คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ป.3

คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา
ประเภทลกู เสือสารอง หลกั สตู รดาวดวงที่ 3
ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3

สำ� นักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
ค่มู อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี 3 1

ค่มู อื ส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา

ประเภทลกู เสือสำ� รอง

หลกั สตู รลกู เสือสำ� รอง หลกั สตู รดาวดวงที่ 3
ชนั้ ประถมศึกษาปี ที่ 3

ปีท่ีพมิ พ์ พ.ศ. 2562
จำ�นวนพิมพ ์ 200 เล่ม
จดั ทำ�โดย สำ�นักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
พิมพท์ ี่ โรงพมิ พ์ชุมนมุ สหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จ�ำ กัด
79 ถนนงามวงศว์ าน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรงุ เทพมหานคร 10900
โทร. 0-2561-4567 โทรสาร 0-2579-5101
นายโชคดี ออสุวรรณ ผ้พู มิ พ์ผู้โฆษณา

คำนิ ยม

นับว่าเป็นโอกาสและประโยชน์ที่สาคัญ อีกเร่ืองหน่ึงที่สานักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการ
นักเรียน ซึ่งเป็นหน่วยงานหน่ึงในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้ผลิตตารา
ในลักษณะคู่มือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษาชุดน้ีข้ึน ซ่ึงมีเนอื้ หาท่ีสอดคลอ้ ง
กับปัญหาตามวัยและพัฒนาการของผู้เรียน และมีการบูรณาการกิจกรรมการเรียนการสอน เข้ากับวิธีการ
ลูกเสอื ครู อาจารย์ ผู้กากับลูกเสือ และบุคลากรทางการลูกเสอื จะได้นาไปใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง
โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ประเทศไทยกาลังกา้ วสู่ “ไทยแลนด์ 4.0” ดังนัน้ ความถกู ต้องและชัดเจนในเรื่องการจัด
กจิ กรรมลูกเสอื จึงเป็นตาราและคู่มือทางการวิชาการ สาหรับกิจกรรมลูกเสือเพื่อจะใชเ้ ป็นเครื่องมอื ในการ
พัฒนาเยาวชนใหเ้ ป็นพลเมอื งดี มีความรอบรู้ สามารถช่วยตนเองได้ อันจะเป็นแรงผลักดันให้การศึกษาของ
ประเทศไทยมคี วามเจรญิ เท่าเทียมกับประเทศสมาชิกอาเซยี น และอารยประเทศอน่ื ๆ ท่ัวโลก ขอขอบคุณ
และให้กาลงั ใจตอ่ ผู้ทรงคุณวุฒิทางการลกู เสือ และผ้มู ีสว่ นรว่ มในการจัดทาคมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรม
ลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษาเล่มนี้ทุกท่าน ที่ได้เสียสละ กาลังความคิด จนทาให้เสร็จส้ินโดยสมบูรณ์
อันจะเป็นประโยชน์ต่อกจิ การลกู เสืออย่างมาก ทั้งในปจั จุบนั และอนาคต

(นายการณุ สกุลประดษิ ฐ)์
ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
นายการุณ สกุลประดษิ ฐ์
ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ

คำนิ ยม

คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา เป็นเครื่องมือสาคัญสาหรับ
ครูผู้สอน ลูกเสือ เนตรนารี ท่ีจะใช้สาหรับวางแผนการสอน การวัดและการประเมินผู้เรียน จัดทาข้นึ โดยมี
เป้าหมายสาคัญ คือ เสนอแนวทางท่ีเหมาะสมในการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาต่าง ๆ สาหรับ
ครูผู้สอนนาไปใช้เป็นหลักการในการจัดการเรียนการสอน โดยสามารถพัฒนาและปรับปรุงให้ดีข้ึนตาม
ความรู้ ความสามารถของครผู ู้สอน ตามบรบิ ทแตล่ ะภูมภิ าค

หลักสาคัญของเอกสารชุดนี้ นอกเหนือจากเสนอแนวทางด้านเนื้อหาสาระสาคัญ วิธีสอน
ท่ีเหมาะสม การวัดและประเมินผล ตัวอย่างแบบทดสอบ วิธีทดสอบ แล้วยังสามารถต่อยอดทางความคิด
ของครูผู้สอนได้ เน่ืองจากเป้าหมายท่ีต้องการคือ การนาเอากระบวนการลูกเสือมาจัดการเรียนรู้ให้แก่
ผู้เรียนลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ในการทากิจกรรมอย่างครบวงจร เพื่อให้เป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม
ตามกระบวนการของลกู เสือ จงึ เชอื่ ได้ว่า หากผู้เรยี นเข้าใจและปฏิบตั ิได้แล้ว จะเป็นคนดีในสังคมตอ่ ไป

ขอขอบคุณ ผู้ร่วมดาเนินการในการจัดทาคู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิต
ในสถานศึกษาทุกภาคส่วน ท่ีเล็งเห็นประโยชน์ในการทาเอกสารชุดนี้จนสาเร็จเรียบร้อย สามารถเผยแพร่ได้
ซ่งึ นา่ จะเปน็ ประโยชน์ตอ่ เด็กและเยาวชนในทส่ี ดุ

(นายประเสรฐิ บุญเรอื ง)
รองนปาลยดัเปลกรขรระะาอเธทสงกิรรปวาิฐลงรบศดัสึกญุก�ำษนรเระากั อืทธงงิกราาวนรงลศกู กึ เสษอืาแธหกิ าง่ รชาติ
เลขาธกิ ารสานักงานลกู เสือแหง่ ชาติ

คำ�นำ�

ส�ำนักการลูกเสอื ยุวกาชาดและกิจการนักเรยี น ส�ำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ ารร่วมกบั
สมาคมวางแผนครอบครวั แห่งประเทศไทย ในพระราชูปถมั ภ์สมเด็จพระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี
พฒั นาโครงการสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา มวี ตั ถุประสงคเ์ พอ่ื เสรมิ สรา้ ง
ทกั ษะชวี ติ ใหเ้ ดก็ และเยาวชนในสถานศกึ ษาดว้ ยกระบวนการลกู เสอื โดยใหเ้ ดก็ และเยาวชนลงมอื ปฏบิ ตั ิ
ดว้ ยตนเอง ในการท�ำกจิ กรรมอยา่ งครบวงจร ตงั้ แตก่ ารศกึ ษา วเิ คราะห์ วางแผน ปฏบิ ตั ติ ามแผน ประเมนิ
และปรบั ปรงุ การจดั กจิ กรรม รวมถงึ การท�ำงานเป็นระบบหมตู่ ามกระบวนการลกู เสอื ซง่ึ กจิ กรรมดงั กลา่ ว
เป็นการพฒั นาความเป็นมนุษยแ์ บบองคร์ วม ทงั้ ดา้ นรา่ งกาย จติ ใจ สงั คม และสตปิ ัญญา ท�ำใหเ้ ดก็ และ
เยาวชนมรี ะเบยี บวนิ ยั มจี ติ ส�ำนึกในการท�ำความดเี พอ่ื ท�ำประโยชน์ใหก้ บั ครอบครวั ชุมชน สงั คม และ
ประเทศชาติ ต่อไป
เรม่ิ จากการศกึ ษาความเป็นไปได้ ศกึ ษาเอกสารและงานวจิ ยั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งทงั้ ในและต่างประเทศ
จดั ประชมุ ผเู้ ชย่ี วชาญทงั้ ดา้ นลกู เสอื ดา้ นทกั ษะชวี ติ รวมทงั้ ดา้ นการพฒั นาเดก็ และเยาวชน เพอ่ื ก�ำหนด
กรอบโครงสรา้ งหลกั สตู รลกู เสอื เสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ติ ทส่ี อดคลอ้ งกบั ปัญหาตามวยั และพฒั นาการดา้ นตา่ ง ๆ
ของลกู เสอื แตล่ ะประเภท
คู่มือการจดั กิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ฉบบั ทดลอง สมาคมวางแผนครอบครวั
แหง่ ประเทศไทยฯ ไดเ้ รม่ิ ใชใ้ นปี พ.ศ. 2553 มโี รงเรยี นจากทกุ ภมู ภิ าคของประเทศเขา้ รว่ มโครงการ จ�ำนวน
26 โรงเรยี น โดยไดด้ �ำเนินการควบคไู่ ปกบั การวจิ ยั และประเมนิ ผลการใชค้ มู่ อื และท�ำการปรบั ปรุงคมู่ อื
ครงั้ แรกเมอ่ื เมษายน พ.ศ. 2554 โดยไดเ้ พม่ิ เตมิ เพลง เกม นิทาน เรอ่ื งสนั้ และเน้ือหาใหค้ รบถว้ นยงิ่ ขน้ึ
การปรบั ปรงุ ครงั้ ทส่ี อง มถิ ุนายน พ.ศ. 2559 เกดิ ขน้ึ ตามขอ้ เสนอแนะจากการประชมุ ปฏบิ ตั กิ าร
“การขบั เคล่อื นกจิ กรรมพฒั นาผูเ้ รยี นดว้ ยกระบวนการลูกเสอื ” ซ่งึ จดั โดยส�ำนักการลูกเสอื ยุวกาชาด
และกจิ การนักเรยี น ส�ำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร โดยยดึ ขอ้ บงั คบั คณะลูกเสอื แห่งชาตวิ ่าดว้ ย
การปกครอง หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสอื และเพมิ่ จ�ำนวนแผนการจดั กจิ กรรมให้ครบ 40 ชวั่ โมง
เพอ่ื ครอบคลมุ สาระทจ่ี �ำเป็นอยา่ งครบถว้ น เป็นการเตรยี มการขยายผลในโรงเรยี นสงั กดั ส�ำนกั งานคณะกรรมการ
การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน (สพฐ.) ทวั่ ประเทศ และไดแ้ บ่งคู่มอื ออกเป็น 11 เล่ม ส�ำหรบั ลูกเสอื แต่ละชนั้ ปี
เพอ่ื ความสะดวกของผสู้ อน รวมทงั้ ทางส�ำนกั การลกู เสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี นไดด้ �ำเนินการวจิ ยั
และประเมนิ ผลการใชค้ มู่ อื การจดั กจิ กรรมลกู เสอื เสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ติ จ�ำนวน 53 โรงเรยี น คขู่ นานกบั
สมาคมวางแผนครอบครวั แหง่ ประเทศไทยฯ ดว้ ย
ส�ำนกั การลกู เสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี น และสมาคมวางแผนครอบครวั แหง่ ประเทศไทยฯ
ขอขอบพระคณุ หน่วยงานและบุคลากรทุกท่านทม่ี สี ว่ นรว่ มในโครงการใหส้ �ำเรจ็ ลุล่วง ณ โอกาสน้ี ตงั้ แต่
การริเร่ิมโครงการการจดั ท�ำหลกั สูตรและคู่มือ การทดลองวิจยั และประเมินผลการใช้คู่มือ รวมทงั้
การปรบั ปรงุ คมู่ อื ทงั้ 2 ครงั้ หวงั เป็นอยา่ งยง่ิ วา่ คมู่ อื ชดุ น้ีจะชว่ ยสง่ เสรมิ ใหก้ จิ การลกู เสอื ของประเทศไทย
ซง่ึ ด�ำเนินมาครบวาระ 108 ปี ในปี พ.ศ. 2562 น้ี ไดเ้ ป็นเครอ่ื งมอื ส�ำคญั และก่อใหเ้ กดิ ประโยชน์สงู สดุ
ตอ่ การพฒั นาเดก็ และเยาวชนของชาตติ อ่ ไป

สำ� นักการลกู เสือ ยวุ กาชาดและกิจการนักเรียน
สำ� นักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ



สารบญั

คานยิ ม หนา้

คานา 1
คาช้ีแจงการใช้คมู่ ือ 4
แผนการจัดกจิ กรรมลูกเสือสารอง ดชาั้นวปดรวะงถทม่ี 3ศชกึ นัษ้ ปาประที ถ่ี 3มศึกษาปี ท่ี 3
7
หน่วยท่ี 1 ปฐมนเิ ทศ
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 1 การปฐมนิเทศ 9
12
หนว่ ยที่ 2 อนามยั 16
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 2 การเคลือ่ นย้ายผู้ปูวย 20
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 3 การปฐมพยาบาล
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 4 รู้ทันปฺองกนั ได้ 23
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 5 อาหารบ่ันทอนสขุ ภาพ 30

หน่วยท่ี 3 ความสามารถในเชงิ ทกั ษะ 35
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 6 ความปลอดภยั จากอบุ ัติภยั ทางนํา้ 38
แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 7 สมรรถนะทางกาย 41

หนว่ ยที่ 4 การสํารวจ 44
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 8 วัน เวลา นาที
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 9 การเดนิ ทางสํารวจ 49
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 10 รกั ษส์ าธารณสถานในทอ้ งถ่นิ 52
55
หน่วยที่ 5 การคน้ หาธรรมชาติ 57

แผนการจัดกจิ กรรมที่ 11 สํารวจธรรมชาตแิ ละดแู ลสิ่งแวดลอ้ ม 61
หน่วยที่ 6 ความปลอดภยั
63
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 12 ร้เู ท่าทนั สอื่ โฆษณา
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 13 นาทวี ิกฤต
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 14 ต้านภัยห่างไกลยาเสพติด

แผนการจัดกจิ กรรมที่ 15 ความปลอดภัย
หน่วยท่ี 7 บรกิ าร

แผนการจัดกจิ กรรมที่ 16 การบริการ
หนว่ ยท่ี 8 ธงและประเทศตา่ งๆ

แผนการจดั กจิ กรรมที่ 17 ธงลกู เสอื และธงชาตขิ องประเทศอืน่ ๆ

6 คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 3

สารบัญ(ต่อ)

หนว่ ยที่ 9 การฝมี อื หน้า
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 18 สิ่งประดิษฐ์
66
หน่วยท่ี 10 กจิ กรรมกลางแจ้ง
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 19 ทิศทง้ั 8 69
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 20 การใช้เขม็ ทศิ 72

หน่วยท่ี 11 การบนั เทงิ 75
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 21 การบันเทิง
79
หนว่ ยที่ 12 การผกู เงอื่ น
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 22 ทกั ษะเงื่อนเชอื ก 84
87
หนว่ ยท่ี 13 คาํ ปฏญิ าณและกฎของลกู เสอื สาํ รอง 91
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 23 ลูกเสือสาํ รองทาํ ดที สี่ ุด 94
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 24 พึง่ ตนเอง: ซอ่ มแซมเส้อื ผ้าด้วยมอื 96
แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 25 ใชไ้ ฟฟาฺ อยา่ งประหยัด 98
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 26 การสื่อสารทางบวก
แผนการจดั กจิ กรรมท่ี 27 ไมล่ ้อเลยี นกนั ไดไ้ หม 106
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 28 คาํ ปฏิญาณและกฎของลูกเสือสามญั
และกิจการลกู เสอื โลก 109
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 29 การรว่ มกจิ กรรมกบั ลกู เสอื สามญั
123
หนว่ ยที่ 14 ประเมนิ ผล
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 30 การประเมนิ ผล 128
139
หน่วยท่ี 15 พธิ กี าร 142
แผนการจัดกิจกรรมที่ 31 พิธปี ระดับดาวดวงท่ี 3 และเครอ่ื งหมายลกู เสอื สมั พนั ธ์ 157

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก แนวคดิ เรอื่ งทักษะชวี ติ
ภาคผนวก ข กิจกรรมลกู เสือเสรมิ สร้างทกั ษะชวี ิต
ภาคผนวก ค พิธกี ารทางลกู เสอื

บรรณานกุ รม

ค่มู ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 7

คาชี้แจงการใช้คู่มอื

คู่มือส่งเสสรริมิมแแลละะพพัฒัฒนนาากกิจิจกกรรมรมลลูกูกเสเือสทือทักษักษะชะีวชิตีวใิตนใสนถสาถนาศนึกศษึกาษชาุดชนุด้ี น้จี ัดจทัดํทาข�ำึ้นขส้ึนําสห�ำรหับรผับู้
ผกกู้ําก�ำกบั บัลลกู กู เสเสอื อืใชใชเ้ ปเ้ ป็น็นแแนนววททาางงใในนกกาารรจจดั ดั กกิจจิ กกรรรรมมลูกเสือื มมจี จี าํ �นำนววนน111เลเม่ ล่มแยแกยตกาตมาชม้ันชปนั้ ี ปสีาํ สห�รำหับรลบัูกลเสกู ือเส4อื
4ปรปะรเภะเทภทคือคอืลกู ลเกู สเือสสอื าํสร�อำรงองลกูลเกู สเือสสอื าสมาัญมญั ลกูลเกู สเือสสอื าสมามัญญั รนุ่รนุ่ใหใหญญ่ แ่ แลละละลูกกูเสเสอื อืววิสสิามามญั ญั

หลกั สตู รลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิต มีเน้ือหาท่ีสอดคล้องกับปัญหาตามวัยและพัฒนาการ
ด้านต่าง ๆ ของลูกเสือแต่ละประเภท นอกจากน้ียังมีเนื้อหาครบถ้วน เป็นไปตามข้อบังคับคณะ
ลูกเสือแหง่ ชาติ ว่าด้วยการปกครองหลักสตู รและวชิ าพเิ ศษลกู เสอื สาํ รอง ลูกเสอื สามัญ ลกู เสือสามัญ
รุ่นใหญ่ และลกู เสือวสิ ามัญ อีกดว้ ย

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร้างทักษะชีวิตในคู่มือชุดน้ี ได้ออกแบบโดยบูรณาการ
กิจกรรมท่ีเสริมสร้างทักษะชีวิตเข้ากับวิธีการลูกเสือ คือการใช้ระบบหมู่หรือกลุ่มย่อย โดยให้เด็กเป็น
ศูนย์กลาง และมผี ใู้ หญ่ทําหน้าทชี่ ่วยเหลอื และส่งเสริมใหเ้ กดิ กระบวนการเรียนรู้ในกลุ่ม แนะนํา สั่งสอน
และฝกึ อบรมให้สามารถพงึ่ ตนเองได้ มีจิตอาสา รับผิดชอบต่อส่วนรวม ยึดม่ันในคําปฏิญาณและกฎของ
ลูกเสือ เสริมสร้างคณุ ค่าในตนเอง รวมท้งั ใชร้ ะบบเคร่ืองหมายหรือสัญลักษณ์ทางลูกเสือและเครื่องหมาย
วชิ าพเิ ศษ เปน็ แรงกระตนุ้ ไปส่เู ปฺาหมายในการพัฒนาตนเอง

การเรียงลาํ ดบั แผนการจัดกิจกรรม จดั เรยี งลาํ ดับเนอื้ หาสาระตามหลักสูตรในข้อบังคับคณะ
ลกู เสือแหง่ ชาติ วา่ ด้วยการปกครองหลกั สตู รและวชิ าพิเศษลูกเสือสาํ รอง ลกู เสือสามญั ลูกเสือสามัญ
รุน่ ใหญ่ และลกู เสือวิสามญั การนาํ ไปใชข้ ึ้นกบั ดุลยพินิจของสถานศึกษาในการเลือกว่าแผนการจัด
กจิ กรรมใดควรใชเ้ มอื่ ใด

