คะน้ำ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 071)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช.............. (ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอื่ การค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจุด (leaf spot) ในคะน้า
ทม่ี สี าเหตจุ ากเชอื้ รา Alternaria brassicicola, Alternaria brassicae
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื คะน้า
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงท่มี ีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกว่า 1x5 เมตร และแตล่ ะแปลงยอ่ ยห่างกนั
ไม่น้อยกวา่ 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ปี ฏิบัติของเกษตรกร
1.9 จำนวนต้น แตล่ ะแปลงย่อยต้องมีตน้ ไม่น้อยกวา่ 40 ตน้
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพืชที่ใช้เปรียบเทยี บ : สารท่ใี ช้เปรียบเทยี บใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อัตราที่ตรงกับ
ชนิดพชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวจิ ัยพฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปล่าเปน็ กรรมวิธเี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธีท่ใี ช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อัตราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรือมลิ ลลิ ติ ร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
43
คะน้ำ
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ ีการใชส้ ารป้องกนั กำจดั โรคพืช : ผสมน้ำพน่ ใหท้ วั่ ตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พน่ สารทดลองคร้ังแรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวนคร้ัง ตามคุณสมบัติของสารทดลอง
2.5.3 เครือ่ งพ่นสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชควรเป็นชนิดทีว่ ดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนิดต้องใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจัดโรคพชื อื่นๆ ที่ไม่ใช่เป้าหมายจะต้อง
ใช้กบั ทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตราน้ำท่ีใช้ 120 ลิตรต่อไร่
3. วธิ กี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถีข่ องการประเมนิ
ประเมนิ ความรนุ แรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองคร้ังสุดท้าย 7 วัน
และในระยะเกบ็ เกย่ี ว สมุ่ ประเมินจากต้นพืชจำนวน 25 ตน้ ตอ่ แปลงย่อย ประเมินความรนุ แรงจากอาการ
ท่ปี รากฏบนใบทกุ ใบ แบง่ ระดบั ความรนุ แรงของโรคเปน็ 6 ระดับ ดงั นี้
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของพนื้ ท่ใี บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของพ้นื ทีใ่ บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพนื้ ทใี่ บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพื้นทีใ่ บ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของพ้นื ทใี่ บ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบทั้งหมด x ระดับสูงสุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกิดข้นึ
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดูแลตา่ งๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ยุ๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รพู ืชอืน่ ๆ ถา้ มี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจี่ ะทำได้ เช่น ความช้ืน
อณุ หภมู ิ ความแหง้ แล้ง น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อืน่ ๆ ที่สงั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธที างสถติ ิท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
44 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
คะน้ำ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 072)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื .............. (ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่ือการคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคราน้ำคา้ ง (downy mildew) ในคะนา้
ท่มี สี าเหตุจากเชอื้ รา Peronospora parasitica
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื คะน้า
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงท่มี ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกว่า 1x5 เมตร และแต่ละแปลงย่อยห่างกัน
ไมน่ อ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ปี ฏิบตั ขิ องเกษตรกร
1.9 จำนวนตน้ แต่ละแปลงย่อยต้องมีตน้ ไม่น้อยกวา่ 40 ตน้
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ท่ีใชเ้ ปรยี บเทยี บ : สารที่ใชเ้ ปรียบเทียบใหใ้ ช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อัตราทีต่ รงกบั
ชนดิ พชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนกั วจิ ยั พัฒนาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเป็นกรรมวิธเี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ีที่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราท่ีใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มิลลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชือ่ สามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
45
คะน้ำ
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารป้องกันกำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพ่นให้ทัว่ ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรก เม่ือพบการระบาดของโรค
พ่นซ้ำทุก 5-7 วัน จำนวนครัง้ ตามคณุ สมบัติของสารทดลอง
2.5.3 เคร่ืองพ่นสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนิดทวี่ ัดแรงดันได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ตอ้ งใชป้ รมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ที่ไม่ใชเ่ ป้าหมายจะต้อง
ใชก้ ับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 120 ลติ รต่อไร่
3. วธิ ีการเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมนิ โรค เวลาและความถีข่ องการประเมิน
ประเมนิ ความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครัง้ สดุ ท้าย 7 วัน
และในระยะเกบ็ เกี่ยว สุ่มประเมนิ จากตน้ พชื จำนวน 25 ต้นตอ่ แปลงยอ่ ย ประเมินความรุนแรงจากอาการ
ทีป่ รากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดบั ความรุนแรงของโรคเป็น 6 ระดบั ดังนี้
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของพนื้ ทใี่ บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของพืน้ ที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทใี่ บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพน้ื ทใี่ บ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 50 % ของพ้ืนที่ใบ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนใบท้งั หมด x ระดับสูงสดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกติเกิดข้นึ
3.3 บันทกึ วธิ กี ารดูแลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวัชพชื การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรูพชื อื่นๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลีย่ นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เชน่ ความชนื้
อุณหภูมิ ความแห้งแล้ง นำ้ ท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอ่นื ๆ ที่สงั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถิตทิ ่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
46 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
คะน้ำ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 073)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื .............. (ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และช่อื การคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคเนา่ คอดนิ (damping-off) ในคะนา้
ทม่ี สี าเหตจุ ากเชอื้ รา Pythium aphanidermatum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื คะนา้
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย กระบะเพาะกล้า ขนาดของกระบะไมน่ ้อยกวา่ 0.5x0.5x0.2 เมตร
1.8 ระยะปลูก ใชเ้ มล็ดพนั ธ์ุคะนา้ จำนวน 400 เมลด็ ต่อกระบะ
โรยเมล็ดพันธเ์ุ ป็นแถว จำนวน 4 แถวตอ่ กระบะ
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพชื ท่ีใช้เปรียบเทียบ : สารท่ใี ชเ้ ปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อัตราที่ตรงกับ
ชนดิ พืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนักวิจยั พัฒนาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธคี วบคุม (control treatment) จำนวน 2 กรรมวธิ ีเปน็ กรรมวธิ ีเปรียบเทียบ คือ
2.3.1 กระบะใส่เชื้อ ไม่ใช้สารป้องกนั กำจัดโรคพชื (inoculated control)
2.3.2 กระบะไม่ใสเ่ ชอื้ ไม่ใช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช (non inoculated control)
2.4 กรรมวิธีท่ีใช้ในการทดลอง
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
47
คะน้ำ
กรรมวิธี อตั ราทีใ่ ช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
1. สารทดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม (กรมั หรือมิลลิลิตร (กรมั สารออกฤทธ์ิ
2. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร)
3. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ช่อื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... ควบคมุ ใสเ่ ชื้อ ไมใ่ ช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช
(inoculated control)
... ควบคุมไม่ใสเ่ ช้อื ไม่ใช้สารป้องกันกำจดั โรคพชื
(non inoculated control)
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 ทำการฆ่าเชื้อวัสดุปลูกด้วยวิธีที่เหมาะสมก่อนทำการทดลอง และการปลูกเชื้อสาเหตุลงดิน
ใหท้ ดลองไดเ้ ฉพาะในภาชนะปลกู ท่ีมกี ารปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของเชอ้ื โรคพชื สู่สภาพแวดลอ้ ม
2.5.2 วิธีการใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช : ใช้ผสมน้ำราดดินก่อนเพาะกล้า อัตราน้ำ 2 ลิตรต่อ
กระบะเพาะ หรือขึ้นอยู่กับชนิดของสาร ถ้ากรณีการคลุกเมล็ดให้ระบุอัตราการใช้สารเป็นกรัม/
มิลลิลิตร ตอ่ เมลด็ พันธุ์ 1 กโิ ลกรมั คลกุ กอ่ นปลูก เปน็ เวลา 1 วนั ตามกรรมวธิ ขี อ้ 2.4
2.5.3 เลี้ยงเชื้อ P. aphanidermatum ที่ได้จากหน่วยงานที่มีศูนย์เก็บรักษาเชื้อบนอาหาร PDA
ที่อุณหภูมิห้อง เป็นเวลา 3 วัน จากนั้นขูดเส้นใยเชื้อราที่เจริญบนผิวหน้าอาหารเลี้ยงเชื้อ
จำนวน 1 จานเลี้ยงเชื้อต่อน้ำอัตรา 125 มิลลิลิตร ปั่นด้วยเครื่องปั่น เป็นเวลา 1 นาที แล้วนำมา
