เบญจมำศ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 172)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ............... (ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชื่อการค้า)
ในการป้องกนั กำจดั โรคใบจดุ (Septoria leaf spot) ในเบญจมาศ
ท่มี ีสาเหตจุ ากเชอ้ื รา Septoria spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช เบญจมาศ
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกว่า 15 ตารางเมตร และแตล่ ะแปลงยอ่ ยห่างกนั
ไมน่ อ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพชื ที่ใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทตี่ รงกบั
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวจิ ยั พฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปลา่ เปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ีใ่ ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคมุ )
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
93
เบญจมำศ
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพน่ ให้ทั่วตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครัง้ แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 4 ครั้ง
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ท่วี ัดแรงดันได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ต้องใชป้ ริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ท่ีไม่ใชเ่ ป้าหมายจะตอ้ งใช้
กบั ทุกแปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 160 ลิตรต่อไร่
3. วธิ ีการเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรนุ แรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครงั้ และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินเฉพาะแถวบริเวณตรงกลางเว้นแถวริม จากต้นพืชจำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย
ประเมนิ ความรนุ แรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบที่ 5-10 (นบั จากใบลา่ งขนึ้ ไป) ของต้นเดิม จำนวน 6 ใบต่อ
ตน้ แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพื้นทใี่ บ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพนื้ ทีใ่ บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพืน้ ท่ีใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ท่ใี บ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพืน้ ทีใ่ บ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแต่ละระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทัง้ หมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดขึ้น
3.3 บันทกึ วิธีการดูแลต่างๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกนั กำจัด
ศตั รูพชื อ่นื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลยี่ นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าท่ีจะทำได้ เชน่ ความชื้น
อณุ หภมู ิ ความแหง้ แลง้ นำ้ ท่วม เป็นตน้
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อ่ืนๆ ท่สี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธที างสถติ ิทเี่ หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
94 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
เผือก
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 181)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช............... (ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชื่อการคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคใบไหม้ (leaf blight) ในเผอื ก
ทมี่ สี าเหตุจากเชอื้ รา Phytophthora colocasiae
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื เผอื ก
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกวา่ 20 ตารางเมตร และมรี ะยะห่างระหวา่ งแปลงย่อย
ไมน่ ้อยกว่า 0.5 เมตร
1.8 ระยะปลูก ระยะหา่ งระหวา่ งตน้ 50 เซนติเมตรและ ระหวา่ งแถว 100
เซนติเมตร หรอื ตามวธิ ีปฏบิ ัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ท่ีใช้ทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชื่อการค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารทใี่ ช้เปรยี บเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อัตราที่ตรงกับ
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนักวิจยั พฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวธิ คี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเป็นกรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีทใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มิลลิลิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ช่ือสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... นำ้ เปล่า (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
95
เผือก
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วิธกี ารใช้สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นใหท้ ่วั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซ้ำทุก 7 วนั จำนวน 4 คร้ัง
2.5.3 เครอ่ื งพน่ สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชควรเปน็ ชนิดท่ีวดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวชั พืช สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอื่นๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะต้องใช้
กบั ทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตราน้ำที่ใช้ 120 ลิตรต่อไร่
3. วิธีการเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมนิ โรค เวลาและความถขี่ องการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินพืชจำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนใบพร้อม
กา้ นจำนวน 5 ใบในแต่ละต้น แบง่ ระดับความรุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดับ ดังนี้
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของพ้ืนที่ใบและกา้ นใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของพนื้ ท่ีใบและกา้ นใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ท่ีใบและกา้ นใบ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพนื้ ทีใ่ บและกา้ นใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 50 % ของพ้ืนทใี่ บและก้านใบ หรอื ก้านใบหักพบั
คำนวณดชั นคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กดิ ขน้ึ
3.3 บันทึกวธิ กี ารดูแลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ยุ๋ การกำจัดวัชพชื การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ชื อืน่ ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจี่ ะทำได้ เชน่ ความชนื้
อณุ หภูมิ ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อืน่ ๆ ท่สี ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ิทเ่ี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
96 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
พริก
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 191)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชือ่ การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคแอนแทรคโนส (anthracnose) ในพรกิ
ทม่ี สี าเหตุจากเชอื้ รา Colletotrichum spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื พรกิ
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 12 ตารางเมตร และแตล่ ะแปลงย่อยห่างกัน
ไมน่ ้อยกวา่ 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏิบตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชท่ีใชท้ ดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชที่ใช้เปรียบเทียบ : สารทใี่ ช้เปรยี บเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทตี่ รงกับ
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพชื สำนกั วจิ ัยพฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เปน็ กรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ใี่ ช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
97
พริก
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นให้ท่วั ตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครงั้ แรก เม่ือพบการระบาดของ
โรคแอนแทรคโนสท่ีผลพริก พน่ ซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 คร้งั
2.5.3 เคร่อื งพ่นสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชควรเป็นชนดิ ทวี่ ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนิดตอ้ งใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพชื สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอนื่ ๆ ที่ไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะตอ้ งใช้
กับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั รานำ้ ที่ใช้ 80 ลติ รตอ่ ไร่
3. วธิ กี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมินโรค เวลาและความถี่ของการประเมิน
ประเมินการเกิดโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ 14 วัน
โดยสุ่มเก็บผลพริกจำนวนไม่น้อยกว่า 200 ผล จากต้นพริกจำนวน 20 ต้นต่อแปลงย่อย ประเมินการเกิด
โรคโดยนับจำนวนผลพริกที่เก็บมาทั้งหมดและจำนวนผลพริกที่แสดงอาการโรคแอนแทรคโนส นำมา
คำนวณเปอรเ์ ซน็ ต์การเกิดโรค จากสูตร
เปอร์เซ็นต์การเกดิ โรค = จำนวนผลพริกท่แี สดงอาการโรคแอนแทรคโนส x 100
จำนวนผลพริกท่สี ุ่มเก็บมาทง้ั หมด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กดิ ขนึ้
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดูแลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ้ำ การใส่ปุย๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รูพืชอน่ื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เช่น ความช้นื อณุ หภมู ิ
ความแห้งแล้ง นำ้ ทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอ่นื ๆ ทส่ี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถติ ิท่เี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
98 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
พริก
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 192)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช............... (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชื่อการคา้ )
ในการป้องกนั กำจดั โรคใบจุดตากบ (frogeye leaf spot) ในพรกิ
ท่มี สี าเหตุจากเชอื้ รา Cercospora capsici
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื พริก
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกว่า 12 ตารางเมตร และแต่ละแปลงยอ่ ยห่างกัน
ไม่นอ้ ยกวา่ 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวิธปี ฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ท่ีใช้เปรียบเทียบ : สารที่ใชเ้ ปรียบเทียบให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราทีต่ รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพืช สำนักวจิ ัยพัฒนาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เปน็ กรรมวิธเี ปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธีทใ่ี ช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรือมิลลิลติ ร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชอื่ สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
99
พริก
