Musa (ABB) ‘Kluai Luk Sai Dam Kamphaeng Phet’
ปลายใบ
ลักษณะวิสยั ร่องก้านใบ ปนท่โี คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี ิบดา้ นนอกแกนเครือ หวีสุกดา้ นในแกนเครือ
เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 197
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหวานทับแม้ว
ลา� ต้นเทยี ม ก่งึ ตั้งตรง อก ขาว
1) ลักษณะวสิ ยั 3.1 เมตร 1) สีพนื้ กลีบรวมเชิงประกอบ เหลอื ง
2) ความสูง 49 เซนติเมตร 2) สีพกู ลีบรวมเชิงประกอบ ร่วงหลงั ใบประดับ
3) เสน้ รอบวง เขยี วปานกลาง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ชมพูหรอื
4) สี ไมม่ ี 4) สีดอกเพศผู้ ชมพแู กมมว่ ง
5) ไข
20% 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ นา้� ตาลแกมแดง 6) สยี อดเกสรเพศเมีย เหลอื ง
1) ปนท่โี คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 7) สโี คนรังไข่ ขาว
2) สีของปน เขยี ว
3) ร่องกา้ นใบ เขยี วเขม้ ผล 5
4) สีขอบก้านใบ ดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 1) จ�านวนหวี 17 (17)
5) สีแผน่ ใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี
6) รปู รา่ งโคนใบ มขี นเลก็ นอ้ ย 3) รปู รา่ งผลกล้วย โค้งเล็กน้อย
ท�ามุม 45 องศา 4) รูปรา่ งผลผ่าตามขวาง เป็นเหล่ยี มชดั เจน
ชอ่ อก ปลี โปรง่ 5) รูปร่างปลายผล คอขวด
1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ท�ามุมเลก็ นอ้ ย 6) ซากดอกตดิ ท่ปี ลายผล มีกา้ นยอดเกสร
2) ตา� แหน่งเครือกล้วย ผอม (0.34) เพศเมียติดอยู่
3) การปรากฏของเครอื (0.22) 7) การเชอื่ มก้านผล
4) ตา� แหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 8) สีเปลือกผลดิบ เช่อื มกนั บางสว่ น
5) รูปร่างปลีกลว้ ย มน 9) สเี ปลือกผลสุก เขียว
6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทับกนั บางสว่ น 10) สเี น้ือผลดบิ เหลอื ง
ม่วง 11) สีเนอ้ื ผลสกุ ครีม
กาบปลี สม้ แกมแดง 12) รสชาติ เหลอื ง
1) ปลายกาบปลี เด่นชัดมาก 13) จา� นวนเมลด็ /ผล หวานอมเปร้ียว
2) การหมุ้ กาบปลี ม้วน ไม่มี
3) สีกาบปลีด้านนอก มไี ขมาก
4) สกี าบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กลว้ ยหวานทบั แมว้ เปน็ กลว้ ยกลมุ่ จโี นม AAA ลา� ตน้ เทยี ม สงู ประมาณ 2.5–3.5 เมตร สเี ขยี วปานกลาง
มปี นสนี า้� ตาลแกมแดง เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 40–50 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 39 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว
เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง มคี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอื่ คลก่ี างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเขม้ เปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื
กวา้ งประมาณ 67 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 224 เซนตเิ มตร ปลายใบมนเลก็ นอ้ ย โคนใบดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนง่ึ
สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกมขี นเลก็ นอ้ ย สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 3.5 เซนตเิ มตร ปลรี ปู หอก กาบปลสี มี ว่ ง ซอ้ นทบั กนั
บางสว่ น ปลายมว้ นข้นึ ดา้ นในสสี ม้ แกมแดง มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลกี วา้ ง เครือรปู ทรงกระบอก มี 5 หวี
ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นยอดเกสรเพศเมยี ตดิ ทปี่ ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว
เนื้อผลสคี รีม ผลสุกผวิ ผลเป็นสเี หลือง เน้อื ผลสีขาว นิ่ม รสหวานอมเปรีย้ ว ไม่มีเมล็ด
198 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Wan Thap Maeo’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทโ่ี คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวีดิบด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื
เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 199
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมค่อม
ล�าต้นเทียม กง่ึ ตงั้ ตรง อก ขาว
1) ลกั ษณะวสิ ัย 1 เมตร 1) สพี น้ื กลีบรวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง
2) ความสูง 31 เซนติเมตร 2) สีพกู ลีบรวมเชงิ ประกอบ รว่ งพร้อม
3) เส้นรอบวง เขยี วปานกลาง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ใบประดับ
4) สี มี
5) ไข 4) สีดอกเพศผู้ เหลือง
20% 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ ด�าแกมม่วง 6) สยี อดเกสรเพศเมยี เหลือง
1) ปนทโี่ คนกา้ นใบ เปิด/ขอบตรง 7) สีโคนรังไข่ ขาว
2) สีของปน เขยี ว
3) รอ่ งก้านใบ เขียว ผล 4
4) สีขอบก้านใบ มนท้ังสองดา้ น 1) จ�านวนหวี
5) สแี ผน่ ใบดา้ นบน 2) จ�านวนผลต่อหวี 10
6) รปู รา่ งโคนใบ ไมม่ ีขน 3) รูปรา่ งผลกลว้ ย โคง้
ทา� มุมเล็กน้อย 4) รูปรา่ งผลผา่ ตามขวาง เป็นเหลีย่ ม
ชอ่ อก ปลี โปร่ง เล็กนอ้ ย
1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง 5) รูปรา่ งปลายผล
2) ตา� แหน่งเครือกลว้ ย ปานกลาง (0.48) 6) ซากดอกตดิ ทป่ี ลายผล ปลายทู่
3) การปรากฏของเครอื (0.26) 7) การเชื่อมกา้ นผล ไมม่ ี
4) ตา� แหนง่ กา้ นดอกเพศผู้ 8) สีเปลอื กผลดิบ เชอื่ มกนั บางส่วน
5) รูปรา่ งปลีกลว้ ย มน 9) สีเปลือกผลสกุ เขียว
6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กันบางส่วน 10) สีเนื้อผลดบิ เขียวออ่ น
แดงแกมม่วง 11) สเี นอ้ื ผลสกุ ครมี
กาบปลี สม้ 12) รสชาติ เหลือง
1) ปลายกาบปลี เดน่ ชัดมาก 13) จา� นวนเมลด็ /ผล หวาน
2) การหุม้ กาบปลี มว้ น ไมม่ ี
3) สกี าบปลีดา้ นนอก มีนอ้ ยมากหรอื ไม่มี
4) สกี าบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหอมค่อมเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 1 เมตร สีเขียวปานกลาง มีปน
สีด�าแกมม่วงเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 31 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 9 เซนติเมตร สีเขียว
เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอื่ คลก่ี างออกเตม็ ทส่ี เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื
กว้างประมาณ 43 เซนติเมตร ยาวประมาณ 73 เซนติเมตร ปลายใบมนเล็กน้อย โคนใบมนท้ังสองด้าน
กา้ นช่อดอกไม่มขี น สเี ขยี วออ่ น กวา้ งประมาณ 1.9 เซนตเิ มตร ปลีรูปหอก กาบปลสี ีแดงแกมมว่ ง ซ้อนทบั กัน
บางสว่ น ปลายมว้ นขนึ้ ดา้ นในสสี ม้ มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลกี วา้ ง เครอื รปู ทรงกระบอก มี 4 หวี ผลโคง้
ไมพ่ บซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ปี่ ลายผล ผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนอ้ื ผล
สีครมี สุกผวิ ผลเป็นสเี ขียวออ่ น เน้อื ผลสเี หลอื ง น่มุ รสหวาน ไมม่ เี มลด็
200 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Khom’
ปลายใบ
ลกั ษณะวสิ ยั ร่องก้านใบ ปนที่โคนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวสี ุกด้านในแกนเครอื
เครอื ผลดบิ ผ่าตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 201
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมจันทร์
ลา� ตน้ เทียม กึง่ ต้ังตรง อก ครมี
1) ลักษณะวสิ ัย 2.2 เมตร 1) สีพืน้ กลีบรวมเชิงประกอบ เหลือง
2) ความสูง 31 เซนตเิ มตร 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ รว่ งหลงั ใบประดบั
3) เส้นรอบวง เขียวแกมเหลือง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ เหลือง
4) สี ไม่มี 4) สดี อกเพศผู้ โคง้ บริเวณโคน
5) ไข 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมีย เหลอื ง
20–50% 6) สยี อดเกสรเพศเมีย ขาว
ใบ น้า� ตาลเขม้ 7) สโี คนรังไข่
1) ปนท่ีโคนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 8
2) สีของปน ชมพแู กมม่วงถงึ แดง ผล 16
3) รอ่ งกา้ นใบ เขียว 1) จ�านวนหวี ตรง
4) สขี อบกา้ นใบ มนทง้ั สองด้าน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี เป็นเหลย่ี มชดั เจน
5) สแี ผ่นใบดา้ นบน 3) รปู ร่างผลกลว้ ย ปลายทู่
6) รูปร่างโคนใบ ไม่มีขน 4) รปู ร่างผลผ่าตามขวาง มกี า้ นเกสร
ท�ามุมเลก็ น้อย 5) รปู รา่ งปลายผล เพศเมยี ตดิ อยู่
ชอ่ อก ปลี แน่น 6) ซากดอกตดิ ท่ีปลายผล
1) ขนบนก้านช่อดอก ตรงลงขา้ งล่าง เช่อื มกันบางส่วน
2) ตา� แหนง่ เครือกลว้ ย ผอม (0.44) 7) การเช่ือมกา้ นผล เขยี ว
3) การปรากฏของเครอื (0.29) 8) สีเปลอื กผลดบิ เหลือง
4) ตา� แหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 9) สีเปลอื กผลสกุ ขาว
5) รปู ร่างปลีกลว้ ย ปานกลาง 10) สเี นือ้ ผลดิบ ขาว
6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กันเล็กน้อย 11) สีเนอ้ื ผลสกุ ฝาด
มว่ ง 12) รสชาติ ไม่มี
กาบปลี เหลืองหรอื เขยี ว 13) จ�านวนเมล็ด/ผล
1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก
2) การหมุ้ กาบปลี มว้ น
3) สกี าบปลดี ้านนอก มไี ขนอ้ ยมาก
