การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข

คมูอืพฒันา

¡ÒèѴ¡ÒÃÀÒÇЩءà©Ô¹·Ò§ÊÒ¸ÒóʢØ

ÃкººÑÞªÒ¡ÒÃà˵ءÒóáÅÐÈٹ»¯ÔºÑµÔ¡ÒÃÀÒÇЩءà©Ô¹
·Ò§ÊÒ¸ÒóÊØ¢¡ÃÁ¤Çº¤ØÁâä

¡ÃÁ¤Çº¤ØÁâä
¡ÃзÃǧÊÒ¸ÒóʢØ



ก

คมู่ อื พฒั นา การจัดการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ ก

และศนู ย์ปฏบิ ัตกิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

ค่มู อื พัฒนาการจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตุการณ์
และศูนยป์ ฏบิ ตั กิ ารภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

ISBN: 978-616-11-2776-3

ท่ีปรึกษา:
1. นายแพทย์อำ� นวย กาจีนะ 2. นายแพทยโ์ อภาส การย์กวนิ พงศ์
3. นายแพทย์ภาณมุ าศ ญาณเวทยส์ กลุ 4. นายแพทย์อษั ฎางค์ รวยอาจณิ ต์

บรรณาธิการ:
นายแพทยธ์ นรกั ษ์ ผลิพัฒน์

ผู้เรยี บเรยี ง: นายแพทย์เจษฎา ธนกิจเจริญกลุ
นายแพทย์กติ ตพิ์ งศ์ สญั ชาตวริ ฬุ ห์ นางสาวกรี ตกิ านต์ กลัดสวสั ดิ์
นายสตั วแพทย์พรพทิ ักษ์ พันธ์หลา้ นางสาวสุชาดา จันทสิรยิ ากร
แพทยห์ ญงิ ปทมุ มาลย์ ศิลาพร นายช�ำนาญ ม่วงแดง
นางสาวพรสรุ างค์ ราชภักดี นางสาวเดอื นเพญ็ คุณปญั ญา
นายคำ� พล แสงแก้ว นางสาวศศิธันว์ มาแอเคยี น
ดร.เกษร แถวโนนง้ิว นางสาววรางคณา จนั ทรสขุ
นางปรงุ จติ หมายดี นางสาวศณิ ีนาถ กลุ าวงศ์
นายสาธิต นามวชิ า นางสาวฉนั ทช์ นก อนิ ทรศ์ รี
นางสาวอัญชลี สิทธชิ ยั รตั น์ นางสาวนวลนภา สวยสด
นางสาวกนนิ ธีระตันตกิ านนท์ นางสาวประภาศรี สามใจ
นายเทวพร จานนอก นางอัญธริ า นภิ าวรรณ
นายวชั รพล สนี อ

ผู้ชว่ ยบรรณาธกิ าร: นางสาววภิ าวรรณ ศรีสเุ พชรกลุ
นางสาวนิตยา น้อยนา นางสาวนติ ิยา แกน่ ทา้ ว
นางสาวกฤตตกิ านต์ มาทว้ ม นางสาวกฤติยา ลขิ ติ ประยูรพงศ์
นางสาวกลุ ชญา เหมอื นแจม่
นายรตั นพล รตั นพทิ ักษ์

พมิ พท์ ่ี: บรษิ ทั บอร์น ทู บี พับลิชช่งิ จ�ำกดั

53/1 หมู่ 7 ถนนสวนหลวงรว่ มใจ ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอกระทุ่มแบน

จงั หวดั สมุทรสาคร 74110 โทร/โทรสาร 0-2813-7378
2558
ปีที่พิมพ์: สำ� นกั ระบาดวิทยา กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข
จดั ท�ำโดย: 1,500 เล่ม
จ�ำนวน:

ข ค่มู อื พฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์

และศูนยป์ ฏิบตั ิการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

สารจากผู้บริหาร

การพฒั นาระบบจดั การภาวะ ฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ (Public health emergency
management, PHEM) ศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน (Emergency Operations

เCตPปัeวH็นผnEมtMเeคเ)rอรก,งื่ศอาEใูนรงหOพยม้คปฒ์Cัือวฏ)นทาบิาแ่ีสมรตั ละ�สำกิ บะค�าำบรรคัญะจภัญดบัแากวกบลาะับบะรฉภกัญุจกาา�เำชฉวรเาะินปพฉกั็ฒุ(นกาEรเสสนmฉเ�ำหินาาeหรตrทรgะุกราจeงบับาnาสรcบกกาyณงธาผาา์รO้บรูน(รpณInเัรบeหสcrิหมaุขลidtืาอi่าo(eรกPนnnsuับี้ใcbนภelCiรcาeะChnวดetoะeัaบmrฉl,tทุhกmEี่สเeOูฉงamยCิnนeิ่ง)drทgแeาดSnลง้วycะสยsyราtะเmeลบธma็งาบnเรบ,aหณญัg็นIeCชสวmSาุข่ากe) nาtร,

เปห็นตุกระารบณบ์ ง(Iาnนciทdeี่จnะcชe่วCยoสmรm้างaคndวาSมyมst่ันemคง, ดIC้าSน)สเุขปภ็นาเคพรใ่อื หง้กมัอบื ทปส่ี ราะคเญัทแศลชะาจตาิเปส็นาสมาาหรรถบั ชก่วายรจรบั�ำกมอัดื กบั
ผภลาวกะรฉะุกทเฉบินดท้าานงสสุขาธภาารพณสเุขศรตษวั ผฐมกเิจองสใหัง้คควมามแสลาะคดญั ้ากนบั อก่ืนารๆพฒั ทนี่ภาารวะะบฉบุกงาเนฉิเนหทลา่างนส้ีในารธะาดรบัณทส่สี ุขูงยง่ิ
อศดปผาูนว้ลรจะยยกชสเ์ปรลาง่ะงฏ็ชผทกเกนิบหลบาใานถัต็รหดรึงวิพก้อพา้ ปา่ านัฒยฒัเรรปใู่สนะนภน็นุขชาวาารภรงารวะาจะชะบะพาบบนบฉกบบงใุกดเั หาศจจเนฉอ้ดรััดทษินยกกจ่ีใู่ทฐาาะนกรราชภวจิภงว่ งสาายสจวาวสงั�ำะธะรคกฉาา้ฉมัดุงรกุกคณเเแวฉฉลสาินินมะุขททดมา้าานั่งนงใคสสหองาา่ดืน้สธธา้ๆาาานมรรสทณาณขุ ่ภีรสภสถาุขาขุดวพะ�ำรรใฉเะหนะุกบก้บินเบบฉับกบิปนบาญั รทรัญะชไาเดชงทาส้าอกศกายาชธาร่าาราเงตหรเมิหณตสีปตุากสรมกุาุขะาารอสรรณาถิทณ์จชธแส์่วิภลแ่งยาะผลจศพละาูนกถยดัึง์
เปปฏน็ บิ งตัากินาใรหภญาวม่ ะาฉกุกเจฉำ� นิ เปทน็างตสอ้ างธพารัฒณนสาุขท้งั ใดหา้ส้ นามโคารรถงสดราเา้ นงินพก้นื าฐราไนดอ้ แยผา่ งนมงปีานระ/สรทิะธบภิ บางพาเนป็นกงาารนพใฒัหญน่มาาก
กจำ�าลเปงั ็นคนต้อตงพลอัฒดนจานทกงั้ ดาร้าพนยโคารยงาสมรส้ารงา้พง้ืนคฐวาานมรแ้คู ผวนางมาเนข/า้ รใะจบกบบั งบาุคนลกาากรรพภฒั ายนใานกอางลคงั ก์ครน ตอ้ลองอดาจศนยัการ
แคหพศพใจลวลูนฒยัจาะักยาานมยศ์ปกสาอาูนทูตฏบมดหกุยหุครบิ สทนฝก์ปลนตัรนา่าังาา้ังิกฏยกสงแรสาิบครอืพลอืรรวัตคภคะัฒอาิกค่่มููมางมนาวรวออืืรบระัาาควู้พฉภบกมทิวฒัุกาาารุคยรมเวว่นาลจฉเะมกาดขาัินฉแกรกาก้ ทกุกราใารจาางรเรรกงฉรรจภอสจบ่วัินัดางดาัมบวกทรธกะใคุ าับาาจฉาลรรงกจรุกาภณสภาาเกาฉากาสรรวธินวจภุทขะาะทัดากุฉรฉกายกฝณกุุกงรใา่าสมเนเสฉรยฉาคอุขภินธินงวาทาคทบรกวก์าาณคระงงรุมสมสสฉตโุขาาคุกรอ้ธธควเเงาฉาพบอรรฉิน่อืณาคณบทถศุมสบัส่ยาัาโุขยนคุขงรทส้วีครรเาอะาปะมบดธฉบ็นอคบาบบคดรวบับู่มทบาณญั มนอืนญั สชรว้ีแชุูข้าทิเลกปาสะยกาเรค็นาพรา้าวกคเงรื่อาหรู่มคเมถหหตวือร่ลาุากตสว่ มยกัาุกม�ำเรสทหแาขณูตรรอา้รงณร์ใับดแรจก์่วลใาหมะร้
คบวุคาลมารกู้รสกรร้ามงคคววบาคมมุ เโขรา้คใจให้บุคลากรกรมควบคมุ โรค

การพัฒนาบุคลากรเพื่อปฏิบัติงานศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินและระบบ
บกัญารชพาฒั กนาารบเหุคตลุาฉกุกรเเฉพิน่อื ทปาฏงบิ สตั าิงธาานรศณูนสยุข์ปฏกบิ รตั มิกคาวรบภาควุมะโฉรุกคเฉปินี แ2ล5ะร5ะ9บบเพบ่ือญั เชตารกียามรเคหวตาุฉมุกพเรฉ้อินมทาง
ใใภสแคภนนาาลวากธกยบวะาะาเใาคขรฉตรรมุ ณ้าุกพ้ศจโใเรสูันฒัจดฉคุขแยินกนล์กปาเาแะปรรฏรลรม็นภะิบะะคกรบบาัตวะา้ วบบิบบกวะบยจบคาฉา่ญัรัุดมบงุกภโญกัชทรเาาาส่ชีคฉวรกาาินะภปคากฉทรีญัาา2เุกรวาให5เเนะงห5ฉตกสฉ9ตุินกาุกาุกเารทธพเาพรฉารา่อณื ฒัณิงนรเส์ตนทณ์ ภการาาาสธยรีรงยมะามุขสบใครคาตบณววแธ้ศบจาสาลูนดมคั รุขะกพุมยณเาโ์ปรขกรรอส้ฏคภ้รามุขิบามใใวตัจเนคพศะิกแกวฉูน่อื าาลบุกใยรรหะเคภจ์ปฉก้รุมดัานิฏะรกโวทมิบรบาะาคครฉัตบงวภุกิกสบบาเาาควัญเฉธรปะุมิานภชฉ็นรโทุารกาณกาควเก้สาฉงเะาปวุสขินฉร็ยนาทุกศเธ่าอหาูเนางงงฉตรยทคสินณปุ์กก์า่ีสธฏราส�ำแาทบิรุคขรลส่ีณตััญณะกงักิ ค์สรามุขมร
รเชะ่ือบถบือบแัญละชไาวก้วารงเใหจตสุกาามราณรถ์ ปกกรปม้อคงวปบรคะชุมาโชรคนจาเกพโร่ือคใแหล้กะรภมยั คทวุกบภคยั ุมไโดร้อคยเ่าปง็นรอวดงคเร์กว็ รทเปี่ส็ นังคระมบบ
เมชคี ื่อวถาือมแเปล็นะเไอวก้วภาางพใจมปี สราะมสาิทรธถิภปาพกปแ้อละงปลรอะดชภายชั นจากโรคและภัยทุกภัยได้อย่างรวดเร็ว
เป็นระบบ มคี วามเปน็ เอกภาพ มปี ระสิทธภิ าพ และปลอดภยั

นนาายยแแพพททยยอ์์อาำ� นนววยย กกาาจจนี นีะ ะ
ออธธบิ บิ ดดกีกี รรมมคคววบบคคุมมุ โโรรคค

คมู่ ือพัฒนา การจัดการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ ค

และศนู ย์ปฏิบัตกิ ารภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

สารบญั

สารจากผบู้ ริหาร ข

สารบัญ ค

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 แนะนำ� หลกั สตู รการจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ 1
ระบบบัญชาการเหตกุ ารณแ์ ละศนู ยป์ ฏิบตั กิ าร
ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ 9
ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ และศนู ย์ปฏบิ ตั ิการ 33
ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 หลักการและองค์ประกอบสำ� คัญของ
ระบบบัญชาการเหตุการณ ์

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 ผู้บัญชาการ และฝา่ ยข้อมูลและยุทธศาสตร ์ 61

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 5 ผ้ปู ฏบิ ตั ิ : ทมี ปฏิบัติการหลกั 89
หน่วยการเรยี นรู้ที่ 6 ผูป้ ฏบิ ตั ิ : ทีมสนบั สนนุ 127
หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 7 สรุปบทเรยี นและแนวทางการน�ำไปใช ้ 137

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 1

คมู่ อื พฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 1

และศูนย์ปฏบิ ตั ิการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

ศูนยยป์ นิ ฏดบิ ยตี ตั ้อินกิ นาดรรีตบภั ้อทาวุกนะทฉร่าุกับนเฉทสนิู่หุกทลทากั ง่าสสนูตารธสกาู่หราณรลจสักดั ุขสกขูาตรอรภงกกาาวรมะรฉคจุวกัดบเฉกคินมุาทโรราภคงาสวาธะาฉรุณกเสฉุขินรทะบาบงบสญัาธชาากราณรเสหุขตุกราระณบ์แบละ
บญั นชบั าวกนั าภราเวหะตฉุกกุ เาฉรินณทาแ์ งลสะาธศานู รณยป์สุขฏจบิ ะเตั กกิดาบร่อภยขาน้ึวะแฉลกุะแเฉต่ลนิ ะทคารงัง้ กสม็ าคีธวาารมณรุนสแขุ รงขเพอมิ่งขกน้ึรมกคารวเบกดิคสมุ นึ โารมคใิ น
ภระาบคาใดตขใ้ นอนปงบัโี ร2วค5นั 4ต7ภดิ เาชกว้อืาะไรวฉเกรกุ สดิั เอกฉโีานิบรรลทะาบาในงาดสแใอาหฟธญรากิ่ขราอณตงไะสขวุขนห้ั จตวะดักใเใหกนญปดิ ี่บใ2น5่อป5ยี 72ข5้นึ5ต2่อแมกลาาจะรนแเถกตงึดิ ่ลปนีะ้า2ทค5่ว5รม8ง้ั ใกหร็มญวคี ม่ในวถปางึ ีกม2าร5ร5ุนเ4กแดิ รกกงาารร
รเะพบิ่มาดขขึ้นองโกราครทเากงเิดนสิ หึนาายมใจิใตนะภวนั าอคอใกตก้ใลนางปในี ป2ร5ะเ4ท7ศเกกาาหรลเใี ตก้ิดแลกะากรารเะกบดิ แาผด่นใดหนิ ญไห่ขวอครงงั้ไใขห้หญว่ในัดปใรหะญเท่ศ
ยเภใในนนงัาปสวแป่างะอลผฉี ใุกลฟ2นกเร5ฉปริกนิ5ีนะทจา้ี2ภงึบตเาตปะกว่็อนวะาเเฉนัศรรุกอ่ืรตเเษงกกฉทฐิดินใม่ีกนนทคีจิ าปว�้ำสงาทีสงมั 2คา่วส5ธมามา5ครใแญ7ัณหลอะสญตยคุขอ่า่ว่ใเงาหนมยมลาปงิ่ม่าใจนีนนั่ น้คีไท2มถงกุ5่ขเรึงพ5อะปยี4บงีปงบ2จรสกะ5ะามาเ5ธทผีรา8ศลรรอณกะรกีรสบวะดุขมทาว้ ใบถยดนตปึงขก่อกจัอาสจารงุขบุเรตโภนัเรรกายีคพดิ มตขกคอิดาวงาเรปชมรรพื้อะะชรไบอ้าวาชมรดนรัสะขเบทออบ่าีโงนบจโนัด้ั รลกคแาาตร่
ทางระเดบบินกหาารจยดั ใกจาตรภะาววันะฉอุกอเฉกินกทลาางสงาใธนาปรณรสะุขเทระศบเบกบาญั หชลาีใกตาร้ เแหตลุกะากรณาร์ แเกละิดศแูนผย่นป์ ฏดบิ ินตั ไกิ หารวภคารว้ังะใฉหุกเญฉิน่
คไเใตปดนวอ่็โน้บปดสเคยครขุุมเระรภโ่อืรว็เาคงทจมพเองึศอื ขไงทเดไอนดม่้สี งเ้ปกาี ลปคาาง็ รรญัเลจหะทดัใน็ชทน่นี คาาาวปชหนาีนลนมากัสชี้เสทาาภคตูตา่ าญรัิยนนวอขนั้้ขีะอมน้ึ งฉรแเบัุกรตอ่ใื เย่นงฉนงักิน้จีสางึทรง่ ไนผดาาลม้งมนสีกาโารใยชธะบ้เาทาพรยบ่อื ทณรตจ่ี บั สอ่ะมเุขเรอืศง่ เกรรหดับัษลพภฐ่าฒัากนวนจิะ้ีไาฉรมสุะก่เงับเพคฉบียินมดงงทั แกจาลลงะ่าสะมวาคใีผธหวาลพ้ารกรณมอ้ รมสมะุขนั่ใทชคกง้ บงารนม
ของประเทศอีกด้วย การเตรียมความพร้อมระบบจัดการภาวะฉุกเฉินจึงเป็นเร่ืองท่ีมี
ความสำ� คัญอย่างยิง่ ในทุกระบบสาธารณสุขในปัจจบุ นั

ระบบการจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ และ
ศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน เป็นเครื่องมือที่ส�ำคัญที่นานาชาติยอมรับในการน�ำมาใช้
เพื่อรับมือกับภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรคเองได้เล็งเห็นความส�ำคัญ
ของเรื่องนี้จึงได้มีนโยบายที่จะเร่งรัดพัฒนาระบบดังกล่าวให้พร้อมใช้งานได้โดยเร็ว
จึงไดม้ กี ารจดั ทำ� หลกั สูตรน้ขี ้นึ