ผสมคลุกเคลา้ ลงในดนิ ที่ผา่ นการฆ่าเช้ือ อัตรา 3 กิโลกรมั กอ่ นบรรจลุ งในกระบะเพาะกล้า
2.5.4 หลังใสเ่ ชอื้ สาเหตุ 2 วนั โรยเมลด็ พันธ์คุ ะน้าเป็นแถว จำนวน 4 แถว แถวละ 100 เมล็ด รวม 400
เมล็ดต่อกระบะ
2.5.5 ถ้ามีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจดั โรคพชื อื่นๆ ที่ไม่ใช่เปา้ หมายจะต้อง
ใช้กบั ทกุ แปลงการทดลองยอ่ ย
3. วธิ ีการเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมินโรค เวลาและความถีข่ องการประเมนิ
ประเมินการเกิดโรคของต้นกล้าคะน้าในแต่ละกระบะที่ 3, 5, 7, 9 และ 11 วัน หลังเพาะเมล็ด
หรือเมื่อปรากฏอาการของโรคชัดเจน โดยนับจำนวนต้นทั้งหมดและต้นที่แสดงอาการโรค
คำนวณเปอร์เซ็นตก์ ารเกดิ โรค จากสูตร
48 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
คะน้ำ
เปอรเ์ ซน็ ต์การเกิดโรค = จำนวนตน้ ทเี่ ปน็ โรค x 100
จำนวนตน้ ท้งั หมด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกิดขึ้น
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดูแลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใสป่ ๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ชื อ่ืนๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลีย่ นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าทีจ่ ะทำได้ เช่น ความช้นื
อุณหภูมิ ความแห้งแล้ง น้ำท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อ่นื ๆ ทส่ี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิตทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
49
คะน้ำ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 074)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช.............. (ชือ่ สามญั ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และช่ือการคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคขอบใบทอง (black rot) ในคะนา้
ทม่ี ีสาเหตุจากเชอื้ แบคทเี รยี Xanthomonas campestris pv. campestris
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช คะนา้
1.2 สถานที่ เป็นแปลงท่ีมีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกวา่ 1x5 เมตร และแต่ละแปลงย่อยห่างกนั
ไม่น้อยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏิบัตขิ องเกษตรกร
1.9 จำนวนต้น แต่ละแปลงย่อยต้องมีตน้ ไมน่ ้อยกวา่ 40 ตน้
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ที่ใช้เปรยี บเทียบ : สารท่ใี ชเ้ ปรยี บเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราท่ตี รงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพืช สำนักวจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เปน็ กรรมวธิ เี ปรยี บเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ีท่ีใช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
50 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
คะน้ำ
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นให้ทวั่ ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครั้งแรกเม่ือพบการระบาดของโรค
และคะนา้ อายุไม่เกิน 25 วัน พ่นซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 3 ครง้ั
2.5.3 เคร่อื งพน่ สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ควรเป็นชนดิ ทว่ี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนิดต้องใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อืน่ ๆ ที่ไม่ใช่เปา้ หมายจะตอ้ ง
ใช้กับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ที่ใช้ 120 ลติ รต่อไร่
3. วิธีการเก็บขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมนิ โรค เวลาและความถี่ของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วนั สมุ่ ประเมินจากต้นพชื จำนวน 25 ตน้ ตอ่ แปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏ
บนใบจำนวน 4 ใบต่อต้น (นบั จากใบลา่ งข้นึ ไป) แบ่งระดบั ความรนุ แรงออกเปน็ 6 ระดับ ดงั นี้
ระดบั 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-15% ของพน้ื ที่ใบ หรือพบอาการของโรค 1-2 แผลบนใบ (แผลมี
เสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง <1.5 เซนตเิ มตร)
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 16-30% ของพืน้ ที่ใบ หรอื พบอาการของโรค 3-5 แผลบนใบ (แผลมี
เส้นผ่านศนู ยก์ ลาง 1.5-4.0 เซนติเมตร)
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 31-50% ของพ้ืนท่ีใบ หรอื พบอาการของโรคมากกวา่ 5 แผลบนใบ
(แผลมเี สน้ ผ่านศนู ย์กลาง >4.0 เซนติเมตร)
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพื้นที่ใบ หรือพบอาการเนื้อเย่ือตาย แผลขยายลกุ ลาม
และใบไหม้
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพน้ื ทใี่ บ หรือพบอาการใบร่วงต้นตาย
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดชั นคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบทัง้ หมด x ระดับสูงสดุ
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กดิ ข้นึ
3.3 บันทกึ วธิ ีการดแู ลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพชื การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ืชอน่ื ๆ ถ้ามี
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
51
คะน้ำ
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เชน่ ความช้ืน
อณุ หภูมิ ความแห้งแล้ง นำ้ ท่วม เปน็ ตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอน่ื ๆ ทส่ี ังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถติ ิท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
52 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
เงำะ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 081)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช.............. (ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่ือการคา้ )
ในการป้องกนั กำจดั โรคราแป้ง (powdery mildew) ในเงาะ
ทมี่ สี าเหตจุ ากเชอ้ื รา Oidium sp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื เงาะ
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงท่ีมีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อยา่ งน้อย 1 ตน้ ต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ปี ฏิบัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ชอื่ การคา้
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทียบ : สารทใี่ ชเ้ ปรยี บเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อัตราที่ตรงกบั
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพืช สำนักวิจัยพฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปล่าเป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธีที่ใช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มิลลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์
ต่อนำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชือ่ สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
53
เงำะ
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วิธกี ารใชส้ ารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พน่ ให้ทัว่ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
ในระยะผลออ่ น พน่ ซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 3 ครง้ั
2.5.3 เครือ่ งพ่นสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชควรเป็นชนิดทีว่ ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อย่างสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ตอ้ งใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวชั พืช สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอ่ืนๆ ท่ีไม่ใช่เป้าหมายจะตอ้ ง
ใช้กบั ทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
3. วิธีการเกบ็ ข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน โดยแบ่งทรงพุ่มออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง สุ่มช่อผล และผูกป้ายชื่อในแต่ละทิศ ทิศละ 5 ช่อ
ผล รวมเปน็ 20 ช่อผลต่อต้น ประเมินความรนุ แรงจากอาการท่ีปรากฏบนผลออ่ นทุกผล แบง่ ความระดับ
รุนแรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดงั นี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของผลอ่อน
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของผลอ่อน
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของผลอ่อน
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของผลออ่ น
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของผลออ่ น และแผลเปลยี่ นเป็นสดี ำ
คำนวณดชั นคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนผลเป็นโรคในแต่ละระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนผลทั้งหมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกิดขึน้
3.3 บนั ทกึ วธิ กี ารดูแลต่างๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการปอ้ งกนั กำจัด
ศัตรพู ืชอ่ืนๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เช่น ความช้นื
อณุ หภมู ิ ความแหง้ แล้ง นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อนื่ ๆ ที่สังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถิติทีเ่ หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
54 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
ดำวเรือง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 091)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช.............. (ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชือ่ การคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคใบจดุ (leaf spot) ในดาวเรอื ง
ที่มสี าเหตจุ ากเชอ้ื รา Alternaria alternata
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ดาวเรือง
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกวา่ 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อย
ไม่นอ้ ยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏิบัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ที่ใช้ทดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชื่อการคา้
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารที่ใช้เปรยี บเทยี บใหใ้ ชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อัตราทต่ี รงกบั