4) สกี าบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลักษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหอมจันทร์เป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 2.2 เมตร สีเขียว มีปนสีน�้าตาล
แกมแดงเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 35 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 20 เซนติเมตร สีเขียว
เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทยี่ งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลก่ี างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลนื่
กว้างประมาณ 48 เซนติเมตร ยาวประมาณ 140 เซนติเมตร ปลายใบมนเล็กน้อย โคนใบมนทั้งสองด้าน
ก้านช่อดอกไม่มีขน สีเขียว กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ปลีรูปหอก กาบปลีสีแดงแกมส้ม ซ้อนทับกัน
เลก็ น้อย ปลายม้วนข้ึน ด้านในสสี ม้ แกมแดง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลีกว้าง เครอื รปู ทรงกะบอก มี 5 หวี
ผลโค้งเล็กน้อย พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ท่ีปลายผล ก้านผลเรียบ เช่ือมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบ
สเี ขยี ว เนื้อผลสขี าว ผลสุกผวิ ผลเป็นสเี หลือง เนอ้ื ผลสีขาว แน่น รสฝาด ไม่มีเมล็ด
202 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AA) ‘Kluai Hom Chan’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสยั ร่องกา้ นใบ ปนท่โี คนก้านใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครือ หวีดบิ ดา้ นในแกนเครือ
เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 203
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมจ�าปา
ลา� ตน้ เทยี ม ตัง้ ตรง อก ขาว
1) ลักษณะวิสัย 1.59 เมตร 1) สีพืน้ กลบี รวมเชิงประกอบ เหลือง
2) ความสงู 20 เซนตเิ มตร 2) สีพกู ลบี รวมเชิงประกอบ รว่ งหลงั ใบประดบั
3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ เหลอื ง
4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ตรง
5) ไข 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมีย เหลอื ง
50% 6) สยี อดเกสรเพศเมีย ขาว
ใบ น้า� ตาลแกมแดง 7) สีโคนรังไข่
1) ปนท่โี คนก้านใบ เปิด/ขอบตรง 3
2) สขี องปน เขียว ผล
3) ร่องกา้ นใบ เขยี ว 1) จ�านวนหวี 12
4) สีขอบก้านใบ ดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 2) จา� นวนผลตอ่ หวี
5) สแี ผน่ ใบด้านบน 3) รูปร่างผลกล้วย โค้งเล็กน้อย
6) รปู ร่างโคนใบ ไม่มขี น 4) รปู รา่ งผลผ่าตามขวาง เปน็ เหลย่ี ม
ท�ามุม 45 องศา เล็กน้อย
ช่อ อก ปลี โปร่ง 5) รูปร่างปลายผล
1) ขนบนกา้ นช่อดอก มสี ว่ นโค้ง 6) ซากดอกตดิ ทปี่ ลายผล ปลายทู่
2) ตา� แหน่งเครือกล้วย ผอม (0.40) 7) การเชอื่ มก้านผล ไมม่ ี
3) การปรากฏของเครือ (0.27) 8) สีเปลอื กผลดิบ เชอื่ มกนั บางส่วน
4) ตา� แหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสุก เขียว
5) รปู ร่างปลกี ลว้ ย ปานกลาง 10) สีเนือ้ ผลดบิ เหลือง
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทับกนั บางสว่ น 11) สีเนือ้ ผลสุก ครีม
แดงแกมม่วง 12) รสชาติ งาชา้ ง
กาบปลี ส้ม 13) จ�านวนเมลด็ /ผล หวาน
1) ปลายกาบปลี ชัดเจนมาก ไมม่ ี
2) การห้มุ กาบปลี มว้ น
3) สีกาบปลีด้านนอก มไี ขนอ้ ย
4) สีกาบปลดี ้านใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลักษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กลว้ ยหอมจา� ปาเป็นกลว้ ยกลุ่มจโี นม AAA ลา� ต้นเทียม สูงประมาณ 1.59 เมตร สีเขียว มปี นสีน�า้ ตาล
แกมแดงมาก เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 20 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 31 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว เปน็ รอ่ งเปดิ
ขอบตรง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มท่ีสีเขียวเป็นมัน แผ่นใบเป็นคลื่น กว้าง
ประมาณ 40 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 120 เซนตเิ มตร ปลายใบมน โคนใบดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว
ก้านชอ่ ดอกไมม่ ีขน สีเขียวเข้ม กวา้ งประมาณ 1.4 เซนติเมตร ปลีรูปหอก กาบปลสี ีแดงแกมมว่ ง ซอ้ นทับกนั
บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้ม มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีแคบ เครือรูปทรงกระบอก มี 3 หวี ผลโค้ง
เล็กน้อย ไม่พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ที่ปลายผล ก้านผลเรียบ เชื่อมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบสีเขียว
เนอื้ ผลสีครมี ผลสุกผิวผลเปน็ สีเหลอื ง เนื้อผลงาชา้ ง นุ่ม รสหวาน ไม่มีเมล็ด
204 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Champa’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทโี่ คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี ิบด้านนอกแกนเครอื หวสี กุ ด้านในแกนเครอื
เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 205
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมไต้หวัน
ลา� ต้นเทยี ม ต้งั ตรง อก ขาว
1) ลกั ษณะวิสยั 2.05 เมตร 1) สีพ้นื กลบี รวมเชิงประกอบ เหลอื ง
2) ความสูง 25 เซนติเมตร 2) สีพกู ลีบรวมเชิงประกอบ รว่ งหลงั ใบประดบั
3) เส้นรอบวง เขียว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ครมี
4) สี มี 4) สดี อกเพศผู้ ตรง
5) ไข 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมีย เหลือง
20% 6) สียอดเกสรเพศเมีย ครีม
ใบ น้า� ตาลแกมแดง 7) สีโคนรงั ไข่
1) ปนท่ีโคนกา้ นใบ เปิด/กว้าง 3
2) สขี องปน ชมพแู กมมว่ งถงึ แดง ผล
3) ร่องกา้ นใบ เขยี วออ่ น 1) จา� นวนหวี 9
4) สีขอบก้านใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 2) จ�านวนผลตอ่ หวี
5) สีแผ่นใบด้านบน 3) รูปรา่ งผลกล้วย โคง้ เล็กนอ้ ย
6) รูปรา่ งโคนใบ ไม่มีขน 4) รปู รา่ งผลผ่าตามขวาง กลม
ทา� มุม 45 องศา 5) รปู ร่างปลายผล คอขวด
ชอ่ อก ปลี โปร่ง 6) ซากดอกติดทีป่ ลายผล มกี ้านเกสร
1) ขนบนกา้ นชอ่ ดอก มสี ่วนโคง้ เพศเมยี ติดอยู่
2) ตา� แหน่งเครือกล้วย ผอม (0.49) 7) การเชอ่ื มกา้ นผล
3) การปรากฏของเครอื (0.29) 8) สเี ปลือกผลดิบ ไม่เชอ่ื มกัน
4) ต�าแหนง่ กา้ นดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสกุ เขยี วอ่อน
5) รูปร่างปลีกล้วย ปานกลาง 10) สเี นอ้ื ผลดบิ เขยี ว
6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทบั กันสนทิ 11) สีเนือ้ ผลสกุ ครีม
ส้มแกมแดง 12) รสชาติ ครีม
กาบปลี ชมพแู กมมว่ ง 13) จ�านวนเมลด็ /ผล หวาน
1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก ไมม่ ี
2) การหุม้ กาบปลี ม้วน
3) สกี าบปลีด้านนอก มนี อ้ ยมากหรือไมม่ ี
4) สีกาบปลดี า้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลักษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กลว้ ยหอมไตห้ วนั เปน็ กลว้ ยกลมุ่ จโี นม AAA ลา� ตน้ เทยี ม สงู ประมาณ 2.05 เมตร สเี ขยี ว มปี นสนี า�้ ตาล
แกมแดงเลก็ นอ้ ย เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 25 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 18 เซนตเิ มตร สชี มพแู กมมว่ ง
ถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบกว้าง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เม่ือคลี่กางออกเต็มท่ีสีเขียวอ่อนเป็นมัน
แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กวา้ งประมาณ 39 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 107 เซนตเิ มตร ปลายใบแหลม โคนใบดา้ นหนง่ึ มน
อกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 1.1 เซนตเิ มตร ปลรี ปู หอก กาบปลสี สี ม้ แกมแดง
ซ้อนทับกันสนิท ปลายมว้ นข้นึ ด้านในสีชมพแู กมม่วง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลกี ว้าง เครอื รปู ทรงกระบอก
มี 3 หวี ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ปี่ ลายผล กา้ นผลเรยี บ ไมเ่ ชอ่ื มกนั ไม่มีขน ผลดิบสเี ขยี ว
อ่อน เน้อื ผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเป็นสีเขยี ว เนื้อผลสคี รีม นมุ่ รสหวาน ไม่มีเมล็ด
206 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Taiwan’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสยั รอ่ งก้านใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื
เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 207
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมทอง
ลา� ต้นเทยี ม กง่ึ ตง้ั ตรง อก ครมี
1) ลกั ษณะวสิ ัย 3.4 เมตร 1) สีพ้ืนกลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลือง
2) ความสูง 53 เซนติเมตร 2) สีพกู ลบี รวมเชิงประกอบ รว่ งหลังใบประดับ
3) เส้นรอบวง เขียวปานกลาง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ชมพูหรอื
4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ชมพแู กมมว่ ง
5) ไข
20–50% 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ นา้� ตาล 6) สยี อดเกสรเพศเมีย เหลอื ง