องค์ประกอบในการประชุมกอง เน้นการใช้ชีวิตกลางแจ้ง นอกห้องเรียน ใกล้ชิดธรรมชาติ
เรียนร้จู ากการลงมอื ปฏบิ ตั ดิ ว้ ยตนเอง เกม และการบริการผู้อื่น ซึ่งถือเป็นหัวใจของกิจกรรมลูกเสือ
ทกุ ประเภท โดยกจิ กรรมท่ใี ช้ แบ่งออกเปน็ 5 ประเภท คอื การแสดงออก การสาํ รวจและการรายงาน
การวิเคราะห์และการประเมิน เกมและการแข่งขัน การบําเพ็ญประโยชน์ มีการออกแบบกิจกรรม
เพ่ือให้ลูกเสือได้ใชก้ ระบวนการกลุ่มในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ แลกเปลี่ยนความคิดความเชื่อ
สรา้ งองคค์ วามรู้และสรุปความคิดรวบยอด รวมท้ังเปิดโอกาสให้ลูกเสือได้ประยุกต์ใช้สิ่งท่ีได้เรียนรู้
ในชวี ิตจรงิ อีกดว้ ย

เน้ือหาสาระในแผนการจดั กจิ กรรมประกอบดว้ ย
1. กิจกรรมตามข้อบังคับของคณะลูกเสือแห่งชาติ (ไม่รวมกิจกรรมทดสอบเพื่อรับ
เครอ่ื งหมายหรือสัญลกั ษณ์ทางลูกเสอื และเคร่ืองหมายวชิ าพิเศษ)
2. กิจกรรมตามข้อบังคับของคณะลูกเสือแห่งชาติท่ีช่วยเสริมสร้างทักษะชีวิตด้านคุณธรรม
จริยธรรม ความภาคภมู ใิ จในตนเอง ความรับผดิ ชอบตอ่ ส่วนรวม
3. กจิ กรรมเสรมิ สร้างทกั ษะชีวติ เพ่ือสรา้ งภูมิคุ้มกันทางสงั คมต่อเหตุการณแ์ ละสภาพปญั หา
ของเด็กแต่ละวัย

8 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 3
คูม่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื ส�ำ รอง หลกั สตู รดวงดาวที่ 3
ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 1

คู่มือแตล่ ะเลม่ ได้จดั ทําตารางหน่วยกจิ กรรม และแผนการจดั กิจกรรม 40 ชวั่ โมง เพื่อใหเ้ ห็น
ภาพรวมของการจัดกจิ กรรมลูกเสือเสรมิ สร้างทักษะชวี ิตของลูกเสอื ในแต่ละระดบั ชัน้ และมหี มายเหตุ
บอกไวใ้ นตารางช่องขวาสุด ว่าเปน็ แผนการจัดกจิ กรรมเสริมสรา้ งทักษะชวี ิต

แผนการจัดกจิ กรรมประกอบด้วย จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ เนอ้ื หา สอ่ื การเรยี นรู้ กจิ กรรม การ
ประเมินผล องค์ประกอบทักษะชีวิตสําคัญท่ีเกิดจากกิจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจัด
กิจกรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบความรู้ เรือ่ งท่ีเป็นประโยชน์)

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
ผู้สอนควรทําความเข้าใจให้ชัดเจนว่าเป็นจุดประสงค์การเรียนรู้ด้านความรู้ เจตคติ หรือ
ทกั ษะ เพื่อจัดกิจกรรมไดต้ รงตามจดุ ประสงคก์ ารเรียนรแู้ ต่ละด้าน
จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ด้านความรู้ มีจุดเน้นท่ีการตั้งประเด็นให้วิเคราะห์ สังเคราะห์เนื้อหา
ความรู้ ใหเ้ ขา้ ใจอย่างถอ่ งแท้ และสามารถนาํ ไปใชไ้ ดใ้ นชีวติ จรงิ
จุดประสงค์การเรียนรู้ดา้ นเจตคติ มีจุดเนน้ ทอี่ ารมณค์ วามรู้สึก และการตั้งประเด็นให้ผู้เรียน
ได้แลกเปล่ียนและตรวจสอบความคิดความเช่อื ของตนเองกับสมาชิกกลุ่มคนอื่น ๆ

จุดประสงค์การเรียนรดู้ า้ นทกั ษะ เนน้ ทก่ี ารทําความเขา้ ใจในข้นั ตอนการลงมือทาํ ทกั ษะ และ
ไดท้ ดลองและฝกึ ฝนจนชํานาญ

บางแผนการจัดกิจกรรมมีจุดประสงค์การเรียนรู้ซ้อนกันมากกว่า 1 ด้าน ให้เน้นด้านท่ีเป็น
จุดประสงคห์ ลักของแผนการจดั กิจกรรม

เนือ้ หา
เป็นผลการเรียนรู้ที่เกิดข้ึนหลังการสอน ผู้สอนควรตรวจสอบว่าผู้เรียนได้เนื้อหาครบถ้วน
หรือไม่

สอ่ื การเรียนรู้
เป็นส่ือ อปุ กรณ์ ทีใ่ ชใ้ นการจดั กิจกรรม เชน่ แผนภูมิเพลง เกม ใบงาน ใบความรู้ และเรื่องที่
เปน็ ประโยชน์ ซึ่งมรี ายละเอียดอยู่ในภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรม

กิจกรรม

กิจกรรมลูกเสือยังคงแบบแผนของลูกเสือไว้ คือ การเปิดประชุมกอง/ปิดประชุมกอง และ
เพลง เกม นิทาน เรือ่ งที่เป็นประโยชน์ ซึง่ ใสไ่ วใ้ นทกุ แผนการจัดกจิ กรรม โดยผกู้ ํากับลูกเสอื สามารถ
ปรับเปลีย่ นได้ตามความเหมาะสม ผสู้ อนควรจัดกิจกรรมตามทีไ่ ดอ้ อกแบบไวเ้ รยี งตามลําดับข้ันตอน
การจดั กิจกรรม นอกจากนีก้ อ่ นการจัดกิจกรรมควรศึกษาแผนการจัดกิจกรรมให้เข้าใจอย่างถ่องแท้
ทกุ ข้ันตอน ศึกษาใบความรสู้ าํ หรบั ผู้สอน และใบงานสําหรบั ผ้เู รียน เพ่อื ทผี่ ้สู อนจะไดจ้ ดั กจิ กรรมการ
เรียนการสอนใหไ้ ดเ้ นื้อหาตรงตามจุดประสงค์การเรียนรมู้ ากทส่ี ุด

ทงั้ นี้ผกู้ ํากบั ควรทําความเขา้ ใจแนวคิดเรือ่ งทกั ษะชีวติ และกิจกรรมลูกเสือเสริมสรา้ งทกั ษะชวี ติ
ใหถ้ อ่ งแท้ด้วย โดยศึกษาไดจ้ ากภาคผนวก ก และภาคผนวก ข

คูม่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3 9

2 คู่มอื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือส�ำ รอง หลกั สูตรดวงดาวท่ี 3
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

การประเมินผล
สามารถประเมินได้ทั้งระหว่างการจัดกิจกรรม และหลังการสอนจบแล้ว ตามแนวทางท่ีได้ให้ไว้
ในแต่ละแผนการจัดกิจกรรม

องคป์ ระกอบทักษะชีวติ สาคญั ที่เกิดจากกิจกรรม

ทักษะชีวิตเกิดข้ึนได้หลายองค์ประกอบในการจัดกิจกรรมแต่ละครั้ง ในท่ีน้ีได้ระบุเพียง
องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ สําคญั ทเ่ี กดิ ขึ้นเท่านน้ั

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรม
เปน็ สอื่ อุปกรณ์ ตามรายการที่ระบุไว้ในส่ือการเรียนรู้ เช่น เพลง เกม บัตรคํา ใบงาน ใบความรู้
และเรือ่ งทเี่ ปน็ ประโยชน์ ฯลฯ หากมขี อ้ เสนอแนะเพ่อื การปรบั ปรงุ คู่มือชดุ น้ี กรุณาติดต่อท่ี

•สเ ลมสสขา��ทำำคนนี่ มกกัั8วกงวาาาิภนงรแลปาผกวูลดนเดั สรีคกอืงั รรสะอยติทบวุ รกค4วา4รงชวั ศาแแกึดหขษแ่งวลาปงธะลรกกิ ะาจาิ เดรทกยาศการไรวนทะกัทยเเรขรฯวตยี งนจศตกึ จุ ษกั ารธกิการรุงเทพฯ 10900

โทถรนศนพั รทาช์ ด0�-ำ2เน94ิน1น-อ2ก32เ0ขตตด่อสุ ติ 15ก1รงุ เโททพรสฯา1ร003-020561-5130
โทรศพั ท์ 02-628-6365 โทรสาร 02-628-6402

10 คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 3
คูม่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลกั สตู รดวงดาวที่ 3
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 3

แผนการจัดกิจกรรม
ลูกเสอื สารอง ดาวดวงท่ี 3

ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 3

คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 3 11

4 คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง หลักสูตรดวงดาวที่ 3
ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3

แผนการจดั กิจกรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงที่ 3 ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 3

ชอื่ หนว่ ยกจิ กรรม ชอื่ แผนการจัดกิจกรรม จานวน หมายเหตุ
ตามหลักสูตรขอ้ บังคบั ชว่ั โมง
คณะลกู เสอื แห่งชาติ 1. การปฐมนเิ ทศ
1.ปฐมนเิ ทศ 2. การเคลอ่ื นย้ายผูป้ ูวย 1
2.อนามัย 3. การปฐมพยาบาล
4. ร้ทู ันปอฺ งกนั ได้ 1
3.ความสามารถในเชงิ 5. อาหารบั่นทอนสขุ ภาพ 1
ทักษะ 6. ความปลอดภยั จากอบุ ตั ิภยั ทางนํา้ 1 ทักษะชวี ติ
4.การสารวจ 7. สมรรถนะทางกาย 1 ทกั ษะชวี ติ
8. วันเวลานาที 4 ทักษะชวี ิต
5.การคน้ หาธรรมชาติ 9. การเดินทางสํารวจ 2
6.ความปลอดภัย 10. รกั ษ์สาธารณสถานในทอ้ งถนิ่
11. สํารวจธรรมชาตแิ ละดแู ล 1
7.บรกิ าร สิ่งแวดล้อม
8.ธงและประเทศตา่ งๆ 12. รูเ้ ท่าทนั ส่อื โฆษณา 1
9.การฝมี อื 13. นาทวี กิ ฤต 2
10.กจิ กรรมกลางแจง้ 14. ต้านภัยหา่ งไกลยาเสพติด 2 ทักษะชีวิต
15. ความปลอดภยั
16. การบรกิ าร 1 ทักษะชีวิต
17. ธงลกู เสอื และธงชาติของประเทศ 1 ทักษะชีวิต
1 ทกั ษะชีวิต
อ่นื ๆ 2
18. สง่ิ ประดษิ ฐ์ 1
19. ทิศทัง้ 8
20. การใชเ้ ข็มทิศ 1

1

1
1

12 คมู่ คอื มู่ สือง่ เสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลฒั ะนพาัฒกจิ นการรกมจิ ลกกู รเสรมือทลักูกษเสะชือีวทติ กั ในษสะถชาีวนติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลูกาเสลือกูสเำ�สรออื งสชาห้ันรลปอักรงสะูตถชรมนั้ดศวปกึ งรษดะาาถปวมีททศ่ี่ี 33ึกษาปีท5่ี 3

แผนการจดั กจิ กรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงท่ี 3 ช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 3

ชื่อหน่วยกิจกรรม ช่อื แผนการจดั กจิ กรรม จานวน หมายเหตุ
ตามหลักสตู รขอ้ บงั คบั ชั่วโมง
คณะลกู เสือแห่งชาติ 21. การบันเทงิ ทักษะชีวติ
11. การบนั เทงิ 22. ทกั ษะเง่อื นเชอื ก 1 ทักษะชวี ติ
12. การผูกเงอื่ น 23. ลกู เสือสาํ รองทาํ ดที สี่ ดุ 2 ทักษะชีวิต
13. คาปฏญิ าณและกฎของ 24. พ่งึ ตนเอง : ซอ่ มแซมเสอ้ื ผา้ ด้วยมอื 1
ลกู เสอื สารอง 25. ใช้ไฟฟฺาอย่างประหยัด 1
26. การสอื่ สารทางบวก 1
14. ประเมนิ ผล 27. ไม่ลอ้ เลยี นกันไดไ้ หม 1
15. พธิ ีการ 28. คําปฏญิ าณและกฎของลกู เสอื 1
2
รวม 15 หนว่ ยกจิ กรรม สามัญและกิจการลูกเสือโลก
29. การร่วมกจิ กรรมกบั ลกู เสอื สามัญ 1
30. การประเมินผล 1
31. พธิ ปี ระดบั ดาวดวงที่ 3 และ 1

เครื่องหมายลกู เสอื สัมพันธ์ 40
รวม 31 แผนการจดั กิจกรรม

คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ 3 13

6 คมู่ อื ส่งเสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลกั สูตรดวงดาวท่ี 3
ชัน้ ประถมศึกษาปที ี่ 3

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงท่ี 3 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

หนว่ ยที่ 1 ปฐมนิเทศ เวลา 1 ชั่วโมง
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 1 การปฐมนิเทศ

1. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1.1 ลกู เสอื สามารถจดั หมู่ เลอื กนายหมู่และรองนายหมู่ได้
1.2 ลกู เสอื สามารถรวมหมเู่ ป็นกองลกู เสอื ได้

2. เนอ้ื หา
2.1 การจดั หมลู่ ูกเสอื สาํ รอง การเลอื กนายหมู่ และรองนายหมู่
2.2 การจัดกองลกู เสอื สํารอง

3. สื่อการเรียนรู้

3.1 แผนภูมิเพลง
3.2 ใบความรู้

4. กจิ กรรม
4.1 ผู้กํากับลกู เสือและลกู เสือสาํ รอง พบกนั ในหอ้ งประชุม ในสนามหรอื บริเวณทเ่ี หมาะสม
4.2 ผู้กํากบั ลูกเสอื นาํ รอ้ งเพลง
4.3 ผูก้ ํากบั ลกู เสอื แบง่ หมลู่ กู เสอื หม่ลู ะ 4 -6คน
1) ใหล้ กู เสือเลือกนายหมแู่ ละรองนายหมู่
2) ผู้กํากับลูกเสอื ทบทวนการแต่งเครอื่ งแบบทถ่ี ูกต้อง

3) ผกู้ าํ กับลกู เสอื ทบทวนการเปิดประชมุ กองและปิดประชุมกอง ดงั น้ี
- พธิ เี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)
- พิธีปดิ ประชมุ กอง (นัดหมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชักธงลง เลกิ )

4.4 ผูก้ าํ กับลูกเสือและลูกเสือสรุป
4.5 พิธีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมนิ ผล
5.1 สังเกตความร่วมมือในการปฏบิ ัตกิ จิ กรรม
5.2 สงั เกตความพรอ้ มในการแตง่ เคร่ืองแบบลกู เสือ

14 คมู่ คอื ่มู สือง่ เสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลัฒะนพาัฒกิจนการรกมจิ ลกูกรเสรมือทลกั กู ษเสะชอื วี ทิตักในษสะถชาีวนติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลกูาเสลือกูสเำ�สรอืองสชาหั้นรลปอักรงสะตู ถชรม้ันดศวปกึ งรษดะาาถปวมทีทศ่ีี่ 33กึ ษาปที 7่ี 3

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรมที่ 1

เพลง

สุขใจ

สุขใจทไ่ี ด้มาพบหน้า บรรดาลูกเสอื ไทย
สวสั ดี สวัสดี มชี ัย สดชืน่ แจ่มใส สวสั ดี สวัสดี

ใบความรู้ การจดั กองและการแบง่ หม่ลู ูกเสอื สารอง

กองลกู เสือสํารอง 1 กอง มีจาํ นวนลูกเสอื 8 - 36 คน (ระดับประถมศกึ ษาปที ่ี 1 - 3) โดยแบ่ง
ลกู เสือออกเปน็ หมู่ ๆ ละ 4 - 6 คน รวมทัง้ นายหมู่ และรองนายหมู่ ลกู เสือ 1 กอง ต้องมีลกู เสอื อย่าง
น้อย 2 หมู่ ไม่เกนิ 6 หมู่

คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 15

8 คมู่ อื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง หลกั สูตรดวงดาวที่ 3
ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

แผนการจัดกจิ กรรมลูกเสอื สารอง ดาวดวงที่ 3 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3

หนว่ ยท่ี 2 อนามัย เวลา 1 ช่วั โมง
แผนการจัดกิจกรรมที่ 2 การเคล่ือนยา้ ยผู้ป่วย

1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
ลกู เสือสามารถขอความชว่ ยเหลอื จากผ้ใู หญ่และเคล่อื นย้ายผู้ปูวยโดยใชเ้ ก้าอไ้ี ด้

2. เนือ้ หา
ในการช่วยเหลอื ผู้ปูวยอบุ ัตเิ หตุทม่ี ีนํ้าหนกั มาก ลกู เสือควรมีความสามารถในการขอความ

ชว่ ยเหลือ และการเคลอ่ื นยา้ ยผ้ปู ูวยด้วยเกา้ อ้ี

3. สอื่ การเรยี นรู้

3.1 แผนภมู ิเพลง
3.2 อปุ กรณ์การเคลือ่ นย้ายผูป้ วู ย
3.3 ใบความรู้ เร่อื ง การขอความชว่ ยเหลอื จากผู้ใหญ่เมื่อมอี ุบตั ิเหตุเกดิ ขน้ึ
3.4 เรอ่ื งสนั้ ทเี่ ปน็ ประโยชน์

4. กจิ กรรม

4.1 พิธเี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)
4.2 เพลงหรอื เกม
4.3 กิจกรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

1) ผ้กู ํากบั ลกู เสือขออาสาสมคั รลกู เสือ 1 – 2 คน เลา่ ประสบการณใ์ นการพบผู้ปวู ย
ท่ีประสบอบุ ัติเหตุ ลูกเสอื ไดเ้ คยช่วยเหลอื อยา่ งไรบา้ ง

2) ผู้กํากับลกู เสอื ตั้งคําถามใหห้ ม่ลู ูกเสอื ช่วยกนั คดิ “ถา้ ลกู เสอื ไปพบผ้ปู ูวยประสบ
อบุ ตั ิเหตุ ทตี่ ัวใหญก่ วา่ ลกู เสอื มาก ลกู เสือจะมวี ิธชี ว่ ยเหลอื เขาอย่างไร”

