รายงานการสำรวจแผ่นดินไหวเชียงราย 2557

92
การสารวจวัดสภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยั่งลกึ VES1, VES2 แสดงใหเ้ ห็นวา่ บรเิ วณพืน้ ท่ีจะสรา้ ง
อาคารเรียนมีหินฐาน (Basement) ทค่ี วามลกึ มากกวา่ 50 เมตร (รปู ที่ 14-12 และ รูปท่ี 14-13)

14.6 สรุปผลการสารวจ

พื้นที่จะทาการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทน รองรับด้วยชั้นตะกอนประกอบด้วยทรายและดิน
เหนียวหนามากกว่า 30 เมตร วางตัวเป็นชั้นต่อเน่ืองไม่มีรอยแตกพาดผ่านในพ้ืนที่ (รูปท่ี 14-13) มีหิน
ฐานเป็นหินดินดานรองรับอยู่ท่ีความลึกประมาณ 40 เมตร พ้ืนท่ีนี้ควรมีค่าอัตราการขยายตัวของคล่ืน
แผน่ ดินไหวประมาณ 1.6 สรปุ ได้ว่าสามารถสรา้ งอาคารเรียนทดแทนในบริเวณทต่ี ง้ั อาคารเดมิ ได้

14.7 ข้อเสนอแนะ

พ้ืนทน่ี ี้รองรับดว้ ยชั้นตะกอนหนาประมาณ 50 เมตร จงึ ควรวางฐานรากแบบเสาเขม็
กรณีใช้ฐานรากแบบเสาเข็ม ต้องเพ่มิ ขนาดหนา้ ตัดของเสาเขม็ และเพิ่มเหล็กปลอกในเสาเข็ม เพอ่ื
รองรับแรงเฉือนทเ่ี พิม่ มากข้นึ จากค่าอัตราการขยายตวั ของคลื่นแผ่นดนิ ไหว
ควรเจาะเพ่ือตรวจสอบชั้นทรายในระดับต้ืนตามตารางที่1 หากพบช้นั ทรายละเอยี ดในระดับตื้นก็
มโี อกาสเกิดทรายพุ (Liquefaction) ได้เม่ือเกดิ แผน่ ดนิ ไหว จึงจาเปน็ ตอ้ งทา Soil Improvement ดว้ ย
ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปที่ สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 14-1 อาคารชร017 ตอ้ งร้อื ถอน (1) ภาพดา้ นหลังอาคาร (2) และรอยแตกทคี่ าน (3)
(ถา่ ยเมือ่ 23 กค. 57)

93
รูปที่ 14-2 แผนทภี่ มู ปิ ระเทศพนื้ ท่ีสารวจครอบคลุม อ.เมือง อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แมส่ รวย

94
รูปที่ 14-3 แผนธรณีวทิ ยาพนื้ ท่ีสารวจครอบคลุม อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แมส่ รวย

95

รูปที่ 14-4 แผนท่แี สดงแนวสารวจวดั ค่าสภาพตา้ นทานไฟฟ้า L1, L2, L3, L4 และแบบหยงั่ ลึก
VES1, 2
รูปที่ 14-5 ภาพแนวสารวจ บรเิ วณโรงเรียนเจรญิ เมอื งวทิ ยา

96
รูปที่ 14-6 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L1
รูปที่ 14-7 แปลความหมายช้นั หนิ แนวสารวจ L2 และจดุ เจาะมือหมนุ JM2
รูปที่ 14-8 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L3 และจดุ เจาะมอื หมนุ JM2
รูปที่ 14-9 แปลความหมายชัน้ หนิ แนวสารวจ L4

97

รูปที่ 14-10 แสดงตาแหน่งผลการสารวจ L1-L4 และที่สร้างอาคารเรียนใหม่
พ้ืนที่จะสร้างอาคารเรียนทดแทนโรงเรียนเจริญเมืองวิทยา มีจุดที่ควรเจาะเก็บตัวอย่างเพื่อ

ตรวจสอบชั้นทรายละเอยี ดและช้นั ดินเหนยี วในระดบั ต้นื 2 ตาแหนง่ รายละเอียดตามตารางที่ 1
ตารางท่ี 1 จดุ ควรเจาะเพื่อตรวจสอบชั้นทรายในระดบั ต้ืน JM1, JM2

98
รูปที่ 14-11 การแปลความหมายจุดวัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยั่งลกึ VES1 หน่วยเปน็ เมตร
รูปที่ 14-12 การแปลความหมายจดุ วดั คา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยั่งลกึ VES2 หน่วยเปน็ เมตร
รูปที่ 14-13 สภาพชน้ั หินบรเิ วณพน้ื ที่จะสร้างอาคารเรียนทดแทน โรงเรยี นเจรญิ เมอื งวิทยา

99

15. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวทิ ยาใตผ้ วิ ดนิ โรงเรียนสันกลางวทิ ยา
ต.สันกลาง อ.พาน จ.เชียงราย

15.1 ความเป็นมา

โรงเรียนสันกลางวทิ ยา อ.พาน จ.เชียงราย เป็นโรงเรียนอนุบาล-มัธยมศึกษา สังกัดสานักงานเขต
พื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันท่ี 5
พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคารรัชมังคลาภิเษกเป็นอาคารเรียน 2 ชั้นคร่ึงปูนครึ่งไม้ ได้รับความเสียหาย
จาเป็นต้องร้ือถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปที่ 15-1) ทางสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีทาการตรวจสอบความเหมาะสม
ของพน้ื ที่ สาหรบั กอ่ สรา้ งอาคารเรียนใหม่

15.2 วัตถปุ ระสงค์

เพ่ือศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า ตรวจสอบช้ัน
ทรายท่ีมีโอกาสทาให้เกิดทรายผุดด้วยการเจาะมือหมุน และวิเคราะห์อัตราการขยายตัวของคลื่น
แผ่นดินไหวในชั้นตะกอนด้วยการใช้ค่า MASW ท่ีได้สารวจแล้วในพ้ืนท่ีใกล้เคียง สาหรับประเมินความ
เหมาะสมของพนื้ ท่ีในการกอ่ สร้างอาคารเรยี นทดแทน

15.3 พน้ื ทีด่ าเนนิ การ

ต้ังอยู่บนทางหลวงหมายเลข 1 หลักกิโลเมตรท่ี 905+500 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ 575274
ตะวนั ออก และ 2179258 เหนือ (รปู ท่ี 15-2) เนื่องจากพ้ืนที่จะก่อสร้างอาคารเรียนใหม่อยูบ่ นท่ีตง้ั อาคาร
เดิม การสารวจจึงต้องวางแนวสารวจคลุมบริเวณอาคารเดิม (อาคารรัชมังคลาภิเษก)
(รูปท่ี 15-4)

ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณท่ีตั้งโรงเรียนฯ เป็นตะกอนที่ราบน้าท่วมถึงประกอบด้วย ดินเหนียว
บางส่วนสลับด้วยเลนสข์ องทรายปนกรวด (รปู ที่ 15-3)

15.4 วิธีการสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ดว้ ยวธิ ีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ รูปแบบ
ไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างข้ัว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 3 แนว เพ่ือ
ตรวจสอบลกั ษณะชัน้ หนิ และความต่อเนอ่ื งลกึ 0-25 เมตร (รปู ท่ี 15-6 ถงึ รปู ที่ 15-8) แบบหยงั่ ลึกเป็นจุด
รูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จุด เพ่ือตรวจสอบความลึกของหินฐาน (Basement) (รูปท่ี 15-10 และ
รปู ที่ 15-11)

15.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1–L3 พบว่าพื้นท่ีจะสร้างอาคารรองรับด้วยช้ัน
ตะกอนหนามากกว่า 30 เมตร ประกอบด้วย ชั้นบนส่วนใหญ่เป็นดิน มีกรวด ทรายกระจายสลับอยู่เป็น