1) ปนท่ีโคนกา้ นใบ เปิด/กว้าง 7) สีโคนรงั ไข่ ขาว
2) สีของปน เขยี ว
3) ร่องกา้ นใบ เขยี ว ผล 5
4) สีขอบก้านใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 1) จ�านวนหวี 12
5) สีแผ่นใบดา้ นบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี
6) รูปรา่ งโคนใบ ไม่มขี น 3) รูปร่างผลกล้วย โค้ง
หอ้ ยลงในแนวตงั้ ฉาก 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง กลม
ชอ่ อก ปลี แน่น 5) รปู รา่ งปลายผล คอขวด
1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง 6) ซากดอกตดิ ทป่ี ลายผล มกี ้านเกสร
2) ต�าแหน่งเครอื กล้วย ผอม (0.45) เพศเมยี ตดิ อยู่
3) การปรากฏของเครอื (0.34) 7) การเชือ่ มกา้ นผล
4) ตา� แหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 8) สเี ปลือกผลดิบ เชอ่ื มกันบางสว่ น
5) รูปรา่ งปลกี ล้วย ปานกลาง 9) สเี ปลอื กผลสุก เขยี ว
6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กนั บางสว่ น 10) สีเน้ือผลดิบ เหลอื ง
แดงแกมมว่ ง 11) สีเนอ้ื ผลสุก ครมี
กาบปลี ส้มแกมแดง 12) รสชาติ ครีม
1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก 13) จ�านวนเมลด็ /ผล หวาน
2) การหมุ้ กาบปลี มว้ น ไม่มี
3) สีกาบปลีด้านนอก มีน้อยมากหรือไมม่ ี
4) สีกาบปลีด้านใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหอมทองเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 3.4 เมตร สีเขียวปานกลาง มีปน
สนี ้า� ตาล เส้นรอบวง ยาวประมาณ 53 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 37 เซนตเิ มตร สีเขยี ว เป็นรอ่ งเปิด
ขอบกวา้ ง มคี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอื่ คลกี่ างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กวา้ งประมาณ
61 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 217 เซนตเิ มตร ปลายใบมนเล็กน้อย โคนใบดา้ นหนง่ึ มนอีกดา้ นหนึ่งสอบเรยี ว
กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 2.1 เซนตเิ มตร ปลรี ปู ปานกลาง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั
บางส่วน ปลายม้วนขึ้น ด้านในสีส้มแกมแดง มีร่องเล็กน้อยหรือไม่มี ไหล่กาบปลีแคบ เครือรูปทรงกระบอก
มี 5 หวี ผลโค้ง พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ที่ปลายผล ก้านผลเรียบ เช่ือมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบ
สีเขยี ว เนอื้ ผลสคี รีม ผลสกุ ผิวผลเป็นสีเหลือง เน้อื ผลสคี รีม น่มุ รสหวาน ไม่มเี มลด็
208 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Thong’
ปลายใบ
ลกั ษณะวสิ ัย ร่องก้านใบ ปนที่โคนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื
เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 209
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมนครพนม
ลา� ต้นเทียม โค้งลง อก ครีม
1) ลกั ษณะวสิ ยั 2 เมตร 1) สพี นื้ กลีบรวมเชิงประกอบ เหลือง
2) ความสูง 4.5 เซนติเมตร 2) สีพูกลบี รวมเชิงประกอบ ร่วงหลงั ใบประดบั
3) เส้นรอบวง เขยี วแกมแดง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ครีม
4) สี มี 4) สดี อกเพศผู้ ตรง
5) ไข 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมีย เหลอื ง
20–50% 6) สยี อดเกสรเพศเมยี ครมี
ใบ ด�าแกมมว่ ง 7) สโี คนรงั ไข่
1) ปนทโี่ คนกา้ นใบ เปดิ /กวา้ ง 6
2) สีของปน ชมพแู กมม่วงถงึ แดง ผล 10
3) ร่องกา้ นใบ เขยี ว 1) จา� นวนหวี โคง้
4) สีขอบก้านใบ มนทั้งสองด้าน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี กลม
5) สีแผ่นใบดา้ นบน 3) รปู ร่างผลกล้วย ปลายทู่
6) รปู รา่ งโคนใบ มขี นมาก/ขนส้ัน 4) รูปร่างผลผา่ ตามขวาง มีสว่ นฐานของ
ทา� มมุ เล็กนอ้ ย 5) รปู ร่างปลายผล ก้านเกสรเพศเมีย
ช่อ อก ปลี โปร่ง 6) ซากดอกตดิ ท่ีปลายผล ยื่นออกมา
1) ขนบนก้านช่อดอก ท�ามุมเลก็ นอ้ ย
2) ต�าแหนง่ เครือกลว้ ย ปานกลาง (0.47) 7) การเชอ่ื มก้านผล เช่อื มกนั บางสว่ น
3) การปรากฏของเครอื (0.20) 8) สีเปลอื กผลดิบ เขยี ว
4) ต�าแหน่งก้านดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสกุ เขียว
5) รปู ร่างปลีกล้วย ปานกลาง 10) สเี นอื้ ผลดิบ เขยี ว
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทบั กันบางส่วน 11) สเี นือ้ ผลสุก งาช้าง
ส้มแกมแดง 12) รสชาติ หวาน
กาบปลี สม้ แกมแดง 13) จ�านวนเมล็ด/ผล ไมม่ ี
1) ปลายกาบปลี เด่นชัดมาก
2) การหุ้มกาบปลี ไม่ม้วน
3) สกี าบปลดี ้านนอก มนี อ้ ยมากหรอื ไม่มี
4) สีกาบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กลว้ ยหอมนครพนมเปน็ กลว้ ยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทยี ม สงู ประมาณ 2 เมตร สเี ขียวแกมแดง มีปน
สีด�าแกมม่วง เส้นรอบวง ยาวประมาณ 45 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 40 เซนติเมตร สีชมพูแกมม่วง
ถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบกว้าง มีครีบ ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคล่ีกางออกเต็มท่ีสีเขียวเป็นมัน แผ่นใบ
เป็นคลื่น กว้างประมาณ 67 เซนติเมตร ยาวประมาณ 153 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนทั้งสองด้าน
ก้านช่อดอกมีขนมากและขนส้ัน มีปนสีม่วงแกมน�้าตาลถึงม่วงด�า กว้างประมาณ 3.8 เซนติเมตร ปลีรูปหอก
กาบปลีสสี ้มแกมแดง ซอ้ นทับกันบางสว่ น ปลายไมม่ ้วนขน้ึ ด้านในสีส้มแกมแดง มรี อ่ งปานกลาง ไหล่กาบปลี
ปานกลาง เครือรปู ทรงกะบอก มี 6 หวี ผลโค้ง พบซากก้านเกสรเพศเมียทีป่ ลายผล กา้ นผลเรียบ เชื่อมกนั
บางส่วน ไม่มีขน ผลดิบสเี ขียว เนือ้ ผลสเี ขียว ผลสกุ ผิวผลเป็นสีเขียว เนอ้ื ผลสงี าชา้ ง นุ่ม รสหวาน ไม่มีเมลด็
210 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Nakhon Phanom’
ปลายใบ
ลกั ษณะวสิ ยั รอ่ งก้านใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวีดบิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวดี ิบด้านในแกนเครือ
เครอื ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 211
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมผลสั้น
ลา� ตน้ เทยี ม ก่งึ ตงั้ ตรง อก ขาว
1) ลกั ษณะวสิ ัย 2.2 เมตร 1) สพี ้นื กลีบรวมเชิงประกอบ เหลอื ง
2) ความสูง 39 เซนตเิ มตร 2) สีพูกลบี รวมเชิงประกอบ ร่วงหลังใบประดับ
3) เส้นรอบวง เขยี วแกมเหลือง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ชมพอู อ่ น
4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ โค้งบรเิ วณโคน
5) ไข 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ขาว
20% 6) สียอดเกสรเพศเมยี ขาว
ใบ นา้� ตาลแกมดา� 7) สีโคนรงั ไข่
1) ปนทโ่ี คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 4
2) สีของปน ชมพูแกมมว่ งถึงแดง ผล
3) ร่องก้านใบ เขียว 1) จา� นวนหวี 10
4) สีขอบกา้ นใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 2) จา� นวนผลต่อหวี ตรง
5) สีแผ่นใบด้านบน 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย กลม
6) รปู รา่ งโคนใบ ไม่มขี น 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง คอขวด
ทา� มุม 45 องศา 5) รูปรา่ งปลายผล มีกา้ นเกสร
ชอ่ อก ปลี โปรง่ 6) ซากดอกตดิ ท่ปี ลายผล เพศเมยี ตดิ อยู่
1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ท�ามุมเลก็ นอ้ ย
2) ต�าแหนง่ เครือกลว้ ย ปานกลาง (0.45) 7) การเช่ือมกา้ นผล เชือ่ มกนั บางสว่ น
3) การปรากฏของเครอื (0.26) 8) สีเปลอื กผลดบิ เขียว
4) ตา� แหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสุก เหลือง
5) รปู ร่างปลกี ลว้ ย ปานกลาง 10) สีเนื้อผลดิบ ครมี
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทับกันบางสว่ น 11) สีเน้อื ผลสกุ ครมี
มว่ ง 12) รสชาติ หวาน
กาบปลี ส้ม 13) จา� นวนเมล็ด/ผล ไม่มี
1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก
2) การหุ้มกาบปลี มว้ น
3) สกี าบปลีด้านนอก มไี ขน้อยมากหรอื ไมม่ ี
4) สกี าบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหอมผลสั้นเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 2.2 เมตร สีเขียวเหลือง มีปน
สนี า�้ ตาลแกมดา� เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 39 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 50 เซนตเิ มตร สชี มพแู กมมว่ ง
ถงึ แดง เปน็ รอ่ งเปิด ขอบตรง ไม่มคี รีบ ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยูส่ ีเขียว เมือ่ คลีก่ างออกเตม็ ที่สีเขียวเปน็ มนั แผน่ ใบ
เป็นคล่ืน กว้างประมาณ 42 เซนติเมตร ยาวประมาณ 165 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบด้านหน่ึงมนอีก
ด้านหนง่ึ สอบเรยี ว ก้านชอ่ ดอกไม่มขี น สีเขียว กว้างประมาณ 1.7 เซนติเมตร ปลรี ูปปานกลาง กาบปลีสมี ว่ ง
ซอ้ นทบั กนั บางสว่ น ปลายมว้ นขน้ึ ดา้ นในสสี ม้ มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลกี วา้ งปานกลาง เครอื รปู ทรงกระบอก
