131 ใบงานที่ 1.7 เรื่อง วิเคราะห์นิราศนรินทร์ค าโคลง ค าชี้แจง เลือกบทประพันธ์ที่ตนเองประทับใจ พร้อมอธิบายความหมายของศัพท์ และสรุปเนื้อความ ให้สละสลวย บทประพันธ์ที่ประทับใจ ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. (พิจารณาตามผลงานของนักเรียน และอยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) ค ำศัพท์ .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. สรุปเนื้อความ ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
132 แบบประเมินการแต่งนิราศจากสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัด กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพผลงาน 4 3 2 1 1 ความถูกต้องตามฉันทลักษณ์ของนิราศ 2 ความถูกต้องและสอดคล้องของเนื้อเรื่อง 3 การด าเนินเรื่อง 4 ความสวยงามและสร้างสรรค์ 5 คุณค่าและประโยชน์ที่ได้รับจากการแต่งนิราศ รวม ลงชื่อ..............................................................ผู้ประเมิน .............../.............../............... เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
133 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 มีการปรึกษาและวางแผนร่วมกันก่อนท างาน 2 มีการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสมและสมาชิกท าตามหน้าที่ทุกคน 3 มีการปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4 มีการให้ความช่วยเหลือกัน 5 ร่วมมือกันปรับปรุงและพัฒนางาน รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับ คุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง หมายเหตุ ครูอาจใช้วิธีการมอบหมายให้หัวหน้ากลุ่ม เป็นผู้ประเมิน หรือให้ตัวแทนกลุ่มผลัดกันประเมิน หรือให้มีการประเมินโดยเพื่อน โดยตัวนักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้
134 ค าชี้แจง ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. นิราศนรินทร์ค าโคลงใช้ค าประพันธ์ประเภทใดใน การแต่ง ก. โคลงสี่สุภาพ , กลอนแปด ข. โคลงสี่สุภาพ, กาพย์ยานี 11 ค. ร่ายสุภาพ, โคลงสี่สุภาพ ง. กาพย์ยานี 11, ร่ายสุภาพ 2. นายนรินทรธิเบศร์ ได้แต่งนิราศนรินทร์ค าโคลงไว้ เมื่อใด ก. เมื่อต้องเดินทางกับทัพหลวงไปปราบพม่า ข. เมื่อต้องเดินทางไปปราบหัวเมืองฝ่ายใต้ที่คิดการ กบฏ ค. เมื่อต้องเดินทางกับทัพหน้าไปปราบพม่ายังบาง สะพาน ง. เมื่อต้องเดินทางกับทัพหน้าไปสังเกตการณ์ทัพพม่า ยังเมืองตะนาวศรี 3. “ ศรีอยุธเยนทร์แย้มฟ้า แจกแสงจ้าเจิดจันทร์ เพียงรพิพรรณผ่องด้าว นหาญห้าวแหนบาท ” ค าที่พิมพ์ตัวหนามีความหมายว่าอย่างไร ก. แสงจันทร์ ข. แสงอาทิตย์ ค. แสงของดวงดาว ง. แสงของพระธรรม 4. โคลงนิราศนรินทร์ เริ่มต้นเรื่องด้วยบทใด ก. พรรณนาการเดินทางข. พรรณนาการจากนาง ค. สดุดีพระมหากษัตริย์ง. ชมบ้านเมือง 5. จุดหมายปลายทางของโคลงนิราศนรินทร์ คือ สถานที่ใด ก. ถลาง ข. ชุมพร ค. เมืองตะนาวศรี ง. เพชรบุรี เฉลย 6. ธรรมเนียมนิยมในการแต่งค าประพันธ์ประเภท นิราศ มักจะพิถีพิถันที่จะแสดงรสใดเป็นส าคัญ ก. รสบรรยายสถานที่ ข. รสชมความงาม