รายงานการสำรวจแผ่นดินไหวเชียงราย 2557

42
รูปที่ 6-8 ผลการสารวจวัดสภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตดั ขวางของ LINE 3
รูปที่ 6-9 ผลการสารวจวัดสภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตัดขวางของ LINE 4

รูปที่ 6-10 การแปลความหมายจุดวัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยง่ั ลกึ VES1

43
รูปที่ 6-11 การแปลความหมายจุดวัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยงั่ ลกึ VES2

44

7. รายงานผลการตรวจสอบเหตุการณท์ รายพุ พนื้ ทบ่ี ้านสันกนั แฮ้ว
ต.จอมหมอกแก้ว อ.แม่ลาว จ.เชียงราย

7.1 ความเปน็ มา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันท่ี 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้เกิดทรายพุ (Liquefaction or
Sand boil) ในพ้ืนที่บ้านสันกันแฮ้ว ต.จอมหมอกแก้ว อ.แม่ลาว จ.เชียงราย กรมทรัพยากรธรณี จึงได้ไป
ตรวจสอบพืน้ ที่ดว้ ยวธิ ีการสารวจทางธรณีฟิสิกส์ในพ้นื ท่ีที่ได้รับผลกระทบ เพ่ือหาสาเหตแุ ละแนวทางการ
ปอ้ งกันและแกไ้ ขหากเกดิ แผ่นดนิ ไหวข้ึนอกี

7.2 วัตถุประสงค์

สารวจธรณีฟสิ ิกสเ์ พอ่ื หาลักษณะทางธรณวี ทิ ยาใต้ดินบรเิ วณที่เกิดทรายพุ

7.3 พื้นท่ีดาเนนิ การ

บ้านสันกันแฮ้ว ต.จอมหมอกแก้ว อ.แม่ลาว จ.เชียงราย (รูปท่ี 7-1และ รูปท่ี 7-2) ตาแหน่งพิกัด
ทางภูมิศาสตร์ 575473 ตะวันออก และ 2185453 เหนือ ลักษณะภูมิประประเทศเป็นที่ราบลุ่ม ระดับ
ความสูงเฉลี่ย 420 เมตร จากระดับน้าทะเลปานกลาง การใช้ประโยชน์พ้ืนท่ีส่วนใหญ่เป็นแปลง
เกษตรกรรม

7.4 วธิ กี ารสารวจ

สารวจด้วยวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง (Electrical Resistivity Imaging ; ERI)
โดยการวางเส้นสารวจระยะทางยาว 1040 เมตร ระยะห่าง 80 เมตร และวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบ
หย่ังลึก (Vertical Electrical Sounding; VES) จานวน 4 จดุ

7.5 ผลการสารวจ

ผลการสารวจด้วยวิธีวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าท้ังแบบภาพตัดขวาง (รูปที่ 7-3) และแบบหย่ังลึก
(รูปที่ 7-4 ถึง รูปที่ 7-7) พบว่าพื้นท่ีเป็นชน้ั ดนิ ถมและชั้นตะกอนดนิ เหนียวมีความหนาประมาณ 1 เมตร
วางทับบนช้ันทรายปนดินเหนียวที่มีความหนามากกว่า 165 เมตร ตลอดแนวสารวจพบว่าไม่มีโพรงหรือ
แนวรอยแตกใต้ผิวดิน

7.6 สรปุ ผลการสารวจ

พ้ืนท่ีบ้านสันกันแฮ้ว พบว่าพื้นที่เป็นช้ันดินถมและช้ันตะกอนดินเหนียวมีความหนาประมาณ 1
เมตร วางทับบนชั้นทรายปนดินเหนียวที่มีความหนามากกว่า 165 เมตร ตลอดแนวสารวจพบว่าไม่มีโพรง
หรือแนวรอยแตกใต้ผิวดนิ

45

7.7 ขอ้ เสนอแนะ

พ้ืนท่ีบ้านสันกันแฮ้วมีโอกาสเกิดทรายพุได้ หากเกิดแผ่นดินไหวขึ้นอีก เน่ืองจากพื้นที่มีช้ันดินปิด
ทับเหนือชั้นทราย ดังน้ัน จึงต้องทาการป้องกันหรือบรรเทาความเสียหายโดยการปรับปรุงสภาพชั้นดิน
(Soil Improvement) ซึ่งมีหลายวิธีด้วยกัน โดยวิธีที่ประหยัดที่สุด คือ การขุดหลุมและวางท่อซีเมนต์ลง
ไปถึงชั้นทราย แล้วนาหินหรือกรวดท่ีมีอยู่ในพน้ื ท่ีใส่ลงไปให้เต็มถึงปากท่อ ทั้งนี้ เพื่อลดแรงดันของน้าใต้
ดินท่ีเกิดขึ้นขณะเกิดแผ่นดินไหว โดยจานวนบ่อท่ีขุดให้มีทั้ง 4 ด้านของอาคารท่ีจะทาการก่อสร้าง (รูปท่ี
7-8)

รูปที่ 7-1 บา้ นสนั กันแฮว้ 1 แสดงแนวสารวจธรณฟี สิ กิ สด์ ว้ ยวธิ ีวัดความต้านทานไฟฟ้ า้ แบบ
ภาพตดั ขวาง โดยการวางเสน้ สารวจระยะทางยาว 1,040 เมตร ระยะหา่ ง 80 เมตร และวิธวี ัดความ
ต้านทานไฟฟา้ แบบหยั่งลึก จานวน 4 จุด

46

รูปที่ 7-2 แสดงลกั ษณะทรายพุบนพื้นดิน

รูปที่ 7-3 ผลการสารวจวัดสภาพตา้ นทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวางของแนวสารวจท่ี 1 แสดงชนั้ ตะกอนมี
ความหนามากกวา่ 50 เมตร

รูปที่ 7-4 ผลการตรวจวัดความตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยัง่ ลกึ จุดท่ี 1 แสดงช้นั ตะกอนมคี วามหนามากกว่า
18.2 เมตร

47
รูปที่ 7-5 ผลการตรวจวดั ความตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยง่ั ลึก จุดที่ 2 แสดงชน้ั ตะกอนมคี วามหนา
มากกว่า 11.2 เมตร
รูปที่ 7-6 ผลการตรวจวดั ความต้านทานไฟฟ้าแบบหยั่งลึก จดุ ที่ 3 แสดงชน้ั ตะกอนมีความหนา
มากกว่า 165 เมตร

48

รูปที่ 7-7 ผลการสารวจวดั ความตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยั่งลึก จุดที่ 4 แสดงชน้ั ตะกอนมคี วามหนา
มากกวา่ 28.8 เมตร
รูปที่ 7-8 แบบจาลอง วธิ กี ารปรบั ปรุงสภาพช้นั ดนิ เพ่อื ลดผลกระทบจากการเกิดทรายพุ

49

8. รายงานผลการตรวจสอบทรายพแุ ละรอยแตกบนถนนพ้ืนท่ี
บา้ นหว้ ยหวาย ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ. เชยี งราย

8.1 ความเป็นมา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันท่ี 5 พฤษภาคม 2557 ได้ทาให้เกิดทรายพุ (Liquefaction or
Sand boil) และรอยแตกบนพ้ืนดิน (Surface rupture) ในพ้ืนที่บ้านห้วยหวาย ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว
จ.เชียงราย กรมทรัพยากรธรณี จึงได้ดาเนินการไปตรวจสอบพ้ืนที่ด้วยวิธีการสารวจทางธรณีฟิสิกส์
ในพ้ืนทีท่ ่ไี ด้รบั ผลกระทบ เพ่อื หาสาเหตแุ ละแนวทางการป้องกนั และแกไ้ ขหากเกดิ แผ่นดินไหวขึ้นอกี

8.2 วัตถปุ ระสงค์

เพือ่ ศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใตผ้ วิ ดนิ บรเิ วณทเ่ี กดิ ทรายพแุ ละรอยแตกบนถนน