100
ชว่ งๆ หนาประมาณ 5 เมตร ลึกลงไปเปน็ ดินเหนียวมีทรายเป็นชั้นหนาแทรก ไม่พบหินฐาน (Basement)
ท่คี วามลกึ 0-30 เมตร (รปู ท่ี 15-6 ถึง รูปที่ 15-8)

การสารวจวัดสภาพตา้ นทานไฟฟ้าแบบหยั่งลกึ VES1, VES2 แสดงให้เหน็ วา่ บริเวณพน้ื ที่จะสรา้ ง
อาคารเรียนมีหนิ ฐาน (Basement) เป็นหนิ ดินดานท่ีความลกึ 50 เมตร (รปู ที่ 15-12)

15.6 สรุปผลการสารวจ

พื้นท่ีจะทาการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทนโรงเรียนสันกลางวิทยา รองรับด้วยชั้นตะกอน
ประกอบด้วยทรายและดินเหนียวหนามากกว่า 30 เมตร วางตัวเป็นช้ันต่อเนื่องไม่มีรอยแตกพาดผ่านใน
พ้ืนท่ี (รูปท่ี 15-12) และมีหินฐานเป็นหินดินดานรองรับอยู่ที่ความลึกประมาณ 50 เมตร พื้นที่นี้ควรมีค่า
อตั ราการขยายตวั ของคลน่ื แผ่นดนิ ไหวประมาณ 1.6 สรปุ ได้วา่ สามารถสรา้ งอาคารเรยี นทดแทนในบริเวณ
ท่ตี ั้งอาคารเดมิ ได้

15.7 ขอ้ เสนอแนะ

พ้ืนท่ีน้รี องรับดว้ ยชน้ั ตะกอนหนามากประมาณ 50 เมตร จึงควรวางฐานรากแบบเสาเขม็
กรณใี ชฐ้ านรากแบบเสาเข็ม ต้องเพิม่ ขนาดหน้าตดั ของเสาเข็มและเพิม่ เหล็กปลอกในเสาเขม็ เพ่อื
รองรับแรงเฉอื นที่เพิ่มมากขนึ้ จากคา่ อตั ราการขยายตวั ของคล่ืนแผ่นดินไหว
ควรเจาะเพื่อตรวจสอบชั้นทรายในระดับต้ืนตามตารางท่ี1 หากพบชั้นทรายละเอียดในระดับตื้นก็
มโี อกาสเกดิ ทรายพุ (Liquefaction) ได้เมื่อเกดิ แผ่นดินไหว จึงจาเป็นตอ้ งทา Soil Improvement ด้วย
ทั้งนี้ หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสานไปท่ี สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรัพยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 15-1 อาคารรชั มงั คลาภเิ ษก ต้องรอื้ ถอน (1) ภาพด้านหลงั อาคาร (2) และรอยแตกท่ีคาน (3)
(ภาพถ่ายเมอื่ 22 กค. 57)

101
รูปที่ 15-2 แผนท่ภี มู ปิ ระเทศพนื้ ทส่ี ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แม่ลาว อ.พาน และ อ.แม่สรวย

102
รูปที่ 15-3 แผนธรณีวทิ ยาพื้นทส่ี ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แมส่ รวย

103

รูปที่ 15-4 แผนท่แี สดงแนวสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า L1, L2, L3 และแบบหยั่งลกึ VES1, 2
รูปที่ 15-5 ภาพแนวสารวจ บริเวณโรงเรียนสนั กลางวทิ ยา

104
รูปที่ 15-6 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L1 และจุดเจาะมือหมนุ SK1
รูปที่ 15-7 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L2
รูปที่ 15-8 แปลความหมายช้นั หนิ แนวสารวจ L3 และจุดเจาะมือหมนุ SK2

105

รูปที่ 15-9 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L1-L5 และที่สร้างอาคารเรียนใหม่
พ้ืนที่จะสร้างอาคารเรียนทดแทนโรงเรียนสันกลางวิทยา มีจุดท่ีควรเจาะเก็บตัวอย่างเพื่อ

ตรวจสอบชัน้ ทรายละเอียดและชัน้ ดินเหนียวในระดับตนื้ 2 ตาแหนง่ รายละเอียดตามตารางท่ี 1
ตารางท่ี 1 จดุ ควรเจาะเพอ่ื ตรวจสอบชน้ั ทรายในระดบั ต้นื SK1, SK2

106
รูปที่ 15-10 การแปลความหมายจุดวัดคา่ สภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก VES1 โรงเรยี นสันกลาง
วทิ ยา
รูปที่ 15-11 การแปลความหมายจดุ วัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยงั่ ลกึ VES2 โรงเรยี นสันกลาง
วิทยา
รูปที่ 15-12 สภาพชั้นหินบรเิ วณพื้นที่จะสรา้ งอาคารเรียนทดแทน โรงเรียนสนั กลางวทิ ยา

107

16. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวิทยาใต้ผวิ ดนิ โรงเรยี นรอ่ งธารวิทยา
ต.ทรายขาว อ.พาน จ.เชียงราย

16.1 ความเป็นมา

โรงเรียนร่องธารวทิ ยา ต.ทรายขาว อ.พาน จ.เชียงราย เป็นโรงเรียนอนุบาล-ประถมศึกษา สังกัด
สานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาเชยี งราย เขต 2 ไดร้ ับผลกระทบจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อ
วันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคาร ชร017 เป็นอาคารเรียน 2 ช้ันคร่ึงตึกคร่ึงไม้ ได้รับความเสียหาย
จาเป็นต้องร้ือถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปท่ี 16-1) และสร้างอาคารใหม่เพ่ิมอีก 1 หลัง ทาง
สานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีทา
การตรวจสอบความเหมาะสมของพ้นื ท่ี สาหรับกอ่ สรา้ งอาคารเรียนทดแทน

16.2 วตั ถปุ ระสงค์
เพ่อื ศกึ ษาลกั ษณะธรณีวทิ ยาใตผ้ ิวดนิ ด้วยการสารวจวัดค่าสภาพตา้ นทานไฟฟา้ ตรวจสอบชนั้
ทรายทมี่ ีโอกาสทาใหเ้ กดิ ทรายผุดด้วยการเจาะมือหมุน และวเิ คราะหอ์ ตั ราการขยายตัวของคลน่ื
แผ่นดินไหวในชัน้ ตะกอนด้วยการใช้ค่า MASW ท่ีได้สารวจแลว้ ในพ้ืนทใี่ กลเ้ คยี ง สาหรับประเมนิ ความ
เหมาะสมของพืน้ ทีใ่ นการก่อสรา้ งอาคารเรียนทดแทน

16.3 พ้นื ทดี่ าเนินการ

1. ต้ังอยู่ข้างทางหลวงหมายเลข1 หลักกิโลเมตรที่ 898+800 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์
577527 ตะวันออก และ 2172953 เหนือ (รูปท่ี 16-2) มีพ้ืนที่จะทาการก่อสร้างอาคารเรียนหลังใหม่อยู่
2 บรเิ วณคือ ท่ตี งั้ อาคารเดมิ (ชร017) และพ้นื ทปี่ รับหนา้ ดินแล้ว (รปู ที่ 16-4)

2. ลกั ษณะธรณีวิทยาบริเวณท่ีตั้งโรงเรยี นร่องธารวิทยา เป็นตะกอนท่รี าบนา้ ท่วมถึงประกอบด้วย
ดินเหนียว บางส่วนสลับด้วยเลนส์ของทรายปนกรวด ด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้สัมผัสกับเนินหินดินดาน
(รูปที่ 16-3)