ค. รสค า รสความ ง. รสรัก รสอาลัย 7. เหตุที่โคลงนิราศนรินทร์ เป็นนิราศที่ได้รับการ ยกย่อง มีผู้กล่าวถึงและลบรัศมีนิราศอื่นๆ เพราะ... ก. มีความวิจิตรบรรจง แสดงความรู้สึก ฝีปากดี ข. เป็นต้นแบบของนิราศเรื่องอื่น ค. แต่งเลียนแบบของเก่า ง. มีบรรยายได้ดี 8. นิราศนรินทร์ค าโคลง เป็นวรรณคดีสมัยใด ก. อยุธยาตอนต้น ข. อยุธยาตอนกลาง ค. อยุธยาตอนปลาย ง. รัตนโกสินทร์ตอนต้น 9. ค าประพันธ์ในข้อใดที่มีความหมายถึง ความ เจริญรุ่งเรืองของพุทธศาสนา ก. โบสถ์ระเบียงมรฑปพื้น ไพหาร ธรรมาสน์ศาลาลาน พระแผ้ว ข. อยุธยายศล่มแล้ว ลอยสวรรค์ ลงฤา สิงหาสน์ปรางค์รัตน์บรร เจิดหล้า ค. เรืองเรืองไตรรัตน์พ้น พันแสง รินรสพระธรรมแสดง ค่ าเช้า ง. หอไตรระฆังขาน ภายค่ า ไขประทีปโคมแก้ว ก่ าฟ้าเฟือนจันทร์ 10. บทพรรณนาบทนี้ เป็นกวีโวหารประเภทใด “อ้าโฉมแม่แบบบาง บัวมาศ กูเอย ควรแผ่แผ่นทองหุ้ม ห่อไว้หวังสงวน” ก. อุปมาอุปไมย ข. ใช้สัญลักษณ์ ค. นาฏการ ง. กล่าวเกินจริง 1. ก 2. ง 3. ข 4. ค 5. ค 6. ง 7. ก 8. ง 9. ค 10. ง
135 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่6 เรื่อง การกรอกแบบรายการ เวลา 1 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 2.1 ใช้กระบวนการเขียนเขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ ย่อความ และเขียนเรื่องราวในรูปแบบ ต่างๆ เขียนรายงานข้อมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษาค้นคว้าอย่างมีประสิทธิภาพ 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 2.1 ม.4-6/1 เขียนสื่อสารในรูปแบบต่างๆ ได้ ตรงตามวัตถุประสงค์ โดยใช้ภาษาเรียบเรียงถูกต้อง มีข้อมูล และสาระส าคัญชัดเจน จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. กรอกแบบรายการต่างๆ ได้อย่างถูกต้อง (K,P) 2. กรอกข้อมูลการสมัครเข้าร่วมกิจกรรมได้ถูกต้องได้(K,P) 3. สาระส าคัญ การกรอกแบบรายการประเภทต่างๆ มีความส าคัญและจ าเป็นอย่างยิ่งในชีวิตประจ าวัน ผู้เขียนจะต้อง ตระหนักในความส าคัญของข้อมูลที่กรอกในรายการต่างๆ เพื่อให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของหน่วยงานที่ติดต่อใน การน าข้อมูลไปใช้ให้เกิดประสิทธิผล 4. สาระการเรียนรู้ 1. การกรอกแบบรายการต่างๆ 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนแบบอุปนัย Inductive Method) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. ครูสั่งล่วงหน้า ให้นักเรียนน าตัวอย่างแบบกรอกรายการประเภทต่างๆ มาคนละ 1 แบบรายการ - แบ่งกลุ่มย่อย กลุ่มละ 4 – 5 คน ครูจัดเอกสารให้แต่ละกลุ่มได้ศึกษาตัวอย่างที่หลากหลาย ไม่ซ้ าแบบกัน และครูช่วยเพิ่มเติมตัวอย่างที่ขาดไปให้ครบถ้วนทุกกลุ่ม - ครูกระตุ้นให้นักเรียนสังเกตลักษณะของแบบรายการต่างๆ แลกเปลี่ยนกันดูและบอกเล่า ข้อสังเกตแก่กัน