8.3 พื้นทด่ี าเนนิ การ

บ้านห้วยหวาย ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ.เชียงราย (รูปท่ี 8-2) ลักษณะภูมิประประเทศเป็นที่ราบ
ลุ่ม ระดับความสูงเฉลี่ย 420 เมตร จากระดับน้าทะเลปานกลางการใช้ประโยชน์พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นแปลง
เกษตรกรรม ด้านทิศใต้มีลาน้าห้วยหวายไหลมาจากทิศตะวันตกและทิศเหนือมีลาน้าห้วยส้านไหลมาจาก
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือลงสู่แม่น้าแม่ลาวด้านทิศตะวันออก บริเวณท่ีเกิดทรายพุเป็นทุ่งนา ตาแหน่งพิกัด
ทางภูมิศาสตร์ 572932 ตะวันออก และ 2185409 เหนือ (รูปที่ 8-3) และบริเวณท่ีพบรอยแตกบนถนน
สาย 1211 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ 572069 ตะวันออก 2185446 เหนือ ถึงพิกัดท่ี 572915
ตะวนั ออก และ 2185048 เหนอื (รูปท่ี 8-4)

8.4 วธิ ีการสารวจ

1. สารวจรอยแตกบนถนนสาย 1211 สารวจด้วยวิธีการหย่ังลึกด้วยสัญญาณเรดาร์ (Ground
Penetrating Radar; GPR)

2. สารวจทรายพุ สารวจด้วยวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าท้ังแบบภาพตัดขวาง ( Electrical
Resistivity Imaging ;ERI) โดยวางแนวสารวจ 1 แนว ใช้ระยะหา่ ง 5 เมตร และวิธวี ัดความตา้ นทานไฟฟ้า
แบบหยั่งลึก (Vertical Electrical Sounding; VES) จานวน 2 จุด (เน่ืองจากคุณสมบัติความต้านทาน
ไฟฟา้ ข้นึ อย่กู ับชนดิ ของหิน ชนดิ ของตะกอน ความพรนุ และ ความชน้ื ซึ่งทาให้ตะกอนชนดิ เดียวกันแต่มี
ความชน้ื ตา่ งกัน แสดงค่าความต้านทานแตกต่างกนั ได้ ดังนั้น จึงไดด้ าเนินการวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบ
หยง่ั ลกึ เพื่อวเิ คราะห์หาชนดิ และความหนาของตะกอน ชนิดและความลกึ ของหนิ ดานใหถ้ กู ตอ้ งมากขนึ้ )

8.5 ผลการสารวจ

รอยแตกบนถนน ผลการสารวจหยั่งลึกดว้ ยสญั ญาณเรดาร์ (รูปที่ 8-5) ตามแนวถนนจากบา้ นห้วย
หวายไปบ้านท่ามะโอ ผ่านบริเวณท่ีเกิดรอยแตกบนถนน พบว่าพนื้ ที่มีชน้ั ดินถมและชน้ั ดินเหนียวปนทราย
หนาประมาณ 4 เมตร ถัดลึกลงไปเป็นช้ันทราย และสัญญาณคล่ืนเรดาร์ที่ผิดปรกติเท่ากันต่อเน่ืองตลอด

50
แนวสารวจ บ่งชี้ถึงระดับน้าใตด้ ินท่ีความลกึ ประมาณ 6 เมตร และพบสัญญาณคล่ืนเรดาร์ที่ผิดปรกติของ
ช้ันตะกอน แสดงถึงรอยแตกบนถนนมคี วามลึกประมาณ 3 เมตร

ทรายพุ ผลการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าตามแนวสารวจแบบภาพตัดขวาง (รูปท่ี 8-6)
และแบบหย่ังลึก (รูปท่ี 8-7) พบว่าพื้นที่เป็นชั้นดินเหนียว มีความหนาประมาณ 2 เมตร วัดค่าความ
ต้านทานไฟฟ้าระหว่าง 50-500 โอห์มเมตร ถัดลึกลงไปเป็นช้ันทรายมีความหนาประมาณ 6 เมตร โดย
ชน้ั หินดินดานหรือหินทรายพบทคี่ วามลึกมากกวา่ 68.5 เมตร

8.6 สรปุ ผลการสารวจ

รอยแตกบนถนนสาย 1211 จากบ้านห้วยหวายไปบ้านท่ามะโอ พบว่าพน้ื ที่มีชั้นดินถมและช้ันดิน
เดิมหนาประมาณ 4 เมตร วางทับบนช้ันดินเหนียวปนทราย แนวรอยแตกบนถนนมีความลึกประมาณ 3
เมตร ทง้ั น้ี กรมทางหลวงไดท้ าการซ่อมแซมรอยแตกบนถนนเสร็จกอ่ นการสารวจแล้ว

ทรายพุเกิดข้ึนในบริเวณที่นาของพ้ืนที่บ้านห้วยหวาย พบว่าพื้นท่ีมีช้ันดินถมและชั้นดินเดิมหนา
ประมาณ 2 เมตร ถัดลึกลงไปเปน็ ชัน้ ทรายมีความหนาประมาณ 6 เมตร โดยระดับน้าใต้ดินอยู่ท่คี วามลกึ
ประมาณ 6 เมตร

8.7 ขอ้ เสนอแนะ

บ้านห้วยหวายมีโอกาสเกิดทรายพุได้ หากเกิดแผ่นดินไหวข้ึนอีก เน่ืองจากพื้นที่มีชั้นดินปิดทับ
เหนือช้ันทราย ดังน้ัน จึงต้องทาการปอ้ งกันหรือบรรเทาความเสียหายโดยการปรับปรุงสภาพชั้นดิน (Soil
Improvement) ซึ่งมีหลายวิธีด้วยกัน โดยวิธีท่ีประหยัดที่สุด คือ การขุดหลุมและวางท่อซีเมนต์ลงไปถึง
ช้ันทราย แล้วนาหินหรือกรวดท่ีมีอยู่ในพ้ืนท่ีใส่ลงไปให้เต็มถึงปากท่อ ท้ังนี้ เพ่ือลดแรงดันของน้าใต้ดินท่ี
เกดิ ข้นึ ขณะเกิดแผ่นดนิ ไหว โดยจานวนบอ่ ที่ขุดใหม้ ที ้ัง 4 ดา้ นของอาคารท่จี ะทาการก่อสรา้ ง (รูปที่ 8-1)

รูปที่ 8-1 แบบจาลอง วธิ ีการปรบั ปรงุ สภาพชั้นดินเพ่อื ลดผลกระทบจากการเกดิ ทรายพุ

51

รูปที่ 8-2 พนื้ ทส่ี ารวจบริเวณบา้ นห้วยหวาย ต.ดงมะดะ อ.แมล่ าว จ.เชียงราย แสดงการสารวจรอย
แตกบนถนนโดยวิธกี ารหยง่ั ลกึ ดว้ ยสญั ญาณเรดาร์ แนวเสน้ สารวจ ระยะทาง 952 เมตร และสารวจ
ธรณีวิทยาใตด้ นิ บรเิ วณทเ่ี กดิ ทรายพุ โดยการวัดความตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตัดขวาง เสน้ สารวจ
ระยะทาง 115 เมตร และวดั ความต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก จานวน 2 จดุ
รูปที่ 8-3 แสดงลักษณะทรายพุบนพ้ืนดิน และแนวแตกบนถนนสาย 1211

52

รูปที่ 8-4 ผลการสารวจธรณีฟสิ กิ ส์ โดยวธิ กี ารหยัง่ ลกึ ด้วยด้วยสญั ญาณเรดาร์ แสดงแนวรอยแตก
บนถนนลึกลงไปในชน้ั ดินประมาณ 3 เมตร ช้นั ดนิ ถมและช้นั ดนิ เหนยี วปนทรายมคี วามหนาประมาณ
4 เมตร และระดับนา้ ใต้ดินอยู่ทีค่ วามลึกประมาณ 6 เมตร

รูปที่ 8-5 ผลการสารวจวดั ความตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตัดขวางของแนวสารวจ พบวา่ พื้นท่มี ชี ้นั
ตะกอนดนิ เหนียวและทรายหนาประมาณ 2-10 เมตร ถัดลกึ ลงไปเปน็ ชน้ั ทราย

53
รูปที่ 8-6 ผลการสารวจวดั ความต้านทานไฟฟา้ แบบหยงั่ ลกึ (VES) จดุ ท่ี 1 พบวา่ ตะกอนดินมคี วาม
หนา 1.6 เมตร วางตวั อยู่ชนั้ ทรายทมี่ คี วามหนาประมาณ 4.9 เมตร
รูปที่ 8-7 ผลการสารวจวดั ความต้านทานไฟฟา้ แบบหย่ังลึก จดุ ที่ 2 พบว่าพน้ื ที่มตี ะกอนดนิ เหนียว/
ทราย หนาประมาณ 2.7 เมตร วางตัวบนช้นั ทรายหนาประมาณ 6.4 เมตร