มี 4 หวี ผลตรง พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยปู่ ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว
เน้ือผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเป็นสเี หลอื ง เนอ้ื ผลสคี รีม นุ่ม รสหวาน ไมม่ ีเมลด็
212 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Phon San’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวีดิบด้านนอกแกนเครอื หวีสุกด้านในแกนเครอื
เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 213
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหอมพม่า
ลา� ตน้ เทยี ม ตง้ั ตรง อก ขาว
1) ลักษณะวสิ ัย 0.75 เมตร 1) สีพนื้ กลบี รวมเชิงประกอบ เหลือง
2) ความสงู 29 เซนติเมตร 2) สพี ูกลบี รวมเชงิ ประกอบ ร่วงหลังใบประดับ
3) เส้นรอบวง เขียว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ชมพูหรอื
4) สี ไมม่ ี 4) สดี อกเพศผู้ ชมพูแกมม่วง
5) ไข
20% 5) ลักษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ นา้� ตาลแกมด�า 6) สียอดเกสรเพศเมีย เหลอื ง
1) ปนทีโ่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 7) สีโคนรังไข่ ขาว
2) สีของปน ชมพูแกมม่วงถึงแดง
3) รอ่ งก้านใบ เขยี ว ผล 5
4) สขี อบกา้ นใบ สอบเรียวทั้งสองด้าน 1) จา� นวนหวี 12
5) สีแผ่นใบดา้ นบน 2) จา� นวนผลต่อหวี
6) รูปรา่ งโคนใบ ไมม่ ีขน 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย โคง้ เลก็ นอ้ ย
ทา� มมุ เล็กน้อย 4) รปู รา่ งผลผ่าตามขวาง เปน็ เหล่ียม
ชอ่ อก ปลี แนน่ เลก็ น้อย
1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงข้างลา่ ง 5) รูปรา่ งปลายผล
2) ตา� แหน่งเครือกล้วย ปานกลาง (0.46) 6) ซากดอกตดิ ทป่ี ลายผล ปลายทู่
3) การปรากฏของเครอื (0.31) มีก้านเกสร
4) ตา� แหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 7) การเชื่อมก้านผล เพศเมียติดอยู่
5) รูปรา่ งปลกี ลว้ ย ปานกลาง 8) สเี ปลือกผลดิบ
6) ไหล่กาบปลี ซ้อนทบั กนั บางส่วน 9) สเี ปลือกผลสกุ ไมเ่ ช่อื มกัน
แดงแกมมว่ ง 10) สีเนอ้ื ผลดิบ เขยี ว
กาบปลี ส้ม 11) สเี น้ือผลสกุ เหลอื ง
1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 12) รสชาติ ขาว
2) การหมุ้ กาบปลี มว้ น 13) จา� นวนเมลด็ /ผล ครมี
3) สกี าบปลีดา้ นนอก มีไขนอ้ ยมาก หวาน
4) สีกาบปลดี า้ นใน ไม่มี
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหอมพม่าเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 0.75 เมตร สีเขียว มีปนสีน้�าตาล
แกมด�าเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 29 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 30 เซนติเมตร สีชมพูแกม
ม่วงถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบตรง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เม่ือคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเป็นมัน
แผน่ ใบเรยี บ กวา้ งประมาณ 45 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 147 เซนตเิ มตร ปลายใบมน โคนใบมนทงั้ สองดา้ น
กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 1.8 เซนตเิ มตร ปลรี ปู คลา้ ยลกู ขา่ ง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั
บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้ม มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีกว้าง เครือรูปทรงกระบอก มี 5 หวี ผล
โคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ ไมเ่ ชอ่ื มกนั ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนอ้ื ผล
สขี าว ผลสุกผิวผลเป็นสีเหลือง เนอื้ ผลสีครีม แน่น รสหวาน ไมม่ ีเมล็ด
214 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hom Phama’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย ร่องกา้ นใบ ปนที่โคนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวีดบิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื
เครือ ผลดิบผ่าตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 215
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหักมุกเขียว
ล�าตน้ เทียม ตงั้ ตรง อก ชมพูหรือ
1) ลกั ษณะวสิ ัย 3.75 เมตร 1) สีพื้นกลีบรวมเชงิ ประกอบ ชมพแู กมมว่ ง
2) ความสูง 65 เซนติเมตร
3) เสน้ รอบวง เขยี วปานกลาง 2) สีพกู ลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง
4) สี มี 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ร่วงหลงั ใบประดบั
5) ไข 4) สีดอกเพศผู้ ชมพหู รอื
20–50% ชมพแู กมมว่ ง
ใบ นา�้ ตาลแกมด�า 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมีย
1) ปนทโ่ี คนก้านใบ เปดิ /ขอบโคง้ เขา้ 6) สียอดเกสรเพศเมยี ตรง
2) สีของปน เขียว 7) สีโคนรังไข่ เหลอื ง
3) รอ่ งกา้ นใบ เขยี วเข้ม ผล ขาว
4) สีขอบกา้ นใบ มนทั้งสองดา้ น 1) จา� นวนหวี
5) สีแผน่ ใบดา้ นบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 6
6) รูปรา่ งโคนใบ ไมม่ ีขน 3) รปู ร่างผลกลว้ ย 14
ห้อยลงในแนวตั้งฉาก 4) รปู ร่างผลผา่ ตามขวาง
ชอ่ อก ปลี โปร่ง โค้งเล็กนอ้ ย
1) ขนบนกา้ นชอ่ ดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง 5) รูปร่างปลายผล เปน็ เหลยี่ ม
2) ต�าแหนง่ เครือกล้วย ผอม (0.35) 6) ซากดอกติดที่ปลายผล เล็กน้อย
3) การปรากฏของเครอื (0.25)
4) ตา� แหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 7) การเชอื่ มกา้ นผล ปลายทู่
5) รูปรา่ งปลกี ลว้ ย ปานกลาง 8) สเี ปลือกผลดิบ มีกา้ นเกสร
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทบั กันบางส่วน 9) สีเปลอื กผลสุก เพศเมียตดิ อยู่
แดงแกมม่วง 10) สีเน้ือผลดิบ
กาบปลี ส้มแกมแดง 11) สเี น้ือผลสกุ เช่อื มกันบางสว่ น
1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 12) รสชาติ เขียว
2) การหุม้ กาบปลี ม้วน 13) จ�านวนเมล็ด/ผล เหลือง
3) สกี าบปลีด้านนอก มีไขปานกลาง ครมี
4) สีกาบปลีด้านใน ครมี
5) รอยแผลกาบปลี หวานนอ้ ยหรอื จืด
6) ลักษณะของกาบปลี ไม่มี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหักมุกเขียวเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม ABB ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 3.75 เมตร สีเขียวปานกลาง
ปนสีน้�าตาลแกมด�า เส้นรอบวง ยาวประมาณ 65 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 53 เซนติเมตร สีเขียว
เป็นร่องเปิด ขอบโค้งเข้า มีครีบ ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเข้มเป็นมัน แผ่นใบ
เป็นคลื่น กว้างประมาณ 64 เซนติเมตร ยาวประมาณ 206 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนท้ังสองด้าน
ก้านช่อดอกไม่มีขน สีเขียว กว้างประมาณ 3 เซนติเมตร ปลีรูปปานกลาง กาบปลีสีแดงแกมม่วง ซ้อนทับกัน
บางสว่ น ปลายมว้ นขน้ึ ดา้ นในสสี ม้ แกมแดง มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลแี คบ เครอื รปู ทรงกระบอก มี 6 หวี
ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว
เนื้อผลสคี รีม ผลสุกผวิ ผลเป็นสีเหลอื ง เน้ือผลสคี รีม แนน่ รสหวานนอ้ ยหรอื จืด ไม่มเี มลด็
216 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (ABB) ‘Kluai Hakmuk Khiao’
ปลายใบ
ลกั ษณะวสิ ยั รอ่ งก้านใบ ปนทโี่ คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครือ หวีสุกด้านในแกนเครอื
เครอื ผลดิบผ่าตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 217
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหักมุกนวล
ล�าต้นเทยี ม โค้งลง อก ชมพูหรือ
1) ลกั ษณะวสิ ยั 3.4 เมตร 1) สีพื้นกลีบรวมเชิงประกอบ ชมพูแกมม่วง
2) ความสงู 68 เซนตเิ มตร
3) เสน้ รอบวง เขียวแกมเหลือง 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง
4) สี มไี ข 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ร่วงพรอ้ ม
5) ไข ใบประดบั
20% 4) สดี อกเพศผู้
ใบ น�้าตาลแกมด�า 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมีย ครีม
1) ปนทีโ่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 6) สียอดเกสรเพศเมีย ตรง
2) สีของปน เขียวอ่อน 7) สีโคนรังไข่ ครมี
3) ร่องก้านใบ เขียวเขม้ ผล ขาว
4) สขี อบก้านใบ มนทัง้ สองดา้ น 1) จ�านวนหวี
5) สแี ผน่ ใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 7
6) รปู รา่ งโคนใบ ไมม่ ขี น 3) รปู ร่างผลกล้วย 14
ทา� มุม 45 องศา 4) รูปร่างผลผ่าตามขวาง
ชอ่ อก ปลี โปรง่ 5) รูปร่างปลายผล ตรง
1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงข้างลา่ ง 6) ซากดอกตดิ ทีป่ ลายผล เป็นเหล่ียมชดั เจน
2) ตา� แหน่งเครือกล้วย ผอม (0.42) ปลายทู่
3) การปรากฏของเครอื (0.35) 7) การเชือ่ มก้านผล มีส่วนฐานของ
4) ต�าแหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 8) สเี ปลอื กผลดิบ กา้ นเกสรเพศเมยี
5) รปู รา่ งปลีกล้วย มนและแตกออก 9) สีเปลอื กผลสกุ ยน่ื ออกมา
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทับกนั บางส่วน 10) สเี นือ้ ผลดบิ
แดงแกมมว่ ง 11) สเี นอ้ื ผลสุก เช่ือมกนั บางสว่ น