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวจิ ัยพัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใช้นำ้ เปล่าเป็นกรรมวิธีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ที ใี่ ช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราท่ใี ช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรือมิลลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
55
ดำวเรือง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธกี ารใชส้ ารป้องกนั กำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพ่นใหท้ ่ัวตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวน 4 คร้ัง
2.5.3 เคร่อื งพน่ สารป้องกันกำจดั โรคพืชควรเปน็ ชนดิ ท่วี ัดแรงดันได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวชั พืช สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ปา้ หมายจะต้อง
ใช้กับทุกแปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำท่ีใช้ 160 ลิตรต่อไร่
3. วธิ กี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
3.1.1 ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะ 2 แถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมิน
ความรนุ แรงจากอาการที่ปรากฏบนใบ แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดังนี้
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพ้นื ท่ีใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพื้นที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพืน้ ที่ใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพืน้ ท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75% ของพื้นทีใ่ บ
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบท้ังหมด x ระดับสงู สุด
3.1.2 ประเมินการเกดิ โรคที่พบบนดอกจำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย นบั จำนวนดอกทั้งหมด และนับดอกที่
แสดงอาการโรค คำนวณเปอรเ์ ซ็นต์การเกิดโรค จากสูตร
เปอรเ์ ซน็ ต์การเกิดโรค = จำนวนดอกทเ่ี ป็นโรค x 100
จำนวนดอกทง้ั หมด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดข้ึน
3.3 บนั ทึกวิธกี ารดแู ลตา่ งๆ เช่น การให้น้ำ การใส่ปุ๋ย การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกันกำจัด
ศัตรพู ชื อ่นื ๆ ถา้ มี
56 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
ดำวเรือง
3.4 บันทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เช่น ความชื้น
อุณหภูมิ ความแห้งแล้ง น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ทส่ี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ีทางสถติ ิทเ่ี หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
57
แตง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 101)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช.............. (ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชือ่ การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคราแปง้ (powdery mildew) ในแตง (ชนดิ ทท่ี ำการทดลอง)
ทม่ี สี าเหตุจากเชอ้ื รา Oidium sp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช แตงกวา หรอื แตงรา้ น หรอื แตง...(ชนิดทีท่ ำการทดลอง)
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงท่ีมีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกวา่ 4x7 เมตร แต่ละแปลงย่อยหา่ งกนั ไม่น้อยกว่า
1 เมตร และมจี ำนวนแถวต่อแปลงย่อยไมน่ อ้ ยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ระหวา่ งต้นห่างกนั 50 เซนตเิ มตร ระหวา่ งแถวห่างกนั 1 เมตร
หรอื ตามวธิ ปี ฏิบัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การคา้
2.2 สารป้องกันกำจัดโรคพืชที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารท่ใี ช้เปรียบเทียบให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราท่ตี รงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพืช สำนกั วิจยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปลา่ เป็นกรรมวิธีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวิธที ใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราทใี่ ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มิลลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
58
แตง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารป้องกนั กำจัดโรคพืช : ผสมน้ำพ่นให้ทัว่ ตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครั้งแรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซ้ำทุก 7 วนั จำนวน 4 คร้งั
2.5.3 เคร่ืองพน่ สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชควรเปน็ ชนดิ ท่วี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใชป้ ริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอนื่ ๆ ที่ไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะตอ้ ง
ใช้กบั ทุกแปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตราน้ำท่ีใช้ 80 ลิตรตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมนิ โรค เวลาและความถี่ของการประเมนิ
ประเมนิ ความรนุ แรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครัง้ และหลังพ่นสารทดลองครั้งสดุ ท้าย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวบริเวณตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รุนแรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบท่ี 5-10 (นับจากใบลา่ งขึ้นไป) ของต้นเดิม การประเมินครั้งแรกหากพืช
มีจำนวนใบน้อยกว่า 10 ใบ ใหป้ ระเมนิ จากทกุ ใบ แบ่งระดบั ความรุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดบั ดังนี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพ้นื ที่ใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพน้ื ที่ใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75% ของพ้ืนท่ีใบ
คำนวณดชั นีความรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดับสงู สุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดขนึ้
3.3 บนั ทกึ วิธีการดูแลตา่ งๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปุย๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ชื อื่นๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจี่ ะทำได้ เชน่ ความช้ืน
อุณหภมู ิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อนื่ ๆ ทส่ี ังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธีทางสถติ ทิ ่ีเหมาะสม ข้อมูลดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
59
แตง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 102)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื .............. (ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชอ่ื การค้า)
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคราน้ำค้าง (downy mildew) ในแตง (ชนิดท่ที ำการทดลอง)
ทมี่ ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Pseudoperonospora cubensis
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื แตงกวา หรือ แตงร้าน หรือ แตง...(ชนิดทที่ ำการทดลอง)
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกว่า 4x7 เมตร แต่ละแปลงย่อยหา่ งกันไมน่ อ้ ยกว่า
1 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อยไมน่ ้อยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ระยะหา่ งระหว่างต้น 50 เซนติเมตร ระหวา่ งแถว 1 เมตร
หรือตามวธิ ีปฏบิ ตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ช่อื การค้า
2.2 สารป้องกันกำจัดโรคพืชที่ใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารท่ใี ชเ้ ปรียบเทียบให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราที่ตรงกบั
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนกั วิจัยพัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปล่าเปน็ กรรมวธิ ีเปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีทีใ่ ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรอื มิลลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
60 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
แตง
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธกี ารใช้สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช : ผสมน้ำพน่ ใหท้ ว่ั ต้น
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 4 ครัง้
2.5.3 เครอื่ งพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ที่วัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายน้ำได้อยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนิดตอ้ งใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพชื สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอน่ื ๆ ที่ไม่ใชเ่ ป้าหมายจะตอ้ ง
ใชก้ ับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ท่ีใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเกบ็ ข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวบริเวณตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมิน
ความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนใบที่ 5-10 (นับจากใบล่างขึ้นไป) ของต้นเดิม การประเมินครั้งแรก
หากพืชมีจำนวนใบน้อยกว่า 10 ใบ ให้ประเมินจากทุกใบ แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6
ระดบั ดงั น้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพ้นื ท่ีใบ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพ้นื ท่ีใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพื้นที่ใบ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพนื้ ที่ใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพ้ืนท่ใี บ
คำนวณดชั นคี วามรุนแรงของโรค จากสูตร
ดชั นีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทั้งหมด x ระดบั สงู สดุ
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกดิ ข้ึน
3.3 บนั ทกึ วธิ ีการดูแลต่างๆ เช่น การให้นำ้ การใส่ปุ๋ย การกำจัดวัชพืช การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ืชอ่นื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เชน่ ความช้ืน
อุณหภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอน่ื ๆ ท่ีสังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถิตทิ ี่เหมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
61
แตง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 103)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื .............. (ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่ือการค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคยางไหล (gummy stem blight) ในแตง (ชนิดที่ทำการทดลอง)