54

9. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวทิ ยาใตผ้ ิวดินบ้านใหมจ่ ัดสรร
หมทู่ ี่ 13 ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ.เชียงราย

9.1 ความเปน็ มา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 บ้านใหม่จัดสรร หมู่ที่ 13 อ.แม่ลาว จ.
เชียงราย ได้ปรากฏรอยแตกบนถนนลาดยางเข้าสู่หมู่บ้าน รอยแตกมีขนาดยาวประมาณ 50 เมตร กว้าง
0.5 เมตร ดา้ นหน่ึงมีการทรุดตวั ลง พาดผ่านกลางถนนลาดยาง ทาให้ถนนใช้งานไดเ้ พยี งเลนเดียว (รูปที่ 9-1)
เพื่อลดความวติ กกังวลของประชาชนที่อาศัยอยู่ในพน้ื ท่ี และหาแนวทางการซ่อมแซม กรมทรัพยากรธรณี
จึงเขา้ ทาการสารวจหาสาเหตขุ องปญั หาสาหรบั กาหนดแนวทางการซอ่ มแซมอยา่ งถกู วธิ ตี ่อไป

9.2 วัตถุประสงค์

เพ่ือตรวจสอบลักษณะของรอยแตกท่ีเกิดบนถนน ว่ามีสาเหตุจากการเล่ือนตัวของรอยเลื่อน
(Faulting) หรือเกิดจากคล่ืนแผ่นดินไหวทาให้พื้นดินแยกตัว (Surface Rupture) สาหรับเป็นแนวทางใน
การซ่อมแซม

9.3 พ้ืนทดี่ าเนินการ

ต้ังอยู่บนถนนที่แยกจากทางหลวงหมายเลข 118 หลักกิโลเมตรท่ี 152 ไป 500 เมตร ท่ีตาแหน่ง
พิกัดทางภูมิศาสตร์ 569448 ตะวันออก และ 2182569 เหนือ (รูปท่ี 9-2) เป็นรอยแตกเกิดบน
ถนนลาดยางทาให้ถนนเสียหายยาว 80 เมตร กว้าง 0.1-0.5 เมตร มีการทรุดของรอยแตกด้านทิศ
ตะวันออกฝั่งติดบ่อน้า แนวรอยแตกขนานและโค้งไปตามขอบบอ่ น้า ซึ่งมีรูปร่างยาวระดับนา้ ในบ่อลึกจาก
ผวิ ดนิ ประมาณ 5 เมตร ขอบบ่อลาดชนั

ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณท่ีเกิดรอยแตกเป็นหน่วยหินเพอร์เมียน-คาร์บอนิเฟอร์รัสประกอบด้วย
หนิ ทราย หินปูนเน้อื ดิน หินดินดาน และหนิ เชิรต์ (รูปท่ี 9-3)

9.4 วิธกี ารสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ดว้ ยวธิ ีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ รูปแบบ
ไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างขั้ว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 2 แนว เพ่ือ
ตรวจสอบลักษณะช้ันหินและความต่อเนื่องลึก 0-25 เมตร (รูปที่ 9-6 และ รูปท่ี 9-7) โดยวางแนวสารวจ
ตัดกับแนวรอยแตก (รูปท่ี 9-4) เพ่ือตรวจสอบความลึกและการเอียงตัวของรอยแตก ซ่ึงจะทาให้ทราบว่า
รอยแตกเกิดจากรอยเลื่อน (Fault) หรือเกดิ จากพืน้ ดนิ แยก (Surface Rupture) เทา่ นน้ั

9.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1–L2 พบว่าถนนท่ีเกิดรอยแตกรองรับด้วยชั้น
ตะกอนเชิงเขาหนามากกว่า 30 เมตร ตามแนวถนนเป็นชั้นกรวด ทรายอัดแน่นทาให้มีค่าสภาพต้านทาน
ไฟฟ้าสูง เม่ือเกิดรอยแตกพ้ืนดินที่ถูกบดอัดแน่นแยกออกจากกัน ทาให้ดินและน้าที่มีความชื้นสูงลงไป

55
สะสมตวั ในชอ่ งรอยแตก รอยแตกจึงมคี ่าสภาพต้านทานไฟฟา้ ตา่ (รูปที่ 9-6) รอยแตกบนแนวสารวจ L1 มี
ความลกึ 5 เมตรเอยี งตัวไปทางทิศใต้ ส่วนแนวสารวจ L2 รอยแตกลึกประมาณ 2 เมตร (รปู ท่ี 9-7)

การสารวจวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก VES1 แสดงให้เห็นว่าหินฐาน (Basement)
วางตวั อยูล่ ึก 60 เมตร

9.6 สรปุ ผลการสารวจ

รอยแตกที่เกิดบนถนนลาดยางบ้านใหม่จัดสรร หมู่ที่ 13 ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ.เชียงราย เป็น
รอยแตกที่เกิดบนพื้นดินในลักษณะการเคล่ือนตัวของชั้นดินตะกอนระดับผิวดิน รอยแตกผ่านลึกลงไปใต้
ดิน 2-5 เมตร ด้านหนึ่งมีการทรุดตัวเป็นแนวโค้งตามขอบบ่อน้า รอยแตกในลักษณะเช่นน้ีสรุปได้ว่าเป็น
รอยแตกระดับผิวดนิ (Surface Rupture) เป็นผลจากคล่นื แผน่ ดนิ ไหว ไมใ่ ชร่ อยแตกทีเ่ กิดจากการเคล่ือน
ตวั ของรอยเลอ่ื น (Fault)

9.7 ข้อเสนอแนะ

เน่ืองจากเป็นรอยแตกระดับต้ืนที่เกิดในช้ันตะกอน จึงสามารถใช้ดินถมกลบและบดอัดให้แน่น
เนอ้ื ดนิ ก็จะประสานคืนตวั อยใู่ นสภาพเดมิ ได้

ลักษณะรอยแตกมีการทรุดด้านทิศตะวันออกที่ติดกับบ่อน้า ถนนเส้นนี้จึงมีโอกาสเกิดการทรุดตัว
ด้านทิศตะวันออกฝั่งที่ตดิ กับบ่อน้าไดใ้ นอนาคต จึงควรจากัดน้าหนักรถบรรทุกไม่ควรให้รถบรรทุกหนักวง่ิ
ผ่าน หรือเบี่ยงแนวถนนไปทางทิศตะวันตกประมาณ 5 เมตร หรือปลูกต้นไม้ยึดดินบริเวณแนวขอบบ่อให้
มากขึ้น หรือทาเขื่อนตามแนวขอบยาวบอ่ คลุมชว่ งแนวรอยแตก กจ็ ะปอ้ งกนั การทรุดตวั ของถนนได้

ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปท่ี สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 9-1 รอยแตกบนถนนลาดยาง (ถา่ ยเม่อื 22 กค. 57)

56
รูปที่ 9-2 แผนท่ีภมู ปิ ระเทศพ้นื ท่ีสารวจครอบคลุม อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แมส่ รวย

57
รูปที่ 9-3 แผนธรณวี ทิ ยาพน้ื ทสี่ ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แม่สรวย

58

รูปที่ 9-4 แผนทภ่ี าพถา่ ยดาวเทียมแสดงรอนแตก และแนวสารวจวัดคา่ สภาพต้านทาน
ไฟฟา้ L1, L2
รูปที่ 9-5 ภาพแนวสารวจ L1, L2 ตดั ผ่านรอยแตก (ถา่ ยเมอื่ 1 สงิ หาคม 2557, มองจากทิศ
ใต)้

59
รูปที่ 9-6 แปลความหมายช้นั หิน และรอยแตกตามแนวสารวจ L1
รูปที่ 9-7 แปลความหมายชนั้ หิน และรอยแตกตามแนวสารวจ L2

รูปที่ 9-8 ภาพรวมแสดงผลการสารวจ L1, L2 รอยแตก และบอ่ น้า (มองจากทศิ ตะวนั ออกเฉียงใต้)

60
รูปที่ 9-9 ภาพรวมแสดงผลการสารวจ L1, L2 รอยแตก และบอ่ น้า (มองจากทิศตะวันตกเฉียงเหนอื )

61

10. รายงานผลการตรวจสอบรอยแตกบนถนนระหว่างหลกั กโิ ลเมตร
ท่ี 151-152 บนทางหลวงหมายเลข 118 อ.แมล่ าว จ. เชียงราย