กาบปลี สม้ แกมแดง 12) รสชาติ เขยี วออ่ น
1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก 13) จา� นวนเมลด็ /ผล เหลืองออ่ น
2) การหุม้ กาบปลี ไมม่ ้วน ครมี
3) สกี าบปลีด้านนอก มีไขมาก ครีม
4) สีกาบปลดี ้านใน หวานอมเปรย้ี ว
5) รอยแผลกาบปลี ไมม่ ี
6) ลักษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหักมกุ นวลเปน็ กลว้ ยกลุ่มจีโนม ABB ลา� ตน้ เทียม สงู ประมาณ 3.4 เมตร สเี ขยี วปนเหลอื ง มปี น
สีน้�าตาลแกมด�า เส้นรอบวง ยาวประมาณ 6.8 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 38 เซนติเมตร สีเขียวอ่อน
เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทยี่ งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลก่ี างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเขม้ เปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื
กว้างประมาณ 57.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 172.4 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนท้ังสองด้าน ก้าน
ชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี วเขม้ กวา้ งประมาณ 2.7 เซนตเิ มตร ปลรี ปู ปานกลาง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั
บางสว่ น ปลายไม่ม้วนข้นึ ด้านในสีสม้ แกมแดง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลีปานกลาง เครือรปู ทรงกระบอก
มจี า� นวนหวี 7 หวี ผลตรง พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ทป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ
สีเขียวออ่ น เนอื้ ผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเปน็ สเี หลืองออ่ น เน้ือผลสคี รีม นมุ่ รสหวานอมเปรยี้ ว ไมม่ เี มล็ด
218 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (ABB) ‘Kluai Hakmuk Nuan’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย รอ่ งก้านใบ ปนทโ่ี คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ด้านในแกนเครอื
เครือ ผลดบิ ผ่าตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 219
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยหิน
ล�าต้นเทียม ต้งั ตรง อก ขาว
1) ลักษณะวสิ ยั 4.5 เมตร 1) สพี ืน้ กลบี รวมเชิงประกอบ เหลอื ง
2) ความสงู 88.5 เซนติเมตร 2) สพี ูกลบี รวมเชงิ ประกอบ ร่วงพร้อม
3) เส้นรอบวง เขยี ว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ใบประดบั
4) สี มี
5) ไข 4) สดี อกเพศผู้ ครีม
0% 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ ไมม่ ี 6) สียอดเกสรเพศเมยี ครีม
1) ปนท่ีโคนกา้ นใบ เปดิ /ขอบโค้งเข้า 7) สีโคนรังไข่ ขาว
2) สขี องปน เขียว
3) ร่องกา้ นใบ เขียวออ่ น ผล 5
4) สีขอบกา้ บใบ ดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 1) จา� นวนหวี 12
5) สีแผน่ ใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี
6) รูปร่างโคนใบ ไม่มีขน 3) รปู ร่างผลกลว้ ย โค้งเล็กน้อย
ท�ามมุ เลก็ น้อย 4) รูปร่างผลผา่ ตามขวาง กลม
ชอ่ อก ปลี แนน่ 5) รปู รา่ งปลายผล ปลายทู่
1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงข้างล่าง 6) ซากดอกตดิ ที่ปลายผล มกี า้ นเกสร
2) ต�าแหน่งเครือกลว้ ย อ้วน (0.62) เพศเมียติดอยู่
3) การปรากฏของเครอื (0.30) 7) การเชอื่ มกา้ นผล
4) ตา� แหนง่ กา้ นดอกเพศ 8) สเี ปลอื กผลดิบ ไม่เชอื่ มกนั
5) รปู ร่างปลกี ลว้ ย มนและแตกออก 9) สีเปลือกผลสกุ เขียว
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทบั กันเลก็ นอ้ ย 10) สเี น้ือผลดบิ เหลือง
แดงแกมมว่ ง 11) สเี นื้อผลสกุ ครีม
กาบปลี แดง 12) รสชาติ ครีม
1) ปลายกาบปลี ชัดเจนมาก 13) จา� นวนเมล็ด/ผล หวาน
2) การหุ้มกาบปลี ม้วน ไมม่ ี
3) สกี าบปลดี ้านนอก มีไขมาก
4) สกี าบปลีดา้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลักษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยหินเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม ABB ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 4.5 เมตร สีเขียว ไม่มีปน เส้นรอบวง
ยาวประมาณ 88.5 เซนติเมตร กา้ นใบยาว ประมาณ 63 เซนตเิ มตร สีเขียว เป็นรอ่ งเปิด ขอบโคง้ เขา้ มคี รีบ
ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เม่ือคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวอ่อนเป็นมัน แผ่นใบเป็นคล่ืน กว้างประมาณ
60 เซนติเมตร ยาวประมาณ 230 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบด้านหนึ่งมนอีกด้านหนึ่งสอบเรียว
กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 3.3 เซนตเิ มตร ปลรี ปู คลา้ ยลกู ขา่ ง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั
เลก็ นอ้ ย ปลายมว้ นขน้ึ ดา้ นในสแี ดง มรี อ่ งลกึ ไหลก่ าบปลแี คบ เครอื รปู ทรงกระบอก มี 8 หวี ผลตรง พบซาก
กา้ นยอดเกสรเพศเมียติดที่ปลายผล กา้ นผลเรียบ ไม่เช่ือมกนั ไมม่ ขี น ผลดิบสเี ขยี ว เนื้อผลสสี ้ม ผลสุกผวิ ผล
เปน็ สเี หลือง เนอ้ื ผลสีขาว น่มิ รสหวาน ไม่มเี มล็ด
220 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (ABB) ‘Kluai Hin’
ปลายใบ
ลกั ษณะวิสัย รอ่ งก้านใบ ปนท่โี คนกา้ นใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวีดิบดา้ นนอกแกนเครอื หวีสุกด้านในแกนเครอื
เครอื ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 221
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยไฮเกท
ล�าตน้ เทียม ก่ึงตงั้ ตรง อก ครีม
1) ลักษณะวสิ ัย 1.6 เมตร 1) สีพ้ืนกลีบรวมเชงิ ประกอบ เหลืองแกมสม้
2) ความสงู 39 เซนตเิ มตร 2) สพี กู ลีบรวมเชิงประกอบ รว่ งพร้อม
3) เสน้ รอบวง เขียว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ใบประดบั
4) สี มี
5) ไข 4) สดี อกเพศผู้ ครมี
20% 5) ลักษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ตรง
ใบ น้า� ตาลแกมแดง 6) สียอดเกสรเพศเมีย ครมี
1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบกว้าง 7) สโี คนรังไข่ ขาว
2) สีของปน เขยี ว
3) ร่องกา้ นใบ เขยี วเข้ม ผล 5
4) สขี อบกา้ นใบ สอบเรียวทั้งสองดา้ น 1) จ�านวนหวี 10
5) สีแผ่นใบดา้ นบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี โค้ง
6) รูปร่างโคนใบ มขี น 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย เปน็ เหล่ยี ม
ห้อยลงในแนวตั้งฉาก 4) รูปร่างผลผา่ ตามขวาง เล็กนอ้ ย
ช่อ อก ปลี แนน่
1) ขนบนก้านช่อดอก ตรงลงข้างล่าง 5) รูปรา่ งปลายผล ปลายทู่
2) ต�าแหนง่ เครือกล้วย ผอม (0.39) 6) ซากดอกติดทป่ี ลายผล มกี ้านเกสร
3) การปรากฏของเครือ (0.13) เพศเมยี ติดอยู่
4) ต�าแหนง่ กา้ นดอกเพศผู้ 7) การเชอ่ื มกา้ นผล
5) รูปร่างปลกี ลว้ ย ปานกลาง 8) สีเปลือกผลดิบ เช่ือมกนั บางสว่ น
6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทบั กนั บางส่วน 9) สีเปลอื กผลสุก เขียว
มว่ งออ่ น 10) สีเนอ้ื ผลดบิ นา�้ ตาล
กาบปลี ส้มแกมเหลอื ง 11) สีเน้ือผลสุก ครมี
1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก 12) รสชาติ เหลืองออ่ น
2) การหุ้มกาบปลี ม้วน 13) จ�านวนเมล็ด/ผล หวาน
3) สกี าบปลดี ้านนอก ไม่มไี ข ไม่มี
4) สกี าบปลดี า้ นใน
5) รอยแผลกาบปลี
6) ลกั ษณะของกาบปลี
7) ไขบนกาบปลี
กล้วยไฮเกทเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 1.6 เมตร สีเขียว มีปนสีน�้าตาลแกม
แดงเลก็ นอ้ ย เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 3.9 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 23 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว เปน็ รอ่ งเปดิ
ขอบกว้าง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเข้ม ผิวใบด้าน แผ่นใบเป็นคลื่น
กว้างประมาณ 55 เซนติเมตร ยาวประมาณ 120 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบสอบเรียวทั้งสองด้าน
ก้านช่อดอกมีขน สีเขียว กว้างประมาณ 1.6 เซนติเมตร ปลีรูปคล้ายลูกข่าง กาบปลีสีม่วงอ่อน ซ้อนทับกัน
บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้มแกมเหลือง มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีปานกลาง เครือรูปทรงกะบอก
มี 5 หวี ผลโคง้ พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว
เน้อื ผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเป็นสีน�้าตาล เนอ้ื ผลสีเหลอื งออ่ น นมุ่ รสหวาน ไม่มีเมลด็
222 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
Musa (AAA) ‘Kluai Hai Ket’
ปลายใบ
ลกั ษณะวสิ ยั ร่องกา้ นใบ ปนท่โี คนก้านใบ
ปลี กาบปลี ดอก
หวดี บิ ด้านในแกนเครือ
เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 223
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
àÍ¡ÊÒÃ͌ҧÍÔ§
กรมวชิ าการเกษตร. 2550. รายงานประจา� ปี 2550 สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน กรมวชิ า
การเกษตร. กรุงเทพฯ
. 2552. รายงานประจา� ปี 2552 ศูนย์วจิ ัยพชื สวนศรสี ะเกษ. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน
กรมวชิ าการเกษตร. กรุงเทพฯ. 169 น.