136 ขั้นสอน 2. ให้นักเรียนน าแบบรายการที่หลากหลายมาศึกษารูปแบบ และสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดว่า แบบกรอกรายการเหล่านี้เจ้าหน้าที่จะน าไปจัดการข้อมูลอย่างไร แล้วจะเก็บไว้หรือไม่ และช่วยกันสรุปว่า แบบกรอกรายการน่าจะมีกี่ประเภท 3. ให้นักเรียนจ าแนกแบบกรอกรายการออกเป็น 2 ประเภท แล้วร่วมกันสรุปว่าแบบกรอกรายการ ที่ใช้เป็นหลักฐานต่างๆ ได้แก่ แบบกรอกรายการชนิดใด 4. นักเรียนเปรียบเทียบการกรอกข้อมูลของทั้ง 2 ประเภท ว่ามีความเหมือน ความต่าง กันอย่างไร 5. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอผลงานของกลุ่ม ขั้นสรุป 6. นักเรียนทุกคนร่วมกันอภิปรายการรายงานของแต่ละกลุ่ม แล้วร่วมกันน าเสนอประเด็นส าคัญ มาสรุปบนกระดาน 7. นักเรียนร่วมกันเสนอแนะว่าสิ่งที่ได้จากการสรุปในข้างต้น จะน ามาใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อ ชีวิตประจ าวันได้อย่างไร แนวค าตอบ: การกรอกแบบรายการต้องตระหนักถึง - กรอกข้อมูลได้ถูกต้องครบถ้วน - เขียนสะกดค าถูกต้อง - ลายมือเป็นระเบียบ อ่านง่าย - แบบกรอกรายการสะอาดเรียบร้อย ไม่มีรอยลบ ขูด ขีด ฆ่า - กรอกข้อมูลเสร็จตามเวลาที่ก าหนด (กรณีกรอกแบบสอบถาม เพื่อการวิจัย ) 8. ให้นักเรียนกรอกแบบรายการสมัครเข้าร่วมกิจกรรม 9. ครูและนักเรียนช่วยกันสรุปเน้นย้ าคุณธรรมที่ต้องการให้เกิด เช่น ความซื่อตรง ความรับผิดชอบ 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. ตัวอย่าง แบบกรอกรายการประเภทต่างๆ แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. สื่อต่างๆ เช่น สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อคอมพิวเตอร์ 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ประเมินการกรอกแบบรายการ สมัครเข้าร่วมกิจกรรม แบบประเมินการกรอกแบบรายการสมัคร เข้าร่วมกิจกรรม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
137 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
138 ใบสมัครเข้าร่วมกิจกรรม ศิลปะตามอัธยาศัย (ส าหรับผู้ที่สนใจทุกเพศ ทุกวัย) ณ หอศิลป์จังหวัดนครนายก สถาบันการพัฒนาผู้น าชุมชนไทย ต.สาริกา อ.เมืองนครนายก จ.นครนายก ประเภท ผู้สมัครเข้าร่วมกิจกรรม นักเรียน/นักศึกษา ชื่อ-สกุล.................................................................................................................................อายุ..........................ปี อยู่บ้านเลขที่.................หมู่ที่..............ต าบล............................อ าเภอ................................จังหวัด.................... เบอร์โทรศัพท์...............................................เบอร์โทรศัพท์มือถือ.......................................................................... ก าลังศึกษาอยู่ชั้น.............................โรงเรียน.............................................................ต าบล................................. อ าเภอ.......................................จังหวัด...............................................เบอร์โทรศัพท์............................................. ประชาชนทั่วไป ชื่อ-สกุล....................................................................................................................................