10.1 ความเปน็ มา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ได้ทาให้เกิดรอยแตกบนถนน (Surface
rupture) บนถนนทางหลวงหมายเลข 118 ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ 151 – 152 กรมทรัพยากรธรณี จึงได้
ดาเนินการไปตรวจสอบพ้ืนที่ด้วยวิธีการสารวจทางธรณีฟิสิกส์ในพ้ืนที่ เพื่อหาสาเหตุและแนวทางการ
ปอ้ งกนั และแก้ไขหากเกดิ แผ่นดนิ ไหวขนึ้ อีก

10.2 วัตถปุ ระสงค์

เพื่อศกึ ษาลักษณะธรณวี ิทยาใตผ้ วิ ดินบรเิ วณทเ่ี กดิ รอยแตกบนถนน

10.3 พน้ื ที่ดาเนนิ การ

ทางหลวงหมายเลข 118 เป็นถนนสายหลักระหว่าง อ.แม่สรวย–อ.แม่ลาว ห่างจากบ้าน
ห้วยส้านยาวไปทางทิศตะวันออกประมาณ 1.5 กิโลเมตร มีลักษณะภูมิประเทศเป็นร่องเขาท่ีระดับความ
สูงเฉลี่ย 480 เมตร จากระดับน้าทะเลปานกลาง รอยแตกบนถนนเกิดขึ้นระหว่างหลักกิโลเมตรท่ี 151 -
152 (รูปท่ี 10-1 และ รูปท่ี 10-2)

10.4 วิธีการสารวจ

ดาเนินการสารวจโดยวิธหี ยง่ั ลกึ ด้วยสัญญาณเรดาร์ (Ground Penetrating Radar; GPR) จานวน
2 แนวสารวจ แนวสารวจท่ี1 (GPR1) ระยะทาง 190 เมตร และแนวสารวจที่ 2 (GPR2) ระยะทาง 100
เมตร

10.5 ผลการสารวจ

บริเวณแนวสารวจ GPR-Line1 พบว่าพ้ืนที่เป็นชั้นบดอัดของถนนและช้ันดินเดิมมีความหนา
ประมาณ 2 เมตร ถัดลึกลงไปเป็นชั้นหินผุ พบบริเวณที่แสดงค่าผิดปกติของสัญญาณในบริเวณตอนกลาง
ของแนวสารวจแสดงถึงแนวรอยแตกจากผิวถนนต่อเนื่องลงไปถึงระดับความลึกประมาณ 3 เมตร (รูปท่ี
10-3)

บรเิ วณแนวสารวจ GPR-Line2 พบวา่ พื้นทเ่ี ปน็ ช้ันบดอดั ถนนและชัน้ ดินเดิมมคี วามหนาประมาณ
2 เมตร แต่ไมพ่ บลักษณะผิดปกติของสัญญาณที่เปน็ แนวรอยแตกต่อเนอ่ื งลกึ ลงไป ท้งั นี้ เนอ่ื งจากแนวรอย
แตกบนถนนไดร้ บั การบดอดั เรียบรอ้ ยกอ่ นแลว้ (รูปที่ 10-4)

10.6 สรปุ ผลการสารวจ

ทางหลวงหมายเลข 118 ระหว่างหลักกิโลเมตรท่ี 151 - 152 พบว่าพื้นท่ีเป็นชั้นบดอัดของถนน
และชั้นดินเดิมมีความหนาประมาณ 2 เมตร ถัดลึกลงไปเป็นช้ันหินผุ หลักกิโลเมตรท่ี 151 พบว่ามีแนว

62
รอยแตกจากพื้นผิวถนนต่อเนื่องลงไปถึงระดับความลึกประมาณ 3 เมตร ส่วนที่หลักกิโลเมตรท่ี 152 ไม่
พบแนวรอยแตกจากผวิ ถนนลงไป เน่อื งจากรอยแตกบนถนนไดม้ ีการบดอดั เรยี บรอ้ ยกอ่ นการสารวจแล้ว

10.7 ขอ้ เสนอแนะ

ประเทศไทยมกี ล่มุ รอยเล่ือนมีพลงั อยู่ 14 กลมุ่ รอยเล่อื น โดยวางตวั อยู่ในพน้ื ท่ีภาคเหนือ 10 กลุ่ม
รอยเล่ือน ทีผ่ ่านมา พน้ื ที่ภาคเหนือเกดิ แผ่นดินไหวขึ้นบอ่ ยครง้ั จงึ มคี วามเสี่ยงตอ่ แผน่ ดนิ ไหวมากกว่าภาค
อ่ืนๆ ดังนั้น เพื่อป้องกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นจากเหตุแผ่นดินไหวในอนาคต ในการออกแบบ
สิง่ ก่อสรา้ งใดๆ จึงควรตอ้ งออกแบบสิง่ กอ่ สรา้ งนน้ั ใหร้ องรับการสั่นสะเทอื นจากคล่ืนแผน่ ดินไหวดว้ ย

ท้ังน้ี หากมีข้อสงสัย หรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสาน สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 10-1 แนวสารวจธรณีฟิสิกสบ์ รเิ วณทางหลวงหมายเลข 118 หลักกิโลเมตรที่ 151 – 152
ประกอบด้วย แนวสารวจท1่ี (GPR1) ระยะทาง 190 เมตร และแนวสารวจที่ 2 (GPR2) ระยะทาง
100 เมตร

63
รูปที่ 10-2 รอยแตกบนถนน บริเวณที่หลกั กิโลเมตร 151 –152 บนทางหลวงหมายเลข 118
รูปที่ 10-3ผลการสารวจ GPR-Line1 แสดงรอยแตกของถนนลึกลงไปดินประมาณ 3 เมตร
รูปที่ 10-4 ผลการสารวจ GPR-Line2 ไมพ่ บแนวรอยแตกของถนน เน่อื งจากแนวรอยแตกไดร้ บั การ
บดอัดแล้ว

64

11. รายงานผลการตรวจสอบธรณวี ิทยาใต้ผวิ ดินและตรวจสอบอตั ราการ
ขยายตวั ของคลนื่ แผน่ ดินไหว บ้านหว้ ยส้านยาว
หมู่ 13 ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ. เชยี งราย

11.1 ความเปน็ มา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันท่ี 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคารบ้านเรือนและทางสัญจรใน
หมู่บ้านห้วยสา้ นยาว หมู่ที่ 13 ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ.เชยี งราย ได้รับความเสยี หาย กรมทรัพยากรธรณี
จึงไดด้ าเนินการตรวจสอบพนื้ ท่ีในหมู่บ้านดว้ ยวธิ ีการสารวจธรณีฟสิ ิกส์ เพื่อหาสาเหตุและแนวทางป้องกนั
และแก้ไขหากเกดิ แผ่นดนิ ไหวข้ึนอีก

11.2 วตั ถปุ ระสงค์

เพื่อศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใตผ้ ิวดินและตรวจสอบอัตราการขยายตัวของคลื่นแผ่นดินไหวในชั้น
ตะกอน

11.3 พืน้ ทดี่ าเนนิ การ

หมู่บ้านห้วยส้านยาว หมู่ท่ี 13 ต.ดงมะดะ อ.แม่ลาว จ.เชียงราย ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์
567536 ตะวันออก และ 2183549 เหนือ (รูปท่ี 11-1) เป็นหมู่บ้านท่ีได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหว
(รูปที่ 11-2) ลักษณะภูมิประเทศของหมู่บ้านต้ังอยู่บริเวณท่ีลาดเชิงเขา สูงจากระดับน้าทะเลปานกลาง
ประมาณ 480 เมตร มีห้วยส้านอยู่ด้านทิศเหนือของหมู่บา้ นไหลจากทางดา้ นทิศตะวนั ตกไปทิศตะวนั ออก
และหว้ ยโปง่ อยทู่ างด้านทิศใตข้ องไหลจากทางด้านทิศตะวันตกเฉยี งใตไ้ ปทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ

11.4 วิธกี ารสารวจ

1. สารวจธรณีฟสิ ิกส์ด้วยวิธีวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง (Electrical Resistivity
Imaging; ERI) จานวน 5 แนวสารวจ โดยแนวสารวจที่ 1 ถึง 5 ใช้ระยะห่าง 5 เมตร และวัดค่าความ
ตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยั่งลกึ (Vertical Electrical Sounding; VES) เน่ืองจากคุณสมบัติความต้านทาน
ไฟฟา้ ขนึ้ อยู่กับชนิดของหิน ชนิดของตะกอน ความพรุน และ ความชื้น ซ่ึงทาให้ตะกอนชนิดเดียวกนั แต่มี
ความช้ืนต่างกัน แสดงค่าความต้านทานแตกต่างกันได้ ดังน้ัน จึงได้ดาเนินการสารวจด้วยวิธีวัดความ
ต้านทานไฟฟ้าแบบหยง่ั ลึก เพื่อวิเคราะห์หาชนดิ และความลกึ ของหิน/ตะกอนใหถ้ กู ต้องมากข้ึน

2. สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีวัดคล่ืนไหวสะเทือนชนิดคล่ืนผิวดินแบบหลายช่องสัญญาณ (Multi-
Channel Analysis of Surface Waves; MASW)

3. สารวจธรณฟี สิ ิกส์ดว้ ยวธิ หี ยงั่ ลกึ ด้วยสัญญาณเรดาร์ (Ground Penetrating Radar; GPR)

11.5 ผลการสารวจ

ผลการสารวจวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางท้ัง 5 แนวสารวจ (รูปที่ 11-3 ถึง รูปท่ี
11-7) และวัดค่าความตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยั่งลึก (รูปที่ 11-8 และรูปท่ี 11-9) พบว่าพ้นื ท่ีราบเป็นชัน้ ดิน

65

ถมและช้ันทรายและช้ันดินเหนียว ที่มีความหนาไม่เท่ากันในแต่ละแนวสารวจ ส่วนในบริเวณเชิงเขาพบ
เป็นชั้นหินผุ หรือตะกอนเชิงเขา มีความหนาต้ังแต่ 1-10 เมตร วางตัวอยู่บนช้ันทรายและชั้นดินเหนียวที่
อมิ่ ตวั ดว้ ยน้ามีความหนา 40-60 เมตร

ผลการสารวจวดั คลนื่ ไหวสะเทอื นชนิดคลนื่ ผิวดนิ แบบหลายช่องสญั ญาณ ของจุดสารวจจานวน 2
จุด พบว่า จุดที่ 1 เป็นพ้ืนท่ีราบเกษตรกรรม (567242 E /2183242 N) ค่าความเร็วคลื่นเฉือนในระดับ
ความลึกต้ังแต่พื้นผิวดินจนถึงระดับความลึก 30 เมตร (Vs 30) มีค่า 288.8เมตร/วินาที จัดเป็นตะกอน
ประเภท D ดินเน้ือแน่น (stiff soil) ตามมาตรฐานของ National Earthquake Hazards Reduction
Program (NEHRP, 2003) จากผลการประมวลผลค่าความเร็วคลื่นเฉือนดังกล่าวได้ค่าอัตราการขยายตัว
ของคลนื่ แผ่นดินไหวเท่ากบั 1.56 (รปู ท่ี 11-10)

จุดท่ี 2 เป็นชมุ ชนบริเวณไหล่เขา (567360 E /2183566 N) คา่ ความเร็วคลนื่ เฉือนในระดบั ความ
ลกึ ตงั้ แต่พ้ืนผิวดนิ จนถึงระดบั ความลกึ 30 เมตร (Vs 30) มีค่า 579.4 เมตร/วินาที จดั เป็นตะกอนประเภท
C ดินอัดแน่นหรือหินตะกอน (very dense soil/soft rock) ตามมาตรฐานของ NEHRP, 2003 จากผล
การประมวลผลค่าความเร็วคล่ืนเฉือนดังกล่าวได้ค่าอัตราการขยายตัวของคล่ืนแผ่นดินไหวเท่ากับ 1.13
(รปู ท่ี 11-11)
ตารางที่ 11-1 มาตรฐานของ National Earthquake Hazards Reduction Program (NEHRP, 2003)

Site Type Soil Shear Wave Velocity (m/s)

Class

A Hard rock > 1500

B Rock 760 < Vs ≤ 1500

C Very dense soil and soft rock 360 < Vs ≤ 760
D Stiff soil 180 ≤ Vs≤ 360

E Soft clay soil ≤ 180

F Soil Require site response analysis: liquefiable soils, very high plasticity

clays, Peat

ผลการสารวจหยั่งลึกด้วยสัญญาณเรดาร์ (GPR) ไม่พบลักษณะผิดปกติของสัญญาณที่บ่งบอกว่า
เป็นแนวรอยแยกบนดินต่อเนื่องลงไปในระดับลึกท่ีชัดเจนของทั้งสองแนวสารวจ (รูปท่ี 11-12 และรูปที่
11-13)

11.6 สรปุ ผลการสารวจ

จากการสารวจทางธรณีฟิสกิ สบ์ ้านห้วยสา้ นยาว ต.ดงมะดะ อ.แมล่ าว จ.เชยี งราย พบว่าพื้นท่ีราบ
เป็นชั้นดนิ ถมและชัน้ ทรายและชนั้ ดนิ เหนยี ว ทม่ี ีความหนาไมเ่ ทา่ กันในแตล่ ะแนวสารวจ ส่วนในบรเิ วณเชิง
เขาพบเป็นชั้นหินผุ หรือตะกอนเชิงเขา มีความหนาต้ังแต่ 1-10 เมตร วางตัวอยู่บนชั้นทรายและชั้นดิน
เหนียวท่อี ม่ิ ตวั ดว้ ยน้ามคี วามหนา 40-60 เมตร

พนื้ ที่ราบเกษตรกรรม มีค่าอัตราการขยายตัวของคลน่ื แผ่นดินไหวเท่ากับ 1.56 และชุมชนบรเิ วณ
ไหล่เขามีค่าอตั ราการขยายตัวของแผน่ ดินไหวเท่ากับ 1.13 อาคารบ้านเรือนท่ไี ดร้ ับความเสยี หายส่วนใหญ่

66

เป็นบ้านคอนกรีตเสริมเหล็กสองช้ันที่สร้างอยู่บนช้ันดินถม ส่วนบ้านท่ีก่อสร้างด้วยไม้พบความเสียหาย
เลก็ น้อย

11.7 ขอ้ เสนอแนะในการกอ่ สรา้ งอาคารบ้านเรอื นใหม่

กรณีใช้ฐานรากแบบแผ่ ต้องออกแบบฐานรากให้วางอยู่บนช้ันดินแข็งหรือบนช้ันหิน ท่ีมีการปรับ
พ้ืนให้ได้ระดับ โดยห้ามใช้การเทคอนกรีตเพื่อทาการปรับระดับและต้องยึดฐานรากให้มั่นคงแข็งแรงด้วย
ระบบ Dowel Bar ที่ฝงั ลงไปในหนิ แขง็ ไมน่ ้อยกว่า 50 เซนตเิ มตร

กรณใี ช้ฐานรากแบบเสาเขม็ ตอ้ งเพ่ิมขนาดหน้าตัดของเสาเข็มและเพ่ิมเหลก็ ปลอกในเสาเขม็ เพ่ือ
รองรบั แรงเฉอื นท่ีเพ่ิมมากขน้ึ จากค่าอัตราการขยายตัวของคลืน่ แผน่ ดินไหว

ในพื้นที่บ้านห้วยส้านยาว ผลการสารวจธรณีฟิสิกส์ ไม่พบชั้นดินที่มีโอกาสเกิดทรายพุ
(Liquefaction) เมอื่ เกดิ แผน่ ดนิ ไหว จึงไมจ่ าเปน็ ต้องทา Soil Improvement

ท้ังน้ี หากมีข้อสงสัย หรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสาน สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรัพยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

67
รูปที่ 11-1 พน้ื ที่สารวจธรณีฟิสิกสบ์ รเิ วณหมู่บ้านห้วยสา้ นยาว ดว้ ยวิธวี ัดความตา้ นทานไฟฟา้ แบบ
ภาพตัดขวาง แนวสารวจท่ี 1 (L1) ถึงแนวสารวจที่ 4 (L4) มรี ะยะทางเทา่ กนั คอื 235 เมตร แนว
สารวจที่ 5 (L5) ระยะทาง 475 เมตร และสารวจธรณฟี ิสิกส์ด้วยวธิ ีหย่ังลกึ ด้วยสัญญาณเรดาร์ ตาม
แนวสารวจ GPR 1 ระยะทาง 330 เมตร และ GPR 2 มีระยะทาง 400 เมตร