3) ผกู้ าํ กบั ลูกเสือสุ่มถาม 1 – 2 หมู่ แลว้ ใหห้ มทู่ ่ีเหลือเพมิ่ เตมิ และสรปุ
4) ผ้กู าํ กบั ลูกเสือเพิ่มเตมิ ถงึ วธิ ีการขอความช่วยเหลอื เมอื่ มีอุบัตเิ หตุเกดิ ขึ้น
5) ผู้กาํ กบั ลูกเสืออธิบายและสาธิตการเคลอื่ นยา้ ยผ้ปู วู ยดว้ ยเก้าอ้ี
6) หมูล่ กู เสือทดลองเคลอื่ นยา้ ยผูป้ วู ยดว้ ยเกา้ อีจ้ นม่ันใจว่าทาํ ได้

7) หมู่ลูกเสือเลน่ เกมการเคล่อื นย้ายผู้ปวู ยโดยใช้เก้าอี้
(1) หมลู่ กู เสอื เขา้ แถวตอนลกึ ให้สมาชิกทีแ่ ข็งแรงท่ีสดุ 4 คน ยืนในแนวห่างจากแถว

5 เมตร มีเกา้ อี้ 1 ตัว
(2) เมื่อผกู้ าํ กับลูกเสอื ให้สญั ญาณเรม่ิ เล่นให้สมาชกิ 4 คนยกเกา้ อีม้ ารับสมาชกิ ท่ี

เขา้ แถวและยกกลับไปท่ีเส้นจนครบทุกคน หมไู่ หนเสรจ็ กอ่ นถือว่าชนะ
8) ผู้กํากับลูกเสือสรุปวธิ ีการขอความช่วยเหลือและการเคลอ่ื นยา้ ยผูป้ ูวยดว้ ยเกา้ อ้ี

4.4 ผู้กํากับลกู เสือเล่าเรื่องสนั้ ทีเ่ ปน็ ประโยชน์
4.5 พิธปี ิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครือ่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

16 คู่มคือู่มสอืง่ เสส่งรเมิ สแรลิมะแพลฒั ะนพาฒักจิ นการรกมิจลกกู รเสรมือทลกั กู ษเสะชอื วี ทติ ักในษสะถชาีวนติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภกึ ทษลูกาเสลือกูสเ�ำ สรอืองสชาห้ันรลปอกั รงสะตู ถชรมน้ัดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศี่่ี 33ึกษาปีท9่ี 3

5. การประเมินผล
5.1 สังเกตการใหค้ วามร่วมมอื ในการปฏิบัตกิ ิจกรรมและวธิ ีขอความช่วยเหลอื จากผู้ใหญ่
5.2 ตรวจสอบการปฏบิ ัตขิ องลกู เสอื

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกจิ กรรมที่ 2

เพลง

ลูกเสือบริการ
ลูกเสอื เราอย่ไู หน สบายดีหรือบอกมา โอสบายอรุ า เรานนั้ หนาพรอ้ มบรกิ าร

ห้ามเลอื ด

บาดแผลมชี ัด กดและมดั ทนั ใด

เลอื ดไมห่ ยดุ ไหล กอ็ ยา่ ไดป้ ล่อยปละ

ตอ้ งขันชะเนาะใหห้ ยดุ (ซาํ้ ) รดุ เอาความเยน็ ประคบไว้นะ

เลือดออกในอวยั วะ จําไว้นะอย่าไดก้ นิ อะไรเลย

กระดูกหกั ไซร้ อยา่ เคลื่อนไหวไปแฮ
หา้ มเลอื ดทําแผล สะอาดแนเ่ ปน็ ดี

จงเอาไม้ดามกระดาษหอ่ (ซํา้ ) นําสง่ โรงพยาบาลอยา่ ไดร้ อรี

เลอื ดกาํ เดาไหลนง่ั แหงนหนา้ ซี กดใต้คา้ งน้าํ แข็งวางหน้าผากเอย

เกม

เดินลกู ไก่

วิธเี ล่น
1. ใหล้ ูกเสือแตล่ ะหมเู่ ขา้ แถวตอนลึก จัดใหท้ กุ หมมู่ ีจาํ นวนสมาชกิ เท่า ๆกนั
2. ให้ทกุ คนนัง่ ลง ใชม้ อื ขวาจับขอ้ เท้าขวา มอื ซา้ ยจบั ขอ้ เทา้ ซ้าย
3. เมื่อได้ยินสญั ญาณเริ่มเล่น ให้แต่ละหมเู่ ดินแถวตามกันไปออ้ มทห่ี มาย ไม่ใหม้ ือหลดุ และ

ไม่ให้ลกุ ขน้ึ แล้วกลับมาเขา้ ทเี่ ดมิ
4. หมใู่ ดทาํ เสร็จกอ่ นและทาํ ได้ถูกตอ้ ง เป็นหมชู่ นะ ให้หมูอ่ นื่ กล่าวชมเชย

คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 17

10 คู่มอื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสูตรดวงดาวที่ 3
ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 3

ใบความรู้

การขอความช่วยเหลอื เมือ่ เกิดอุบตั ิเหตุ

เมื่อลูกเสือสํารองพบผปู้ ูวยท่ปี ระสบอบุ ัติเหตุ หรอื อันตราย ต้องรีบให้การช่วยเหลือปฐมพยาบาล
แตถ่ ้าผ้ปู วู ยมีอาการเกินความสามารถของตนต้องขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ หรือให้ใครไปตาม
ผูใ้ หญ่มาให้เร็วทสี่ ุด แแลละะจจ�ําำไไววเ้ สมออวว่าา ตตอ้ ้องงทท�ำําเเชช่น่นนน้ีเี้เสสมมออ แแมมจ้ จ้ะะไดไดเ้ ร้เรยี ยี นนรรูว้ วู้ธิ ิธปี ี ฐมพยาบาลเป็นอย่างดี
ปแลฐะมไพดยเ้ คายบชา่วลยเปเห็นลออื ยผ่าอู้ ง่นืดมี าแบลา้ ะงไแดล้เว้คกยต็ชา่วมยเกหาลรือขผอู้อค่ืนวมามาบมา้ บงแา้ ลงแ้วลกว้็ตกาต็มามกากราขรอขคอควาวมามชช่ว่วยยเหเหลลืออื จจาากก
ผใู้ หญ่ใหป้ ฏบิบตัตติตาามมแแนนววททาางงดงัดนัง้ีน้ี

1. ตอ้ งแจ้งให้ทราบว่าเกิดเหตุอะไรขน้ึ ผู้ปวู ยไดร้ บั อบุ ตั เิ หตหุ รืออนั ตรายอะไร
2. เหตุเกดิ ข้นึ ท่ไี หน
3. ผ้ปู ูวยมีอาการอย่างไร
4. แจ้งให้ผใู้ หญท่ ราบทนั ทดี ว้ ยว่า จะตอ้ งเตรยี มอปุ กรณ์ใดบ้างที่จาํ เปน็
5. การพูดขอความช่วยเหลือต้องพูดส้ันๆ ให้ชัดเจน เข้าใจง่าย เพื่อที่จะให้ผู้ให้ความ
ชว่ ยเหลือมาได้ทันเวลา

เรื่องส้นั ท่ีเปน็ ประโยชน์ ลุงมชี ่วยชวี ิต

น.ส.จุฑามาส ชมุ่ เมอื งปัก ผ้แู ตง่

ระหว่างเดนิ ทางกลับบา้ นปอ฼ งเหน็ ผคู้ นกําลงั รมุ ลอ้ มในร้านขายอาหารแหง่ หนึ่ง และมีท่าทาง
ตื่นตระหนก ป฼องจึงเดินเข้าไปเห็นชายคนหนี่งน่ังฟุบหน้าอยู่ท่ีพื้น ทราบจากลุงดีเจ้าของร้านว่า
เขาเปน็ ลมฉับพลนั ลุงดีพยายามจะนําชายคนนน้ั ไปส่งคลนิ ิกแพทย์ที่อยู่ใกล้ๆ แต่เขาไม่สามารถยืน
ได้เลย คนที่ยืนดูอยู่คนหนึ่งแนะนําว่า ให้พยุงผู้ปูวยนั่งเก้าอี้ท่ีมีอยู่ในร้านอาหารแล้วช่วยกันหาม
เพื่อนาํ ผปู้ วู ยนงั่ รถยนต์หน้ารา้ นไปได้ ขณะเดียวกันให้คลายเส้ือผ้า เข็มขัด และรองเท้าออกเพ่ือจะ
ไดไ้ ม่อึดอดั รวมท้ังขอร้องให้คนทยี่ นื ดอู ยอู่ อกห่างจากผูป้ ูวยอากาศจะไดถ้ า่ ยเทดขี ีน้

ในทส่ี ดุ ลงุ มีและเพ่ือนกส็ ามารถนําผูป้ วู ยสง่ ถึงคลนิ กิ แพทยไ์ ด้อยา่ งปลอดภยั ผ้ปู วู ยมีอาการ
ดีขึน้ เขาขอบคณุ ลุงมีและคนอ่ืนๆ ที่ชว่ ยใหเ้ ขาปลอดภัย

เรื่องนี้สอนให้รู้วา่ ผู้ปูวยจะปลอดภัย ถา้ เรารจู้ กั วธิ ีชว่ ยเหลือเบือ้ งต้น

18 ค่มู คือูม่ สอื่งเสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลฒั ะนพาัฒกิจนการรกมจิ ลกูกรเสรมอื ทลกั กู ษเสะชือีวทติ กั ในษสะถชาีวนิตศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลอื กูสเ�ำ สรออื งสชาห้ันรลปอักรงสะตู ถชรม้ันดศวปกึ งรษดะาาถปวมีททศี่่ี 33กึ ษาปที 1่ี 13

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสอื สารอง ดาวดวงท่ี 3 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

หนว่ ยท่ี 2 อนามยั เวลา 1 ชว่ั โมง
แผนการจดั กิจกรรมท่ี 3 การปฐม พยาบาล

1. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1.1 ลกู เสือสามารถปฐมพยาบาลผูท้ ถ่ี ูกแมลงกดั ต่อย ไฟไหม้และนาํ้ รอ้ นลวกได้
1.2 ลูกเสอื สามารถจดั ทาํ ถงุ หรือท่ีเกบ็ อปุ กรณ์ปัจจบุ นั พยาบาลได้

2. เนอ้ื หา
2.1 การปฐมพยาบาลเมื่อแมลงกดั ต่อย ไฟไหมแ้ ละน้ําร้อนลวก
2.2 การจัดทาํ ถุงหรือที่เก็บอุปกรณป์ จั จุบนั พยาบาลสาํ หรบั ตนเองเพอื่ นาํ ตดิ ตวั ไปเม่อื มีการ

เดนิ ทางออกไปนอกสถานท่ี

3. ส่อื การเรยี นรู้

3.1 แผนภมู เิ พลง
3.2 อุปกรณป์ ัจจบุ ันพยาบาล
3.3 ใบความรู้ เรอ่ื ง การปฐมพยาบาล
3.4 เรอ่ื งส้ันทีเ่ ปน็ ประโยชน์

4. กิจกรรม

4.1 พธิ เี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)
4.2 เพลงหรอื เกม
4.3 กิจกรรมตามจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

1) ใหล้ ูกเสอื เลา่ ประสบการณ์เคยพบเห็นผ้ถู กู แมลงกดั ตอ่ ย ไฟไหม้ และนา้ํ รอ้ นลวก และ
วิธีปฐมพยาบาล

2) ผู้กาํ กบั ลกู เสืออธบิ ายและสาธิตวธิ กี ารปฐมพยาบาลเมือ่ ถกู แมลงกดั ต่อย ไฟไหมแ้ ละ
นํ้าร้อนลวก

3) ใหล้ กู เสอื ฝกึ การปฐมพยาบาลและผู้กํากบั ลูกเสอื ใหข้ ้อเสนอแนะ
4) ผกู้ ํากับลูกเสือ และลูกเสอื สรุปการนาํ ไปใช้ประโยชน์ เพอ่ื การชว่ ยเหลอื ผอู้ ่นื ตอ่ ไป
5) ให้ลูกเสือจัดทาํ ถุงหรอื ทเ่ี ก็บอปุ กรณป์ ัจจุบนั พยาบาล (บรู ณาการกับวชิ าการงานอาชพี )
4.4 ผกู้ ํากบั ลกู เสือเลา่ เรอื่ งสน้ั ทเี่ ป็นประโยชน์
4.5 พิธีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมนิ ผล

5.1 สังเกตความร่วมมือในการปฏิบตั กิ ิจกรรม
5.2 อธิบายวิธกี ารแก้ปัญหาเฉพาะหนา้ เมอื่ ถูกแมลงกดั ตอ่ ย ไฟไหมแ้ ละนาํ้ รอ้ นลวก

5.3 ตรวจผลงานการจดั ทาํ ถุงหรือทเี่ ก็บอปุ กรณ์ปจั จุบนั พยาบาล

คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 19

12 คูม่ ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลกั สูตรดวงดาวที่ 3
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรมท่ี 3
เพลง

มาร์ชปฐมพยาบาล

นักปฐมพยาบาล งานของเราช้ันตน้

คอื คดิ จะชว่ ยคน ท่ีปวู ย กะทนั หัน
หากใจหยดุ เตน้ ก็นวดเฟนฺ และผายปอดพลัน
เลอื ดออกมากนน้ั เรว็ ไว ห้ามไว้กอ่ น
จับนอนตะแคง เครื่องแตง่ กาย นั้นชว่ ยคลายผอ่ น
ซบ เซา เฝาฺ นอน ห้ามให้ยา ห้ามอาหาร
ใหค้ วามอนุ่ พอ และรบี ตามหมอจัดการ

เราต้องชว่ ยพยาบาล ก่อนนาํ ส่งหมอ

ใบความรู้

การปฐมพยาบาล
การปฐมพยาบาลเม่ือแมลงกัดตอ่ ย

แมลงบางชนิดเมื่อกัดหรือต่อย จะเกิดอาการเจ็บปวดเพราะสารพิษจากแมลงเข้าไปในร่างกาย
แมลงมพี ษิ ไดแ้ ก่ ตะขาบ แมลงปอู ง แมงมมุ ผ้ึง ต่อ และแตน เป็นต้น เมื่อถูกแมลงมีพิษ
บางชนิดกัดหรอื ต่อยจะมอี าการคัน บวม บริเวณแผลมีสแี ดง ปวด หรือเป็นผื่นแดง แล้วแต่ชนิด
ของแมลงที่กดั หรอื ต่อย ให้ปฐมพยาบาลดงั นี้

1. แมลงบางชนิดมีเหล็กในที่ปลายหาง เช่น ผ้งึ ต่อ แตน แมงปูอง เม่ือต่อยแล้วจะปล่อย
เหลก็ ในไว้ ตอ้ งรบี ถอนเหลก็ ในออกดว้ ยการใช้มือกดปากแผลให้เหล็กในโผล่ข้ึนมาแล้ว ใช้แหนบดึงออกมา
หรือใชล้ กู กุญแจท่มี ีรูกดทับแผล ใหร้ ูลูกกญุ แจอยู่ตรงกลางเหล็กใน แล้วใชแ้ หนบคอ่ ยๆ คบี ดึงออกมา

2. แมลงบางชนดิ จะปล่อยนาํ้ พษิ ไวด้ ว้ ยให้บบี บรเิ วณรอบรอยกัดต่อย เพือ่ ใหน้ าํ้ พษิ ซมึ ออกมา
3. ล้างบริเวณท่ถี กู ตอ่ ยด้วยสบูห่ ลายๆ ครงั้ หรอื ใช้แอมโมเนีย ยาหมอ่ ง ยาแดง ดเี กลอื
ทิงเจอรไ์ อโอดนี ทาบรเิ วณท่ีถูกต่อย
4. เมือ่ มอี าการเจ็บปวดให้ใชน้ ้ําแข็งประคบบริเวณที่ถูกตอ่ ย
5. ถา้ ยังไมห่ ายปวดหรือปวดมากใหก้ ินยาแกป้ วด
6. หากปวดหรอื บวมมากใหน้ าํ ส่งโรงพยาบาลหรือสถานอี นามัยเพ่ือใหแ้ พทย์รักษา

การปฐมพยาบาลบาดแผลทีเ่ กดิ จาก ไฟไหม้ นา้ ร้อนลวก

บาดแผลลวก คือ แผลท่ีเกิดจากความร้อน เชน่
ความร้อนจากเปลวไฟหรอื ไฟไหม้
ความร้อนจากไอนา้ํ เดอื ดหรอื ของเหลวร้อน

ความรอ้ นจากสารเคมี

20 คมู่ คือูม่ สอืง่ เสส่งรเิมสแรลิมะแพลัฒะนพาฒักิจนการรกมจิ ลกกู รเสรมือทลักกู ษเสะชอื วี ทิตกั ในษสะถชาีวนติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลกูาเสลอื กูสเำ�สรออื งสชาหนั้ รลปอกั รงสะูตถชรมน้ัดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศี่ี่ 33กึ ษาปีท1ี่ 33

ความร้อนจากกระแสไฟฟฺาดูดหรอื ฟฺาผ่า
ความรอ้ นจากรงั สี ตา่ ง ๆ
อาการ ได้แก่ปวดแสบปวดร้อน ผิวหนังแดงพองหรืออาจเป็นรอยไหม้เกรียม
ในกรณที ถ่ี กู รังสีมาก ๆ และควรระวงั ผ้ปู วู ยที่ถูกไฟฟาฺ ดดู ซึง่ อาจเกดิ สภาวะหยุดหายใจได้ตอ้ งรีบ
ผายปอดทนั ทีจนกว่าผ้ปู ูวยจะหายใจเองได้

การปฐมพยาบาลผู้ปวู ยทม่ี ีบาดแผลเกิดจากไฟไหม้หรอื นํ้ารอ้ นลวกควรปฏบิ ัติ ดงั น้ี
- ถอดหรอื ตดั เสอ้ื ผ้าบรเิ วณทีถ่ ูกไฟไหม้หรอื นาํ้ รอ้ นลวก
- แตถ่ ้าบางส่วนตดิ แน่นกับผิวหนังไมค่ วรดึงออก
- ควรใชน้ ้ําเย็นราดบรเิ วณผิวหนงั ทถ่ี กู ความร้อนเพ่ือลดความรอ้ นท่ีจะไปทาํ ลายผวิ หนัง
- ถา้ ปวดแสบปวดร้อนให้ใชผ้ า้ ชบุ นํา้ เย็นหรอื นํ้าแขง็ วางประคบตรงบรเิ วณแผลหรือ
ปิดดว้ ยผา้ กอ๊ สเพอ่ื ปอฺ งกนั มิให้ถูกอากาศภายนอก
- ใชน้ ้ํามันมะพรา้ ว นํา้ มนั มะกอก หรือ ขีผ้ ง้ึ วาสลนิ ทาบนผา้ กอ๊ สปิดบริเวณแผล
- ถา้ ถูกสารเคมตี ้องรีบล้างสารเคมนี นั้ ออกจากผวิ หนังดว้ ยนํา้ สะอาดโดยเรว็ ทส่ี ดุ
- ถา้ กระหายนํ้าใหด้ ่มื นา้ํ เลก็ นอ้ ย และไมค่ วรให้น้าํ เยน็ จดั
- ถา้ มอี าการมากตอ้ งรบี นําส่งแพทย์โดยเรว็