อายุ.......................ปี อยู่บ้านเลขที่.................หมู่ที่..............ต าบล..............................อ าเภอ..............................จังหวัด.................... เบอร์โทรศัพท์.......................................................เบอร์โทรศัพท์มือถือ................................................................... สถานที่ท างาน..............................................................ตั้งอยู่เลขที่.........................ต าบล..................................... อ าเภอ......................................จังหวัด.................................................เบอร์โทรศัพท์............................................. มีความประสงค์ สมัครเข้าร่วมกิจกรรม (สามารถเลือกได้ทุกกิจกรรม) ศิลปะการถักเชือก และร้อยลูกปัด วันเสาร์ที่ ๒๓ มีนาคม ๒๕๕๖ การเขียนภาพเปอร์สเปคตีพ(PERSPECTINE) ด้วยสีน้ า วันอาทิตย์ ที่ ๒๘ เมษายน ๒๕๕๖ การสร้างเครื่องประดับจากวัสดุท้องถิ่น วันอาทิตย์ที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๖ การเขียนภาพด้วยพู่กันจีน วันอาทิตย์ที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๕๕๖ การฝึกร้องเพลงเบื้องต้น วันอาทิตย์ที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๕๖ การเขียนภาพสีน้ํา สีอะครีลิค และวาดเส้นสร้างสรรค์ วันอาทิตย์ที่ ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๖ ลงชื่อ ผู้สมัครเรียน (...................................................) ............../....................../................ หมายเหตุ ๑ ผู้สนใจทุกเพศ ทุกวัย สามารถสมัครเข้าร่วมกิจกรรมศิลปะตามอัธยาศัย (เรียนฟรี พร้อมอาหารกลางวัน) ๒. รับสมัครรุ่นละ ๔๐ คน ๓. กรอกรายละเอียดใบสมัครส่งให้ส านักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครนายก หรือส่งโทรสารหมายเลข ๐ ๓๗๓๒ ๑๔๔๒ ภายในวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๖ ผู้ที่ส่งใบสมัครก่อน มีสิทธิ์เข้าร่วมกิจกรรมได้ก่อน
139 แบบประเมินการกรอกแบบรายการสมัครเข้าร่วมกิจกรรม ชื่อ - นามสกุล เลขที่ ชั้น...................... ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพผลงาน 4 3 2 1 1 การกรอกข้อมูล 2 การเขียนสะกดค า 3 ลายมือเป็นระเบียบ อ่านง่าย 4 ความสะอาดของผลงาน 5 การส่งผลงาน รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
140 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่7 เรื่อง การแต่งกาพย์และโคลง เวลา 3 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษาและพลังของ ภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็นสมบัติของชาติ 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 4.1 ม.4-6/4 แต่งบทร้อยกรอง จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายฉันทลักษณ์ของบทประพันธ์ประเภทกาพย์และโคลงได้(K,P) 2. แต่งค าประพันธ์ประเภทกาพย์ยานี 11 และโคลงสี่สุภาพได้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์(K,P) 