68

รูปที่ 11-2 ความเสยี หายบางส่วนของหมบู่ ้านห้วยส้านยาว
รูปที่ 11-3 ผลการสารวจวัดคา่ ความตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตัดขวางของแนวสารวจ L1
รูปที่ 11-4 ผลการสารวจวดั ค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวางของแนวสารวจ L2

69
รูปที่ 11-5 ผลการสารวจวัดค่าความตา้ นทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวางของแนวสารวจ L3
รูปที่ 11-6 ผลการสารวจวดั คา่ ความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางของแนวสารวจ L4
รูปที่ 11-7 ผลการสารวจวัดค่าความต้านทานไฟฟา้ แบบภาพตดั ขวางของแนวสารวจ L5

70
รูปที่ 11-8 ผลการสารวจวดั ความต้านทานไฟฟา้ แบบหย่งั ลึก (VES) จุดท่ี 2

รูปที่ 11-9 ผลการสารวจวดั ความต้านทานไฟฟ้าแบบหยง่ั ลกึ (VES) จดุ ที่ 11

รูปที่ 11-10 ผลการสารวจด้วยวธิ ีวัดคลน่ื ไหวสะเทือนชนดิ คล่นื ผวิ ดนิ แบบหลายชอ่ งสญั ญาณจดุ ท่ี 1
ชน้ั ตะกอนบรเิ วณทร่ี าบเกษตรกรรม มีค่าอัตราการขยายตัวของคลื่นแผน่ ดนิ ไหวเทา่ กับ 1.56
(คานวณจากสมการเอมพิรคิ ลั ของ Midorikawa et. al. 1994) ( ) = . − . ∗
( ) ± . ) โดยทค่ี า่ A คอื คา่ อัตราการขยายตวั ของคลน่ื แผ่นดินไหวเท่ากบั 1.56

71
รูปที่ 11-11 ผลการสารวจด้วยวิธีวัดคลน่ื ไหวสะเทือนชนดิ คลน่ื ผวิ ดนิ แบบหลายชอ่ งสัญญาณจดุ ท่ี 2
ชั้นตะกอนบรเิ วณไหลเ่ ขา มคี า่ อัตราการขยายตวั ของคลนื่ แผ่นดินไหวเทา่ กับ 1.13 จดุ ท่ี 2 สูตรการ
คานวณเช่นเดยี วกับ รูปที่ 11-10
รูปที่ 11-12 ผลการสารวจดว้ ยวิธหี ย่งั ลกึ ดว้ ยสญั ญาณเรดาร์ แนวสารวจ GPR1 ระยะทาง 330 เมตร
ผ่านบรเิ วณแนวแผ่นคอนกรีตของถนนเล่อื นแยกออกจากกนั

72
รูปที่ 11-13 ผลการสารวจดว้ ยวธิ หี ย่งั ลกึ ด้วยสญั ญาณเรดาร์ แนวสารวจ GPR2 ระยะทาง 400
เมตร ผ่านบรเิ วณถนนที่ซอ้ นทับกนั ของแผ่นคอนกรีต

73

12. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวทิ ยาใตผ้ วิ ดิน โรงเรยี นพานพทิ ยาคม
ต.เมอื งพาน อ.พาน จ.เชียงราย

12.1 ความเปน็ มา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคารเรียน อาคารประกอบของ
โรงเรียนพานพิทยาคมได้รับความเสียหาย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ได้มีพระราชกระแสรับสั่งให้รีบ
ดาเนินการก่อสรา้ งอาคารเรียนพระราชทานหลงั ใหม่ที่สามารถต้านทานแรงแผน่ ดนิ ไหวได้ ทางกรมทรพั ยากร
ธรณี จึงได้ดาเนินการตรวจสอบพ้ืนท่ีด้วยวิธีการสารวจธรณีฟิสิกส์ในบริเวณโรงเรียนพานพิทยาคมและ
พ้ืนที่ข้างเคยี ง

12.2 วตั ถปุ ระสงค์

เพื่อศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าความต้านทานไฟฟ้า และวัดอัตราการ
ขยายตวั ของคลื่นแผ่นดินไหวในช้ันตะกอน สาหรับประเมินความเหมาะสมของพ้นื ที่ในการก่อสร้างอาคาร
เรียนทดแทน

12.3 พื้นที่ดาเนนิ การ

โรงเรียนพานพิทยาคมตั้งอยู่ริมทางหลวงหมายเลข 1 หลักกิโลเมตรที่ 885+100 ตาแหน่งพิกัด
ภูมิศาสตร์ 577808 ตะวันออก และ 2160150 เหนือ (รูปท่ี 12-2) เน่ืองจากพ้ืนท่ีจะก่อสร้างอาคารเรียน
ใหม่อยู่บนที่ตั้งอาคารเดิม การสารวจจึงต้องวางแนวสารวจคลุมบริเวณอาคารเดิม ลักษณะธรณีวิทยา
บริเวณท่ีตั้งโรงเรียน เป็นตะกอนที่ราบน้าท่วมถึงประกอบด้วย ดินเหนียว บางส่วนสลับด้วยเลนส์ของ
ทรายปนกรวด (รปู ท่ี 12-3)

12.4 วธิ กี ารสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง รูปแบบไดโพล-ไดโพล
ระยะห่างระหวา่ งข้ัว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตร จานวน 2 แนว เพื่อตรวจสอบลักษณะ
ชั้นหินและความต่อเนื่องลึก 0-25 เมตร และวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบหยั่งลึกจานวน 2 จุด เพื่อ
ตรวจสอบความลึกของหินฐาน (Basement) (รูปที่ 12-4, รูปที่ 12-5)

12.5 ผลการสารวจ

ผลการสารวจวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1, L2 พ้ืนที่จะสร้างอาคารทดแทน
พบวา่ พื้นที่มีชนั้ ตะกอนหนาประมาณ 22 เมตร ประกอบดว้ ยดินเหนียวมีชัน้ ทรายแทรกสลับ ลึกลงไปเป็น
ชั้นหินดินดานผุเป็นหินฐาน (Basement) (รปู ที่ 12-6, รปู ที่ 12-7 และ รปู ที่ 12-8)

ผลการสารวจวดั คา่ ความต้านทานไฟฟา้ แบบหย่ังลึก VES1, VES2 แสดงใหเ้ หน็ วา่ บรเิ วณพ้นื ท่ีจะ
สร้างอาคารเรียนมีหินฐานเป็นหินดินดานผุรองรับอยู่ลึกประมาณ 22 เมตร (รูปที่ 12-9) และลาดลึกลงไป
ทางทศิ ตะวนั ออก (ไปทางถนนด้านหน้าโรงเรียน) ที่ความลึกประมาณ 70 เมตร (รูปที่ 12-10)

74

12.6 สรุปผลการสารวจ

บริเวณที่จะทาการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทนของโรงเรียนพานพิทยาคม พบว่าพ้ืนท่ีเป็นชั้น
ทรายและดินเหนียวมีความหนาประมาณ 22 เมตร (รูปท่ี 12-11) ไม่มีรอยแตกหรือรอยเล่ือนพาดผ่านใน
พ้ืนที่ โดยระดับน้าใต้ดินอยู่ที่ 4.5 เมตร จากข้อมูลสารวจวัดอัตราการขยายตัวของคลื่นแผ่นดินไหวที่ได้
ดาเนินการมาในพ้ืนท่ีอ.พาน อ.เมือง อ.แม่ลาว และอ.แม่สรวย สามารถประเมินได้ว่า พ้ืนที่น้ีมีอัตราการ
ขยายตวั ของคล่ืนแผ่นดินไหวประมาณ 1.6

12.7 ข้อเสนอแนะในการก่อสรา้ งอาคารเรียนใหม่

พน้ื ที่น้ีรองรับด้วยชัน้ ตะกอนหนาประมาณ 22 เมตร จึงควรวางฐานรากแบบเสาเข็ม แต่ต้องเพิ่ม
ขนาดหน้าตัดของเสาเขม็ และเพมิ่ เหล็กปลอกในเสาเขม็ เพอื่ รองรับแรงเฉือนทีเ่ พม่ิ มากขึ้นจากค่าอตั ราการ
ขยายตวั ของคลน่ื แผ่นดินไหว

