐั ิ กระดูกเท้า

พระปิฐิกัณฐกัฐ ิ กระดูกสันหลงั

พระปิตตะ ดี, น�ำ้ ดี

พระปหิ กะ มา้ ม

พระปฬี กะ ไฝ, ข้ีแมลงวนั

พระผาสกุ ะ ซโี่ ครง

พระผาสกุ ัฐิ กระดกู ซโ่ี ครง

พระพกั ตร์ ดวงหน้า

พระพาหฐั ิ กระดูกแขน

พระพาหา, พระพาหุ แขน (ต้งั แต่ไหลถ่ งึ ข้อศอก)

พระเพลา ขา, ตัก

พระมงั สา เนื้อ หรือกล้ามเน้อื

พระมชั ฌมิ า น้ิวกลาง

พระมตั ถลุงค์ มนั สมอง
พระมสั สุ หนวด

พระมุฐ,ิ กำ�พระหัตถ์ ก�ำ มือ, ก�ำ หมดั , ก�ำ ป้ัน

พระเมโท, มูลพระเสโท ไคล

พระยกนะ ตับ

พระยอด ฝ,ี หัวฝี

พระโยนี นมิ ิตหญิง, อวยั วะเพศหญงิ

พระรากขวญั ไหปลารา้

พระลสิกา น�้ำ ในไขขอ้
พระโลมนาสิก, ขนพระนาสิก ขนจมูก

พระโลมา ขน

พระวกั กะ ไต

สถานโี ทรทศั น์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 11

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย

พระวตั ถ ิ กระเพาะปสั สาวะ

พระวาโย ลม

พระศอ คอ

พระสกุน, พระครรภมล รก ส่ิงที่ตดิ มากบั สายสะดอื เดก็ ในครรภ์

พระเสโท เหงื่อ

พระเสมหะ เสลด

พระโสณี ตะโพก

พระหทัย, พระหฤทยั , พระกมล หวั ใจ

พระหน ุ คาง

พระหนฐุ ิ กระดกู คาง

พระหตั ถ์ มือ

พระหตั ถฐั ิ กระดูกมอื

พระองคาพยพ สว่ นต่าง ๆ ของรา่ งกาย

พระองคุลี, นว้ิ พระหัตถ์ นิว้ มือ

พระอนามิกา นิ้วนาง

พระอสา สิว

พระอังคาร, พระสรีรางคาร เถา้ กระดกู

พระอังคุฐ นิ้วหัวแมม่ ือ

พระอังสกฏุ จะงอยบา่

พระองั สฐั ิ กระดูกไหล่

พระองั สา บา่ , ไหล่

พระอฐั ิ กระดกู

พระอณั ฑะ อณั ฑะ

พระอันตคุณ ลำ�ไสเ้ ลก็ , ลำ�ไส้ทบ

พระอันตะ ล�ำ ไส้ใหญ่

พระอสั สาสะ ลมหายใจออก
พระอสั สธุ ารา, พระอัสสุชล, น้ำ�พระเนตร นำ�้ ตา

12 สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย

พระอุทร ทอ้ ง

พระอรุ ะ, พระทรวง อก

พระอรุ ฐั ิ กระดกู หน้าอก

พระอหุ ลบ, พระบษุ ปะ เลอื ดประจ�ำ เดอื น

พระอรู ัฐ ิ กระดกู ขา

พระอรู ุ ตน้ ขา, โคนขา, ขาอ่อน
พระโอษฐ์ ปาก

มลู พระนขา ขเ้ี ลบ็

มูลพระนาสกิ น้ำ�มกู

ยอดพระถนั หัวนมของผหู้ ญิง
ไรพระทนต์ ไรฟนั

ลำ�พระศอ ลำ�คอ
สนั พระนาสกิ , สนั พระนาสา สันจมกู

สายพระสกนุ สายรก

เส้นพระโลหิต, หลอดพระโลหติ เสน้ เลือด, หลอดเลอื ด

หลอดพระวาโย หลอดลม

หลงั พระชงฆ์ น่อง

หลังพระบาท หลงั เท้า

หลงั พระหัตถ์ หลังมอื

อณุ หภูมิพระวรกาย อณุ หภูมิของรา่ งกาย

สถานโี ทรทัศน์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 13

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

หมวดที่ ๓
อาการ

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่

กราบถวายบงั คม กราบ - พระมหากษตั ริย์
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

กราบถวายบังคมลา ลา - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ
กราบบังคมทลู ลา ลา -
สยามบรมราชกมุ ารี
พระมหากษตั รยิ ์
พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช

สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช
สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกุมาร ี

กราบทูล บอก, รายงาน - พระราชวงศช์ ัน้ สมเด็จเจา้ ฟา้
และพระองคเ์ จ้า

14 สถานีโทรทัศน์ไทยรัฐทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่

กราบทูลลา ลา - พระราชวงศ์ชนั้ สมเด็จเจา้ ฟา้
และพระองคเ์ จา้

กราบบงั คมทูล บอก, รายงาน - สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

กราบบงั คมทลู พระกรุณา บอก, รายงาน - พระมหากษตั ริย์

กรว้ิ โกรธ, เคอื ง - หม่อมเจ้า

กันแสง ร้องไห้ - หม่อมเจา้

ขรบิ เสน้ เกศา ขริบผม - หมอ่ มเจ้า

ขริบเส้นพระเกศา ขริบผม - สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถถึง
พระองคเ์ จ้า

ขริบเสน้ พระเจ้า ขริบผม - พระมหากษัตริย์

ขน้ึ พระกลด กางรม่ - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ พระองค์เจา้

คุกพระชงฆ์, คุกพระชานุ คกุ เข่า - พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จา้

จรดพระกรรบิดกรรไตร ตัด และโกนผม - พระมหากษัตรยิ ์ถึงพระองค์เจ้า

เจรญิ เกศา โกนผม, ตัดผม - หมอ่ มเจา้

เจรญิ ชนั ษา มีอายุ - หม่อมเจา้

เจริญพระเกศา โกนผม, ตัดผม - สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถถงึ
พระองค์เจ้า

ช�ำ ระทนต,์ แปรงทนต์ แปรงฟนั - หมอ่ มเจ้า

ชำ�ระพระทนต,์ แปรงพระทนต์ แปรงฟนั - พระมหากษัตรยิ ์ถึงพระองค์เจ้า

ชำ�ระพระบาท ลา้ งเทา้ - พระมหากษตั ริยถ์ ึงหมอ่ มเจา้

ช�ำ ระพระหัตถ์ ล้างมือ - พระมหากษตั รยิ ์ถึงพระองค์เจา้

ช�ำ ระหตั ถ์ ลา้ งมอื - หม่อมเจ้า

สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 15

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่

เชิญ ถือ, ยก, นำ�ไป - พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองค์เจา้
เช่นเชญิ เครื่อง
ราชปู โภค