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารป้องกันกำจดั โรคพืช : ผสมน้ำพ่นให้ทวั่ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองคร้ังแรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 ครัง้
2.5.3 เครื่องพ่นสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชควรเปน็ ชนิดทีว่ ดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนิดต้องใชป้ ริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชอน่ื ๆ ท่ีไม่ใช่เป้าหมายจะตอ้ งใช้
กับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อตั ราน้ำท่ีใช้ : ระยะพืชอายุน้อยกว่า 65 วนั ใช้น้ำ 60 ลิตรต่อไร่
ระยะพืชอายุมากกว่าา 65 วนั ใช้นำ้ 80 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินจากอาการที่ปรากฏบนใบทีอ่ ยู่ส่วนกลางของลำต้นจากพืชตน้ เดมิ ทุกครั้ง ต้นละ 10 ใบ
จำนวน 20 ต้นตอ่ แปลงยอ่ ย แบง่ ระดับความรนุ แรงของโรคออกเปน็ 6 ระดบั ดงั นี้
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพ้นื ท่ีใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพ้นื ที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพืน้ ที่ใบ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพ้นื ท่ีใบ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพื้นทใ่ี บ
คำนวณดัชนคี วามรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบทัง้ หมด x ระดับสงู สุด
3.2 บนั ทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กดิ ขึ้น
3.3 บันทกึ วธิ ีการดูแลตา่ งๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใสป่ ๋ยุ การกำจัดวัชพชื การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรูพชื อ่ืนๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจี่ ะทำได้ เชน่ ความชื้น อุณหภูมิ
ความแหง้ แล้ง น้ำทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อืน่ ๆ ทส่ี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถิตทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
100 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
พริก
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 193)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ............... (ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และช่อื การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรครากปม (root knot) ในพริก
ท่ีมสี าเหตุจากไสเ้ ดอื นฝอย Meloidogyne spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช พริก
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 15 ตารางเมตร และแต่ละแปลงย่อยห่างกัน
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวิธปี ฏิบัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจัดโรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ชือ่ การค้า
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใช้เปรยี บเทยี บ : สารทีใ่ ชเ้ ปรยี บเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราที่ตรงกับ
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพืช สำนกั วจิ ัยพัฒนาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใชน้ ำ้ เปลา่ หรอื ไมใ่ ชส้ าร เปน็ กรรมวธิ เี ปรยี บเทยี บ
2.4 กรรมวิธีที่ใช้ในการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มิลลิลติ ร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทียบ : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปล่าหรือไมใ่ ช้สาร (ควบคมุ )
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
101
พริก
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารป้องกันกำจดั โรคพชื : ระบวุ ิธกี ารใช้สารทดลองใหช้ ัดเจน เช่น พ่นลงดนิ ราดดิน รอง
กน้ หลมุ ก่อนปลูกหรือหวา่ นใหท้ ัว่ แปลงแล้วพรวนดินกลบ เปน็ ต้น ระบอุ ายุตน้ กลา้ พรกิ ที่ยา้ ยลงปลูก
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการใชส้ าร : ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการใช้สาร ตาม
คณุ สมบัติของสารทดลอง
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชควรเป็นชนดิ ทีว่ ัดแรงดันได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนดิ ตอ้ งใช้ปริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจดั วชั พชื สารป้องกนั กำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ที่ไม่ใชเ่ ปา้ หมายจะต้องใช้
กับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ทใี่ ช้พน่ 100 ลิตรต่อไร่
3. วธิ กี ารเก็บขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมนิ โรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรนุ แรงของโรครากปมเมื่อตน้ พริกอายุ 45 วนั จำนวน 20 ตน้ ต่อแปลงย่อย โดยเว้นต้นที่
อยูบ่ รเิ วณขอบแปลง ประเมนิ เปอร์เซ็นต์การเกิดโรครากปม โดยแบ่งเป็นระดับต่างๆ 6 ระดับ ดังนี้
ระดับ เปอร์เซ็นตก์ ารเกดิ ปมท่ีราก
00
1 1-10
2 11-25
3 26-50
4 51-75
5 76-100
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดชั นีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนรากเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนรากทัง้ หมด x ระดับสูงสดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกติเกิดข้นึ
3.3 บนั ทกึ วธิ ีการดแู ลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ๋ยุ การกำจัดวชั พืช การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รพู ชื อ่ืนๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่ีจะทำได้ เชน่ ความช้ืน อณุ หภูมิ
ความแห้งแล้ง น้ำทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอน่ื ๆ ทีส่ ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถติ ทิ ่เี หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
102 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 201)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชื่อการคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคใบไหม้ (late blight) ในมะเขอื เทศ
ที่มีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Phytophthora infestans
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มะเขือเทศ
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกวา่ 4x6 เมตร และแต่ละแปลงย่อยห่างกัน
ไมน่ อ้ ยกวา่ 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทียบ : สารที่ใช้เปรียบเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทีต่ รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพืช สำนกั วิจัยพัฒนาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปล่าเปน็ กรรมวิธเี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ีใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
103
มะเขือเทศ
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารป้องกันกำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พ่นใหท้ ่ัวต้น
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พน่ สารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 5 วัน จำนวน 4 ครง้ั
2.5.3 เครอื่ งพน่ สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนิดทว่ี ัดแรงดนั ได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารป้องกันกำจัดโรคพืชอ่ืนๆ ท่ีไม่ใช่เปา้ หมายจะตอ้ งใช้
กับทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตรานำ้ ที่ใช้ : ระยะพชื อายุน้อยกวา่ 30 วนั ใชน้ ้ำ 80 ลิตรตอ่ ไร่
ระยะพชื อายุมากกว่า 30 วัน ใช้นำ้ 120 ลิตรตอ่ ไร่
3. วิธีการเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมนิ โรค เวลาและความถข่ี องการประเมนิ
ประเมินความรนุ แรงของโรคกอ่ นพ่นสารทดลองทุกครัง้ และหลงั พ่นสารทดลองครง้ั สุดทา้ ย 5 และ
10 วัน สุ่มประเมนิ จากอาการโรคทีป่ รากฏบนต้นพืช จำนวน 25 ตน้ ตอ่ แปลงย่อย แบ่งระดบั ความรุนแรง
ของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดังนี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของตน้
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของต้น
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของต้น
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของตน้
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของตน้
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนตน้ เปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนตน้ ทงั้ หมด x ระดบั สงู สดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกติเกิดขน้ึ
3.3 บนั ทกึ วิธีการดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รูพชื อน่ื ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจี่ ะทำได้ เช่น ความชื้น อุณหภมู ิ
ความแห้งแลง้ นำ้ ทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ที่สังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถิตทิ ีเ่ หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
104 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 202)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ช่อื สามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และชอ่ื การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคเนา่ คอดนิ (damping-off) ในมะเขือเทศ
ท่มี ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Pythium aphanidermatum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มะเขือเทศ
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงท่มี ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย กระบะเพาะกลา้ ขนาดของกระบะไมน่ ้อยกวา่ 0.5x0.5x0.2 เมตร
1.8 ระยะปลูก ใช้เมล็ดพนั ธุ์มะเขือเทศ จำนวน 400 เมลด็ ต่อกระบะ
โรยเมล็ดพันธ์ุเป็นแถว จำนวน 4 แถวต่อกระบะ
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรียบเทียบ : สารท่ใี ชเ้ ปรียบเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทีต่ รงกบั
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนกั วจิ ัยพัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) จำนวน 2 กรรมวิธเี ป็นกรรมวิธีเปรียบเทียบ คือ
2.3.1 กระบะใส่เช้ือ ไม่ใช้สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื (inoculated control)
2.3.2 กระบะไม่ใส่เชอ้ื ไม่ใช้สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช (non inoculated control)
2.4 กรรมวธิ ีทใี่ ช้ในการทดลอง
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
105
กรรมวธิ ี อัตราทใี่ ช้ มะเขือเทศ
1. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม (กรมั หรอื มลิ ลิลิตร อัตราสารออกฤทธิ์
2. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม ต่อน้ำ 20 ลติ ร)
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม (กรมั สารออกฤทธิ์
... สารเปรียบเทยี บ : ชือ่ สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม ตอ่ น้ำ 20 ลิตร)
(ระบุตามข้อ 2.2)
... ควบคุมใส่เช้ือ ไมใ่ ช้สารป้องกันกำจดั โรคพืช
(inoculated control)
... ควบคมุ ไม่ใส่เชอ้ื ไม่ใช้สารป้องกันกำจดั โรคพืช
(non inoculated control)
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 ทำการฆ่าเชื้อวัสดุปลูกด้วยวิธีที่เหมาะสมก่อนทำการทดลอง และการปลูกเชื้อสาเหตุลงดิน
ใหท้ ดลองไดเ้ ฉพาะในภาชนะปลกู ทีม่ ีการปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของเชื้อโรคพชื สสู่ ภาพแวดล้อม