16.4 วธิ ีการสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ใน 2 พ้ืนที่ด้วยวิธีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2
มิติ รูปแบบไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างขั้ว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 4
แนวและ 3 แนวในพื้นที่1 และ 2 ตามลาดับ เพื่อตรวจสอบลักษณะชั้นหินและความต่อเนื่องลึก 0-25
เมตร (รูปท่ี 16-6 ถึง รูปท่ี 16-12) แบบหย่ังลึกเป็นจุดรูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จุด เพ่ือตรวจสอบ
ความลึกของหนิ ฐาน (Basement) (รปู ท่ี 16-16 ถึง รูปที่ 16-19)

16.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวาง L1–L4 ในพื้นที่1 พบว่าพ้ืนท่ีจะสร้างอาคารรองรบั
ด้วยดินช้ันบนซ่ึงเป็นดินเหนียวหนาประมาณ 5 เมตร ลึกลงไปจนถึง 30 เมตร เป็นหินดินดาน (รูปท่ี

108
16-18) ส่วนพ้ืนที่ 2 (L5–L7) หินดินดานโผล่ตั้งแต่ผิวดินหนา 27 เมตร ลึกลงไปเป็นดินเหนียว (รูปที่
16-19)

ข้อมูลการสารวจวดั ค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก (รูปท่ี 16-16 ถึง รูปท่ี 16-17) จุด VES1
บริเวณด้านหน้าอาคาร ชร017 มีค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าต่าและสูงแสดงว่ามีชั้นดินเหนียวปิดช้ันดินดาน
อยู่หนา 5 เมตรลึกลงไปตลอด 30 เมตรเปน็ หินดนิ ดาน จุดVES2 บนแนวสารวจ L2 มีความสภาพตา้ นทาน
ฟ้าสงู แสดงวา่ เปน็ ช้นั หนิ ดนิ ดานโผลต่ ัง้ แต่ 0-27 เมตรลึกลงไปเปน็ ดนิ เหนยี ว

16.6 สรปุ ผลการสารวจ

พ้ืนที่ต้ังโรงเรียนอยู่ใกล้แนวรอยต่อของหินตะกอนกับหินดินดาน ทาให้พ้ืนท่ีจะก่อการก่อสร้าง
อาคารเรียนทดแทนทัง้ 2 พื้นท่ีมชี ั้นหินแข็งทเ่ี ปน็ หนิ ดนิ ดานรองรับอยู่ซ่ึงมคี วามหนาไมเ่ กิน 30 เมตรลึกลง
ไปเป็นชั้นดนิ เหนียว ช้นั หินดินดานโผล่บริเวณพน้ื ท่ี 2 และลาดลึกลงเล็กน้อยไปทางพื้นท่ี 1 ทาให้พน้ื ที่ 1
มีเปลือกดินหนาประมาณ 5 เมตร ถึงแม้ท้ัง 2 อาคารที่จะสร้างตั้งอยู่บนหินแข็งแต่มีความหนาน้อยกว่า
60 เมตร ซึ่งยังคงมีชั้นตะกอนรองรับอยู่ ทาให้การประเมินค่าอัตราการขยายตัวของคล่ืนแผ่นดินไหว
บริเวณที่ต้ังโรงเรียนร่องธารวิทยามีค่าประมาณ 1. 3 สรุปได้ว่าสามารถสร้างอาคารเรียนทดแทนและ
อาคารเรยี นใหม่ในทัง้ 2 พื้นทไี่ ด้

16.7 ขอ้ เสนอแนะ

พ้ืนที่น้ีรองรับด้วยหินแข็งที่เป็นหินดินดานถึงแม้จะชั้นตะกอนก็หนาไม่เกิน 5 เมตร จึงควรวาง
ฐานรากแบบเข็มแผ่ ซ่ึงต้องออกแบบฐานรากให้วางอยู่บนช้นั หินแข็ง ท่ีมีการปรับพื้นให้ไดร้ ะดับ โดยห้าม
ใช้การเทคอนกรีตเพื่อทาการปรับระดับและต้องยึดฐานรากให้ม่ันคงแข็งแรงด้วยระบบ Dowel Bar ท่ีฝัง
ลงไปในหนิ แข็งลึกไม่นอ้ ยกว่า 50 ซม.

ในพื้นท่ีสร้างโรงเรียนร่องธารวิทยา เป็นพ้ืนท่ีหินฐานโผล่ จึงไม่มีชั้นทรายละเอียดและชั้นดิน
เหนียวในระดับตื้นที่มีโอกาสเกิดทรายพุ (Liquefaction) ได้เมื่อเกิดแผ่นดินไหว จึงไม่จาเป็นต้องทา Soil
Improvement

ท้ังน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสานไปที่ สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรพั ยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 16-1 โรงเรยี นร่องธารวิทยาจะสร้าง 2 อาคารคอื 1) พน้ื ท่ี 1 ตอ้ งรือ้ ถอนอาคารชร017 และ 2)
พืน้ ท่ี 2 ปรบั หนา้ ดนิ แลว้ (ภาพถ่ายเมอ่ื 23 กค. 57)

109
รูปที่ 16-2 แผนท่ภี มู ปิ ระเทศพนื้ ทส่ี ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แม่ลาว อ.พาน และ อ.แม่สรวย

110
รูปที่ 16-3 แผนธรณีวิทยาพนื้ ทส่ี ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แมล่ าว อ.พาน และอ.แมส่ รวย

111

รูปที่ 16-4 แผนท่ีแสดงแนวสารวจวดั ค่าสภาพต้านทานไฟฟา้ L1 – L7 และแบบหยง่ั ลึก VES1, VES2

รูปที่ 16-5 ภาพแนวสารวจ L1-L4 พ้นื ท่ี 2 จะสร้างอาคารเรียนโรงเรียนธารทองวทิ ยาปที่ 5 ภาพแนว
สารวจ L1-L4 พืน้ ท่ี 2 จะสรา้ งอาคารเรยี นโรงเรียนธารทองวทิ ยา

112
รูปที่ 16-6 แปลความหมายชั้นหนิ แนวสารวจ L1
รูปที่ 16-7 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L2
รูปที่ 16-8 แปลความหมายชนั้ หนิ แนวสารวจ L3
รูปที่ 16-9 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L4

113
รูปที่ 16-10 แปลความหมายช้ันหนิ แนวสารวจ 5
รูปที่ 16-11 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L6 และจดุ เจาะมือหมุน RT1
รูปที่ 16-12 แปลความหมายช้ันหนิ แนวสารวจ L7 และจดุ เจาะมือหมนุ RT2

รูปที่ 16-13 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L1-L4 และท่ีจะสรา้ งอาคารเรยี นใหม่รองรบั ด้วย
หนิ ดนิ ดาน

114

รูปที่ 16-14 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L5-L7 และทจี่ ะสรา้ งอาคารเรยี นใหม่รองรบั ดว้ ยดนิ เหนยี วและ

หินดนิ ดาน

รูปที่ 16-15 ภาพรวมผลการสารวจ L1-L7 และทจ่ี ะสรา้ งอาคารเรียนใหม่ 2 บรเิ วณ
รูปที่ 16-16การแปลความหมายจุดวัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยัง่ ลกึ VES2 หนว่ ยเปน็ เมตร

115
รูปที่ 16-17 การแปลความหมายจุดวดั คา่ สภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหยั่งลกึ VES2 หนว่ ยเปน็ เมตร
รูปที่ 16-18 สภาพชน้ั หนิ บริเวณพน้ื ที่ 2 จะสรา้ งอาคารเรียนทดแทน โรงเรียนร่องธารวิทยา
รูปที่ 16-19 สภาพชนั้ หนิ บรเิ วณพ้ืนที่ 1 จะสรา้ งอาคารเรียนทดแทน โรงเรียนรอ่ งธารวทิ ยา

116

17. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวทิ ยาใต้ผิวดนิ โรงเรยี นบา้ นโปง่ แดง
ต.ทรายขาว อ.พาน จ.เชยี งราย