เชิญเครอ่ื ง ยกของกิน - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหมอ่ มเจ้า

เชญิ เสดจ็ เชญิ ไป หรอื - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ พระองค์เจ้า
อุ้มเจา้ นายไป

ซบู พระองค์ ผอม - พระมหากษตั ริย์ถึงหม่อมเจ้า

โดยเสด็จพระกศุ ล ร่วมท�ำ บญุ ด้วย - พระราชวงศต์ ง้ั แต่สมเดจ็ เจ้าฟา้
ถงึ หมอ่ มเจา้

โดยเสดจ็ พระราชกศุ ล ร่วมทำ�บญุ ด้วย - พระมหากษัตริย์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี

สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ตกพระทัย ตกใจ - พระมหากษตั ริย์ถงึ หมอ่ มเจา้

ต้องพระราชอาญา ถูกลงโทษ - พระราชวงศ์และบุคคลทัว่ ไป

ตั้งเครื่อง ต้ังของกนิ - พระมหากษัตริย์ถึงหมอ่ มเจา้

ตามเสดจ็ , โดยเสด็จ ไปดว้ ย - พระมหากษัตริยถ์ ึงพระองคเ์ จา้

ตน่ื บรรทม ตื่นนอน - พระราชวงศ์ต้งั แตส่ มเดจ็ เจา้ ฟ้า
ถึงหมอ่ มเจา้

ตนื่ พระบรรทม ต่ืนนอน - พระมหากษัตริย์
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร

16 สถานโี ทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใช้แก่
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี

แต่งพระองค์, ทรงเคร่ือง แตง่ ตัว - พระมหากษัตรยิ ์ถึงพระองค์เจา้

แต่งองค์ แต่งตวั - หมอ่ มเจ้า

ถวาย ให้ (สง่ิ ของ) - พระราชวงค์ต้ังแต่สมเดจ็ เจ้าฟ้า
ถงึ หมอ่ มเจา้

ถวาย ให้ (สิง่ ทเี่ ปน็ นามธรรม) - พระมหากษตั ริย์
สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ
ถวาย ให้ (สิ่งท่ีเป็นนามธรรม) -
สยามบรมราชกมุ ารี
พระราชวงคช์ น้ั สมเด็จเจา้ ฟา้
และพระองค์เจา้

ถวายบงั คม ทำ�ความเคารพ - พระมหากษัตริย์
โดยคุกเขา่ พนมมอื
ยกมือขนึ้ ใหห้ วั แม่
มอื ท้งั สองจรดหวา่ งคิว้
พรอ้ มกับเงยหนา้ ขึ้น
ไปข้างหลงั ชา้ ๆพองาม
แล้วลดมือลง พนมไวท้ อี่ ก
ทำ�ซ้�ำ เชน่ น้ี ๓ ครัง้

ถวายพระกลด, ก้ันร่มให้ - พระมหากษตั ริย์ถึงพระองค์เจ้า
อยูง่ านพระกลด

ถวายพระกศุ ล อทุ ิศส่วนกศุ ล - พระราชวงศ์ต้งั แตส่ มเด็จเจ้าฟา้
ถึงหม่อมเจา้

ถวายพระราชกศุ ล อุทศิ สว่ นกุศล - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก

สถานีโทรทศั น์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV) 17

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช
สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

ถวายอย่งู าน ปรนนิบัติ - พระมหากษัตริย์ถึงพระองคเ์ จา้

ถวายอยูง่ านนวด นวด - พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองคเ์ จา้

ถวายอยงู่ านพดั พดั - พระมหากษตั รยิ ์ถึงพระองคเ์ จ้า

ถวายอยงู่ านแส้, ปดั แส้ - พระมหากษัตริยถ์ ึงพระองค์เจา้
อย่งู านพระแส้

ถึงแกพ่ ริ าลยั เจ้าประเทศราช,เจ้าผู้ครองนคร,
ถึงชพี ตักษยั , ถึงชีพิตักษยั ตาย - สมเด็จเจา้ พระยา


ทรงกรรสะ, ทรงกาสะ, ไอ - พระราชวงศต์ ง้ั แตส่ มเดจ็ เจา้ ฟา้ ทรงไอ
ถงึ หมอ่ มเจ้า

ทรงกระแอม กระแอม - พระราชวงศต์ ้งั แตส่ มเดจ็ เจ้าฟา้
ถึงหมอ่ มเจ้า

ทรงกันแสง ร้องไห้ - พระราชวงศ์ช้นั สมเดจ็ เจ้าฟ้า
และพระองคเ์ จา้

ทรงคม ไหว้ - พระมหากษตั ริย์ถงึ หม่อมเจา้

ทรงครรภ์ มคี รรภ์ - หม่อมเจา้

ทรงเครอ่ื ง ตัดผม - พระราชวงศ์ตัง้ แต่สมเดจ็ เจ้าฟ้า
ถึงหม่อมเจ้า

ทรงจาม จาม - พระราชวงศ์ตั้งแต่สมเด็จเจา้ ฟา้
ถงึ หมอ่ มเจ้า

ทรงเจรญิ พระชนมพรรษา มีอายุ - พระมหากษัตรยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี

ทรงเจริญพระชนมายุ มอี ายุ - สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช

18 สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใช้แก่
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า
สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงเจรญิ พระชนมายุ มอี ายุ (เมื่อระบุอายุ - พระมหากษตั ริย์
ปี เดอื น วนั ) สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี

ทรงเจรญิ พระชันษา มีอายุ - พระราชวงศ์ชน้ั สมเดจ็ เจ้าฟ้าและ
พระองคเ์ จา้

ทรงช้าง ข่ชี า้ ง - พระมหากษตั ริยถ์ ึงหม่อมเจา้

ทรงด�ำ เนนิ เดิน - หมอ่ มเจ้า

ทรงถาม, ตรสั ถาม ถาม - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจ้า

ทรงทกั ทาย, ตรสั ทักทาย ทักทาย - พระมหากษตั ริย์ถึงหมอ่ มเจา้

ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่

ทรงธรรม ฟงั ธรรม - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจ้า

ทรงนพิ นธ์, ทรงแตง่ แต่งหนังสอื , - หมอ่ มเจ้า
แตง่ เพลง

ทรงบาตร ตักบาตร, ใสบ่ าตร - พระมหากษตั รยิ ์ถงึ หมอ่ มเจ้า

ทรงบ�ำ เพญ็ กศุ ล ทำ�บุญ - หม่อมเจ้า

ทรงบ�ำ เพ็ญพระกศุ ล ทำ�บญุ - พระราชวงศช์ นั้ สมเด็จเจา้ ฟา้ และ
พระองค์เจ้า

ทรงบำ�เพ็ญพระราชกุศล ทำ�บญุ - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

