81 นิทานเวตาลสะท้อนให้เห็นความเชื่อ ในสังคมด้านใดได้อย่างชัดเจน นิทานเวตาลมีที่มาจากวรรณกรรมของ ประเทศใด และมีลักษณะอย่างไร ใบงานที่ 1.2 ค าชี้แจง อธิบายและตอบค าถามที่ก าหนดให้ถูกต้อง ตัวอย่างคุณค่าทางด้านวรรณศิลป์ที่เห็นได้ อย่างชัดเจนจากนิทานเวตาลมีลักษณะอย่างไร เฉลย นิทานเวตาลมาจากวรรณกรรมของอินเดีย มักจะ ปรากฏในรูปแบบนิทานซ้อนนิทานอยู่เป็นจ านวน มาก มีตอนต้นเรื่องและตอนปลายเรื่องก ากับชี แจง เหตุที่เกิดของเรื่อง พฤติกรรมของเวตาล และข้อสรุป ซึ่งเต็มไปด้วยสาระความรู้ ความสนุกสนาน และคติธรรมที่แทรกอยู่ตลอดเรื่อง สะท้อนให้เห็นความเชื่อของคนในสังคมเกี่ยวกับลาง สังหรณ์ก่อนจะเกิดเหตุการณ์เลวร้าย ซึ่งจะเห็นได้ จากเวตาลรู้สึกเขม่นตาซ้าย และมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย จนเกิดความวิตกกังวล . มีลักษณะการใช้ส านวนเปรียบเทียบที่มีความไพเราะ ลึกซึ ง ท าให้ผู้อ่านมีความเห็นคล้อยตามอย่าง แนบเนียน เช่น “ หญิงที่ราชาพบในป่ามักจะมีความ งามกว่าหญิง ที่หาได้ในกรุง เหมือนดอกไม้ป่าที่งาม กว่าดอกไม้สวน”
82 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 มีการปรึกษาและวางแผนร่วมกันก่อนท างาน 2 มีการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสมและสมาชิกท าตามหน้าที่ทุกคน 3 มีการปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4 มีการให้ความช่วยเหลือกัน 5 ร่วมมือกันปรับปรุงและพัฒนางาน รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง หมายเหตุ ครูอาจใช้วิธีการมอบหมายให้หัวหน้ากลุ่ม เป็นผู้ประเมิน หรือให้ตัวแทนกลุ่มผลัดกันประเมิน หรือให้มีการประเมินโดยเพื่อน โดยตัวนักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้
83 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานรายบุคคล ล าดับ ที่ ชื่อ – สกุล มีความตั้งใจ ในการ ท างาน มีความ รับผิดชอบ ตรงต่อเวลา ความสะอาด เรียบร้อย ผลส าเร็จ ของงาน รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ = ดีมาก ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง = ดี ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง = พอใช้ ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง = ปรับปรุง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง
84 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่3 เรื่อง นิทานเวตาล เรื่องที่ 10 เวลา 8 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่3 เรื่อง การเขียนอธิบาย เวลา 2 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 2.1 ใช้กระบวนการเขียนเขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ ย่อความ และเขียนเรื่องราวใน รูปแบบต่างๆ เขียนรายงานข้อมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษาค้นคว้าอย่างมีประสิทธิภาพ 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 2.1 ม.4-6/1 เขียนสื่อสารในรูปแบบต่างๆ ได้ตรงตามวัตถุประสงค์ โดยใช้ภาษาเรียบเรียงถูกต้อง มี ข้อมูลและสาระส าคัญชัดเจน ท 2.1 ม.4-6/8 มีมารยาทในการเขียน จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. เขียนค านิยามได้ถูกต้องตามหลักวิชาการ (K) 2. เขียนสังเคราะห์ข้อมูลในรูปแบบต่างๆ เพื่อน าไปใช้ในชีวิตประจ าวันได้(K,P) 3. ระบุแหล่งอ้างอิงของข้อมูลต่างๆ ในการเขียนได้(K,P) 3. สาระส าคัญ การเขียนอธิบายเป็นการเขียนเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจเรื่องราวเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างถูกต้องชัดเจน ทั้งด้าน ความรู้ความคิด การเขียนอธิบายมีความส าคัญในการสื่อสาร ที่เน้นความถูกต้องและชัดเจนเพื่อให้การสื่อสาร ประสบความส าเร็จ 4. สาระการเรียนรู้ 1. การเขียนสื่อสารในรูปแบบของการเขียนอธิบาย 5. กิจกรรมการเรียนรู้ (วิธีสอนแบบนิรนัย) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. นักเรียนวิเคราะห์ปัญหาการสื่อสาร ในประเด็นการพูดหรือเขียนอธิบายให้เข้าใจ ว่าเหตุใดการพูดหรือ เขียนอธิบายจึงไม่ประสบผลส าเร็จ เกิดจากปัญหาใด และจะมีวิธีการใด ที่ท าให้การพูด หรือเขียนอธิบายประสบ ผลส าเร็จ สามารถสื่อสารให้คนฟัง/คนอ่าน เข้าใจได้ ขั้นสอน 2. ครูน าเสนอนิยามของการเขียนอธิบายโดยชี้แจงว่า ปัญหาอยู่ที่วิธีการอธิบาย ท าอย่างไรจึงจะอธิบาย ได้กระจ่างแจ้ง
85 3. ครูตั้งค าถามต่อว่า ถ้าเป็นการเขียน จะมีวิธีการพูดหรือเขียนอธิบายอย่างไรให้ประสบความส าเร็จ (แนวค าตอบ: ให้นักเรียนศึกษาจากใบความรู้/หนังสือเรียน เพื่อหาค าตอบว่ามีหลักการ/ ทฤษฎีใดในการ เขียนอธิบายให้ประสบผลส าเร็จ) 4. ครูแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มศึกษาหัวข้อต่อไปนี้ - กลุ่มที่ 1 ศึกษาเรื่อง จุดมุ่งหมายของการเขียนอธิบาย - กลุ่มที่ 2 ศึกษาเรื่อง ประเภทของการเขียนอธิบาย - กลุ่มที่ 3 ศึกษาเรื่อง หลักการเขียนอธิบาย - กลุ่มที่ 4 ศึกษาเรื่อง ประเภทของการเขียนอธิบาย 5. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมารายงานหน้าชั้น แล้วครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายความรู้ ที่ได้รับ 6. ครูน าตัวอย่างงานเขียนอธิบายประเภทต่างๆ มาให้นักเรียนอ่านและอภิปรายวิธีการเขียนว่า เขียนได้ ครบถ้วนตามองค์ประกอบต่อไปนี้หรือไม่ เช่น - การให้ค าจ ากัดความชัดเจน ถูกต้อง - การยกตัวอย่างวาทะ ค าคมประกอบการอธิบาย - การใช้หลักความรู้เขียนอธิบายขยายความ - การล าดับการอธิบาย เรียงล าดับจากง่ายไปสู่ขั้นที่ยากกว่า - การสรุปความเห็นชัดเจน น่าอ่าน และมีความเป็นกลาง 7. ครูและนักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ วิจารณ์ และแสดงความเห็นเพิ่มเติมถึงตัวอย่างสื่อต่างๆ ที่พบเห็น ในชีวิตประจ าวันว่า สามารถสื่อสารและอธิบายสาระให้ผู้อ่านเข้าใจได้มากน้อยเพียงใด ชั่วโมงที่ 2 ขั้นสรุป 1. ครูสรุปทบทวนหลักการเขียนอธิบาย 2. ครูให้นักเรียนท าใบงานที่ 1.3 เรื่อง เขียนอธิบายประเภทค าจ ากัดความ และเขียนอธิบายประเภท ความรู้ หรือวิชาการจากประเด็นที่ก าหนดให้ 3. ครูน าผลงานมารวมเล่มไว้ศึกษาที่ห้องศูนย์ภาษาไทยโดยถ่ายส าเนาหลายๆ ชุด เพื่อให้นักเรียนที่สนใจ ได้อ่าน หรือปิดป้ายนิเทศเผยแพร่ผลงาน 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย : วรรณคดีและวรรณกรรม ม.4 2. พจนานุกรม สารานุกรม 3. ใบงานที่ 1.3 เรื่อง การเขียนอธิบายประเภทความรู้ หรือวิชาการ
86 แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. สื่อต่างๆ เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ประเมินการเขียนอธิบายประเภท ค าจ ากัดความประเภท ความรู้ หรือวิชาการ แบบประเมินการเขียนอธิบาย ประเภทค าจ ากัด ความประเภท ความรู้ หรือวิชาการ ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
87 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
88 ใบงาน 1.3 การเขียนอธิบายประเภทความรู้ หรือวิชาการ ค าชี้แจง เขียนอธิบายเรื่อง วันปีใหม่ โดยก าหนดโครงเรื่องที่จะเขียนตั้งแต่ความเป็นมาของวันปีใหม่ การก าหนดวันปีใหม่แบบโบราณ การก าหนดวันปีใหม่แบบสากล สิ่งที่ควรปฏิบัติในวันปีใหม่ ฯลฯ วันปีใหม่ .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................