กองคน้ ควา้ และทดลอง กรมกสกิ รรม. 2511. กลว้ ย. ส่วนการปกครอง. กรงุ เทพฯ.
กองโภชนาการ กรมอนามยั . 2535. ตารางแสดงคณุ ภาพอาหารไทยในสว่ นทกี่ นิ ได.้ องคก์ ารเภสชั กรรม.
กรงุ เทพฯ. 48 น.
กองบรรณาธิการขุมทรัพย์เทวดา. 2560. เคล็ดลับวิธีปลูกและผลิตกล้วยหอม พืชปลูกง่ายได้เงินล้าน.
ขุมทรัพยเ์ ทวดา. กรงุ เทพฯ. 120 น.
กองบรรณาธกิ ารนิตยสารเทคโนโลยชี าวบา้ น. 2558. กลว้ ยน�้าว้า สรา้ งชาติ สร้างเงนิ พมิ พค์ รัง้ ท่ี 2.
มติชน. กรงุ เทพฯ. 224 น.
เกสร สนุ ทรเสร.ี 2540. กลว้ ย พืชสารพนั ประโยชน.์ ไทยวฒั นาพานชิ . กรงุ เทพฯ. 130 น.
แก้ว กรงุ เก่า. 2561. เร่อื งกลว้ ยๆ. http:// .thaipoem.com/poem/141304.
จรญั ดิษฐไชยวงศ์. 2543. หลกั เกณฑก์ ารตรวจสอบลักษณะพนั ธพ์ุ ชื : กลว้ ย. ศนู ย์วจิ ยั พืชสวนพิจติ ร:
พจิ ติ ร. 38 หน้า.
จรยิ า วสิ ทิ ธพิ์ านชิ เปรม ณ สงขลา และบณุ ฑรกิ า นนั ทา. 2555. การจดั การการผลติ กลว้ ยและมะละกอ.
ใน น. (6–5)–(6–20). การจัดกาการการผลิตไม้ผลและผักเชิงธุรกิจ. มหาวิทยาลัยสุโขทัย
ธรรมาธริ าช. นนทบุร.ี
โชติ สวุ ัตถี. 2505. กล้วยป่าและกล้วยปลูกในเมืองไทย. สา� นกั พมิ พท์ า� เนียบรัฐมนตรี. กรุงเทพฯ. 48 น.
ณรงค์ โฉมเฉลา. 2551. ศัพท์กล้วย. ส�านักนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
กรุงเทพฯ. 128 น.
ดวงแก้ว ศรีลักษณ์. 2544. ความรจู้ ากแผ่นดินชุดกล้วย มหศั จรรยพ์ ันธ์กุ ล้วยในไทย. แสงแดดเพ่อื เดก็ .
กรงุ เทพฯ. 119 น.
แดน คอพเพล. 2554. กล้วย ไม่ใช่เรื่องกล้วย กล้วย. ศิริพงษ์ วิทยวิโรจน์ (แปล). มติชน. กรุงเทพฯ.
330 น.
เต็ม สมิตินันทน์. 2557. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ ฉบับแก้ไขเพ่ิมเติม 2557.
ส�านักงานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ. กรุงเทพฯ. 806 น.
224 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
ทวีศักด์ิ ชัยเรืองยศ. 2557. แหล่งรวบรวมพันธุกรรมกล้วยมากระดับประเทศ. เส้นทางกสิกรรม.
19: 1–17.
. 2561. ศนู ย์วจิ ยั พืชสวนสโุ ขทัยรวบรวมพนั ธุก์ ล้วยมากกวา่ 200 ชนดิ https://
.dail ne s.co.th/agriculture/207494.
ทัศนะ ไผง่ าม. 2555. กล้วย ผลไมม้ หศั จรรย.์ มติ รสัมพนั ธ์กราฟฟิก. กรุงเทพฯ. 112 น.
ทิพย์พรรณ สดากร วินัย สมประสงค์ และพงษ์ศักด์ิ พลตรี. 2552. พรรณไม้ในกรมวิชาการเกษตร
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกมุ ารี 36 ปี กรมวชิ าการเกษตร เลม่ ที่ 1. ชมุ นมุ สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย.
กรงุ เทพฯ. 199 น.
ธา� รง ชว่ ยเจรญิ และ เกรกิ ฤทธิ์ กาฬสวุ รรณ. ม.ป.ป. เอกสารวชิ าการที่ 7 เรอ่ื งกลว้ ย. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน
กรมวชิ าการเกษตร. กรงุ เทพฯ. 36 น.
นิดดา หงส์ววิ ฒั น.์ 2550. ผลไม้111ชนดิ คณุ คา่ อาหารและการกิน. แสงแดด. กรงุ เทพฯ. 324 น.
เบญจมาศ ศลิ ายอ้ ย. 2540. พนั ธก์ุ ลว้ ยเมอื งไทย. ใน น. 3–6. การสมั มนาและนทิ รรศการกลว้ ยครบวงจร
วันท่ี 14–17 มกราคม 2541 ส�านักพิพิธภัณฑ์และวัฒนธรรมการเกษตร มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.
. 2547. กลว้ ย ใน น. 131–142. อนกุ รมวธิ านพชื อกั ษร ก ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน
แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ . ราชบัณฑิตยสถาน. กรงุ เทพฯ.
. 2548. กลว้ ย ใน น. 163–197. สารานกุ รมไทยสา� หรบั เยาวชนโดยพระราชประสงค์
ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่มที่ 30. โครงการสารานุกรมไทยส�าหรับเยาวชนโดย
พระราชประสงค์ในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั . กรุงเทพฯ.
. 2551. กลว้ ย ใน น. 7–77, สจุ ติ รา กลน่ิ เกสร (บรรณาธกิ าร). สารานกุ รมไทยสา� หรบั
เยาวชนโดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฉบับเสริมการเรียนรู้ เล่ม 10.
โครงการสารานุกรมไทยส�าหรับเยาวชนโดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว.
กรงุ เทพฯ.
. 2558. กล้วย พิมพค์ รัง้ ที่ 4 (ปรบั ปรุง). สา� นักพิมพม์ หาวิทยาลยั เกษตรศาสตร.์
กรุงเทพฯ. 512 น.
ประพันธ์ ชานนท.์ 2558. กลว้ ย ชดุ เกษตรกรรมลองทา� ดู. นานมีบุ๊คส์. กรงุ เทพฯ. 52 น.
พระยาศรสี ุนทรโวหาร. 2471. พรรณพฤกษากบั สตั วาภธิ าน. โสภณพิพรรฒนากร. พระนคร. 38 น.
พฤษภะ ณ อยุธยา. 2542. สวนกลว้ ยหอม. เลฟิ แอนด์ลิพเพส. กรงุ เทพฯ. 93 น.
พาณชิ ย์ ยศปญั ญา. 2542. กลว้ ยในเมืองไทย พิมพค์ รงั้ ท่ี 2. พิ เณศ พรน้ิ ติง้ . กรุงเทพ. 152 น.
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 225
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
เพญ็ จันทร์ สทุ ธานกุ ูล. ม.ป.ป. เอกสารวชิ าการ การผลิตกล้วยไขใ่ นเขตภาคเหนอื ตอนลา่ ง. ศนู ย์บรกิ าร
วิชาการด้านพืชและปัจจัยการผลิต สุโขทัย ส�านักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 2 กรมวิชา
การเกษตร. สุโขทยั . 63 น.
มนตรี วงศร์ กั พานชิ มนู โปส้ มบรู ณ์ และทวศี กั ด์ิ ดว้ งทอง. 2544. การประชมุ สมั มนากลว้ ยนานาชาติ
ครั้งท่ี 1 กรมส่งเสริมการเกษตร. ชมุ นุมสหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย. กรุงเทพฯ. 192 น.
มนตรี แสนสุข. 2557. กลว้ ยไขส่ ง่ ออก. เอส เค เอส อนิ เตอร์พริ้น. กรุงเทพฯ. 124 น.