สถานโี ทรทัศน์ไทยรัฐทีวี (ThairathTV) 19

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่

ทรงปรารถนา ปรารถนา - พระราชวงศ์ตัง้ แต่สมเดจ็ เจา้ ฟา้
ถึงหมอ่ มเจ้า

ทรงปราศรยั ปราศรยั , - พระมหากษัตรยิ ์ถึงหม่อมเจา้
พูดดว้ ยไมตรจี ติ

ทรงพระกรรสะ, ไอ - พระมหากษตั ริย์
ทรงพระกาสะ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี

สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกุมารี

ทรงพระกรุณาโปรด ให้ - พระมหากษตั รยิ ์
สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพระกนั แสง รอ้ งไห้ - พระมหากษตั รยิ ์
สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

20 สถานโี ทรทัศน์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่

ทรงพระโกรธ, ทรงกริ้ว โกรธ, เคือง - พระมหากษตั ริย์ถึงพระองคเ์ จา้

ทรงพระขปิ สทั โท กระแอม - พระมหากษัตริย์
สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพระครรภ์ มคี รรภ์ - สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถถึง
พระองค์เจ้า

ทรงพระเครอ่ื งใหญ่ ตัดผม - พระมหากษัตริย์

ทรงพระเจรญิ สบาย, มีอายุยืน - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จา้

ทรงพระดำ�เนนิ เดิน - พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองคเ์ จา้

ทรงพระดำ�ริ, มพี ระดำ�ริ คดิ - พระราชวงศ์ชัน้ สมเดจ็ เจา้ ฟ้า
และพระองค์เจา้

ทรงพระนิพนธ์ แต่งหนงั สอื , - พระราชวงศ์ช้นั สมเด็จเจ้าฟ้าและ
แต่งเพลง พระองคเ์ จา้

ทรงพระบรรทม นอน - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพระปฏิสนั ถาร, ทกั ทาย - พระราชวงศช์ น้ั สมเด็จเจ้าฟา้
มีพระปฏิสันถาร และพระองค์เจ้า

ทรงพระประชวร ป่วย, เจ็บไข้ - พระมหากษัตริย์

สถานโี ทรทศั น์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 21

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่
สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช
สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพระปนิ าสะ จาม - พระมหากษัตริย์
สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

ทรงพระพิโรธ โกรธ - พระมหากษตั รยิ ์

ทรงพระราชด�ำ ร,ิ คิด - พระมหากษตั รยิ ์
มพี ระราชดำ�ริ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี

ทรงพระราชนิพนธ์ แต่งหนังสอื , - พระมหากษัตริย์
แต่งเพลง สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

ทรงพระราชปฏิสนั ถาร, ทกั ทาย - พระมหากษตั รยิ ์
มพี ระราชปฏสิ ันถาร สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี

22 สถานโี ทรทัศนไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช
สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ าร

ทรงพระราชปรารถนา, ตอ้ งการ, ปรารถนา - พระมหากษตั ริย์
มีพระราชปรารถนา สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี

สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร

ทรงพระราชอนุสรณค์ ำ�นึงถงึ , หวนคิดถึง, รำ�พงึ ถงึ , - พระมหากษตั ริย์
ทรงพระราชอนุสรณ์ ระลกึ ถงึ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
รำ�พงึ ถงึ , มีพระราชหฤทัย สมเดจ็ พระบรมราชินี
ระลกึ ถึง สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

ทรงพระวาตะ ผายลม - พระมหากษัตริย์ถงึ พระองค์เจา้

ทรงพระสรวล หัวเราะ - พระมหากษัตริย์ถึงพระองคเ์ จ้า

ทรงพระสำ�ราญ สบาย, ไมเ่ จบ็ ปว่ ย - พระมหากษัตริย์ถงึ พระองค์เจ้า

ทรงพระสคุ นธ์, พรงพระสำ�อาง ทาเครอื่ งหอม, ทาแปง้ , - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้ ทรง
เครอื่ งพระส�ำ อาง ทากระแจะ, แตง่ หนา้

ทรงพระสุบิน ฝัน - สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช

สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรัฐทวี ี (ThairathTV) 23

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพระสุบนิ นมิ ิต ฝนั - พระมหากษตั ริย์

ทรงพระอกั ษร อา่ นหนังสอื , - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จ้า
เขียนหนงั สอื , พระมหากษตั รยิ ์
เรยี นหนงั สอื สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
ทรงพระอาเจยี น อาเจยี น - สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงพกั พระราชอริ ิยาบถ, พัก - พระมหากษัตริย์
ประทบั พกั พระราชอิรยิ าบถ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

ทรงพกั พระอิริยาบถ, พกั - พระราชวงศ์ต้ังแต่สมเดจ็ เจ้าฟา้
ประทับพกั พระอริ ิยาบถ ถึงหม่อมเจ้า

ทรงพี อว้ น - พระมหากษตั ริย์ถงึ หมอ่ มเจา้

ทรงม้า ขมี่ ้า - พระมหากษตั ริยถ์ งึ หม่อมเจ้า

ทรงยืน ยืน - พระมหากษตั รยิ ์ถงึ หม่อมเจา้

ทรงระลกึ ถงึ ระลึกถึง - พระราชวงศ์ตง้ั แตส่ มเดจ็ เจา้ ฟา้
ถงึ หมอ่ มเจ้า

24 สถานโี ทรทัศนไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่

ทรงเรอ เรอ - พระมหากษัตรยิ ์ถึงหมอ่ มเจา้

ทรงลงพระนามาภิไธย ลงชอ่ื - สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงลงพระนาม ลงช่ือ - พระราชวงศ์ต้ังแต่สมเด็จเจ้าฟา้
ถึงหมอ่ มเจา้

ทรงลงพระปรมาภไิ ธย ลงชอื่ - พระมหากษตั ริย์

ทรงศลี รบั ศลี , ถือศลี - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ หมอ่ มเจา้