ทีม่ ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Didymella bryoniae
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช แตงแคนตาลูป หรือ แตงเมล่อน (ชนดิ ที่ทำการทดลอง)
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกวา่ 4x7 เมตร แต่ละแปลงยอ่ ยหา่ งกันไมน่ ้อยกวา่
1 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อยไมน่ ้อยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ระยะห่างระหว่างต้น 30 เซนติเมตร ระหวา่ งแถว 1 เมตร
หรือตามวิธีปฏิบัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชื่อการคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทียบ : สารทใี่ ชเ้ ปรียบเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราที่ตรงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนกั วิจยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เปน็ กรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ี่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มิลลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชอื่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
62 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
แตง
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นใหท้ ว่ั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พน่ สารทดลองครั้งแรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 4 ครั้ง
2.5.3 เครอื่ งพน่ สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชควรเปน็ ชนิดทีว่ ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อย่างสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ต้องใชป้ ริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื อื่นๆ ที่ไม่ใชเ่ ปา้ หมายจะต้อง
ใชก้ ับทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วิธกี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถีข่ องการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะ 2 แถวตรงกลางเว้นแถวริม แถวละ 5 ต้น รวมเป็นจำนวน 10 ต้นต่อ
แปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการท่ีปรากฏบนส่วนของลำต้นและโคนต้นทุกตน้ แบ่งระดับความ
รนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดับ ดงั น้ี
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5% ของต้น
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 6-10% ของตน้
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 11-25% ของตน้
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50% ของตน้
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 50% ของตน้
คำนวณดัชนีความรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนตน้ เป็นโรคในแต่ละระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนตน้ ท้ังหมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกติเกดิ ข้นึ
3.3 บนั ทกึ วิธีการดแู ลต่างๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รพู ืชอืน่ ๆ ถา้ มี
3.4 บันทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เช่น ความชน้ื
อณุ หภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอน่ื ๆ ที่สังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธที างสถิตทิ ีเ่ หมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเกบ็ ไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
63
ถว่ั เขยี ว
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 111)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช.............. (ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และช่อื การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคราแปง้ (powdery mildew) ในถั่วเขียว
ทมี่ สี าเหตุจากเชอื้ รา Oidium sp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ถว่ั เขยี ว
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงที่มีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อย
ไมน่ ้อยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏบิ ตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชือ่ การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชท่ีใช้เปรียบเทยี บ : สารท่ใี ชเ้ ปรยี บเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อัตราทต่ี รงกบั
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนักวจิ ยั พัฒนาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ้ำเปล่าเป็นกรรมวิธีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ีท่ีใชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรือมลิ ลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ช่ือสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคุม)
64 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
ถั่วเขียว
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพ่นให้ท่วั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองคร้งั แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พน่ ซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 3 คร้งั
2.5.3 เครอ่ื งพน่ สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ทว่ี ดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนิดตอ้ งใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอนื่ ๆ ที่ไมใ่ ช่เปา้ หมายจะตอ้ ง
ใช้กบั ทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั รานำ้ ท่ีใช้ 80 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถี่ของการประเมนิ
ประเมนิ ความรุนแรงของโรคกอ่ นพ่นสารทดลองทุกคร้ัง และหลงั พน่ สารทดลองครงั้ สุดทา้ ย 7 และ
14 วัน สมุ่ ประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวรมิ จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมนิ ความรนุ แรงจาก
อาการทปี่ รากฏบนใบและตน้ แบง่ ระดบั ความรนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดับ ดงั นี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของตน้
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของตน้
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของตน้
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของตน้
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75% ของตน้
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนตน้ เป็นโรคในแตล่ ะระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนตน้ ทัง้ หมด x ระดบั สูงสดุ
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกดิ ขึน้
3.3 บันทกึ วธิ กี ารดแู ลต่างๆ เช่น การให้นำ้ การใส่ปุย๋ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รูพชื อื่นๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เช่น ความช้ืน
อณุ หภูมิ ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอื่นๆ ทสี่ ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถิติทีเ่ หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
65
ถว่ั เขยี ว
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 112)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช.............. (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่ือการค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจดุ สีนำ้ ตาล (Cercospora leaf spot) ในถวั่ เขยี ว
ทีม่ ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Cercospora canescens
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ถ่ัวเขียว
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทมี่ ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกว่า 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อย
ไม่นอ้ ยกวา่ 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏบิ ัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่ือการคา้
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารท่ีใชเ้ ปรียบเทียบให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทตี่ รงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราท่ใี ช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มิลลิลิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคมุ )
66 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
ถว่ั เขียว
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วธิ ีการใช้สารป้องกนั กำจัดโรคพชื : ผสมน้ำพน่ ให้ท่ัวตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครัง้ แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซ้ำทุก 7 วนั จำนวน 3 ครัง้
2.5.3 เคร่ืองพน่ สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ทว่ี ัดแรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ย่างสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนิดต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื อื่นๆ ที่ไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะต้อง
ใช้กบั ทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำท่ีใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วธิ ีการเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถขี่ องการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รนุ แรงจากอาการทปี่ รากฏบนใบทุกใบ แบง่ ระดบั ความรุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดบั ดังน้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นท่ใี บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทใี่ บ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพนื้ ที่ใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพน้ื ที่ใบ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75 % ของพ้นื ท่ใี บ
คำนวณดัชนีความรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบทง้ั หมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดขนึ้
3.3 บันทกึ วธิ กี ารดแู ลต่างๆ เช่น การให้นำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รพู ืชอ่ืนๆ ถา้ มี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจ่ี ะทำได้ เช่น ความชื้น
อุณหภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ทส่ี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธที างสถิติท่เี หมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