การจดั ทาถงุ ใส่อปุ กรณป์ ัจจบุ ันพยาบาล

อุปกรณ์ ได้แก่ เขม็ ด้าย ผา้ 2 ผืน กรรไกร เชือก

วิธที า
1. ตดั ผ้าเป็นรูปส่ีเหลยี่ มผืนผา้ 2 ผนื ขนาด 30x20 ซม. นํามาวางประกบกัน แล้วเยบ็ ริมให้
ตดิ กนั 3 ด้าน เว้นขอบดา้ นบนมมุ ซ้ายไว้ 4 ซม.
2. พบั ผา้ ดา้ นบนลงมา 1 ซม.
3. พับทบลงมาอกี 3 ซม.
4. เย็บตามรอยประ
5. พลกิ กลับถุงผา้ เอาด้านในออกมา
6. สอดเชอื กแลว้ ผูกให้แน่น

คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศกึ ษาปที ่ี 3 21

14 คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลกั สูตรดวงดาวท่ี 3
ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3

เรอื่ งสนั้ ทเี่ ปน็ ประโยชน์

พระราชาของหอยทาก

วันหน่ึงหา่ นปูาบงั เอิญไปเหยยี บเจ้าหอยทากทก่ี ําลังคืบคลานไปอยา่ งชา้ ๆ “เจ้าห่านเอย๋ ไฉน
ถงึ ดูถูกขา้ เช่นน้ี ถอื ดอี ยา่ งไรถึงไดก้ ล้ามาเหยียบขา้ เล่นเป็นสนกุ สนาน”เจ้าหอยทากเอะอะโวยวาย
ฝูายห่านปาู จึงรีบขอโทษขอโพยเป็นการใหญ่ แต่เจ้าหอยทากก็ยังวางทา่ ยโสโอหงั ไมก่ ลัวหา่ นปาู เลย
แมส้ กั นอ้ ยนดิ “หา่ นป่าเอย๋ เจ้าคงคิดใชไ่ หมวา่ ทาไมขา้ จงึ ไมก่ ลัวเจ้าซ่งึ เปน็ สตั ว์ใหญก่ วา่ ข้านะไม่กลัว
หรอกเพราะข้ามพี ระราชาผยู้ ง่ิ ใหญค่ อยคุ้มครองดูแลอยู่ ข้าไม่ใชห่ อยทากกระจอกๆนะ”

ห่านปาู ได้ฟงั เชน่ นั้นกส็ งสัยเปน็ ยงิ่ นกั จงึ เอย่ ถามว่า “หอยทากจะ๊ พระราชาของเจา้ น่ะเปน็
ใครกนั หรอื แสดงวา่ คงจะมีความสามารถมากจงึ เป็นผ้ยู ง่ิ ใหญท่ พ่ี วกเจา้ เคารพนบั ถอื ไดอ้ ย่างอบอ่นุ ใจ
เช่นน้ี” เจ้าหอยทากย่งิ ทาํ ท่าอวดเบ่ง พลางเอ่ยข้ึนว่า “อ๋อแน่นอนสิ เจ้าอยากจะพบกับพระราชา
ผยู้ งิ่ ใหญ่ของเจ้าไหมละ่ ข้าจะพาไปดูใหเ้ ปน็ บญุ ตา”วา่ แลว้ เจา้ หอยทากกค็ อ่ ยๆคบื คลานทีละนดิ ๆ
นาํ พาเจ้าห่านปูาไปจนถึงอาณาจกั รหอยทากของมนั แลว้ ณ ท่นี นั่ เจ้าหา่ นปาู ก็ได้พบกบั พระราชา
ของเหลา่ หอยทากยืนสงบอยูบ่ นโขดหนิ กอ้ นใหญ่ ซงึ่ พบวา่ ทพี่ ้ืนดนิ น้นั เตม็ ไปดว้ ยหอยทากปูานับ
หมน่ื นบั พนั เตม็ ไปหมด “ออ๋ นนั่ นะ่ หรือพระราชาผู้ยิง่ ใหญข่ องพวกเจ้า”เจ้าหา่ นปูากระซิบถามเจ้าหอย
ทากที่ถูกตนเหยยี บ “ไหนลองบอกขา้ เอาบุญสักหนอ่ ยซิว่า ไฉนพวกหอยทากอย่างเจ้าจงึ ยกย่อง
ผยู้ ่ิงใหญ่ท่านน้ีใหเ้ ปน็ พระราชาของพวกเจา้ " หอยทากไดฟ้ ังเช่นนน้ั กร็ ีบตอบทนั ทีว่า “ก็เพราะวา่
พระราชาของขา้ นีม้ ีส่งิ หน่งึ ซง่ึ เหนือกวา่ พวกหอยทากอยา่ งขา้ อนั เป็นความสามารถพเิ ศษซงึ่ พวกขา้
ไม่สามารถทาได้และส่งิ ท่ีพวกขา้ ยกย่องทา่ นนนั่ กค็ อื พระราชาของขา้ นัน้ ท่านมีฝเี ทา้ ที่รวดเร็วกว่า
พวกขา้ หลายเทา่ เลยทเี ดียวล่ะ” ห่านปูาได้รับฟงั เช่นน้นั กพ็ ยกั หนา้ หงกึ ๆ แล้วกร็ ีบออกมาจาก
อาณาจักรของหอยทากในทันทที นั ใด หอยทากเหน็ เช่นนัน้ กภ็ าคภมู ใิ จนักวา่ หา่ นปูาเกรงกลัว
พระราชาผยู้ ิ่งใหญข่ องตน แตท่ ่ีแท้แล้วหา่ นปูารบี กลับมาที่หนองนา้ํ พลางนง่ั หวั เราะอยา่ งชอบอก
ชอบใจกอ่ นท่จี ะเล่าให้เพือ่ นๆหา่ นของตนฟังว่า “เจา้ รู้ไหมว่าพระราชาของหอยทากน้นั ที่แทก้ ค็ อื เต่า
น่ันเอง พโิ ธเ่ อ๋ยเจา้ เตา่ สัตว์ทใ่ี ครๆกว็ า่ เดนิ ชา้ อดื อาดยดื ยาดท่ีสดุ นนั้ ทีแ่ ท้แลว้ มันกย็ ังสามารถไปเปน็
พระราชาผู้ยิ่งใหญ่ของพวกหอยทากได้ เพียงเพราะพวกหอยทากน้ันเดินช้าย่ิงกว่าเต่าน่นั เอง”
วา่ แล้วพวกห่านปาู กพ็ ากนั หัวเราะอยา่ งสนุกสนานอยูเ่ ป็นนาน

เรือ่ งนี้สอนให้รู้ว่า คนที่มดี นี อ้ ยนัน้ กย็ งั สามารถเป็นใหญ่ได้ ในทา่ มกลางคนทม่ี ดี นี ้อยยง่ิ กว่าตนเอง

22 คู่มคือมู่ สอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลฒั ะนพาฒักจิ นการรกมิจลกกู รเสรมือทลกั ูกษเสะชือวี ทิตกั ในษสะถชาวี นติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลูกาเสลือกูสเ�ำ สรออื งสชาหน้ั รลปอกั รงสะูตถชรมน้ัดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศ่ี่ี 33ึกษาปที 1ี่ 53

แผนการจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงท่ี 3 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

หนว่ ยที่ 2 อนามัย เวลา 1 ช่ัวโมง
แผนการจัดกิจกรรมที่ 4 รทู้ นั ป้องกนั ได้

1. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้
1.1 ลูกเสืออธิบายเร่ืองการเจบ็ ปวู ย การบาดเจ็บ ที่เกิดข้นึ บ่อยๆ ได้
1.2 ลูกเสือบอกวิธีปฺองกันและปฏิบัติตัวได้อย่างถูกต้อง

2. เนื้อหา
โรคและการบาดเจ็บเป็นเรือ่ งใกล้ตวั ซง่ึ บางครั้งเราไมร่ ูว้ า่ การกระทาํ บางอย่างอาจทาํ ใหเ้ กิด

การเจ็บปวู ยหรือบาดเจ็บได้ เช่น เลน่ กบั แมว แมวข่วนหนา้ ไอจามรดกันขณะเป็นหวัด
เลน่ กับเพือ่ นทเี่ ปน็ ตาแดง ใชม้ อื เปยี กกดสวิทซไ์ ฟ ใชม้ ีดปลายแหลมปอกผลไม้ ปนี ต้นไมแ้ ล้ว
กง่ิ ไม้หกั เป็นต้น จงึ ควรเรยี นรู้วิธีปอฺ งกนั และปฏบิ ัติตวั อยา่ งถูกตอ้ ง

3. สือ่ การเรยี นรู้

3.1 เกม
3.2 บัตรคาํ “สถานการณส์ ุขภาพ” 1 ชุด มีบตั รคาํ 12 ใบ
3.3 อปุ กรณ์ปฺองกัน เช่น หน้ากากอนามยั
3.4 เร่อื งส้ันที่เปน็ ประโยชน์
4.กจิ กรรม

4.1 พิธีเปิดประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนงิ่ ตรวจ แยก)
4.2 เพลงหรอื เกม
4.3 กิจกรรมตามจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

1) ผู้กาํ กับลกู เสอื อ่านบตั รคํา “สถานการณ์สขุ ภาพ” ทลี ะใบ ให้ลูกเสือโหวตว่าเป็นเรื่องที่
ลกู เสอื สามารถปอฺ งกนั ได้ หรอื ปฺองกนั ไมไ่ ด้ แลว้ แยกออกเปน็ 2 ประเภท (ปฺองกันได้ หรอื ปอฺ งกันไมไ่ ด้)

2) ผู้กํากบั ลูกเสือนําบัตรคําในกลุ่มที่ปฺองกันได้มาอ่านทีละใบ ให้แต่ละหมู่ช่วยกันคิดว่า
จะมีวิธปี อฺ งกันไดอ้ ย่างไร

3) ผ้กู ํากบั ลูกเสืออธบิ ายเพิม่ เตมิ และสรปุ วธิ ปี อฺ งกันตัวเองให้ปลอดภัยจากโรคภยั ไข้เจ็บ
และการบาดเจบ็ ตา่ งๆ

4.4 ผ้กู าํ กับลกู เสอื เลา่ เร่อื งสน้ั ทเ่ี ป็นประโยชน์
4.5 พธิ ปี ดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอ่ื งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมนิ ผล

5.1 สงั เกตความรว่ มมอื ในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรม

5.2 สอบถามความรู้ เรอ่ื งการเจ็บปูวย การบาดเจบ็ และวธิ ีการปอ้ งกัน

คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 3 23

16 คมู่ ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลักสูตรดวงดาวที่ 3
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

6. องคป์ ระกอบทักษะชวี ติ สาคัญทเี่ กิดจากกจิ กรรม
คือ การคดิ วเิ คราะห์และเกิดความตระหนกั รูถ้ งึ ความสําคัญของการปอฺ งกนั โรคและอุบัติเหตุ

ที่อาจเกิดขนึ้ ได้

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กิจกรรมท่ี 4
เกม

มังกรกนิ หาง
วธิ เี ลน่

1. แบง่ ลูกเสอื ออกเปน็ 3 – 4 แถว เท่า ๆ กัน จบั เอวตอ่ กัน คนท่ียนื หวั แถวเป็นปากมงั กร
2. คนท่ีเป็นปากมังกรตอ้ งพยายามไลจ่ ับคนทา้ ยแถวของมังกรตวั อืน่ ๆ โดยทแ่ี ถวของ
ตนเองตอ้ งไมข่ าดจากกัน
3. ถ้าแถวใดถกู ปากมังกรจบั ได้ตอ้ งมาตอ่ แถวของปากมงั กรทเี่ ปน็ ผู้จับ
4. ในท่ีสดุ จะเป็นมงั กรตัวเดยี วหางยาว หัวมังกรตอ้ งไลจ่ บั หางของตวั เองใหไ้ ด้ เกมจงึ จะจบ

บัตรคาสถานการณ์สุขภาพ

นา้ ท่วมบ้าน
เล่นกับแมว แมวขว่ นหนา้
วิ่งลงบันได แลว้ พลดั ตก

24 คู่มคือู่มสอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลฒั ะนพาฒักจิ นการรกมิจลกกู รเสรมือทลักกู ษเสะชอื ีวทิตักในษสะถชาีวนิตศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลือกูสเ�ำ สรออื งสชาหัน้ รลปอกั รงสะูตถชรมั้นดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศ่ีี่ 33ึกษาปีท1ี่ 73

แผ่นดินไหวในจงั หวดั

ใชม้ ือเปียก ๆ กดสวทิ ซ์ไฟฟา้
เจอคนเป็นหวัด ไอ จาม
ถูกรถชนขณะวงิ่ ขา้ มถนน
นา้ รอ้ นลวกมือ
ปอกผลไมม้ ดี บาดมือ

เพ่ือนในหอ้ งเรียนเป็นตาแดง

คูม่ อื ส่งเสริมและพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 25

18 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง หลกั สตู รดวงดาวท่ี 3
ช้ันประถมศึกษาปีที่ 3

ทอ้ งเสียจากการทานอาหาร
ทแี่ มลงวันตอม

เล่นกลางฝนโดนฟา้ ผ่า

เร่ืองสนั้ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์

อาหารกองขยะเป็นเหตุ

น.ส.จฑุ ามาส ชุ่มเมอื งปกั ผแู้ ต่ง

ไทเกอร์ สุนขั แสนซน ชอบว่ิงออกนอกรว้ั บา้ นเมอ่ื น้องแอรเ์ ปิดประตูร้ัว เมื่อออกไปนอกบ้าน
ไทเกอร์มกั จะไปคยุ้ เข่ยี ถงั ขยะที่คนละแวกนั้นนํามาท้ิง และคาบเศษขยะมากัดเล่น วันหนึ่งไทเกอร์
กาํ ลังคยุ้ เขยี่ ขยะ เหน็ กล่องอาหารทีม่ คี นนํามาทิง้ ไทเกอร์จงึ คาบมากินจนหมด

ครัน้ ถงึ กลางคืนไทเกอร์ร้องครวญครางท้ังคืนมีอาการท้องร่วง อาเจียน ตัวร้อน ทุรนทุราย
ทําให้นอ้ งแอร์และคุณพ่อต้องนําไปโรงพยาบาลสัตว์ใกล้บ้าน คุณหมอตรวจอาการพบว่าอาหารเป็นพิษ
จงึ ฉดี ยาและใหน้ าํ้ เกลือ คนื นน้ั ไทเกอร์ตอ้ งนอนทโ่ี รงพยาบาล

น้องแอร์กับคุณพ่อสรุปเหตุการณ์ได้ว่า ไทเกอร์ไปกินอาหารจากกองขยะที่เน่าเสีย
สว่ นไทเกอร์ก็ไมไ่ ปคุ้ยเขย่ี ถงั ขยะอีกเลย ดังน้ัน ต่อจากน้ีไปต้องระวังอย่าให้ไทเกอร์ออกไปนอกรั้ว
บ้านเปน็ อนั ขาด

เร่อื งนสี้ อนให้ร้วู ่า เราต้องระมดั ระวงั ในการรับประทานอาหาร มิฉะนนั้ อาจทาํ ใหเ้ กิดการเจบ็ ปูวยได้

แผนการจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงที่ 3 ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

26 คูม่ คือมู่ สือง่ เสส่งรเมิ สแรลิมะแพลฒั ะนพาฒักิจนการรกมจิ ลกูกรเสรมือทลกั ูกษเสะชือวี ทติ ักในษสะถชาีวนติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลูกาเสลือกูสเ�ำ สรออื งสชาหั้นรลปอกั รงสะตู ถชรม้ันดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศี่ี่ 33ึกษาปที 1ี่ 93

แผนการจดั กจิ กรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงที่ 3 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3

หน่วยท่ี 2 อนามัย
แ2ผ6นการคจู่มัดือสก่งจิ เสกรรมิ รแมลทะพี่ 5ัฒนอากาจิหการรรบมล่นั กู ทเสอือนทสกั ษุขะภชาีวพติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชั้นปเวระลถามศ1กึ ษาชปว่ั ที โี่ ม3 ง

1.จุดประสงค์การเรียนรู้
ลกู เสอื บอกวิธีการหลกี เล่ียงอาหารท่ีให้โทษตอ่ รา่ งกาย

2. เน้ือหา
อาหารทใี่ ห้โทษต่อรา่ งกาย

3. ส่ือการเรียนรู้
3.1 แผนภูมิเพลง
3.2 ภาพอาหารหรอื ขนมชนดิ ตา่ ง ๆ ทัง้ ท่มี ปี ระโยชน์ และมีโทษ
3.3 เร่อื งส้ันที่เปน็ ประโยชน์

4. กจิ กรรม
4.1 พธิ เี ปิดประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนงิ่ ตรวจ แยก)
4.2 เพลงหรือเกม
4.3 กิจกรรมตามจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
1) ใหล้ กู เสือดูภาพอาหารชนิดตา่ ง ๆ หม่ลู ะ 2ประเภท เชน่ ผลไมด้ อง ขนมหวาน นม

ผักสด ผลไม้ น้ําอัดลม ขนมกรุบกรอบ บะหมี่สําเร็จรูป อาหารมีแมลงวันตอม อาหารทอดจาก
นาํ้ มนั ทอดซํา้ ฯลฯ ใหแ้ ต่ละหมูช่ ว่ ยกนั คิดวา่ ภาพอาหารทหี่ มูไ่ ดร้ ับมีผลดีและผลเสียต่อร่างกายอย่างไร
และส่งตวั แทนรายงานในกองลูกเสอื

2) แตล่ ะหมนู่ ําเสนอ โดยผกู้ ํากับลูกเสือชว่ ยเพิ่มเติม และสรปุ
- ผลไม้ดอง: ทาให้ท้องเสียและมีอาการปวดทอ้ ง
- ขนมหวาน: ทาให้ฟนั ผุและเมื่อรับประทานตดิ ต่อกนั นาน ๆ จะทาใหเ้ ป็น

โรคเบาหวาน
- บะหมี่สาเร็จรปู : มีรสเคม็ ส่งผลกระทบการทางานของไต อาจทาใหเ้ ป็นโรคไตได้
- ขนมกรุบกรอบ : มรี สเคม็ สง่ ผลกระทบการทางานของไตอาจทาใหเ้ ป็นโรคไตได้
- นา้ อดั ลม/เครอื่ งดม่ื ท่มี รี สหวาน : น้าอัดลมมีกรดมากกัดกระเพาะอาหาร ส่งผลให้

เปน็ โรคกระเพาะอาหารได้ ทง้ั นา้ อดั ลมและ เครอื่ งด่ืมมีรสหวาน มีน้าตาลผสมอยู่ในปริมาณ
มากจึงทาให้เกิดโรคอ้วน และฟันผไุ ด้

- อาหารแมลงวันตอม: อาจทาให้เกิดการติดเช้ือโรค ท้องร่วงอย่างรุนแรง ร่างกาย
เสยี น้ามาก ทาใหอ้ อ่ นเพลียและหมดสติได้