ทรงสดับพระธรรมเทศนา ฟงั เทศน์ - พระมหากษัตริย์ถึงหมอ่ มเจ้า

ทรงสรวล หวั เราะ - หม่อมเจา้

ทรงส�ำ ราญ, ทรงสบาย สบาย, ไม่เจบ็ ป่วย - หม่อมเจ้า

ทรงส�ำ ราญพระทยั สบายใจ - พระราชวงศช์ ัน้ สมเด็จเจา้ ฟา้
และพระองค์เจา้

ทรงสำ�ราญพระราชหฤทยั สบายใจ - พระมหากษตั รยิ ์
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ

สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

ทรงสำ�ราญพระราชอิริยาบถ พักผอ่ น - พระมหากษตั ริย์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก

สถานีโทรทศั น์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV) 25

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช
สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงสำ�ราญพระอริ ิยาบถ พกั ผ่อน - พระราชวงศ์ชั้นสมเดจ็ เจา้ ฟ้า
และพระองคเ์ จา้

ทรงสบุ นิ ฝัน - พระราชวงศช์ น้ั สมเดจ็ เจา้ ฟา้
และพระองค์เจา้

ทรงอาเจยี น อาเจียน - พระราชวงศต์ ัง้ แตส่ มเด็จเจา้ ฟา้
ถงึ หมอ่ มเจ้า

ทราบฝา่ พระบาท, รู้ - พระราชวงศ์ตงั้ แตส่ มเดจ็ เจา้ ฟ้าทรง
ทราบ ถึงหมอ่ มเจ้า

ทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท รู้ - พระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ

ทราบฝา่ ละอองพระบาท รู้ - สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทอดเครือ่ งเสวย, ตงั้ ของกนิ - พระมหากษัตริย์
ทอดเครอื่ ง สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

26 สถานโี ทรทศั น์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่

ทอดพระเนตร ดู, มอง - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงหมอ่ มเจา้

ทิวงคต, เสด็จทวิ งคต ตาย - พระราชวงศ์ทด่ี ำ�รงพระอสิ ริยศักดิ์
สูง ทรงพระเศวตฉตั ร ๗ ชัน้ ,
พระราชวงศ์ท่ที รงได้รบั เฉลิม
พระยศพเิ ศษ เชน่ สมเดจ็ พระ
บรมราชปติ ุลาบรมพงศา
ภิมุข,สมเดจ็ พระอนุชาธิราช

ทูล บอก, รายงาน - หมอ่ มเจา้

ทูลเกล้าทลู กระหม่อมถวาย ให้ (ของที่ยกได้) - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ทลู ลา ลา - หมอ่ มเจา้

เทียบเครือ่ ง ชมิ อาหาร - พระมหากษตั ริย์
(ก่อนน�ำ ถวาย
เปน็ เครื่องเสวย)

น้อมเกล้าน้อมกระหม่อม ให้ (ของที่ยกขนึ้ ใหไ้ มไ่ ด้) - พระมหากษัตริย์
ถวาย สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

บรรทม นอน - พระราชวงศ์ต้งั แตส่ มเด็จเจ้าฟ้า
ถึงหมอ่ มเจ้า

สถานโี ทรทัศนไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 27

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่

ประชวร ปว่ ย - พระราชวงศ์ตัง้ แต่สมเด็จเจ้าฟา้
ถึงหมอ่ มเจา้

ประชวรพระยอด เปน็ ฝี - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองค์เจ้า

ประชวรพระวาโย ปว่ ยเปน็ ลม - พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จา้

ประชวรพระโศผะ มีอาการบวม - พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองค์เจ้า

ประทับ นัง่ , อยู่ - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หมอ่ มเจา้

ประทาน ให้ - พระราชวงศช์ ้นั พระองค์เจ้าและ
หมอ่ มเจา้

ประสตู ิ คลอดลกู - หม่อมเจ้า

ปลงเกศา โกนผม, ตัดผม - หมอ่ มเจา้

ปลงพระเกศา โกนผม, ตัดผม - สมเด็จพระบรมราชินนี าถถงึ
พระองคเ์ จา้

ปลงเส้นพระเจ้า โกนผม - พระมหากษตั รยิ ์

โปรด ชอบ,รัก,เอ็นดู - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจ้า

โปรดเกลา้ โปรดกระหม่อม ส่งั ให้เขา้ พบ, - พระมหากษัตริย์
ใหเ้ ข้าเฝา้ ทลู ละอองธุล ี อนุญาตใหเ้ ขา้ พบ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
พระบาท

โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม สง่ั ใหเ้ ขา้ พบ, - สมเดจ็ พระบรมราชินี
ใหเ้ ข้าเฝ้าทลู ละออง อนุญาตใหเ้ ขา้ พบ สมเดจ็ พระบรมราชชนก
พระบาท สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

โปรดให้ มอบหมายให้ - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ หมอ่ มเจ้า

โปรดให้เข้าเฝา้ สัง่ ใหเ้ ขา้ พบ, - พระราชวงศ์ตั้งแต่สมเด็จเจา้ ฟ้า
อนญุ าตใหเ้ ข้าพบ ถึงหมอ่ มเจา้

เฝา้ เขา้ พบ - พระราชวงศ์ตง้ั แตส่ มเด็จเจา้ ฟ้า
ถงึ หม่อมเจ้า

28 สถานีโทรทศั นไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใช้แก่

เฝา้ เขา้ พบ - พระราชวงศต์ ั้งแตส่ มเด็จเจา้ ฟา้
ถึงหม่อมเจ้า

เฝา้ ทลู ละอองธุลีพระบาท เขา้ พบ - พระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมราชินนี าถ

เฝา้ ทูลละอองพระบาท เขา้ พบ - สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระทยั หาย ใจหาย - พระมหากษตั ริยถ์ งึ หมอ่ มเจา้

พระราชทาน ให้ - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ สมเดจ็ เจ้าฟ้า

มพี ระประสงค,์ ต้องการ - พระราชวงศ์ช้ันสมเดจ็ เจา้ ฟ้า
ตอ้ งพระประสงค์ และพระองค์เจา้

มีพระประสตู ิการ คลอดลกู (การเกดิ ) - สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถถงึ
พระองค์เจา้

มพี ระประสูติกาล คลอดลกู (เวลาเกิด) - สมเด็จพระบรมราชินีนาถถงึ
พระองค์เจา้

มีพระราชประสงค์, ตอ้ งการ - พระมหากษตั ริย์
ต้องพระราชประสงค์ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