ในพื้นท่ีสร้างโรงเรียนพานพิทยาคม ผลการสารวจธรณีฟิสิกส์ ไม่พบชั้นทรายละเอียดในระดับ
ตน้ื ท่ีมีโอกาสเกิดทรายพุ (Liquefaction) เมื่อเกิดแผ่นดินไหว จึงไม่จาเป็นต้องทาการปรับปรุงโครงสร้าง
ของชน้ั ดนิ (Soil Improvement)

ท้ังน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสานไปที่ สานักเทคโนโลยีธรณี
กรมทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9610

75

รูปที่ 12-1 โรงเรียนพานพทิ ยาคมและอาคาร 4 ทีต่ ้องร้อื ถอน (1) และกาลังรอ้ื ถอน (2)
(ภาพถา่ ยเมอ่ื 20 กค. 57)

รูปที่ 12-2 แผนทีภ่ ูมปิ ระเทศพนื้ ทสี่ ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แมส่ รวย

76
รูปที่ 12-3 แผนธรณีวทิ ยาพนื้ ท่ีสารวจครอบคลุม อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แมส่ รวย

77

รูปที่ 12-4 แผนทแี่ สดงแนวสารวจวัดคา่ ความต้านทานไฟฟ้า L1, L2 ความยาวแนวละ 115 เมตร
ขนานอาคาร 4 ซง่ึ เป็นอาคารทต่ี ้องรอื้ ถอน และสร้างอาคารใหมใ่ นทเี่ ดิม

รูปที่ 12-5 ภาพแนวสารวจ L1, L2

78

รูปที่ 12-6 ผลการสารวจวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนวสารวจ L1 พบวา่ พ้นื ที่
เปน็ ชน้ั ดินเหนียวและชั้นทรายมคี วามหนาประมาณ 22 เมตร ระดับน้าใต้ดนิ อยทู่ ่รี ะดบั 4.5 เมตร

รูปที่ 12-7 ผลการสารวจวดั คา่ ความตา้ นทานไฟฟา้ แบบภาพตัดขวางตามแนวสารวจ L2 พบว่าพ้นื ที่
เปน็ ชนั้ ดนิ เหนยี วและช้นั ทรายมีความหนาประมาณ 22 เมตร ระดบั นา้ ใต้ดนิ อยทู่ รี่ ะดบั 4.5 เมตร

รูปที่ 12-8 แสดงผลการสารวจวดั ค่าความตา้ นทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวางของแนวสารวจ L1 และ L2

79
รูปที่ 12-9 9 ผลการสารวจวัดค่าความตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยัง่ ลกึ VES1 หนว่ ยเปน็ เมตร
รูปที่ 12-10 การแปลความหมายจุดวดั คา่ ความต้านทานไฟฟา้ แบบหยัง่ ลกึ VES2 หนว่ ยเป็นเมตร
รูปที่ 12-11 สภาพช้ันตะกอนและชนั้ หนิ บริเวณพนื้ ทจี่ ะสรา้ งอาคารเรยี นทดแทน โรงเรยี นพานพทิ ยา
คม

80

13. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวิทยาใตผ้ วิ ดินโรงเรียนธารทองวทิ ยา
(ปา่ รวก) ต.ธารทอง อ.พาน จ.เชียงราย

13.1 ความเป็นมา

โรงเรียนธารทองวิทยา(ป่ารวก) อ.พาน จ.เชียงราย เป็นโรงเรียนอนุบาล-มัธยมศึกษา สังกัด
สานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 ได้รับผลกระทบจากเหตกุ ารณ์แผ่นดินไหวเม่ือ
วันท่ี 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคารเรียน สปช. 105/29 เป็นอาคารเรียน 2 ชั้นคร่ึงตึกคร่ึงไม้ ได้รับ
ความเสียหายจาเป็นต้องรื้อถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปที่ 13-1) ทางสานักงานเขตพ้ืนที่
การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีให้ทาการตรวจสอบ
ความเหมาะสมของพ้นื ที่ สาหรบั กอ่ สรา้ งอาคารเรยี นทดแทน

13.2 วตั ถุประสงค์

เพ่ือศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า ตรวจสอบชั้น
ทรายท่ีมีโอกาสทาให้เกิดทรายผุดด้วยการเจาะมือหมุน และวิเคราะห์อัตราการขยายตัวของคล่ืน
แผ่นดินไหวในชั้นตะกอนด้วยการใช้ค่า MASW ที่ได้สารวจแล้วในพื้นที่ใกล้เคียง สาหรับประเมินความ
เหมาะสมของพ้ืนทใ่ี นการกอ่ สร้างอาคารเรยี นทดแทน

13.3 พน้ื ทด่ี าเนนิ การ

ตัง้ อยบู่ นทางหลวงหมายเลข 1 หลักกิโลเมตรท่ี 905+500 ตาแกหนง่ พกิ ดั ทางภมู ิศาสตร์ 575274
ตะวนั ออก และ 2179258 เหนือ (รูปที่ 13-2) เน่ืองจากพืน้ ที่จะกอ่ สร้างอาคารเรียนใหม่อยบู่ นที่ตั้งอาคาร
เดมิ การสารวจจึงต้องวางแนวสารวจคลุมบรเิ วณอาคารเดมิ (สปช. 105/29) (รปู ท่ี 13-4)

ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณที่ต้ังโรงเรียนฯ เป็นตะกอนท่ีราบน้าท่วมถึงประกอบด้วย ดินเหนียว
บางสว่ นสลับด้วยเลนส์ของทรายปนกรวด (รูปที่ 13-3)

13.4 วธิ ีการสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการวดั ค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ รูปแบบ
ไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างข้ัว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 5 แนว เพ่ือ
ตรวจสอบลักษณะช้ันหินและความต่อเน่ืองลึก 0-25 เมตร (รูปที่ 13-6 ถึง รูปท่ี 13-10) แบบหย่ังลึกเป็น
จุด รูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จุด เพ่ือตรวจสอบความลึกของหินฐาน (Basement) (รูปท่ี 13-12
และ รปู ที่ 13-13) และเจาะมอื หมุนเพอื่ ตรวจสอบชนดิ ของช้ันทรายในระดับตื้น (รูปท่ี 13-15)

13.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1–L5 พบว่าพ้ืนที่จะสร้างอาคารรองรับด้วยชั้น
ตะกอนหนามากกว่า 30 เมตร ประกอบด้วย ช้ันบนเป็น ดิน กรวด ทราย หนาประมาณ 10 เมตร ลึกลง
ไปเปน็ ดนิ เหนยี วมชี น้ั ทรายแทรกสลบั ไมพ่ บหนิ ฐาน (Basement) (รูปที่ 13-6 ถงึ รูปท่ี 13-10)

81
การสารวจวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหยั่งลกึ VES1, VES2 แสดงให้เหน็ ว่า บริเวณพื้นที่จะสรา้ ง
อาคารเรยี นมหี นิ ฐาน (Basement) ทีค่ วามลึกมากกว่า 65 เมตร (รูปที่ 13-3)
การเจาะมือหมุน 2 หลุม ประกอบด้วยหลุม TT1 เจาะลึก 2.4 เมตร พบชั้นดิน และช้ันกรวด
ทรายหยาบ และหลมุ TT2 เจาะลกึ 1.0 เมตร พบชัน้ ดนิ และชัน้ กรวด ทรายหยาบ

13.6 สรปุ ผลการสารวจ

พ้ืนท่ีจะทาการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทน รองรับด้วยชั้นตะกอนประกอบด้วยทรายและดิน
เหนียวหนามากกว่า 30 เมตร วางตัวเป็นช้ันต่อเนื่องไม่มีรอยแตกพาดผ่านในพ้ืนท่ี (รูปที่ 13-14) พ้ืนที่น้ี
ควรมีค่าอัตราการขยายตัวของคล่ืนแผ่นดินไหวประมาณ 1.6 และจากการเจาะตรวจสอบพบช้ันทรายใน
ระดับต้ืนเป็นทรายหยาบ ปนกรวด จึงไม่มีโอกาสเกิดทรายพุบริเวณที่จะก่อสร้างอาคารเรียน สรุปว่า
สามารถสรา้ งอาคารทดแทนในบรเิ วณทต่ี ัง้ อาคารเดมิ ได้