- อาหารทอดจากนา้ มนั ทอดซ้า : เป็นบ่อเกดิ ของโรคมะเรง็ ตับ
- ผกั สด ผลไม้ ช่วยให้รา่ งกายแข็งแรง ทอ้ งไมผ่ กู

2ค0่มู อื ส่งเสคชรูม่ัน้ มิ อืปแสรล่งะเถะสมพรศมิัฒกึ แนษลาาะปพกีทจิัฒี่กน3รารกมจิ กลรูกรเมสลอื กู ทเสกั อื ษทะกั ชษีวะิตชีวในติ ใสนถสาถนานศศึกกึ ษษาา ปลรกู ะเเสภทอื ลสูกาเรสออื งส�ำชรนั้ องปรหะลถกั มสูตศรึกดษวางดปาที ว่ีท3่ี 3 27

3) ใหล้ ูกเสือเล่นเกมสง่ ของ
(1) ลูกเสือน่ังลอ้ มวง แล้วรอ้ งเพลง “นม” พร้อมกับปรบมือใหจ้ ังหวะไปด้วย
(2) ผกู้ าํ กบั ลูกเสอื นาํ ภาพอาหารชนดิ ต่างๆ ส่งให้ลกู เสอื ทน่ี ง่ั ในวงกลมดูแล้วสง่ ตอ่

เพือ่ นๆ ภายในวงกลม
(3) เมอ่ื ผู้กํากับลกู เสอื ให้สัญญาณหยดุ ร้องเพลง ภาพอาหารอยู่ในมือใครคนนั้นต้อง

ออกมาทาํ กริยาทา่ ทางอาการปวู ยหรือผลจากการรับประทานอาหารประเภทนน้ั
(4) หมนุ เวยี นไปจนไดเ้ วลาท่เี หมาะสมจงึ หยุดกิจกรรม

4) ผกู้ าํ กบั ลกู เสือและลกู เสือรว่ มกันสรุปขอ้ คดิ ท่ไี ด้และการนาํ ไปใช้
4.4 ผ้กู าํ กับลูกเสือเลา่ เรอ่ื งสนั้ ทเ่ี ป็นประโยชน์
4.5 พิธปี ิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมนิ ผล
5.1 สงั เกตความร่วมมอื ในการปฏิบตั กิ ิจกรรม
5.2 อธบิ ายวิธีการหลกี เลย่ี งอาหารท่ีใหโ้ ทษตอ่ รา่ งกาย

6. องคป์ ระกอบทกั ษะชีวติ สาคัญทเ่ี กิดจากกจิ กรรม
คอื การคิดวเิ คราะห์ และตระหนักถึงความสาํ คัญของการรับประทานอาหารทป่ี ลอดภยั

ภาคผนวกประกอบแผนการจดั กจิ กรรมท่ี 5

เพลง

ลกู เสอื ธรี ราช

เหล่าลกู เสอื ของธีรราช ทนงองอาจสบื ชาตเิ ชื้อพงศ์พนั ธ์
สมัครสมานโดยมีสามคั คีมนั่ พวกเราจะรกั ร่วมกนั จะผกู สัมพันธ์ตลอด
เล่อื งลอื ต่อไปช้านาน
มีจรรยารักษาช่ือสร้างเกียรตริ ะบือ พวกเราล้วนชน่ื บานเพราะกจิ การลกู เสือ
ร่าเริงแจ่มใสใฝูใจรกั ใหย้ นื นาน

นม
(ทาํ นองทยุ ใจดํา)

นมคอื อะไร รไู้ หมเธอจา๋

นมคอื ยาบํารุงกาํ ลงั แม้ใครไดด้ ม่ื

คงสมใจจงั นมมพี ลังคอื นมจากเต้า

28 คมู่ คอื ่มู สอืง่ เสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลัฒะนพาัฒกิจนการรกมิจลกกู รเสรมอื ทลกั ูกษเสะชอื ีวทิตกั ในษสะถชาวี นติ ศใึกนษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลือกูสเำ�สรออื งสชาหน้ั รลปอกั รงสะูตถชรมนั้ดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศ่ี่ี 33กึ ษาปที 2ี่ 13

เร่อื งส้นั ทีเ่ ป็นประโยชน์

เร่อื ง กลว้ ย

“กล้วย” เปน็ ผลไมท้ ่ีหาง่าย ไม่แพง กินแล้วเกิดประโยชนแ์ สนคุ้ม รสชาติยังอรอ่ ยดอี ีกดว้ ย
“กล้วยหอม” เปน็ กล้วยอีกชนดิ หนงึ่ ที่มปี ระโยชน์มากมาย ช่วยบรรเทาอาการจุกเสียด
แน่นท้อง เพราะมีสารลดกรดตามธรรมชาติ ชว่ ยเคลือบเยื่อบผุ วิ ทบี่ อุ ยู่ภายในกระเพาะอาหาร ลดการ
เป็นแผลในกระเพาะได้ เส้นใยในกล้วยหอมยงั ชว่ ยใหก้ ารย่อยอาหารของลําไสเ้ ลก็ ดขี ้ึนและขับถา่ ยได้
งา่ ยลดอาการทอ้ งผูกอกี ดว้ ย
นอกจากน้กี ารกินกล้วยหอมในระหวา่ งม้อื อาหารยังช่วยปรับระดับนํ้าตาลในเลือด สามารถ
ชว่ ยลดความเครยี ดและความอ่อนล้าเพราะกล้วยหอมมีวิตามินบีอยู่มาก การกินกล้วยหอมในวันที่
อากาศรอ้ น ๆ ก็จะชว่ ยให้อุณหภูมิในร่างกายลดลงได้ด้วย

เปลือกกลว้ ยหอมยงั มีประโยชน์ช่วยลดอาการคันหรือบวมได้ด้วยโดยใช้เปลือกด้านในถูทา
บริเวณที่ถูกยงุ หรอื แมลงกดั

เรื่องนีส้ อนใหร้ ู้ว่า ควรศกึ ษาเรอ่ื งงา่ ยๆ ใกลต้ ัวไว้ใชป้ ระโยชน์ในชีวติ ประจําวนั

คมู่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 3 29

22 คูม่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสตู รดวงดาวที่ 3
ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 3

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงท่ี 3 ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 3

หนว่ ยท่ี 3 ความสามารถในเชงิ ทกั ษะ เวลา 4 ชัว่ โมง
แผนการจัดกจิ กรรมท่ี 6 ความปลอดภัยจากอุบตั ิภยั ทางนา้

1. จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

1.1 ลูกเสือบอกการกระทําท่ีมีความเสี่ยงต่อการเกิดภัยอันตรายทางน้ํา ในโรงเรียนและ
บรเิ วณใกลเ้ คยี งได้

1.2 ลกู เสือบอกวิธกี ารปอฺ งกันภยั อนั ตรายทางนํา้ ได้

2. เนอื้ หา
วิเคราะห์และสํารวจสถานทแ่ี ละการกระทาํ ทม่ี ีความเส่ียงตอ่ การเกดิ ภยั อนั ตรายทางนาํ้ ใน

โรงเรียนและบรเิ วณใกล้เคียง และการปฺองกัน

3. ส่อื การเรียนรู้
3.1 แผนภูมิเพลง
3.2 ใบความรู้ เรื่อง การปอฺ งกันอุบัตภิ ัยทางนํ้า
3.3 เร่ืองสนั้ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์

4. กจิ กรรม
4.1 กิจกรรมคร้งั ท่ี 1

1) พธิ เี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงขึน้ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)
2) เพลงหรอื เกม
3) กิจกรรมตามจดุ ประสงค์การเรียนรู้

(1) ผู้กาํ กับลกู เสอื นําลกู เสอื ออกสํารวจสถานท่ีตา่ ง ๆ ท่เี ปน็ จุดเสีย่ งต่อภัยอนั ตรายทางนา้ํ

ในโรงเรียน และบริเวณใกล้เคียง ลกู เสอื รว่ มกนั จดบนั ทกึ
(2) ผ้กู าํ กับลูกเสือนําสิ่งท่ีสํารวจพบมาอภิปรายหาข้อสรุปว่าจะดําเนินการปฺองกัน/แก้ไข

อยา่ งไร ทลี ะเร่อื ง เชน่ การรณรงค์ ตดิ ประกาศเตอื นให้ระมัดระวัง การปักไม้ขงึ เชือกล้อมรอบบริเวณ
แหล่งน้ําที่เสี่ยงเด็กอาจตกลงไปได้ การฝึกลอยตัวในน้ํา การฝึกว่ายนํ้าให้เป็น การเสนอแนะให้
ผู้เก่ียวขอ้ งแก้ไข เช่น ถมบ่อท่ีไม่ไดใ้ ชป้ ระโยชน์และเส่ียงต่ออันตราย ปดิ ฝาท่อระบายน้ําท่ีเปิดท้ิงไว้
หรอื ชาํ รุด ฯลฯ

(3) แบ่งงานและมอบหมายให้หมลู่ กู เสอื จัดเตรียมอุปกรณ์ เพื่อมาดําเนินการในคร้ังตอ่ ไป
4) ผ้กู าํ กับลกู เสอื เล่าเร่อื งสัน้ ท่เี ปน็ ประโยชน์
5) พิธีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

4.2 กิจกรรมคร้งั ที่ 2

1) พิธีเปิดประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก)

2) เพลงหรอื เกม
3) กิจกรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

30 คมู่ คือู่มสอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลัฒะนพาัฒกิจนการรกมิจลกกู รเสรมือทลกั ูกษเสะชอื วี ทิตกั ในษสะถชาีวนติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภกึ ทษลกูาเสลอื กูสเ�ำ สรอืองสชาหน้ั รลปอกั รงสะูตถชรม้นัดศวปกึ งรษดะาาถปวมทีทศี่ี่ 33กึ ษาปที 2ี่ 33

(1) หมลู่ ูกเสอื ร่วมกนั ดําเนนิ การ เพอ่ื ปฺองกนั และแกไ้ ขความเส่ยี งทไ่ี ดส้ าํ รวจพบ
(2) ผกู้ ํากับลกู เสอื สรุปเรือ่ งการปฺองกนั อุบตั ภิ ยั ทางน้าํ และนดั หมายเตรียมการสําหรับการ
ฝึกลอยตวั ในนาํ้ ในครงั้ ต่อไป
4) ผู้กาํ กบั ลกู เสอื เล่าเรื่องสน้ั ที่เปน็ ประโยชน์
5) พธิ ีปดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่อื งแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

4.3 กจิ กรรมครัง้ ที่ 3
1) พิธีเปิดประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงข้นึ สวดมนต์ สงบน่งิ ตรวจ แยก)
2) กิจกรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้
(1) เชญิ ผเู้ ชยี่ วชาญมาสอนสาธิต และใหล้ กู เสอื ได้ฝึกปฏบิ ัตกิ ารเอาชวี ติ รอดในนํา้

ด้วยวิธีการลอยตัวในนํ้าแบบต่าง ๆ และการรู้จักนําอุปกรณ์ต่าง ๆ ท่ีอยู่กับตัวเรามาเป็นชูชีพ เช่น

รองเทา้ แตะฟองนา้ํ ขวดนาํ้ ดื่มพลาสติก เปน็ ตน้
3) ผูก้ ํากับลกู เสอื เล่าเรอื่ งสัน้ ท่ีเป็นประโยชน์
4) พธิ ีปิดประชุมกอง (นัดหมาย ตรวจเคร่อื งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

4.4 กิจกรรมครงั้ ที่ 4
1) พธิ ีเปิดประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงข้นึ สวดมนต์ สงบนิง่ ตรวจ แยก)
2) กจิ กรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้
(1) กองลกู เสอื ฝึกการลอยตวั ในนํา้ และแข่งขนั การลอยตวั ในนํ้า ใครลอยไดน้ านสดุ เป็นผ้ชู นะ
(2) ผู้กาํ กบั ลกู เสอื สรุปกจิ กรรม และแนะนาํ ให้ลูกเสือทกุ คนควรฝึกการวา่ ยน้าํ ใหค้ ลอ่ ง

เพอ่ื ชว่ ยเหลอื ตนเองไดใ้ นคราวจาํ เป็น
3) ผู้กํากับลูกเสอื เล่าเรื่องสน้ั ทเ่ี ปน็ ประโยชน์
4) พิธปี ดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่อื งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมินผล
5.1 สงั เกตความรว่ มมือในการปฏิบัติกจิ กรรม
5.2 ซักถามความคดิ เหน็ เก่ียวกบั ความเสยี่ งต่อการเกิดภยั อนั ตรายทางนาํ้ และวธิ กี ารปอฺ งกัน

6. องคป์ ระกอบทักษะชีวิตสาคัญที่เกดิ จากกจิ กรรม

คือ การคดิ วเิ คราะห์และตระหนกั รู้ถงึ ภยั อนั ตรายทางนาํ้

คู่มอื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 31

24 คูม่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลกั สตู รดวงดาวท่ี 3
ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 3

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรมท่ี 6
เพลง

พายเรือน้อย
พายพายเรอื น้อย ลอยไปตามน้าํ ใหล
ลอยไป ลอยไป ลอยไป ลอยไป ลอยไปให้ช่ืนใจ

ROW, ROW, ROW
ROW ROW YOUR BOAT GENTLE DOWN THE STREAM

MERRILY, MERRILY, MERRILY, MERRILY,
LIFE IS BUT A DREAM
พายและแจว

พาย พาย พาย แลว้ กแ็ จว แจว แจว แจว แจว แจวแล้วกพ็ าย พาย พาย
แสนสนกุ สขุ สบายเมอ่ื ไดม้ าพายมาแจว

มาเลน่ น้า
มาพวกเรามา มาเล่นนํ้าเร็วไว ไว พวกเราไว หอยปูกุง้ ปลา
เราเปน็ สตั วน์ ํา้ อยู่ในน้ําทุกเวลา

32 คู่มคือมู่ สือ่งเสส่งรเิมสแรลิมะแพลฒั ะนพาัฒกจิ นการรกมิจลกูกรเสรมอื ทลกั ูกษเสะชือวี ทิตกั ในษสะถชาีวนติ ศใึกนษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลอื กูสเ�ำ สรอืองสชาหั้นรลปอกั รงสะูตถชรม้นัดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศี่่ี 33ึกษาปที 2่ี 53

ใบความรู้

การปอ้ งกันอุบัตภิ ัยทางนา้

การจมน้ําเป็นสาเหตุสําคัญท่ีทําให้เด็กอายุตํ่ากว่า 15 ปี ท่ัวโลก เสียชีวิตถึงปีละ 230,000 คน
ในประเทศไทยจากสถิติของกระทรวงสาธารณสุขในปี 2551 มีผู้เสียชีวิตจากการจมน้ํา 4,065 ราย
โดยร้อยละ 30 เป็นเด็กอายุต่ํากว่า 15 ปี รวม 1,229 ราย เฉล่ีย วันละ 4 ราย เด็กที่เสียชีวิตร้อยละ
50 - 80 ว่ายนาํ้ ไม่เปน็ ในปี 2552 โดยเฉพาะช่วงปดิ เทอมต้ังแตเ่ ดือนมนี าคม–พฤษภาคมมเี ด็กจมนา้ํ
เสียชีวิตเกือบ 500 ราย เฉล่ียวันละ 6 รายช่วงเวลาที่เกิดเหตุสูงสุดคือช่วงเที่ยงถึงหกโมงเย็น

จากการสํารวจเด็กไทยอายุต่ํากว่า 15 ปี จํานวนกว่า 13 ล้านคนในรอบ 5 ปี (พ.ศ. 2548 -
2552) พบวา่ เดก็ ไทย 100 คน จะวา่ ยนาํ้ เปน็ เพียง 17 คนโดยเดก็ สว่ นใหญ่เรียนว่ายน้ําเมื่ออายุ 9 ปี
ข้ึนไป

กระทรวงสาธารณสุขจึงกําหนดให้วันเสาร์แรกของเดือนมีนาคมเป็นวันรณรงค์ปฺองกันเด็ก
จมนํ้าของประเทศไทย เร่ิมต้ังแต่ปี 2553 เป็นต้นไป โดยมุ่งหวังให้เด็กอายุ 6 ปีต้องสามารถว่ายนํ้า
เพอ่ื เอาชวี ิตรอดได้โดยต้งั เปฺาหมายภายใน 10 ปีข้างหน้า เด็กไทยที่อายุครบ 7 ปีจะสามารถว่ายน้ํา
เป็นทกุ คน เพ่อื ลดการเสียชีวิตของเด็กจากการจมน้ําได้ปลี ะ 100 คน เปน็ อยา่ งนอ้ ย การเรียนว่ายน้ํา
จงึ เป็นวคั ซีนปอฺ งกนั การเสียชีวติ จากการจมนา้ํ ไดด้ ีทีส่ ดุ

แตก่ ารวา่ ยน้าเป็น กบั การวา่ ยน้าเพ่อื เอาชีวิตรอดน้ันแตกตา่ งกนั
การว่ายน้าเพ่ือการแข่งขันคือการว่ายนํ้า 4 ท่ามาตรฐาน คือ ท่าฟรีสไตล์ ท่ากบ ท่า
กรรเชยี ง ทา่ ผีเสอื้ เปน็ หลักสูตรที่ใชส้ อนวา่ ยนาํ้ มาตง้ั แต่ 40 - 50 ปที แี่ ลว้ แต่คนทสี่ ามารถว่ายน้าํ เป็น

ทงั้ 4 ทา่ มาตรฐาน บางคนเอาตวั รอดในน้าํ ไม่ได้แม้จะว่ายน้าเป็นก็ช่วยคนตกน้าไม่เป็น ถูกคน
ตกน้าํ กอดจมนาํ้ ตายไปด้วยก็เยอะ ไมร่ ู้จกั วธิ ที ่จี ะดแู ลปอฺ งกนั อุบัติภยั ทางนาํ้ เมอ่ื ตอ้ งทาํ กิจกรรมทาง
นา้ํ หรอื เดินทางท่องเท่ียวซง่ึ ลว้ นเปน็ สาเหตขุ องการเสียชวี ิตจากอบุ ตั ภิ ยั ทางน้ํา (ทั้งคนท่ีว่ายน้ําเป็น
และไมเ่ ปน็ )

การวา่ ยน้าเพอื่ เอาชวี ิตรอด จะไม่เนน้ การสอนท่าวา่ ยน้า 4 ทา่ มาตรฐานแต่จะเนน้

วธิ กี ารเอาชวี ติ รอดในน้ากอ่ นได้แก่ การลอยตวั ทา่ ตา่ งๆทงั้ แบบนอนหงายนอนควํา่ ลกู หมาตกนา้ํ
สร้างความค้นุ เคยกับนา้ํ ทกั ษะการหายใจสาํ หรับการว่ายนาํ้ เคลอ่ื นทีไ่ ปในนาํ้ ด้วยการเดนิ การ
ลอยตวั เคลอื่ นทก่ี ารเคลอ่ื นทไ่ี ปในนํา้ ดว้ ยทา่ ควา่ํ ตวั และทา่ หงายตัว (ทา่ เตะเทา้ ควํา่ ท่าเตะเทา้ หงาย)