แยม้ พระสรวล ยิ้ม - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจ้า

แยม้ พระโอษฐ์ ยมิ้ เห็นไรฟัน - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จ้า

แยม้ สรวล ยม้ิ - หม่อมเจา้

สถานโี ทรทัศน์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV) 29

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่

รับสัง่ ส่ัง - พระมหากษตั ริย์ถึงหม่อมเจา้

รบั ส่ัง, ตรสั พูด - พระมหากษัตรยิ ์ถงึ หม่อมเจา้

รับสง่ั ใหห้ า, รบั สั่งใหเ้ ขา้ เฝา้ สั่งใหเ้ ขา้ พบ - พระราชวงศต์ ้ังแต่สมเด็จเจา้ ฟา้
ถงึ หม่อมเจา้

รับเสดจ็ คอยรบั เมื่อมาถึง - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จา้

ลาดพระท่,ี ลาดพระแทน่ ปทู ี่นอน - พระมหากษตั ริยถ์ ึงหมอ่ มเจา้

สง่ เสด็จ คอยส่งเม่ือกลบั - พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จา้

สดับปกรณ์ บงั สุกุล - พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ หม่อมเจา้

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกมุ าร

สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมาร

สรงน้ำ� อาบน้�ำ - พระมหากษตั ริยถ์ ึงหม่อมเจ้า

สรงพระกระยาสนาน อาบนำ�้ ในพระราชพิธี - พระมหากษัตริย์
ตามคติพราหมณ์

สรงพระพกั ตร์ ลา้ งหน้า - พระมหากษตั รยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จา้

สรงมูรธาภเิ ษก, อาบนำ้�ในพระราชพธิ ี - พระมหากษัตรยิ ์
สรงมุรธาภเิ ษก ส�ำ คญั

สระพระเกศา สระผม - สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถถึง
พระองค์เจ้า

สระพระเจา้ สระผม - พระมหากษัตริย์

สิน้ ชีพตกั ษยั , สนิ้ ชีพติ ักษยั , ตาย - หม่อมเจา้

สน้ิ พระชนม์ ตาย - พระราชวงศ์ช้นั สมเดจ็ เจ้าฟา้ และ
พระองคเ์ จา้

สมเดจ็ พระสังฆราชเจ้า

30 สถานโี ทรทัศน์ไทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่
สมเดจ็ พระสงั ฆราช

สุบนิ ฝนั - หมอ่ มเจ้า

เสด็จ เดนิ ทางโดย - พระราชวงศ์ตัง้ แต่สมเด็จเจ้าฟา้
ยานพาหนะ ถึงหมอ่ มเจ้า

เสด็จเข้าทีพ่ ระบรรทม เขา้ นอน - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

เสด็จนวิ ัต เดนิ ทางกลับจาก - พระมหากษัตรยิ ์
ตา่ งประเทศ

เสด็จประพาส เดนิ ทางไปคา้ งแรม, - พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองคเ์ จ้า
เปล่ยี นทีไ่ ปอย่ทู อ่ี นื่ ,
ไปเท่ยี ว

เสดจ็ แปรพระราชฐาน อยู่ระหว่างการย้าย - พระมหากษัตรยิ ์
ทอ่ี ยชู่ ว่ั คราว

เสดจ็ ไปประทบั แรม ย้ายทีอ่ ยูช่ ัว่ คราว - พระราชวงศช์ ัน้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า
และพระองค์เจา้

เสด็จพระราชด�ำ เนนิ เดินทางไปหรอื มา - พระมหากษตั ริย์
โดยยานพาหนะ สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช

สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช
สยามมกุฎราชกมุ าร

สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกุมารี

สถานโี ทรทัศน์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 31

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่

เสด็จพระราชดำ�เนิน เดินทางเพือ่ ย้ายที่อยู่ - พระมหากษตั รยิ ์
แปรพระราชฐาน ช่วั คราว

เสด็จพระราชด�ำ เนนิ ไป ย้ายท่ีอยชู่ ัว่ คราว - สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
ประทบั แรม สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ
เสดจ็ พระราชสมภพ, เกิด -
ทรงพระราชสมภพ สยามบรมราชกุมารี
พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

ประสตู ,ิ สมภพ เกิด - สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ
เสด็จสวรรคต, สวรรคต ตาย -
สยามบรมราชกุมารี
พระราชวงศ์ตั้งแตส่ มเดจ็ เจ้าฟ้า
ถึงหม่อมเจ้า
พระมหากษตั รยิ ์
สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช

เสวย กิน - พระมหากษตั ริยถ์ ึงหมอ่ มเจา้

หายพระทัย หายใจ - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจ้า

ออกพระโอษฐ์ ออกปาก - พระมหากษัตริย์ถงึ พระองค์เจา้

ออกโอษฐ์ ออกปาก - หม่อมเจ้า
เอ้อื นพระโอษฐ์ พูดอย่างแชม่ ชา้ - พระมหากษตั ริย์ถงึ พระองค์เจ้า

เอ้ือนโอษฐ์ พูดอย่างแช่มช้า - หม่อมเจา้

32 สถานีโทรทศั นไ์ ทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

หมวดท่ี ๔
นาม

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่

กระแสพระราชด�ำ รสั คำ�พดู ตอ่ เน่อื ง - พระมหากษัตริย์

ชันษา.....ปี อายุ.....ปี - หมอ่ มเจ้า

ดวงพระชาตา ดวงชาตา - พระราชวงศ์ตง้ั แตส่ มเด็จเจา้ ฟ้า
ถึงหม่อมเจ้า

ดวงพระบรมราชสมภพ ดวงชาตา - พระมหากษตั รยิ ์

ดวงพระราชสมภพ ดวงชาตา - สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

ดำ�รัส ค�ำ พูด - หม่อมเจ้า

นพิ นธ์ หนังสอื - หม่อมเจา้
หรอื เพลงท่ีแตง่

พระชนมพรรษา.....พรรษา อายุ.....ปี - พระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี

พระชนมาย.ุ ....พรรษา อาย.ุ ....ปี - สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

พระชนั ษา.....ปี อาย.ุ ....ปี - พระราชวงศช์ นั้ สมเดจ็ เจ้าฟ้า
และพระองคเ์ จ้า
สมเดจ็ พระมหาสมณเจ้า
สมเด็จพระสังฆราชเจา้
สมเด็จพระสังฆราช