3. สาระส าคัญ บทร้อยกรอง คือ การเรียงร้อยถ้อยค าให้มีจ านวนค าและสัมผัสตรงตามรูปแบบฉันทลักษณ์ที่ก าหนด เป็นร้อยกรองชนิดต่างๆ การศึกษารูปแบบฉันทลักษณ์จึงช่วยให้เข้าใจงานประพันธ์ต่างๆ ได้ดีขึ้น 4. สาระการเรียนรู้ 1. การแต่งบทร้อยกรองประเภทกาพย์ และโคลง 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนตามแนววัฏจักรการเรียนรู้ (4 MAT)) ชั่วโมงที่ 1-2 • นักเรียนท าแบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ขั้นน า 1. ให้นักเรียนอ่านตัวอย่างกาพย์ยานี 11 จากเรื่อง กาพย์พระไชยสุริยา ครูน าสนทนาเกี่ยวกับคุณค่า ของการแต่งบทประพันธ์ ว่ามีประโยชน์อย่างไร การแต่งบทประพันธ์มีปรากฏที่ใดบ้าง แนวค าตอบ เช่น - ใช้เป็นบทเรียนในสมัยโบราณ และปัจจุบัน - ใช้เป็นกฎหมาย - ใช้ในพิธีกรรม - ใช้เป็นการเขียนบันทึก - ใช้เป็นวรรณกรรมอ่านเพื่อความบันเทิง
141 ขั้นสอน 2. ครูสะท้อนความคิดจากประสบการณ์เดิมถึงประโยชน์การใช้ค าประพันธ์ประเภทกาพย์ในการเขียน วรรณกรรมต่างๆ เพื่อใช้ในกิจการต่างๆ ของประเทศ ครูให้นักเรียนช่วยกันสรุปฉันทลักษณ์ของกาพย์ยานี11 พร้อมยกตัวอย่างให้นักเรียนศึกษารูปแบบและทดลองแต่งพร้อมกันบนกระดาน 3. ให้นักเรียนจับคู่กันน าภาพที่สนใจมา 1 ภาพ ให้นักเรียนสนทนาถึงสาระที่ปรากฏในภาพโดยสรุปเล่า เรื่องจากภาพ และคิดวิเคราะห์ วิจารณ์ ประเมินค่าอย่างละเอียด 4. ให้นักเรียนเลือกค าประพันธ์ที่สนใจมาเขียนบรรยายภาพ และประเด็นความคิดรวบยอดที่จะ น าเสนอในรูปภาพที่เลือกมา 5. นักเรียนศึกษาตัวอย่างการแต่งค าประพันธ์ประเภทกาพย์ จากหนังสือกาพย์พระไชยสุริยา กาพย์เห่ ชมเครื่องคาวหวาน กาพย์เห่เรือ เป็นต้น 6. ให้นักเรียนอ่านกาพย์จนชินระดับของเสียงในแต่ละวรรค เพื่อให้สามารถแต่งได้ไม่ผิดระดับเสียง 7. ให้นักเรียนอภิปรายความรู้ที่ได้รับจากการศึกษาตัวอย่างผลงานประเภทกาพย์ยานี 11 8. นักเรียนจับคู่กันน าภาพที่เตรียมมาสนทนารายละเอียด แนวคิด ตลอดจนความคิดรวบยอดที่เกิดขึ้น จากภาพ สาระส าคัญที่ต้องการสื่อความหมาย เช่น ภาพคลองแสนแสบ สื่อถึงความมักง่ายของมนุษย์ ความ ทุกข์ของสายน้ าที่อยากจะบอกอะไรแก่มนุษย์ ฯลฯ 9. นักเรียนช่วยกันติดภาพในกระดาษ A4 แล้วเขียนบทประพันธ์ตามความสนใจ บรรยายภาพที่ เตรียมไว้ ความยาวอย่างน้อย 2 บท ตกแต่งผลงานให้เรียบร้อย สวยงาม 10. ให้นักเรียนน าผลงานออกมาน าเสนอหน้าชั้นเรียน โดยอ่านค าประพันธ์ที่แต่ง พร้อมวางภาพบน เครื่อง presentation ให้เห็นภาพประกอบการอ่านบทประพันธ์ ขั้นสรุป 11. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 1-2 คน วิเคราะห์ วิจารณ์ผลงานในด้านความถูกต้องของฉันทลักษณ์ และการน าเสนอแนวคิดจากภาพเป็นการวิจารณ์อย่างสร้างสรรค์ และนักเรียนเจ้าของผลงานรับฟังเพื่อปรับปรุง งานของตน 12. น าผลงานติดป้ายนิเทศ หรือเย็บรวมเล่มเพื่อเป็นผลงานของห้อง ให้เพื่อนได้เห็นและชื่นชมผลงาน ร่วมกันเปิดอภิปรายประเด็นที่เกิดความคิดต่อยอด โดยครูตั้งประเด็นถามน า ในค าว่า “ถ้า......” เช่น - ถ้าจะน าเสนอผลงานนี้ซึ่งแต่งด้วยกาพย์ยานี 11 เป็นโคลงสี่สุภาพ จะแต่งอย่างไร - ถ้ามองมุมใหม่ ในงานชิ้นนี้ จะได้แนวคิดใหม่เป็นอย่างไร (กรณีงานบางชิ้นน าเสนอ แนวคิดยังไม่โดดเด่น) - ถ้าช่วยกันระดมความคิดหลายๆ ทรรศนะ งานชิ้นนี้ควรน าเสนออะไรบ้าง