มงิ่ ขวญั กิตติวรรณกร. 2534. กลว้ ยน้ีมีดีไฉน. ใน น. 19–27. กลว้ ยแตกหน่อ กทม. 34 ท่ีระลึกในงาน
กทม. รวมใจรกั พทิ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม. สา� นกั การศกึ ษา กรงุ เทพมหานคร วนั ท่ี 20–21 พฤศจกิ ายน
2534. กรงุ เทพฯ.
รกั ษ์ พฤกษชาต.ิ 2554. กล้วยพืชเศรษฐกจิ ทา� เงนิ . นอี อนบ๊คุ มเี ดยี . กรุงเทพฯ. 128 น.
วินยั สมประสงค์. 2555. 84 วงศ์พรรณไม้เทดิ ไทอ้ งคร์ าชนั ย์. ทูเก็ตเตอร.์ กรงุ เทพฯ. 280 น.
. 2556. แหล่งรวบรวมและอนุรกั ษ์พันธกุ รรมพชื สวน กรมวิชาการเกษตร. ชุมนุม
สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ. 209 น.
วิลาวัณย์ ใคร่ครวญ เกษมศักด์ิ ผลากร และ อุทัยวรรณ ทรัพย์แก้ว. 2557. สถานการณ์การผลิต
การตลาดพืชสวน ปี 2556. กลุ่มวิจัยเศรษฐกิจ สถาบันวิจัยพืชสวน. กรมวิชาการเกษตร.
กรุงเทพฯ. 67 น.
ศศวิ มิ ล แสวงผล จามร สมณะ และสรรถชัย ฉัตราคม. 2552. 108 พนั ธ์ุกลว้ ยไทย. โรงพิมพ์กรงุ เทพ
(1984). กรุงเทพฯ. 267 น.
เศรษฐมนั ต์ กาญจนกุล. 2551. รอ้ ยพรรณพฤกษากล้วย. พิ เนศพริ้นติง้ . กรงุ เทพฯ. 112 น.
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร กรมส่งเสริมการเกษตร. 2561. ระบบสารสนเทศการผลิต
ทางดา้ นเกษตร nline กรมส่งเสริมการเกษhttp://production.doae.go.th/
ศูนยว์ ิจยั พืชสวนสุโขทยั . ม.ป.ป. รายงานผลงานวิจยั ปี 2553–2555.
ศูนยว์ ิจยั พืชสวนสโุ ขทัย สถาบนั วจิ ยั พืชสวน กรมวชิ าการเกษตร. สโุ ขทัย. 117 น.
. ม.ป.ป. รายงานประจ�าปี 2555–2556. ศูนย์วิจัยพืชสวนสุโขทัย สถาบันวิจัย
พืชสวน. กรมวิชาการเกษตร. สโุ ขทัย. 46 น.
. ม.ป.ป. ยทุ ธศาสตรก์ ลว้ ยและผลงานวจิ ยั ปี 2558 และงานวจิ ยั ปี 2559. ศนู ยว์ จิ ยั
พืชสวนสโุ ขทยั สถาบนั วิจัยพชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. 9 น.
. ม.ป.ป. รายงานผลงานวจิ ยั ปี 2558. ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั สถาบนั วจิ ยั พชื สวน.
กรมวิชาการเกษตร. สโุ ขทัย. 117 น.
. ม.ป.ป. เอกสารแนะนา� การใชป้ ระโยชนแ์ ละเพมิ่ มลู คา่ กลว้ ยนา้� วา้ . ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวน
สโุ ขทัย สถาบนั วจิ ัยพชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. สุโขทัย.
226 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. 2559. รายงานประจา� ปี 2559 สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. กรงุ เทพฯ.
118 น.
สมนึก พานิชกิจ. 2556. มหัศจรรย์พรรณพืช กล้วย. สวุ ีรยิ าสาสน์ . กรงุ เทพฯ. 98 น.
สมศกั ดิ์ วรรณศริ ิ. ม.ป.ป. สวนกล้วย พมิ พ์ครง้ั ท่ี 4. ปราณีบล็อกและการพมิ พ.์ กรงุ เทพฯ. 94 น.
สมาคมพฤกษชาตแิ หง่ ประเทศไทย. 2516. การท�าไร่กล้วย. ผดุงพิทยา. กรงุ เทพฯ. 149 น.
สุทธชิ ยั ปทุมลอ่ งทอง. 2554. กลว้ ย สดุ ยอดอาหารโภชนาการ. วี พรนิ้ ท์ (1991). กรงุ เทพฯ. 103 น.
สุระพงษ์ โกสยิ ะจนิ ดา. 2558. กนิ กล้วยดีกว่า. ข่าวสารสมาคมพืชสวน. 30: 5–10.
สวุ ฒั น์ อัศวไชยชาญ และ ชนันสิริ มากสัมพนั ธ์. 2555. กลว้ ยไทย. ปลาตะเพียน. กรุงเทพฯ. 24 น.
ส�านักงานราชบัณฑิตยสภา. 2560. พจนานุกรมศัพท์พันธุศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา. ส�านักพิมพ์
คณะรฐั มนตรีและราชกิจจานเุ บกษา. กรุงเทพฯ. 284 น.
สา� นกั งานราชบัณฑิตยสภา. 2560. พจนานุกรมศพั ท์พฤกษศาสตร์ ฉบบั ราชบณั ฑิตยสภา. สา� นกั พมิ พ์
คณะรฐั มนตรีและราชกิจจานเุ บกษา. กรงุ เทพฯ. 670 น.
สา� นกั งานพฒั นาเศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ. 2554. บญั ชรี ายการทรพั ยส์ นิ ชวี ภาพกลว้ ย. สา� นกั งานพฒั นา
เศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ. กรุงเทพฯ. 304 น.
ส�านักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. 2534. กล้วย เพ่ือสนิทของคนไทย. ส�านักเลาขาธิการนายก
รฐั มนตรี. กรงุ เทพฯ. 70 น.
ส�าอาง สืบสมาน ภทรพร ยุทธาภรณ์พนิ ิจ และ ปาริฉตั ร ช้างสิงห์. 2555. กล้วย คุณคา่ ภมู ิปัญญาไทย.
มหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช. นนทบรุ .ี 383 น.
หมายใจ จิตรีธรรม. 2548. สารพนั กล้วย. วพี รนิ ท์ (1991). กรงุ เทพฯ. 136 น.
อภิชาต ศรีสะอาด และ จันทรา อู่สุวรรณ. 2556. คู่มือการเพาะปลูกกล้วยเศรษฐกิจเงินล้าน. นาคา
อนิ เตอร์มเี ดยี . กรงุ เทพฯ. 144 น.
. และศุภวรรณ์ ใจแสน. 2553. สารพันกล้วยยอดนิยม. นาคา อินเตอร์มีเดีย.
กรุงเทพฯ. 132 น.
อภิสิทธ์ิ วริ ยิ านนท.์ 2542. กลว้ ยช่วยกู้ฐานะเร็วไว ผลไม้แหง่ นกั ปราชญ.์ นา้� ฝน. กรงุ เทพฯ. 152 น.
Bac er, C.A. and .C. Ba huizen. 1968. Musaceae. n pp. 35–38. lora o a a ol. .
olters– oordho . ., roningen, he etherlands.
Espino, . .C., S. . amaluddin and B. Sila oi. 2001. Musa L. (edible culti ars). In pp.
314–325. erhei , E M and .E. Coronel (eds.). lant esources o South–East
Asia : SEA 2. Edible ruits and uts. SEA oundation, Bogor, ndonesia.
nternational lant enetic esources nstitute. Descriptors or Banana (Musa spp.). 1996.
, ome. 55 p.
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 227
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
nternational nion or the rotection o e arieties o lants. 2010. Banana. .
http:// .promusa.org/Morpholog o banana plant
ce o the gene echnolog and egulator. 2001. he Biolog o Musa L. (banana).
Department o ealth and Aging, Australia. 71 p.
mar, S., S. . amaluddin and .M. Bahari. 2012. Collection o Bananas in Mala sia.
Mala sian Agricultural esearch and De elopment nstitute (MA D ), uala
Lumpur. 61 p.
obinson, .C. 1996. Bananas and lantains. he ni ersit ress, Cambridge. 238 p.
Simmonds, . . 1982. Banans. he rint ouse, Singapore. 512 p.
alma or, . ., D. . ones and Subi anto. 1990. Banans lantains in Southeast Asia.
nternational et or or the mpro ement o Banana and lantain, the hillipines.
46 p.