พระด�ำ รสั คำ�พูด - พระราชวงศช์ ้ันสมเด็จเจ้าฟา้

สถานีโทรทศั นไ์ ทยรัฐทีวี (ThairathTV) 33

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่
และพระองคเ์ จ้า

พระดำ�รัสสั่ง ค�ำ สั่ง - พระราชวงศช์ น้ั สมเดจ็ เจ้าฟ้า
และพระองค์เจ้า

พระด�ำ ริ ความคิด - พระราชวงศ์ช้นั สมเด็จเจ้าฟ้า
และพระองคเ์ จา้

พระโทรเลข โทรเลข - พระราชวงศ์ช้ันสมเด็จเจ้าฟ้า
และพระองค์เจา้

พระนาม ชอื่ - พระมหากษัตรยิ ถ์ ึงหม่อมเจา้

พระนามาภิไธย ชื่อท่จี ารกึ ใน - สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ
พระสพุ รรณบฏั สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี

พระนพิ นธ์ หนงั สอื - พระราชวงศช์ ้นั สมเด็จเจ้าฟา้
หรอื เพลงทแี่ ตง่ และพระองคเ์ จ้า

พระบรมราชวินจิ ฉัย ค�ำ วินจิ ฉยั , - พระมหากษัตริยท์ ีท่ รงรบั
การวนิ ิจฉัย พระบรมราชาภิเษกแล้ว

พระบรมราชโองการ คำ�ส่ัง - พระมหากษตั รยิ ์ท่ีรับพระบรม
ราชาภิเษกแล้ว

พระบรมราชานุเคราะห์ ความชว่ ยเหลอื , - พระมหากษัตรยิ ์
ความอนเุ คราะห์

พระบรมราชินูปถมั ถ์ การเกื้อกูล, - สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
การอปุ ถัมภ์ สมเด็จพระบรมราชินี

พระบรมราชปู ถมั ภ์, การเก้ือกลู , - พระมหากษตั รยิ ท์ ีท่ รงรบั พระบรม
พระบรมราโชปถัมถ์ การอุปถมั ภ์ ราชาภิเษกแลว้

พระบรมราโชวาท ค�ำ สอน - พระมหากษตั ริย์ทท่ี รงรบั พระบรม
ราชาภเิ ษกแล้ว

พระบรมศพ ศพ - พระมหากษตั รยิ ์
สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี

34 สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรัฐทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่

พระบวรราชโองการ ค�ำ สัง่ - พระบาทสมเด็จพระป่ินเกลา้
เจ้าอยู่หวั

พระบัญชา ค�ำ ส่ัง - สมเด็จพระสังฆราชเจา้
สมเด็จพระสงั ฆราช

พระบณั ฑูร ค�ำ สง่ั - กรมพระราชวังบวรวไิ ชยชาญ

พระปฏิสันถาร ค�ำ ทกั ทาย, - พระราชวงศช์ ้นั สมเดจ็ เจา้ ฟ้า
การทกั ทาย และพระองคเ์ จ้า

พระปรมาภิไธย, ช่ือทจ่ี ารึกใน - พระมหากษัตรยิ ์
พระบรมนามาภไิ ธย พระสพุ รรณบฏั

พระประสงค์ ความต้องการ, - พระราชวงศช์ ั้นสมเด็จเจา้ ฟา้
ความประสงค์ และพระองคเ์ จ้า

พระปุจฉา คำ�ถาม - พระราชวงศ์ช้นั สมเดจ็ เจ้าฟ้า
และพระองค์เจา้

พระราชด�ำ รัส, คำ�พูด - พระมหากษตั ริย์
พระราชกระแส สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

พระราชด�ำ รสั ส่ัง คำ�ส่ัง - สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมาร

พระราชดำ�ริ ความคดิ - พระมหากษตั ริย์
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 35

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่
สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ
สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชโทรเลข โทรเลข - พระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชนพิ นธ์ หนงั สือ - พระมหากษตั ริย์
หรือเพลงทีแ่ ตง่ สมเด็จพระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชบัญชา คำ�สง่ั - กรมพระราชวังบวรสถานภิมขุ
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมารี

พระราชบัณฑูร ค�ำ สง่ั - สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สยามมกุฎราชกมุ าร
-
กรมพระราชวงั บวรสถานมงคล

พระราชปฏสิ ันถาร ค�ำ ทักทาย, - พระมหากษตั รยิ ์
การทกั ทาย สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

36 สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่

พระราชประสงค์ ความต้องการ, - พระมหากษัตริย์
ความประสงค์ สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชปรารถนา ความต้องการ, - พระมหากษตั รยิ ์
ความปรารถนา สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชปุจฉา ค�ำ ถาม - พระมหากษตั ริย์
สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ าร ี

พระราชวนิ ิจฉยั คำ�วนิ ิจฉัย, พระมหากษตั ริย์ที่ยังมไิ ดร้ บั
การวินจิ ฉัย พระบรมราชาภเิ ษก

สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ

สถานีโทรทศั นไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 37

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท ์ ความหมาย ใชแ้ ก่
สยามบรมราชกุมารี

พระราชสาสน์ จดหมาย - พระมหากษตั รยิ ์

พระราชเสาวนีย์ ค�ำ ส่งั - สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี

พระราชหตั ถเลขา จดหมาย, ลายมอื - พระมหากษตั ริย์

พระราชโองการ ค�ำ ส่ัง - พระมหากษัตรยิ ท์ ่ยี ังมไิ ด้รับพระ
บรมราชาภเิ ษก

พระราชานุเคราะห์ ความชว่ ยเหลือ, - สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
ความอนเุ คราะห์ สมเดจ็ พระบรมราชินี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระราชินยานเุ คราะห์ ความชว่ ยเหลือ - สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี

พระราชปู ถัมภ์ การเก้ือกลู , สมเดจ็ พระบรมราชชนก
การอปุ ถัมภ์ สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมาร

พระราโชวาท คำ�สอน - พระมหากษตั ริยท์ ีย่ ังมไิ ด้รบั
พระบรมราชาภเิ ษก

สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

พระวนิ จิ ฉัย ค�ำ วนิ ิจฉยั , - พระราชวงศช์ ้นั สมเดจ็ เจ้าฟ้า
การวินิจฉัย และพระองค์เจ้า

38 สถานีโทรทศั น์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศพั ท ์ ความหมาย ใช้แก่

พระศพ ศพ - พระราชวงศช์ ้นั สมเดจ็ เจ้าฟา้
และพระองคเ์ จา้

พระอนเุ คราะห์ ความอนุเคราะห์ - พระราชวงศช์ ั้นสมเดจ็ เจ้าฟา้
และพระองคเ์ จา้

พระอปุ ถัมถ์ การเกอ้ื กลู , - พระราชวงศช์ ั้นสมเด็จเจา้ ฟ้า
การอปุ ถมั ภ์ และพระองคเ์ จา้