2.5.2 วิธีการใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช : ขึ้นอยู่กับชนิดของสาร อาจจะเป็นการราดลงดิน หรือการคลุก
เมลด็
กรณีคลุกเมล็ด ก่อนเพาะกล้าให้ระบุอัตราการใช้สารเป็นกรัมหรือมิลลิลิตรต่อเมล็ดพันธุ์ 1 กิโลกรัม
คลกุ กอ่ นปลกู เปน็ เวลา 1 วัน
กรณีใช้สารเคมี อัตราการใช้เป็นกรัมหรอื มิลลิลติ รต่อนำ้ 2 ลิตรต่อกระบะเพาะ ราดลงดินหลงั เพาะ
กล้า
กรณีใช้สารชวี ภัณฑ์ ผสมสารชีวภัณฑ์ อัตราการใช้เป็นกรัมหรือมิลลิลิตรต่อน้ำ 1 ลิตร คลุกเคล้าใน
ดนิ ทผี่ า่ นการฆา่ เชือ้ 3 กโิ ลกรัมต่อถงุ กอ่ นปลูกเปน็ เวลา 7 วนั
2.5.3 เลี้ยงเชื้อ P. aphanidermatum ที่ได้จากหน่วยงานที่มีศูนย์เก็บรักษาเชื้อบนอาหาร PDA ท่ี
อุณหภูมิห้อง เป็นเวลา 3 วัน จากนั้นขูดเส้นใยเชื้อราที่เจริญบนผิวหน้าอาหารเลี้ยงเชื้อ จำนวน 1
จานเลย้ี งเชอ้ื ต่อนำ้ อตั รา 125 มิลลลิ ิตร ปั่นด้วยเคร่อื งปั่น เป็นเวลา 1 นาที แล้วนำมาผสมคลุกเคล้า
ลงในดิน 3 กโิ ลกรมั ก่อนบรรจุลงในกระบะเพาะกล้า
2.5.4 หลังใสเ่ ช้อื สาเหตุ 2 วนั โรยเมล็ดพนั ธุม์ ะเขือเทศเป็นแถว จำนวน 4 แถวๆ ละ 100 เมลด็ รวม 400
เมลด็ ตอ่ กระบะ แลว้ ราดสารป้องกันกำจดั โรคพชื อตั ราการใชน้ ้ำ 2 ลติ รต่อกระบะเพาะ
2.5.5 ถ้ามีการใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพชื สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชอ่ืนๆ ทีไ่ มใ่ ชเ่ ป้าหมายจะต้องใช้
กับทุกแปลงการทดลองย่อย
106 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
มะเขือเทศ
3. วธิ กี ารเก็บขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถขี่ องการประเมนิ
ประเมินการเกิดโรคของต้นกล้ามะเขือเทศในแต่ละกระบะที่ 3, 5, 7, 9 และ 11 วัน หลังเพาะเมล็ด
หรือเมื่อปรากฏอาการของโรคชัดเจน โดยนับจำนวนต้นทั้งหมดและต้นที่แสดงอาการโรค นำมาคำนวณ
เปอร์เซ็นตก์ ารเกิดโรค จากสูตร
เปอร์เซ็นต์การเกดิ โรค = จำนวนตน้ ทเี่ ป็นโรค x 100
จำนวนตน้ ทั้งหมด
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดข้นึ
3.3 บันทึกวิธกี ารดูแลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ชื อ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เชน่ ความชนื้ อณุ หภมู ิ
ความแห้งแลง้ นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอื่นๆ ที่สงั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธีทางสถิติท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
107
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 203)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช............... (ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และช่อื การคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคใบจดุ (leaf spot) ในมะเขอื เทศ
ท่มี สี าเหตุจากเชอ้ื รา Alternaria solani
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มะเขือเทศ
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกว่า 10 ตารางเมตร และแต่ละแปลงยอ่ ยห่างกัน
ไมน่ ้อยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ที่ใช้ทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชอ่ื การคา้
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพืชท่ีใชเ้ ปรียบเทียบ : สารที่ใชเ้ ปรยี บเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกบั
ชนิดพืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวิจยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เปน็ กรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธที ี่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลิตร ต่อน้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธิ์ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
108 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
มะเขือเทศ
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช : ผสมน้ำพ่นให้ท่วั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พน่ สารทดลองครัง้ แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวนคร้งั ตามความเหมาะสม
2.5.3 เคร่ืองพ่นสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชควรเป็นชนิดท่วี ดั แรงดนั ได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ยา่ งสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนิดตอ้ งใช้ปรมิ าณน้ำเท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พืช สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชอืน่ ๆ ท่ีไมใ่ ช่เปา้ หมายจะตอ้ งใช้
กบั ทกุ แปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตรานำ้ ท่ีใช้ 120 ลิตรต่อไร่
3. วธิ ีการเกบ็ ขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วนั ส่มุ ประเมินจากต้นมะเขือเทศจำนวน 20 ต้นตอ่ แปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏ
บนใบทุกใบ แบง่ ระดบั ความรนุ แรงของโรคเป็น 6 ระดับ ดังนี้
ระดบั 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพื้นท่ีใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพื้นท่ีใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพน้ื ที่ใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพืน้ ที่ใบ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพ้ืนทีใ่ บ
คำนวณดัชนีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบท้ังหมด x ระดับสูงสุด
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กิดข้ึน
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดูแลตา่ งๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใสป่ ุย๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รูพชื อ่นื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ที่จะทำได้ เชน่ ความชน้ื อุณหภูมิ
ความแหง้ แล้ง นำ้ ท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อ่นื ๆ ที่สังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ทิ ีเ่ หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
109
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 204)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช............... (ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่อื การค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจุดเปา้ กระสุน (target spot) ในมะเขือเทศ
ที่มสี าเหตุจากเชอื้ รา Corynespora cassiicola
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มะเขือเทศ
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงท่ีมีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกวา่ 10 ตารางเมตร และแตล่ ะแปลงย่อยห่างกัน
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ปี ฏบิ ตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชื่อการค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชที่ใชเ้ ปรยี บเทยี บ : สารทใี่ ชเ้ ปรียบเทยี บใหใ้ ช้สาร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนดิ พืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพืช สำนกั วิจัยพัฒนาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเป็นกรรมวธิ เี ปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ีใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
110 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
มะเขือเทศ
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารป้องกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พน่ ให้ทั่วตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครงั้ แรกเม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวนคร้งั ตามความเหมาะสม
2.5.3 เครื่องพน่ สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ท่วี ดั แรงดันได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจัดโรคพชื อ่นื ๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะตอ้ งใช้
กบั ทุกแปลงทดลองย่อย
2.5.5 อตั ราน้ำที่ใช้ 120 ลิตรตอ่ ไร่
3. วิธกี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมนิ โรค เวลาและความถขี่ องการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน ส่มุ ประเมินจากต้นมะเขือเทศจำนวน 20 ต้นตอ่ แปลงยอ่ ย ประเมนิ ความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏ
บนใบทุกใบ แบ่งระดบั ความรุนแรงของโรคเปน็ 6 ระดับ ดังนี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพื้นทใี่ บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพ้ืนที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพื้นท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพน้ื ทใ่ี บ
คำนวณดชั นคี วามรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดับสูงสดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กิดขนึ้
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดูแลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศตั รูพืชอนื่ ๆ ถา้ มี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจี่ ะทำได้ เชน่ ความช้นื อุณหภูมิ
ความแห้งแล้ง นำ้ ท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอืน่ ๆ ทีส่ งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิตทิ ี่เหมาะสม ข้อมูลดิบต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
111
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 205)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ช่อื สามญั ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชอ่ื การคา้ )
ในการปอ้ งกันกำจดั โรครากำมะหยี่ (leaf mold) ในมะเขือเทศ
ท่มี ีสาเหตุจากเชอื้ รา Cladosporium fulvum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มะเขือเทศ
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกวา่ 10 ตารางเมตร และแต่ละแปลงยอ่ ยห่างกนั
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่ือการคา้
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรยี บเทยี บ : สารทใ่ี ชเ้ ปรียบเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราที่ตรงกับ
ชนิดพชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวจิ ัยพฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปลา่ เปน็ กรรมวิธเี ปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีท่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรือมิลลลิ ติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
1. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชอ่ื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... น้ำเปล่า (ควบคมุ )
2.5 วิธีการใช้
112 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
มะเขือเทศ
2.5.1 วธิ ีการใชส้ ารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นให้ทวั่ ตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
พ่นซำ้ ทุก 7 วัน จำนวนคร้ังตามความเหมาะสม
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ควรเป็นชนิดทวี่ ัดแรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พืช สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชอน่ื ๆ ท่ีไมใ่ ช่เป้าหมายจะต้องใช้
กบั ทุกแปลงทดลองย่อย
2.5.5 อัตรานำ้ ที่ใช้ 120 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเกบ็ ข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมินโรค เวลาและความถขี่ องการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน สมุ่ ประเมินจากต้นมะเขือเทศจำนวน 20 ต้นตอ่ แปลงย่อย ประเมนิ ความรุนแรงจากอาการท่ีปรากฏ