การวา่ ยน้าํ เพื่อเอาชีวิตรอดไมใ่ ช่การเรียนว่ายน้ําเพยี งอย่างเดียวแต่เพื่อความปลอดภัยทาง
น้าํ จะต้องมคี วามรู้เกีย่ วกับเรือ่ งตา่ งๆ ดงั น้ี

1. ความรู้พ้นื ฐานเกย่ี วกับความปลอดภัยทางนา้ ไดแ้ กเ่ ร่ืองทวั่ ๆ ไปเกีย่ วกับภยั อนั ตราย
ทางน้ําทม่ี ี และท่ีอาจเกดิ ขน้ึ ไดภ้ ายในบา้ นพกั (จมนํา้ ในถงั สี กะละมังซักผา้ โอ่งนาํ้ ) รอบๆ บริเวณ
บา้ น (แอ่งน้าํ ใตถ้ ุนบา้ น) แหลง่ นา้ํ เส่ียงในชุมชน (ฝาท่อระบายนํ้าชาํ รุดไมไ่ ด้ปดิ ขดุ บ่อเพ่อื ทําการ
กอ่ สร้างคันคอนกรตี ขอบรางระบายนาํ้ ในชมุ ชน)ตลอดจนถงึ อนั ตรายทางนํ้าจากการเดินทางและ

คู่มอื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 3 33

26 คู่มือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลักสตู รดวงดาวที่ 3
ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 3

ท่องเทย่ี วรวมทง้ั การทาํ กิจกรรมทางน้ําต่างๆ (การเล่นเรือใบ ตกปลา พายเรือ ดาํ น้าํ )

เป้าหมายเพ่ือใหท้ ุกคนร้วู า่ ภัยอันตรายทางนา้ นน้ั อย่ทู ี่ไหน ตรงไหน จุดใดเปน็ จุดเสีย่ งจะได้
เตรียมการป้องกนั ไวก้ ่อน

2. การเอาชวี ติ รอดจากอุบตั ิภยั ทางน้า

ทักษะแรก ก็คือว่ายน้าให้เป็น จะเคลื่อนท่ีไปในนํ้าด้วยท่าอะไรก็ได้ทักษะการว่ายนํ้า
มาตรฐานมี 4 ท่าคือ ฟรสี ไตล์ กบ กรรเชียง ผีเสือ้

ทกั ษะที่ 2 คือ การว่ายน้าเพ่อื เอาชีวติ รอด คือสุดยอดวิชา ที่จะทําใหค้ นเราไม่จมนาํ้ ตาย
ได้แก่ ทักษะการลอยตัวแบบต่างๆและการรู้จักนําอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่อยู่กับตัวเราม าเป็นชูชีพ เช่น
รองเทา้ แตะฟองนาํ้ ขวดนํา้ ดมื่ พลาสตกิ เปน็ ต้น

3. การให้ความช่วยเหลอื ผู้ประสบภยั ทางนา้ คือการช่วยคนตกน้ําหรือคนจมนํ้าด้วยวิธีที่
ถกู ต้องและปลอดภัย สาํ หรับทกุ คนทกุ ระดับอายุ ต้ังแต่เด็กเล็กๆ คนว่ายนํ้าไม่เป็นไปจนถึงผู้ใหญ่ท่ี
ว่ายน้ําเกง่ ๆ ให้รูจ้ กั วธิ กี ารชว่ ยผ้ปู ระสบภยั ทางนาํ้ ซึง่ ไดแ้ ก่การร้องเรยี กใหค้ นอ่นื หรือผูใ้ หญ่ชว่ ย
การช่วยดว้ ยการโยนอุปกรณ์ การชว่ ยดว้ ยการยื่นอุปกรณ์ การลงน้ําว่ายนํ้าออกไปช่วยผู้ประสบภัย
เราชว่ ยอยา่ งไรจงึ จะรอดและปลอดภัยท้งั 2 ฝูาย

4. การปฐมพยาบาลการกู้ชีพดว้ ยการผายปอดและนวดหวั ใจ จะกล่าวถึงทฤษฎีและฝึก
ปฏิบัตใิ ห้รู้และเข้าใจเหตุและผลว่าทําไมการผายปอดจึงสามารถช่วยเพ่ิมโอกาสการรอดชีวิตให้แก่
ผู้ประสบภยั

นํา้ เป็นสงิ่ มคี ่าอยา่ งหน่ึงของมนุษย์ มนุษย์ไม่สามารถดํารงชวี ติ อยไู่ ดถ้ า้ ขาดน้ําอย่าให้นํา้ เป็น
ฆาตกรครา่ ชีวิตคนในครอบครวั มาชว่ ยกนั สร้างวัคซนี ปฺองกนั ภยั ในช่วงปิดเทอมฤดรู อ้ นดว้ ยการเรยี น
หลักสูตรการว่ายนํา้ เพ่ือเอาชีวติ รอด

ท่มี า : http://www.thaihealth.or.th/node/5090

เรื่องสั้นที่เป็นประโยชน์

นา้ ทว่ มรตู ุ่น

ตนุ่ ตวั หน่งึ ขดุ รทู ํารังอย่ใู กล้กบั แม่นํ้าสายใหญ่ วันหน่ึงมีเพ่ือนตุ่นแวะมาหาเพ่ือแจ้งข่าวร้าย
ให้รบี ย้ายรังหนไี ปเพราะได้ขา่ วว่าปีนน้ี า้ํ จะท่วมขนึ้ ถงึ บนเนินดนิ ซ่ึงรังของมนั ก็จะโดนน้ําท่วมไปด้วย

แตต่ วั ต่นุ เห็นเปน็ เรอ่ื งตลก ชใ้ี ห้เพอ่ื นดูตอไมท้ ีป่ กั อยู่ในแม่น้ํา แลว้ บอกวา่ “เพ่อื นเหน็ รอยนํา้
ที่ตอไมน้ ่นั ไหมน่ันล่ะระดบั นํ้าท่แี ท้จรงิ ฉนั อยู่ที่น่ีมานาน ฉันรู้ดีว่านํ้ามาทุกปีแต่ทุกครั้งที่นํ้ามามันก็
ไม่เคยสงู เกินระดับทีเ่ พอ่ื นเหน็ เลย ดังนัน้ เร่อื งทนี่ าํ้ จะท่วมขนึ้ ไปถงึ เนนิ ดนิ ข้างบนโน่นคงเป็นไปไมไ่ ด้
แน่นอน" เพือ่ นตนุ่ จงึ ลาจากไป เรื่องน้ําจะท่วมน้ีทําให้เจ้าตุ่นผู้ยโสในความคิดของตัวเองนอน
หัวเราะทอ้ งคัดทอ้ งแขง็ อยู่หลายวนั โดยไม่รูต้ วั เลยว่าหายนะกําลังจะมาเยอื น

แล้ววนั หนึ่งระหว่างทตี่ ุ่นกําลงั หลับสบายอยู่ในรังของมนั ขา้ งนอกนั้นฝนกําลงั ตกหนกั ฝนตก

ลงมาอย่างไม่ลืมหูลืมตาปริมาณของน้ําฝนทําให้ระดับน้ําในแม่นํ้าสูงข้ึน...สูงขึ้น...และสูงข้ึนจนเลย

34 คมู่ คือมู่ สอื่งเสส่งรเมิ สแรลิมะแพลฒั ะนพาัฒกิจนการรกมิจลกูกรเสรมือทลกั กู ษเสะชอื วี ทิตกั ในษสะถชาวี นิตศใึกนษสาถปารนะเศภึกทษลูกาเสลือกูสเ�ำ สรออื งสชาหนั้ รลปอกั รงสะตู ถชรมั้นดศวปกึ งรษดะาาถปวมทีทศี่่ี 33กึ ษาปีท2ี่ 73

ระดับเดิมซึ่งเคยท้ิงร่องรอยเอาไว้บนตอไม้ท่ีปักอยู่ในแม่นํ้าไม่นานน้ําก็ท่วมขึ้นมาจนถึงรังของตุ่น
อยา่ งรวดเรว็ จนมิด อนิจจาตุน่ ท่กี าํ ลงั หลับสบายต้องมาตายแบบไม่รู้ตัวเพราะถูกนํ้าท่วม...เฮ้อ!ตุ่น
หนอต่นุ ...ถา้ มนั ฟงั คาํ ของเพ่อื นเสยี บ้าง กค็ งไมม่ าจบชีวติ แบบน้ี

เรอ่ื งนี้สอนใหร้ วู้ า่ จงเปดิ ใจรับฟังผู้อนื่

ลิงโง่กบั ปลาโลมา

ในการเดินทางทางทะเลครั้งหน่ึงมนุษย์ได้พาลิงติดไปด้วย ระหว่างการเดินทางได้เกิดพายุ
ขึ้นจนเรอื ไปเกยหินโสโครกและอบั ปางลง มนุษยพ์ ากันกระโดดลงทะเลเพอ่ื เอาชีวิตรอด ลิงก็กระโดด
ตามไปดว้ ย ปลาโลมาซึ่งว่ายนํ้าอยใู่ กล้ๆ กบั เรืออับปางเห็นลิงลอยคออยู่ในน้ํา จึงเข้ามาช่วยเพราะ
คดิ ว่าเป็นมนุษย์แล้วพาขห่ี ลังว่ายนาํ้ เขา้ สฝู่ ง่ั ด้วยความเขา้ ใจผดิ ขณะเข้าใกล้เมอื งท่า ปเิ รอุชของกรุง
เอเธนส์ ปลาโลมาก็ถามลิงขนึ้ ว่า เปน็ ชาวกรุงเอเธนส์หรอื เปล่าลงิ ตอบว่า "ใช่" แล้วยังคุยโวข้ึนอีกว่า
"ข้าน่ะมาจากตระกลู ที่เก่าแกเ่ ชยี วนะ"ปลาโลมาพูด "ถา้ เช่นน้ัน ท่านก็รจู้ ักปเิ รอุชน่ะสิ"ลิงได้ฟังดังนั้น
ก็นึกว่าปลาโลมาพูดถึงมนุษย์จึงตอบออกไปว่า "อ๋อ แน่นอนสิ ข้ารู้จักเขาเป็นอย่างดีทีเดียวละ
เขาเป็นเพ่ือนสนิทของข้าเอง"ปลาโลมาไดย้ นิ เช่นนน้ั ก็รสู้ กึ เกลียดชงั ในความโง่เขลาของลงิ เปน็ อยา่ ง
ย่ิงมนั สะบัดร่างลงิ ทอ่ี ย่บู นหลงั จนตกลงไปในทะเลถึงแก่ความตายทนั ที

เร่ืองนี้สอนให้รูว้ า่ การคุยโตโออ้ วด กลบั ทาํ ใหต้ ัวเองตกตํ่าและเป็นทเ่ี กลียดชงั ของผอู้ ่ืนเสมอ

ลาและสนุ ขั ตวั น้อย

ชาวนาได้เข้ามาดูแลคอกสัตว์พร้อมกับสุนัขตัวน้อย ที่กระโดดโลดเต้นอย่างมีความสุข
ชาวนาล้วงเข้าไปในกระเปา฼ หยิบอาหารอย่างดีให้แก่สุนัขจากน้ันก็นั่งลงพร้อมกับออกคําส่ังพวกคน
รบั ใช้ สุนัขกระโดดขึ้นไปนอนอยู่บนตักของนายของมัน ในขณะท่ีชาวนาก็ลูบหูของมัน ลาที่อยู่ใน
คอกมองเหน็ เหตุการณน์ โี้ ดยตลอดมนั อยากเปน็ เหมือนสุนัข จงึ พยายามดิ้นจนหลุดจากเชือกท่ผี ูกคอ
อยู่ และเคลอ่ื นไหวอยา่ งร่าเรงิ เลียนแบบเจ้าสนุ ขั ชาวนาเห็นกห็ วั เราะ ลาจงึ วิ่งไปหาเขาเอาอุ้งตีนวาง
บนไหล่ของชาวนาและพยายามปีนข้ึนไปอยบู่ นตักของเขา คนรับใช้ของชาวนาจึงรีบว่ิงมาพร้อมกับ
ด้ามไมแ้ ละคราดแลว้ ตสี ัง่ สอนเจา้ ลาตวั น้นั

เรือ่ งน้ีสอนให้รู้ว่า การเลยี นแบบอย่างโงเ่ ขลาไมใ่ ชเ่ รอ่ื งทดี่ ี

คูม่ ือส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ลกู เสอื สารอง ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 35

28 คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง หลกั สตู รดวงดาวที่ 3
ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

กากบั นกยงู
กาตัวหนง่ึ ได้พบขนนกยงู ที่ร่วงตอนผลัดขน กาจึงเอาขนนกเหล่านน้ั มาผูกตดิ กับหางของตน
และเดินวางทา่ ตรงไปยังฝูงนกยูงเมอ่ื มนั เดนิ เขา้ มาใกล้ ฝงู นกยูงกพ็ บว่าพวกมันถูกหลอกจึงเดนิ ตรง
เข้าไปหาเจ้ากาพรอ้ มกับจกิ และถอนขนจอมปลอมของมนั เสยี ดังน้ันเจา้ กาจึงไม่อาจทาํ อะไรได้
นอกจากเดนิ กลบั ไปยงั ฝงู ของตนเองทีเ่ ฝฺาดพู ฤตกิ รรมของมนั อยู่หา่ งๆ พวกมนั รูส้ กึ ราํ คาญเจา้ นกตัว
นเี้ ชน่ กันและกลา่ วแกม่ นั วา่ "ขนนกหรูเลศิ อยา่ งเดียว ชว่ ยให้เปน็ นกช้ันสงู ไมไ่ ดห้ รอก"
เรือ่ งนี้สอนให้ร้วู ่า ความงามในจติ ใจคอื ความงามทแี่ ท้จริง

36 คมู่ คือู่มสอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลัฒะนพาฒักจิ นการรกมิจลกกู รเสรมอื ทลักูกษเสะชือีวทิตกั ในษสะถชาวี นติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลกูาเสลอื กูสเ�ำ สรออื งสชาหนั้ รลปอกั รงสะูตถชรมั้นดศวปกึ งรษดะาาถปวมีททศ่ีี่ 33ึกษาปที 2ี่ 93

แผนการจดั กิจกรรมลูกเสือสารอง ดาวดวงท่ี 3 ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 3

หน่วยท่ี 3 ความสามารถในเชิงทักษะ เวลา 2 ชวั่ โมง
แผนการจดั กจิ กรรมที่ 7 สมรรถนะทางกาย

1. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

ลกู เสือมีความสามารถเชงิ ทักษะที่กําหนด

2. เน้ือหา
การว่งิ 50 เมตร การวิง่ หรอื ยนื กระโดดไกล การขวา้ งลูกบอลไกลพอสมควร และการกระโดด

ข้ามรวั้ และสงิ่ กีดขวางที่สงู ไมเ่ กนิ บน้ั เอวของตน

3. สื่อการเรยี นรู้
3.1 แผนภูมเิ พลง, เกม
3.2 อปุ กรณ์ เช่น รั้ว สงิ่ กดี ขวาง ลูกบอล
3.3 ใบความรู้ เรอ่ื งความสามารถเชงิ ทกั ษะ
3.4 เรอื่ งสั้นท่ีเป็นประโยชน์

4. กจิ กรรม
4.1 กิจกรรมคร้งั ท่ี 1

1) พธิ เี ปดิ ประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชักธงข้นึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)

2) เพลงหรือเกม
3) กิจกรรมตามจดุ ประสงค์การเรียนรู้

(1) ผู้กาํ กบั ลกู เสอื นาํ สนทนาถึงความจาํ เป็นในการฝึกฝนกล้ามเนือ้ ใหญใ่ หม้ คี วาม
แข็งแรงและมีความคล่องแคล่วว่องไวและแจง้ ให้ทราบวา่ สมรรถนะทางกายทห่ี ลกั สตู รลกู เสือสาํ รอง

ดาวดวงที่ 3 กาํ หนดให้ฝกึ มี 4 กิจกรรม
- การว่งิ ระยะทาง 50 เมตร
- วิ่งหรือยืนกระโดดไกล
- การขว้างลกู บอลระยะไกล
- การกระโดดข้ามรวั้ หรือสิง่ กีดขวางสูงไมเ่ กนิ เอวของตนเอง

(2) ผู้กํากับลูกเสอื แบ่งลกู เสอื ออกเป็น 3 กลมุ่ ฝกึ ปฏิบตั ติ ามฐานความสามารถในเชิง
ทกั ษะ

ฐานที่ 1 การวิ่งระยะทาง 50 เมตร
ฐานที่ 2 การยนื กระโดดไกล
ฐานที่ 3 การวิง่ กระโดดไกล
(3) รวมกอง ผกู้ าํ กับลกู เสืออธิบายเพม่ิ เตมิ ถึงอนั ตรายหรอื การบาดเจ็บทอี่ าจเกดิ ขึน้

และการระวังปอฺ งกัน รวมถงึ การช่วยเหลอื กันในหมู่

คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือสารอง ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3 37

30 คมู่ ือส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื สำ�รอง หลกั สูตรดวงดาวท่ี 3
ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 3

(4) ผกู้ าํ กับลูกเสอื มอบหมายใหห้ มู่ลกู เสอื ไปฝึกใหเ้ กดิ ความคลอ่ งแคล่ว เพอื่ ทดสอบ
สมรรถนะและขอรับเครอื่ งหมายดาวดวงท่ี 3

4) ผู้กาํ กบั ลกู เสอื เล่าเร่อื งสน้ั ทเี่ ปน็ ประโยชน์
5) พิธปี ดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ )
4.2 กจิ กรรมครัง้ ที่ 2

1) พิธีเปิดประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขนึ้ สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก)
2) เพลง หรอื เกม
3) กจิ กรรมตามจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

(1) ผ้กู ํากับลูกเสอื แบ่งลกู เสอื ออกเป็น 3 กลมุ่ ฝึกปฏิบัติตามฐานความสามารถใน
เชิงทักษะ

ฐานที่ 1 การขวา้ งลกู บอลระยะไกลพอสมควร
ฐานที่ 2 การกระโดดขา้ มส่ิงกดี ขวางท่แี คบ สงู ไมเ่ กนิ เอวของตนเอง
ฐานท่ี 3 การกระโดดขา้ มสิ่งกดี ขวางทกี่ ว้าง สงู ไม่เกนิ เอวของตนเอง
(2) รวมกอง ผกู้ าํ กับลกู เสืออธิบายเพิม่ เตมิ ถึงอันตรายหรือการบาดเจบ็ ทอี่ าจ
เกิดขนึ้ และการระวังปอฺ งกนั รวมถึงการช่วยเหลือกันในหมู่
(3) ผู้กาํ กับลูกเสือมอบหมายให้หมู่ลูกเสือไปฝึกให้เกิดความคล่องแคล่ว
เพ่อื ทดสอบสมรรถนะและขอรบั เครอ่ื งหมายดาวดวงที่ 3
4) ผ้กู าํ กับลูกเสอื เลา่ เรอ่ื งสน้ั ทเ่ี ปน็ ประโยชน์
5) พธิ ีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงลง เลกิ )
5. การประเมินผล
สังเกตทกั ษะการวิ่ง การกระโดดไกล การกระโดดขา้ มรวั้ หรอื สง่ิ กีดขวาง และการขวา้ งลกู
บอลระยะไกล