13.7 ขอ้ เสนอแนะ

พน้ื ที่นี้รองรบั ด้วยช้ันตะกอนหนามากกวา่ 65 เมตร จึงควรวางฐานรากแบบเสาเขม็
กรณีใชฐ้ านรากแบบเสาเข็ม ต้องเพ่มิ ขนาดหนา้ ตดั ของเสาเขม็ และเพ่มิ เหลก็ ปลอกในเสาเขม็ เพื่อ
รองรับแรงเฉือนทเ่ี พิม่ มากขึ้นจากค่าอัตราการขยายตัวของคลน่ื แผ่นดนิ ไหว
ในพื้นที่สร้างโรงเรียนธารทองวิทยา จากผลการสารวจธรณีฟิสิกส์และเจาะเก็บตัวอย่าง 2 หลุม
เป็นกรวดและทรายหยาบ ไม่พบช้ันทรายละเอียดในระดับต้ืนที่มีโอกาสเกิดทรายพุ (Liquefaction) ได้
เม่อื เกิดแผ่นดินไหว จึงไมจ่ าเป็นตอ้ งทา Soil Improvement
ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปท่ี สานักเทคโนโลยีธรณี
กรมทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 13-1 อาคาร สปช. 105/29 ทต่ี อ้ งรอื้ ถอน (1) รอยแตกท่ีโคนเสา (2) และท่คี าน (3)
(ภาพถา่ ยเมอ่ื 21 กค. 57)

82
รูปที่ 13-2 แผนทภี่ ูมปิ ระเทศพน้ื ทสี่ ารวจครอบคลุม อ.เมือง อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แมส่ รวย

83
รูปที่ 13-3 แผนธรณวี ทิ ยาพน้ื ทสี่ ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แม่สรวย

84

รูปที่ 13-4 แผนที่แสดงแนวสารวจวัดค่าสภาพตา้ นทานไฟฟ้า L1, L2, L3, L4, L5 และแบบหย่งั ลกึ
VES1, 2
รูปที่ 13-5 ภาพแนวสารวจ บริเวณโรงเรียนธารทองวทิ ยา

85
รูปที่ 13-6 แปลความหมายช้นั หนิ แนวสารวจ L1
รูปที่ 13-7 แปลความหมายช้นั หนิ แนวสารวจ L2
รูปที่ 13-8 แปลความหมายช้นั หนิ แนวสารวจ L3 และจุดเจาะมอื หมนุ TH1
รูปที่ 13-9 แปลความหมายชนั้ หนิ แนวสารวจ L4 และจดุ เจาะมอื หมนุ TH2

86
รูปที่ 13-10 แปลความหมายชัน้ หนิ แนวสารวจ L5

รูปที่ 13-11 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L1-L5 และท่ีสร้างอาคารเรยี นใหม่
รูปที่ 13-12 การแปลความหมายจดุ วดั คา่ สภาพตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยง่ั ลกึ VES1 หนว่ ยเปน็ เมตร

87
รูปที่ 13-13 การแปลความหมายจดุ วัดคา่ สภาพต้านทานไฟฟา้ แบบหยงั่ ลึก VES2 หนว่ ยเปน็ เมตร
รูปที่ 13-14 สภาพช้นั หินบริเวณพ้นื ท่จี ะสร้างอาคารเรยี นทดแทน โรงเรยี นธารทองวทิ ยา (ป่ารวก)
รูปที่ 13-15 ภาพเจาะมอื หมุน (1) และหัวเกบ็ ตวั อยา่ ง (2)

88
รูปที่ 13-16 ตัวอยา่ งดินและทรายหลมุ เจาะ TT1 ลกึ 2.4 เมตร (3) และทคี่ วามลึก 2.4 เมตรเป็น
กรวดและ ทรายหยาบ (4)
รูปที่ 13-17 ตัวอยา่ งดนิ และทรายหลุมเจาะ TT2 ลกึ 1.0 เมตร (3) และที่ความลกึ 1.0 เมตรเป็น
กรวดและ ทรายหยาบ (4)

89

Well No. TT1
Location รร. ธารทองวิทยาคม
UTM 5752206 E , 2179227N
Date : /7/57. Thickness 2.5 m. Log by สทข.๑ (ลาปาง)

cm Soil/rocks description

0 Top soil : 0-5 cm., organic matter, dark soil.

50 Sandy clay : 5–30 cm. ,yellowish orange, fine grain.

100 Sandy clay : 30–70 cm. ,dark brown, fine grain,
Sand : 70 – 250 cm., pale brown, moderate sorted,

150 Very fine to coarse grain. Very loose

200

250 ? *Finish at 250 cm : unable collected sample by water.

รูปที่ 13-18 หลุมเจาะ TT1 ลึก 0-2.50 เมตร (2557, สทข1(ลาปาง))

90

Well No. TT2
Location รร. ธารทองวิทยาคม
UTM 575212 E , 217923N
Date : /7/57. Thickness 2.5 m. Log by สทข.1 (ลาปาง)

cm Soil/rocks description

0
Sandy clay : 0–50 cm. ,brown to dark brown, fine grain,

50

100

Sand : 50 – 250 cm., pale yellow , well sorted,
150 Very fine to coarse grain. Very loose

Average coarse grain size: 0.5 – 1.0 mm.
200

250 ? *Finish at 250 cm : unable collected sample by water.

รูปที่ 13-19 หลมุ เจาะ TT2 ลกึ 0-2.50 เมตร (2557, สทข1 (ลาปาง))

91

14. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวิทยาใตผ้ วิ ดิน
โรงเรียนเจรญิ เมืองวทิ ยา ต.เจริญเมือง อ.พาน จ.เชียงราย

14.1 ความเปน็ มา

โรงเรียนเจริญเมืองวิทยา อ.พาน จ.เชียงราย เป็นโรงเรียนอนุบาล-ประถมศึกษา สังกัดสานักงาน
เขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 5
พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคาร ชร 017 เป็นอาคารเรียน 2 ช้ันครึ่งปูนคร่ึงไม้ ได้รับความเสียหาย
จาเป็นต้องรื้อถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปท่ี 14-1) ทางสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีทาการตรวจสอบความเหมาะสม
ของพน้ื ที่ สาหรับกอ่ สร้างอาคารเรยี นอาคารเรียนทดแทน

14.2 วัตถุประสงค์

เพ่ือศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า ตรวจสอบชั้น
ทรายที่มีโอกาสทาให้เกิดทรายผุดด้วยการเจาะมือหมุน และวิเคราะห์อัตราการขยายตัวของคลื่น
แผ่นดินไหวในช้ันตะกอนด้วยการใช้ค่า MASW ท่ีได้สารวจแล้วในพ้ืนที่ใกล้เคียง สาหรับประเมินความ
เหมาะสมของพน้ื ทใี่ นการกอ่ สร้างอาคารเรียนทดแทน

14.3 พน้ื ท่ีดาเนนิ การ

1. ตั้งอยู่บนทางหลวงหมายเลข1 หลักกิโลเมตรที่ 893+800 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์
578576 ตะวันออก และ 2168180 เหนือ (รูปท่ี 14-2) เนื่องจากพื้นที่จะก่อสร้างอาคารเรียนใหม่อยู่บน
ท่ีตัง้ อาคารเดมิ การสารวจจงึ ต้องวางแนวสารวจคลุมบริเวณอาคารเดิม (สปช. 105/29) (รูปท่ี 14-4)

2. ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณที่ต้ังโรงเรียนเจริญเมืองวิทยา เป็นตะกอนท่ีราบน้าท่วมถึง
ประกอบดว้ ย ดินเหนยี ว บางส่วนสลับด้วยเลนส์ของทรายปนกรวด (รปู ที่ 14-3)

14.4 วิธีการสารวจ

1. สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ
รูปแบบไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างขั้ว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 4 แนว
เพ่ือตรวจสอบลักษณะช้ันหินและความต่อเนื่องลึก 0-25 เมตร (รูปท่ี 14-6 ถึง รูปท่ี 14-9) แบบหยั่งลึก
เป็นจดุ รูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จดุ เพือ่ ตรวจสอบความลึกของหนิ ฐาน (Basement) (รูปท่ี 14-12,
รปู ท่ี 14-13)

14.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1–L4 พบว่าพื้นที่จะสร้างอาคารรองรับด้วยชั้น
ตะกอนหนามากกวา่ 30 เมตร ประกอบดว้ ย ช้ันบนเป็นดินปนกรวด ทราย หนาประมาณ 10 เมตร ลึกลง
ไปเปน็ ดินเหนียวมีช้นั ทรายแทรกสลบั ไมพ่ บหินฐาน (Basement) (รปู ท่ี 14-6 ถงึ รูปที่ 14-9)