89 แบบประเมินการเขียนอธิบายประเภทความรู้ หรือวิชาการ ชื่อ - นามสกุล ชั้น เลขที่ ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 การให้ค าจ ากัดความชัดเจนถูกต้อง 2 การยกตัวอย่าง วาทะค าคม ประกอบการอธิบาย 3 การใช้หลักความรู้เขียนอธิบาย ขยายความ 4 การล าดับการอธิบายเรียงจากง่ายไปสู่ขั้นที่ยากกว่า 5 การสรุปความเห็นชัดเจน น่าอ่าน และมีความเป็นกลาง รวม เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17-20 13-16 9-12 5-8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
90 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 มีการปรึกษาและวางแผนร่วมกันก่อนท างาน 2 มีการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสมและสมาชิกท าตามหน้าที่ทุกคน 3 มีการปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4 มีการให้ความช่วยเหลือกัน 5 ร่วมมือกันปรับปรุงและพัฒนางาน รวม ลงชื่อ.....................................................................ผู้ประเมิน ................../......................../..................... เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง หมายเหตุ ครูอาจใช้วิธีการมอบหมายให้หัวหน้ากลุ่ม เป็นผู้ประเมิน หรือให้ตัวแทนกลุ่มผลัดกันประเมิน หรือให้มีการประเมินโดยเพื่อน โดยตัวนักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้
91 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่3 เรื่อง นิทานเวตาล เรื่องที่ 10 เวลา 8 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่4 เรื่อง ลักษณะของภาษาไทย เวลา 2 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 4.1 เข้าใจธรรมชาติของภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของ ภาษา และพลังของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไว้เป็นสมบัติของชาติ 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 4.1 ม.4-6/1 อธิบายธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลักษณะของภาษา ท 4.1 ม.4-6/2 ใช้ค าและกลุ่มค าสร้างประโยคตรงตามวัตถุประสงค์ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลักษณะของภาษาได้(K) 2. วิเคราะห์ และสังเคราะห์ค าในภาษาไทยได้(K,P) 3. สาระส าคัญ ภาษาไทยอยู่ในตระกูลค าโดด มีลักษณะเฉพาะของตนเอง เป็นภาษาเรียงค า จึงวางค าขยายไว้หลังค าที่ ถูกขยายเสมอ ลักษณะของภาษาไทย จึงเป็นเอกลักษณ์ทางภาษาประจ าชาติ ซึ่งควรศึกษาให้เข้าใจเพื่อจะได้ใช้ ในการสื่อสารได้ถูกต้อง 4. สาระการเรียนรู้ 1. ลักษณะของภาษาไทย 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการสร้างความตระหนัก) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. ครูเขียนค าว่า “มาก” บนกระดาน ให้นักเรียนสังเกตว่าค านี้ ออกเสียงอย่างไร ให้ออกเสียง พร้อมกัน ครูถามว่า ค านี้ ประกอบด้วยเสียงอะไรบ้าง แนวค าตอบ : เสียงสระ เสียงพยัญชนะ เสียงวรรณยุกต์ ขั้นสอน 2. ครูถามว่า ขณะนี้เราอยากทราบอะไร มีอะไรที่เกี่ยวกับ เสียงสระ เสียงพยัญชนะ และเสียง วรรณยุกต์ ที่เรายังไม่รู้อีกมาก ดังนั้นเราต้องวางแผนว่าเราจะช่วยกันศึกษาค้นคว้าเรื่องนี้อย่างไร
92 3. นักเรียนแบ่งกลุ่มเพื่อศึกษาค้นคว้าตามหัวข้อที่ก าหนด ดังนี้ กลุ่มที่ 1 ศึกษาเรื่อง รูปสระ – เสียงสระ กลุ่มที่ 2 ศึกษาเรื่อง รูปพยัญชนะ – เสียงพยัญชนะ กลุ่มที่ 3 ศึกษาเรื่อง รูปวรรณยุกต์ – เสียงวรรณยุกต์ 4. ให้นักเรียนค้นคว้าจากหนังสือเรียน หนังสืออ้างอิงต่างๆ หรือสืบค้นจากอินเทอร์เน็ต แล้วอภิปรายสรุปองค์ความรู้ที่ได้รับ 5. ให้แต่ละกลุ่มออกมาน าเสนอผลงานการศึกษาค้นคว้าหน้าชั้นเรียน ขั้นสรุป 6. ครูใช้เทคนิคการตั้งค าถาม ซักถามเพิ่มเติม ให้นักเรียนได้อธิบายความรู้ให้เพื่อนเข้าใจอย่าง แจ่มแจ้ง ชัดเจน 7. นักเรียนท าใบงานที่ 1.4 เรื่อง เสียงในภาษา สื่อค่าความเป็นไทย 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ ๑. หนังสือเรียน ภาษาไทย : หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ม.4 ๒. ใบงานที่ 1.4 เรื่อง เสียงในภาษา สื่อค่าความเป็นไทย แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. สื่อต่างๆ เช่น วิทยุ โทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงาน 1.4 ใบงาน 1.4 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
93 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
94 ใบงานที่1.4 เรื่อง เสียงในภาษา สื่อค่าความเป็นไทย ค าชี้แจง ข้อความต่อไปนี้ ประกอบด้วยเสียงพยัญชนะกี่เสียง ข้อความ / ประโยค จ านวนเสียงพยัญชนะ ตัวอย่าง ช้างชอบเดินเชื่องช้าไปตามชายป่าอันชุ่มชื น 5 เสียง ได้แก่ /ช/ /ด/ /ป/ /ต/ /อ/ 1.พี่พิภพเพิ่งพาพ่อพี่อ าไพไปผึ่งผ้าที่หน้าผา 2.ชายชะงักชะเง้อมองชะง่อนชะแง่ชะโงกชะเงื้อมง้ า 3.เฒ่าทองท่องเที่ยวไปทั่วฐานถิ่นไทยธงไตรรงค์ 4.ครูครับใครครอบครองครัว เครื่องเคราครกสากหายหมด 5.ก้อยเล่นแบดมินตันที่สโมสร 6.เจ้าแต้มสุนัขข้างบ้านจะกัดเจ้าวุ่นของฉัน 7.ฉันก าลังอ่านหนังสือสารคดีด้วยความสนใจ 8.อาหารและยาเป็นสิ่งจ าเป็นส าหรับมนุษย์ 9.ดีทูบีเป็นนักร้องแต่คัทรียาเป็นดาราภาพยนตร์ 10.คนทะเลาะกันก่อความร าคาญให้เพื่อนบ้าน
95 แบบประเมินกิจกรรมสร้างสรรค์ กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพผลงาน 4 3 2 1 1 มีความรู้เรื่องธรรมชาติของภาษา พลังของภาษา และลักษณะของภาษา 2 มีความสามารถในการคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์ 3 มีความสามารถในการคิดสร้างสรรค์และคิดอย่างมีวิจารณญาณ 4 ความเรียบร้อย สะอาด เขียนสะกดค าถูกต้อง 5 ความสนุกท้าทาย รวม ลงชื่อ..............................................................ผู้ประเมิน .............../.............../............... เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