17.1 ความเป็นมา

โรงเรียนบา้ นโปง่ แดง ต.ทรายขาว อ.พาน จ.เชยี งราย เปน็ โรงเรยี นก่อนประถมศึกษา-มัธยมศกึ ษา
ตอนต้น สังกัดสานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์
แผ่นดนิ ไหวเม่ือวันท่ี 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคาร ชร017 เป็นอาคารเรียน 2 ชัน้ ครึ่งตึกคร่ึงไม้ ไดร้ ับ
ความเสียหายจาเป็นต้องร้ือถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน ทางสานักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีให้ทาการตรวจสอบความ
เหมาะสมของพ้ืนที่ สาหรบั ก่อสรา้ งอาคารเรียนใหม่

17.2 วตั ถุประสงค์
เพ่อื ศึกษาลักษณะธรณีวทิ ยาใต้ผิวดินดว้ ยการสารวจวดั ค่าสภาพต้านทานไฟฟา้ ตรวจสอบชน้ั
ทรายทม่ี โี อกาสทาใหเ้ กิดทรายผุดดว้ ยการเจาะมอื หมุน และวเิ คราะห์อัตราการขยายตัวของคลื่น
แผ่นดินไหวในชั้นตะกอนดว้ ยการใช้คา่ MASW ท่ไี ดส้ ารวจแลว้ ในพนื้ ทใ่ี กล้เคยี ง สาหรับประเมินความ
เหมาะสมของพื้นทีใ่ นการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทน

17.3 พ้ืนที่ดาเนนิ การ

ตั้งอยู่บนทางหลวงหมายเลข 1 หลักกิโลเมตรที่ 905+500 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ 575274
ตะวนั ออก และ 2179258 เหนอื (รปู ที่ 17-2) เน่ืองจากพนื้ ท่ีจะก่อสร้างอาคารเรียนใหมอ่ ยูบ่ นที่ตงั้ อาคาร
เดิม การสารวจจึงต้องวางแนวสารวจคลมุ บริเวณอาคารเดิม (สปช. 105/29) (รูปที่ 17-4)

ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณที่ต้ังโรงเรียนฯ เป็นตะกอนที่ราบน้าท่วมถึงประกอบด้วย ดินเหนียว
บางสว่ นสลับด้วยเลนสข์ องทรายปนกรวด (รูปท่ี 17-3)

17.4 วิธีการสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ รูปแบบ
ไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างขั้ว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 5 แนว เพ่ือ
ตรวจสอบลักษณะช้ันหินและความต่อเน่ืองลึก 0-25 เมตร (รูปท่ี 17-6 ถึง รูปท่ี 17-10) แบบหย่ังลึกเป็น
จุด รูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จดุ เพอื่ ตรวจสอบความลึกของหนิ ฐาน (Basement) (รปู ท่ี 17-12, รูป
ที่ 17-13)

117

17.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง L1–L4 พบว่าพ้ืนท่ีจะสร้างอาคารรองรับด้วยชั้น
ตะกอนหนามากกวา่ 30 เมตร ประกอบดว้ ย ชั้นบนเป็น ดิน กรวด ทราย หนาประมาณ 8 เมตร ลึกลงไป
เปน็ ดินเหนียวมีชน้ั ทรายแทรกสลบั ไม่พบหินฐาน (Basement) (รปู ท่ี 17-6 ถึง รูปที่ 17-9)

การสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก VES1, VES2 แสดงให้เห็นว่า บริเวณพ้ืนท่ีจะ
สรา้ งอาคารเรียนมีหินฐาน (Basement) ทคี่ วามลึกมากกว่า 80 เมตร (รปู ที่ 17-13)

17.6 สรุปผลการสารวจ

พ้ืนท่ีจะทาการก่อสร้างอาคารเรียนทดแทน รองรับด้วยชั้นตะกอนประกอบด้วยทรายและดิน
เหนียวหนามากกวา่ 80 เมตร วางตัวเป็นชัน้ ตอ่ เนอื่ งไมม่ รี อยแตกพาดผ่านในพนื้ ที่ (รูปท่ี 17-13) มหี ินฐาน
เป็นหินดินดานรองรับอยู่ที่ความลึกประมาณ 40 เมตร พ้ืนท่ีน้ีควรมีค่าอัตราการขยายตัวของคลื่น
แผ่นดนิ ไหวประมาณ 1.6 สรปุ ได้ว่าสามารถสรา้ งอาคารทดแทนในบริเวณที่ตงั้ อาคารเดมิ ได้

17.7 ขอ้ เสนอแนะ

พืน้ ทีน่ ้รี องรับดว้ ยชนั้ ตะกอนหนามากกว่า 80 เมตร จงึ ควรวางฐานรากแบบเสาเขม็
กรณใี ชฐ้ านรากแบบเสาเขม็ ต้องเพ่มิ ขนาดหนา้ ตัดของเสาเข็มและเพ่ิมเหล็กปลอกในเสาเขม็ เพ่อื
รองรับแรงเฉอื นท่เี พ่มิ มากขน้ึ จากค่าอตั ราการขยายตวั ของคล่ืนแผน่ ดนิ ไหว
ควรเจาะเพ่ือตรวจสอบชน้ั ทรายในระดับตื้นตามตารางท่ี1 หากพบช้นั ทรายละเอยี ดในระดับต้ืนก็
มีโอกาสเกดิ ทรายพุ (Liquefaction) ไดเ้ ม่อื เกดิ แผ่นดินไหว จึงจาเป็นต้องทา Soil Improvement ด้วย
ท้ังนี้ หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม ขอให้ประสานไปที่ สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรัพยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รูปที่ 17-1 อาคารชร017 ตอ้ งรอ้ื ถอน (ภาพถา่ ยเม่ือ 23 กค. 57)

118
รูปที่ 17-2 แผนท่ีภูมิประเทศพน้ื ทีส่ ารวจครอบคลุม อ.เมือง อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แมส่ รวย

119
รูปที่ 17-3 แผนธรณวี ทิ ยาพ้ืนทส่ี ารวจครอบคลุม อ.เมือง อ.แม่ลาว อ.พาน และอ.แม่สรวย

120

รูปที่ 17-4 แผนทแ่ี สดงแนวสารวจวัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟ้า L1 - L4 และแบบหย่งั ลกึ VES1, VES2
รูปที่ 17-5 ภาพแนวสารวจ บริเวณโรงเรยี นบ้านโป่งแดง

121
รูปที่ 17-6 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L1
รูปที่ 17-7 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L2
รูปที่ 17-8 แปลความหมายชั้นหนิ แนวสารวจ L3 และจุดเจาะมอื หมนุ PD1
รูปที่ 17-9 แปลความหมายชนั้ หนิ แนวสารวจ L4 และจุดเจาะมอื หมนุ PD2

122

รูปที่ 17-10 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L1-L4 และที่จะสรา้ งอาคารเรยี นใหม่

พื้นที่จะสร้างอาคารเรียนทดแทนโรงเรียนเจริญเมืองวิทยา มีจุดท่ีควรเจาะเก็บตัวอย่างเพ่ือ
ตรวจสอบชั้นทรายละเอยี ดและชนั้ ดนิ เหนียวในระดบั ต้ืน 2 ตาแหนง่ รายละเอยี ดตามตารางท่ี 1
ตารางที่ 1 จดุ ควรเจาะเพื่อตรวจสอบช้นั ทรายในระดับต้นื PD1, PD2

Boring Station Easting Northing Depth (m) Lithology
PD1 L3-61 Soil
577529 2172930 0 - 3.2 Sand
PD2 L4-67 Soil
3.2 - 6.5 Sand/Fine Sand