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1

2 ค่มู อื พัฒนา การจัดการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์

และศูนยป์ ฏิบตั กิ ารภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

สาธโาดรยณมโสเดี ุขปย้ารมหะมีเบปาบย้าบขหญั อมงชหาาลยกกัาขรสอเูตหงรตหคุกอืลากักราณสรสูต์แรลรา้ ะงศคทูนงัือ้ ยค์ปวกาฏมาบิ รรตัู้แสิกลราะ้าครงภวทาามวั้งะเคขฉวาุ้กใาเจมฉเกินร่ยีทู้แวาลกงะบัสคากธาวารารจมณดั เกสขาุข้ารภใกจารวเมกะคฉี่ยวุกวบเกฉคัิุบนมทโราคง
เกบาอ้ื รงตจน้ัดใกหาก้ รบั ภบุคาลวาะกฉรกุ รเมฉคนิ วทบาคงุมสโราคธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์และศูนยป์ ฏิบตั กิ าร
เภขา้าใวจคะววฉ่าาุกทมรเาฉูเ้ไปมิน็นเทรสาา่วจงนงึ สสตาา้อคธงญัาดรทาณเจ่ี นะสินทุขกาใากหร้เใรรนมารสคะาบวมบบาหครถรุมทอื โใารนงคารนูปเไบแดบือ้ ้อบงยทต่า่ีงก้นมรใปีมหรฯก้ะสไบั ดทิ บ้กธคุาภิ หลานพาดกสไร่ววกน้ แรคลมวะาคยมวงัเบขจะ้าคชใจุม่วจโยะรใทคหา้ทใหุก้เครนา
ตระหนกั แคลวะาเขมา้ ใรจู้เถปงึ ค็นวสาม่วจนาเสป�ำ็นคทัท่ีญุกทคนี่จตะอ้ ทงร�ำว่ ใมหด้วเรยชา่วสยากมนั าในรสถถทาน�ำกงาารนณไ์ฉดุกเ้อฉยนิ ท่าางงมสีปาธราระณสสิทุขธิภาพ
ส่วนความเข้าใจจะท�ำให้เราเข้าใจว่าท�ำไมเราจึงต้องด�ำเนินการในระบบหรือในรูปแบบ
ทีก่ รมฯ ไดก้ �ำหนดไว้ และยงั จะชว่ ยให้ทุกคนตระหนักและเขา้ ใจถึงความจ�ำเป็นที่ทกุ คน
ตอ้ งรว่ มด้วยชว่ ยกนั ในสถานการณฉ์ ุกเฉินทางสาธารณสุข

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

คมู่ ือพัฒนา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ 3

และศูนยป์ ฏบิ ัติการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

โดโยดห•ยลหกั เลสหตูักตรสุผนลตู ้ีมครวี วตนั าถม้มี ุปจีวราัตะเปสถ็นงปุ คขท์รอะวงั่ กไสปางรคคตอือท์้ งตัว่ มอ้ไรี ปงะกบาคบรกอืใหาผร้ตจผู้ ้อดั ่างกนกากราาภรราอใวบหะรฉผ้ มุกผู้สเ่าาฉมนนิ าทกราถางอรสธอาบิ ธบาารยรณมสสุขามระาบรบถบอญั ธชบิ าากยาร
เห•ต ุกเหารตณผุ ์ ลแลคะวศาูนมยจป์ ฏำ� เบิ ปตั น็กิ าขรอภงากวะาฉรุกตเฉอ้ นิ งทมารี งะสบาธบารกณาสรุขจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ

ระ••บบคหบณุนญั ้าลทกัชค่ีษาวณกามาะสรรบัาเคหผญัดิตชขุกออาบงรรขะณอบง์บแแบตลญ่ลั ะะชกศาลกนู ุ่มายขรอเ์ปหงฏตระุกิบบาตับรณกิบญาั์ รชภากาาวระเหฉตกุ ุกเาฉรินณท์ างสาธารณสขุ
• โค•ร งคสุณรา้ ลงพกั น้ื ษฐณานะแสละำ� อคุปัญกรขณอ์ทงจ่ีราะเปบ็นบสบาหัญรบัชศาูนกยาป์ รฏเหบิ ตัตกิ ุกาารภรณาวะ์ ฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข
• สลกาั••ธ ษาหโณรคนณะรข้าสงอทุขสงไคี่แรดผว้า้ นางมพชรน้ืนับดิ ฐขผาอดิ นงชแแผอลนบะแขอลอะุปงลแกาดตรบั ณล่ ชะนั์้ทกข่ีจลอ�ำง่มุ แเขปผอน็นสงสารห�ำะรหบบั รบกับาบรศัญปูนฏชบิยาตั์ปกกิ าฏารริบภเหัตาวติกะุกฉาุากรรเภฉณาินวท์ าะงฉุกเฉิน

ทางสาธารณสุข
• ลักษณะของแผน ชนิดของแผน และล�ำดับชั้นของแผนส�ำหรับการปฏิบัติการ

ภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุขได้

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 1

4 คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ยป์ ฏิบัติการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

โดยหลกั สตู รนีแ้ บ่งเปน็ 7 หนว่ ยการเรียนรู้

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ท่ีก�ำลังบรรยายอยู่น้ีเป็นการให้ภาพรวมของหลักสูตร
ว่าจะมีการเรียนการสอนอะไรบา้ ง

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 จะเป็นการปูพ้ืนฐานให้ท่านเข้าใจความหมายของ
ค�ำศัพท์และระบบต่าง ๆ ท่ีเก่ียวข้องท้ังระบบการจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข
ระบบบัญชาการเหตุการณ์และศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข นอกจากนี้
บทนี้จะกล่าวถึงระบบบัญชาการเหตุการณ์ทกี่ รมควบคมุ โรคไดเ้ ลอื กที่จะนำ� มาใช้ดว้ ย

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 จะอธิบายถึงคุณลักษณะท่ีส�ำคัญของระบบบัญชาการ
เหตุการณ์ ซ่ึงได้มาจากการสรุปบทเรียนของการท�ำงานในระบบบัญชาการเหตุการณ์
มาอย่างยาวนาน ซึ่งจะท�ำให้เราเข้าใจมากข้ึนว่าท�ำไมกรมควบคุมโรคจึงออกแบบ
ระบบงานจัดการภาวะฉุกเฉนิ แบบน้ี

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 ถงึ หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 6 จะกลา่ วถงึ ภารกจิ ของกลมุ่ ตา่ ง ๆ
ในระบบบัญชาการเหตุการณ์ โดยหน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 จะกล่าวถงึ กลมุ่ บญั ชาการ และ
กล่มุ ข้อมลู และยุทธศาสตร์

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 5 จะกลา่ วถงึ บทบาทหนา้ ทข่ี องผปู้ ฏบิ ตั งิ านในทมี ปฏบิ ตั กิ ารหลกั
ได้แก่ กล่มุ ภารกจิ ปฏบิ ัติการ กลุ่มภารกจิ สอ่ื สารความเสีย่ ง กลุม่ ภารกจิ ดูแลรกั ษาผปู้ ่วย
และกลมุ่ ภารกจิ ชอ่ งทางเขา้ ออก

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1

คู่มอื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 5

และศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 6 จะกลา่ วถงึ บทบาทหนา้ ทขี่ องผปู้ ฏบิ ตั งิ านในทมี ปฏบิ ตั กิ าร
สายสนบั สนนุ ได้แก่ กลุม่ ภารกิจวสั ดุ เวชภณั ฑ์ และสง่ ก�ำลังบ�ำรงุ กลมุ่ ภารกิจกฎหมาย
กลุ่มภารกิจการเงินและงบประมาณ กลุ่มภารกิจจัดสรรก�ำลังคน และกลุ่มภารกิจ
ประสานงานและเลขานุการ

หลกั สตู รน้จี ะใชเ้ วลาอบรมประมาณ 1 วนั ครง่ึ หรอื ประมาณ 9 ชวั่ โมงครง่ึ ส่วนใหญ่ของกระบวนการเรยี น

การสอนจะหเปล็นักกสารูตบรรนรย้ีจายะใในชช้เนั้วเลรยีานอบรมประมาณ 1 วันครึ่ง หรือประมาณ 9 ชั่วโมงครึ่ง
โทสร่วศกนพั รทใมหม์ฯอญื ไถด่ขอื จ้ อดัแงเลตกะรหรยี ละมกีบเเอลวกย่ีนสงากกราาปรรรรเะบัรกโียอทนบรกศกพาั ารทรเร์สยยี อกนเนกวาจน้ รกะสรอเณปนน็ไที วเ่ีกใร้ หง่าดด้รว่ว้บนยรแวรลทิยะยจาาายเกปใร็นนขจอชรค้ันงิ วเาหรมลยี รงั ว่นกมามรฝอื ึกใหอผ้บเู้รรมยี จนะปมิดกี เาสรยี ง
ทดสอบควกามรรมขู้ อฯงผไเู้ รดยี ้จนัดว้เยตรียมเอกสารประกอบการเรียนการสอนไว้ให้ด้วย วิทยากร
ขอความรว่ มมอื ใหผ้ ู้เรยี นปิดเสียงโทรศพั ท์มือถอื และหลีกเล่ยี งการรับโทรศัพท์ ยกเว้น
กรณที ่ีเรง่ ด่วนและจ�ำเป็นจรงิ หลงั การฝกึ อบรมจะมกี ารทดสอบความรู้ของผเู้ รียนด้วย

หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 1

6 คู่มอื พฒั นา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศูนย์ปฏบิ ัติการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

การประเมินว่าผเู้ รียนผา่ นหลกั สตู รหรือไมจ่ ะอาศยั การประเมิน 2 วิธี ไดแ้ ก่

กากราปรพรจิะาเรมณินาววา่่าผผเู้ รู้เยรี นยี ไนดผเ้ ขา่ า้ นเรหยี นลคกั รสบถูตว้ รนหหรรอือื ไไมม่ ผจ่ เู้ ะรยีอนาทศจ่ี ัยะผกา่ านรกปารรปะรเะมเมินนิ จ2ะตวอ้ ธิ งเี ขไา้ดเรแ้ ยี กน่ ตลอด
ไชมว่ น่งเ้อวยลกาวท่ากก่ี า1าห2รนพขดอ้ ิจจแาาลรกะณผ2เู้0ารยีวขน่าอ้ จนผะนัู้เ่ตรเอ้อียงงนทาไคดะ้เแขน้านเสรอียบนไคดไ้รมบน่ ถ้อย้วกนวห่ารรอ้ ือยไลมะ่ 6ผ0ู้เหรรียอื นจทะต่ีจอ้ ะงตผอ่าบนคกาถาารมปไรดะถ้ ูกเมตินอ้ ง
จะต้องเข้าเรียนตลอดช่วงเวลาท่ีก�ำหนด และผู้เรียนจะต้องท�ำคะแนนสอบได้
ไม่นอ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 60 หรือจะตอ้ งตอบคำ� ถามได้ถกู ตอ้ งไมน่ ้อยกวา่ 12 ขอ้ จาก 20 ขอ้
นน่ั เอง

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 1

ค่มู ือพัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 7

และศนู ยป์ ฏิบัติการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หน่วยการเรียนรูท้ ี่ 1

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 2

คูม่ ือพฒั นา การจัดการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 9

และศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 2

10 คมู่ อื พฒั นา การจัดการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ยป์ ฏิบตั ิการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

ตส ึนวั อ าตมยวัิ่าปงอรเหยะเตา่ ทกุงศเาญหรณ่ีปต่ นุ์ุกที่ถาือรณเป็น์ทภีถ่ าอื วเะปฉน็ุกเภฉาินวทะาฉงสุกาเธฉาินรณทาสงขุ สาธารณสขุ
วนั สทนึ ่ี 1า1มมิ นีปารคะมเท25ศ5ญ4 ณป่ี นุ่โรงพยาบาลอชิ โิ นมากใิ นประเทศญป่ี นุ่ ไดม้ กี ารบนั ทกึ การตอบโตภ้ าวะฉุกเฉนิ

ขณะประวสันบกทบั ่ี 1ภ1ยั พมบิ นี ตั าทิ คางมธร2รม5ช5า4ติณ“GrโeรaงtพEยasาteบrาnลEอarชิ thิโqนuมakาeก“ใิ ซนง่ึ ปเกรดิ ะขเน้ึ ทบศรเิญวณ่ีปตุน่ ะวไนัดอม้ อกีกขาอรงบเกนั าทะฮึกอนชู
ญรมEกกิคีaปา่ี เวrตนุ่รtาออตhมรยรqอใ์ า่นุนuบงแจมaรโนี หงkตราปe้ะภศี ด1“าาบลั9ซว6งึ่90ะเรกฉแกิ ลดิุกเะตขเอรฉนึ้ ะรินบด์ นบัขรบั เิณ9วเ.ป3ณะ็นรปตแกิ ะผรเต่นวะอนัดสรนิอใ์บนไอหกสกวมุับขขาภนตอารัยงดาเพใกปหิาบี ญ2ะัต0่ทฮ0ิทส่ี อ4ดุ :านใทงนชม่ีธโูลามรกBครี สBมวมCาชยั มใNาหรeตมนุwิเ่ แปs“)็นรGสงอรรrนาั้ eะงดดคaบั วบัtทา่มี9E3เสaร(รยีกิsะหtเดาตeบัยอrใ9nหร.5์ก้ บั
นบั เปน็ แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่สดุ ในโลกสมัยใหม่เปน็ อนั ดบั ที่ 3 (ระดบั 9.5 ริกเตอร์
ในจีน ปี 1960 และ ระดับ 9.3 ริกเตอร์ในสุมาตรา ปี 2004: ท่ีมา BBC News)
สรา้ งความเสยี หายให้กบั ญปี่ ุ่นอย่างมหาศาล

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 2

คู่มอื พัฒนา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 11

และศูนยป์ ฏิบัติการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

เหตเรุหะตเบรุ ิดะใเนบกิดรใงุ นเทกพรมุงหเทานพคมรหพา.ศน.ค25ร58พเ.ปศ็น.เห2ต5ุร5ะเ8บดิ ทเ่ี กดิ เมอ่ื วนั ท่ี 17 สงิ หาคม 2558 เวลา
18.55 น. ตเปามน็ เวเหลาตในรุ ปะรเบะเทิดศทไ่เีทกยดิ ทเมบ่ี ื่อรเิ ววณนั ทสแ่ี ี่ ย1ก7ราชสปงิ รหะาสงคคม์ ส่ง2ผ5ล5ให8ม้ ผีเวบู้ ลาดาเจ1บ็ 8จา.5นว5นน16.3ตราามย เแวลละาใน
เสปยี รชวะี ติเทจาศนไวทนย20ทรา่ีบยริเวณส่ีแยกราชประสงค์ ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บจ�ำนวน 163 ราย และ
เสียชีวิตจ�ำนวน 20 ราย

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 2

12 คู่มอื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ยป์ ฏบิ ัตกิ ารภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

ตามตพารมะรพาชรบะญั รญาชตั ปบิ ้อัญงกญนั ัตแลิปะ้อบรงรกเทันาแสลาธะาบรณรภรยัเทพา.ศส.า2ธ5า5ร0ณสาภธาัยรณพภ.ยัศห.ม2าย5ถ5งึ 0อคั คสภี ายั ธาวารตณภยภั ัย
อุทหกมภายั ยภถยั ึงแลอง้ ัคโรคคีรภะัยบาดวใานตมนภุษัยย์ โอรคุทรกะบภาัยดสตัภวัย์ โแรคลร้งะบาโดรสคตั รวะน์ ้าบกาาดรใระนบมาดนขุษองยศ์ ตั โรรพู คชื รตะลบอดาจดนสภัตยั ว์
อใกห่น่ไโือรหม้ใๆหคมว่ อเ้ารา่กนยัะเดิ กคมบอวผีดิ นัาาลจตมดการรสราวกะตัยมทธแวถบรกน์งึ ตร่ชภำ้�ม่อวียั สตชกิทาราาาธา่ งตรางอรรกิ าณะามกยบชผีาขนศาทู้อแดไงำ�ลมขปใะว่รหอกา่ะงาเ้เชกกรศากดิดิตัช่อจนขรวาพหูนึ้นิกราธชื อืศรอคตรกุบมวลราชรัตอมมาิเดเตดหสจิว้ ยีมตยนหผี ุ ภาทู้ หยยัาแรใอหกือนื่่ทเ้ เกรหดิๆพั ตขยอน้ึุอส์ นั น่ืนิอมขุบใผีอดตั งลเิ ปหกซรตระึ่งุ ะชหกาทร่อชอื บในเหหตหตอ่้เรุอกอืส่นืขิดาใอธอดงาันรซรฐั ตง่ึณแรลชาะนย
แก่ชีวิตร่างกายของประชาชนหรือความเสียหายแก่ทรัพย์สินของประชาชนหรือของรัฐ
และให้หมายความรวมถงึ ภัยทางอากาศและการกอ่ วนิ าศกรรมด้วย

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 2

คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ 13

และศูนย์ปฏิบตั กิ ารภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2

14 คู่มอื พัฒนา การจัดการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตุการณ์