142 ชั่วโมงที่ 3 ขั้นน า 1. ครูให้นักเรียนอ่านตัวอย่างโคลงสี่สุภาพ จากนิราศนรินทร์ นิราศสุพรรณ ครูน าสนทนาเกี่ยวกับ คุณค่าของการแต่งบทประพันธ์ประเภทโคลง ว่ามีประโยชน์อย่างไร การแต่งโคลงมีปรากฏที่ใดบ้าง แนวค าตอบ เช่น - ใช้เป็นบทเรียนในสมัยโบราณ และปัจจุบัน - ใช้เป็นกฎหมาย - ใช้ในพิธีกรรม - ใช้เป็นการเขียนบันทึก - เป็นวรรณกรรมอ่านเพื่อความบันเทิง ขั้นสอน 2. ครูสะท้อนความคิดจากประสบการณ์เดิมถึงประโยชน์การใช้ค าประพันธ์ประเภทโคลง ในการ เขียนวรรณกรรมต่างๆ เพื่อใช้ในพิธีกรรมต่างๆ 3. ให้นักเรียนช่วยกันสรุปฉันทลักษณ์ของโคลงสี่สุภาพ โดยท่องโคลงครู จากลิลิตพระลอ พร้อมสุ่ม ตัวแทนเขียนบนกระดานด า ครูทบทวนฉันทลักษณ์ จ านวนค า สัมผัส ค าเอก ค าโท ค าสร้อย ฯลฯ 4. ให้นักเรียนศึกษารูปแบบ ครูก าหนดโจทย์ให้และทดลองแต่งพร้อมกันบนกระดาน โดยล้อลีลา ตัวอย่างไม่ต้องเคร่งครัดค าเอก ค าโท เพื่อให้ง่ายขึ้น เช่น ตัวอย่าง เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย ฝึกแต่งเลียนแบบ เสียงกรนเสียงบ่นบ้า ฤ เสียงใคร พี่เอย 5. ให้ฝึกแต่งล้อตัวอย่างบทที่ชอบ หรือสนใจไปเรื่อยๆ นักเรียนก็จะเก่งขึ้น เสียงของค า ระดับ ของเสียง เสียงสัมผัส เสียงสูงต่ าของโคลง จะอยู่ในใจนักเรียนตลอดไป 6. ให้นักเรียนจับคู่กัน แต่งโคลง 1 บท เลือกแต่งตามอิสระ และน าผลงานมาอ่านหน้าชั้น โดยสรุป เล่าเรื่องจากชิ้นงานว่ามุ่งน าเสนอสาระใด และวิเคราะห์ วิจารณ์ ประเมินค่า ความถูกต้องของฉันทลักษณ์ สาระที่น าเสนอ ความไพเราะ การเล่นค า เล่นเสียง เลือกค าประพันธ์ที่สนใจมาเขียนบรรยายภาพ และประเด็น ความคิดรวบยอดที่จะน าเสนอในรูปภาพที่เลือกมา ขั้นสรุป 7. ให้นักเรียนน าผลงานติดป้ายนิเทศ หรือเย็บรวมเล่มเพื่อเป็นผลงานของห้อง ให้เพื่อนได้เห็นและชื่นชม ผลงานร่วมกัน 8. ครูเปิดอภิปรายประเด็นที่เกิดความคิดต่อยอด โดยครูตั้งประเด็นถามน า ในค าว่า “ถ้า......” เช่น - ถ้าจะน าเสนอผลงานโคลงสี่สุภาพไปแต่งในวาระส าคัญ เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันวิสาขบูชา วันแห่งความรัก วันสงกรานต์ วันแต่งงาน วันเกิด ฯลฯ เพื่อใช้ประกอบในบัตรอวยพร จะแต่งอย่างไร
143 - ถ้ามองมุมใหม่ ในงานชิ้นนี้ จะได้แนวคิดใหม่เป็นอย่างไร (กรณีงานบางชิ้นน าเสนอ แนวคิดยังไม่โดดเด่น) - ถ้าช่วยกันระดมความคิดหลายๆ ทรรศนะ งานชิ้นนี้ควรน าเสนออะไรบ้าง • นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. ตัวอย่าง การแต่งค าประพันธ์ 3. ตัวอย่างภาพที่นักเรียนสนใจ 4. กระดาษ A4 5. เครื่อง presentation แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. สื่อต่างๆ เช่น สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อคอมพิวเตอร์ 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ประเมินการกรอกแบบรายการ สมัครเข้าร่วมกิจกรรม แบบประเมินการกรอกแบบรายการสมัคร เข้าร่วมกิจกรรม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ตรวจแบบทดสอบหลังเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์