38 คู่มคือ่มู สอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลัฒะนพาัฒกิจนการรกมิจลกูกรเสรมอื ทลักกู ษเสะชือวี ทิตกั ในษสะถชาีวนติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลือกูสเำ�สรอืองสชาห้นั รลปอักรงสะตู ถชรมัน้ดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศ่ี่ี 33กึ ษาปที 3่ี 13

เพลง ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกจิ กรรมที่ 7

ออกกาลัง
ออกกาํ ลงั ดว้ ยการร้องราํ ทําเพลง ใหค้ รน้ื เครงเสยี งเพลงบรรเลงจับใจ

รําร้องกนั ไปไมม่ ีหม่นหมองฤทยั แล้วเราเพลนิ ใจด้วยการรอ้ งราํ ทําเพลง

เกม

วิ่งถอยหลงั

วธิ เี ลน่
1. ให้ลกู เสอื แตล่ ะหมเู่ ข้าแถวตอนลกึ เสรจ็ แล้วกลบั หลงั หัน ใชม้ อื จับเอวคนทอ่ี ยู่ขา้ งหนา้

ตนเองไวอ้ ยา่ ใหห้ ลดุ
2. เมอ่ื ไดย้ ินสัญญาณ เริม่ เลน่ ให้แต่ละหมู่วง่ิ ถอยหลังไปยังทห่ี มายโดยไม่ใหม้ อื หลดุ

3. หมใู่ ดถึงทห่ี มายกอ่ นเปน็ หม่ชู นะ ให้หมอู่ ่นื รว่ มกันกลา่ วคําชมเชย

ใบความรู้ ความสามารถเชงิ ทกั ษะ

 การวง่ิ ระยะทาง 50 เมตร
ลูกเสอื สํารองที่จะผ่านได้รับเครอื่ งหมายดาวดวงที่ 3 จะต้องว่ิงได้ระยะทาง 50 เมตร การว่ิง

จะต้องฝึกจากการวิ่งระยะส้ัน ๆ ก่อนแล้วเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ส่วนความเร็วน้ันเพ่ิมขึ้นเร่ือย ๆ เช่นกัน

การวิ่งให้ได้ระยะทาง 50 เมตร ให้ปฏิบตั ิดังน้ี
1. ก่อนวง่ิ ใหอ้ บอุน่ รา่ งกายดว้ ยการเคลอ่ื นไหวรา่ งกายและกลา้ มเนอ้ื
2. ให้ยนื ทีเ่ ส้นเร่ิม ห่างเส้นเริ่มไปขา้ งหลงั ประมาณ 1 ก้าว
3. นั่งลงโดยใช้มอื ทั้งสองเทา้ พื้น ซึ่งอยหู่ ่างทางตอนหลงั ของเสน้ เริม่ ย่อเทา้ ทั้งสองลงชกั เทา้
ข้างหนงึ่ ไปขา้ งหลงั ยนั พ้ืนไว้ ตามองไปขา้ งหนา้ ในท่าเตรยี มพรอ้ ม
4. เม่ือได้ยินคําส่ังวา่ “ระวัง” ให้เหยยี ดขาพร้อมกบั ยกสะโพกขน้ึ และสดู ลมหายใจเข้าใหล้ กึ ให้

นํา้ หนกั ตวั อยู่ทีแ่ ขนและเท้าทอี่ ยู่ขา้ งหน้า
5. เมื่อไดย้ นิ สญั ญาณใหว้ ่งิ ซ่งึ อาจใชค้ ําสัง่ ว่า “วิง่ ”หรอื ใชเ้ สยี งนกหวดี หรือเสยี งปืน และ

สญั ญาณอ่นื ๆ ตามทตี่ กลงกนั ไว้ ให้ถบี เทา้ หลงั อยา่ งแรง ก้าวเท้าไปขา้ งหนา้ ว่ิงไปเร่ือย ๆ
พยายามโนม้ ตัวไปขา้ งหนา้ ทาํ มมุ กับพน้ื ประมาณ 70 – 75 องศา
6. เมอื่ จะถึงเสน้ ชยั ใหเ้ รง่ ฝีเท้าใหเ้ ร็วข้นึ แลว้ แตะหน้าอกหรือเอยี งตัวใช้ไหล่แตะเสน้ ชยั หรือวิ่ง

ผา่ นเสน้ ชัยใหเ้ ร็วที่สดุ โดยไม่ชะลอความเร็ว
7. หลังการวิ่งใหค้ ลายกล้ามเน้ือโดยการเคลอ่ื นไหวร่างกายและนวดกล้ามเนอ้ื เบา ๆ

คู่มือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสอื สารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 39

32 คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือส�ำ รอง หลกั สตู รดวงดาวท่ี 3
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3

 การกระโดดไกล
การกระโดดไกลมี 2 ลักษณะ คือ การว่งิ กระโดดไกล และการยนื กระโดดไกล
1.การว่ิงกระโดดไกล ให้ปฏิบัตดิ ังน้ี
1)อบอุ่นร่างกายด้วยการบริหารก่อนแล้วจึงเริ่มโดยการยืนให้ห่างจากจุดเริ่มกระโดด
ประมาณ 10 เมตร
2) เร่ิมวงิ่ จากจดุ ท่ยี นื แลว้ เรง่ ความเร็วให้เร็วเต็มท่เี มอื่ ถงึ จดุ กระโดด
3) เมื่อถึงจดุ เรม่ิ กระโดดให้ใช้เทา้ ข้างหน่งึ เหยียบใกล้เส้นเริ่มกระโดด แต่อย่าให้เลยเส้นแล้ว
สปริงตวั ขน้ึ ให้ตัวลอยไปในอากาศ
4) กระโดดขึน้ ใหส้ งู พุ่งไปขา้ งหนา้ เคลอ่ื นลําตัว แขน ขา ใหส้ มั พันธ์กนั
5) เม่ือลงสู่พื้นให้งอขาทั้งสองขึ้นและเหวี่ยงแขนทั้งสองไปข้างหน้าด้วย เพื่อการทรงตัว
เมือ่ เท้ากระทบพื้นให้เหยียดขาตรงขน้ึ ระวงั อย่าใหเ้ สยี การทรงตัวแล้วเดนิ ไปข้างหน้าจนพ้นหลุม
กระโดด หากเดินยอ้ นกลับมาในหลมุ กระโดดจะเป็นการผดิ กติกา
2. การยืนกระโดดไกล ให้ปฏบิ ตั ดิ งั นี้
1) หลงั การอบอนุ่ ร่างกายให้ยนื ทีจ่ ุดเร่ิมกระโดด อยา่ ใหล้ ้ําหรือเท้าเหยียบบนเส้น
2) ยอ่ เข่าทงั้ สองข้างพร้อมกับโน้มตวั ไปข้างหน้า เหวีย่ งแขนทัง้ สองขา้ งไปขา้ งหลงั แรง ๆ
3) กระโดดสปริงตวั ขนึ้ อย่างแรงใหส้ ูงท่สี ดุ และพุ่งลาํ ตัวไปข้างหน้า พรอ้ มกับเหว่ียงแขนไป
ข้างหนา้ อยา่ งแรง
4) เมื่อจะลงสู่พน้ื ให้งอเข่าทงั้ สองข้าง พอเท้าแตะพ้ืนให้เหยยี ดขาท้ังสองและแขนท้ังสองไป
ข้างหน้าเพ่ือจะชว่ ยให้การทรงตวั ทําได้ดี

 การขวา้ งลูกบอลระยะไกลพอสมควร
เพ่อื ให้ไดร้ ะยะทาง ใหป้ ฏิบัตดิ งั น้ี
1) จับลกู บอลด้วยมือทถี่ นดั จับลกู บอลใหก้ ระชับไวใ้ นฝาู มือ ด้วยการกางน้ิวทัง้ หา้ จับไว้
2) เม่ือจะขว้างใหถ้ อยเท้าขา้ งเดียวกันกบั มือทถี่ ือลกู บอลไปข้างหลงั
3) โนม้ ตวั ไปข้างหลงั เหว่ียงแขนข้างที่ถอื ลกู บอลไปข้างหลังให้แรง แตอ่ ยา่ ใหล้ ูกบอลหลดุ มอื
4) เหยียดขาหลงั ขน้ึ พรอ้ มกบั ขว้างลกู บอลไปข้างหน้าอย่างแรงและเร็ว

 การกระโดดข้ามส่งิ กดี ขวาง
การฝึกทักษะกระโดดข้ามสิ่งกีดขวาง มี 2 ลักษณะ คือ การกระโดดข้ามส่ิงกีดขวางที่แคบ

และการกระโดดขา้ มสงิ่ กีดขวางทก่ี ว้าง
กระโดดข้ามส่ิงกดี ขวางท่ีแคบ เชน่ กระโดดข้ามเพือ่ น กระโดดขา้ มถงั ให้เรม่ิ ฝกึ ปฏิบัตดิ ังน้ี
1) ใหล้ ูกเสอื สํารอง คนหนงึ่ ยนื เป็นหลกั หรอื เปน็ ส่งิ กดี ขวางโดยยืนแยกเท้าเลก็ น้อย ขาทัง้

สองขา้ งเหยยี ดตรง ก้มลําตัวลง มอื ทง้ั สองจบั ทเ่ี ข่า กม้ เก็บศรี ษะ
2) ให้ลูกเสอื สาํ รองทกี่ ระโดดขา้ มอยดู่ ้านหลังของเพ่ือนท่สี มมติใหเ้ ป็นสิง่ กดี ขวาง หา่ ง

ประมาณ 5 เมตร

40 ค่มู คอื มู่ สือง่ เสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลัฒะนพาัฒกจิ นการรกมิจลกกู รเสรมอื ทลกั กู ษเสะชือีวทติ กั ในษสะถชาวี นติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลูกาเสลอื กูสเำ�สรอืองสชาหนั้ รลปอักรงสะตู ถชรม้นัดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศี่่ี 33กึ ษาปที 3่ี 33

3) วิ่งไปหาเพอ่ื นที่เป็นสงิ่ กีดขวางกระโดดแยกเท้าขน้ึ พรอ้ มท้ังใชม้ อื แตะหลังเพอื่ นท่ีเป็น
สิ่งกดี ขวางสง่ ตวั ข้ามเพอื่ นไป

4) ลงสู่พ้นื ดว้ ยท่ายนื ย่อเขา่ มือทงั้ สองข้างยนื่ ไปขา้ งหนา้ กา้ วเทา้ ใดเทา้ หน่ึงไปข้างหนา้
เลก็ นอ้ ย แลว้ ก้าวเท้าอกี ขา้ งไปชิด ลดมอื ลง

การกระโดดข้ามสงิ่ กดี ขวางที่กว้าง
กระโดดขา้ มรว้ั กระโดดขา้ งกาํ แพงเต้ีย ๆ หรือการเร่ิมฝกึ กระโดดขา้ มบลอ็ กไม้

การฝึกกระโดดข้ามบลอ็ กไม้ ใหเ้ รม่ิ ฝกึ ปฏิบัติดังน้ี
1) ใหผ้ ู้ทจี่ ะกระโดดยืนอยู่หา่ งบลอ็ กไมท้ ่ีสมมติใหเ้ ป็นส่งิ กีดขวางประมาณ 5 เมตร
2) วิ่งอยา่ งรวดเรว็ ไปยงั บล็อกไม้ที่เปน็ ส่งิ กีดขวาง
3) วางมอื ท้ังสองข้างบนบล็อกไม้ทเ่ี ปน็ ส่งิ กดี ขวาง ใหม้ อื ทง้ั สองห่างกนั ประมาณ 1 ฟตุ
4) กระโดดสปริงตัวขึน้ ใหน้ ้ําหนกั ตัวอยู่ท่ีแขนทั้งสองข้าง เท้าท้ังสองชดิ กันเหวีย่ งลาํ ตัวข้าม

ส่งิ กดี ขวางไปทางใดทางหนงึ่
5) เม่อื ลาํ ตวั ขา้ มไปแลว้ ใหป้ ล่อยมือ กระโดดลงสพู่ ืน้ ในทา่ ยนื

เร่ืองสน้ั ทเี่ ปน็ ประโยชน์

วัวสตี่ ัวกบั ราชสหี ์

ราชสีห์ตัวหน่ึงมักจะเข้าไปหากินบริเวณทุ่งหญ้าซ่ึงเป็นที่อยู่อาศัยของวัวทั้งส่ีตัว บ่อยครั้ง
ทีร่ าชสีห์พยายามเข้าจู่โจมพวกววั แต่เมอ่ื ใดก็ตามที่มันเข้าใกล้ วัวท้ังสี่จะหันหางเข้าหากันดังน้ันไม่
วา่ ราชสหี จ์ ะว่ิงไปทางไหนกห็ นีไม่พ้นเขาของพวกววั

อยา่ งไรก็ตาม ในท่สี ดุ วัวทัง้ สี่ตัวก็เกิดเร่ืองทะเลาะเบาะแว้งกันพวกมันแต่ละตัวแยกกันเดิน
ไปในทุ่งหญ้าตามลําพังแล้วราชสีห์ก็เข้าจู่โจมพวกมันทีละตัวทําให้วัวท้ังส่ีตัวต้องพบจุดจบในที่สุด

เรอ่ื งน้สี อนให้รวู้ า่ รวมกนั เราอยู่ แยกหมู่เราตาย

หมอ้ สองใบ

คร้ังหนึ่งมีหม้อสองใบถูกท้ิงไว้ที่ริมแม่นํ้าแห่งหนึ่ง ใบหน่ึงทําจากทองเหลืองส่วนอีกใบ
ทําจากดนิ เผา พอระดับน้าํ ขนึ้ สงู หมอ้ ทงั้ สองใบก็ถกู พดั ลอยลงไปในกระแสนา้ํ ตอนนเ้ี องหม้อดนิ ได้
พยายามทจ่ี ะรกั ษาระยะห่างจากหม้อทองเหลืองอยา่ งเตม็ ที่แมว้ ่าหมอ้ ทองเหลืองจะรอ้ งตะโกนว่า

“ไม่ตอ้ งกลัวหรอกเพอ่ื นเอ๋ยขา้ จะไมก่ ระแทกเจา้ หรอก”
“แตข่ ้าอาจเข้าไปใกล้เจ้าได้” หม้ออกี ใบตอบ “ถ้าขา้ เข้าใกลเ้ จ้ามากเกนิ ไป ไมว่ ่าเจ้ากระแทกข้า
หรอื ข้ากระแทกเจ้า ข้ากม็ แี ต่จะพังเทา่ นน้ั ”

เรอ่ื งน้ีสอนใหร้ ู้ว่า ความแขง็ แกร่งและความออ่ นแอไมอ่ าจร่วมทางกนั ได้

คู่มือส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ี่ 3 41

34 คูม่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือสำ�รอง หลกั สตู รดวงดาวที่ 3
ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3

แผนการจดั กจิ กรรมลูกเสอื สารอง ดาวดวงท่ี 3 ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3

หน่วยที่ 4 การสารวจ เวลา 1 ชั่วโมง
แผนการจัดกิจกรรมท่ี 8 วนั เวลา นาที

1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
ลูกเสอื บอกวธิ ีดนู าฬิกาและสามารถนับเวลา 24 ช่ัวโมงได้

2. เนอ้ื หา
การดนู าฬกิ าและนบั เวลา 24 ชวั่ โมง

3. สือ่ การเรยี นรู้
3.1แผนภมู เิ พลง
3.2 นาฬกิ าจําลอง
3.3 นาฬิกาจริง
3.4ใบงาน
3.5 ใบความรู้
3.6 เรือ่ งส้ันทีเ่ ปน็ ประโยชน์

4. กจิ กรรม
4.1 พธิ ีเปดิ ประชุมกอง (แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนง่ิ ตรวจ แยก)
4.2 เพลง หรอื เกม
4.3 กิจกรรมตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1) ผูก้ ํากบั ลูกเสอื และลูกเสอื สนทนาเกย่ี วกบั นาฬิกาและการดูเวลา ถามคําถามเชน่ ใครสวม

นาฬกิ า บา้ นใครมีนาฬกิ าแขวนผนงั ฯลฯ
2) ผูก้ าํ กับลูกเสอื อธิบายวธิ ีดนู าฬกิ าและนับเวลา ท้งั ในเวลากลางวันและกลางคืน

จนครบ 24 ชว่ั โมง
3) ผกู้ าํ กบั ลกู เสอื ฝึกใหล้ กู เสอื ฝกึ ดนู าฬิกา ฝกึ ตงั้ เวลาตามใบงานเป็นหมู่
4) ลูกเสอื นําเสนอผลการปฏบิ ัติตามใบงาน
5) ผกู้ าํ กับลกู เสอื และลกู เสือร่วมกนั สรุปถึงประโยชน์ของจากดนู าฬิกาได้
4.4 ผ้กู ํากบั ลกู เสือเลา่ เรอ่ื งสน้ั ทเ่ี ป็นประโยชน์
4.5 พิธีปดิ ประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเครือ่ งแบบ แกรนด์ฮาวส์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมินผล
5.1 สังเกตความรว่ มมอื ในการปฏบิ ัตกิ ิจกรรม
5.2 ตรวจผลงานการบอกเวลาจากการดูนาฬกิ า

42 คมู่ คือมู่ สอืง่ เสส่งรเิมสแรลมิ ะแพลฒั ะนพาัฒกิจนการรกมจิ ลกกู รเสรมอื ทลักูกษเสะชือีวทิตกั ในษสะถชาวี นติ ศใกึ นษสาถปารนะเศภกึ ทษลูกาเสลือกูสเ�ำ สรอืองสชาหัน้ รลปอักรงสะตู ถชรมั้นดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศ่ี่ี 33กึ ษาปีท3่ี 53

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกจิ กรรมที่ 8
เพลง

เพลง วัน เวลา นาที

วนั เวลา นาที มรี าคามากยิ่งกวา่ สิง่ ใดใด

หากวา่ ใครไมเ่ สียดายเวลา ปล่อยเวลาล่วงเลยไป
อนั วนั เวลาเอาคืนมาไมไ่ ด้ เม่ือเวลาเสยี ไปขอใครกัน

ใบงาน

ให้หมู่ลูกเสือช่วยกันวาดภาพนาฬิกา ให้เข็มนาฬิกาตรงตามที่กําหนด พร้อมให้เลือก
ตัวแทนนาํ เสนอต่อกองลูกเสือ

หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 09.00 น. และ 21.30 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 11.00 น. และ 20.45 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 06.20 น. และ 19.00 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 13.00 น. และ 23.30 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 05.45 น. และ 22.00 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 07.50 น. และ 20.00 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 10.45 น. และ 20.00 น.
หมู่...........................เวลาท่ีกาํ หนดให้วาด เวลา 08.20 น. และ 18.00 น.