และศูนย์ปฏบิ ตั กิ ารภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

ต่อชวี ติ “ภสารว“า้ ะงภฉคุกาวเาวฉมะินเสฉทยีาุกหงเสาฉายธินแากทร่ทณารสงพั ุขสย”ส์า(นิPธขuาอbรงliณcปรHสะeชุขaาl”ชthนE(แmPลeuะrเgกbeดิ lnผiccลyก) Hรถะอื eทเปบa็นกltบั “hสสางิ่ แธEาวmรดณลeอ้ภมrยั g”“ภeทากn่ี ว่อcะใฉyหุกเ้)กเฉดิ ถินอืทอนั าเตงปรา็นย
สา“ธสาราณธาสุรขณ” จภงึ หยั ม”ายทถก่ี งึ อ่ เใหหตเุ้กกาดิรณอ์กนั าตรเรกาดิ ยโตรคอ่ แชลวีะภติ ยั สครุกา้คงาคมสวุขาภมาเพสยี ซหง่ึ มาลียกัแษกณท่ ะรเขพั า้ ยไดส์ ก้นิ บั ขเกอณงปฑรอ์ ะยาช่ งานช้อนย
2 แกในลาร4ะเเปกก21รด..ิ ดิ ะทเโกผปราาล็นคใรหเกแหดเ้ รลกตงั ะนดิะุกทผ้ีาภรลบยัณกกคร์ทะบักุ ผ่ีทสคดิบง่ิปาทแมกาวตสงสหดิขุ ขุรลภอภื อ้ าไามมพพเ่ อค“ซยยภงึ่่าพมงาบรวลี ุนมะกัแาฉกรษงกุ่อณนเฉะนิ เขทา้ าไงดสก้ าบั ธเากรณณฑสอ์ขุ ย”า่ จงงึนหอ้ มยา2ยถในงึ เหตกุ ารณ์
4 ประการ
ดังนี้ 3. มโี อกาสทจ่ี ะแพรไ่ ปสพู่ น้ื ทอ่ี ่นื
4.1ต.อ้ ทงจำ� าใกหดั ้เกกาิดรเผคลลอ่ืกนรทะข่ี ทอบงผทคู้ านงหสรอขุื สภนิ าคพา้ อย่างรุนแรง
ฮอ่ งกงตกวั าอร32ยร..า่ ะงบเมเปหาีโดต็นอขุกกเอหาางรตไสณขกุท์ทห้ าี่จถ่ีวรอดะืั ณเใแปหพ์ท็นญภีผ่ร่ส่ไาิดาปวยปะพสฉกนู่พัุกตธเ้นื ฉหิใุ์ หทนิ รมท่ีอือ่ า2ื่นไง0มส0เ่า9คธาทยรร่ีพณะบบสาุขมดาไทดกวั่แ้ โอ่ กลน่กกโารรคระไบขห้าดวขดั อนงกโรHค5ซNา1รส์ ททร่ี เ่ี ะรบมิ่ าเกดดิในขน้ึ ท่ี
ชเหยมิลอะารยมญปนั ป่ีระุ่นกเต4รทเณก.ศัวดินีอตกกมย้อาาผร่ารงรงปงจปะเนบำ�นหเกาเปตดปัด้ือข้ือุกนกอนากางเรมมเัรชณมลเอ้ืคานั ์แทมลตบนี่ถี ภ่อื คทือานทจ่ีพเเีทนีปรรยสีงีข่ั็นสง่อออภีโี กงคอาาผไกวรลไ้คูระชปะนนฉขบหิดาุกายรดรเนุปฉขือแรอินสะรงเงทินโทร(าคศคEงอทา้Hส่นืาEงาCกเธดร)านณิ สรหากี ณยาายพรสใรนัจุขะธตเบุ์ะOไดวิ ด1นขั 0้แออ4งอก:โHก่รก4งกลไทาฟาเ่ีรงฟรทรมิ่้าเ่ีะเนรกบมวิิ่ ดิ เเาคขกดนล้ึดิ ยีขทขรน้ึ่ีอฟ์ ทงูก่ี ู
ซาโอรุดคอิ ซาาระรเส์บทยี ีเ่เรป่มิ็นตเกน้ ิดข้นึ ท่ีฮอ่ งกง การระบาดของไข้หวดั ใหญส่ ายพนั ธใ์ุ หม่ 2009 ทรี่ ะบาด
ทว่ั โลก โรคไข้หวดั นก H5N1 ที่ระบาดในหลายประเทศ การระบาดของเชื้อแบคทีเรยี
อีโคไลชนิดรุนแรง (EHEC) สายพันธุ์ O104:H4 ท่ีเริ่มเกิดขึ้นท่ีเยอรมัน กรณีนมผง
ปนเป้อื นเมลามีนท่ีจนี สง่ ออกไปขายประเทศอ่นื กรณีการระเบดิ ของโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์
ฟูกูชิมะ ญี่ปุ่น เกิดการปนเปื้อนกัมมันตภาพรังสี การระบาดของโรคทางเดินหายใจ
ตะวนั ออกกลางท่เี รม่ิ เกิดขึน้ ทีซ่ าอุดิอาระเบยี เปน็ ต้น

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 2

คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 15

และศนู ย์ปฏิบตั ิการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

ชวี ติ มนเหุษตยเุกแ์ หาลรตะณสุกง่ิ์ภแายั วรพดณบิลอต้ั์ภมิ สัยตา่าพธงาิกบรนัณัตแภิ ตยัส่ลาแะลเธหะาตภรุกาณวาะรณฉภุกั์อยเาฉจินแสท่งลผาะงลสภถางึ ธาเาศวรระณษฉสฐุกกขุ จิ เมแฉรีลินะะดคทบัวาคามวงามสมนั่ารคธนุ งแาขรรองงณทชส่ี าสง่ตุผขิ กลกามรรวะีราทะงบดกับบั
ขอคบวเาขตมแรลุนะคแวรางมทรบั ี่สผ่งดิ ผชอลบกทรช่ี ะดั ทเจบนจกะับชว่ชยีวใหิตแ้ มตน่ละุษหยน่์วแยลงะานสสิ่งาแมาวรดถลเต้อรยีมมตค่าวางมกพันรอ้ มแแตล่ละจะดั เกหาตร ุการณ์
เสสหถุขทอตภาาี่ชุกนาจาัดพกรสาเอณรจ่งยณ์กผนา่ าง์ตลจรร่าเถนุะงกแๆึงชดิ รเโ่วไงศรดยครโค้รใแษรคหลอหฐะ้แบภรกตคอืยัิจลภ่ลสแุมยัขุะทลสภหุขกุะานภผพคลา่ว”วพกซยารทง่ึงมะเ่เี ทากปมบนด็ินั่นทขเสหคน้ึต่ี าตสางมุกมาขมาามอราราณรงถ“ถช์ทขเแตอาผ่ี พบตดิรรเปิียร่ขกะกมตบตขาคาหิอรดวรงวขอาืภายไมามงาวพยขเ่ะควฉรอยงุก้อบพกเมวฉบเา้ขินแมงทตาสลกา่พูแะง่อน้ลืสจนทาะัดธสอ่ีคกา่ง่นื รวผาณจลารงึกมสสตรขุ รถอ้ะับทงจาจงึบนผาคตกิดกร่ออดัชาบกรอคาณบรลุม์
เคตล่า่อื งนทๆข่ี อไงดผ้คคู้ นรแอลบะสคนิลคุมา้ ทภกุ าวผะลฉกุกรเฉะนิ ททบางทสีต่าธาามรณมสาุขท“เ่ีขปอ็นบอนัเขตรตาขยอต่องชภวี าติ วมะนฉุษกุ ยเ์ ฉนินอกทจาางกสภายั ธธารรรมณชาสตุขิ
สดแลางจไั รนะมึงเอ้ีค่เคุบคมรตั ียอแภิ พลยบั ะแบอคลนัมลว้ ตาุมยรกงาัเมหย่ออจี ตนานั ุกกตสสาราาร่งรยณผกจมัลา์กกมกาโนั รรรตคะเภตกทาดิ ิดพบเชโรตรอ้งืั ส่อคโแี รสแลคุขละตนภะดิ ิวตภาเค่อพัยลรสอะยี หรุขยว์ ภแ่า่าบงงาสง่รพขตัุนอว”แบส์ ่คูรเซขนงตึ่งอขเโปาอรหง็นคโารเรหคหทรแไ่ีตลือมุกะป่ภภาลัยยัรอสสดณขุ ภุขภ์ทยัภา่ีผพอาิดนัไพดตปท้ร5กาี่เยกปตจริดิหาะขกเรภึ้นือท
สาม1า.รโถรคแตพิดรตร่ ่อะบเปา็นดเหขตยุกาายรวณง์กกาวรแา้ พงสรร่พู่ ะบนื้ าทดอ่ีอยนื่ า่ งจผงึ ดิ ตปอ้ กงตจขิ ำ�อกงโดั รคกตาดิรตเค่อเลฉอื่ยี นบพทลข่ี นั อเงชผ่นคู้ ไนขหแ้ วลดั ะใสหญนิ ่สคาา้ ย
แพปลภอรนั ะะธบุากโุใ์รวตัาหคศะภิมปไฉ่ยัวรไุกะใ้ขแนจหเ้ ลากฉวถว้ฎินดัน่ิ อนยททนกงั ม่ีาามกมโีงรอีายสั ครนัราซแะตธพหารารรวส์รรา่า่ ะงยณโบปรจคารสาดะชุขกเอคิททยโุกศรา่ี่เุนงคป(ยผIตH็นาดิ Rดิ ปโอร)เกันชคใตหตอต้ื ิ ดเิ้เรปชโเารช็น่นยคอ้ืภไไตตาขวว่ดอิเ้รละสัตชฉอื อุอก่ดีวโี เอบิตรฉอละมนิ กาหทนหไวาุษขรงา่ ห้อสืยงแาวส์ ธดมั ตัาใแ้ รนหวตณสญ์อ่โรสคู่ต่กคขุ านจรมะาอฤหกดาวภกูหา่ ทางัยาลปเ่ี รกธรททดิระงัขเ้รไี่ ทนนม้ึม้ศีรตป่ วชาเมลาปมถอ็ตนฤงึ ตดดิแโรก้นูภลคายะัทล่ี
อันต2ร. าเหยตจุกาากรสณา์ทรี่กเค่อมใหี ้เแกลิดะกอารนั บตารดาเจยบ็จแาลกะสอาบุ รตั กิภัมยั มเันป็นตเภหาตพุการรงัณส์ภแี ยั ลสะุขภนาวิ พเคทส่ีล่งยี ผรล์ใแหบเ้ กง่ดิ ขกอารบเขต
บกาขารดอปเจงฏบ็โบิ รแตั คลงิ ะแาเนสลขยี ะอชภงวี บัยติ ุคไสดลขุ ้าเภกชรน่าทพตาไงกึ ดกถา้ลร5่มแพปอทุบรยตัะแ์เิเหลภตะทสุจาาธกดากงั รานณร้ีขสนุขสเ่งปแ็นลตะนโ้ ดยสาร การจลาจล สงคราม และอุบตั เิ หตุจาก

3. โร1ค.แโลระคภตยั ดิสตขุ ภอ่ าเพปทน็ ่ีมเาหกตบั กุ ภายั รธณรรก์ มาชราแตพิ เรมร่อื ะเกบดิ าภดยั อธรยรา่มงชผาตดิ ิป(เชกน่ ตขิน้าอทงว่โมรคลตมพดิ าตยอ่ ุ เฉยี บดพนิ โลคนั ลน
เชน่ ไขห้ วัดใหญส่ ายพันธุใ์ หม่ ไข้หวัดนก โรคซารส์ โรคชคิ กุ นุ ยา โรคติดเช้อื ไวรัสอีโบลา
หรือแม้แต่โรค ท่ีเกิดขึ้นตามฤดูกาลและโรคประจ�ำถิ่นท่ีมีการแพร่ระบาดอย่างผิดปกติ
เช่น ไข้เลือดออก ไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล ท้ังนี้รวมถึงโรคที่ประกาศไว้ในกฎอนามัย
ระหว่างประเทศ (IHR) ให้เป็นภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุขระหว่างประเทศ เปน็ ตน้

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2

16 คู่มอื พัฒนา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตุการณ์

และศูนยป์ ฏบิ ัติการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

2. เหตุการณ์ท่ีก่อให้เกิดการบาดเจ็บและอุบัติภัย เป็นเหตุการณ์ภัยสุขภาพ
ทสี่ ง่ ผลใหเ้ กดิ การบาดเจบ็ และเสยี ชวี ติ ได้ เชน่ ตกึ ถลม่ อบุ ตั เิ หตจุ ากการขนสง่ และโดยสาร
การจลาจล สงคราม และอุบัติเหตุจากการปฏิบัติงานของบุคลากรทางการแพทย์และ
สาธารณสขุ เป็นต้น

3. โรคและภยั สุขภาพทีม่ ากบั ภยั ธรรมชาติ เม่ือเกิดภยั ธรรมชาติ (เชน่ น้�ำทว่ ม
ลมพายุ ดินโคลนถล่ม หรือสึนามิ) ผู้ประสบภัยจะเผชิญกับโรคระบาดและภัยสุขภาพ
เชน่ โรคฉห่ี นู อจุ จาระรว่ ง อาหารเปน็ พษิ ไฟฟา้ ชอ็ ต/ไฟฟ้ า้ ดดู การเสยี ชวี ติ จากการจมนำ้�
การขาดยาหรอื การรกั ษาทจ่ี ำ� เปน็ เนอ่ื งจากไมส่ ามารถเดนิ ทางไปโรงพยาบาลได้ เปน็ ตน้

4. ภัยสุขภาพที่เกิดจากสารเคมี เป็นเหตุการณ์ท่ีส่งผลถึงการบาดเจ็บและ
การเสียชีวิตของบุคคลที่เกิดจากการมีสารเคมีท่ีเป็นอันตรายต่อสุขภาพปนเปื้อน
ออกมาในสิ่งแวดล้อม ซึ่งอาจเกิดจากการกระท�ำของมนุษย์ด้วยกัน เช่น การรั่วไหล
ออกจากโรงงานอุตสาหกรรม การก่อการร้ายด้วยอาวุธชีวภาพ/อาวุธเคมี การเกิด
สงคราม เปน็ ตน้ หรอื เกดิ ขนึ้ เองตามธรรมชาติ เชน่ การปนเปอ้ื นของสารหนใู นธรรมชาติ
ในพ้ืนท่จี งั หวัดนครศรธี รรมราช เปน็ ต้น

5. ภัยสุขภาพที่เกิดจากกัมมันตภาพรังสีและนิวเคลียร์ เป็นเหตุการณ์ที่ส่งผล
ถงึ การบาดเจบ็ และการเสยี ชวี ติ ของบคุ คลจำ� นวนมาก ซง่ึ เกดิ จากรวั่ ไหลของกมั มนั ตรงั สี
และนิวเคลียร์ ซึ่งอาจเกิดได้จากการกระท�ำของมนุษย์หรือเกิดขึ้นภายหลังภัยพิบัติ
ทางธรรมชาติ

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2

คู่มือพัฒนา การจัดการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 17

และศูนยป์ ฏิบตั ิการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

“การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข” (Public Health Emergency Management: PHEM) คอื

กระบวนกา“รกแลาะรขจนั้ ัดตอกนาตร่าภงๆาวขอะงฉกุการเจฉดั ินกทาราเหงตสุกาาธรณาร์กณารเสกุขดิ โ”รค(แPละuภbยั lคiกุcคาHมeสุขaภlาtพhอยE่าmงรวeดrเgรวe็ แnลcะy
หเเตปลกM็รนงัยีารเaมกระnบคดิเกaบวภาดิgาคมวeโรพะรmอฉรคบุกอ้ eแคเมฉnลลรินุมอtะ:งทภ(รRุกPบยัั eรHภคะcยoาEกุ วvะMคeตะฉrงาั้)yุแกม)คตเซสฉ่กือง่ึินขุ าทรภ(กงั้ดPารา4rพeเะนรpอบะินaยยrวกeะา่นาdรมงnกปรรีe้าาอวsยรงsดกล)แเะนักลรเาอว็ะแรยีแลขตดะลอ้ันดลบะตดงั โเนผอตป้ีลภ้นน็กาตรรวะา่ะะทฉงบบุกๆบเ(ฉPขคินrอeร(vงRอeกeบnsาtiคpoรonลจnมุ&ดัseทกM)กุาiแtรiรลgเะะaหกtยiตoาะรnกุ ตฟ)า้ืนกง้ั รแาฟณรตู ์่
1.กกาารดา�ำเเนนินินกกาารปร้ ปอง้อกงนั กแันละลแดลผะลลกดรผะทลบกร(Pะrทevบent(iPonreavnednMtiitoignatio&n) Mitigation) การเตรียม
ภสุขาแควภลวะาาฉะพเมุกกปทเพ็นาเฉ่ี ปรรรนิ ็ะนฟ้อทยภาน้ืมะางทรฟวสต่ีะอาูหอฉ้ธงงุลการดรเังบัฉาณเเนิภกนสดิิาุนขหใวกภรหอะืจิ าม้ทกฉวสีรากุะมรใหมเฉรฉรเต้ ุกหถนิ่าเตนงฉๆุก(ะPนิ แาทรrลeณ(ช่ีะRมp่ว์นeยขีaนั้ ลดcี rสดคoeง่ โวผdvอาลeกnมกาrสeรyสาsะก)มทsาาซ)บรรกึ่งเนถกท้อาดิเยรงั้พเหลตอ่ื 4งตอเตุกซบรราง่ึะยีโรรตมณยวกม้ภะ์ แาถารลมงึ วเะกผรี ะลาชาดรฉิญยจผกุ ดัลลสเวกาะฉาธรเินงาะอรรทะีย(ณบRบดภขบeดอยักsงังตาpโน่ารรoงจคี้ ๆดัnแกลsไาeะดรภ้)ยั
2อ.ย1กา่ .งามรกปเี าตรรระดสยี ทิมำ� ธเคนภิ วาินาพมกพเาปรร็น้อปกมาอ้ รรงอลกงดรคันบั วแภาลมาวระนุะลฉแดรุกงผเแฉลลินะกล(รดPะคreทวpาบaมrสe(ญูdPnเrสeeยีsvจs)าeกnภtาiวoะnฉุกaเฉnินdทาMงสiาtธiาgรaณtสioขุ n)
ก่อผนลเกกเ-ดิรปเะ็นหกเทรตาปะบุรกย็นเาขะตรรทรอณะยตี่ี ง์ภยมอ้ โศงาะรเวนูคทตะยแรฉตี่ ป์ยีุลก้อมฏเะงฉคบิ ภดนิวตั ายัท�ำกิ มเสาานพงรขุ สตรนิ ภาอ้อกธมาบาจิแพโรตลกณทภะ้ รแสเี่ารปนขุวมวนะ็ ไฉทตดภุกาา่แ้ างเงกฉปวๆ่นิะฏฉบิแทตกัุลีช่ใะิเนรฉว่ ะกนิยบาลบรหรดบบรั ญโั อืมอชอทื กากำ�กาบั ใาสภหรกาเเ้ หวหาตะรตฉุกเกุุกการเาดิฉณรเินณ์หท(Eตน์จ่ี Oะกุนั้ เCกาสดริ&ง่ ขณผIน้ึCล์ ใSนกแ)ทรลกุะะดทลา้ บดน
นอ้ ย-ลงกาซรง่ึ จรดั วทมาแถผงึ นกตาอรบจโดัตภว้ าาวงะรฉะุกบเฉบินกทาารงสจาดั ธการาณรภสุขาวแะละฉกกุ าเรฉซนิอ้ มทแาผงนสดางั ธกาลรา่ วณ(สPขุHEใหPม้ laสี nมniรngรถ&นะ
แเปล็นะ-กมาีขTEกรดีrาxลaรeคiดฝrncวึiกคniาsอgวeมบ))าสรมมารแมนุลาะแรพรถฒั งนแเาพลบะื่อุคลเลตาดกรครียวเมพาก่อืมราสอรงญู เรผบเั สชกยีญิารจสตาอากบธภโาตารภ้ วณาะวภฉะัยฉุกุกตเเฉา่ฉินงินททๆาางงไสสดาาธอ้ าธยรา่าณรงสณมุขปีส(ขุPระHสERทิ ธภิ าพ

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2

18 คมู่ อื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตุการณ์

และศนู ยป์ ฏบิ ัตกิ ารภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

2. การเตรียมความพร้อมรองรบั ภาวะฉกุ เฉนิ (Preparedness)
เปน็ ระยะทตี่ อ้ งเตรยี มความพรอ้ มและแนวทางปฏบิ ตั ใิ นการรบั มอื กบั ภาวะฉกุ เฉนิ

ทีจ่ ะเกิดขน้ึ ในทุกดา้ นกอ่ นเกิดเหตกุ ารณภ์ าวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ไดแ้ ก่
- การเตรียมศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน และระบบบัญชาการเหตุการณ์

(EOC & ICS)
- การจัดท�ำแผนตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข และการซ้อมแผนดังกล่าว