บนใบทกุ ใบ แบ่งระดบั ความรุนแรงของโรคเป็น 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10% ของพื้นที่ใบ
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของพน้ื ท่ีใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของพ้ืนท่ีใบ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของพืน้ ท่ีใบ
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของพนื้ ทีใ่ บ
คำนวณดชั นคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแตล่ ะระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบทงั้ หมด x ระดับสงู สุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกติเกดิ ข้นึ
3.3 บันทึกวธิ ีการดแู ลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปุย๋ การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรพู ชื อนื่ ๆ ถา้ มี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เชน่ ความชน้ื อุณหภมู ิ
ความแห้งแล้ง น้ำทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอื่นๆ ท่ีสังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถิติท่ีเหมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
113
มะเขือเทศ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 207)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ............... (ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่อื การคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรครากปม (root knot) ในมะเขอื เทศ
ทมี่ ีสาเหตจุ ากไสเ้ ดอื นฝอย Meloidogyne spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มะเขือเทศ
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกวา่ 15 ตารางเมตร และแตล่ ะแปลงยอ่ ยห่างกัน
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ีปฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่ือการค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรียบเทียบ : สารทใี่ ชเ้ ปรียบเทยี บใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อัตราท่ีตรงกับ
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนกั วจิ ัยพฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปล่าหรอื ไมใ่ ชส้ าร เป็นกรรมวธิ ีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธิ์ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
(ระบตุ ามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปล่าหรือไม่ใชส้ าร (ควบคมุ )
2.5 วิธีการใช้
114 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
มะเขือเทศ
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารป้องกนั กำจดั โรคพืช : ระบุวิธีการใช้สารทดลองให้ชดั เจน เชน่ พ่นลงดนิ ราดดนิ
รองกน้ หลุมกอ่ นปลูก หรอื หว่านใหท้ ่ัวแปลงแลว้ พรวนดนิ กลบ เป็นตน้ ระบุอายุต้นกลา้ มะเขือเทศท่ี
ย้ายลงปลกู
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการใช้สาร : ระบุระยะเวลา และจำนวนครัง้ ในการใชส้ าร ตาม
คุณสมบตั ิของสารทดลอง
2.5.3 เครื่องพน่ สารป้องกันกำจัดโรคพชื ควรเป็นชนดิ ที่วัดแรงดนั ได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายน้ำไดอ้ ย่างสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนดิ ตอ้ งใชป้ ริมาณน้ำเท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มีการใช้สารกำจดั แมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ที่ไมใ่ ช่เปา้ หมายจะต้องใช้
กบั ทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ท่ีใช้พ่น 100 ลิตรต่อไร่
3. วธิ กี ารเก็บขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรครากปมเม่ือตน้ มะเขือเทศอายุ 45 วัน จำนวน 20 ต้นต่อแปลงยอ่ ย โดย
เวน้ ตน้ ทีอ่ ยู่บรเิ วณขอบแปลง ประเมนิ เปอร์เซ็นตก์ ารเกิดโรครากปมโดยแบ่งเปน็ ระดบั ต่างๆ 6 ระดบั ดังน้ี
ระดบั เปอร์เซ็นตก์ ารเกดิ ปมท่ีราก
00
1 1-10
2 11-25
3 26-50
4 51-75
5 76-100
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนรากเปน็ โรคในแต่ละระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนรากทั้งหมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กดิ ขน้ึ
3.3 บนั ทกึ วิธีการดูแลต่างๆ เชน่ การใหน้ ำ้ การใส่ปุ๋ย การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกันกำจัด
ศตั รูพืชอื่นๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลีย่ นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เชน่ ความชนื้ อุณหภมู ิ
ความแหง้ แล้ง น้ำทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอื่นๆ ทีส่ งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิติท่ีเหมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเกบ็ ไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
115
มะนำว
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 211)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ............... (ชอื่ สามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอ่ื การคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคแคงเกอร์ (canker) ในมะนาว
ที่มีสาเหตจุ ากเชอ้ื แบคทเี รยี Xanthomonas citri subsp. citri
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มะนาว
1.2 สถานท่ี เปน็ แปลงท่มี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ต้นตอ่ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชท่ีใช้ทดลอง : ชอื่ สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ชื่อการค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารที่ใช้เปรียบเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพืช สำนกั วิจัยพฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใชน้ ้ำเปล่าเป็นกรรมวธิ ีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ที ใ่ี ช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราทใี่ ช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรือมลิ ลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธิ์
ต่อน้ำ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ช่อื สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชือ่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
116
มะนำว
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช : ผสมนำ้ พน่ ให้ท่ัวตน้
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครงั้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรคใน
ระยะแตกใบอ่อน และมีใบมากกว่า 10 ใบต่อยอด พ่นซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 ครง้ั
2.5.3 เคร่อื งพน่ สารป้องกันกำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนิดทวี่ ัดแรงดนั ได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ตอ้ งใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ที่ไมใ่ ช่เป้าหมายจะตอ้ งใช้
กับทุกแปลงทดลองยอ่ ย
3. วิธีการเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน สุ่มประเมินจำนวน 20 ยอดต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนใบ จำนวน
10 ใบตอ่ ยอดนบั จากใบยอดลงมา แบง่ ระดับความรนุ แรงของโรคเป็น 7 ระดบั ดงั นี้
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของพ้นื ท่ใี บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของพน้ื ทใี่ บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทใ่ี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพน้ื ทใี่ บ
ระดบั 5 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพนื้ ที่ใบ
ระดับ 6 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพนื้ ท่ีใบ
คำนวณดัชนคี วามรุนแรงของโรค จากสูตร
ดชั นีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดบั ) x 100
จำนวนใบทั้งหมด x ระดับสงู สดุ
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผิดปกตเิ กิดข้นึ
3.3 บันทกึ วิธีการดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้น้ำ การใสป่ ุย๋ การกำจัดวชั พืช การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รูพชื อื่นๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลยี่ นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าทจี่ ะทำได้ เช่น ความชน้ื อุณหภูมิ
ความแหง้ แล้ง น้ำทว่ ม เป็นต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อ่ืนๆ ท่สี ังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถิตทิ ่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
117
มะม่วง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 221)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ............... (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชื่อการคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคแอนแทรคโนสทชี่ อ่ ดอก (panicle anthracnose) ในมะม่วง
ทม่ี ีสาเหตุจากเชอื้ รา Colletotrichum spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มะม่วง
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกว่า 2 ตน้ ต่อ 1 ซำ้
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ปี ฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การคา้
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชท่ีใช้เปรยี บเทียบ : สารทใี่ ช้เปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราที่ตรงกบั
ชนดิ พชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพชื สำนกั วจิ ยั พฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคมุ (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เป็นกรรมวธิ ีเปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ที ใ่ี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรมั หรอื มลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ต่อน้ำ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
118
มะม่วง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธกี ารใชส้ ารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช : ผสมนำ้ พ่นให้ท่วั ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองคร้ังแรกเมื่อพบการระบาดของโรคที่
ชอ่ ดอกในระยะก่อนดอกบาน 50 เปอรเ์ ซน็ ต์ และช่อดอกมีความยาวเฉลยี่ ไมน่ ้อยกว่า 5 เซนติเมตร
พน่ ซำ้ ทุก 7 วนั จำนวน 4 ครงั้
2.5.3 เคร่อื งพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพืชควรเปน็ ชนดิ ทว่ี ดั แรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ไดอ้ ย่างสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวชั พืช สารป้องกันกำจัดโรคพืชอนื่ ๆ ที่ไม่ใชเ่ ป้าหมายจะต้องใช้
กบั ทกุ แปลงทดลองย่อย
3. วิธกี ารเกบ็ ขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมินโรค เวลาและความถข่ี องการประเมนิ
ประเมินความรนุ แรงของโรคก่อนพน่ สารทดลองทุกครั้ง และหลังพน่ สารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน แบ่งทรงพุ่มออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง สุ่มประเมินจากช่อดอกแต่ละทิศ รวมจำนวน 30 ช่อดอกต่อ
แปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนช่อดอก แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6
ระดบั ดังนี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของชอ่ ดอก
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของชอ่ ดอก