96 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่1 เรื่อง การอ่านแปลความ เวลา 1 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 1.1 ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้และความคิดเพื่อน าไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการ ด าเนินชีวิตและมีนิสัยรักการอ่าน 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ม.4-6/2 ตีความ แปลความ และขยายความเรื่องที่อ่าน ม.4-6/3 วิเคราะห์และวิจารณ์เรื่องที่อ่านในทุกๆ ด้านอย่างมีเหตุผล ม.4-6/8 สังเคราะห์ความรู้จากการอ่านสื่อสิ่งพิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์และแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ มาพัฒนา ตน พัฒนาการเรียน และพัฒนาความรู้ทางอาชีพ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. เข้าใจความส าคัญของการอ่านแปลความ (K) 2. อ่านแปลความหมายในรูปแบบต่างๆ ได้ถูกต้อง (K,P) 3. สาระส าคัญ การอ่านแปลความต้องแปลตามตัวอักษรและให้ตรงกับความหมาย เพื่อจะเข้าใจความหมายตาม เนื้อความได้ถูกต้อง ความสามารถในการแปลความยังเป็นพื้นฐานส าคัญในการตีความ การขยายความ การ น าไปใช้ การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการประเมินค่าอีกด้วย 4. สาระการเรียนรู้ 1. การอ่านแปลความ 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนโดยการใช้เกมวิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการกลุ่ม) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 2-3 คน ออกมาเล่าถึงการอ่านแบบต่างๆ ที่ได้เรียนมาให้เพื่อนฟัง เพื่อทบทวน ความรู้เดิมของนักเรียน 2. ครูให้นักเรียนศึกษาเรื่อง การอ่านแปลความ จากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือ แหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม แล้วสรุปสาระส าคัญจดลงในสมุดขั้นสอน
97 ขั้นสอน 3. ครูอธิบายเรื่อง การอ่านแปลความ ให้นักเรียนฟังเพิ่มเติม เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจมาก ยิ่งขึ้น โดยเน้นย้ าให้นักเรียนเข้าใจว่าการแปลความหมายมีหลายรูปแบบ ทั้งการแปลศัพท์เฉพาะให้เป็นภาษา ธรรมดา การแปลส านวน สุภาษิต ค าพังเพย ค าร้อยกรอง ค าบาลีสันสกฤต และการแปลเครื่องหมายต่างๆ 4. นักเรียนท าใบงานที่ 1.1 เรื่อง แปลความตามค า โดยให้นักเรียนแปลความหมายจากค าหรือข้อความ ที่ก าหนดให้ถูกต้อง ครูและนักเรียนร่วมกันเฉลยค าตอบในใบงาน 5. ครูถามนักเรียนว่า การแปลความหมายมีความส าคัญต่อการอ่านอย่างไร เพื่อทบทวนความรู้เดิมของ นักเรียน 6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-6 คน ตามความสมัครใจ แล้วให้นักเรียนแต่ละกลุ่มท าบัตรค า เรื่อง การแปลความหมาย โดยให้นักเรียนแต่ละกลุ่มรวบรวมค าศัพท์เฉพาะ ส านวน สุภาษิต ค าพังเพย ค าร้อย กรอง หรือพุทธศาสนสุภาษิต และเครื่องหมายต่างๆ มาอย่างละ 20 ค า แล้วให้นักเรียนเขียนความหมายของค า ข้อความและเครื่องหมายที่ยกมาไว้ด้านหลังของบัตรค าให้ถูกต้อง 7. นักเรียนแต่ละกลุ่มน าบัตรค าของกลุ่มตนเองมาทายเพื่อนที่หน้าชั้นเรียนโดยไม่ให้ซ้ ากัน กลุ่มใดตอบ ถูกได้ข้อละ 1 คะแนน กลุ่มที่ได้คะแนนมากที่สุดเป็นผู้ชนะ 8. ครูและนักเรียนช่วยกันคัดเลือกผลงานบัตรค าที่ดีที่สุด น ามาจัดป้ายนิเทศ เพื่อแสดงผลงานของ นักเรียน และเก็บไว้ใช้เป็นสื่อการเรียนการสอนประจ าห้องเรียนต่อไป 9. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันหาข่าว กลุ่มละ 1 ข่าว แล้วให้นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันหาศัพท์ เฉพาะที่อยู่ในข่าวนั้น แล้วแปลความหมายของค าเหล่านั้นให้ถูกต้อง 10. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาน าเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน โดยครูและนักเรียนช่วยกันตรวจสอบ ความถูกต้อง 11. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มหาเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ต่างๆ ที่อยู่ภายในบริเวณโรงเรียน แล้วแปล ความหมายของเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ต่างๆ เหล่านั้นให้ถูกต้อง จากนั้นออกมาน าเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน ครูและเพื่อนนักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องและให้ข้อเสนอแนะ ขั้นสรุป 12. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง การอ่านแปลความ 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. ใบงานที่ 1.1 เรื่องแปลความตามค า 3. บัตรค า แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด
98 2. แหล่งข้อมูลสารสนเทศ - edltv.thai.net/index.php?mod=Courses&file - www.st.ac.th/bhatips/tip49/reading1.html 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.1 ใบงานที่ 1.1 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ตรวจบัตรค า แบบประเมินบัตรค า ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
99 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) ................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข ................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
100 ใบงานที่ 1.1 เรื่อง แปลความตามค า ค าชี้แจง แปลความหมายของค าและข้อความต่อไปนี้ให้ถูกต้อง 1. ถวายบังคม 2. พระปับผาสะ 3. พระบรมราชวินิจฉัย 4. ธารพระกร 5. คัคนางค์ 6. ชัฏ 7. วสันตฤดู 8. จวัก 9. เอาอย่าง 10. อปฺปมาโท อมต ปท 11. ทุกฺโข พาเลหิ สงฺคโม 12. อิจฺฉา โลกสฺมิ ทุชฺชหา 13. เสาหลัก 14. ผงเข้าตาตัวเอง 15. อีหรอบเดียวกัน
101 ใบงานที่ 1.1 เรื่อง แปลความตามค า ค าชี้แจง แปลความหมายของค าและข้อความต่อไปนี้ให้ถูกต้อง 1. ถวายบังคม ไหว้ 2. พระปับผาสะ ปอด 3. พระบรมราชวินิจฉัย ตัดสิน 4. ธารพระกร ไม้เท้า 5. คัคนางค์ ฟ้า 6. ชัฏ ป่าทึบ ป่ารก 7. วสันตฤดู ฤดูใบไม้ผลิ 8. จวัก เครื่องใช้ตักแกงหรือตักข้าว ท าด้วยกะลามะพร้าว 9. เอาอย่าง เลียนแบบ ท าตาม 10. อปฺปมาโท อมต ปท ความไม่ประมาท เป็นทางไม่ตาย 11. ทุกฺโข พาเลหิ สงฺคโม 12. อิจฺฉา โลกสฺมิ ทุชฺชหา 13. เสาหลัก 14. ผงเข้าตาตัวเอง 15. อีหรอบเดียวกัน คบกับคนพาล ย่อมน าทุกข์มาให้ ความอยาก ละได้ยากในโลก บุคคลที่สังคมยอมรับนับถือว่าเป็นหลักของบ้านเมืองในด้านสติปัญญา หรือด้านวิทยาการต่างๆ เมื่อมีปัญหาหรือความเดือดร้อนเกิดแก่ผู้อื่นช่วยแก้ไขให้เขาได้ แต่เมื่อเกิดแก่ตนกลับแก้ไขไม่ได้ ท านองเดียวกัน แบบเดียวกัน เฉลย
102 แบบประเมินการท าบัตรค า กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ ชื่อ – สกุล ความถูกต้อง ของการเฉลย รูปแบบการ น าเสนอ ความสะอาด เรียบร้อย การมีส่วนร่วม ในการท างาน กลุ่ม รวม 16 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ดีมาก = 4 ดี = 3 พอใช้ = 2 ปรับปรุง = 1 ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมิน ………/……………/…………. เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 14 - 16 13 – 15 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง
103 แบบประเมินการท าบัตรค า รายการประเมิน ระดับคุณภาพ ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรุง (1) 1. ความถูกต้องของ การเฉลยค าตอบ เฉลยถูกต้องทุกประเด็น เฉลยถูกต้อง เป็นส่วนใหญ่ เฉลยถูกต้อง บางประเด็น เฉลยไม่ถูกต้อง 2. รูปแบบการ น าเสนอ มีความตั้งใจและมีความคิด สร้างสรรค์ในการสร้างกล่อง บัตรค า มากที่สุด มีความตั้งใจและมี ความคิดสร้างสรรค์ในการ สร้างกล่องบัตรค ามาก มีความตั้งใจและมี ความคิดสร้างสรรค์ใน การสร้างกล่องบัตรค า ปานกลาง ไม่มีความตั้งใจ และไม่มีความคิด สร้างสรรค์ในการสร้าง กล่องบัตรค า 3. ความสะอาด เรียบร้อย บัตรค าสะอาดเรียบร้อย สวยงาม บัตรค าสะอาดเรียบร้อย ค่อนข้างสวยงาม บัตรค าค่อนข้างสะอาด เรียบร้อย ไม่สวยงาม บัตรค าไม่สะอาด เรียบร้อย ไม่สวยงาม 4. การมีส่วนร่วม ในการท างานกลุ่ม สมาชิกทุกคนช่วยกันท างาน ตามที่ได้รับมอบหมายและ ร่วมกันแสดงความคิดเห็น ทุกประเด็น สมาชิกทุกคนช่วยกัน ท างานตามที่ได้รับ มอบหมายและร่วมกัน แสดงความคิดเห็น บางประเด็น สมาชิกส่วนใหญ่ช่วยกัน ท างานตามที่ได้รับ มอบหมายและค่อนข้าง ร่วมกันแสดงความ คิดเห็น สมาชิกบางคนช่วยกัน ท างานตามที่ได้รับ มอบหมายและไม่ ร่วมกันแสดงความ คิดเห็น
104 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่2 เรื่อง การอ่านตีความ เวลา 1 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 1.1 ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้และความคิดเพื่อน าไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการ ด าเนินชีวิตและมีนิสัยรักการอ่าน 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 1.1 ม.4-6/2 ตีความ แปลความ และขยายความเรื่องที่อ่าน ท 1.1 ม.4-6/3 วิเคราะห์และวิจารณ์เรื่องที่อ่านในทุกๆ ด้านอย่างมีเหตุผล ท 1.1 ม.4-6/8 สังเคราะห์ความรู้จากการอ่านสื่อสิ่งพิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์และแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ มาพัฒนาตน พัฒนาการเรียน และพัฒนาความรู้ทางอาชีพ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายหลักการอ่านตีความได้(K) 2. อ่านตีความได้ถูกต้อง (K,P) 3. สาระส าคัญ การอ่านตีความเป็นสิ่งที่ต้องใช้สติปัญญาเพื่อตีความหมายของค าหรือข้อความ ซึ่งจะต้องพิจารณาถึง ความหมายโดยนัยที่ผู้เขียนต้องการสื่อ โดยต้องอาศัยเนื้อความแวดล้อม ความรู้หรือประสบการณ์ช่วยใน การตีความ 4. สาระการเรียนรู้ 1. การอ่านตีความ 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนแบบบรรยาย วิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการอภิปราย ร่วมกัน ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. ครูถามนักเรียนว่า การตีความคืออะไร ครูควรกระตุ้นให้นักเรียนทุกคนตอบและร่วมกันอภิปราย เพื่อน าเข้าสู่เนื้อหา จากนั้นครูอธิบายการอ่านตีความและหลักเกณฑ์การอ่านตีความให้นักเรียนฟัง ขั้นสอน 2. ครูให้นักเรียนศึกษาความรู้เรื่อง การอ่านตีความ เพิ่มเติมจากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม แล้วสรุปสาระส าคัญจดลงในสมุด
105 3. ครูให้นักเรียนท าใบงานที่ 1.2 เรื่อง ตีความตามส านวน โดยให้นักเรียนตีความจากส านวนที่ ก าหนดให้ถูกต้อง 4. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 2 - 3 คน ออกมาเฉลยค าตอบในใบงาน แล้วให้นักเรียนที่มีความคิดเห็น แตกต่างร่วมกันอภิปรายเพิ่มเติม 5. ครูถามนักเรียนว่า นักเรียนเห็นด้วยหรือไม่กับค ากล่าวที่ว่า “การตีความไม่ใช่การถอดค าประพันธ์” เพราะเหตุใด 6. ครูให้นักเรียนท าใบงานที่ 1.3 เรื่อง ตีความตามเพลง โดยให้นักเรียนตีความจากเพลงที่ก าหนด ให้ถูกต้อง 7. นักเรียนออกมาน าเสนอผลงานที่หน้าชั้นเรียน ครูและเพื่อนนักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดงความ คิดเห็น 8. ครูให้นักเรียนท าใบงานที่ 1.4 เรื่อง ตีความตามค าประพันธ์ โดยให้นักเรียนอ่านและตีความจากค า ประพันธ์ที่ก าหนดให้ 9. นักเรียนออกมาน าเสนอผลงานที่หน้าชั้นเรียน ครูและเพื่อนนักเรียนร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง และให้ข้อเสนอแนะ ขั้นสรุป 10. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง การอ่านตีความ 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. ใบงานที่ 1.2 เรื่อง ตีความตามส านวน 3. ใบงานที่ 1.3 เรื่อง ตีความตามเพลง 4. ใบงานที่ 1.4 เรื่อง ตีความตามค าประพันธ์ แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. แหล่งข้อมูลสารสนเทศ www.st.ac.th/bhatips/tip๔๙/reading๑.html 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.2 ใบงานที่ 1.2 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.3 ใบงานที่ 1.3 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.4 ใบงานที่ 1.4 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ประเมินการร่วมกิจกรรมในชั้นเรียน แบบประเมินตามสภาพจริง ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
106 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
107 ใบงานที่ 1.2 เรื่อง ตีความตามส านวน ค าชี้แจง อ่านตีความส านวนที่ก าหนดให้ถูกต้อง ส านวน ความหมาย 1. มือถือสากปากถือศีล 2. ต าข้าวสารกรอกหม้อ 3. กินบนเรือนขี้บนหลังคา 4. ผักชีโรยหน้า 5. เสน่ห์ปลายจวัก 6. ขนหน้าแข้งไม่ร่วง 7. ความรู้ท่วมหัว เอาตัวไม่รอด 8. ชักแม่น้ าทั้งห้า 9. เด็กเมื่อวานซืน 10. น้ านิ่งไหลลึก
108 ใบงานที่ 1.2 เรื่อง ตีความตามส านวน ค าชี้แจง อ่านตีความส านวนที่ก าหนดให้ถูกต้อง ส านวน ความหมาย 1. มือถือสากปากถือศีล มักแสดงตัวว่าเป็นคนมีศีลธรรม แต่กลับประพฤติชั่ว 2. ต าข้าวสารกรอกหม้อ หาเพียงแค่พอกินไปมื อหนึ่งๆ ท าพอให้เสร็จไปชั่วครั งหนึ่งๆ 3. กินบนเรือนขี้บนหลังคา เนรคุณ 4. ผักชีโรยหน้า การท าความดีเพียงผิวเผิน 5. เสน่ห์ปลายจวัก เสน่ห์ที่เกิดจากฝีมือปรุงอาหารให้มีรสชาติดี 6. ขนหน้าแข้งไม่ร่วง ไม่กระทบกระเทือนถึงเดือดร้อน (ใช้แก่คนมั่งมีที่ต้องจ่ายเงินแม้จะ มากแต่ก็ดูเหมือนเป็นจ านวนเล็กๆ น้อยๆ) 7. ความรู้ท่วมหัว เอาตัวไม่รอด มีความรู้มากแต่ไม่รู้จักใช้ความรู้ให้เป็นประโยชน์ 8. ชักแม่น้ าทั้งห้า พูดจาหว่านล้อมยกยอบุญคุณ เพื่อขอสิ่งที่ประสงค์ เช่น เถ้าแก่ พูดจาหว่านล้อมด้วยค ายอชักเอาแม่น าทั งห้าเข้ามาล่อ 9. เด็กเมื่อวานซืน ค ากล่าวเชิงดูหมิ่นหรือเชิงสั่งสอนว่า มีความรู้หรือมีประสบการณ์ น้อย 10. น้ านิ่งไหลลึก คนที่มีท่าหงิมๆ มักจะมีความคิดลึกซึ ง (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) หมายเหตุ เฉลย เป็นการแปลความส านวนไทย ส่วนการตีความให้ครูผู้สอนพิจารณาตามความเหมะสม เฉลย