(PHE Planning & Exercise)
- การฝกึ อบรมและพฒั นาบคุ ลากรเพอื่ รองรบั การตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ

(PHER Training)
- การจดั การและเตรยี มขอ้ มลู ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ

(Information Management)
- การจดั เตรยี มเครอ่ื งมอื อปุ กรณ์ ยา วคั ซนี และเวชภณั ฑ์ และระบบการขนสง่

ตา่ ง ๆ ที่เกย่ี วขอ้ งกับการตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ (PHE Logistic)
- การเตรียมระบบเฝ้าระวังเหตุการณ์ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข (PHE

Surveillance)
- การเตรียมระบบประสานการทำ� งานร่วมกับเครอื ข่าย (PHE Networking)

3. การตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน (Response)
เม่ือเกิดภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข หน่วยงานที่เก่ียวข้องต้องด�ำเนินการ

ตามแผนจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ มกี ารเปดิ ศนู ยป์ ฏบิ ตั กิ ารตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉนิ
เพื่อบัญชาการเหตุการณ์ ด�ำเนินการติดตามเฝ้าระวังและประเมินสถานการณ์อย่าง
ต่อเน่ือง ส่งทีมเข้าพื้นท่ีเพ่ือให้การช่วยเหลือและบรรเทาความสูญเสียต่อสุขภาพของ
ผปู้ ระสบเหตุ และด�ำเนนิ การปอ้ งกัน ควบคมุ โรคระบาด หรอื ผลแทรกซ้อนอ่นื ๆ ทอ่ี าจ
เกิดข้ึนหลังการเกิดภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข และส่ือสารความเสี่ยงอย่างเหมาะสม
ซงึ่ ในการดำ� เนนิ การจะระดมทรพั ยากรทเี่ ตรยี มพรอ้ มไวเ้ พ่ือตอบโตภ้ าวะฉุกเฉนิ ร่วมกับ
หนว่ ยงานทเี่ ก่ียวข้อง

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 2

คมู่ ือพฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 19

และศูนย์ปฏบิ ตั กิ ารภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

4. การฟืน้ ฟูหลังเกดิ ภาวะฉุกเฉิน (Recovery)
เป็นระยะที่ความเสียหายและความสูญเสียจากเหตุการณ์ภาวะฉุกเฉินทาง

สาธารณสุขได้รับการแก้ไขและบรรเทาแล้ว มีการฟื้นฟูให้พ้ืนที่กลับสู่ภาวะปกติ ซ่ึง
หลังจากด�ำเนินการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินแล้ว ผู้รับผิดชอบเหตุการณ์ภาวะฉุกเฉินต้อง
เตรียมการหลังฟน้ื ฟู ได้แก่

- เตรียมปิดตวั สถานที่พักพิงช่ัวคราวในพน้ื ที่
- เตรยี มเปิดระบบใหบ้ ริการสขุ ภาพของพน้ื ทใ่ี นภาวะปกติ
- ประชาชนในพืน้ ทีเ่ รม่ิ ใชช้ ีวติ ในภาวะปกติ
- ทมี ตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ เตรยี มถา่ ยโอนภารกจิ ใหห้ นว่ ยงานทป่ี กติ
และเตรยี มถอนตัวออกจากพนื้ ท่ี

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 2

20 คูม่ อื พฒั นา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์

และศนู ย์ปฏบิ ัติการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

การจดั ระดบั ความรนุ แรงของสาธารณภยั

กร ม ป ้ กองากรนัจแดั ลระะบดรบัรเคทวาสาามธราุนรณแภรงยั ขไดอ้แงบสง่าคธวาารมณรนุ ภแัยรงของสาธารณภยั เป็น 4 ระดบั

ความรนุ แรงระดบั 1 หมายถงึ สาธารณภยั ทเ่ี กดิ ขน้ึ ทวั่ ไปหรอื มขี นาดเลก็ ทอ้ งถน่ิ สามารถจดั การได้

โดยตนเองกใรนมกรปณ้อนี ง้ี ใกหันผ้ อแู้ าลนะวบยกรารรเททอ้ างถสนิ่ าธผาอู้ ารนณวยภกัยารอไาดเภ้แอบส่งาคมวาราถมครวุนบคแมุ รสงถขาอนกงาสราณธ์แาลระณจดั ภกาัยรเรปะง็นบั
ภยั4ไดร้ ะคดวาับมรนุ แรงระดบั 2 หมายถงึ สาธารณภยั ขนาดกลางซง่ึ เกดิ ขดี ความสามารถของทอ้ งถน่ิ ตอ้ งอาศยั
การชว่ ยเหคลอืวจาากมทรอ้ ุนงถแนิ่ รขงา้ รงเะคดยี งับและ1หนห่วยมงาานยทถเ่ี ึงกย่ี วสขาอ้ ธงาในรจณงั หภวัดยั ทในี่เกกริดณขนี ้ึน้ผี อู้ทาั่วนไวปยกหารรใือนมระีขดบนั า1ดไเมล่ ็ก
สสถาทสมาาอ้นามรงกคถถาาควรรน่ิ าวณถสมบ์คคารวนุมุมบสแาถรรคางถมุนรจะสกดัดาถรกบั าณาน3์รไกดหได้ามผรโ้าอู้ ดยณาถยน์แงึตวลยสนกะาเธาจอารดังจรณงกัใหนาภวรกยัดั รขรแะนณลงาะนีดับ/ให้ีภหใรหญยัอื ผ้ผไ่ทดอู้อู้ม่ี า้ำ�ผี นนลวกวยรยกะกาทราบกรรรทนุงุ เแอ้ ทรงพงถกมน่ิวหา้ างผนขอู้ ควำ�รานเงขวหา้ ยครอวืกสบาาครธุมอารำ� ณเภภอยั ท่ี
คกจาววขเาา้ ปอมง็นขชงตว่วทาอ้ย้งองเหคหองราลวถอืศอืาิ่นสยัจมถผาากรเู้ตชนทุน้อย่ีกกุ แวงาสชรอรว่ ณางานญร์ขศรหอะาัยชงรดกสอกื ับาอาาธรุปรากช2ภรรณา่วณคหยภเ์พเอยมั หเิกทศาชลเ่ษียกนือถดิเแจปขึงล็นาน้ึะสกผสาเู้จทาชธาธยา่้ีอเาปรวงณร็ชนถณาตภ่ินญอ้ยัภขงเขฉอัย้านพาขงาศาดเนยัะคใดผาหียา้เู้ดญชงนกย่ี่ทแผวลม่ีลอู้ชพาีะาางน้ืนญหซทวหนึ่งยเ่ี รสเ่วกอืกยี ายอหิดรงุปจาขากงยั ีดนหรเปณวคท็นดั์พวี่เบไกาเิมรศม่ียเส่ิษวาสวณตมขาอ้ าม้องรรถางะรใดนถม
ควจบังคหมุ วแัดละใรนะงกบั รสณาธนีาร้ผี ณอู้ ภ�ำยั นไดว้ยตกอ้ างรอใานศยัรคะวดาบัมร1ว่ มไมมอื ่สจาามกาหรนถ่วยคงวาบนภคาุมยสนถอกาพนน้ืกทา่ีรในณกไ์รดณ้ ีนผ้ใีู้อหำ� ผ้ นอู้ าวนยวกยากราร
เกหลจตาังุกงหาแรวลณัดะ์เ/หขแา้รลคอื ผวะบบู้/คญหั ุมชรสาือถกผาานู้อรปก�ำ้าอนรงณวกยนั์ แกลาะรบกรรรเงุ ทเาทสพาธมาหรณาภนยัคแรหเง่ขชา้ าคตวิ หบรคอื ผุมไู้ สดถร้ บั ามนอกบาหรมณาย์ เป็นผบู้ ญั ชาการ

ควาคมวรนุาแมรรงุนระแดรบั ง4ระหมดาับยถงึ3สาหธามราณยภถยั ึงขนสาดาใธหาญร่ทณม่ี ผีภลัยกขระนทาบดรา้ใยหแญรง่อทย่ีมา่ ีงผยลง่ิ กเปร็นะสทาบธารรุนณแภยัรง
กว้างขวาง หรือสาธารณภัยท่ีจ�ำเป็นต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษ เป็น
สาธารณภัยขนาดใหญ่ที่มีพ้ืนที่เสียหายเป็นบริเวณกว้างขวางหรือสถานการณ์ของ
สาธารณภัยที่เกิดข้ึน จ�ำเป็นต้องอาศัยผู้เช่ียวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษต้องระดม

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2

คมู่ อื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 21

และศนู ย์ปฏบิ ตั กิ ารภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

ความชว่ ยเหลอื จากทกุ สว่ นราชการ ภาคเอกชนและผเู้ ชยี่ วชาญเฉพาะดา้ น ผอู้ ำ� นวยการ
จงั หวดั ไมส่ ามารถควบคมุ และระงบั สาธารณภยั ได้ ตอ้ งอาศยั ความรว่ มมอื จากหนว่ ยงาน
ภายนอกพื้นที่ ในกรณีนี้ให้ผู้อำ� นวยการกลาง และ/หรือผ้บู ญั ชาการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาติ หรือผู้ได้รับมอบหมายเป็นผู้บัญชาการเหตุการณ์เข้าควบคุม
สถานการณ์

ความรุนแรงระดับ 4 หมายถึง สาธารณภัยขนาดใหญ่ที่มีผลกระทบร้ายแรง
อย่างยิ่ง เป็นสาธารณภัยขนาดใหญ่มากเป็นพิเศษ ท่ีมีผลกระทบร้ายแรงอย่างยิ่ง
ตอ่ ชวี ติ ทรพั ยส์ นิ และขวญั กำ� ลงั ใจของประชาชนทง้ั ประเทศ หรอื เปน็ สถานการณฉ์ กุ เฉนิ
ผบู้ ญั ชาการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาต(ิ รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงมหาดไทย
หรือผู้ได้รับมอบหมาย) ไม่สามารถที่จะควบคุมสถานการณ์และระงับภัยได้ นายก
รฐั มนตรหี รอื รองนายกรฐั มนตรที น่ี ายกรฐั มนตรมี อบหมาย จะเปน็ ผบู้ ญั ชาการเหตกุ ารณ์
เข้าควบคมุ สถานการณ์

สาธารณสขุ ฉุกเฉนิ ได้แบง่ ความรนุ แรงของโรคและภัยสุขภาพเป็น 3 ระดบั
ความรุนแรงระดับ 1 เกิดโรคและภัยสุขภาพท่ีเป็นสาธารณภัยขนาดเล็ก
ส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัดร่วมกับสถานพยาบาลในจังหวัดนั้น สามารถควบคุม
ภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ได้เอง โดยด�ำเนินการตามแผนปฏบิ ตั ิการฯ ระดับจงั หวัด
ความรุนแรงระดับ 2 เกิดโรคและภัยสุขภาพท่ีเป็นสาธารณภัยขนาดกลาง
ต้องอาศัยการสนับสนุนความช่วยเหลือจากหน่วยงานหลายส่วนราชการภายจังหวัด
ตนเอง หรือจังหวัดใกล้เคียงอ่ืนๆ ในระดับเขต ซ่ึงส�ำนักงานสาธารณสุขจังหวัดน้ัน
ไม่สามารถควบคุมสถานการณ์และจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขได้เอง ต้องให้
ผู้ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุขระดับเขตเข้าควบคุมสถานการณ์ และระดม
ทรัพยากรจากจังหวัดใกล้เคียงภายในเขตเข้าร่วมจัดการระงับภัยสุขภาพนั้น ซ่ึงใช้
แผนปฏิบัติการฯ ระดบั กระทรวงเพ่อื ด�ำเนินการในพืน้ ที่ระดบั เขต

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2

22 คู่มือพฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ยป์ ฏบิ ัตกิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

ความรุนแรงระดับ 3 เกิดโรคและภัยสุขภาพท่ีเป็นสาธารณภัยขนาดใหญ่
มีผลกระทบรุนแรงกว้างขวาง หรือจ�ำเป็นต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญหรืออุปกรณ์พิเศษ
ต้องระดมความชว่ ยเหลอื จากทกุ สว่ นราชการ ภาคเอกชน และผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
ในระดับประเทศ ร่วมกันควบคุมสถานการณ์และจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข
โดยดำ� เนนิ การตามแผนปฏบิ ัตกิ ารฯ ระดบั กระทรวง

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 2

คู่มือพัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ 23

และศนู ยป์ ฏิบัติการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

และปรระะสบาบรนะบคบญวั าชบมารบกว่ าัญมรมเชหอื าตระกุกหาาวรรา่ณเง์หหหนตม่วุกายยางถารงึนณใรนะ์ หบสถบมากานายกรบถารรึงณหิ รา์เะฉรจบพดั าบกะากรราะทบรใ่ี ชบบเ้ดรพงัหิ ่อืกกาลาร่ารวจบเัดปงั ็คนกบัราะบรบญัทบชี่ใปชาฏเ้สบิพงัต่ั กื่อกิ าการราเครพวบอ่ืบกังคาคุมรบั
ระบดมญั ทชรพาั ยสาง่ั กกรไาปรยคงั ทวเ่ีบกคดิ เมุ หตแุ ลเพะ่อื ปบรระหิ สาราจนดั คกาวราเหมตรุฉว่ ุกมเมฉนิอื ใรหะส้ หามวาา่ รงถหปนกปว่ ้อยงงชาวี นติ ใทนรสพั ถยาส์ นนิ แกลาะรสณง่ิ แเ์ วฉดพลอ้ามะ
ไทดเ่ีจรปอ้ ะัด็ยนบา่เกรหงบะาบตบดรรุกบรเาังลบหรกุเณญัปตล้ช์ฉาุ่ฉาหุากวุกกมเเฉาาเปรินฉยเ็นแิหนหลรตรใะะุกอืหมบาเปีห้สรบรณตาะปุก์เสมปาทฏิ าร็นธณิบรกภิ ถ์ใรัตานอปพิกภบากาแรวนปะเวพป้อคกื่อดงิ ตมชกิ าีวาติรตรรฐะาทนดรใมนัพกทยารร์สัพปินฏยบิแาตักลเิ รพะไอ่ืสปจิ่งดยั แกังวาทรดี่เเหกลติด้อุกเมาหรไตณดุ ์ท้อเกุพยป่ือ่าระบงเบภริหทรราทลรงั้ ุ
เปา้ -หมเาปย็นรแะลบะบมทปีส่ี นรบั ะสสนทิ ุนธกภิาราใหพ้มกี ารนาขอ้ มลู ทแ่ี มน่ ยามาใชใ้ นการดาเนนิ งาน มกี ารวางแผนและคานวณ
เหต-กุ าคเเรรหปา่ ณ็ะนตใชุกรบท์ จ้ะาบบ่าุกรยณบบปทท์ทัญรม่ีส่ีเ่ีะปกีาชเมดริ าภะขากสรทน้ึ ทิถาปธรทภิรเัง้หบัาทพเตปี่เุกลปย่ีา็นนรเโณหครต์เงปกุส็นราา้รกงณกราอฉ์ รบกุทาแเฉงนาินนวไคหดิดอ้รยมือา่ าเงหตสตอรดุกฐคาาลนรอ้ ณใงนกใ์ บักนคาภวราาปมวซฏะบัปิบซกัตอ้ ติเนพิข่ือองจัดการ

- เ-ป ็นเโปค็นรงรสะรา้บงบทผ่ีทส่ีสมนผสับาสนทนรุนพั กยาากรรใทหุก้มชนีกดิ าเรขนา้ ด�ำว้ ขย้กอนัมทูลงั้ ทเค่ีแรอ่ืมง่นมอืย�อำุปมการใณช์ ้ใรนวมกทางั้ รกดาล�ำงั เคนนินจางกาน
มีการวหานง่วแยผตน่างแๆลทะงั้คต�ำานรววจณทคหา่ารใชหจ้นา่่วยยกทา่มีรแปี พรทะยส์ NิทGธOิภาเปพ็นตน้

อน่งึ -ใ นเปภา็นวระฉะุกบเฉบินทที่สางาสมาธาารรถณปสุขรับเจเา้ปหลน่ี้ยาทนจ่ี โะคปรรบังบสทรบ้าางทกหานร้าทท่ี�ำจงากาทนาไงดาน้อย“ท่าป่ี งฏสบิ อตั ดปิ รคะลจา้อ”งแกลับะ
ไปคปวฏาบิ มตั ซหิ บัน้าซทอ้ ภ่ี นายขใอตงโ้ คเหรงตสกุรา้ างรขณองท์ระี่เบกบดิ บขญั นึ้ ชาการเหตุการณ์ ตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย

- เป็นโครงสร้างท่ีผสมผสานทรัพยากรทุกชนิดเข้าด้วยกันท้ังเคร่ืองมือ อุปกรณ์
รวมทง้ั ก�ำลงั คนจากหนว่ ยต่างๆ ท้งั ตำ� รวจ ทหาร หนว่ ยการแพทย์ NGO เปน็ ต้น

อนง่ึ ในภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ เจา้ หนา้ ท่จี ะปรับบทบาทหนา้ ที่ จากท�ำงาน
“ที่ปฏิบัติประจำ� ” และไปปฏิบัตหิ นา้ ทภ่ี ายใตโ้ ครงสรา้ งของระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์
ตามท่ไี ด้รบั มอบหมาย

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 2

24 คูม่ อื พฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์

และศูนย์ปฏบิ ตั ิการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

ประกากราครอืนกาารระบนบ�ำเรหตะุกบาบรณเห์มาตใชุกใ้ านรกาณรจ์มดั ากใาชรก้ใบั นภกาวาะรฉจุกัดเฉกนิ ทาารงกสับาธภาราณวสะุขฉมุกวี ตัเถฉุปินรทะสางงคสท์ ส่ีาาธคาญั ร3ณสุข
มวี ัต1ถ. ปุ เพรอ่ืะหสยงดุ คย์ทงั้ แ่สี ล�ำะค/หญั รอื ล3ดผปลรกะรกะทาบรจาคกอื ภาวะฉุกเฉนิ หรอื สถานการณ์รุนแรงจากโรคและภยั สุขภาพ
จาก32โ..รแเใค1พหลแ.่อม้ืะลเรคีเพะพะวดอ่ืาภื่อมใมหัยทหปเ้ สรลหยพัอุขตุดยดุกภยาภากาั้งรยั รพณแทแง์กลั้ แลผละะลปู้บั บ/ฏะสหรบิ่สูเหิ รพภตั าืองาิ่ือราวจลในะดัหดปแกเ้ผลกาหะตรลผอตใิ กนเู้ยกุสรรา่ ย่ีาะงะงยครทตะุม้ณ่อเบควภก์า่ลจยัแลาาสลทบั กขุะส่ี มสภภนั้ ปีา่สูทาพรภส่ีวะดุสะาทิวฉธะุกภิปเาฉกพินตหใิ นรรือะสยถะาเนวลกาาทรณสี่ ้ัน์รทุน่สีแุดรง