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของชอ่ ดอก
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของชอ่ ดอก
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของช่อดอก
คำนวณดัชนคี วามรุนแรงของโรค จากสูตร
ดชั นคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนชอ่ ดอกเปน็ โรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนชอ่ ดอกท้ังหมด x ระดับสงู สดุ
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกติเกดิ ขน้ึ
3.3 บนั ทึกวธิ ีการดแู ลตา่ งๆ เช่น การให้น้ำ การใสป่ ยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ชื อน่ื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เช่น ความช้ืน อณุ หภูมิ
ความแหง้ แล้ง น้ำทว่ ม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอืน่ ๆ ท่สี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถติ ทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
119
มะม่วง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 222)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช............... (ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอื่ การค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคแอนแทรคโนส (anthracnose) ในมะม่วง
ทีม่ สี าเหตจุ ากเชอ้ื รา Colletotrichum spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มะม่วง
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่นอ้ ยกว่า 2 ตน้ ต่อ 1 ซำ้
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรียบเทียบ : สารท่ใี ชเ้ ปรียบเทียบให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราทต่ี รงกบั
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพืช สำนักวจิ ยั พัฒนาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปลา่ เปน็ กรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวธิ ี อตั ราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ตอ่ น้ำ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอื่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ชอ่ื สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
120 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
มะม่วง
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพ่นให้ท่ัวต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครัง้ ในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองคร้ังแรก เม่ือมะม่วงอยู่ในระยะตดิ ผล
ออ่ น พน่ ซ้ำทุก 7 วนั จำนวน 4 ครงั้ หรือตามความเหมาะสม
2.5.3 เครื่องพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพืชควรเปน็ ชนิดท่ีวดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายน้ำได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนดิ ต้องใช้ปรมิ าณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วชั พืช สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชอ่นื ๆ ท่ีไม่ใช่เปา้ หมายจะต้องใช้
กบั ทุกแปลงทดลองย่อย
3. วิธีการเกบ็ ขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ ีการประเมินโรค เวลาและความถข่ี องการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคบนผลมะม่วงในวนั ท่เี ก็บผลผลิต และหลงั วันท่ีเกบ็ ผลผลติ 3 และ 6 วัน
สุ่มเก็บผลมะมว่ งที่อยู่ในระยะเก็บเก่ียวในแตล่ ะกรรมวธิ ี จำนวน 20 ผลตอ่ แปลงยอ่ ย ประเมินความรุนแรง
จากอาการทีป่ รากฏบนผลมะมว่ งแต่ละผล แบ่งระดับความรุนแรงของโรคออกเป็น 6 ระดบั ดังนี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของพื้นทผ่ี ล
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของพนื้ ทผ่ี ล
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพนื้ ทผ่ี ล
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพ้ืนทผี่ ล
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของพน้ื ที่ผล
คำนวณดชั นคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดชั นีความรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนผลเปน็ โรคในแต่ละระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนผลทั้งหมด x ระดบั สงู สุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผิดปกตเิ กิดขึ้น
3.3 บันทึกวธิ ีการดูแลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวัชพชื การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศตั รูพืชอ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าที่จะทำได้ เช่น ความช้นื อุณหภูมิ
ความแห้งแลง้ น้ำทว่ ม เป็นต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อนื่ ๆ ทส่ี ังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวิธีทางสถิตทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเกบ็ ไวเ้ พ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
121
มะม่วง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 223)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช............... (ช่ือสามญั ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชอื่ การค้า)
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคราแป้ง (powdery mildew) ในมะม่วง
ทม่ี ีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Oidium mangiferae
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มะม่วง
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ตน้ ต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวิธปี ฏบิ ัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
ช่ือการค้า
2.2 สารป้องกันกำจดั โรคพืชที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารทีใ่ ช้เปรียบเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราทต่ี รงกบั
ชนิดพืชและโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนกั วจิ ัยพฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเปน็ กรรมวิธีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีท่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรือมลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ตอ่ นำ้ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคมุ )
122 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
มะม่วง
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วิธกี ารใช้สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พ่นให้ทัว่ ต้น
2.5.2 ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรกเมื่อพบการระบาดของโรคใน
ระยะแทงชอ่ ดอก พน่ ซำ้ ทุก 7 วัน จำนวน 4 ครั้ง
2.5.3 เครอ่ื งพน่ สารป้องกันกำจดั โรคพชื ควรเป็นชนิดทว่ี ัดแรงดนั ได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพร่กระจายนำ้ ไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนิดตอ้ งใชป้ รมิ าณนำ้ เท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวชั พชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชอ่ืนๆ ท่ีไม่ใชเ่ ปา้ หมายจะต้องใช้
กับทกุ แปลงทดลองย่อย
3. วธิ ีการเกบ็ ขอ้ มลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมนิ โรค เวลาและความถ่ขี องการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 7 และ
14 วัน แบ่งทรงพุ่มออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง สุ่มประเมินจากช่อดอกในแต่ละทิศ ทิศละ 5 ช่อดอก รวมเป็น
20 ช่อดอกต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนช่อดอกแต่ละช่อ แบ่งระดับความ
รุนแรงของโรคออกเปน็ 6 ระดับ ดงั น้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-5 % ของช่อดอก
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 6-10 % ของช่อดอก
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 11-25 % ของช่อดอก
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 26-50 % ของช่อดอก
ระดับ 5 แสดงอาการโรคมากกว่า 50 % ของชอ่ ดอก
คำนวณดชั นีความรุนแรงของโรค จากสูตร
ดัชนคี วามรนุ แรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนชอ่ ดอกเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนชอ่ ดอกทั้งหมด x ระดับ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มสีองู าสกุดารผดิ ปกตเิ กดิ ขนึ้
3.3 บันทึกวิธกี ารดูแลต่างๆ เชน่ การให้นำ้ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวชั พืช การกำจดั แมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศตั รูพืชอน่ื ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ยี นแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเท่าท่ีจะทำได้ เช่น ความชืน้ อุณหภมู ิ
ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ต้น
3.5 บันทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนดิ อน่ื ๆ ทสี่ ังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ทิ เ่ี หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเกบ็ ไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
123
มนั ฝร่ัง
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 231)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ช่อื สามญั ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชอ่ื การค้า)
ในการป้องกันกำจดั โรคใบไหม้ (late blight) ในมนั ฝรั่ง
ท่ีมสี าเหตุจากเชอื้ รา Phytophthora infestans
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช มนั ฝร่ัง
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แหง่
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกวา่ 4x6 เมตร แตล่ ะแปลงย่อยห่างกนั 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวธิ ปี ฏิบตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชท่ีใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชื่อการคา้
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชที่ใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารท่ใี ช้เปรยี บเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อัตราทีต่ รงกับ
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพืช สำนกั วจิ ัยพฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปลา่ เป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ีทีใ่ ช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อัตราท่ใี ช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มิลลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วิธีการใชส้ ารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื : ผสมน้ำพน่ ให้ทว่ั ตน้
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
124
มันฝรั่ง
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครง้ั แรก เม่ือพบการระบาดของโรค
พน่ ซำ้ ทุก 5 วัน จำนวน 4 ครงั้
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืชควรเป็นชนดิ ท่วี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพร่กระจายนำ้ ได้อยา่ งสม่ำเสมอ การพน่ สารทดลองทุกชนิดตอ้ งใชป้ รมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจัดโรคพชื อ่ืนๆ ท่ีไมใ่ ชเ่ ป้าหมายจะต้องใช้
กบั ทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ท่ีใช้ : ระยะพืชอายุน้อยกว่า 40 วนั ใชน้ ้ำ 40 ลติ รต่อไร่
ระยะพชื อายุมากกวา่ 40 วัน ใช้นำ้ 80 ลิตรตอ่ ไร่
3. วิธกี ารเกบ็ ขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมินโรค เวลาและความถ่ีของการประเมนิ