577535 2172917 0 - 1.8

1.8 - 4.0

123
รูปที่ 17-11 การแปลความหมายจดุ วัดคา่ สภาพต้านทานไฟฟา้ แบบหยั่งลึก VES1 หนว่ ยเปน็ เมตร

รูปที่ 17-12 การแปลความหมายจดุ วัดคา่ สภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหยง่ั ลึก VES1 หน่วยเปน็ เมตร

รูปที่ 17-13 สภาพชัน้ หินเพอ่ื ใชอ้ อกแบบโครงสร้างเสาเข็ม บรเิ วณพื้นท่จี ะสรา้ งอาคารเรียนทดแทน

124

18. รายงานผลการตรวจสอบเหตกุ ารณท์ รายพุ และรอยแตกบนพื้นดนิ
พื้นที่บ้านนคิ มแม่ลาว ต.ธารทอง อ.พาน จ. เชยี งราย

18.1 ความเป็นมา

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเม่ือวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ได้สร้างผลกระทบต่อพ้ืนท่ีในหลายอ.
ของจ.เชียงราย อาทิ เช่น สถานที่ราชการและอาคารบ้านเรือนเสียหาย รอยแตกบนพื้นดิน (Surface
rupture) ทรายพุ (Liquefaction or Sand boil) และการเลื่อนไหลของดิน (Landslide) เป็นต้น กรม
ทรัพยากรธรณี จึงได้ดาเนินการไปตรวจสอบพื้นท่ีด้วยวิธีการสารวจทางธรณีฟิสิกส์ในพ้ืนท่ีท่ีได้รับ
ผลกระทบ เพื่อหาสาเหตุและแนวทางการป้องกันและแก้ไขหากเกดิ แผน่ ดินไหวขึ้นอกี

18.2 วตั ถุประสงค์

เพ่ือตรวจสอบลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินบริเวณท่ีเกิดทรายพุและรอยแตกบนพื้นดิน เพื่อหา
สาเหตแุ ละแนวทางการป้องกันและแก้ไขหากเกิดแผ่นดนิ ไหวข้ึนอีก โดยการสารวจทางธรณีฟสิ ิกส์ด้วยวิธี
วัดค่าความตา้ นทานไฟฟา้ และวธิ สี ารวจหยง่ั ลึกด้วยสญั ญาณเรดาร์

18.3 พนื้ ทีด่ าเนนิ การ

บ้านนิคมแม่ลาว ต.ธารทอง อ.พาน จ.เชียงราย ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบลุ่ม ระดับความสูง
เฉล่ีย 430 เมตร จากระดับน้าทะเลปานกลาง มีลาน้าห้วยหลวงไหลผ่านบ้านนิคมแม่ลาวจากทางดานทิศ
ใต้ไปทางทิศเหนือ (รูปที่ 18-2) บริเวณที่เกิดทรายพุอยู่ในพื้นที่บ้านนิคมแม่ลาว1 ตาแหน่งพิกัดทาง
ภมู ิศาสตร์ 578780 ตะวนั ออก และ 2180765 เหนือ (รูปที่ 18-3) และบริเวณที่พบรอยแตกบนพ้ืนดินอยู่
ในพ้ืนที่บ้านนิคมแม่ลาว2 ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ 579348 ตะวันออก และ 2180226 เหนือ (รูปที่
18-4)

18.4 วธิ กี ารสารวจ

1. สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีวัดค่าความต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวาง (Electrical Resistivity
Imaging ;ERI) ที่บ้านนคิ มแม่ลาว 1 จานวน 1 แนวสารวจ ระยะทาง 12 เมตร ช่วงหา่ ง 0.25 เมตร

2. สารวจหยั่งลึกด้วยสัญญาณเรดาร์ (Ground Penetrating Radar; GPR) 2 แนวสารวจ คือ
แนวสารวจท่บี ้านนิคมแมล่ าว1 ระยะทาง 6 เมตร และแนวสารวจทีบ่ ้านนคิ มแมล่ าว2 ระยะทาง 20 เมตร

18.5 ผลการสารวจ

บริเวณท่ีเกิดทรายพุ ที่บ้านนิคมแม่ลาว1 ผลการสารวจด้วยวิธีวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบ
ภาพตัดขวาง พบว่าพ้ืนที่ป็นชั้นดินถมและช้ันดินเดิมมีความหนาประมาณ 0.8 เมตร และถัดลึกลงไปเป็น
ช้ันทราย (ความต้านทานมากกว่า 60 โอห์มเมตร) ซ่ึงสอดคล้องกับผลการสารวจด้วยวิธีหยั่งลึกด้วย
สัญญาณเรดาร์ ซ่ึงพบว่าพ้ืนดินเป็นช้ันตะกอนแยกเป็นสองช้ันอย่างชัดเจน และพบแนวท่ีทรายข้ึนมายัง
พื้นดนิ 2 แนว (รูปท่ี 18-5)

125
บริเวณท่ีเกิดรอยแตกบนพื้นดนิ ที่บ้านนิคมแม่ลาว2 พบว่ารอยแตกบนพ้ืนดินมีความยาว 5 เมตร
เกิดข้ึนบนพื้นลาดของตล่ิงลาห้วย ผลการสารวจด้วยวิธีหย่ังลึกด้วยสัญญาณเรดาร์ (รูปที่ 18-6) พบว่า
พ้ืนที่เป็นช้ันทรายปนดินเหนียว มีความหนาประมาณ 1 – 1.5 เมตร รอยแตกบนพ้ืนดินมีความลึก
ประมาณ 1.5 เมตร

18.6 สรปุ ผลการสารวจ

บริเวณที่เกิดทรายพุ ที่บ้านนิคมแม่ลาว1 พบว่าพ้ืนที่เป็นชั้นดินถมและช้ันดินเดิมมีความหนา
ประมาณ 0.8 เมตร และถัดลึกลงไปเป็นชัน้ ทราย และพบแนวทีน่ าพาตะกอนทรายข้นึ มา 2 แนว

บริเวณพื้นท่ีเกิดรอยแตก ที่บ้านนิคมแม่ลาว2 พบว่ารอยแตกบนพ้นื ดินมีความยาว 5 เมตร พื้นที่
เป็นชั้นทรายปนดินเหนียว มีความหนาประมาณ 1 – 1.5 เมตร รอยแตกบนพ้ืนดินมีความลึกประมาณ
1.5 เมตร

18.7 ข้อเสนอแนะ

ทรายพุท่ีบ้านนิคมแม่ลาว1 ในพ้ืนท่ีมีโอกาสเกิดทรายพุได้ หากเกิดแผ่นดินไหวข้ึนอีก เนื่องจาก
พื้นท่ีมีชั้นดินปิดทับเหนือชั้นทราย และมีน้าใต้ดินอยู่ที่ระดับต้ืนประมาณ 0.8 เมตร ดังน้ัน จึงต้องทาการ
ป้องกันหรือบรรเทาความเสียหายโดยการปรับปรุงสภาพชั้นดิน (Soil Improvement) ซึ่งมีหลายวิธี
ด้วยกัน โดยวธิ ีที่ประหยัดท่ีสุด คือ การขุดหลุมและวางท่อซีเมนต์ลงไปถึงชั้นทราย แล้วนาหินหรือกรวดที่
มีอยู่ในพน้ื ท่ีใส่ลงไปให้เต็มถึงปากท่อ ทั้งน้ี เพ่ือลดแรงดันของน้าใต้ดินท่ีเกิดข้ึนขณะเกิดแผ่นดนิ ไหว โดย
จานวนบอ่ ทีข่ ดุ ให้มีท้งั 4 ดา้ นของอาคารทีจ่ ะทาการกอ่ สร้าง (ตามรูป)