2. ให้มีความปลอดภยั ทัง้ ผ้ปู ฏบิ ัติงานและผเู้ สย่ี งต่อภยั สุขภาพ
........................3...........เ....พ......่อื......ร....ะ......ด......ม......ท......ร....พั......ย......า....ก......ร........แ......ล......ะ....บ........ร....หิ ......า....ร......จ....ดั......ก......า....ร......อ....ย......า่......ง....ค......้มุ ....ค......่า......แ....ล......ะ......ม......ีป......ร....ะ....ส......ทิ......ธ......ภิ ......า....พ..........................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2

คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ 25

และศูนยป์ ฏิบตั กิ ารภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

ปร ะ โ ยปรชะรนบะ์ขบโอบยงญั ชรชะนาบก์ขบาอบรเงญัหรชตะุกาบการบาณรบเ์ หสัญตามชกุ าาารรกถณจาดั์รกเหารตเหุกตาุกราณรณ์ ์ฉุกเฉนิ ไดท้ ุกโรคและภยั สุขภาพดกี ว่าการใชร้ ะบบ
กาภรทัยาส-งุขานภเเรนจแาา้่ะอืบพหงบบจนดปบา้าีกกกทบตวรจ่ี ะติัา่ญาบอกกบชบหาบโาลรตญัากใเ้กชชหาหา้รตรลกะุกเาาบาหยรรเอบตณหงกุกต์ใคนุากกา์ ภรารรรา/ทณหณว�ำนะ์ม์งฉ่วโีาุสยกคนงเารฉางแมนินสบสาราา้บรมงถปทาจรช่ีกถัดดัตทเกจิตานงาอาแรบนลเรโะหตว่มมตลี้เหกกัุกนัษตาไณุกรดะาณเ้ ปแร็นบ์ฉณรบุกะใ์เบดนเฉบยี ภวิอนากยไวนัา่ ดะง(ร้ทฉCวุกุoกดmเเโรฉmรว็ นิ คonและ

M- aเnจaา้gหemนeา้ nทt จ่ีStาruกcหtuลreา)กหลายองคก์ ร/หนว่ ยงานสามารถทำ� งานรว่ มกนั ไดเ้ ปน็ ระบบ
แอบย่าบ--งเรดฉเวปยี ุกด็นวเฉรเกระนิ นับ็วทบา(ซงเCนสง่ึ oสาื่อธmนงาับรจmสณานoสกุนุขnรกะาMรบทบaาnงบาaนัญgขeชอmางเกจeาา้ nหรนtเห้าSทตtผ่ี rุกuูป้ าฏcรบิtณuตั rงิ์มeาีโน)คในรสงาสยรงา้านงหทล่ีชกั ัดในเจกานรแจดัลกะามรกีลบั ักภษาวณะะ

- เป็นระบบซ่ึงสนับสนุนการท�ำงานของเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานในสายงานหลัก
บญัในชกากผาาปู้ รรฏจเหบิัดตตั กุกงิ าาานรรณกจาบั์อกยภหา่ ลางาเวปยะ็นหฉเนอุก่วกเยภฉงานิาพนทส(าาUมงnสาitรyาถธoทาfาCรงณoานmสรmว่ขุ aมnกdนั )ไโดดอ้ ยยหา่ ลงกเั ปว็น่าผระปู้ บฏบบิ แตั ลงิ ะารนวแดตเร่ลว็ ะคภนาจยะใรตบัก้ คาราสงั่ จาก
หวั หน้าโดยผตู้ปรงฏเพิบยี ัตงิงคานนเดจยี าวกหลายหน่วยงานสามารถท�ำงานร่วมกันได้อย่างเป็นระบบและ
โรดวยด-หเรล็วกกัก่าอวรใภทห่าาเา้ผกงยปู้ดาิ ในกฏตซาบิ้กรา้ ทซาตั าอร้งิ งนบาานนัญทแชม่ีตาปี ล่ กระะาสครทนเธิหจภตะาิ ุกพรับา(รCคณoำ� sส์tอ่งัEยจff่าาeงcกเtiหปveัว็น)หเแอนลกะ้าปภโรดาะยหพตยดัร(งUอเนัพnเiียนt่อืyงงคเoนป็นfเดรCะียบoวบmทช่ี mว่ ยaกnารdล)ด

- กอ่ ใหเ้ กิดการท�ำงานท่มี ีประสทิธภาิ พ (Cost Effective) และประหยดั อันเน่ือง
เปน็ ระบบท่ชี ว่ ยการลดการทำ� งานซำ�้ ซอ้ น

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2

26 คู่มอื พัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ยป์ ฏบิ ัติการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

โคโรคงรสรง1า้ส)งรกขา้ลองุม่งรขเจะอบา้ หงบรนบะ้าญั ทบชบ่ี บาญั กบชาญัราเกหชาตารุกกปาารรระณกเ์ทหอวับต่ ๆดุกว้ ไายปรจผณะบู้ ป์ทญั รัว่ะชกาๆอกบาไรดปเว้หจยตผะุกปู้ปาฏรรณบิ ะตั์กเงิจอาา้ นบหนด2้าว้กทยลป่ี ุ่มผรปู้ะชฏาสบิ มั ัตพงิ นั าธน์ เจ2า้ หกนล้ามุ่ท่ี
ด1า้ )นคกวลาุ่มมปเจลอ้าดหภนยั ้าแทล่ีบะเัญจา้ ชหนา้ากทาป่ี รระปสารนะงกานอบด้วย ผู้บัญชาการเหตุการณ์ เจ้าหน้าท่ี

ประ2ช)ากสลัม่มุ พเจนัา้ หธน์ ้าเจท้าท่ี หวั่ ไนปา้ ซทง่ึ ดี่เป้า็นนผคปู้ วฏาบิ มตั ปงิ าลนอในดภ4 ัยลกั แษลณะะเงจาน้าไหดนแ้ ก้า่ทปี่ ระสานงาน
2) กลุ่มกกกก••ลลลลเจุ่มมุุ่่มุ่มกกา้แบปสลลผนหรฏุ่มุม่หินบับินาปแงสตั า้รานผกิฏนทุนานบิ ท่ีรงแตั ว่ัาลกิไะนปารซ่งึ เปน็ ผปู้ ฏิบัติงานใน 4 ลกั ษณะงาน ได้แก่
• กลุม่ สนับสนนุ และ

.........................•...ก...ล...ุ่ม...บ...ร..หิ...า...ร.............................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 2

คมู่ ือพัฒนา การจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์ 27

และศนู ยป์ ฏบิ ัตกิ ารภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

ในการพจิ ารณาจดั โครงสรา้ งระบบบญั ชาการเหตุการณ์ของกรมควบคุมโรค ไดค้ านึงถงึ ลกั ษณะของ
ระบบราชใกนารกในากรรพมิคจวาบรคณุมโารจคแัดลโะคขอรงงกสรระท้ารงวรงสะาบธาบรบณัญสุขชแาลกะไาดรพ้ เจิหารตณุกาาใหรห้ณน์ข้าทอง่ี งานกตร่ามงๆควขบองคระุมบโบรค
บแไญัดลช้คะา�ำไกร1ดนะ)าบรพ้ึงผเบถหบู้ิจบึตงญัาญัลุกรชชาักณารากษณกาาาณร์ยใรเหงัหเะอหห้ตยขตุกนอูุ่กอายา้ารงา่รทณรงณคีง่ะ์ ์แราบบบนบ่งถตไว้รดา่นาเ้ งปชๆ็นกขารอใงนรกะบรมบคบวญั บชคาุมกโารรคเแหลตะุกขาอรณงกย์ รังะอทยรู่อวยง่าสงาคธราบรถณว้ สนุข
1รผสฝะ)าปาู่้ ธยบฏผาขบิบรบู้อ้ ณตั มบัญิ สลูมัญุชขแี 9ลาชแะกกลยาละาทุกกมุ่ รธาลภเศมุ่รหาารภเสตกหาตุกจิรตรกาไ์ กุมจิดรดกาีแ้ณา้ลรกนุ่ม์่ณ1ยภ)ทุ ์ากแธรลกศบ่มุจิา่งสภ2ไตาดรรกก์้เลปจิุ่มด็นภา้ านรกกาจิ รไปดฏแ้ บิ กตั ่ กกิ ลารมุ่ ต–รOะหpนerกั aรtiสู้oถnาsนก2)ารกณลุม่์ ภารกจิ
2) 2ด)า้ นฝก่าายรสข่อื อ้ สมารลู คแวาลมะเสยย่ี ทุ งธ3ศ)ากสลต่มุ รภ์ามรกีกจิ ลด่มุา้ นภกาารรดกแูิจลร2กั ษกาลผุ่มูป้ ภว่ ยาร–กCิจasไeดmแ้ aกn่aกgลemมุ่ eตnรt ะ4ห) นกั รู้
3)

สถานก3กแกา)ลลลระ่มุุ่มณผอภภปูุ้ป์สาากฏรรากกรบิธณจจิิ าตัดด์ทราา้้ิ ามณนนงีดกก9สา่าาขุนรรกเแรงลพะแนิ มุ่หทลแวภลยะ่าะ์างก–งรปบลSกรปุ่มะtจิrรเaภทะtไมeศาดgารแ้–iณcกกPNจิ ่o81aดi)nt)iา้otกกนnoลafล่มุยlEภมุุ่ทSnาภttธรorาyกcศkรจิ าp5ดกสi)lา้จิeตนกปกลร6ฏมุ่า์)รภบิกสาลนตั รุ่มบักกิ ภจสิ าาดนรราุ้นสกนกจิอกาดบาลา้ รงันสสคกวานรฎนอหค9งมเ)ววากบชยลภคมุ่ ณั7มุ )ฑโร์ ค –
Operaภtiาoรnกจิsดา้ น2ก)ารกปลระุ่มสภานางรานกิจ–สLื่อiaสisoาnรความเส่ียง 3) กลุ่มภารกิจดูแลรักษาผู้ป่วย –
Case management 4) กลุ่มภารกิจด่านระหว่างประเทศ – Point of Entry
5) กลุ่มภารกิจการส�ำรองวัสดุ เวชภัณฑ์ และส่งก�ำลังบ�ำรุง – Logistics and
Stockpiling 6) กลุ่มภารกิจกฎหมาย 7) กลุ่มภารกิจการเงินและงบประมาณ
8) กลมุ่ ภารกจิ กำ� ลังคน 9) กลุ่มภารกิจประสานงานและเลขานุการ– Liaison

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 2

28 คู่มอื พัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์

และศูนย์ปฏิบตั ิการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

สถานสกระาถบราบณนบ์ทกญั ่ีตาช้อรางกณใาชรท์ ้รในะีต่ บสอ้ ถบงาบในญัชกช้ราราะณกบา์เบปร็นบทญั ย่ี อชมารกบั กานัรวา่ เป็นระบบทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพและสามารถนาไปใชใ้ น
สถานก-ารสณรถะ์ฉาุกบนเกบฉานิบรทณัญุก์ทชชม่ีนากีดิ การเาชปรน่ นใเนปส้ือนถสาานรเกคามรแี ลณะว์เปตั ถ็นุอทนั ตี่ยรอามย รับกันว่าเป็นระบบที่มีประสิทธิภาพ
และ-สาสมถาารนถกานรำ�ณไ์ทปม่ี ใปชี ร้ใะนชสาชถนามนากชาุมรนณุมก์ฉนั ุกเปเฉ็นจนิ าทนุกวนชมนาดิกเชเช่นน่ การแขง่ ขนั กฬี า, งานเทศกาลประจาปี,
งาน---เทศภอกส-- ุถบายกั สสราตธัาชนถรถภิลุมรกายาั มปนาตนนชุรมร่าณกากปะงตาๆร์เาจฉิะรทรเ�ำทพชณณม่ีปว่น้าผีงะท์ี์ทบู้นทกฯม่ี้ี่ามาต่ีาลดทีกอ้ีปรฯเว่งาจชรมใรบ็ชุมะ,ปจห้พนชานนนาาุม่วยเวชปปยุ,นนงดรื้อมานมะิานนกถทาหสลชว้ลเา่มชาุงมร,่นยเนไฯๆคอฟุมหลุบมปนกฯตัแีา่ ่วันเิ ลหยเะทตปุจาว็นงรตั าาจถนจ�ำรรุอ,ว่นันมไวฟตกนไนัรหมเาชมยาน่้ กกาเรชจ่นจ้ี บั ตกวั าปรรแะกขนั ่ง,ขกันารกวีฬางา

ร-ะ เภบัยดิ แธลระรกมารชกา่อตกิ าเรชรน่า้ ย,นกาํ้ าทรค่วน้มหาพแาลยะกุ ดู้ภนิยั ถล่ม ไฟป่า
แห่ง เพระอ่ื บให--บ ก้บสอาญัถุบรตชาตั อานิภกบกาัยสรานตใรอนา่ ณงสงตถ์เ่อๆาฉสนพถทกาาาม่ี นะรผีกณท้บูา์คต่ีราวณอ้ รด์ฉเงเปุใกจ็นชเ็บฉรห้ ะนิจนบก�ำบว่รนะทยวทอ่ีงนายาไใู่มนดนาอ้หแยกผลา่ นงาเปทชยฏนัน่ ๆบิทตอั่วหงกิุบทานัตรแี ฉ่วลเิ หุกยะมเทตฉปี จุ�ำินรงรขะาสอานทงิจชธรรุมภิว่ ชไามฟนพกหไนัหรอื มหเ้ชน่่นวยงกาานรทจุก้ี
จับตัวประกนั การวางระเบิดและการกอ่ การรา้ ย การค้นหาและก้ภู ยั

ระบบบัญชาการในสถานการณ์ควรเป็นระบบท่ีอยู่ในแผนปฏิบัติการฉุกเฉิน
ของชุมชนหรือหน่วยงานทุกแห่ง เพ่ือให้การตอบสนองต่อสถานการณ์ฉุกเฉินกระท�ำได้
อย่างทนั ท่วงทแี ละมีประสิทธิภาพ

หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 2

คมู่ ือพัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 29

และศนู ย์ปฏิบัตกิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

กากราปรรฏะดปบิ บั ตัฏกิ ิบารัตขิกองาศรนู ขยอป์ งฏศบิ ูนตั กิยา์ปลรกัภฏษาณิบวะะัตงฉาิกุกนเาฉรนิ ภการวมะคฉวบุกคเุมฉโินรค กสารมมาครถวแบบ่งครุมะดโบัรกกคาาลรงัสปคนฏาบมิ ตัากิ ราถรไแดบ้ ด่งงั รนะ้ี ดับ
ภากกวาะารปปกรตฏปิ บิ ฏตั ิบกิ าตั ริกขอางรกกกศไาาาูนรรรดสจตยดาัด้ิ ปร์ทดตอาาฏงงัแมเบิผวแนชนลตั ภะี้ กิปณั ราฑะรเ์มภอนิุปาสกวถระาณนฉ์แกุกลาะเรเฉณครนิ์ อ่ื งกมารอื รมปคฏวบิ ตคั กมุิ าโรคขอผผกสงลจจูู้้ าศดดมุ่ัั มกกตนู าาารยรระรศงหป์ถานูนนฏแยกั ตป์บริ รสู้ฏะ่งตัถบหิ รากิตนัะนกิกาัดการราบรัสู้ ภรถณกาา์านวรกะปาฉรฏุณกบิ์เฉตั ินกิ ากรรไมดค้ ดวงบั นค้ี มุ โรค สามารถแบ่งระ