109 ใบงานที่ 1.3 เรื่อง ตีความตามเพลง ค าชี้แจง อ่านตีความเพลงที่ก าหนดให้ถูกต้อง ฮักกันมาแต่โดนแล้ว บ่มีวี่มีแววเปลี่ยนแปลงไป ตั้งแต่ทางมีแต่ขี่ไหง่ แล้วจังได๋คือมาเป็นลายต่าง สิบสิฮ่างหรือซาวสิฮ่าง สิจับมือกันหย่างว่าซั่นว่า หัวใจสะหวอยน้องบ่หัวซา บัดสิว่าเฮาไปกันบ่ได๋ ไสว่าสิบ่ถิ่มกัน ไสว่าสิมีกันและกัน ไสว่าสิฮักแพงกัน ไสว่าสิมีกันตลอดไป ไสว่าสิบ่ถิ่มกัน ไสว่าสิมีกันเรื่อยไป ไสว่าสิบ่แบ่งใจ ไสว่าสิมีแค่ เฮา น้ าตาพังลงหย่าวๆ ย้อนผู้สาวเปลี่ยนใจไห้จนเซ บ่คิดบ่ฝันว่าฮักสิฮ่างสิเพ สะเลเตดอกนี้ไร้กลิ่นหอม เฮ็ดจั่งได๋หัวใจบ่พร้อม หรือต้องยอมฮับความเป็นจริงอิหลี ไห่สาเด้อ ไห่ให้ตายมื้อนี้ ไห่ให้คนที่ลืมสัญญา (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)
110 ใบงานที่ 1.4 เรื่อง ตีความตามค าประพันธ์ ค าชี้แจง อ่านตีความประพันธ์ที่ก าหนดให้ถูกต้อง ล าน าภูกระดึง อังคาร กัลยาณพงศ์ ๏ ภูกระดึงตะลึงฝันว่าชั้นฟ้า เมฆลอยมาหุ้มกายคล้ายสวรรค์ สวนสนป่าพฤกษาลดาวัลย์ เย้ายวนป่วนปั่นสั่นวิญญาณ ๏ เนินเถินสล้างสลับซับซ้อน หญ้าอ่อนชะอ้อนใจไหวสะท้าน งามเงื้อมชะโงกโตรกเหวธาร ปานวิมานนฤมิตวิจิตรจริง (พิจารณาตามค าตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)
111 แบบประเมินตามสภาพจริง ล าดับ ที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4 3 2 1 1 ความรู้ความเข้าใจในเนื้อหา 2 กระบวนการคิดวิเคราะห์ ประเมินค่า 3 การแสดงความคิดเห็น 4 ความมีน้ าใจกับเพื่อนร่วมงาน 5 ความรับผิดชอบต่อหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย รวม ลงชื่อ..............................................................ผู้ประเมิน (.........................................................................) .............../.............../............... เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติสมบูรณ์ชัดเจน ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติยังมีข้อบกพร่องในจุดที่ไม่ส าคัญ ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติยังมีข้อบกพร่องเป็นส่วนใหญ่ ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติไม่ได้เลย ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 4 หมายถึง ดีมาก 3 หมายถึง ดี 2 หมายถึง พอใช้ 1 หมายถึง ปรับปรุง
112 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่1 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่3 เรื่อง การอ่านแปลความ เวลา 1 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 1.1 ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้และความคิดเพื่อน าไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการ ด าเนินชีวิตและมีนิสัยรักการอ่าน 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ม.4-6/2 ตีความ แปลความ และขยายความเรื่องที่อ่าน ม.4-6/3 วิเคราะห์และวิจารณ์เรื่องที่อ่านในทุกๆ ด้านอย่างมีเหตุผล ม.4-6/8 สังเคราะห์ความรู้จากการอ่านสื่อสิ่งพิมพ์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์และแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ มาพัฒนา ตน พัฒนาการเรียน และพัฒนาความรู้ทางอาชีพ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. เข้าใจหลักการอ่านเพื่อขยายความ (K) 2. อ่านขยายความ ได้ถูกต้อง (K,P) 3. สาระส าคัญ การอ่านขยายความเป็นการอธิบายเพิ่มเติม ซึ่งอาจใช้วิธีการยกตัวอย่างประกอบ การอ้างอิง การ เปรียบเทียบมาช่วยให้เนื้อความชัดเจนและเข้าใจมากยิ่งขึ้น 4. สาระการเรียนรู้ 1. การอ่านเพื่อขยายความ 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนโดยการใช้เกมวิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการกลุ่ม) ชั่วโมงที่ 1 ขั้นน า 1. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 2 - 3 คน ถามเกี่ยวกับการอ่านแปลความและการอ่านตีความ เพื่อตรวจสอบ ความเข้าใจให้ตรงกันและเป็นการทบทวนความรู้ที่ได้เรียนมา เพื่อนนักเรียนอาจร่วมกันช่วยตอบเพื่อให้เข้าใจ เนื้อหามากยิ่งขึ้น ขั้นสอน 2. ครูอธิบายการอ่านเพื่อขยายความให้นักเรียนฟัง 3. ครูให้นักเรียนศึกษาความรู้เรื่อง การอ่านเพื่อขยายความ เพิ่มเติมจากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้า เพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม แล้วสรุปสาระส าคัญจดลงในสมุด
113 4. ครูตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนอีกครั้ง จากนั้นครูแบ่งนักเรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5 - 6 คน คละกันตามความสามารถ เพื่อให้นักเรียนฝึกอ่านเพื่อขยายความ โดยครูยกตัวอย่างค าประพันธ์ วักทะเล ของ อังคาร กัลป์ยาณพงศ์ 5. นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดเห็น แล้วออกมาน าเสนอหน้าชั้นเรียนว่าตัวอย่างค าประพันธ์นั้นอ่าน เพื่อขยายความได้อย่างไร โดยให้นักเรียนแปลความหรือตีความค าประพันธ์นั้นๆ ก่อนเพื่อจะได้ขยายความได้ ถูกต้อง 6. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มหาค าประพันธ์หรือพุทธศาสนสุภาษิต กลุ่มละ 1 อย่าง มาให้เพื่อนในกลุ่มฟัง เพื่อร่วมกันอ่านขยายความ 7. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาน าเสนอค าประพันธ์หรือพุทธศาสนสุภาษิตที่กลุ่มตนหามา หน้าชั้นเรียน ครูและเพื่อนนักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้องและให้ข้อเสนอแนะ ครูแนะวิธีการน าเสนอโดย ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มแปลความหรือตีความค าประพันธ์หรือพุทธศาสนสุภาษิตก่อนแล้วจึงให้ขยายความจากสิ่งที่ อ่าน ขั้นสรุป 8. ครูทบทวนการอ่านเพื่อขยายความอีกครั้ง 9. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง การอ่านเพื่อขยายความ 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. เอกสารประกอบการสอน แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. สื่อต่างๆ เช่น หนังสือพิมพ์ นิตยสาร 3. แหล่งข้อมูลสารสนเทศ edltv.thai.net/index.php?mod=Courses&file www.st.ac.th/bhatips/tip๔๙/reading๑.html 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
114 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
115 เอกสารประกอบการสอน วักทะเล อังคาร กัลยาณพงศ์ วักทะเลเทใส่จาน รับประทานกับข้าวขาว เอื้อมเก็บบางดวงดาว ไว้คลุกข้าวซาวเกลือกินฯ ดูปูหอยเริงระบ า เต้นร าท าเพลงวังเวงสิ้น กิ้งก่ากิ้งกือบิน ไปกินตะวันและจันทร์ฯ คางคกขึ้นวอทอง ลอยล่องท่องเที่ยวสวรรค์ อึ่งอ่างไปด้วยกัน เทวดานั้นหนีเข้ากะลาฯ ไส้เดือนเที่ยวเกี้ยวสาว อัปสรหนาวสั่นชั้นฟ้า ทุกจุลินทรีย์อมิบ้า เชิดหน้าได้ดิบได้ดีฯ เทพไท้เบื่อหน่ายวิมาน ทะยานลงดินมากินขี้ ชมอาจมว่ามี รสวิเศษสุดที่กล่าวค าฯ ป่าสุมทุมพุ่มไม้ พูดได้ปรัชญาลึกล้ า ขี้เลื่อยละเมอท า ค านวณน้ าหนักแห่งเงาฯ วิเศษใหญ่ใคร่เสวยฟ้า อยู่หล้าเหลวเลวโง่เขลา โลภโกรธหลงมอมเมา งั่งเอาเถิดประเสริฐเอยฯ