รูปที่ 18-1แบบจาลอง วธิ ีการปรบั ปรุงสภาพชนั้ ดินเพื่อลดผลกระทบจากการเกดิ ทรายพุ
รอยแตกบนพ้นื ดินที่บ้านนิคมแม่ลาว2 เนื่องจากรอยแตกมีความยาวและความลึกไม่มาก (ยาว 5

เมตร ลึก 1.5 เมตร) อีกท้ังเกิดขึ้นบนพื้นดินท่ีลาดตล่ิงลาห้วย ไม่ได้สร้างความเสียหายต่อทรัพย์สินแต่
อย่างใด จึงควรใช้วิธนี าดนิ จากบริเวณใกล้เคียงมาฝงั กลบให้แนน่

ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปที่ สานักเทคโนโลยีธรณี
กรมทรพั ยากรธรณี โทร. 026219829

126

ทรายพุ
รอยแตกบนพ้ืนดิน

รูปที่ 18-2 พน้ื ที่สารวจบรเิ วณบา้ นนิคมแมล่ าว ต.ธารทอง อ.พาน จ.เชยี งราย แสดงพน้ื ทที่ ่ีเกดิ ทราย
พบุ ริเวณบา้ นนคิ มแม่ลาว1 และพ้ืนทท่ี เ่ี กิดรอยแตกบนพืน้ ดนิ บริเวณบา้ นนิคมแมล่ าว2

127

Sand boil

รูปที่ 18-3 พน้ื ท่บี า้ นนิคมแมล่ าว1 บริเวณบา้ นเลขที่ 355 ม.11 ต.ธารทอง อ.พาน จ.เชียงราย
แสดงลักษณะทรายพบุ นพ้นื ดิน (รูปซา้ ย) และการสารวจทางธรณฟี ิสิกส์โดยวิธวี ดั ความต้านทานไฟ้
ฟ้า ระยะทาง 12 เมตร ช่วงหา่ ง 0.25 เมตร และวธิ หี ย่ังลกึ ดว้ ยสญั ญาณเรดาร์ ระยะทาง 6 เมตร
(รูปขวา)

รูปที่ 18-4 พ้นื ทีบ่ า้ นนคิ มแม่ลาว2 บริเวณบา้ นเลขท่ี 130 ม.11 ต.ธารทอง อ.พาน จ.เชียงราย แสดง
รอยแตกบนพนื้ ดนิ ความยาว 5 เมตร (รูปซา้ ย) และการสารวจดว้ ยวธิ ีหย่ังลึกด้วยเรดาร์ ระยะทาง 20
เมตร (รปู ขวา)

128

รูปที่ 18-5 พื้นที่บา้ นนิคมแมล่ าว1 แสดงผลการสารวจดว้ ยวธิ ีวัดความต้านทานไฟฟ้าแบบ
ภาพตัดขวาง (รูปบน) และการสารวจด้วยวิธหี ยง่ั ลกึ ด้วยสญั ญาณเรดาร์ (รปู ล่าง) พบวา่ พ้นื ทป่ี น็ ชน้ั
ดินถมและชน้ั ดนิ เดิมมคี วามหนาประมาณ 0.8 เมตร ถดั ลึกลงไปเปน็ ชน้ั ทราย และแนวทที่ รายขึน้ มา
ยังพ้ืนดนิ 2 แนว

รูปที่ 18-6 พ้ืนทีส่ ารวจบา้ นนคิ มแม่ลาว 2 ผลการสารวจดว้ ยวิธหี ยงั่ ลึกด้วยสัญญาณเรดาร์ แสดง
แนวรอยแตกบนพ้นื ดนิ มคี วามลึกประมาณ 1.5 เมตร (เสน้ ประสเี หลอื ง รปู บน) และแผนท่ีแสดง
บรเิ วณที่ทาการสารวจ (รปู ลา่ ง)

129

19. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวทิ ยาใตผ้ วิ ดนิ โรงเรียนบ้านดอยช้าง
ต.วาวี อ.แมส่ รวย จ.เชยี งราย

19.1 ความเปน็ มา

โรงเรียนบ้านดอยช้าง ต.วาวี อ.แม่สรวย จ.เชียงราย เป็นโรงเรียนอนุบาล-มัธยมศึกษา สังกัด
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชยี งราย เขต 2 ไดร้ ับผลกระทบจากเหตกุ ารณ์แผ่นดินไหวเม่ือ
วันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ทาให้อาคาร ชร017 เป็นอาคารเรียน 2 ชั้นครึ่งตึกคร่ึงไม้ ได้รับความเสียหาย
จาเป็นต้องร้ือถอนและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปท่ี 19-1) ทางสานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา
ประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีทาการตรวจสอบความเหมาะสม
ของพื้นท่ี สาหรบั ก่อสร้างอาคารเรียนทดแทน

19.2 วัตถปุ ระสงค์

เพื่อศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า ตรวจสอบช้ัน
ทรายท่ีมีโอกาสทาให้เกิดทรายผุดด้วยการเจาะมือหมุน และวิเคราะห์อัตราการขยายตัวของคลื่น
แผ่นดินไหวในชั้นตะกอนด้วยการใช้ค่า MASW ท่ีได้สารวจแล้วในพื้นท่ีใกล้เคียง สาหรับประเมินความ
เหมาะสมของพน้ื ท่ีในการกอ่ สรา้ งอาคารเรียนทดแทน

19.3 พ้นื ท่ีดาเนนิ การ

1. ต้ังอยู่บนภเู ขาประมาณ 1,200 เมตรเหนือระดับน้าทะเล ห่างจากอ.แม่สรวย 22 กิโลเมตรเดิน
ทางเข้าสู่โรงเรียนได้ 2 เส้นทาง เส้นทางก่อนถึงอ.แม่สรวยเล้ียวขวาเป็นทางลาดยางที่สะดวกผ่านท่ีสูงชัน
น้อย ที่ตาแหน่งพิกัดทางภูมิศาสตร์ 558168 ตะวันออก และ 2191819 เหนือ (รูปท่ี 19-2) พ้ืนท่ีสารวจ
เพื่อจะทาการก่อสร้างอาคารเรียนหลังใหม่มีอยู่ 2 บริเวณคือ ที่ตั้งอาคารเดิม (ชร017) และพ้ืนที่สนาม
ฟุตบอลปรับหนา้ ดินแล้วห่างจากโรงเรียน 1 กิโลเมตร (รปู ที่ 19-4)

2. ลกั ษณะธรณีวทิ ยาบรเิ วณท่ีตง้ั โรงเรยี นบ้านดอยชา้ ง เปน็ หินดินดานที่แปรสภาพจากการสัมผัส
กบั หินอคั นีกลายเปน็ หินฟลิ ไลต์ หนิ ฟลิ ไลต์เนื้อคาร์บอเนต และหนิ ฟลิ ไลตเ์ นอื้ ซิลิกา (รปู ท่ี 19-3)

19.4 วิธกี ารสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ใน 2 พื้นท่ีด้วยวิธีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2
มิติ รูปแบบไดโพล-ไดโพล ระยะห่างระหว่างข้ัว 5, 10, 15 เมตร ความยาวแนวละ 115 เมตรจานวน 3
แนวและ 4 แนวในพ้ืนที่1 และ 2 ตามลาดับ เพื่อตรวจสอบลักษณะช้ันหินและความต่อเนื่องลึก 0-25
เมตร (รูปท่ี 19-6 ถึง รูปที่ 19-12) แบบหยั่งลึกเป็นจุดรูปแบบชลัมเบอร์เจร์จานวน 2 จุด เพื่อตรวจสอบ
ความลึกของหินฐาน (Basement) (รูปท่ี 19-16 และ รูปที่ 19-17)