การปรระฏะดดบิ บับั ตั กิ ารของกศานูรซยอ้ ป์มแฏผบิ นตั กิ ลาลรักกัภษษาณณวะะะงฉงาุกนานเฉิน การรมปครฏวะดบิ บั ตคั กมุิ าโรคขอผสงปู้ าศฏมนูบิ าตัยรงิ ป์ถานฏแหบิลกั่งตั ใรกนิ ะศาดนูลรบักยกัภป์ษกกำ� าฏาณลาวบลิ รงัะะตงัั ปงคคฉกิ านฏานุกนรบิเฉตั ินกิ ากรรไมดค้ ดวงบั นค้ี มุ โรค สามารถแบง่ ระ
รรรระะะะรรกรรภรรรรรกรภภภรภรรภรรรรรกภรรรกรกรรภรภกรรรรภกรภกรรกรรรดดดดะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาบบบบััััรรภดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดวววววววววววรรรรรรรรรททททบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบะะัััััััััััััััััััััััััััััััััััะะะะะะะะะะะาปปปปปปปปปปปปปปปปปปปป่่่่ททททททททททททททททททททททททททททททททททททีีีีดดว2431รรรรรรรรรรกกกกกกกกกกก่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่ีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีฏฏฏฏฏฏฏฏฏับบัะะะะะะะะะะะ24343112414431131223141124432312241223332ตตตตตตตตตตตดดดดดดดดดดบบบบบบบบบิิิิิิิิิปททิิิิิิิิิิิ บบบบบบบบบบัััััััััั ตตตตตตตตตััััััััักี่่ี 12กกกกกกกกกิิิิิิิิิตาาาาาาาาาิ รรรรรรรรรขขขขขขขขขออออออออองงงงงงงงงปพเปทเมตศศศศศศศศศกเปปกบปทมอกเพตฝตฝกาฏราีปพเทมกตปเกเเมพเมปกทกปกกกกกกกกกเเทตกพเปปมเทมกกตปกปตตกทกกกปมกกกปเกตกมตพเเมกปทปพทเเทมตปกพทพกปปกเกกพพปกกกปกเกเกเทเกเทกพกกปพปปตมตปมฒั้ราาาาุปนููนูนนนนูููนูนูนูกีตตฝตตฝฝฝตตฝฝฝตฝฝตตฝตตฝรญฏัฏ�ำฒัมะกาบาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาากกกกกกกกกกกาาาาาาิฏฏรรรรรรฏรรรฏฏฏรฏฏฏรฏาาาาา้ีีีีีีีีีีีรยรฒฒฒฒฒฒฒฒฒฒฒีัััััััััััน้้้้้้้้้้้สรรรรรรรรรรรรรราาาาาาาาาาาะรกโารรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรามมมมมมมมมมะะะะะะะะะะะยยยยยยยยยกกกกกกกกกกกกะาาาาาาาาาาาิบบิตบบบบบบบบบบมัริิิิิิิิิิียยยยยยยยยยยยรรรรรรรรรรรคชีีีีีีีีีีีาาแนนนนนนนนนนนนรซจสจซสตจตตจตจสสจซสตซตซสสจซจซสจซสซสตตสซซจตตตจตจซสสสสสสสสสสสวสรรรรรรรรรรรโโโโโโโโโโาาาาาาาาาาารากะะะะะะะะะะะิปปปปปปปปปพตตตตตตตตตตแร์์์์์์์์์นะมมมมมมมมมมมวััััััััััรตดดดดดดดดดดดตตััคคคคคคคคคคาาาาาาาาาาามัััััััััััาาาาาาาาาาาาาาาาาาาแแแแแแแแแแแดดดดดดดดดดดอออออิิิิิอิิิอออิออิิงา้้้้้้้้้้้รรรรรรรรรรรัดัาววววววววววว้อิดแราางผเกกกกกกกกกกิิิิิิิิิิิงรรรรรรรรรรรณพพพพพพพพพพพแแแแแแแแแแแร่นนนนนนนนนนนงใวววววววววววทททททททททททรรรรรรรรรรวตตตตตตตตตตตมมมมมมมมมมมฏฏฏฏฏฏฏฏฏตตตตตตตคกงงงงงงงงงงงิงกิรัััััััััััพสแกาอออออออออออนอตนวท้าาาาาาาาาามตงงงงงงงงงงตผผผผผผผผผผผเเเเเเเเเเเิิิิิิิิิิิงงงงงงงรรรรรรรรรรร่่่่่่่่่่่งงงงงงงงงาาาาาาาาาาาใใใใใใใใใใใาาาาาาาาาาาแแแแแแแแแแแังฉรารนคคคคคคคคคคครรรรรรรรรรลบบบบบบบบบงงงงงงงงงงงาสสสสสสสสสสมิิิิิิิิิากกกกกกกกกกกแ์าาาาาาาาาาาเัผอออออออออออเิตตตตตตตตตตตนนนนนนนนนนนแแแแแแแแแแแ้้้้้้้้้้้้มมมมมมมมมมมรางผผผผผผผผผผผง่แาุาใ�ำก้ผฉฉเเเเฉฉเฉเเฉฉเเเฉเฉฉรรรรรรรรรรรนกผชรรรรรรรรรรคนนนนนนนนนนน้กรลลลลลลลลลลลรมมมมมมมมมมมผผผผผผผผผผผะงงงงงงงงงงงวววววววววววเเเเเเเเเเเััััััััััังแแแแแแแแแแแลตตตตตตตตตกา้้้้้้้้้้้้อนนนนนนนนนนนนัััััััััตาาาาาาาาาาาเมแชุุุุุุุุุุาาาาาาาาาากกกกกกกกกก้้้้้้้้้้ผผผผผผผผผผผผบดบู้ัิหกกกกกกกกกกกผผผผผผผผผผผชชชชชชชชชชชา้้้้้้้้้้้ขชชชชชชชชชเฉกกกกกกกกกกกนนนนนนนนนนนฉรตลลลลลลลลลลละะะะะะะะะะะนงงงงงงงงงงะญลกกกกกกกกกเเเเเเเเเเมิิิิิิิิิิลหชชชชชชชชชชช้ังขเหญผแบบบบบบบบบบบดดดดดดดดดดดบบบบบบบบบัูููููููููููอ้้้้้้้้้้้ัััััััััััิิิิิิ์นภภภภภภภภภภภหหหหหหหหหหหนาาาาาาาาาาาิะะะะะะะะะะะขขขขขขขขขขฉฉฉฉฉฉฉฉฉฉากุาผMงนัญญญญญญญญญญญกผเ้ิิิิิิิิิิิึลลลลลลลลลลลปปปปปปปปปปปนช้ขขขขขขขขขขขงเาาาาาาาาาหหหหหหหหหหหญญญญญญญญญญญกัััััััััััออออออออออตณณณณณณณณณณณ์์์์์์์์์์์นลชตนนนนนนนนนนิิิิิิิิิิัััััััััััะคหคมMMMMMMMMMMMรเงงงงงงงงงงงiชลลลลลลลลลลนนนนนนนนนนนััััััััััั่้้้้้้้้้้้รรรรรรรรรรรวึึึึึึึึึึึรรรรรรรรรบนนนนนนนนนนน้บูังงงงงงงงงงเเเเเเเเเเเาsาิดตตตตตตตตตตชชชชชชชชชชช�ำนฉะะุกคคคคคคคคคคคฑฑฑฑฑฑฑฑฑฑฑตหหหหหหหหหหหหะะะะะะะะะะะรรรรรรรรรรรยกกกกกกกกกกโsมiiiiiiiiiiiััััััััััภภภภภภภภภ่่่่่่่่่่่ิญวววววววววววบาาาาาาาาาาsssssssssssกาาาาาาาาาาาลหัญเเเเเเเเเเเนนนนนนนนนนนขุะะะะะะะะะะปตตตตตตตตตตตiนิคงา์์์์์์์์์์์อื่ษษษษษษษษษษาแยยยยยยยยยยย์มมมมมมมมมมมosssssssssssมมมมมมมมมมกกกกกกกกกกกบอออออออออออบบบบบบบบบบาาาาาาาาาาาุุุุุุุุุุุงัMรึ้นiiiiiiiiiiiเนผรnงงงงงงงงงงงนนนนนนนนนนนราาาาาาาาาาาแแแแแแแแแแรตณณณณณณณณณณิิิิิิิิิิิoooooooooooงุุุุุุุุุุุชปปปปปปปปปปปนบบบบบบบบบบบเหวววววววววคราาาาาาาาาาารรรรรรรรรรรนณผผผผผผผผผผหnnnnnnnnnnnสสสสสสสสสสสงะมว่กกกกกกกกกกกทญานนนนนนนนนนนบบบบบบบบบบัาiเเเเเเเเเเเะะะะะะะะะะะะะะะะะะะสเตนนนนนนนนนนนถถถถถถถถถถถsตสหหหหหหหหหหหรรรรรรรรรรรยเผงงงงงงงงงงเม่ทททททททททททีอืญญญญญญญญญญกััััััััััฉฉฉฉฉฉฉฉฉช์กsาาาาาาาาาาาำ�ณณณณณณณณณณณเเเเเเเเเเมุกตตตตตตตตตตตาาาาาาาาาาุรชงผผผผผผผผผผเเเเเเเเเเเ่่่่่่่่่่่ีีีีีีีีีีีานนนนนนนนนนนแชชชชชชชชชชาiุุุุุุุุุย่ีกกกกกกกกการนนนนนนนนนนกกกกกกกกกกกุุุุุุุุุุุกกกกกกกกกo์์์์์์์์์์์นิญแแแแแแแแแแแาา้กิชชชชชชชชชชกกกกกกกกกกกาาาาาาาาาารวรยยยยยยยยยยยผ่่่่่่่่่่่ีีีีีีีีีีีอาาาาาาาาาาาลลลลลลลลลลลเเเเเเเเเานงญญญญญญญญญญกกกกกกกกกกณิิิิิิิิิิเnขาาาาาาาาาาาสรรรรรรรรรรรเวววววววววววฉฉฉฉฉฉฉฉฉระะะะะะะะะะะหนงขรรรรรรรรรรราาาาาาาาาาหอณณณณณณณณณณณ้เเเเเเเเเเทขขขขขขขขขขข์เเเเเเเเถตณณณณณณณณณณณรรรรรรรรรรหหหหหหหหหหินนินนิินนิิิินนนิเหคคคคคคคคคคคแงเออออออออออออ้้้้้้้้้้้์์์์์์์์์์์เเเเเเเเเเตวเุี่าอตตตตตตตตตตลผรรรรรรรรรรรตหหหหหหหหหหแแแแแแแแแแแ์์์์์์์์์์์งงงงงงงงงงงกงชอออออออออออน่่่่่่่่่่่่ืืืืืืืืืืืืะรกกกรรรรรรรรกรภรภรภรรรรภรภรรภรกรรรภรรรรรภกนุุุุุุุุุุุกกกกกกอออออออออออุลลลลลลลลลลลกตตตตตตตตตตชรปะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะยงงงงงงงงงงง่ีๆ่่่นน่่น่่นนนนน่นน่่่นาาาาาาาาืืืืืืืืืืืะะะะะะะะะะะภาาาาาาุุุุุุุุุุกกกกกกกกกการรรรรรรรรกดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดมมมมมมมมมมมิญะฏววววววววปปปปปปปปปปปรวๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆาาาาาาาาาารรรรรรรมมมมมมมมมบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบอออออออออออณััััััััััััััััััััััััััััืืืืืืืืืืืะะะะะะะะณาบิฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏบรรรรรรรรรรขปปปปปปเณปปปปปปปปททททททททททททททททททททททททททททคคคคคคคคครณณณณณณณณณณตบบบบบบบบบบบัหิิิิิิิิิิิ์รรรรรรรอ้ฑบกกกกกกกก่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่ีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีฏฏฏฏฏฏณงิตตตตตตตตตตตวววววววววัััััััััััะะะะะะะ1134413441131122323324224214332์์์์์์์์์์์ตตตตตตตตตงา์ดดดดดดดแงงงงงงงงงงงิิิิิิิิิิิบบบบบบบบบบบิิิิิินอิิิิิิิิ์าาาาาาาาาาาุ บบบบบบบัััััััลนนนนนนนนนนนตตตตตตคคคคคคคคคัััััันื่ ะกกกกกกมมุมุุุุมมมมุมุุมุิิิิิิ ๆกฉใกจาาาาาาโโโโโโโโโหาุาากใกจกจกใกใใจฉใจฉฉจกกจใกกกฉกกกฉจกใกใกฉกกกฉจใกรรรรรรรรรรรเท้หหหหหหหหหลลเาาาาาาาาุุุุุุุาาาาาาาาาาาาาาาาาาาากกกกกกกปคคคคคคคคคฉขขขขขขงงััุกเเเเเเเเททททททททท้้้้้้้้้ลลลลลลลลลลลลลลลลลลลลเเเเเเเ็นปปปปปปปปกคคนิฉฉฉฉฉฉฉหอออออองงงงงงงงงงงงงงงงงงงงััััััััััััััััััััุุกุกุกกกุกกุุุุกกผต็็็็็็็็นนนนนนนนนนสสสสสสสสสมตไกมมไคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคำ�นนนนนนนิิิิิิินหหหหหหหหหงงงงงงมมเอู้้ผผกผผกผผผผผผกกผผผกผกผผกผผผผผกผผกผผผผกผผผผผผผผกผผผผผผผผตตตตตตตตเเากดกนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนิีีีไมมมกไไมตมไกมมมไมไมกมกมมไไกมตไไมมไมตไมกมตมไมมมมมมมกกไมกไไตไมตไกตกมลาาาาาาาาาช่วนนนนนนนนนหหศศศศศศงนน่่กมขกบมผผผผเปกมมมมมมมมมมมมมมมมมมลลลลลลลลลลลปจปจจจจปจจปปปปจปปปจจปจเเเเเเเเเเเจจจจจจจจจจจออออออออููููููููููููููููููููููููููููููููููููููููููู้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้าาาตเเเเเเเเเเเเเเเเเเาาาาาาาาาาาดดดดดกกดกกกดกกกกดดกกกดกกกดกกกกกกกกกกกกกกกิิิิิิิิิิิีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีียยมมมมมมมมม่ีชชชชชชชชชชชปเพพปกกกเทพมปเมเปเเปพกกทกเพกเพตทมกตตปกตปกเพมกกพปกเกกกปกเมกกกกปทเกมกปมกกทกทกทตปปปปกกทตตกเกเตมปเ่่่่่่่่่ฉดงัวววววววววมมหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหลดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดด้้รรรออุมมุุุ่มุ่มุุ่่่่มมุุ่มมุุ่่่มมม่งงงงงงงงัััััััััััััััััััััันนนนนนนนนนนนนนนนนนููนนููนูนูนน่่่่่่่่่่่่่่่่่่กกกกกกกกกกกตตฝฝฝฝฝตตตฝตฝตฝตฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏาอเู้ปู้จ้จ้ลำ�าาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาตตตตตตตตตตตกีกีญัรงวยยยยยยยยยยยยยยยยยยยยาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาากากกาากาากกกกาาา่่่่่่่่่่่าีีีีีีีีีีีครฏรฏฏฏฏฏรรรฏรรรฏาาาีีีีีเแเออฒฒฒฒฒฒฒฒดดดดดดดดาาาาาาาาางืืััััััััมมมมมมมมมมมมมมมมมมมมยยพชักกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกมตตตตตตตตตตต้้้้้้้้ลลลลลลลลลลล้้้้้้้้้้้้้้้้รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรออออออออออออออออออรรรรรรราาาาาาาาบบบบบบบบบบบพพิิิิิิิิิิิชาาาาาาาาาาากรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรมมมมมมมมเะะะะะะะะยยยยยยกกกกกกกกััดดะงงงงงงงงงงววววววววววว่มุคาาาาาาาาาาจฏนนบบบบบบบบาาาาาาาาิิิิิิิิรรรรรรรรรเแแเแเเเเแแเแเเแเเเเเเแเเแแแเเกกออออออออออออออออออออยยยยยยยยรรรราาาาาาาาาาาาาาาาาาาาานนงงงงงงงงงงงแีีีีีีีีนืืืืืืืืืืืืืืืืืืืืรรรรรรรรรรรยยยยยยยยยยยยยยััััััััััันนนนนนนมมมมมมมมมมมชตสตซซจตตจจจสตตซสจตซซสสตจสซจสจซซสีย่สสสสสสสสตตตตตตตตตาาาาาาาาาาัััััััััััพพพพพพพพพพพพพพพพพพพรรรรรรรรโโโโโโโโมมชชชชชชชชชชชาาาาาาาาาิ่่ิงกเเเเเเเเ้นลรระะะะะะะะเรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรคคคคคคคคคคคปปปปปปจจจจจจจจจจจะะะะะะะะะะะตตตตตตตต์์์์์์กกนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนววถถถถถถถถถมมมมมมมมััััััััลตนิหกกกกกกกกกกกกกกกกกกดดดดดดดดญคคคคคคคคนนนนนนนนนนนนนนนนนาาาาาาาาแแแแแแแแแแแััััััััิบาาาาาาาาาาาาาาาดดดแดดแแแดแดดแิออิอิอออิิิิิออ้้้้้้้้รรรรรรรรงงงงงงงงงงงแิิิิิิิิิามาาาาาาาาาาาเจจววววววววศศศศศศศศศศศงงงงงงงงงงงวะะะมมมมมมมมมมมมมมมมมมมหหหหหหหหหหห่่่ิิ่ิ่ิิ่ิ่ิ่ิ่ิ่ิิ่ิ่ิ่ิ่ิิ่่่่ิิ่ิเงงงงงงงงงงง้้้้้้้้้้้่่าานนนนนนนนนนนเแกกกกกกกกะ�ำิิิิิิิิรรรรรรรรพพพพพพพพรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรังแแแแแแแแนนนนนนนนวววววววววววววววววววววววททททททททาาาาาาาาาาาลลลลลลลลลลลกรรรรรรรรยตตตตตตตตหาาินินิินินนินนนิิหหหหหหหหหมมมมมมมมฏฏฏฏฏฏตตตตตตตตหญญญญญญญญญญญลแแแแแแแแแราาาาาาาาาาาาาดดงงงงงงงงเกแแแแแแแแแแแััััััััพนนนนนนนนนนนรรูููููููููููัตจจจจจจจจจจจจจจจจจจจปชนนนนนนนนนนนออออออออะะะะะะะะะะะะะะะะะะะะดนิเเเเเเเเเเเาาาาาาาานนนนนนนนนนงงงงงงงงผผผผผผผผ่่่่่่่า่า่่า่่าา่่าา่่า่าาาาา่เเเเเเเเฉลคะะะะะะะะะะะิิิิิิิิงงงงงงนนนนนนนนนนนจาุดรรรรรรรร่่่่่่่่นนาาาาาาาางงงงงงงใใใใใใใใะาาาาาาาาแแแแแแแแรรกกกกกกกกยยยยยยยยยมออหหหหหหหหหหหบบะ้้ลลลลลลลลลลลััคคคคคคคคบบบบบบบบบาาาาาาาาาาาาาาาาาาาดดดดดดดดดดดดดดดดดดดดเเเเเเเเเเเยยยยยยยยยยยมรรรรรรรรบบงงงงงงงงสสสสสสสสรรรรรรรรรรรรริิิิิิรากกกกกกกกกกกััััััััััักกกกกกกกปปปปปปปปปปปาาาาาาาารออออออออตตตตตตตตนนนนนนนนหหหหหหหหหหหแแแแแแแแเง้้้้้้้้าพมมมมมมมมม่ิา้ฉฉฉฉฉฉฉฉฉฉฉกตตตตตตตตตตผผผผผผผผววสาาาาาาาาดุุดดดดดดุดุุุดุุุงัยยนนนนนนนนนนนนนนนนนนนะะะะะะะะะะะนอศงง้ฉฉฉฉฉฉฉฉเเเเเเเเืททมมมมมมมมมมมรรรรรรรรพออออออออออออออออออะบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ้้้้้้้้้้้้้้้้้้ปปปปปปปปปปปห์์์์์์์์์์์รรรรรรรรัััััััััััััััััััันนนนนนนนรรรรรรรรรรรรลลลลลลลลมมมมมมมมรรรรรรรรรรรผผผผผผผผง่งง่่่่งงง่งง่่่งงงงงงงงงววววววววาือเเเเเเเเััััััััลลลลลลลลลลลรรรรแแแแแแแแญตตตตตตนนเเเเเเเเเเเาพพพพพพพพพพพ้้้้้้้้ารรรรรรรรรรรนนนนนนนััััััาาาาาาาาลลกกกกกกกกกคนเาแวววววววววววววววววววุุุุุุุุาาาาาาาาจยยยยยยยยยยยยยยยยยยกกกกกกก้้้้้้้้อออออออออออสสสสสสสสสสสผผผผผผผผถููููููููููู้้้้้้้้้้้ืืืืืืืืืืื่่ททททททททททททททททททททีีพพพพพพพพพพพะะะะะะะะะะะฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏมนูกกกกกกกกผผผผผผผผชชชชชชชชิ่เ้้้้้้้้มชชชชชชชเกกกกกกกกนนนนนนนนระะะะะะะะะะะะกกกกกกกกลลลลลลลลรรรรรรรรระะะะะะะะนัััััััััััน11ะงงงงงงงงนนนนนนนนนนนนนนนนนนนาาาาาาาาานาาาาาาาาาาาเเเเเเเเกลลลลลลลลลลลลลลลลลลนกกกกกกนนนนนนเเเเเเเเเเเเเเเหถถถถถถถถถถถิิิิิิหชชชชชชชชเนล�ำบบบบบบบบปจบบบบบบบบบบบดดดดดดดดบบบบบบบ่่่่่่่่่่่่่่่่่่่่โหหหหหหหหหหหููููููููีีีีีีีีีีีีีีีีีีีี้้้้้้้้ััััััััิิิิิิิิิิิิิิิมมมมมมมมมมมาเภภภภภภภภหหหหหหหหนาาาาาาาาพพพพพพพพ่ิ่่่่ิิ่่ิิิ่่ิะะะะะะะะอิขขขขขขขข1ใใใใใใใใใใใมมมมมมมมมมมืฉฉฉฉฉฉฉฉะะะะะะะะะรรรรรรรรระะะะะะะะะะยาา11111111111111111111ขกกกกกกกกกกกกกกกกกกกะะะะะะะะะะะะะะะะะะบรบั2บาาาาาาาาาาาหักกกกกกกฉญญญญญญญญานนนนนนนนนนนิิิิิิิิลลลลลลลลปปปปปปปปขขขขขขขขรนาาาาาาหหหหหหหหฏตตตตตตตตตตตญญญญญญญญ0นนนนนนนนนนนปปปปปปปปจจจจจจจจจจจตใัััััััััััโโโโโโโโโโโัััััััันมสออออออออตณณณณณณณณ์์์์์์์์ลละนนนนนนนนนนนนนนดดดดดดดดดิิิิิิิิััขอออออิิิิิิิิิิิ่่่่่่่่1111111111ืืืืืืืืคนนนนนนนนนนนาาาาาาาาาาาาาาาาาาา5นป์ภMMMMMMMMหบบบบบบบบบบบววรรรรรรรรรรรงงงงงงงงา้บบบบบบบบบบบััััััััััั2บ22บ2บบบบบบ222บ22ลลลลลลลศศศศศศศศศศศนนนนนนนนัััััััาาาาาาาาาาา้้้้้้้้รรรรรรรึึึึึึึึพรกกกกกกกกกกกรรรรรระบถนนนนนนนนิิิิิิิิิิิงงงงงงงงงงเเเเเเเเิกกกกกกกกกกกฏฏฏฏฏฏฏฏฏัััััััััััล0000000000ััใใใใใใใใสสสสสสสสสสสตตตตตตตตลลลลลลลลลลลลลลลลลลลชชชชชชชชวเรขกือุกคคคคคคคคคคคกกกกกกกกกกกอฑฑฑฑฑฑฑฑคคคคคคคคบบบบบบบบบกหหหหหหหหกว555555555ััััััััันนนนนนนนนนนะะะะะะะะาบภภภภภภภภภภภ้หหหหหหหหรรรรรรรรคคนนนนนนนนนวววววววววววูููููููููููมกกกกกกกวววววววววขiiiiiiiiัััััััาาาาาาาาาาาภภภภภภ่่่่่่่่าฏพรรรรรรรรรรรต้สูวววววบบบบบบบบบถถถถถถถถถถถังงงงงงงงงงงงงงงงงงงดิิิิิิิิิาาาาาาาาssssssssัััััััััััััััััััาาาาาาาาอกัะนนาเเเเเเเเวาาาาาาาขขขขขขขขขขนนนนนนนนะะะะะะะะตตตตตตตตากกกกกกกกกกกกกกกกกกกกวววววววววววนรรรรรรรรรรรนนนา์์์์์์์์คุงสสสสสสสสสสสูููููููููููาาาาาาาาาาาอ้้้้้้้้้้้ยยยยยยยยยยยบบบบบบบบษษษษษษษกกกกกกกกกก้้้้้้้คคคคคคคคคคคคคคคคคคคยยยยยกกกกกกกกกมมมมมมมมขขขขขขขขขssssssssมมมมมมมมกกกกกกกกงิาาาาาาาาาาาาตตตตตตตตตงรรรรรรรรรรรัััััััััออออออออถบบบบบบบบะบิออออออออออาาาาาาผบัิ่มะนนนนนนนนนนนวววววววววววุุุุุุุุหใรถถถถถถถถถถถiiiiiiiiลงแาปปปปปปปปปปปเเ์์์์์์์์์์์กรกงงงงงงงนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนนุคคคคคุคุุคุุุุคาาาาาาาาาาอออออออออนนนนนนนนกณณณณณณณณณณณาาาาาาาาแแแแแแแแณณณณณณณิิิิิิิิปooooooooกงงงงงงงงงุุุุุุุุปปปปปปปปริิิิิิิิาาาาาาาาาขขงงงงงงงงงงบบบบบบบบะะะะะะะะะะะนววววววเกู้นาผผผผผผผผผผผาาาาาาาาาาาาาาาาาโณลลลลลลลลลลรรรรรรรราจฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏฏตัลลลลลลลลงงงงงงงงงณาาาาาาาาาทผผผผผผผผเเเเเเเเเเเเเเเเเเเกกกกกกกกกกกnnnnnnnnาชสสสสสสสสตนกกกกกกกกกก�ำกปปปปปปปปปปปกกกกกกกกาาว่รรรรรรรรร้้์์์์์์์์์์์นนนนนนนนบับบบบบบบบกขขขขขขขขขขขขขขขขขขขนนนนนนนนาเเเเเเเเะะะะะะะรทเเเเเเเเะะะะะะกกกกกกกกกูููููููููููน้้้้้้้้้้้นนนนนนนนนลาาาาาาาางงงงงงงงงงศบบบบบบบบบบบััััััััััาาาาาาานนนนนนนนถถถถถถถถิิิิิิิิิิิย่ีมมำ�หหหหหหหหาาาาาาาาาาชชชชชชชชชชชตกิลรรรรรรรรลกกกกกกกกกกกปปปปปปปปปณล่ี่งงงงงงงาาาาาาาาาาาาาาาาาาามรททททททททักญญญญญญญญ้้้้้้้้้้้้้้้้้้้์กกกกกกกกกกกัััััััักกกกกกกคาาาาาาาาาคคคคคคคคคคฉฉฉฉฉฉงไรรรรรรรรรรร่์ทททททททททัีภลลลลลลลลลลวาาาาาาาาตตตตตตตตตตตไณณณณณณณณเเเเเเเเััััััััััักา1ยยยยยยยยยยยนตตตตตตตต่่่่่่่่่่่งีีีีีีีีีีีิมมมมมมมมมมมมมมมมมมมทาาาาาาาูนตตตตตตตตตตตัลลลลลลลลลคมาณณณณณณณณณณณงัผผผผผผผผาาาาาาาาาาาเเเเเเเเรรรรรรรร่่่่่่่่ีีีีีีีีะแ์นนนนนนนนนนนนนนนนนนฏฏฏฏฏฏฏฏฏรตมงงงงงงงงงงชชชชชชชชชไไไไไไไไไใใ่่่่่่่่่ััััััััััีีีีีีีีีุุุุุุคกกกกกกกกกกกกกกกกกิิิิิิิิิิินนนนนนนกกกกกวววววววววววุุุุุุุุกกกกกกกกาาาาาาาาาาาาาาาาาาางารรรรรรรรรรรงงงงงงงงงิิิิิิิิิิิทททททททท์์์์์์์์าแแแแแแแแันัััััััััใ่นนค้ชชชชชชชชรคคคคคคคคคคมมมมมมมมมวตยกกกกกกกกาาาาาาาาาแแแแแแแแแแแห์์์์์์์์์์์้สูนชชชชชชชชชชชาาาาาาาาาาาใใใใใใใใใใใใใใใใใใใหยยยยยยยยชบนณณณณณณณณณณณคคคคคคคคคิด่่่่่่่่่ีีีีีีีีบบบบบบบบบาาาาาาาาิิิิิิิิิลลลลลลลลเเเเเเวงงงงงงงงรขญญญญญญญญััััััััรรนนนนนนนนนนกกกกกกกกญใใใใใใใใใ่ิิิิิิิิ่่่่่่่่่เนนนนนนนนนนนนนนนนนนน้้้้้้้้นตตตตตตตตตตตรรรรรรรรราาาาาาาานป์าาาาาาาาารรรรรรรรขววววววววฉฉฉฉฉฉ่งนนนนนนนนนพมถหหหหหหหหชชชชชชชชชะะะะะะะะนะะตออ์์์์์์์์์์์้ะวณรรรรรรรราาาาาาาาตตตตตตตตตขขขขขขขขขขรรรรรรรรรรรรรรรรรรรหัััััััััญญญญญญญญญญญ่่่่่่่่่่่ณณณณณณณณเเเเเเเเเเเาเเเเเเเเขขขขขขขขเอเเเเเเเเบบผขขขขขขขขขดง่่งง่ง่ง่่งง่ง่ง่เพพพพพพพพพพพมมมมมมมมมณณณณณณณณรรรรรรรรฏงหหหหหหหห่ิิินนนิินิินนฉาะะะะะะะะะะะะะะะะะะะคคคคคคคคออออออออออนกยปว่าออออออออ้้้้้้้้งกกกกกกกกกขาาาาาาาาาิิิิิิิิิเเเเเเเเเเเน์์์์์์์์อออออออออแเเเเเเเเบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบดดดดดดดด์เู้มมมมมมมมมมมพตตตตตตตตงงงงงงงงงงนิ่ิ่ิิิ่่่ิ่ิิิิ่่ิ่่่รรรรรรรรฉฉฉฉฉฉฉฉฉฉฉทหหหหหหหหขแแแแแแแแแ์์์์์์์์นนนนนนนนนงงงงงงงงบิมยกตงงงงงงงงงชก้าบบาาาาาาาาาแแแแแแแแแแออออออออเเเเเเเเบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ่่่่่่่่ืืืืืืืื่วุุุุุุุุกกกกกกออออออออพพพพพพพพพพพตลลลลลลลลาา้สตตตตตตตต่ทททททททททีขขขขขขขขแแแแแแแแแก่ลงตตตตตตตตตตแงงงงงงงงวตัญญมรรรรรรรรรบบบบบบบบบบบบบบบบบบบัั่ยีะรน่นน่่่่่นนน่นน่ตืืืืืืืืะะะะะะะะลายุุุุุุุุตตตตตตตตตกกกกกกกกาาาาาาาาาาาาาาาาาาารรรรรร้้้้้้้้สสสสสสสสส่่่่่่่่่ีีีีีีีีีะมมมมมมมมา่่่่่่่่่่ดลลลลลลลลลลว่าปปปปปปปปาไไไไไไไไไ่ญญญญญญญญญญญญญญญญญญญลคัััััััััััััััััััๆๆๆๆๆๆๆๆะะะะะะะะะะะะรรรรรรรรกิชชาว่่่่่่่่่าาาาาาาาลลลลลลลลลหิาาาาาาาาามมมมมมออออออออกมืืืืืืืืะะะะะะะะะะาน้ดดดดดดดดดรหดดดดดดดดดดดวว่ว่ว่่ว่ว่ว่ว่รฏฏฏฏฏฏฏฏญรรรรรรรรแัคคคคคคคคคาาะะะะะะะะะใะชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชนาหหหหหหหหหหนปมมมมมมมมคคคคคคณณณณณณณณาาาาาาาาาาา้้้้้้้้้้้นอกกณา้บบบบบบบบหหหหหหหหหิิิิิิิินญญญญญญญญญ้้้้้้้้้ัััััััััาาาาาาาาาาาาาาาาาาาแต่วรนนนนนนนนนนเานนนนนนฏปปปปปปปปดดดดดดดดดร่าาวตตตตตตตตนนนนนนนนนกกกกกกกกกกกกกกกกกกกขววววววััััััััย์์์์์์์์ลยแแแแแแแแแร่่่่่่่่่่ววววววววววเ่เเเเเเเเเเเรรญบ์ิฏฏฏฏฏฏฏฏยางงงงงงงง่่่่่่่่่าาาาาาาาาาาาาาาาาาาิิิิิิิิ้วววววววววะเงงงงงงงงงขขขขขขขขขขขงบบบบบบัััััััััพลลลลลลลลลยยยยยยยยยยลเเะราาาาาาาาตงมรรรรรรรรรรรรรรรรรรรบบบบบบบบัิิิิิิิิยยยยยยยยยหหาาาาาาาาาาาานนนนนนนนน้้้้้้้้้้้ะะะะะะะะะงงงงงงงงงงานนนนนนนนเเเเเเเเเเเเเเเเเเเคคคคคคะบนกาิ่ิมียตตตตตตตตงงงงงงงงงมมมมมมมมมมมััััััััตตหหหหหหหหหหหหหหหหหหหาาาาาาาาาาน้้้้้้้้้ีีีีีีีีีราาาาาาาาาา1นนนนนนนนนนกกกกกกกกาาาาาาาาาาุมุุมมุมุมุมิิิิิิิิุุกกตตตตตตตตตตตตตตตตตตตบนว่นนนนนนนนนรรรรรรรรรรราาาาาาาา0าาุุุุุุุุุุุุุุุุุุุกกกกกกกกกกกกกกกกกกกมโโโโโโ่่ววว่ววว่่่ว่วว่ว่ว่่รรรรรรรรรรรใใกกจกจกใฉกกจกฉฉกฉกฉใจฉกกใใใกกกจจจฉกาาาาาาาาาาาาาาาาาาารรรรรรมมมมมมมมมมมหหหหหหหณณาาาาาาาุุุุุุุาาาาาาาาาาาาาาูท้กกกกกกกรรรรรรรรรรรรรรรรรรรคคคคคคเเเเเเเททททททท้้้้้้้ลลลลลลลลลลลลลลลณณณณณณณณณณณณณณณณณณณเเเเเเเ์์ปปปปปปป่ีฉฉฉฉฉฉฉงงงงงงงงงงงงงงงััััััััััััััักุกุุุกุกกกกุุ ็็็็็็็์์์์์์์์์์์์์์์์์์์นนนนนนนสสสสสสคคคคคคคคคคคคคคค2นนนนนนนิิิิิิิหหหหหหหผกกผผผผผผกผผผผผกกผผผกผผผผผผผผผกผกผผผผผผตตตตตตตนนนนนนนนนนนนนนนไไตกมมกมมมมมไไมมไไมกกกตมไกกมตกไไตไมมมมไมตมมตตไมมมไไตาาาาาานนนนนนนมมมมมมมมมมมมมมลลลลลลลลจจปจปปจจปปจปจปจปเเเเเเเเจจจจจจจจอออออออููููููููููููููููููููููููููููููู้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้้เเเเเเเเเเเเเเาาาาาาาากกดกกกกกดดกดกกกดกดกดกดกกกกกกกกิิิิิิิิีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีีมมมมมมชชชชชชชช่่่่่่่วววววววหหหหหหหหหหหหหหหดดดดดดดดดดดดดดดดุ่ม่มุ่ม่มุุ่่มุุ่่มมุุมงงงงงงงัััััััััััััััันนนนนนนนนนนนนน่่่่่่่่่่่่่่กกกกกกกกฏฏฏฏฏฏฏฏาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาาตตตตตตตตยยยยยยยยยยยยยยย่่่่่่่่ีีีีีีีีดดดดดดดาาาาาามมมมมมมมมมมมมมมกกกกกกกกกกกกกกกกตตตตตตตตลลลลลลลล้้้้้้้้้้้้้้รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรออออออออออออออบบบบบบบบิิิิิิิิาาาาาาาางงงงงงงววววววววาาาาาาารรรรรรเเแแเแเเเเแแแเเแแเเเเเอออออออออออออออาาาาาาาาาาาาาาางงงงงงงงืืืืืืืืืืืืืืืรรรรรรรรยยยยยยยยยยยยยยััััััััมมมมมมมมตตตตตตตตาาาาาาาััััััััพพพพพพพพพพพพพพชชชชชชชชเเเเเเเรรรรรรรรรรรรรรรรคคคคคคคคจจจจจจจจะะะะะะะะนนนนนนนนนนนนนนนถถถถถถกกกกกกกกกกกกกกนนนนนนนนนนนนนแแแแแแแแงงงงงงงงิิิิิิิิาาาาาาาาศศศศศศศศงงงงงงงงมมมมมมมมมมมมมมหหหหหหหหิ่ิ่ิ่่่ิิ่่ิ่่ิิ่่ิ่ิิิ่ิิ่งงงงงงงง้้้้้้้้นนนนนนนนรรรรรรรรรรรรรรรววววววววววววววาาาาาาาาลลลลลลลลนินินิิินินนนิหหหหหหหญญญญญญญญแแแแแแาาาาาาาาแแแแแแแแนนนนนนนนููููููููจจจจจจจจจจจจจจนนนนนนนนะะะะะะะะะะะะะะะเเเเเเเเนนนนนนนาา่าา่า่า่่่่่าาาาา่าา่่า่่่ะะะะะะะะนนนนนนนนกกกกกกกยยยยยยยหหหหหหหหลลลลลลลลบบบบบบาาาาาาาาาาาาาาดดดดดดดดดดดดดดดเเเเเเเเยยยยยยยยรรรรรรรรรรรรรรกกกกกกกกััััััััปปปปปปปปหหหหหหหหฉฉฉฉฉฉฉฉตตตตตตตตาาาาาาาดุุดดดุุุดุดุดนนนนนนนนนนนนนนะะะะะะะะมมมมมมมมออออออออออออออบบบบบบบบบบบบบบบ้้้้้้้้้้้้้้ปปปปปปปป์์์์์์์์ัััััััััััััััรรรรรรรรรรรรรรรรงง่่ง่ง่ง่่งลลลลลลลลรรรรรรรเเเเเเเเพพพพพพพพรรรรรรรกกกกกกกววววววววววววววยยยยยยยยยยยยยยออออออออสสสสสสสสูููููููู้้้้้้้้ืืืืืืืืทททททททททททททททพพพพพพพพะะะะะะะะฏฏฏฏฏฏฏฏกกกกกกกกะะะะะะะะรรรรรรัััััััันนนนนนนนนนนนนนาาาาาาาาาาาาาาาเเเเเเเลลลลลลลลลลลลลลนนนนนนเเเเเเเเถถถถถถถถบบบบบบบบ่่่่่่่่่่่่่่่หหหหหหหหีีีีีีีีีีีีีีีิิิิิิิิมมมมมมมมพพพพพพพ่ิิ่ิ่ิ่ิิ่่่ใใใใใใใใมมมมมมมมะะะะะะรรรรรรระะะะะะะะ111111111111111กกกกกกกกกกกกกกะะะะะะะะะะะะะะาาาาาาาากกกกกกนนนนนนนน