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 5 และ
10 วัน สุ่มประเมินจากอาการที่ปรากฏบนต้นพืช จำนวน 25 ต้นต่อแปลงย่อย แบ่งระดับความรุนแรงของ
โรคออกเป็น 6 ระดบั ดงั นี้
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของตน้
ระดบั 2 แสดงอาการโรค 11-25% ของตน้
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50% ของต้น
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75% ของตน้
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75% ของตน้
คำนวณดชั นคี วามรุนแรงของโรค จากสตู ร
ดัชนคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนตน้ เป็นโรคในแต่ละระดับ x ระดบั ) x 100
จำนวนตน้ ทง้ั หมด x ระดับสูงสดุ
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดขึน้
3.3 บนั ทึกวิธีการดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้น้ำ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวัชพืช การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรูพชื อื่นๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าที่จะทำได้ เช่น ความช้ืน อณุ หภมู ิ
ความแหง้ แลง้ น้ำท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอนื่ ๆ ท่ีสงั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถติ ิทีเ่ หมาะสม ข้อมลู ดบิ ต้องเก็บไว้เพ่ือตรวจสอบ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
125
มนั ฝรั่ง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 232)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ............... (ชอื่ สามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชื่อการค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรครากปม (root knot) ในมันฝร่ัง
ท่ีมสี าเหตุจากไสเ้ ดือนฝอย Meloidogyne spp.
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื มันฝรง่ั
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ ้อยกวา่ 4x6 เมตร และแต่ละแปลงยอ่ ยห่างกัน
ไมน่ อ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวธิ กี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพืชที่ใชท้ ดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชื่อการค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารที่ใชเ้ ปรียบเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพชื สำนักวิจยั พัฒนาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าหรอื ไมใ่ ช้สาร เปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ใี่ ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราทใ่ี ช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ ตอ่ ไร่)
1. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
2. สารทดลอง : ชอื่ สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
... สารเปรยี บเทยี บ : ช่ือสามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... น้ำเปล่าหรือไมใ่ ชส้ าร (ควบคุม)
126 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
มันฝรั่ง
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ ีการใชส้ ารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื : ระบุวธิ กี ารใชส้ ารทดลองให้ชดั เจน เช่น พน่ ลงดนิ ราดดนิ รอง
กน้ หลุมก่อนปลกู หรอื หว่านใหท้ ่วั แปลงแลว้ พรวนดนิ กลบ เปน็ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการใชส้ าร : ระบรุ ะยะเวลา และจำนวนครัง้ ในการใช้สาร ตาม
คณุ สมบตั ิของสารทดลอง
2.5.3 เครอ่ื งพ่นสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ควรเปน็ ชนดิ ทว่ี ัดแรงดนั ได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อยา่ งสมำ่ เสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ต้องใช้ปริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพชื สารป้องกันกำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ที่ไมใ่ ช่เป้าหมายจะตอ้ งใช้
กับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตรานำ้ ท่ีใช้พน่ 100 ลิตรต่อไร่
3. วิธกี ารเกบ็ ข้อมลู การทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมนิ โรค เวลาและความถข่ี องการประเมนิ
ประเมินการเกิดปมที่หัวมันฝรั่งระยะเก็บเกี่ยวที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5 นิ้วขึ้นไป โดยสุ่มเก็บ
จากต้นมนั ฝรั่งบรเิ วณด้านในแปลงจำนวน 20 ต้น ไมเ่ ก็บจากตน้ บริเวณขอบแปลง ประเมนิ อาการของโรค
ที่ผิวของหัวมันฝรั่งหากปรากฏอาการปมมากกว่า 10% ของพื้นที่ผิว จัดเป็นหัวมันฝร่ังที่ส่งโรงงานแปรรปู
ไม่ได้ คำนวณเปอร์เซน็ ต์การเกิดโรค จากสูตร
เปอรเ์ ซ็นต์การเกดิ โรค = จำนวนหัวมนั ฝร่งั ทส่ี ง่ โรงงานแปรรูปไม่ได้ x 100
จำนวนหัวมันฝร่งั ทั้งหมด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กดิ ขึน้
3.3 บันทึกวิธกี ารดแู ลตา่ งๆ เช่น การใหน้ ำ้ การใสป่ ยุ๋ การกำจัดวชั พชื การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศตั รพู ืชอื่นๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ท่จี ะทำได้ เช่น ความชนื้ อุณหภมู ิ
ความแห้งแลง้ นำ้ ท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอนื่ ๆ ทสี่ งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ิที่เหมาะสม ข้อมูลดบิ ต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอ
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ปี 2564
127
ยำสูบ
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 241)
แผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช............... (ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชอ่ื การค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคโคนเนา่ (damping-off) ในยาสบู
ท่ีมีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Pythium aphanidermatum
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ยาสูบ
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทีม่ ีการระบาดของโรค อยา่ งนอ้ ย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย กระบะเพาะกลา้ ไมน่ ้อยกวา่ ขนาด 0.4 x 0.5 x 0.2 เมตร
1.8 ระยะปลูก หว่านเมล็ดยาสูบ 25 มลิ ลิกรัม
(ประมาณ 200–250 เมล็ด/กระบะ)
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ท่ีใชท้ ดลอง : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชือ่ การค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ที่ใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารที่ใช้เปรยี บเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทตี่ รงกบั
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนกั วจิ ยั พฒั นาการอารักขาพชื
2.3 กรรมวิธคี วบคุม (control treatment) จำนวน 2 กรรมวธิ เี ป็นกรรมวธิ เี ปรยี บเทียบ คือ
2.3.1 กระบะใสเ่ ชอ้ื ไม่ใช้สารป้องกนั กำจดั โรคพชื (inoculated control)
2.3.2 กระบะไม่ใส่เชื้อ ไม่ใช้สารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช (non inoculated control)
2.4 กรรมวธิ ที ่ีใช้ในการทดลอง
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
128
ยำสูบ อัตราท่ีใช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
กรรมวธิ ี (กรมั หรือมลิ ลลิ ติ ร (กรัมสารออกฤทธ์ิ
ตอ่ นำ้ 20 ลิตร) ต่อนำ้ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเข้มข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่ือสามัญ ความเข้มข้น และสตู รผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... ควบคุมใสเ่ ชอ้ื ไม่ใช้สารป้องกนั กำจดั โรคพืช
(inoculated control)
... ควบคุมไมใ่ ส่เชื้อ ไม่ใช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื
(non inoculated control)
2.5 วิธีการใช้
2.5.1 ทำการฆ่าเชื้อวัสดุปลูกด้วยวิธีที่เหมาะสมก่อนทำการทดลอง และการปลูกเชื้อสาเหตุลงดิน
ให้ทดลองได้เฉพาะในภาชนะปลูกที่มีการป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้อโรคพืชสู่สภาพแวดล้อม
ใส่วสั ดุปลูก ในกระบะเพาะใหม้ คี วามสงู จากพ้ืนกระบะ 0.1 เมตร
2.5.2 เลี้ยงเชื้อรา Pythium aphanidermatum ที่ได้จากหน่วยงานที่มีศูนย์เก็บรักษาเชื้อบนอาหารเลี้ยง
เชื้อ เป็นเวลา 4-5 วัน จนเส้นใยเจรญิ เต็มผิวหน้าอาหาร ทำการปลูกเชื้อลงในวัสดุปลกู โดยขูดเสน้ ใย
เช้อื ราและสปอร์ท่ีเจรญิ บนผิวหน้าอาหารเล้ียงเชื้อ จำนวน 5 จาน ผสมน้ำอตั รา 1 ลิตร ป่นั ดว้ ยเครื่อง
ปั่นเป็นเวลา 1 นาที นำมาราดวสั ดุปลกู ให้ท่ัวกระบะกอ่ นการเพาะกล้า 2 วัน
2.5.3 วิธีการใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช : ใช้ผสมน้ำราดดินก่อนเพาะกล้า โดยใช้อัตราน้ำ 2 ลิตรต่อกระบะ
เพาะ
2.5.4 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการใช้สาร : ราดสารทดลอง 2 ครั้ง ครั้งแรกราดสารทดลองก่อน
เพาะเมล็ด และครง้ั ที่สอง ท่ีระยะ 10 วัน หลงั เพาะ
2.5.5 เพาะเมล็ดยาสูบที่นำมาทดลองเพื่อหาเปอร์เซ็นต์ความงอก ตรวจนับที่ 10, 15, 30 และ 45 วัน หลัง
เพาะเมลด็
3. วิธกี ารเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถีข่ องการประเมิน
ประเมนิ การเกดิ โรคของตน้ กล้ายาสูบในแต่ละกระบะที่ 10, 15, 30 และ 45 วัน หลังเพาะเมล็ด โดย
นับจำนวนต้นทั้งหมดและต้นที่แสดงอาการโรค นำมาคำนวณเปอร์เซ็นต์การเกิดโรคโดยเปรียบเทียบจาก
เปอร์เซ็นต์ความงอกท่ไี ดจ้ ากการเพาะเมลด็ จากสตู ร
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
129
ยำสูบ
เปอร์เซ็นต์การเกดิ โรค = จำนวนตน้ ทเ่ี ปน็ โรค x 100
จำนวนตน้ ทง้ั หมด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกตเิ กิดข้นึ
3.3 บันทึกวิธกี ารดแู ลต่างๆ เชน่ การใหน้ ้ำ การใสป่ ุ๋ย การกำจัดวัชพืช การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศัตรพู ืชอ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บันทกึ สภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เชน่ ความชื้น อณุ หภมู ิ
ความแห้งแลง้ นำ้ ทว่ ม เป็นต้น
3.5 บนั ทึกผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอื่นๆ ทส่ี งั เกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวิเคราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ทิ ี่เหมาะสม ข้อมูลดิบต้องเกบ็ ไว้เพ่ือตรวจสอบ
130 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
ลำไย
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 251)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช............... (ชือ่ สามญั ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชอื่ การคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคใบจุดดำ (black spot) ในลำไย
ที่มสี าเหตุจากเชอื้ รา Colletotrichum gloeosporioides
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ลำไย
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงที่มีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ตน้ ต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏิบตั ิของเกษตรกร
2. กรรมวธิ ีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มข้น และสูตรผสม
ชอ่ื การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใช้เปรียบเทียบ : สารทีใ่ ช้เปรยี บเทยี บให้ใช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราทีต่ รงกบั