67
ถัว่ ลนั เตำ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 121)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื .............. (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชื่อการค้า)
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคราแป้ง (powdery mildew) ในถวั่ ลันเตา
ทมี่ ีสาเหตจุ ากเชอ้ื รา Oidium sp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ถวั่ ลันเตา
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 20 ตารางเมตร แตล่ ะแปลงย่อยห่างกัน 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏิบัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชื่อการค้า
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชที่ใช้เปรียบเทียบ : สารท่ีใช้เปรยี บเทยี บใหใ้ ช้สาร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทต่ี รงกบั
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนกั วจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคมุ (control treatment) ใชน้ ้ำเปล่าเป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ที ีใ่ ช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
68 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
ถ่วั ลนั เตำ
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารป้องกนั กำจัดโรคพชื : ผสมน้ำพ่นให้ท่วั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 5 วัน จำนวน 4 ครัง้
2.5.3 เคร่อื งพน่ สารป้องกันกำจดั โรคพืชควรเป็นชนดิ ท่วี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ตอ้ งใชป้ ริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกันกำจัดโรคพชื อนื่ ๆ ท่ีไม่ใชเ่ ปา้ หมายจะตอ้ ง
ใชก้ บั ทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 100 ลติ รตอ่ ไร่
3. วิธกี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถี่ของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 5 และ
10 วนั สุ่มประเมนิ จากอาการท่ีปรากฏบนตน้ จำนวน 25 ต้นต่อแปลงยอ่ ย แบง่ ระดบั ความรนุ แรงของโรค
ออกเป็น 9 ระดบั ดังนี้
ระดบั 0 ไม่ปรากฎอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของตน้
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของตน้
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของตน้
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของต้น
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของตน้
ระดับ 6 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของต้นและพบแผลท่ีลำต้น แผลมีขนาดเลก็ กว่า
1 เซนตเิ มตร
ระดบั 7 แสดงอาการโรคมากกว่า 75 % ของต้นและพบแผลทลี่ ำต้น แผลมขี นาด
1-5 เซนติเมตร
ระดับ 8 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของตน้ และพบแผลท่ีลำต้น แผลมขี นาดใหญ่กว่า
5 เซนตเิ มตร
คำนวณดัชนีความรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดชั นีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนตน้ เปน็ โรคในแต่ละระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนตน้ ท้ังหมด x ระดบั สูงสดุ
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กิดข้ึน
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
69
ถั่วลนั เตำ
3.3 บันทึกวธิ ีการดูแลต่างๆ เช่น การให้น้ำ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวัชพชื การกำจัดแมลง และการปอ้ งกนั กำจัด
ศตั รูพชื อ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เชน่ ความช้ืน
อุณหภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ทส่ี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถติ ทิ เ่ี หมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
70 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
ถ่ัวลสิ ง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 131)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื .............. (ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชื่อการค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคราสนิม (rust) ในถว่ั ลสิ ง
ท่ีมีสาเหตุจากเชอ้ื รา Puccinia arachidis
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ถ่ัวลสิ ง
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทมี่ ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อย
ไมน่ ้อยกวา่ 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ปี ฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ที่ใช้เปรยี บเทียบ : สารท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราท่ตี รงกับ
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพืช สำนกั วจิ ยั พัฒนาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราท่ีใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรือมิลลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
71
ถั่วลสิ ง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารป้องกันกำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพน่ ใหท้ ั่วตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวน 3 ครั้ง
2.5.3 เคร่ืองพ่นสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ควรเป็นชนดิ ที่วัดแรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกันกำจัดโรคพืชอน่ื ๆ ท่ีไม่ใช่เป้าหมายจะตอ้ ง
ใชก้ ับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั รานำ้ ที่ใช้ 80 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รนุ แรงจากอาการทป่ี รากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดับความรนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดับ ดงั น้ี
ระดบั 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้ืนทใ่ี บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพื้นท่ใี บ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ที่ใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75 % ของพ้นื ทีใ่ บ
คำนวณดชั นคี วามรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดชั นีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดับสงู สดุ
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกติเกดิ ขนึ้
3.3 บนั ทึกวธิ กี ารดแู ลต่างๆ เช่น การใหน้ ้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพืช การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รพู ชื อ่นื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เช่น ความชืน้
อุณหภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อื่นๆ ทส่ี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ิท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
72 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
ถว่ั ลสิ ง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 132)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช.............. (ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชอื่ การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจุดสีนำ้ ตาล (brown spot) ในถัว่ ลสิ ง
ทม่ี ีสาเหตจุ ากเชอ้ื รา Cercospora arachidicola
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ถ่วั ลิสง
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกวา่ 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อย
ไมน่ อ้ ยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ปี ฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ช่ือการคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพชื ที่ใชเ้ ปรยี บเทยี บ : สารที่ใช้เปรียบเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทตี่ รงกบั
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนกั วิจยั พฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เป็นกรรมวิธีเปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราท่ใี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรือมิลลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
73
ถั่วลสิ ง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พน่ ใหท้ ่วั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พน่ สารทดลองครง้ั แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วัน จำนวน 3 ครั้ง
2.5.3 เคร่ืองพน่ สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนิดท่วี ดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อย่างสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ตอ้ งใช้ปริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอื่นๆ ท่ีไม่ใช่เป้าหมายจะต้อง
ใช้กับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตราน้ำที่ใช้ 80 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รนุ แรงจากอาการทีป่ รากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดบั ความรนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดับ ดังน้ี
ระดบั 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้นื ที่ใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ท่ีใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพื้นท่ใี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพ้นื ท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพื้นที่ใบ
คำนวณดชั นีความรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบท้งั หมด x ระดบั สงู สดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกตเิ กดิ ขนึ้
3.3 บนั ทึกวิธีการดูแลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พืช การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศตั รพู ืชอื่นๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เชน่ ความชน้ื
อุณหภมู ิ ความแห้งแลง้ นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อน่ื ๆ ทส่ี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถิติท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พื่อตรวจสอบ
74 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
ถวั่ ลสิ ง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 133)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช.............. (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชื่อการคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจุดดำ (black spot) ในถว่ั ลสิ ง