130

19.5 ผลการสารวจ

การวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตดั ขวาง L1–L4 ในพืน้ ท่ี1 พบว่าพืน้ ท่ีจะสร้างอาคารรองรับ
ด้วยดนิ ช้นั บนซึ่งเป็นดนิ เหนยี วหนาประมาณ 5 เมตร ลกึ ลงไปจนถงึ 30 เมตร เป็นหินดินดานทแี่ ปรสภาพ
เป็นหินฟลิ ไลต์มีรอยแตกอยู่ทั่วไป (รูปท่ี 19-13) ส่วนพืน้ ที่ 2 (L5–L7) เปน็ สนามฟุตบอลมีหินฟลิ ไลต์โผล่
ตั้งแตผ่ วิ ดินหนา 27 เมตร ลกึ ลงไปเป็นดนิ เหนยี ว (รปู ที่ 19-14)

ข้อมูลการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก (รูปที่ 19-16, รูปท่ี 19-17) จุด VES1
บริเวณด้านหน้าอาคาร ชร017 มีค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าต่าและสูงแสดงว่ามีช้ันดินเหนียวปิดช้ันหินฟิล
ไลต์อยู่หนา 5 เมตรลึกลงไปตลอด 30 เมตรเป็นหินฟิลไลต์ จุดVES2 บนแนวสารวจ L2 มีความสภาพ
ต้านทานฟา้ สูงแสดงว่าเปน็ ช้ันหินฟิลไลต์โผล่ตงั้ แต่ 0-27 เมตรลกึ ลงไปเป็นดนิ เหนียว

19.6 สรปุ ผลการสารวจ

พ้นื ที่ 1 ท่ีตั้งอาคารเรียนที่ไดร้ ับความเสียหาย พืน้ ท่ีนี้มีหินฟลิ ไลตเ์ ปน็ หินเนอ้ื แน่นรองรับอยู่ แตม่ ี
แนวรอยแตกพาดผ่านกลางท่ีต้ังอาคารเรียนเดิม ทาให้ไม่เหมาะสมที่จะสร้างอาคารเรียนทดแทนคร่อม
แนวรอยแตกน้ี หากมีความจาเป็นที่จะต้องสร้างอาคารเรียนทดแทนในท่ีเดิม ควรเล่ือนขึ้นไปทางทิศ
ตะวันออกเฉียงเหนืออยา่ งน้อย 10 เมตร

พื้นที่ 2 เป็นพ้ืนท่ีบริเวณสนามฟุตบอลห่างจากพื้นที่ 1 ประมาณ 1 กิโลเมตร ได้กาหนดไว้เป็น
พนื้ ที่ทางเลือกเพ่อื สร้างอาคารเรียนทดแทนบริเวณดา้ นทิศใต้ของพ้ืนท่ีหากพื้นที่ 1 มีปญั หา พน้ื ที่น้ีรองรบั
ด้วยหินฟิลไลต์สลับด้วยช้ันดินเหนียวเป็นชั้นต่อเนื่องไม่มีรอยแตกตัดผ่าน ควรมีอัตราการขยายคล่ืน
แผน่ ดินไหวประมาณ 1.3 พนื้ ท่ี 2 นี้จึงเหมาะสมที่จะใช้สรา้ งอาคารเรยี นทดแทนได้

19.7 ข้อเสนอแนะ

พ้ืนที่น้ีรองรับด้วยหินแข็งที่เป็นหินดินดานถึงแม้จะชั้นตะกอนก็หนาไม่เกิน 5 เมตร จึงควรวาง
ฐานรากแบบเข็มแผ่ ซึ่งต้องออกแบบฐานรากให้วางอยู่บนชั้นหินแข็ง ท่ีมีการปรับพ้ืนให้ไดร้ ะดับ โดยห้าม
ใช้การเทคอนกรีตเพื่อทาการปรับระดับและต้องยึดฐานรากให้มั่นคงแข็งแรงด้วยระบบ Dowel Bar ที่ฝัง
ลงไปในหินแขง็ ลึกไม่นอ้ ยกว่า 50 ซม.

ในพ้ืนที่สร้างโรงเรียนบ้านดอยช้าง รองรับด้วยหินฐานเนื้อแน่น จึงไม่มีชั้นทรายละเอียดในระดับ
ตนื้ ท่มี ีโอกาสเกดิ ทรายพุ (Liquefaction) ไดเ้ มอ่ื เกดิ แผ่นดินไหว จงึ ไม่จาเปน็ ต้องทา Soil Improvement

ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปท่ี สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรัพยากรธรณี โทร. 0 2621 9829

รปู ที่ 19-1 โรงเรียนบา้ นดอยชา้ ง อาคารชร017ต้องรื้อถอน และสรา้ งทดแทนในทเ่ี ดมิ (ภาพถ่ายเมอ่ื 23 กค. 57)

131
รูปที่ 19-2 แผนท่ภี มู ปิ ระเทศพนื้ ทส่ี ารวจครอบคลมุ อ.เมอื ง อ.แม่ลาว อ.พาน และ อ.แม่สรวย

132
รูปที่ 19-3 ธรณวี ิทยาพืน้ ทีส่ ารวจโรงเรยี นบา้ นดอยชา้ ง อ.แมส่ รวย จ.เชียงราย

133

รูปที่ 19-4 แผนท่แี สดงแนวสารวจวดั คา่ สภาพต้านทานไฟฟา้ L1 – L7 และแบบหยง่ั ลกึ VES1,
VES2
รูปที่ 19-5 ภาพแนวสารวจ L1-L4 พ้ืนที่ 2 จะสร้างอาคารเรยี นโรงเรียนบา้ นดอนช้าง

134
รูปที่ 19-6 แปลความหมายชั้นหนิ แนวสารวจ L1
รูปที่ 19-7 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L2
รูปที่ 19-8 แปลความหมายชนั้ หนิ แนวสารวจ L3
รูปที่ 19-9 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L4

135
รูปที่ 19-10 แปลความหมายชั้นหนิ แนวสารวจ L5
รูปที่ 19-11 แปลความหมายช้ันหินแนวสารวจ L6 และจดุ เจาะมอื หมนุ RT1
รูปที่ 19-12 แปลความหมายชน้ั หนิ แนวสารวจ L7

136

รูปที่ 19-13 แสดงตาแหน่งผลการสารวจ L1-L3 พนื้ ที่อาคารเรียนเดมิ รองรบั ดว้ ยหนิ ฟลิ ไลตม์ รี อย
แตก ไม่ควรสร้างอาคารเรียนทดแทนบนทเ่ี ดิม

รูปที่ 19-14 แสดงตาแหนง่ ผลการสารวจ L4-L7 พน้ื ที่สนามฟุตบอลไมม่ รี อยแตก สร้างอาคารเรียนทดแทน

ได้

รูปที่ 19-15 ภาพรวมผลการสารวจ L1-L7 และควรสรา้ งอาคารเรียนทดแทน พ้ืนทสี่ นามฟุตบอล

137
รูปที่ 19-16 การแปลความหมายจุดวดั คา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหย่งั ลกึ VES1 หนว่ ยเปน็ เมตร
รูปที่ 19-17 การแปลความหมายจดุ วัดคา่ สภาพตา้ นทานไฟฟา้ แบบหยง่ั ลึก VES2 หนว่ ยเปน็ เมตร
รูปที่ 19-18 สภาพช้นั หนิ บรเิ วณพื้นทส่ี นามฟตุ บอลโรงเรียนดอยช้าง มคี วามเหมาะสมสามารถ สร้าง
อาคารเรยี นทดแทนได้

138

20. รายงานผลการตรวจสอบธรณีวิทยาใต้ผวิ ดนิ โรงเรียนปา่ แดด
(เวทยาสมิทธิ)์ ต.ปา่ แดด อ.แมส่ รวย จ.เชียงราย