ชนิดพชื และโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพชื สำนักวจิ ยั พฒั นาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวิธคี วบคมุ (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเปน็ กรรมวิธีเปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธีที่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราท่ีใช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรมั หรอื มลิ ลลิ ิตร ต่อน้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธิ์
ต่อน้ำ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ช่ือสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชือ่ สามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... นำ้ เปล่า (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
131
ลำไย
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธีการใช้สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื : ผสมนำ้ พน่ ใหท้ ัว่ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครง้ั ในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองครัง้ แรกเมื่อพบการระบาดของโรค
ในระยะแตกใบอ่อน จนถงึ ระยะใบเพสลาด พน่ ซ้ำทกุ 10 วัน รวม 3 ครัง้
2.5.3 เครือ่ งพ่นสารป้องกนั กำจัดโรคพชื ควรเป็นชนดิ ที่วดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสมำ่ เสมอ การพน่ สารทดลองทกุ ชนิดตอ้ งใชป้ ริมาณน้ำเท่ากนั ทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถา้ มกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชอน่ื ๆ ที่ไมใ่ ช่เปา้ หมายจะต้อง
ใช้กับทุกแปลงทดลองย่อย
3. วิธกี ารเกบ็ ขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมนิ โรค เวลาและความถี่ของการประเมิน
ประเมนิ ความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกคร้ัง และหลงั พ่นสารทดลองคร้ังสุดทา้ ย 7, 14
และ 21 วัน จนถึงระยะใบแก่ แบ่งทรงพุ่มออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง สุ่มประเมินจากยอดที่เลือกและผูก
ป้ายชื่อไว้ในแต่ละทิศ ทิศละ 5 ยอด รวมเป็นจำนวน 20 ยอดต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจาก
อาการที่ปรากฏบนใบออ่ นและใบเพสลาดทุกใบในแตล่ ะยอด แบง่ ระดบั ความรุนแรงของโรคเป็น 6 ระดับ
ดังน้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดบั 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพน้ื ที่ใบ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพื้นที่ใบ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพน้ื ทใ่ี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ทใ่ี บ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพื้นที่ใบ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดชั นคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเปน็ โรคในแต่ละระดบั x ระดับ) x 100
จำนวนใบท้งั หมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดขนึ้
3.3 บันทกึ วธิ กี ารดูแลต่างๆ เชน่ การให้น้ำ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวัชพชื การกำจัดแมลง และการป้องกันกำจัด
ศัตรูพืชอืน่ ๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทกึ สภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เช่น ความชืน้
อณุ หภมู ิ ความแหง้ แล้ง น้ำท่วม เป็นต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอ่ืนๆ ที่สังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ที างสถติ ิที่เหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
132 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
ลำไย
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหัส 252)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช............... (ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ สตู รผสม และชื่อการคา้ )
ในการป้องกันกำจดั โรคผลเน่า (fruit rot) ในลำไย
ทม่ี ีสาเหตจุ ากเชอ้ื รา Lasiodiplodia theobromae
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พืช ลำไย
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงทมี่ ีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไมต่ ่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อยา่ งน้อย 1 ต้นตอ่ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวิธีปฏบิ ัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ท่ีใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ช่อื การคา้
2.2 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใชเ้ ปรยี บเทียบ : สารที่ใชเ้ ปรียบเทียบให้ใชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนดิ พชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจัยโรคพืช สำนกั วจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวิธคี วบคุม (control treatment) ใช้นำ้ เปลา่ เปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวธิ ที ี่ใชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราที่ใช้ อัตราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลิตร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ
ตอ่ นำ้ 20 ลติ ร)
1. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
133
ลำไย
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วิธกี ารใชส้ ารป้องกันกำจดั โรคพชื : ผสมน้ำพ่นให้ทวั่ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพน่ สาร : พ่นสารทดลองจำนวน 2 ครง้ั ครั้งแรกในระยะผล
โตขนาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลางประมาณ 2.0 เซนตเิ มตร และพ่นครัง้ ทส่ี องหลงั จากพน่ ครั้งแรก 10 วัน
2.5.3 เคร่ืองพ่นสารป้องกันกำจดั โรคพืชควรเปน็ ชนดิ ท่ีวัดแรงดันได้ และมีประสทิ ธิภาพในการ
แพรก่ ระจายนำ้ ได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทกุ ชนดิ ตอ้ งใช้ปรมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วัชพชื สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื อนื่ ๆ ท่ีไม่ใช่เปา้ หมายจะต้อง
ใชก้ ับทกุ แปลงทดลองย่อย
3. วิธีการเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถ่ขี องการประเมิน
3.1.1 ประเมินการเกิดโรคก่อนพ่นสารทดลองครั้งแรก และหลังพ่นสารทดลองในระยะเก็บเกีย่ ว โดยสุ่ม
ชอ่ ผลจำนวน 20 ชอ่ ตอ่ แปลงย่อย นบั จำนวนผลทั้งหมดและผลทเ่ี ป็นโรค
3.1.2 ประเมินการเกิดโรคหลังเก็บเกี่ยว โดยเลือกผลลำไยที่ไม่แสดงอาการโรคจำนวน 25 ช่อผลต่อ
กรรมวธิ ี มาเกบ็ ไวท้ อ่ี ณุ หภมู หิ ้องนับจำนวนผลทงั้ หมดและผลท่ีเป็นโรคที่ 3, 5, 7 และ 10 วัน
คำนวณเปอร์เซน็ ต์การเกิดโรค จากสตู ร
เปอร์เซ็นต์การเกิดโรค = จำนวนผลทเ่ี ปน็ โรค x 100
จำนวนผลทั้งหมด
3.2 บันทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกติเกิดขึ้น
3.3 บันทึกวธิ ีการดแู ลต่างๆ เช่น การใหน้ ้ำ การใส่ป๋ยุ การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการปอ้ งกันกำจัด
ศัตรูพืชอ่ืนๆ ถา้ มี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เช่น ความชืน้
อุณหภมู ิ ความแห้งแลง้ นำ้ ท่วม เปน็ ตน้
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอนื่ ๆ ที่สังเกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธที างสถิตทิ ่ีเหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไว้เพื่อตรวจสอบ
134 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
สับปะรด
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหสั 261)
แผนการทดลองประสทิ ธภิ าพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพืช............... (ชือ่ สามัญ ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และช่อื การค้า)
ในการปอ้ งกันกำจดั โรคยอดเน่า (heart rot) ในสับปะรด
ที่มีสาเหตจุ ากเชอื้ รา Phytophthora parasitica
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื สับปะรด
1.2 สถานที่ เป็นแปลงท่ีมีการระบาดของโรค อย่างน้อย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 5 ซำ้ (df ของ error ไม่ตำ่ กว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไม่น้อยกว่า 10 ตารางเมตร และแตล่ ะแปลงย่อยห่างกัน
ไมน่ ้อยกวา่ 0.5 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวิธีปฏิบตั ขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ที่ใชท้ ดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ช่ือการคา้
2.2 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารทีใ่ ช้เปรียบเทียบใหใ้ ช้สาร 1 ชนิดและ 1 อัตราทต่ี รงกบั
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวิจยั โรคพชื สำนกั วิจยั พัฒนาการอารักขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคุม (control treatment) ใชน้ ำ้ เปล่าเป็นกรรมวธิ เี ปรียบเทยี บ
2.4 กรรมวธิ ีท่ีใชใ้ นการทดลอง
อัตราทใ่ี ช้ สารออกฤทธิ์
(กรัมสารออกฤทธ์ิ ต่อไร่)
กรรมวธิ ี (กรมั หรือมลิ ลิลติ ร
ตอ่ นำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ช่อื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ช่ือสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
(ระบตุ ามข้อ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคุม)
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
135
สับปะรด
2.5 วธิ กี ารใช้
2.5.1 วธิ กี ารใช้สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช : แชห่ น่อและพ่นยอด
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการใช้สาร : แชห่ น่อสบั ปะรดในสารทดลองตามกรรมวิธขี ้อ 2.4
นาน 5 นาที ผ่ึงให้แห้งก่อนปลกู และพ่นยอดซำ้ ทกุ 2 เดือน จำนวน 2 ครั้ง
2.5.3 เครอื่ งพน่ สารปอ้ งกันกำจัดโรคพืชควรเปน็ ชนดิ ท่ีวดั แรงดันได้ และมีประสิทธภิ าพในการ
แพร่กระจายน้ำไดอ้ ยา่ งสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนิดตอ้ งใช้ปรมิ าณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใช้สารกำจัดแมลง สารกำจดั วชั พชื สารป้องกนั กำจัดโรคพืชอ่นื ๆ ที่ไมใ่ ชเ่ ปา้ หมายจะต้อง
ใชก้ บั ทุกแปลงทดลองยอ่ ย
2.5.5 อัตราน้ำที่ใช้ 80 ลิตรตอ่ ไร่
3. วิธีการเกบ็ ข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วธิ กี ารประเมินโรค เวลาและความถข่ี องการประเมิน
ประเมินการเกิดโรคทุกเดือนเป็นเวลา 6 เดือน หลังย้ายปลูก โดยสุ่มประเมินสับปะรด จำนวน
50 ต้นต่อแปลงยอ่ ย นบั ตน้ ทเ่ี ป็นโรค นำมาคำนวณเปอร์เซ็นต์การเกดิ โรค จากสูตร
เปอร์เซน็ ต์การเกิดโรค = จำนวนต้นทีเ่ ปน็ โรค x 100
จำนวนตน้ ทงั้ หมด
3.2 บันทกึ ผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดขึ้น
3.3 บนั ทกึ วิธกี ารดแู ลตา่ งๆ เชน่ การให้นำ้ การใส่ปุ๋ย การกำจัดวชั พืช การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ชื อืน่ ๆ ถ้ามี
3.4 บนั ทึกสภาพแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทจ่ี ะทำได้ เชน่ ความชื้น
อุณหภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เป็นตน้
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพชื ชนิดอน่ื ๆ ทีส่ ังเกตเห็น
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวิธีทางสถติ ิที่เหมาะสม ข้อมลู ดิบต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
136 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพืช ปี 2564
ส้ม
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 271)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพืช............... (ช่อื สามญั ความเขม้ ขน้ สูตรผสม และชื่อการคา้ )
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคสแคป (scab) ในส้ม
ทีม่ สี าเหตุจากเชอื้ รา Sphaceloma fawcetti