ทม่ี สี าเหตจุ ากเชอื้ รา Cercosporidium personatum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ถวั่ ลสิ ง
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงท่ีมีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกว่า 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อย
ไม่นอ้ ยกวา่ 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏบิ ตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ชอ่ื การค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชที่ใช้เปรยี บเทยี บ : สารทีใ่ ชเ้ ปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราท่ตี รงกบั
ชนิดพชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวจิ ัยพัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปล่าเป็นกรรมวิธเี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ีทใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มิลลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
75
ถั่วลสิ ง
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารป้องกนั กำจดั โรคพืช : ผสมน้ำพน่ ให้ท่วั ต้น
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 3 ครั้ง
2.5.3 เครื่องพน่ สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ท่วี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปรมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวชั พืช สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะต้อง
ใช้กับทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตราน้ำท่ีใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเกบ็ ข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ขี องการประเมิน
ประเมินความรนุ แรงของโรคกอ่ นพน่ สารทดลองทุกครง้ั และหลงั พน่ สารทดลองครงั้ สุดท้าย 7 และ
14 วัน สุม่ ประเมนิ เฉพาะแถวตรงกลางเวน้ แถวริม จำนวน 20 ตน้ ตอ่ แปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจาก
อาการทีป่ รากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดบั ความรุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้นื ทใี่ บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพื้นท่ใี บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพน้ื ทีใ่ บ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75 % ของพื้นทีใ่ บ
คำนวณดัชนคี วามรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทง้ั หมด x ระดบั สงู สดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดขน้ึ
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดแู ลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ๋ยุ การกำจัดวัชพชื การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรูพืชอ่นื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เช่น ความชืน้
อณุ หภมู ิ ความแหง้ แล้ง น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอน่ื ๆ ท่ีสงั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
76 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
ถั่วเหลือง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 141)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช.............. (ช่อื สามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชือ่ การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคราสนมิ (rust) ในถว่ั เหลือง
ทมี่ ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Phakopsora pachyrhizi
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ถั่วเหลอื ง
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อย
ไม่น้อยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ปี ฏิบัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ที่ใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ช่อื การค้า
2.2 สารป้องกันกำจัดโรคพืชที่ใช้เปรยี บเทียบ : สารท่ีใชเ้ ปรยี บเทยี บใหใ้ ช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวจิ ัยพฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธคี วบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปล่าเป็นกรรมวิธเี ปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ีใช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรือมิลลิลติ ร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชื่อสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
77
ถวั่ เหลือง
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วธิ ีการใชส้ ารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พน่ ใหท้ ่วั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 3 คร้งั
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ควรเป็นชนดิ ทว่ี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายน้ำได้อยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนิดต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจดั วัชพชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชอ่นื ๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะตอ้ ง
ใช้กับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั รานำ้ ที่ใช้ 80 ลิตรต่อไร่
3. วิธีการเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รุนแรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดับความรนุ แรงของโรคออกเปน็ 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นท่ีใบ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทีใ่ บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพื้นท่ใี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ทใี่ บ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 75 % ของพนื้ ท่ใี บ
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดชั นคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนใบท้ังหมด x ระดบั สูงสดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดข้นึ
3.3 บนั ทึกวธิ กี ารดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้น้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรูพืชอืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บันทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เช่น ความชื้น
อุณหภมู ิ ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอน่ื ๆ ที่สงั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถติ ทิ ี่เหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พื่อตรวจสอบ
78 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
ถ่วั เหลือง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 142)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื .............. (ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชอ่ื การค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคแอนแทรคโนส (anthracnose) ในถว่ั เหลอื ง
ทมี่ ีสาเหตุจากเชอ้ื รา Colletotrichum truncatum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ถ่ัวเหลอื ง
1.2 สถานที่ เป็นแปลงที่มีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกว่า 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อย
ไม่น้อยกวา่ 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ช่ือการค้า
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใช้เปรียบเทียบ : สารท่ีใช้เปรียบเทยี บใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อัตราท่ีตรงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนกั วิจยั พฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคมุ (control treatment) ใช้นำ้ เปลา่ เปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีทีใ่ ช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราท่ีใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มิลลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ช่อื สามญั ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
79
ถวั่ เหลือง
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พ่นใหท้ ว่ั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 3 คร้งั
2.5.3 เคร่อื งพ่นสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ท่ีวัดแรงดันได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนิดต้องใชป้ ริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อื่นๆ ที่ไมใ่ ช่เป้าหมายจะตอ้ ง
ใช้กับทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั รานำ้ ที่ใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วิธีการเก็บขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รนุ แรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดับความรนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดงั น้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้ืนท่ใี บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพ้ืนทใ่ี บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพืน้ ทใี่ บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพ้ืนที่ใบ
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนใบท้ังหมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกิดข้นึ
3.3 บนั ทกึ วธิ กี ารดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้น้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รูพชื อืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจ่ี ะทำได้ เช่น ความชื้น
อุณหภูมิ ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอนื่ ๆ ที่สังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถิติที่เหมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
80 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
ถ่วั เหลือง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 143)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื .............. (ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชื่อการคา้ )
ในการป้องกนั กำจดั โรคใบจุด (Cercospora leaf spot) ในถว่ั เหลือง
ท่ีมีสาเหตุจากเชอื้ รา Cercospora kikuchii
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ถั่วเหลือง
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงท่มี ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกว่า 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวต่อแปลงย่อย
ไมน่ ้อยกวา่ 4 แถว