116 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 มีการปรึกษาและวางแผนร่วมกันก่อนท างาน 2 มีการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสมและสมาชิกท าตามหน้าที่ทุกคน 3 มีการปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4 มีการให้ความช่วยเหลือกัน 5 ร่วมมือกันปรับปรุงและพัฒนางาน รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับ คุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง หมายเหตุ ครูอาจใช้วิธีการมอบหมายให้หัวหน้ากลุ่ม เป็นผู้ประเมิน หรือให้ตัวแทนกลุ่มผลัดกันประเมิน หรือให้มีการประเมินโดยเพื่อน โดยตัวนักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้
117 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 2 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่า และน ามาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 5.1 ม.4-6/1 วิเคราะห์และวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมตามหลักการวิจารณ์เบื้องต้น จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความเป็นมาของเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลงได้(K) 2. บอกประวัติผู้แต่งของเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลงได้(K) 3. อธิบายลักษณะค าประพันธ์ของเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลงได้(K,P) 3. สาระส าคัญ นิราศนรินทร์ค าโคลง เป็นนิราศที่มีชื่อเสียงเรื่องหนึ่งในสมัยรัตนโกสินทร์ มีเนื้อหาส าคัญอยู่ที่ การกล่าวคร่ าครวญถึงนางอันเป็นที่รัก ด้วยส านวนโวหาร อันไพเราะ และมีคุณค่าในด้านวรรณศิลป์ นิราศนรินทร์ค าโคลง จึงได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่า เป็นยอดของนิราศค าโคลง 4. สาระการเรียนรู้ 1. จุดมุ่งหมายการแต่งวรรณคดีและวรรณกรรม 2. การพิจารณารูปแบบของวรรณคดีและวรรณกรรม 3. การพิจารณาเนื้อหาและกลวิธีในวรรณคดีและวรรณกรรม 4. การวิเคราะห์และการวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนแบบบรรยาย วิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการอภิปราย ร่วมกัน ชั่วโมงที่ 1 นักเรียนท าแบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 ขั้นน า 1. ครูเปิดแถบบันทึกเสียงเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ให้นักเรียนฟัง 1 บท
118 “โฉมแม่จักฝากฟ้า เกรงอินทร์หยอกนา อินทร์ท่านเทิกโฉมเอา สู่ฟ้า โฉมแม่จักฝากดิน ดินท่าน แล้วแฮ ดินฤาขัดเจ้าหล้า สู่สมสองสม” ครูถามนักเรียนว่า เคยได้ยินหรือได้ฟังค าประพันธ์ข้างต้นบ้างหรือไม่ ค าประพันธ์ข้างต้นมีที่มา จากวรรณคดีเรื่องใด เพื่อน าเข้าสู่เนื้อหา ขั้นสอน 2. ครูแบ่งนักเรียนเป็น 4 กลุ่ม กลุ่มละเท่าๆ กัน ให้แต่ละกลุ่มศึกษาเรื่อง นิราศ ในประเด็นที่ก าหนดให้ ดังนี้ - ลักษณะของนิราศ - เนื้อหาของนิราศ - นางในนิราศ - ค าประพันธ์ในนิราศ โดยศึกษาความรู้จากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม 3. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาน าเสนอผลการศึกษาที่หน้าชั้นเรียน และให้นักเรียนกลุ่มอื่นบันทึก สาระส าคัญจดลงในสมุด โดยครูเป็นผู้ตรวจสอบความถูกต้องและคอยอธิบายเพิ่มเติม 4. นักเรียนท าใบงานที่ 1.5 เรื่อง ความเป็นมาของนิราศ ครูและนักเรียนช่วยกันเฉลยค าตอบใน ใบงาน ขั้นสรุป 5. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง ความเป็นมาของนิราศ ชั่วโมงที่ 2 ขั้นน า 1. ครูถามนักเรียนในประเด็นค าถามที่ก าหนด เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนทุกคนช่วยกันตอบค าถาม เพื่อน าเข้าสู่บทเรียน - นักเรียนรู้จักนิราศนรินทร์ค าโคลงหรือไม่ - นักเรียนทราบหรือไม่ว่า ผู้แต่งนิราศนรินทร์ค าโคลงเป็นใคร - นิราศนรินทร์ค าโคลง แต่งขึ้นในสมัยใด ขั้นสอน 2. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาความรู้เรื่อง ประวัติผู้แต่งนิราศนรินทร์ค าโคลง จากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม
119 ศรีสิทธิ์พิศาลภพ เลอหล้าลบล่มสวรรค์ จรรโลงโลกกว่ากว้าง แผนแผ่นผ้างเมืองเมรุ ศรีอยุธเยนทร์แย้มฟ้า แจกแสงจ้าเจิดจันทร์ เพียงรพิพรรณผ่องด้าว ขุนหาญห้าวแหนบาท สระทุกข์ราษฎร์รอนเสี้ยน ส่ายเศิกเหลี้ยนล่งหล้า ราญราบหน้าเภริน เข็ญข่าวยินยอบตัว ควบค้อมหัวไหว้ละล้าว ทุกไทน้าวมาลย์น้อม ขอออกอ้อมมาอ่อน ผ่อนแผ่นดินให้ผาย ขยายแผ่นฟ้าให้แผ้ว เลี้ยงทแกล้วให้กล้า พระยศไท้เทิดฟ้า เฟื่องฟุ้งทศธรรม ท่านแฮ อยุธยายศล่มแล้ว ลอยสวรรค์ ลงฤๅ สิงหาสน์ปรางค์รัตน์บรร- เจิดหล้า บุญเพรงพระหากสรรค์ ศาสน์รุ่ง เรืองแฮ บังอบายเบิกฟ้า ฝึกฟื้นใจเมือง 3. ให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาน าเสนอผลการศึกษาที่หน้าชั้นเรียน โดยครูเป็นผู้ตรวจสอบความ ถูกต้องและคอยอธิบายเพิ่มเติม จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง ประวัติผู้แต่งนิราศ นรินทร์ค าโคลง 4. ครูติดแผนภูมิตัวอย่าง ร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ จากเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ให้นักเรียนดู ครูถามนักเรียนว่า รู้จักค าประพันธ์ข้างต้นหรือไม่ แล้วครูอธิบายลักษณะค าประพันธ์ของร่ายสุภาพและโคลงสี่ สุภาพ ในเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ให้นักเรียนฟัง 5. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 5 - 6 คน ออกมาโยงเส้นสัมผัสให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ของร่ายสุภาพและ โคลงสี่สุภาพ โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้องและคอยอธิบายเพิ่มเติม 6. นักเรียนแต่ละกลุ่ม ท าใบงานที่ 1.6 เรื่อง การแต่งร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ โดยให้แต่ละกลุ่ม ช่วยกันแต่งค าประพันธ์ประเภทร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ อย่างละ 1 บท ในหัวข้อที่นักเรียนสนใจ พร้อมถอด ความค าประพันธ์ที่แต่งให้มีความสละสลวย 7. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาน าเสนอผลงานที่หน้าชั้นเรียน โดยครูเป็นผู้ตรวจสอบความถูกต้อง และให้ข้อเสนอแนะ ขั้นสรุป 8. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เรื่อง ลักษณะค าประพันธ์ประเภทร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. แถบบันทึกเสียงเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง 3. แผนภูมิตัวอย่าง ร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ 4. ใบงานที่ 1.5 เรื่อง ความเป็นมาของนิราศ