30 คมู่ ือพัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตุการณ์

และศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

ระดบั ลกั ษณะงาน การปฏบิ ตั กิ ารของศนู ยป์ ฏบิ ตั กิ ารกภ�ำาลวังะฉคุกนเฉิน กรมควบคมุ โรค สามารถแบง่ ระดบั ก
ระดบั ที่ 3 ระดบั กำ� ลมกกังกีาาครราตจนรดัดิ เเทตหพาามแม่ิมผแอื จนลน�ำะปรนลระวะกั ดเนษมบั นกณิ สทำ�ะถลง่ี าา1งันนคกบานรวณเกข์ า้ มาในระบบ ก
ภาวะปกติ
ระดับที่ 4 กลุ่มตระหนกั รสู้ ถานการ
ผจู้ ดั การงานตระหนกั รสู้

 บขกกอญัาารรงซสชกาอ้ารำ�มกอลแงาผเงั รวนคชเหนภณตัขกุฑอา์งอรแุปณตกร์่ลไณมะ์แนห่ละอ้นเคย่วรกยอ่ื วงงมา่าอืรนอ้ ยละ 25 ผจู้ ดั การศนู ยป์ ฏบิ ตั กิ าร
 ผปู้ ฏบิ ตั งิ านหลกั ในศนู ย
 ผเู้ ชย่ี วชาญเฉพาะโรค