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ช่อื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่อื การค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทียบ : สารท่ีใช้เปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทีต่ รงกับ
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพชื สำนกั วิจยั พฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวิธีที่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรือมลิ ลิลติ ร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
81
ถวั่ เหลือง
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พ่นให้ทว่ั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 3 คร้งั
2.5.3 เคร่อื งพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ท่ีวดั แรงดันได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนิดต้องใชป้ รมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอ่ืนๆ ท่ีไมใ่ ช่เป้าหมายจะตอ้ ง
ใช้กับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั รานำ้ ที่ใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วิธีการเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รนุ แรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดับความรนุ แรงของโรคออกเป็น 6 ระดับ ดงั น้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้ืนท่ใี บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพ้ืนทใ่ี บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพืน้ ทใี่ บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพน้ื ที่ใบ
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบท้ังหมด x ระดับสงู สดุ
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกดิ ข้นึ
3.3 บนั ทกึ วธิ กี ารดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้น้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพืช การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รูพชื อืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เชน่ ความชื้น
อณุ หภูมิ ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอนื่ ๆ ที่สังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถิติที่เหมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พื่อตรวจสอบ
82 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
ทำนตะวัน
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 151)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื .............. (ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอ่ื การค้า)
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคใบจดุ และใบไหม้ (Alternaria leaf spot and leaf blight)
ในทานตะวัน ทมี่ สี าเหตจุ ากเชอ้ื รา Alternaria spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ทานตะวนั
1.2 สถานที่ เป็นแปลงท่ีมีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกว่า 3x5 เมตร และมีจำนวนแถวตอ่ แปลงย่อย
ไมน่ ้อยกว่า 4 แถว
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ช่อื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชือ่ การค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ท่ีใช้เปรียบเทียบ : สารทใ่ี ชเ้ ปรียบเทยี บใหใ้ ช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราท่ีตรงกบั
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนักวิจยั พฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปล่าเปน็ กรรมวิธเี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ี่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชอื่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
83
ทำนตะวนั
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธกี ารใช้สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพน่ ให้ท่วั ตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครง้ั แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พ่นซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 ครั้ง
2.5.3 เครอ่ื งพน่ สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ควรเป็นชนิดที่วดั แรงดันได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพร่กระจายน้ำได้อย่างสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนิดตอ้ งใช้ปรมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อื่นๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ปา้ หมายจะตอ้ ง
ใช้กับทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตราน้ำท่ีใช้ 100 ลิตรตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวตรงกลางเว้นแถวริม จำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความ
รุนแรงจากอาการทปี่ รากฏบนใบทุกใบ แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดงั น้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นทใี่ บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ที่ใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพน้ื ท่ใี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพ้ืนท่ใี บ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพืน้ ที่ใบ
คำนวณดชั นีความรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกดิ ขน้ึ
3.3 บันทกึ วธิ กี ารดแู ลตา่ งๆ เช่น การให้น้ำ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ืชอืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เชน่ ความชื้น
อณุ หภมู ิ ความแห้งแล้ง นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอ่ืนๆ ท่สี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถิติทีเ่ หมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
84 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
ทเุ รียน
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 161)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช.............. (ชือ่ สามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอ่ื การคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรครากเน่าและโคนเน่า (root rot and foot rot) ในทุเรยี น
ทมี่ ีสาเหตจุ ากเชอ้ื รา Phytophthora palmivora
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ทุเรียน
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 5 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ตน้ ตอ่ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏบิ ตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใชท้ ดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชอ่ื การค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทยี บ : สารทใี่ ชเ้ ปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทีต่ รงกบั
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนกั วจิ ยั พัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปล่าเปน็ กรรมวิธเี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวิธีทใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรือมิลลลิ ิตร ต่อน้ำ 1 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ต่อน้ำ 20 ลิตร)
[กรณีฉดี (มิลลลิ ิตรต่อนำ้ )]
1. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
85
ทุเรียน
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารป้องกันกำจัดโรคพชื : โดยตอ้ งถากเปลือกลำต้นบริเวณที่เปน็ แผลออกบางๆ แลว้ จึง
ใช้สารทดลอง ตามกรรมวิธีในขอ้ 2.4
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการใช้สาร :
กรณที าแผล ทาแผลคร้งั แรกเม่อื พบโรค และทาแผลซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 คร้ัง
กรณฉี ีดเขา้ ลำตน้ ฉดี เข้าลำต้นครั้งแรกเม่อื พบโรคจำนวน 1 ครง้ั โดยจำนวนหลอดที่ใช้ฉีดสาร
แตล่ ะต้น ใชเ้ กณฑ์ขนาดของเส้นรอบวงตน้ ที่ระดับความสูง 50 เซนตเิ มตร จากระดบั ดิน ดังน้ี
- เสน้ รอบวง นอ้ ยกว่าหรือเท่ากบั 30 เซนตเิ มตร ฉดี สารทดลอง จำนวน 1 หลอด (เข็ม) ต่อต้น
- เส้นรอบวง มากกวา่ 30-40 เซนตเิ มตร ฉีดสารทดลอง จำนวน 2 หลอด (เข็ม) ต่อต้น
- เส้นรอบวง มากกว่า 40-70 เซนตเิ มตร ฉดี สารทดลอง จำนวน 3 หลอด (เข็ม) ต่อต้น
- เสน้ รอบวง มากกวา่ 70 เซนติเมตร ฉดี สารทดลอง จำนวน 4 หลอด (เข็ม) ต่อต้น
2.5.3 ถา้ มกี ารใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกันกำจัดโรคพืชอื่นๆ ท่ีไม่ใช่เปา้ หมายจะตอ้ ง
ใชก้ ับทกุ แปลงการทดลองย่อย
3. วธิ กี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
3.1.1 ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนใช้สารทดลอง โดยถากเปลือกออกบางๆ ประมาณ 1-2
มิลลิเมตร ให้เห็นขอบแผลชัดเจน วัดขนาดแผลทั้งทางกว้างและยาว (สูง) (ต้องทำเครื่องหมาย
ก่อนใช้สารทุกครง้ั )
3.1.2 ประเมนิ ความรุนแรงของโรคหลังใชส้ ารทดลองคร้ังสุดท้าย ท่ี 30 และ 60 วัน บนั ทึกลักษณะแผล
ที่สังเกตได้ เช่น มีน้ำเยิ้ม หรือแห้ง เป็นต้น (ถ่ายรูปแผลเพือ่ เปรยี บเทียบ) และวัดการขยายขนาด
ของแผลในแตล่ ะกรรมวธิ ี โดยถากเปลอื กออกเชน่ เดยี วกับก่อนใช้สารทดลอง เปรยี บเทยี บกบั แนวท่ี
วดั ไวค้ รง้ั แรก จากสตู ร
การขยายขนาดของแผล = ขนาดของแผลหลังใช้สาร - ขนาดของแผลกอ่ นใช้สารครงั้ แรก
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกติเกดิ ขึน้
3.3 บนั ทึกวธิ กี ารดแู ลต่างๆ เชน่ การใหน้ ำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกันกำจัด
ศัตรูพชื อ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าทีจ่ ะทำได้ เช่น ความชนื้
อณุ หภมู ิ ความแห้งแล้ง น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ทสี่ ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิติทีเ่ หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไว้เพื่อตรวจสอบ
86 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
ทุเรียน
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 162)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื .............. (ชอื่ สามญั ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชอ่ื การค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคใบตดิ (Rhizoctonia leaf fall) ในทเุ รียน
ท่ีมีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Rhizoctonia solani
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ทุเรียน