144 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
145 แบบประเมินการแต่งกาพย์ยานี 11 และโคลงสี่สุภาพ ชื่อ - นามสกุล เลขที่ ชั้น............................ ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพผลงาน 4 3 2 1 1 รูปแบบฉันทลักษณ์ 2 เนื้อหาสาระที่น าเสนอ 3 ความไพเราะ การเล่นค า เล่นอักษร เล่นสระ 4 การเสนอแนวความคิด 5 การเขียนสะกดค า รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
146 ค าชี้แจง ให้นักเรียนเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ค าประพันธ์ต่อไปนี้ ถ้าเรียงให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ ข้อใดไม่เป็นโคลงสี่สุภาพ ก.ถึงตระนาวตระหน่ าซ้ าสงสารอรเอย ข.เดือนด าหนิวงกลางต่ายแต้ม ค.ตายระดับทับกันดังฟอนฟาง ง.เสนาะสนั่นดินครวญครุ่นฟ้า 2. ค าประพันธ์ต่อไปนี้ ถ้าเรียงให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ ข้อใดไม่เป็นกาพย์ยานี ก. โอชาหน้าไก่แกงแคลงของแขกแปลกกลิ่นอาย ข. ขนมจีบเจ้าจีบห่องามสมส่อประพิมพ์ประพาย ค. เหลือรู้หมูป่าต้มแกงคั่วส้มใส่ระก า ง. โขดเขินสิงขรเขา ณ ล าเนาพนาลัย 3. จงเรียงล าดับให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ของโคลง 1) พราวพร่างพิศเพียงราวแต่งแต้ม 2) ลมโชยช่วยชวนชาวโลกชื่นจิตนอ 3) ดาวรายพรายเด่นห้วงแดนหาว 4) ไยจึงยังมิแย้มเยี่ยมหน้ามาชม ก. 1) 2) 3) 4) ข. 2) 1) 3) 4) ค. 3) 2) 4) 1) ง. 3) 1) 2) 4) 4. ข้อใดมีจ านวนพยางค์เท่ากับวรรคแรกและวรรค ที่ 3 ของกาพย์ยานี 11 ก. ยามเช้าภูกระดึง ข. เสหน่ห์ซึ้งห้วงหทัย ค. .เมฆหมอกยั่วหยอกไม้ไหว ง. อยากฝันใฝ่ไปทุกเยี่ยมเยียน 5. ข้อใด ไม่ใช่ ค าสร้อยทุกค า ก. ตาต่อ กันนา ข. อยู่ยั้ง ยืนยง ค. ยอมสละ สิ้นแล ง. ไทยอยู่ ได้ฤา เฉลย 6. ข้อใดเป็นบาทที่ 4 ของโคลงสี่สุภาพได้เมื่อจัดวาง ถูกต้อง ก. เสียงแม่ยังก้องติดฤดีลูกเฮย ข. ตนใช่ต่างกับใครในโลกเลยนา ค. ลมชวยช่วยชวนชาวโลกชื่นจิตนอ ง. โฉมฝากใจแม่ได้ยิ่งด้วยใครครอง 7. ข้อใดมีการใช้ค าเอกโทษ ก. หนามย่อมแหลมเองใคร เซี่ยมให้ ข. ขวัญแม่สมบูรณ์จันทร์ แจ่มหน้า ค. เตียงช่วยเตือนนุชนอน แท่นน้อง ง. โฉมฝากใจแม่ได้ ยิ่งด้วยใครครอง 8. ข้อใดมีรูปวรรณยุกต์ถูกต้องตามข้อบังคับของบาท ที่ 2 ของโคลงสี่สุภาพ ก. เมืองใหญ่บอกประชา ก่อนนี้ ข. กลับแอบท าบิดเบือน ชั่วช้า ค. ตีนงู หลบไยดู ออกได้ ง. เศร้าโศกเพราะอับจน ทุกข์แท้ 9. ควรเติมค าในข้อใด จึงจะถูกฉันทลักษณ์ของโคลง โศภิตพุทธรูปแท้ ทองค า เกิดแต่แบบดิน.............. หล่อล้อม สัตบุรุษโลกจด............... จารึก คุณแล ล้วนผ่านสองมือ............ แห่งผู้ครูอาจารย์ ก. เหนียว จาร ป้อง ข. ด า จ า ปั้น ค. ด า จาร ปั้น ง. ด า จ า ห้อม 10. จากค าโคลงข้อ9 เมื่อเติมค าถูกต้องแล้วบาทใด ขาดสัมผัสข้ามวรรค ก. บาทที่ 1 ข. บาทที่ 2 ค. บาทที่ 3 ง. บาทที่ 4 1. ค 2. ง 3. ง 4. ข 5. ก 6. ง 7. ก 8. ก 9. ง 10. ข
147