ระดบั ท่ี 1 ทให่สี ท้ ำ� เปทกุคฝรา้หาัญะกรสนาะแารวว่นวงลั เยิงใคะกางรนลจาากช้ะำ�นบดัิหเหขห์ปMน้ึนย็นi่วsดุ ยตsกiงoอ้ าnานงรทดปเ่ี�ำกฏเย่ี นบิวขินตั อ้ กงิงอาา่นืนรๆทเไพ่ี มอื่ ใ่ ใชหง่ า้ น กากลงั คนเหมอื นกบั ภา

บุคลพาฒั กนราทแผ้งั นหเผมชดญิ เเขหา้ตรุ ่วมปฏิบัตกิ ารฉุกเฉนิ มกี ารแจง้ และเพม่ิ จานว
ตดิ ตามและประเมนิ สถา

 เตรยี มพรอ้ มกาลงั คน

ระดบั ท่ี 2  มกี ารแต่งตงั้ ผบู้ ญั ชาการเหตุการณ์ และปฏบิ ตั งิ าน กาลงั คนเหมอื นระดบั ท่ี 1 บวก

ตามโครงสรา้ งของระบบบญั ชาการเหตุการณ์  มกี ารเพม่ิ จานวนกาลงั ค

 ปฏบิ ตั กิ ารฉุกเฉนิ ตามแผนเผชญิ เหตุ ไมน่ ้อยกวา่ รอ้ ยละ10 ขอ
กาลงั คนเหมอื นระดบั ท่ี 1 บวก
ระดบั ท่ี 3

 มกี ารเพมิ่ จานวนกาลงั ค
ไมน่ ้อยกว่ารอ้ ยละ 25 ข

ระดบั ท่ี 4 ใหท้ ุกหน่วยงานหยุดการปฏบิ ตั

จาเป็นตอ้ งดาเนินการ เพอ่ื ใหบ้

ฉุกเฉนิ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2

คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ 31

และศูนย์ปฏิบตั ิการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หนว่ ยการเรยี นร้ทู ่ี 2

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 3

ค่มู อื พฒั นา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์ 33

และศูนย์ปฏบิ ตั ิการภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3

34 คู่มอื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ย์ปฏิบตั ิการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

คณุ ล1กัค.ษณุ ณ.กละากัทรวี่ษสาำณงคมญัะาตทขรอ่สีฐงาำ� รนคะบัญบขบอญั งชรำะกบำรบเหบตัญกุ ชำราณก์ปารระเกหอตบุกดา้วรยณ6์ องคป์ ระกอบหลกั ไดแ้ ก่
2ป. รกะากรอบบญั ดชาว้ กยาร6 องค์ประกอบหลกั ไดแ้ ก่
3. กก1าา.รรวจกาดั างพรแน้ืผวทนาป่ีแงฏลมะบิาโตัตคกิรรางฐรสาแรนลา้ งะกทารรพั จยดั าอกงรคก์ ร
4.
5. ก2า.รสก่อื าสราบรแญั ละชกาากรจาดัรการขอ้ มลู
ซแลง่ึ คะอุณกี6ล.1กั 4ษค43ณวค..าณุ ะมกกแลเาาตปกั รร่ล็นษจวะมณปาัดอื ระงอพะแาก้ืนชผาพทีรนไ่ีปแดฏล้มำะบิ จโัตำคิกกรกางรำสรแรสล้ารงะปุ กทบารทรัพเจรยียดั านอกจงรำคก์กกรำรทำงำนในระบบบญั ชำกำรเหตกุ ำรณ์มำ
ยำวนำน (5b.esกtาpรraสc่อืticสeา) รดแงั นลนั้ะกาารรเจขา้ดั ใกจคาณุ รขลกั้อษมณลู ะของระบบบญั ชาการเหตุการณ์จะทาใหเ้ ราสามารถ
ทางานตาม6ร.ะบคบวไาดมอ้ เยปา่ งน็ มมปี อืระอสาทิ ชธีพภิ าพมากยง่ิ ขน้ึ
และอกี 14 คณุ ลกั ษณะ

ซึ่งคุณลักษณะแต่ละประการได้มาจากการสรุปบทเรียนจากการทำ� งานในระบบ
บัญชาการเหตุการณ์มายาวนาน (best practice) ดังน้ัน การเข้าใจคุณลักษณะของ
ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์จะทำ� ใหเ้ ราสามารถท�ำงานตามระบบได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ
มากยิง่ ขน้ึ

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 3

ค่มู อื พฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบัญชาการเหตุการณ์ 35

และศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

อทงท่ี คกุ ป์ ครนะใกอนองทบคมีแส์ปรากรมะคากอรื ถอกเบขารา้ แวใจราไงกดมง้าคา่ตยอืรฐากนารในวกาางรมตาอตบโรตฐ้ภาานวะฉในุกเกฉาินรคตวรอใบชภ้โตาษ้ภาาทววั่ะๆฉไุกปเฉินควรใช้ภาษา
ทว่ั ๆ ไกปำทรใท่ี ชกุ้ภำคษนำในทมี สามารถเขา้ ใจไดง้ ่าย

การใช้ภาษาในงานตอบโต้ภาวะฉุกเฉินควรเป็นภาษาทวั่ ๆ ไปท่ีทุกคนในทีมสามารถเข้าใจได้

(Commoกnาteรrใmชinภ้ oาloษgyา) แทนภาษาเฉพาะวงการ/อาชพี /หน่วยงาน เช่น ภาษาวทิ ยุ คาย่อต่างๆ เป็นต้น ไม่ใช้
ศเแสเคชลพัาระ่นทอม่ืเขงเ์าฉมา้ภรพใอื จถากาตอษเะาขรุปราแงกา้ กวลใรใชะนัิทจณไ้ภยไมล์ ดหใ่ดาุ ชร้คคษ(คอ้ื Cว�ำากาาoยยาใมรอ่นm่อผใตดชงิแmภาพ้ล่าะนาลงoคษาๆตวnดารอทจเtตวบัปe่ดัลไทrโ็นอปmตดาตทมจ้ภi้นานงัn้ านตปoว้รกีไรlฐมาะะoารหฉ่ในวgยชุกากyดั้ศงา)เเมรฉวัพแาเลินรตททายี รคใ์เนกฐนฉวาชภกพนร่อืาาดสาเรษปงปังะิ่ กตาฏ็นล่าเบิแฉภา่งตัลวๆพางิจะาษาใะไนหชะามอช้่ววท่กใีดยั งชด่ัใเวกจห้คว้ นายผ้ๆ�ำรปู้ยอ/ฏาไ่ออทบปิ าิตัทแชชงิ ่อืลพี่ีทาตนะ/ุกาสหคแคาวนหมนรนาว่ ใจร่งยนถัดชงสททา่อื ่อื ีมนว�ำสสั าดรุ
มาตรฐานการเรยี กชอ่ื สงิ่ ตา่ งๆ ใหช้ ดั เจน อาทิ ชอ่ื ตำ� แหนง่ ชอ่ื วสั ดุ เครอื่ งมอื อปุ กรณ์ หรอื
การใช้ภาษาทั่วไป ทั้งน้ีการวางมาตรฐานดังกล่าวจะช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถส่ือสาร
และเขา้ ใจตรงกนั ลดความผดิ พลาด ตลอดจนประหยัดเวลาในการปฏบิ ตั งิ านอีกดว้ ย

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 3

36 คู่มือพัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์

และศนู ย์ปฏบิ ตั กิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

กทาารไใมชตต้ อ้ วักงอใาชยราภ่้ ใงาชษแต้ ตาทัว่ลอะเ่ี ขคยา้นใา่ กจงงอ็ า่าแยจตจยะล่ กเะขตา้ควั ใอนจยไกา่ปงอ็ คเาชนจ่นละจคอะายเว่าขา่ง้ากใ.จพไ.ปมคหี ลนาลยะควอายม่าหงมาย หากใชต้ วั ยอ่ อาจทาใหม้ คี วาม
เขา้ ใจทไ่ี ทมต่ำ� รไงมกตนั อ้ งใชภ้ าษาทเี่ ขา้ ใจงา่ ย ยกตวั อยา่ งเชน่ คำ� วา่ ก.พ. มหี ลายความหมาย หากใช้
ตวั ย่ออาจทำ� ใหม้ ีความเขา้ ใจทไ่ี มต่ รงกัน

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3

คู่มือพัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ 37

และศูนยป์ ฏิบตั ิการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

เกย่ี ตวข่ออ้ไปงตอ่อจยะู่ ไ3เปปค็นณุ กจาลระกั กษเลปณ่า็นวะถกไงึ ดคาแ้ ุณรกกล่ กัลษ่าณวะถในึงชคดุ ุณท่ีล2ักนษนั่ คณอื ะกใานรบชงั ุดคบัทบี่ ญั 2ชานซั่นง่ึ ใคนือส่วนกนา้มี รคี บณุ ังลคกั ษับณบะัญท่ี ชา
ซ่ึงในส่วนกนาม้ี รแีคตุณ่งตลงั้กั แษละณกาะรทถ่า่ีเยกทีย่ อวดขออ้ านงอาจยกู่ า3รบคญั ณุ ชาลกักาษร ณะ ได้แก่

 สารการ•บ งักคาบั รบแญั ตช่งาตแลั้งแะเลอกะภกาาพรขถอ่างยกาทรอบดญั อชาำ� กนาารจการบัญชาการ
 การบญั •ช าสกาารรรกว่ ามรบงั คับบญั ชาและเอกภาพของการบญั ชาการ
........................•. ...ก...า..ร...บ...ัญ....ช..า...ก...า..ร..ร...ว่ ..ม.................................................................................................

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 3

38 ค่มู ือพฒั นา การจดั การภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์

และศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 3

คู่มือพฒั นา การจดั การภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ 39

และศนู ย์ปฏิบตั ิการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

ลดหลนั่ กสสนั าาลยงยกไกาปราบจรางั บกคผบัังบู้คบญั ญัับชชบาากัญาหรชมเหาาตยุกถหาึงมรเณาสย์จ้นนถทถึงางึงตกเวัสาผร้นปู้สทฏ่งตบาิ ่องตั ขกงิ า้อานสรงัส่ ก่งาตรห่อรขอื ้อกสารั่งบกญัารชหากราือรกไปาตราบมัญลาชดาบั กชานั้ รท่ี
ไปตามล�ำดับชนั้ ท่ลี ดหลนั่ กันลงไป จากผูบ้ ัญชาการเหตกุ ารณ์จนถึงตวั ผู้ปฏิบัติงาน

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 3

40 คู่มอื พัฒนา การจดั การภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข ระบบบญั ชาการเหตกุ ารณ์

และศูนย์ปฏิบัตกิ ารภาวะฉกุ เฉนิ ทางสาธารณสขุ กรมควบคุมโรค

จกกหรำนาะร่งึกทมสผา่อูอเู้บกีปบกค็นัญอานลำชรหานยมนาำล่งึกจอกั กซาบษำง่รึ ณอรใเนบห�์อำกญกัันตาษชรุากรมำจาอกดรกบำว้ ณรอายารวห์คนาบมจานาัจญาหยกหถชานรงรึ าอึ่ืงบกทกสญั างัู้่าอรชสถรีากอ่ากงคยาปหโนรรอใมะหนนกาแอนายตาร่ึงนถ่ลาะึงจคซกรึ่งกงัา้ ใราตนบรอ้ กญัถงามช่ารกาี ยกรมโะาออบรจบวนานออกงผ��ำำาบนู้นนญั าาชจจทากกกช่ี าาาดั รรรเเจบบหนตััญญโุกดชชายราาณอกกา์คาจานรร
ในแตล่ ะครง้ั ตอ้ งมกี ระบวนงานทช่ี ดั เจน โดยอาจกระทำ� เปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร ดว้ ยวาจา
หเภหารตยอื ุกใทตารร้ ั้งณะสบ์จอบะงบชป่วญั ยรชสะารกกา้ างารครเวหาตมุกชาดั รเณจน์ กลารดยคดึวหามลสกั บสั าสยนกซารง่ึ บเกญั ดิ ชจาาเกหคตวุกาามรขณดั ์แแยลง้ ะกเอนั กในภกาาพรใสนงั่กกาารรบเญั นช่อื างกจาากร
ผบู้ งั คบั บภญั าชยาใทตเ่ี ป้ร็นะหบวั บหนบ้าัญในชแตา่ลกะารระดเหบั จตะุกตอา้ งรสณาม์ ากรถาครวยบึดคหมุ กลาักกสบั าดยแู ลกกาารรปบฏัญบิ ชตั งิาาเนหขตอุกงบาคุ รลณาก์ รแในละ
เหอนก่วภยขาอพงใตนนกเอางรบญั ชาการเหตกุ ารณจ์ ะชว่ ยสรา้ งความชดั เจน ลดความสบั สน ซง่ึ เกดิ จาก
ความขดั แยง้ กนั ในการสง่ั การ เนอ่ื งจากผบู้ งั คบั บญั ชาทเ่ี ปน็ หวั หนา้ ในแตล่ ะระดบั จะตอ้ ง
สามารถควบคุมก�ำกบั ดูแลการปฏิบัตงิ านของบุคลากรในหน่วยของตนเอง

หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 3

ค่มู ือพัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ ระบบบญั ชาการเหตุการณ์ 41

และศนู ย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสขุ กรมควบคมุ โรค

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 3

42 คมู่ อื พัฒนา การจดั การภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตกุ ารณ์

และศนู ย์ปฏบิ ตั ิการภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคมุ โรค

หลกั การเหอลกภักากพาใรนเกอากรบภญั าชพาใกนารกเหารตุบกาัญรณช์คาอืกหาลรกั เกหาตรทุกผ่ีาปู้รฏณบิ ์คตั ืองิ าหนลแตัก่ลกะาครนทจะ่ีผมู้ปหี ฏวั หิบนัต้าเิงพายีนงแคนตเ่ลดะยี วคแนละจะ
ฟจงะั ขมอ้ ีหสงัวั่ กหานรจา้ าเกพหยีวั หงคน้านคเนดนยี ้ีเวพแยี ลงคะนจเดะยีฟวงั เทข่าอ้ นสนั้ ่ังการจากหวั หนา้ คนนี้เพยี งคนเดียวเท่าน้ัน
ภายใตร้ ะภบาบยบใญั ตช้ราะกาบรบเหบตุกัญาชรณา์กกาารรยเหดึ หตลุกกั าสรายณก์ารกบาญั รชยาึดเหหตลุกัากรสณา์ ยแลกะาเอรกบภัญาพชใานเกหารตบุกญั าชราณกา์รและ
เเหอตกุกภาราณพ์จใะนชก่วายรสรบา้ ญังคชวาามกชาดัรเเจหนตลกุ ดาครวณามจ์ สะบั ชสนว่ ยซสง่ึ เรกา้ ดิ งจคาวกคาวมาชมดัขเดั จแนยง้ ลกนดั ใคนวกาามรสสงั่ บักาสรนเนซ่อื ง่ึ งเจกาดิกจาก
ผคบู้ วงัาคมบั ขบดัญั แชยาทง้ กเ่ี ปนั ็นใหนวั กหานร้าใสนง่ั แกตา่ลระรเะนดอื่บั งจจะตาอ้กงผสบู้ามงั าครบัถคบวญับคชุมากทาเี่กปบั น็ดแูหลวั กหารนปา้ ฏใบินตั แงิ ตานล่ ขะอรงะบดุคบัลาจกะรตในอ้ หงน่วย
ขสอางมตานรเอถงควบคมุ กำ� กับดแู ลการปฏบิ ัติงานของบุคลากรในหน่วยของตนเอง

หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 3

คู่มอื พฒั นา การจัดการภาวะฉุกเฉนิ ทางสาธารณสุข ระบบบัญชาการเหตุการณ์ 43

และศนู ยป์ ฏบิ ตั กิ ารภาวะฉกุ เฉินทางสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

ใกนากรจรดณั กที าใม่ีรนผที กบู้ด่ี ญจัรี ะณชกา่อีทกใาหี่มรเ้ีผเกหูด้ิบตปุกัญญัาชรหณาาใ์จกนาากกราหรเลจหาดั ยตกหุกานรา่ภวรยาณงวาะน์ฉจเุกาขเกา้ฉมหินาไลมดสีา้ ดว่ ยนงั หนเกนั้นย่ี แ่ววนขยอว้ งงทาใานนงกใเนาขรก้จาาดัมรกแากามรป้ เีสญหั ่ตวหุกนาาทเรากณง่ียห์ หนวา่งึขกก้อไค็ มงอื ม่ ี
กในารกจดัาใรหจม้ ัดกี ากรานราผเหบู้ ญัตชุกาากรารณเห์ ตหุกาารกณไ์จมา่กมหีกลาารยหจนัด่วกยางารนทเข่ีดา้ ีจมาะทกา่งอาในหรว่้เมกกิดนั ปภัาญยหใตาร้ ะใบนบกบาญั รชจาัดกากราเดรย่ี ว
หภราอื วระะบฉบุกบญเั ฉชินากไาดร้เหดตังุกนารั้นณ์รว่แมน(วUทnifาieงdในCoกmาmรaแnกd)้ปัญหาทางหนึ่งก็คือการจัดให้มีการน�ำ
สผาู้บหัญรบั ชปารกะเาทรศเไหทตยุกซาง่ึ มรกณี า์จรจาดั กรหะบลบากยาหรบนญั ่วชยางกาานรเเหขต้าุกมาราณท์ไ�ำวงค้ าอ่ นนรข่วา้ งมดกอี ยันแู่ ภลาว้ ยมใกี ตา้รรจะดับรบะบบบัญกาชราการ
บเดญั ีย่ ชวากหารรือเหรตะุกบารบณบ์ตัญามชราะกดบัาขรอเหงภตากุ วะาฉรุกณเฉร์ นิ ว่ มอย(า่ Uงไnรกifดi็ eี ยdงั อCาoจมmสี ถmานaกnาdรณ) ์ ทจ่ี าเป็นตอ้ งใชร้ ะบบ
บญั ชากาสรเำ� หหตรุกบัารปณร์ระว่ เมทอศยไ่บู ทา้ งยเชซ่นง่ึ กมนั กี ารจดั ระบบการบญั ชาการเหตกุ ารณไ์ วค้ อ่ นขา้ งดอี ยแู่ ลว้
มีการจัดระบบการบญั ชาการเหตกุ ารณต์ ามระดับของภาวะฉุกเฉนิ อยา่ งไรกด็ ี ยังอาจมี
สถานการณ์ ที่จ�ำเป็นต้องใชร้ ะบบบญั ชาการเหตุการณร์ ว่ มอยบู่ า้ งเช่นกนั

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 3