พระโอวาท ค�ำ สอน - พระราชวงศช์ นั้ สมเด็จเจา้ ฟ้า
และพระองคเ์ จา้

รบั สั่ง ค�ำ สั่ง - พระราชวงศต์ ้ังแตส่ มเดจ็ เจา้ ฟ้า
ถึงหม่อมเจา้

ลายพระราชหตั ถ์ จดหมาย, ลายมอื - สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ลายพระหัตถ์ จดหมาย, ลายมือ - พระราชวงศต์ ง้ั แตส่ มเด็จเจา้ ฟ้า
ถึงหมอ่ มเจา้

วนั เฉลมิ พระชนมพรรษา วนั ทำ�บุญวนั - พระมหากษตั ริย์
คลา้ ยวนั เกิด สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ

วนั ประสูติ วนั เกดิ - พระราชวงศต์ งั้ แตส่ มเด็จเจา้ ฟา้
ถึงหมอ่ มเจ้า

วันพระบรมราชสมภพ วันเกดิ - พระมหากษัตริย์

วันพระราชสมภพ วันเกิด - สมเดจ็ พระบรมราชนิ นี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเด็จพระบรมราชชนนี
สมเด็จพระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช

สยามมกุฎราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

ศพ ศพ - หมอ่ มเจ้า

สถานโี ทรทัศน์ไทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 39

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่

อักษรพระนาม อกั ษรยอ่ ชอ่ื - พระราชวงศ์ตัง้ แต่สมเดจ็ เจ้าฟา้
ถึงหมอ่ มเจ้า

อกั ษรพระนามาภไิ ธย อักษรย่อชอื่ - สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
สมเด็จพระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกฎุ ราชกุมาร
สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกมุ ารี

อกั ษรพระปรมาภิไธย อักษรย่อชอื่ - พระมหากษตั ริย์

โอวาท ค�ำ สอน - หม่อมเจา้

40 สถานีโทรทศั น์ไทยรัฐทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

หมวดท่ี ๕
เครอ่ื งแต่งกาย เครื่องประดบั ภาชนะใชส้ อย อาหาร

และเครือ่ งใช้ทวั่ ไป

เครอ่ื งแต่งกาย

ราชาศพั ท์ ความหมาย ใชแ้ ก่

ฉลองพระบาท รองเท้า - พระมหากษัตรยิ ์
สมเด็จพระบรมราชินนี าถ
สมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
สมเด็จพระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระบรมราชชนนี
สมเดจ็ พระยุพราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ

สยามบรมราชกุมาร

ฉลองพระองค ์ เครือ่ งแต่งกาย - พระมหากษตั ริย์ถึงพระองค์เจ้า

ฉลองพระองคค์ รุย ครยุ สำ�หรบั ทรงในงาน - พระมหากษัตริย์
พระราชพิธี

ฉลองพระองคเ์ คร่ืองตน้ เครอ่ื งทรงในพระราชพธิ ี - พระมหากษตั รยิ ์
เชน่ พระราชพิธบี รม -
ราชาภเิ ษก

ฉลององค์ เครอ่ื งแต่งกาย - หมอ่ มเจา้

ถุงพระบาท ถงุ เท้า - พระมหากษัตริย์ถึงพระองคเ์ จ้า

ถุงพระหตั ถ,์ ฉลองพระหัตถ ์ ถุงมอื - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองคเ์ จา้

ผา้ คลมุ พระองค์ ผ้าหม่ - พระมหากษัตรยิ ถ์ งึ พระองค์เจา้

ผ้าชบุ สรง, ผา้ สรง ผ้านุ่งอาบน�้ำ (ชาย) - พระราชวงศ์ตัง้ แตส่ มเดจ็ เจา้ ฟ้า
ถึงหมอ่ มเจา้

ผา้ ทรงสะพกั , ทรงสะพกั ผา้ หม่ , ผ้าสไบ - พระมหากษัตริย์ถึงพระองคเ์ จ้า

ผ้าโพกพระเศยี ร ผ้าโพกหวั , ผ้าพนั หวั - พระมหากษัตริย์ถึงพระองค์เจา้

ผ้าวงพระศอ, ผา้ พันพระศอ ผ้าพนั คอ - พระมหากษตั ริยถ์ งึ พระองคเ์ จา้

ผ้าวงศอ, ผา้ พนั ศอ ผ้าพนั คอ - หม่อมเจ้า

พระกัปปาสกิ พัสตร ์ ผ้าฝา้ ย - พระมหากษัตริย์

พระกมั พล ผา้ ส่าน (ผา้ ขนสตั ว)์ - พระมหากษัตรยิ ์

สถานโี ทรทัศน์ไทยรฐั ทีวี (ThairathTV) 41

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย ใช้แก่

พระโกไสยพัสตร ์ ผา้ ไหม - พระมหากษัตรยิ ์

พระดมุ กระดมุ , ลกู ดุม - พระมหากษตั ริยถ์ ึงพระองคเ์ จา้

พระภษู า,ภูษาทรง ผ้านุ่ง - พระมหากษัตริยถ์ งึ พระองคเ์ จ้า
ผ้าทรง ผ้าน่งุ - หมอ่ มเจ้า

พระภษู าชุบสรง ผ้าน่งุ อาบนำ้� (ชาย) - พระมหากษตั ริย์
สมเดจ็ พระบรมราชชนก
สมเดจ็ พระยพุ ราช
สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช

สยามมกุฎราชกุมาร

พระภษู าสนบั เพลา ผา้ นุ่งทบั กางเกง - พระมหากษัตรยิ ์

พระรัตกมั พล ผา้ สา่ นแดง - พระมหากษตั ริย์
(ผา้ ขนสัตวส์ แี ดง)

ราชาศัพท์ ความหมาย ใชแ้ ก่

พระเวฐนะ ผ้าโพกหวั , ผา้ พนั หัว - พระมหากษัตรยิ ์

พระสนับเพลา กางเกง - พระมหากษตั รยิ ถ์ ึงพระองคเ์ จ้า

พระอุทมุ พรพสั ตร ์ ผ้าใยมะเดอื่ - พระมหากษตั ริย์

รองบาท รองเทา้ - หมอ่ มเจ้า

รองพระบาท รองเทา้ - พระราชวงศ์ชนั้ สมเด็จเจา้ ฟ้าและ
พระองคเ์ จ้า

สนับพระชงฆ์ สนบั เข่า, สนบั แข้ง - พระมหากษตั รยิ ์ถงึ พระองค์เจา้

สนับเพลา กางเกง - หมอ่ มเจ้า

เสอ้ื ทรง เสอื้ - หมอ่ มเจ้า

42 สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรฐั ทวี ี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