120 5. ใบงานที่ 1.6 เรื่อง การแต่งร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด 2. แหล่งข้อมูลสารสนเทศ www.st.ac.th/bhatips/tip48/student48/niras_student48.html www.st.ac.th/salathai/niraat.html www.thai-school.net/view_tj.php?ID=1354 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบก่อนเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.5 ใบงานที่ 1.5 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.6 ใบงานที่ 1.6 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างาน รายบุคคล แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานรายบุคคล ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์
121 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้(เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู
122 ใบงานที่ 1.5 เรื่อง ความเป็นมาของนิราศ ค าชี้แจง ศึกษาความรู้เรื่อง นิราศ ในประเด็นที่ก าหนดให้ ดังนี้ 1. ลักษณะของนิราศ 2. เนื้อหาของนิราศ 3.นางในนิราศ 4. ค าประพันธ์ในนิราศ โดยให้นักเรียนศึกษาจากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศ ตามความ เหมาะสม แล้วน าข้อมูลที่ได้มาบันทึกลงในใบงาน ความเป็นมา ของนิราศ 1. ลักษณะของนิราศ ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ................................ 2. เนื้อหาของนิราศ ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ..................................................................... ................................................................ 3. นางในนิราศ ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ................ ......................................................................... ......................................................................... ............ 4. ค าประพันธ์ในนิราศ ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... ........................... ........................................................................... ...
123 ใบงานที่ 1.5 เรื่อง ความเป็นมาของนิราศ ค าชี้แจง ศึกษาความรู้เรื่อง นิราศ ในประเด็นที่ก าหนดให้ ดังนี้ 1. ลักษณะของนิราศ 2. เนื้อหาของนิราศ 3.นางในนิราศ 4. ค าประพันธ์ในนิราศ โดยให้นักเรียนศึกษาจากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศตามความเหมาะสม แล้วน าข้อมูลที่ได้มาบันทึกลงในใบงาน ความเป็นมา ของนิราศ 1. ลักษณะของนิราศ นิราศ ตามความหมายในพจนานุกรม ฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 หมายถึง เรื่องราวที่ พรรณนาถึงการจากกันหรือจากที่อยู่ไปอยู่ในที่ต่างๆ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาด ารงรา ชานุภาพได้ทรงสันนิษฐานเกี่ยวกับงานประพันธ์ประเภทนี้ ไว้ว่า เป็นงานที่เกิดขึ้นเพราะระยะเวลาที่กวีเดินทางไปยัง ที่ต่างๆ ใช้เวลานาน และการเดินทางในสมัยก่อนใช้เรือ เป็นพาหนะ กวีจึงมีเวลาว่างมาก จึงบันทึกอารมณ์คิดถึง นางอันเป็นที่รักที่ตนต้องจากมา พร้อมกับเล่าระยะทาง สถานที่ที่ผ่าน และสิ่งที่พบเห็นระหว่างทาง... 2. เนื้อหาของนิราศ เนื้อหาในนิราศ โดยทั่วไปมักเป็นการคร่ าครวญ ของกวี (ชาย) ต่อสตรีอันเป็นที่รัก ไม่ว่าจะเป็น ด้วย เหตุใดก็ตาม ทั้งนี้ยังมีนิราศเรื่องหนึ่งซึ่งมีเนื้อหาเป็นการ คร่ าครวญของสตรีถึงสตรีด้วยกัน คือโคลงนิราศท้าวสุภัติ การภักดี พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๕ ซึ่งทรงสมมุติว่า ท้าว สุภัติการภักดี หัวหน้า ห้องเครื่องในพระองค์เป็น คนแต่งขึ้นเมื่อครั้งตามเสด็จฯ ประพาสหัวเมืองกาญจนบุรี ใน พ.ศ. 2416 จึงอาจกล่าวได้ว่า วรรณคดีนิราศ เพราะร้างรัก เป็นแก่นเรื่อง ส่วนรายละเอียดอื่นๆ ที่ปรากฏในเรื่องเป็น เพียงส่วนประกอบของเรื่องเท่านั้น 3. นางในนิราศ นางในนิราศ ที่กวีกล่าวถึง อาจมี ตัวตนจริงหรือไม่ก็ได้ แต่กวีถือว่านางผู้เป็นที่ รัก เป็นปัจจัยส าคัญยิ่งที่จะเอื้อให้กวีแต่งนิราศ ได้ไพเราะ แม้ในสมัยหลังกวีอาจไม่ได้คร่ า ครวญถึงนางเป็นแก่นเรื่องเท่ากับการบันทึก ระยะทางเหตุการณ์และอารมณ์ แต่ก็ยังคงมี บทครวญถึงนางแทรกอยู่ 4. ค าประพันธ์ในนิราศ นิราศ แต่งได้ด้วยค าประพันธ์หลายประเภท เช่น โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน กาพย์ห่อโคลง แต่ที่นิยมมากที่สุดในสมัย โบราณ ได้แก่ โคลง ซึ่งส่วนมากมักขึ้นด้วยร่ายหนึ่งบท มีใจความ สดุดีบ้านเมืองและยอพระเกียรติพระมหากษัตริย์ ต่อมาจึงได้มี การแต่งนิราศด้วยกาพย์ห่อโคลง ต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์ ค าประพันธ์ประเภทกลอนมีบทบาทมากขึ้น และหากแต่งเป็น กลอน มักขึ้นต้นด้วยวรรครับและลงท้ายด้วยค าว่า เอย เฉลย
124 ใบงานที่ 1.6 เรื่อง การแต่งร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ ค าชี้แจง นักเรียนช่วยกันแต่งค าประพันธ์ประเภท ร่ายสุภาพและโคลงสี่สุภาพ อย่างละ 1 บท ในหัวข้อที่นักเรียนสนใจ โดยให้มีความสัมพันธ์กัน พร้อมถอดความค าประพันธ์ที่แต่งขึ้น เรื่อง.................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ถอดความค าประพันธ์ .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... (พิจารณาตามผลงานของนักเรียน และอยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน)
125 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม กลุ่มที่.................................................. สมาชิกของกลุ่ม 1. .............................................................................. 2. .............................................................................. 3. .............................................................................. 4. .............................................................................. 5. .............................................................................. 6. .............................................................................. ล าดับ ที่ รายการประเมิน คุณภาพการปฏิบัติ 4 3 2 1 1 มีการปรึกษาและวางแผนร่วมกันก่อนท างาน 2 มีการแบ่งหน้าที่อย่างเหมาะสมและสมาชิกท าตามหน้าที่ทุกคน 3 มีการปฏิบัติงานตามขั้นตอน 4 มีการให้ความช่วยเหลือกัน 5 ร่วมมือกันปรับปรุงและพัฒนางาน รวม ลงชื่อ..............................................................................ผู้ประเมิน ......................./.........................../........................ เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับ คุณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง หมายเหตุ ครูอาจใช้วิธีการมอบหมายให้หัวหน้ากลุ่ม เป็นผู้ประเมิน หรือให้ตัวแทนกลุ่มผลัดกันประเมิน หรือให้มีการประเมินโดยเพื่อน โดยตัวนักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้