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงทมี่ ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 5 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ต้นต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลกู ตามวิธปี ฏบิ ตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชือ่ การค้า
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพืชท่ีใชเ้ ปรยี บเทยี บ : สารทีใ่ ช้เปรยี บเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อัตราท่ตี รงกับ
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวจิ ัยพฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวธิ คี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปลา่ เป็นกรรมวิธเี ปรยี บเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ที ่ีใช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราทีใ่ ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรอื มลิ ลลิ ติ ร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ตอ่ นำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
87
ทุเรียน
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารป้องกนั กำจดั โรคพชื : ผสมนำ้ พน่ ใหท้ ั่วตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซ้ำทุก 7 วนั จำนวน 4 ครง้ั
2.5.3 เครื่องพน่ สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชควรเป็นชนดิ ท่วี ดั แรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวชั พืช สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ที่ไม่ใชเ่ ป้าหมายจะต้อง
ใชก้ ับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
3. วิธกี ารเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมินโรค เวลาและความถขี่ องการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7
และ 14 วนั โดยแบง่ ทรงพมุ่ ต้นทเุ รียนออกเปน็ 4 ทิศ ในแนวตั้ง จากนนั้ สมุ่ กิง่ ยอ่ ยที่มใี บมากกวา่ 10 ใบ
ต่อก่ิงยอ่ ย ทิศละ 5 กง่ิ ยอ่ ย (รวม 20 กิ่งยอ่ ยตอ่ ต้น) ประเมินความรนุ แรงจากอาการท่ปี รากฏบนใบทุกใบ
แบง่ ระดบั ความรุนแรงของโรคออกเป็น 5 ระดบั ดังน้ี
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นทใี่ บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทใ่ี บ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพืน้ ท่ใี บ
ระดบั 4 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของพนื้ ทีใ่ บ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดัชนคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทง้ั หมด x ระดับสงู สุด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกิดขึ้น
3.3 บันทึกวิธีการดูแลตา่ งๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพชื การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รพู ชื อน่ื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่ีจะทำได้ เช่น ความช้ืน
อุณหภมู ิ ความแห้งแล้ง น้ำท่วม เปน็ ตน้
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอ่ืนๆ ท่สี ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิตทิ ่เี หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
88 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
ทุเรียน
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 163)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช.............. (ช่ือสามญั ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอื่ การคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคราสชี มพู (pink disease) ในทเุ รยี น
ที่มีสาเหตุจากเชอ้ื รา Corticium salmonicolar
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ทเุ รยี น
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ ไมน่ ้อยกว่า 5 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกวา่ 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ตน้ ต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏิบตั ขิ องเกษตรกร
หมายเหตุ ตน้ ทเี่ ลอื กมาทดลองต้องมีแผลไม่น้อยกว่า 3 แผล
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจัดโรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชอ่ื การค้า
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารทใ่ี ช้เปรียบเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทตี่ รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนักวจิ ัยพัฒนาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวธิ ีควบคมุ (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เป็นกรรมวธิ ีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวิธีท่ใี ช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรือมลิ ลิลติ ร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธิ์
ต่อนำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
89
ทเุ รียน
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารป้องกนั กำจัดโรคพืช : ผสมน้ำพ่นให้ทั่วต้น
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 ครงั้
2.5.3 เครื่องพ่นสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชควรเป็นชนิดท่ีวัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนดิ ตอ้ งใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวชั พชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ที่ไมใ่ ช่เปา้ หมายจะตอ้ ง
ใช้กบั ทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
3. วธิ ีการเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ขี องการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย
15, 30 และ 45 วนั โดยวัดขนาดแผลทง้ั ทางกวา้ งและยาว (สูง) (ต้องทำเครื่องหมายก่อนพน่ สารทุกครั้ง)
ประเมินความรุนแรงของโรคจากการขยายลุกลามของแผลและเส้นใยเชื้อรา โดยสังเกตจากขอบแผล
(ถ้าเชื้อสาเหตุโรคหยุดการลุกลาม ขอบแผลจะแห้ง มีสีน้ำตาล ไม่มีการขยายหรือลุกลามต่อ ส่วนเปลือก
บริเวณกลางแผลจะแห้งไม่พบเส้นใยของเชื้อรา) วัดขนาดของแผลหรือเส้นใยเชื้อราที่เจริญขยายบนแผล
เทยี บกับขนาดแผลท่วี ดั ไวใ้ นครัง้ แรกเปรียบเทียบในแต่ละกรรมวธิ ี จากสูตร
การขยายขนาดของแผล = ขนาดของแผลหลงั พ่นสาร - ขนาดของแผลก่อนพน่ สารคร้ังแรก
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกดิ ขนึ้
3.3 บันทึกวธิ ีการดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศัตรพู ชื อื่นๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจี่ ะทำได้ เชน่ ความชน้ื
อุณหภูมิ ความแห้งแล้ง นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อน่ื ๆ ทีส่ งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธที างสถติ ิทเ่ี หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พื่อตรวจสอบ
90 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
เบญจมำศ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 171)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ............... (ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และช่ือการค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคราสนมิ ขาว (white rust) ในเบญจมาศ
ท่ีมสี าเหตจุ ากเชอ้ื รา Puccinia horiana
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช เบญจมาศ
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกวา่ 15 ตารางเมตร และแต่ละแปลงย่อยหา่ งกนั
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ปี ฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่ือการค้า
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพืชท่ีใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารทีใ่ ช้เปรียบเทียบใหใ้ ช้สาร 1 ชนิดและ 1 อตั ราท่ตี รงกับ
ชนดิ พืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนักวจิ ัยพฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปลา่ เป็นกรรมวธิ ีเปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ใี ช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อัตราทใี่ ช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มิลลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชือ่ สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
91
เบญจมำศ
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช : ผสมนำ้ พ่นใหท้ ่วั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครง้ั แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วัน จำนวน 4 คร้ัง
2.5.3 เครอื่ งพน่ สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชควรเป็นชนิดทีว่ ดั แรงดนั ได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชอ่นื ๆ ที่ไม่ใช่เปา้ หมายจะต้องใช้
กบั ทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 160 ลิตรตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเก็บข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดทา้ ย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวบริเวณตรงกลางเว้นแถวริม จากต้นพืชจำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย
ประเมินความรุนแรงจากอาการทีป่ รากฏบนใบที่ 5-10 (นับจากใบลา่ งขนึ้ ไป) ของต้นเดมิ จำนวน 6 ใบต่อ
ต้น แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดงั นี้
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นทใ่ี บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพืน้ ทีใ่ บ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพ้ืนทใี่ บ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพื้นท่ใี บ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพนื้ ท่ีใบ
คำนวณดัชนคี วามรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทง้ั หมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกติเกิดขน้ึ
3.3 บันทึกวิธีการดแู ลต่างๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวัชพืช การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รูพชื อืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลีย่ นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าท่ีจะทำได้ เชน่ ความชื้น
อุณหภมู ิ ความแหง้ แลง้ นำ้ ท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอน่ื ๆ ท่ีสงั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ิทเี่ หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
92 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
Related Publications
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search