ค่มู อื ส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี 3 43

36 คูม่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือสำ�รอง หลักสูตรดวงดาวท่ี 3
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3

ใบความรู้

การนับเวลาตามเข็มนาฬิกา

ลูกเสือจาํ เป็นต้องดูนาฬิกาให้เป็น เพ่อื จะได้รู้เวลาในแต่ละวันซึ่งจะทาํ ให้การปฏิบัติ
กิจกรรมต่างๆ เป็นไปตาม เวลาท่ีกาํ หนด เช่น เข้าเรียน ตรงเวลาเรียน ส่งการบ้านตรงเวลา
นอกจากน้ียังเป็นการสร้างลักษณะนิสัยให้เป็นคนตรงต่อเวลามากอีกด้วย

องค์ประกอบบนหน้าปัดนาฬิกา
- เข็มยาวช้ีบอกเวลาเป็นนาที
- เข็มสั้น ช้ีบอกเวลาเป็นช่ัวโมง
- ช่องใหญ่ บอกเวลาช่องละ 5 นาที
- ช่องเล็ก บอกเวลาช่องละ 1 นาที

เรามีมาตรการนับเวลาดังน้ี
60 วินาที เป็น 1 นาที
60 นาที เป็น 1 ชั่วโมง
24 ช่ัวโมง เป็น 1 วัน

เร่อื งสนั้ ทีเ่ ปน็ ประโยชน์

เรอ่ื ง ตก๊ิ ติ๊ก ตก๊ิ นาฬิกา

ในขณะท่ีทกุ คนกาํ ลังนอนหลับสบายอยนู่ ัน้ ยงั มีเสียงดงั ติก๊ ต๊ิก ตกิ๊ แว่วมา เสยี งของใคร
กันนะ นน่ั เป็นเสยี งของ “คณุ ตัวกลม”นาฬกิ าปลุกสแี ดงทยี่ งั เดนิ แผ่วๆอยใู่ นความมดื ทอ้ งฟาฺ ใกล้ ้
สวา่ งแลว้ ซนิ ะ นาฬกิ านอ้ ยแสนขยนั ทําหนา้ ทข่ี องตวั เองมาตลอดทงั้ คืน อกี ไมก่ น่ี าทกี ็จะได้เวลาส่นั
กระด่งิ ปลุกด.ญ.สายไหมแลว้ นาฟกิ านอ้ ยต่ืนเต้นขึ้นทกุ ขณะที่เขม็ เดินไปขา้ งหน้า

จะมีใครรู้ไหมหนอ วา่ เหล่านาฬกิ าเขาตง้ั ใจทําหนา้ ทขี่ องตัวเองแค่ไหน เพอ่ื จะไม่ใหเ้ ดินผิดพลาดไป
แม้สกั นาทเี ดยี ว คติของพวกนาฬิกาก็คอื แม้วา่ ตวั เองจะเปน็ แค่เครอื่ งจกั รเล็กๆ แตก่ จ็ ะไม่ยอม
ทาํ งานผิดพลาดเลย “พวกเรานาฬกิ า รกั ษาเวลา ทกุ เมือ่ เชือ่ วัน แม้เราตวั เล็ก แตก่ ็สําคัญ เดนิ
ผดิ พลาดนน้ั ทําคนวุน่ วาย”

โอ๊ยมัวแตร่ ้องเพลงเชียร์เพลินเลยเรา ถงึ เวลาปลกุ แล้ว กรงี๊ งงงงง เสยี งนาฬกิ าดังข้ึน ด.ญ.สายไหม
พลกิ ตัวแลว้ ค่อยๆยดื แขนขน้ึ ไปจับนาฬกิ ากดปุมู ปิดเสยี งอยา่ งงัวเงยี ห้าว...เช้าแลว้ ซิ เด็กสาวตา
กลม ผมสน้ั ลุกข้ึนจากเตยี งนอนไปอาบนา้ํ แต่งตวั เพื่อเตรยี มไปโรงเรยี นเหมอื นทกุ วนั “ขอบใจนะจ๊ะ
คณุ ตัวกลมทป่ี ลกุ ฉนั ” คณุ ตวั กลมยมิ้ ..เราโชคดจี ังท่เี ป็นนาฬกิ าของสายไหม

เร่ืองน้สี อนใหร้ ู้วา่ ถ้าทุกคนรหู้ นา้ ท่ี ทาํ หน้าทีข่ องตนเองอย่างดีแลว้ ทกุ เวลานาทกี จ็ ะใชไ้ ปอย่างมีคณุ คา่

44 คมู่ คอื ู่มสือ่งเสส่งรเิมสแรลิมะแพลฒั ะนพาัฒกจิ นการรกมจิ ลกกู รเสรมือทลักกู ษเสะชือวี ทติ ักในษสะถชาีวนิตศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลูกาเสลอื กูสเ�ำ สรอืองสชาหัน้ รลปอกั รงสะตู ถชรม้นัดศวปึกงรษดะาาถปวมทีทศี่ี่ 33กึ ษาปีท3ี่ 73

แผนการจดั กิจกรรมลกู เสือสารอง ดาวดวงที่ 3 ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 3

หน่วยที่ 4 การสารวจ เวลา 1 ช่ัวโมง
แผนการจัดกจิ กรรมที่ 9 การเดินทางสารวจ

1. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1.1 ลูกเสือสามารถวางแผนในเรอ่ื งการเดินทาง คา่ ใชจ้ ่ายสําหรบั กองหรอื หมู่ลูกเสอื ในการ

ออกไปนอกสถานทร่ี ่วมกับผกู้ าํ กับได้
1.2 ลกู เสอื บอกขอ้ ควรปฏิบัติในขณะเดนิ ทางสาํ รวจได้

2. เนอ้ื หา
การวางแผนการเดนิ ทางไกล

3. ส่ือการเรยี นรู้

3.1 แผนภมู ิเพลง
3.2 แบบฟอร์มรายงานผลการวางแผนเดนิ ทางไกล, แผนทก่ี ารเดินทาง
3.3 ใบความรู้ เรื่อง การวางแผนการเดินทางไกล
3.4 เรื่องส้นั ท่เี ป็นประโยชน์
4. กจิ กรรม

4.1 พิธเี ปดิ ประชุมกอง (แกรนดฮ์ าวล์ ชกั ธงขน้ึ สวดมนต์ สงบนงิ่ ตรวจ แยก)
4.2 เพลงหรือเกม
4.3 กจิ กรรมตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้

1) หม่ลู กู เสือประชุมวางแผนการปฏิบัติกจิ กรรมการเดนิ ทางสาํ รวจตามหวั ขอ้ ดงั นี้
(1) กําหนดจดุ ประสงคข์ องการเดนิ ทางสาํ รวจ

(2) กําหนดสถานท่จี ะเดินทางสาํ รวจ
(3) ระยะเวลาในการเดนิ ทาง
(4) วิธีเดนิ ทาง (เดินหรอื ขจ่ี กั รยาน)
(5) กําหนดค่าใชจ้ า่ ยในการเดนิ ทางสาํ รวจทาํ บญั ชวี า่ จะใชจ้ ่ายอะไร
(6) กิจกรรมระหวา่ งเดนิ ทางสํารวจมีอะไรบา้ ง (ฐานกจิ กรรม)
(7) การรายงานผลเมื่อเดนิ ทางสาํ รวจกลบั มาแล้ว

2) ผ้กู าํ กับลูกเสือและลูกเสือร่วมกนั สรปุ การวางแผนตามขน้ั ตอนโดยให้ทกุ คนลงมตเิ ลือก
กจิ กรรมการเดนิ ทางสาํ รวจของหมทู่ ีท่ กุ คนเหน็ วา่ ดีท่ีสดุ เพอื่ ปฏิบัตกิ ารเดนิ ทางสาํ รวจจรงิ

4.4ผ้กู าํ กบั ลกู เสอื เลา่ เรอ่ื งสนั้ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์
4.5 พิธปี ิดประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครือ่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

5. การประเมินผล

5.1 สังเกตความสามารถในการวางแผนการเดนิ ทางสาํ รวจท่ีเป็นระบบหมู่
5.2 ตรวจรายงานผลการวางแผนเดนิ ทางสํารวจนอกสถานศึกษา

คมู่ ือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 3 45

38 คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื สำ�รอง หลกั สตู รดวงดาวท่ี 3
ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 3

ภาคผนวกประกอบแผนการจัดกิจกรรมท่ี 9
เพลง

เดินทางไกล
เกิดมาเป็นคน ต้องตรงเวลา อย่างมัวรอชา้ รีบมาไวไว

เรืองเดินทางไกล จะไกลเพียงใด ถา้ หากตั้งใจ ตั้งใจจริง
เริงสําราญ เราเบิกบานเดินทางไกล

เดนิ คร้งั ใด เราสขุ ใจจริง ๆ

ใบความรู้ การวางแผนการเดนิ ทางสารวจ

การเดินทางไปสํารวจหรอื เยอื นสถานท่ีตา่ งๆ นอกจากโรงเรียนนัน้ เปน็ ส่งิ ทีน่ ่าสนใจ นา่ ต่ืนเต้น ให้
ทง้ั ความรแู้ ละความสนกุ สนาน ก่อนที่ลูกเสอื สํารองจะเดินทาง ตอ้ งวางแผนร่วมกนั กับผกู้ ํากบั ลูกเสือ
ตามหัวขอ้ ตอ่ ไปน้ี

1. กาหนดจุดประสงค์ ต้องช่วยกันคิดว่า ในการเดินทางไปสํารวจสถานท่ีต่างๆ นอก
โรงเรียนน้ัน มีจดุ ประสงคห์ รอื จดุ มงุ่ หมายใด เพื่ออะไร โดยกําหนดเป็นข้อๆ

2. การกาหนดสถานท่ี จะเดินทางไปที่ใดบ้าง อาจเดินทางไปสํารวจเพียงแห่งเดียวหรือ
หลายแห่งก็ได้ สถานที่ควรสํารวจ เช่น บ้านบุคคลสําคัญ สถานท่ีทางประวัติศาสตร์หรือศาสนา
สวนสัตว์ สวนสาธารณะ พิพิธภัณฑสถาน จะต้องบันทึกสถานท่ีสํารวจไว้ตามลําดับและเตรียม
รายการส่ิงของที่จําเป็นต้องใช้ และจะต้องติดต่อสถานที่ต่างๆ ไว้ให้เรียบร้อย และต้องศึกษาหา
ความรเู้ ก่ยี วกับสถานท่เี หล่าน้ันไวล้ ว่ งหน้า

3. ระยะเวลา ช่วยกันคิดว่าจะต้องใช้เวลาในการเดินทางเท่าใด ใช้เวลาสํารวจสถานที่

แต่ละแหง่ เทา่ ใด และเดนิ ทางไป-กลบั เทา่ ใด กําหนด วัน เดอื น ปี และเวลาทจ่ี ะไปสํารวจ
4. วิธีการเดินทาง ช่วยกนั กําหนดวธิ ีการเดนิ ทาง เช่น อาจจะเดิน หรือโดยสารรถประจาํ

ทาง ลงเรอื หรือรถไฟ หรอื เช่าเหมารถ หรอื บางคร้ังลูกเสือสาํ รอง – เนตรนารีสาํ รองอาจตอ้ ง
เดนิ ทางหลายวิธีกใ็ ห้กาํ หนดไว้ให้ชัดเจน

5. ค่าใชจ้ ่าย ช่วยกนั คิดค่าใช้จา่ ยในการเดินทางคนละเทา่ ใด ใหแ้ ยกเปน็ ค่ารถ ค่าทีพ่ กั
คา่ อาหาร และค่าใช้จา่ ยอน่ื ๆ

6. กิจกรรม ชว่ ยกนั กาํ หนดกจิ กรรมตา่ งๆ ไว้ใหช้ ดั เจน เชน่ จะสํารวจอะไร จะดูอะไร
จะเลน่ เกมอะไร

7. การรายงานผล เมือ่ กลับจากการสํารวจแล้วจะต้องรายงานผลให้ผูก้ าํ กับลูกเสอื ทราบดว้ ย

46 คมู่ คือู่มสือ่งเสส่งรเมิ สแรลมิ ะแพลฒั ะนพาัฒกจิ นการรกมิจลกูกรเสรมือทลกั ูกษเสะชอื วี ทิตักในษสะถชาวี นติ ศใึกนษสาถปารนะเศภกึ ทษลกูาเสลอื กูสเ�ำ สรออื งสชาหั้นรลปอักรงสะตู ถชรม้นัดศวปกึ งรษดะาาถปวมีททศ่ี่ี 33ึกษาปที 3ี่ 93

เรื่องส้ันทเ่ี ป็นประโยชน์ ลูกเตา่ บกกับลุงเตา่ นา้

ลกู เตา่ บกตัวหน่ึงเดินทางเพื่อค้นหาดินแดนทอี่ ดุ มสมบูรณ์วันหนึ่งลูกเต่าบกเดินทางมาถึงบึงนํ้า
ทกี่ วา้ งใหญแ่ ละได้พบกับลงุ เต่านา้ํ ขนาดใหญ่ใจดีลุงเต่านํ้าพาลูกเต่าบกว่ายนํ้าเท่ียวที่บึงนํ้าแห่งนั้น

ทง้ั สองสนิมสนมกนั อยา่ งเรว็ ต่อมาลกู เต่าบกอยากเห็นที่อยู่ของมนุษย์ท่ีลุงเต่าน้ําเล่าให้ฟังแม้ลุงเต่า
น้ําจะทัดทานอยา่ งไรลกู เต่าบกก็ไมฟ่ งั ลุงเตา่ นํา้ รักและเปน็ ห่วงลูกเต่าบกจึงตัดสินใจเดินทางไปด้วย
ไปดูทีอ่ ย่ขู องมนุษย์ทั้งสองถูกมนุษย์จับไปขายท่ีบริเวณหน้าวัดแห่งหนึ่งโชคดีท่ีมีเด็กใจดีมาซ้ือลูก
เตา่ บกไปปลอ่ ยเด็กนอ้ ยไม่เขา้ ใจวา่ ลูกเต่าบกว่ายน้ําไม่เก่งจึงพยายามโยนลูกเต่าบกลงไปในแม่นํ้า
ขณะน้ันมีคนใจดีอีกคนหน่ึงซ้ือลุงเต่านํ้ามาปล่อยลุงเต่าน้ําจึงว่ายน้ํามาช่วยชีวิตลูกเต่าบกไว้ได้
ทนั เวลาทง้ั สองขอบคุณคนใจดแี ละว่ายนา้ํ ไปจากทีน่ ัน่ โดยไม่หวนกลับมาอีกเลย

เรอ่ื งนสี้ อนให้รู้วา่ ความมเี มตตากรณุ าเปน็ คณุ สมบัตทิ ส่ี ําคัญของคนเรา

คู่มอื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ลกู เสือสารอง ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 3 47

40 ค่มู อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื ส�ำ รอง หลักสูตรดวงดาวที่ 3
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 3

แผนการจัดกิจกรรมลกู เสอื สารอง ดาวดวงที่ 3 ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 3
หนว่ ยที่ 4 การสารวจ

แผนการจัดกิจกรรมท่ี 10 รักษ์สาธารณสถานในท้องถ่นิ เวลา 2 ชว่ั โมง

1. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
ลูกเสอื สามารถสาํ รวจและมีสว่ นรว่ มในการรักษาสาธารณสมบัตใิ นชุมชน

2. เนอื้ หา/สาระ
สํารวจสาธารณสมบตั ใิ นชุมชน และมสี ่วนรว่ มในการรกั ษาสาธารณสมบตั ิให้อย่ใู นสภาพดี

3. สอ่ื การเรียนรู้

3.1 แผนภมู ิเพลง
3.2 วสั ดุอปุ กรณ์สาํ หรบั การทาํ ความสะอาด
3.3 เรอื่ งสัน้ ทีเ่ ปน็ ประโยชน์

4. กจิ กรรม
4.1 กิจกรรมคร้ังที่ 1
1) พิธีเปดิ ประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงข้นึ สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก)
2) เพลงหรอื เกม
3) กิจกรรมตามจุดประสงค์การเรยี นรู้
(1) มอบหมายพน้ื ท่ีใหล้ ูกเสอื แตล่ ะหมู่ ออกสาํ รวจสถานท่สี าธารณประโยชน์ใกล้โรงเรยี น

เช่น ทีอ่ ่านหนังสอื พมิ พห์ มู่บ้าน วัด สวนสาธารณะ เป็นตน้
(2) รายงานในกองลูกเสือ และสรุปวา่ แต่ละหมจู่ ะเลอื กพัฒนาสถานที่แหง่ ใด
(3) ลูกเสือแต่ละหมวู่ างแผนทาํ ความสะอาด/พฒั นา สถานทที่ ี่หมูร่ ับผิดชอบ และนดั

หมายจดั เตรยี มอุปกรณส์ าํ หรับทาํ ความสะอาดในคร้งั ต่อไป
4) ผ้กู ํากบั ลูกเสอื เล่าเร่อื งสัน้ ที่เปน็ ประโยชน์

5) พิธีปดิ ประชมุ กอง (นดั หมาย ตรวจเครอื่ งแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

4.2 กิจกรรมคร้งั ท่ี 2
1) พธิ เี ปดิ ประชมุ กอง (แกรนด์ฮาวล์ ชักธงขนึ้ สวดมนต์ สงบนงิ่ ตรวจ แยก)
2) เพลงหรือเกม

3) กจิ กรรมตามจดุ ประสงค์การเรยี นรู้
(1) ปฏบิ ัตติ ามท่ีวางแผนไวโ้ ดยผูก้ าํ กบั ลูกเสอื คอยควบคมุ ดแู ล อย่างใกล้ชดิ
(2) ประชมุ ประเมินถึงการทาํ งานปญั หาท่เี กดิ ขึน้ และขอ้ ควรปรบั ปรงุ แกไ้ ขการทํางาน

ภายในหมขู่ องตนในคราวตอ่ ไป
(3) เกบ็ รวบรวมภาพและบันทกึ การดูแลรกั ษาสาธารณสมบัติแต่ละครง้ั

4) ผู้กาํ กับลูกเสอื เลา่ เรื่องสัน้ ท่ีเปน็ ประโยชน์

5) พธิ ปี ิดประชุมกอง (นดั หมาย ตรวจเคร่ืองแบบ แกรนด์ฮาวล์ ชกั ธงลง เลกิ )

48 คู่มคือ่มู สอืง่ เสส่งรเิมสแรลิมะแพลฒั ะนพาัฒกจิ นการรกมจิ ลกูกรเสรมอื ทลกั ูกษเสะชอื วี ทติ กั ในษสะถชาวี นิตศใกึ นษสาถปารนะเศภึกทษลกูาเสลอื กูสเำ�สรออื งสชาห้นั รลปอักรงสะตู ถชรมน้ัดศวปึกงรษดะาาถปวมีททศ่ีี่ 33ึกษาปีท4ี่ 13