20.1 ความเปน็ มา

โรงเรียนบ้านป่าแดด(เวทยาสมิทธิ์) อ.แม่สรวย จ.เชียงราย ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์
แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ทาให้อาคารเรียนและอาคารประกอบต่างๆ ได้รับความ
เสียหาย จาเป็นต้องซ่อมแซมและสร้างอาคารใหม่ทดแทน (รูปท่ี 20-1) ทางสานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา
ประถมศึกษาเชียงราย เขต 2 จึงขอความอนุเคราะห์กรมทรัพยากรธรณีให้เข้าตรวจสอบความเหมาะสม
ของพ้ืนทีส่ าหรบั ก่อสร้างอาคารเรียน

20.2 วตั ถุประสงค์

เพื่อศึกษาลักษณะธรณีวิทยาใต้ผิวดินด้วยการสารวจวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้า และประเมิน
อัตราการขยายตัวของคลื่นแผ่นดินไหวในชั้นตะกอน สาหรับประเมินความเหมาะสมของพ้ืนท่ีในการ
กอ่ สร้างอาคารเรยี นทดแทน

20.3 พนื้ ท่ดี าเนินการ

โรงเรียนบ้านป่าแดดตั้งอยู่ในเขตหมู่ที่ 17 บ้านสันโค้งใต้ ต.ป่าแดด อ.แม่สรวย จ.เชียงราย
ตาแหนง่ พิกัดทางภูมิศาสตร์ 551587 ตะวันออก และ 2172013 เหนอื ลักษณะภูมิประเทศเป็นแอ่งที่ราบ
ลุม่ มแี ม่นา้ ลาวไหลผ่านทางด้านทศิ ตะวันออกเฉียงใต้ห่างประมาณ 1 กโิ ลเมตร (รูปท่ี 20-2)

ลักษณะธรณีวิทยาบริเวณท่ีตั้งโรงเรียนเป็นแอ่งสะสมตะกอนจากทางน้าในบริเวณพื้นท่ีราบลุ่ม
สว่ นใหญจ่ ะประกอบด้วย กรวด ทราย ทรายแป้งและดินเหนยี ว (รูปท่ี 20-3)

20.4 วธิ ีการสารวจ

สารวจธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีการวัดค่าสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบภาพตัดขวางตามแนว 2 มิติ
(Electrical Resistivity Imaging; ERI) รูปแบบเวนเนอร์-ชลัมเบอร์เจร์ จานวน 4 แนวสารวจ มีระยะห่าง
ระหวา่ งขวั้ 4, 8, 12 เมตร ความยาวแนวสารวจ 148, 140, 92 และ 148 เมตร ตามลาดบั เพ่อื ตรวจสอบ
ลักษณะชั้นดิน ชั้นหินความต่อเน่ืองลึก 25 เมตร และแบบหย่ังลึกเป็นจุด (Vertical Electrical
Sounding; VES) วางขว้ั สารวจในรปู แบบชลมั เบอรเ์ จร์ จานวน 2 จดุ สารวจ (รปู ท่ี 20-4)

เนื่องจากคุณสมบัติความต้านทานไฟฟ้า ข้ึนอยู่กับชนิดของหิน ชนิดของตะกอน ความพรุน และ
ความช้ืน ซึ่งทาให้ตะกอนชนิดเดียวกันแต่มีความชื้นต่างกัน แสดงค่าสภาพต้านทานแตกต่างกันได้ ดังนั้น
จงึ ไดด้ าเนินการสารวจแบบหยัง่ ลึก เพ่ือวเิ คราะหห์ าชนดิ และความลึกของหิน/ตะกอนให้ถูกตอ้ งมากข้นึ

139

20.5 ผลการสารวจ

บริเวณพื้นท่ีโรงเรียนพบชั้นดินด้านบนเป็นทรายหรือดินเหนียวมีความชน้ื สูง มีค่าสภาพต้านทาน
ไฟฟ้าต่า น้อยกวา่ 50 โอห์มเมตร มีชนั้ หินดนิ ดานเป็นหินฐานรองรับดา้ นล่างระดับความลึกเฉลี่ยมากกว่า
3 เมตร ซึ่งมีค่าสภาพตา้ นทานไฟฟ้าสงู มากกว่า 80 โอห์มเมตร (รปู ที่ 20-5 ถึง รูปที่ 20-8)

ผลการสารวจวัดสภาพต้านทานไฟฟ้าแบบหย่ังลึก VES1 และ VES2 (รูปท่ี 20-9 และรูปท่ี
20-10) แสดงให้เห็นว่า บริเวณพ้ืนโรงเรียนมีช้ันตะกอนด้านบนเป็นทรายหรือดินเหนียวและมีหินฐาน
ดา้ นลา่ งเปน็ หินดินดานที่พบในระดับตืน้ น้อยกวา่ 6 เมตร

บริเวณท่ีจะทาการก่อสร้างอาคารทดแทนระหว่างแนวสารวจ LINE1 และ LINE2 (รูปที่ 20-4)
พบว่ามีช้ันดินด้านบนค่อนข้างบางและมีหินฐานรองรับในระดับตื้นและไม่พบลักษณะของโพรงหรือแนว
รอยแตก

20.6 สรปุ ผลการสารวจ

พ้ืนที่โรงเรียนบ้านป่าแดดตั้งอยู่ในบริเวณท่ีราบลุ่มท่ีเป็นแหล่งสะสมตะกอนประกอบด้ วยทราย
และดนิ เหนียวหนาเฉล่ียประมาณ 6 เมตร โดยมีหินฐานเป็นหินดนิ ดานในระดบั ต้นื ชัน้ ตะกอนบริเวณพื้นท่ี
นีม้ ีอัตราการขยายตวั ของคลืน่ แผ่นดนิ ไหวประมาณ 1.3

20.7 ข้อเสนอแนะในการก่อสรา้ งอาคารเรยี นใหม่

กรณีใชฐ้ านรากแบบแผ่ ต้องออกแบบฐานรากให้วางอยู่บนช้ันดินแข็งหรือบนช้ันหิน ท่ีมีการปรับ
พืน้ ให้ไดร้ ะดับ โดยห้ามใช้การเทคอนกรีตเพ่ือทาการปรับระดับ และต้องยึดฐานรากให้ม่ันคงแข็งแรงด้วย
ระบบ Dowel Bar ทีฝ่ งั ลงไปไม่น้อยกว่า 50 เซนตเิ มตร

กรณใี ชฐ้ านรากแบบเสาเข็ม ต้องเพิ่มขนาดหนา้ ตดั ของเสาเขม็ และเพิ่มเหลก็ ปลอกในเสาเขม็ เพ่อื
รองรับแรงเฉือนทีม่ ากข้นึ จากคา่ อัตราการขยายตัวของคลนื่

ในบริเวณพ้ืนท่ีโรงเรียนบ้านป่าแดด ผลการสารวจธรณีฟิสิกส์ ไม่พบช้ันทรายละเอียดในระดับตื้นที่มี
โอกาสเกิดทรายพุ (Liquefaction) เม่ือเกิดแผ่นดินไหว จึงไม่จาเป็นต้องทาการปรับปรุงโครงสร้างช้ันดิน
(Soil Improvement)

ทั้งน้ี หากมีข้อสงสัยหรือต้องการข้อมูลเพ่ิมเติม ขอให้ประสานไปท่ี สานักเทคโนโลยีธรณี กรม
ทรัพยากรธรณี โทร. 0 2621 9610

140
(ก) (ข)
รูปที่ 20-1 สภาพอาคารเรยี นท่ไี ด้รบั ผลกระทบจากแผ่นดนิ ไหวโรงเรยี นบ้านป่าแดด (ก) ลกั ษณะ
ภายนอกอาคาร และ (ข) ภายในอาคารเรียน

141
รูปที่ 20-2 แผนทภี่ มู ิประเทศพน้ื ทีส่ ารวจครอบคลมุ อ.เมืองเชยี งราย อ.แมล่ าว อ.พาน และ อ.แม่
สรวย