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ส้ม
1.2 สถานที่ เป็นแปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แหง่
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซำ้ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อยา่ งน้อย 1 ต้นต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัตขิ องเกษตรกร
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกนั กำจดั โรคพชื ที่ใช้ทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
ช่ือการค้า
2.2 สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืชที่ใช้เปรยี บเทียบ : สารที่ใช้เปรยี บเทยี บให้ใชส้ าร 1 ชนิดและ 1 อตั ราทีต่ รงกับ
ชนิดพชื และโรคพชื ตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนกั วจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพชื
2.3 กรรมวิธีควบคมุ (control treatment) ใช้น้ำเปล่าเปน็ กรรมวธิ เี ปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธที ่ใี ชใ้ นการทดลอง
กรรมวิธี อัตราท่ีใช้ อตั ราสารออกฤทธิ์
(กรัมหรอื มลิ ลลิ ิตร ตอ่ น้ำ 20 ลิตร) (กรัมสารออกฤทธ์ิ
ตอ่ นำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ขน้ และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชือ่ สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
3. สารทดลอง : ชอ่ื สามัญ ความเขม้ ข้น และสตู รผสม
... สารเปรียบเทยี บ : ช่อื สามัญ ความเข้มข้น และสูตรผสม
(ระบุตามขอ้ 2.2)
... นำ้ เปลา่ (ควบคมุ )
คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ปี 2564
137
ส้ม
2.5 วิธกี ารใช้
2.5.1 วิธกี ารใช้สารป้องกันกำจดั โรคพชื : ผสมนำ้ พ่นให้ทัว่ ต้น
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนคร้ังในการพน่ สาร :
ระยะใบอ่อน พน่ สารทดลองคร้ังแรกเมื่อพบการระบาดของโรค พน่ ซำ้ ทกุ 10 วัน จำนวน
5 ครง้ั
ระยะผลอ่อน พ่นสารทดลองครั้งแรกเมือ่ พบการเข้าทำลายของโรคที่ใบในระยะติดผลอ่อน
ขนาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลางไม่เกิน 1.0 เซนติเมตร พน่ ซ้ำทกุ 10 วนั จำนวน 5 ครงั้
2.5.3 เครือ่ งพน่ สารปอ้ งกนั กำจัดโรคพชื ควรเป็นชนิดทว่ี ดั แรงดันได้ และมีประสทิ ธภิ าพในการ
แพรก่ ระจายน้ำไดอ้ ย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนดิ ต้องใชป้ ริมาณนำ้ เท่ากันทุกแปลง
ทดลองย่อย
2.5.4 ถ้ามกี ารใชส้ ารกำจดั แมลง สารกำจดั วชั พชื สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื อน่ื ๆ ที่ไมใ่ ชเ่ ปา้ หมายจะตอ้ ง
ใชก้ ับทกุ แปลงทดลองยอ่ ย
3. วธิ ีการเก็บข้อมูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธีการประเมินโรค เวลาและความถขี่ องการประเมิน
3.1.1 ประเมินความรุนแรงของโรคที่ใบก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย
10 และ 20 วัน แบ่งทรงพุ่มออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง สุ่มประเมินในแต่ละทิศ ทิศละ 5 ยอด รวม
เป็นจำนวน 20 ยอดต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการท่ีปรากฏบนใบแต่ละใบจำนวน
10 ใบต่อยอด แบ่งระดบั ความรนุ แรงของโรคเป็น 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไม่ปรากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพ้ืนทใ่ี บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพน้ื ทีใ่ บ
ระดับ 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพนื้ ท่ใี บ
ระดบั 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพื้นที่ใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพนื้ ทใ่ี บ
คำนวณดัชนคี วามรนุ แรงของโรค จากสตู ร
ดัชนีความรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแตล่ ะระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบทัง้ หมด x ระดบั สงู สดุ
3.1.2 ประเมินการเกิดโรคที่ผลหลังพ่นสารครั้งสุดท้าย 10 วัน โดยสุ่มผลอ่อนจำนวน 50 ผลต่อ
แปลงย่อย นับจำนวนผลที่แสดงอาการโรคคำนวณเปอรเ์ ซน็ ตก์ ารเกิดโรค จากสตู ร
เปอรเ์ ซ็นต์การเกดิ โรค = จำนวนผลทเ่ี ปน็ โรค x 100
จำนวนผลทง้ั หมด
138 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารป้องกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
ส้ม
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพชื (Phytotoxicity) ถ้ามีอาการผดิ ปกติเกดิ ขน้ึ
3.3 บันทกึ วิธีการดูแลต่างๆ เชน่ การใหน้ ำ้ การใสป่ ๋ยุ การกำจัดวชั พืช การกำจดั แมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ชื อน่ื ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปลย่ี นแปลงตา่ งๆ ขณะทำการทดลองเท่าที่จะทำได้ เชน่ ความชน้ื
อุณหภมู ิ ความแหง้ แล้ง นำ้ ท่วม เปน็ ต้น
3.5 บนั ทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนิดอน่ื ๆ ที่สงั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะหผ์ ลการทดลองโดยวธิ ีทางสถิติท่ีเหมาะสม ข้อมูลดิบต้องเกบ็ ไว้เพื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจัดโรคพืช ปี 2564
139
ส้ม
(คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลอง รหัส 272)
แผนการทดลองประสทิ ธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ............... (ช่อื สามัญ ความเขม้ ข้น สตู รผสม และชอื่ การค้า)
ในการปอ้ งกนั กำจดั โรคเมลาโนส (melanose) ในสม้
ที่มสี าเหตจุ ากเชอื้ รา Diaporthe citri
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื ส้ม
1.2 สถานท่ี เป็นแปลงท่ีมีการระบาดของโรค อย่างนอ้ ย 2 แห่ง
หรือ 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดือน ... พ.ศ. ... - เดือน ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวธิ ี จำนวนกรรมวิธี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย อย่างน้อย 1 ต้นต่อ 1 ซ้ำ
1.8 ระยะปลูก ตามวธิ ีปฏบิ ัติของเกษตรกร
2. กรรมวิธกี ารใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารป้องกันกำจัดโรคพชื ท่ีใช้ทดลอง : ชื่อสามัญ ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารป้องกนั กำจัดโรคพืชที่ใช้เปรยี บเทียบ : สารทใี่ ชเ้ ปรียบเทียบใหใ้ ชส้ าร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกับ
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ยั โรคพืช สำนักวจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ ีควบคมุ (control treatment) ใช้น้ำเปลา่ เป็นกรรมวธิ ีเปรยี บเทียบ
2.4 กรรมวิธที ี่ใช้ในการทดลอง
กรรมวิธี อตั ราที่ใช้ อตั ราสารออกฤทธ์ิ
(กรัมหรอื มลิ ลิลติ ร ตอ่ น้ำ 20 ลติ ร) (กรมั สารออกฤทธ์ิ
ต่อนำ้ 20 ลิตร)
1. สารทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเขม้ ข้น และสูตรผสม
2. สารทดลอง : ชื่อสามัญ ความเขม้ ขน้ และสตู รผสม
3. สารทดลอง : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
... สารเปรียบเทียบ : ชื่อสามญั ความเข้มขน้ และสตู รผสม
(ระบุตามข้อ 2.2)
... น้ำเปลา่ (ควบคุม)
140 คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกันกำจดั โรคพชื ปี 2564
ส้ม
2.5 วธิ ีการใช้
2.5.1 วธิ กี ารใชส้ ารป้องกันกำจัดโรคพชื : ผสมน้ำพน่ ใหท้ ว่ั ตน้
2.5.2 ระบุระยะเวลา และจำนวนครั้งในการพ่นสาร : พ่นสารทดลองครั้งแรกเมื่อพบการระบาดของโรค
ในระยะใบออ่ น พ่นซำ้ ทกุ 10 วนั จำนวน 5 ครั้ง
2.5.3 เครื่องพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืชควรเป็นชนิดที่วัดแรงดันได้ และมีประสิทธิภาพในการ
แพร่กระจายน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ การพ่นสารทดลองทุกชนิดต้องใช้ปริมาณน้ำเท่ากันทุกแปลง
ทดลองยอ่ ย
2.5.4 ถ้ามีการใช้สารกำจัดแมลง สารกำจัดวัชพืช สารป้องกันกำจัดโรคพืชอื่นๆ ที่ไม่ใช่เป้าหมายจะต้อง
ใชก้ ับทุกแปลงทดลองย่อย
3. วธิ กี ารเก็บขอ้ มูลการทดลอง (Data Assessments)
3.1 วิธกี ารประเมินโรค เวลาและความถี่ของการประเมิน
ประเมินความรุนแรงของโรคก่อนพ่นสารทดลองทุกครั้ง และหลังพ่นสารทดลองครั้งสุดท้าย 10
และ 20 วัน แบง่ ทรงพ่มุ ออกเป็น 4 ทิศในแนวตั้ง ส่มุ ประเมินในแต่ละทศิ ทิศละ 5 ยอด รวมเปน็ จำนวน
20 ยอดต่อแปลงย่อย ประเมินความรุนแรงจากอาการที่ปรากฏบนใบแต่ละใบจำนวน 10 ใบต่อยอด
แบง่ ระดบั ความรุนแรงของโรคเปน็ 6 ระดับ ดังน้ี
ระดับ 0 ไมป่ รากฏอาการโรค
ระดับ 1 แสดงอาการโรค 1-10 % ของพืน้ ทใ่ี บ
ระดับ 2 แสดงอาการโรค 11-25 % ของพื้นท่ีใบ
ระดบั 3 แสดงอาการโรค 26-50 % ของพื้นทใ่ี บ
ระดับ 4 แสดงอาการโรค 51-75 % ของพืน้ ท่ีใบ
ระดบั 5 แสดงอาการโรคมากกวา่ 75 % ของพ้นื ทใ่ี บ
คำนวณดัชนีความรนุ แรงของโรค จากสูตร
ดชั นคี วามรุนแรงของโรค (%) = ผลรวมของ (จำนวนใบเป็นโรคในแต่ละระดับ x ระดับ) x 100
จำนวนใบทั้งหมด x ระดบั สูงสุด
3.2 บนั ทึกผลกระทบต่อพืช (Phytotoxicity) ถา้ มีอาการผดิ ปกตเิ กิดขึ้น
3.3 บนั ทึกวธิ กี ารดูแลต่างๆ เช่น การใหน้ ้ำ การใส่ปุ๋ย การกำจัดวชั พชื การกำจัดแมลง และการป้องกนั กำจัด
ศัตรพู ืชอ่นื ๆ ถ้ามี
3.4 บันทึกสภาพแวดล้อม และการเปล่ียนแปลงต่างๆ ขณะทำการทดลองเทา่ ทีจ่ ะทำได้ เชน่ ความช้ืน
อณุ หภูมิ ความแห้งแลง้ น้ำท่วม เปน็ ต้น
3.5 บันทกึ ผลกระทบของสารทดลองต่อโรคพืชชนดิ อ่นื ๆ ท่สี งั เกตเหน็
4. ผลการทดลอง (Results)
ทำการวเิ คราะห์ผลการทดลองโดยวธิ ีทางสถิตทิ ีเ่ หมาะสม ข้อมูลดิบต้องเก็บไวเ้ พื่อตรวจสอบ
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธภิ าพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพชื ปี 2564
141
หน่อไม้ฝร่ัง
(คำแนะนำการจดั ทำแผนการทดลอง รหสั 281)
แผนการทดลองประสิทธิภาพสารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืช............... (ชื่อสามญั ความเขม้ ข้น สูตรผสม และช่ือการค้า)
ในการป้องกนั กำจดั โรคลำตน้ ไหม้ (stem blight) ในหน่อไม้ฝร่ัง
ทีม่ สี าเหตจุ ากเชอื้ รา Phomopsis asparagi
1. สภาพการทดลอง (Experimental Conditions)
1.1 พชื หน่อไมฝ้ รง่ั
1.2 สถานที่ เปน็ แปลงทม่ี ีการระบาดของโรค อยา่ งน้อย 2 แห่ง
หรอื 2 การทดลอง
1.3 ระยะเวลา เดอื น ... พ.ศ. ... - เดอื น ... พ.ศ. ...
1.4 การวางแผนการทดลอง RCB
1.5 กรรมวิธี จำนวนกรรมวธิ ี
1.6 จำนวนซ้ำ 4 ซำ้ (df ของ error ไม่ต่ำกว่า 12)
1.7 ขนาดแปลงย่อย ไมน่ อ้ ยกว่า 2x5 เมตร และแตล่ ะแปลงย่อยห่างกัน
ไม่นอ้ ยกว่า 1 เมตร
1.8 ระยะปลกู ตามวิธปี ฏิบตั ขิ องเกษตรกร
1.9 กรณเี ลอื กแปลงทดลอง
1.9.1 พืชในแปลงมีการเจริญเติบโตสม่ำเสมอ
1.9.2 หน่อไมฝ้ รั่งท่ปี ลกู มีอายุไม่ตำ่ กว่า 1 ปี
1.9.3 ควรมีแปลงประกบ (border rows) ซา้ ยขวาในแตล่ ะกรรมวิธี ข้างละ 1 แปลง
1.9.4 ถอนตน้ ที่เป็นโรครุนแรงมากกวา่ 50 เปอรเ์ ซน็ ต์ ออกใหห้ มดกอ่ นทำการพ่นสารและควรเหลือ
ตน้ ไม่ตำ่ กวา่ 5 ตน้ /กอ
2. กรรมวิธีการใช้ (Application of Treatments)
2.1 สารปอ้ งกนั กำจดั โรคพืชที่ใช้ทดลอง : ชอ่ื สามญั ความเข้มขน้ และสูตรผสม
ชอื่ การค้า
2.2 สารปอ้ งกันกำจัดโรคพชื ที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ : สารท่ีใชเ้ ปรียบเทยี บใหใ้ ช้สาร 1 ชนดิ และ 1 อตั ราทต่ี รงกบั
ชนดิ พืชและโรคพืชตามคำแนะนำของกลุ่มวจิ ัยโรคพชื สำนักวจิ ยั พฒั นาการอารกั ขาพืช
2.3 กรรมวธิ คี วบคุม (control treatment) ใช้น้ำเปล่าเปน็ กรรมวธิ เี ปรียบเทียบ
2.4 กรรมวิธที ี่ใชใ้ นการทดลอง
142 คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจดั โรคพืช ปี 2564
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
คำแนะนำการจัดทำแผนการทดลองประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคพืช ปี 2564
Related Publications
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search