228 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
´Ñª¹Õª×èÍÊÒÁÑÞ
กลว้ ยกระบุง 37
กลว้ ยกล้าย 37
กล้วยกอก มาก 78, 4
กล้วยกุ้งเขียว 36
กลว้ ยโกะ 78, 6
กลว้ ยขม 37, 78
กลว้ ยข้างก ิ ส้ลาย 78
กล้วยไข่ 35, 36, 39
กล้วย ขก่ �าแพงเพชร 78, 2
กล้วยไข่จนี 36
กลว้ ย ข่ทองรว่ ง 6 78, 4
กลว้ ยไข่โบราณ 37
กล้วย ขพ่ ระตะบอง 36, 78, 6
กล้วยไข่มาเลเซีย 33
กลว้ ยครั่ง 36
กล้วยงาช้าง 37
กลว้ ยเงิน 35, 39
กล้วยตานี 34, 35, 37, 38, 39
กลว้ ยตานีกงิ่ จนทร์ 38, 78,
กล้วยตานขี าว 38
กลว้ ยตานดี �า 38
กลว้ ยตานีป่า 38
กลว้ ยตานี ม้อ 38, 78 1
กล้วยตานี อมทอง 38, 78 1 2
กล้วยตบี 37
กลว้ ยตบี ค�า 78 1 4
กล้วยตีบนครสวรรค์ 78, 1 6
กล้วยตบี มก า าร 79 1
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 229
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยโตน พทลง 79, 11
กลว้ ยทองกาบดา� 36
กล้วยทองก�าปน
กลว้ ยทองขแี มว 79, 112
กลว้ ยทองเดช 79, 114
กลว้ ยทองสม้
กลว้ ยทองเอย 37
กล้วยทองโ ะ 79, 116
กล้วยท่าแมจ่ นเชยี งราย 79, 11
กล้วยทิพรส 79, 12
กล้วยเทพพนม 79, 122
กล้วยเทพรส 37, 39
กลว้ ยนมสวรรค์ 79, 124
กลว้ ยนมสาว 35, 37, 39, 79, 126
กล้วยนมหมี 37, 79, 12
กล้วยนาก
กล้วยนากค่อม 37
กล้วยนาก ท 37
กลว้ ยนากมก 36, 79, 1
กลว้ ยนากยกษ์ 79 1 2
กลว้ ยนางกรายสรินทร์ 79, 1 4
กล้วยนางพญา 79, 1 6
กลว้ ยน�้า 79, 1
กล้วยนวิ จระเข้ 79, 14
กลว้ ยนวิ มอื นาง 37
กลว้ ยน�าเชียงราย 37
กลว้ ยน�า้ นม 37, 80, 142
กล้วยนา�้ ฝาด 37, 80, 144
กล้วยน�าพทลง 80, 146
กล้วยน�้าว้า 36
กลว้ ยน�าว้าขาวแพร่ 37
80, 14
35, 37
80, 15
230 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยน�าวา้ ครง่ 80, 152
กล้วยน�าว้าแ งนครพนม 80, 154
กล้วยนา� ว้า �า 80, 156
กล้วยน�าว้านครศรีธรรมราช 80, 15
กลว้ ยนา� วา้ นวลจนทร์ 80, 16
กลว้ ยน�าวา้ ปากชอ่ ง 5 80, 162
กลว้ ยนา� ว้าเพชรบรี 80, 164
กล้วยนา� ว้าแพร่ 80, 166
กลว้ ยนา� ว้ามะลิออ่ ง 81, 16
กลว้ ยน�าวา้ สโขทย 81, 1
กลว้ ยนา� วา้ สโขทย 4 81, 1 2
กลว้ ยน�าว้าสโขทย 6 81, 1 4
กลว้ ยนา� ว้าสโขทย 81, 1 6
กลว้ ยน�าวา้ อบล 81, 1
กลว้ ยบวั
กลว้ ยบัวสชี มพู 28
กล้วยบวั สีส้ม 39
กล้วยบางคณทใี น 39
กล้วยประดับ 81, 1
กลว้ ยป่า 39
กลว้ ยป่าอบสิ ซเิ นยี 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39
กลว้ ยเปร้ียว 34
กลว้ ยเปรียวบา้ น ร่ 35
กล้วยเปลือกหนา 81, 1 2
กลว้ ยพม่าแหกคกุ 37
กล้วยพระยาเสวย 35, 37
กล้วยพาโลกา สินธ์ 81, 1 4
กลว้ ยรอ้ ย วี 81, 1 6
กลว้ ยรัตนกทั ลี 81, 1
กล้วยลังกา 28
กล้วยลงกานครสวรรค์ 33
81, 1
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 231
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยเลบช้างก 38, 81, 1 2
กลว้ ยเลบมอื นาง 5 6 81, 1 4
กลว้ ยไล
กลว้ ยศรนี วล 36
กล้วยส้ม 37
กล้วยสยาม 37
กล้วยสา 33
กล้วยหก 36
กลว้ ยลูก ส้ �าก�าแพงเพชร 39
กล้วย วานทบแม้ว 82, 1 6
กล้วยหอม 82, 1
กลว้ ยหอมเขยี ว 35, 36
กล้วยหอมเขยี วคอ่ ม 36
กลว้ ยหอมคลองจงั 36
กลว้ ย อมค่อม 36
กลว้ ย อมจนทร์ 33, 36, 82, 2
กล้วย อมจ�าปา 36, 82, 2 2
กล้วยหอมดอกไม้ 36, 82, 2 4
กลว้ ย อม ต้ วน 36
กล้วย อมทอง 82, 2 6
กล้วย อมนครพนม 33, 82, 2
กลว้ ย อมผลสน 82, 21
กล้วย อมพมา่ 82, 212
กล้วยหอมแม้ว 82, 214
กล้วยหกั มุก 36
กลว้ ย กมกเขียว 37
กล้วย กมกนวล 82, 216
กลว้ ย นิ 37, 82, 21
กลว้ ยอ่างขาง 37, 38, 82, 22
กล้วย เกท 39
82, 222
232 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
ัชนชอวิ ยา าสตร์
Musa acuminata Colla 32, 34, 35, 39
M. acuminata subsp. burmanica . . Simmonds 33
M. acuminata subsp. malaccensis ( idl.) . . Simmonds 32
M. acuminata subsp. microcarpa (Becc.) . . Simmonds 33
M. acuminata ar. zebrina ( an outte e lanch.) asution 33
M. balbisiana Colla 34
M. banksii . Muell.
M. itinerans Cheesman 32, 33
M. textlis e 39
Musa 28
Musa 81, 1 1
82, 22
Musa 82, 21
82, 21
Musa 82, 221
82, 2 5
Musa 82, 2
82, 2 1
Musa 82, 211
82, 215
Musa 82, 21
82, 2
Musa 82, 2
78,
Musa 78,
78, 5
Musa 78, 1
78
Musa 78,
Musa
Musa
Musa
Musa
Musa
Musa
Musa
Musa
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 233
เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
M. 78, 5
Musa 81, 1 1
Musa 81, 1
Musa 81, 1 5
Musa 82, 1
Musa 79, 1 1
Musa 79, 1
Musa 79, 1 5
Musa 79 1
Musa 79, 1
Musa 80, 14
Musa 80, 14
Musa 80, 155
Musa 80, 15
Musa 80, 151
Musa 80, 15
Musa 81, 16
Musa 80, 15
Musa 80, 161
Musa 5 80, 16
Musa 80, 165
Musa 80, 16
Musa 81, 1 1
Musa 4 81, 1
Musa 6 81, 1 5
Musa 81, 1
Musa 81, 1
Musa 79, 141
Musa 80, 14
Musa 80, 145
Musa 79, 12
234 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
Musa 81, 1
81, 1 5
Musa 81, 1
81, 1
Musa 78, 1
78,
Musa 78, 1 1
79, 111
Musa 79, 123
79, 125
Musa 79, 127
79, 121
Musa 79, 113
79, 115
Musa 79, 119
Musa (ABB) ຸ luai ha Mae Chan Chiang aiູ 79, 117
Musa (ABB) ຸ luai hepphanomູ 78, 1 5
Musa (ABB) ຸ luai heppharotູ 79, 1
Musa (AAB) ຸ luai hong oູ 78, 1
Musa (AA) ຸ luai hong am anູ 82, 1
Musa (AA) ຸ luai hong hi Maeoູ
Musa (AA) ຸ luai hong eiູ
Musa (AA) ຸ luai hong Somູ
Musa
Musa
Musa
Musa
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 235
า นวก
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
238 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 239
เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561
ค�าขอบคณ
1. นิสิตมหาวทิ ยาลยั นเรศวรทช่ี ว่ ยในการจดั ทา� ขอ้ มูลภาคสนาม
1) นางสาวโชติรส แก้วปลัง่ คณะวทิ ยาศาสตร์
2) นางสาวณัฐฐา สดี า� คณะวทิ ยาศาสตร์
3) นางสาวนัดดา สุวรรณ คณะวทิ ยาศาสตร์
4) นางสาวธันย์ชนก เรอื งจ�านงศิลป คณะวทิ ยาศาสตร์
5) นางสาวโยษิตา อินทรแ์ ป้น คณะวิทยาศาสตร์
6) นางสาวขวัญรวี อนสุ รณ์ คณะเกษตรศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิง่ แวดลอ้ ม
2. เกษตรกรปลูกกลว้ ยจังหวัดสุโขทยั
1) นางพมิ เสน ค�าเทวา 60/2 หมู่ 2 ต�าบลคลองกระจง อ�าเภอสวรรคโลก จังหวัดสโุ ขทยั
2) นายปรารมภ์ พฒุ ฤทธ์ิ 4/1 บา้ นขอนซงุ ตา� บลเมอื งบางขลงั อา� เภอสวรรคโลก จงั หวดั สโุ ขทยั
3. เกษตรกรแปรรปู กลว้ ยและผลิตภัณฑ์อาหารท�าจากกลว้ ย
นายสมโภชน์ และนางนา�้ ผงึ้ กฎุ มณี 221 หมู่ 10 ตา� บลทา่ ชยั อา� เภอศรสี ชั นาลยั จงั หวดั สโุ ขทยั
าพถ่ายโ ย ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั
ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั
1) นายจกั รกฤษณ์ โปตะวฒั น์ กลมุ่ วจิ ยั การคมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื
2) นายทวศี กั ดิ์ ขตั ยิ ศ กลมุ่ วจิ ยั อนสุ ญั ญาไซเตสดา้ นพชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื
3) นายสมคั ร รตั นทพิ ย์ กลมุ่ วจิ ยั อนสุ ญั ญาไซเตสดา้ นพชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื
4) นายพรเทพ ทว้ มสมบญุ ฝา่ ยบรหิ ารทวั่ ไป สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื
5) นายวรี วทิ ย์ นยิ ากาศ
6) นายจงเดน่ ปานเนยี ม
าพวา สนี �าโ ย กรมสง่ เสรมิ การเกษตร
นายเรอื งเดช ศรวี ฒั น์
240 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร
ÈÙ¹ÂÇÔ¨ÑÂ
¾×ªÊǹ
ÊØ⢷ÑÂ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
กล้วยกินได้
Related Publications
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search