เคร่ืองประดบั

ราชาศพั ท์ ความหมาย
เครอ่ื งสวมคอ ลักษณะเปน็ ผ้านวมปกั ดว้ ย
กรองพระศอ
อัญมณเี ชน่ แหวน ต่างหูจใี้ ชเ้ วลาโสกนั ต์
เจา้ นาย หมดงานแลว้ แกะออก
ก�ำ ไลขอ้ เท้า
กำ�ไลขอ้ พระบาท, ทองพระบาท สรอ้ ยออ่ น, ทองตน้ แขน
ต่างหู
เกยรู ก�ำ ไลขอ้ มือ
เครอ่ื งประดบั จอนหู
ตุม้ พระกรรณ, พระกุณฑล ปิน่ ปักผม
แหวน
ทองพระกร, พระก�ำ ไล, พระวลยั หัวเขม็ ขดั
เครอ่ื งสวมหวั
พระกรรเจียก สรอ้ ยตวั
สรอ้ ยตัว, สร้อยยาวสวมเฉวียงบ่า
พระจุฑามณ ี กรอบหน้า
กำ�ไลต้นแขน
พระธ�ำ มรงค ์ เขม็ ขดั
สรอ้ ยขอ้ มือ
พระป้นั เหน่ง สรอ้ ยคอ

พระมหามงกฎุ

พระมหาสังวาล (ใชเ้ ฉพาะพระมหากษตั ริย์)

พระสงั วาล

พระอุณหิส

พาหรุ ดั

รัดพระองค ์

สรอ้ ยขอ้ พระหัตถ์, พระวลยั

สรอ้ ยพระศอ

ภาชนะใช้สอย

ราชาศัพท์ ความหมาย
จานอาหาร
จานเคร่ืองตน้ ช้อน
ตะเกียบ
ฉลองพระหัตถช์ ้อน มดี ใชบ้ นโตะ๊ อาหาร
ส้อม
ฉลองพระหัตถต์ ะเกียบ ชามลา้ งมือ

ฉลองพระหัตถม์ ดี

ฉลองพระหัตถ์ส้อม

ชามช�ำ ระพระหัตถ ์

สถานีโทรทัศนไ์ ทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 43

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

ราชาศัพท์ ความหมาย
โตะ๊ อาหาร
โตะ๊ เสวย ถว้ ยชาม
ถ้วยน้ำ�
ถว้ ยชามเครื่องต้น ถาดเครอ่ื งนำ้�รอ้ นนำ้�เย็น
ชดุ เครื่องนำ�้ ร้อนน้ำ�เยน็
ถ้วยพระสุธารส กระโถน
คนโทนำ�้
ถาดพระสุธารส เต้ากรวดน้ำ�
เคร่ืองรองรับขันหรือกระโถน
ที่พระสุธารส
มีลกั ษณะเป็นคันยาว ใชใ้ นขบวนพยหุ ยาตรา
บ้วนพระโอษฐ์ ทางสถลมารค
ขนั นำ�้ ทรงมณฑปมพี านรองและมีจอกลอย
พระตะพาบ, พระเต้า พานรองสังข,์ จอกหมาก
โต๊ะทองคำ�ส�ำ หรับตงั้ สำ�รบั คาวหวาน
พระเต้าทกั ษิโณทก ความหมาย
กระโถนใหญ่
พระทวย กระโถนเลก็
หมอ้ นำ้�ทองคำ�รปู คนโท


พระมณฑปรตั นกรัณฑ์

พระมังส ี

พระสุพรรณภาชน ์

ราชาศพั ท์

พระสุพรรณราช

พระสพุ รรณศรี

พระสวุ รรณภงิ คาร

44 สถานโี ทรทศั นไ์ ทยรฐั ทีวี (ThairathTV)

ฝ่ายศูนย์ข้อมูลโทรทัศน์และออนไลน์

อาหาร

ราชาศัพท์ ความหมาย
ของคาว, อาหารคาว
เครื่องคาว, เคร่อื งต้นคาว ของวา่ ง, อาหารว่าง
ของกนิ , อาหาร
เครอื่ งว่าง
ของหวาน, อาหารหวาน
เครอื่ งเสวย, เคร่ืองตน้ , พระกระยาหาร ข้าวตม้
บางทีใช้ค�ำ ให้สั้นลงวา่ “เคร่อื ง” ก็มี ขา้ วตัง
ข้าวสวย
เครื่องหวาน, เครอื่ งตน้ หวาน น�้ำ ดมื่ , เครอ่ื งดม่ื

พระกระยาต้ม เหล้า

พระกระยาตงั

พระกระยาเสวย, พระกระยา

พระสธุ ารส
ถา้ ตอ้ งการบอกชนดิ ของเคร่อื งด่ืม
เตมิ ค�ำ ลงข้างท้าย เช่น พระสุธารสชา
พระสุธารสเยน็

น�้ำ จัณฑ ์

เครื่องใชท้ ่วั ไป

ราชาศพั ท์ ความหมาย
กระเป๋าถือ
กระเปา๋ ทรง เครือ่ งประทินผวิ , เครื่องสำ�อาง
เคร่ืองหอม เช่น น้ำ�อบ, น�ำ้ หอม, น้ำ�ปรุง,
เครื่องพระส�ำ อาง แปง้ ผัดหนา้ , แปง้ กระแจะ
ไม้แคะหู
เคร่อื งพระสุคนธ์ ไมจ้ มิ้ ฟัน
พระราชทรัพยส์ ำ�หรับทรงใชส้ อยสว่ นพระองค์
แวน่ ตา
แคะพระกรรณ ไมเ้ กาหลัง

แคะพระทนต์ ตลบั ยอดมณฑป
โตะ๊ เลก็ ข้างเตยี งนอน
เงินท้ายพระที่น่ัง, เงนิ ทา้ ยท่ีนง่ั โตะ๊ เขียนหนงั สือ

ฉลองพระเนตร

ฉลองพระหัตถ์, ฉลองได,
นารายณห์ ัตถ์

ตลับพระมณฑปเล็ก

โตะ๊ ข้างพระท ี่

โต๊ะทรงพระอกั ษร

สถานีโทรทัศนไ์ ทยรฐั ทวี ี (ThairathTV) 45