126 แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานรายบุคคล ล าดับ ที่ ชื่อ – สกุล มีความตั้งใจ ในการ ท างาน มีความ รับผิดชอบ ตรงต่อเวลา ความสะอาด เรียบร้อย ผลส าเร็จ ของงาน รวม 20 คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 เกณฑ์การให้คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอย่างสม่ าเสมอ = ดีมาก ให้ 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบ่อยครั้ง = ดี ให้ 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง = พอใช้ ให้ 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง = ปรับปรุง ให้ 1 คะแนน เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ช่วงคะแนน ระดับคุณภาพ 17 - 20 13 - 16 9 - 12 5 - 8 ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง
127 แผนการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้ที่4 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง เวลา 12 ชั่วโมง แผนการเรียนรู้ที่5 เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง2 เวลา 3 ชั่วโมง วันที่.................เดือน.........................พ.ศ........................ ผู้สอน นางพนิดา อิ่นค า 1. มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็นคุณค่า และน ามาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง 2. ตัวชี้วัดชั้นปี/จุดประสงค์การเรียนรู้ ท 5.1 ม.4-6/3 วิเคราะห์และประเมินคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีและวรรณกรรม ในฐานะที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ ท 5.1 ม.4-6/4 สังเคราะห์ข้อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อน าไปประยุกต์ใช้ใน จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ถอดความค าประพันธ์ เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลงได้(K) 2. อธิบายคุณค่าด้านวรรณศิลป์จากนิราศนรินทร์ค าโคลงที่อ่านได้(K,P) 3. พิจารณาคุณค่าวรรณคดีด้านเนื้อหาจากนิราศนรินทร์ค าโคลงได้(K,P) 3. สาระส าคัญ นิราศนรินทร์ค าโคลง เป็นยอดของนิราศค าโคลง ที่มีชื่อเสียงเรื่องหนึ่งในสมัยรัตนโกสินทร์ ซึ่งเต็มไปด้วยส านวนโวหารอันไพเราะ และยังสะท้อนให้เห็นสภาพสังคมและค่านิยมของผู้คน 4. สาระการเรียนรู้ 1. การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม 2. การสังเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม 5. กระบวนการจัดการเรียนรู้(วิธีสอนโดยเน้นกระบวนการ : กระบวนการกลุ่ม) ชั่วโมงที่ 1-2 ขั้นน า 1. ครูทบทวนความรู้ เรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ขั้นสอน 2. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4 - 6 คน ตามความสมัครใจ ให้แต่ละกลุ่มศึกษาเรื่อง นิราศนรินทร์ แล้วสรุปสาระส าคัญในประเด็นที่ก าหนด ดังนี้ - ค าศัพท์ และความหมาย
128 - สาระส าคัญในแต่ละบท 3. สมาชิกในกลุ่มร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง หากมีข้อบกพร่องให้ร่วมกันแก้ไขให้ถูกต้อง 4. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาเล่าเรื่องย่อเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ให้เพื่อนฟังที่หน้าชั้นเรียน โดยครูเป็นผู้ตรวจสอบความถูกต้องและคอยอธิบายเพิ่มเติม ขั้นสรุป 5. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเรื่องย่อเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ชั่วโมงที่ 3 ขั้นน า 1. ครูอ่านบทประพันธ์จากเรื่อง นิราศนรินทร์ค าโคลง ให้นักเรียนฟัง ดังนี้ “จากมามาลิ่วล้ า ล าบาง บางยี่เรือราพลาง พี่พร้อง เรือแผงช่วยพานาง เมียงม่าน มานา บางบ่รับค าคล้อง คล่าวน้ าตาคลอ” ขั้นสอน 2. ครูสุ่มเรียกนักเรียน 3 - 4 คน ออกมาอธิบายการใช้สัมผัสสระ สัมผัสอักษร ที่ปรากฏอยู่ในบท ประพันธ์ข้างต้น โดยให้เพื่อนนักเรียนช่วยกันตรวจสอบความถูกต้อง 3. ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันศึกษาและอภิปรายบทวิเคราะห์นิราศนรินทร์ค าโคลง จากหนังสือเรียนใน ประเด็นที่ก าหนด ดังนี้ - บทวิเคราะห์ด้านกลวิธีการแต่ง - บทวิเคราะห์ด้านสังคม ขั้นสรุป 4. ให้นักเรียนสรุปความรู้จากการศึกษาและอภิปรายบทวิเคราะห์นิราศนรินทร์ค าโคลง 5. ให้แต่ละกลุ่มท าใบงานที่ 1.7 เรื่อง วิเคราะห์นิราศนรินทร์ค าโคลง 6. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน ให้แต่ละกลุ่มช่วยกันแต่งนิราศจากสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัด ของตน ให้ถูกต้องตามรูปแบบของนิราศ จัดท าเป็นรูปเล่มพร้อมกับวาดภาพประกอบให้สวยงาม • นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 6. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียน ภาษาไทย :หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.4 2. ใบงานที่ 1.7 เรื่อง วิเคราะห์นิราศนรินทร์ค าโคลง แหล่งการเรียนรู้ 1. ห้องสมุด
129 2. แหล่งข้อมูลสารสนเทศ www.st.ac.th/salathai/niraat.html www.thai-school.net/view_tj.php?ID=1354 7. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ วิธีการ เครื่องมือ เกณฑ์ ตรวจใบงานที่ 1.7 ใบงานที่ 1.7 ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์ ประเมินการแต่งนิราศ จากสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัด แบบประเมินการแต่งนิราศ จากสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัด ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการท างานกลุ่ม ระดับคุณภาพ 2 ผ่านเกณฑ์ ตรวจแบบทดสอบหลังเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์
130 8. บันทึกผลหลังกระบวนการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (เก่ง ดี มีสุข) .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ปัญหา/อุปสรรค .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข .................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................ ลงชื่อ.....................................................ผู้สอน (นางพนิดา อิ่นค า) ต าแหน่ง ครู