Modul Sempoi Biologi T4 (Guru)

www.iamchampion.blogspot.my

Berdasarkan kepada graf, terangkan apakah yang berlaku kepada sel darah merah pada X

dan Y. [10 markah]

Pada titik X, kepekatan larutan natrium klorida adalah 0% / air suling. Semua / 100% sel

darah merah mengalami hemolisis. 0% natrium klorida / air suling adalah hipotonik terhadap

sel darah merah. Air meresap ke dalam sel / sel darah merah. Secara osmosis. Sel darah

merah mengembang / membengkak. Dan pecah / meletus. Membran sel tidak dapat

bertahan terhadap tekanan tinggi / turgor / hidrostatik. Kerana membran sel sangat nipis //

sel darah merah tiada dinding sel.

Pada titik Y, larutan natrium klorida 0.85% / [0.80%-0.90%]. 0% / tiada sel darah merah yang

mengalami hemolisis. 0.85% / [0.80%-0.90%] larutan natrium klorida / Pada titik Y adalah

larutan isotonik // kepekatan larutan natrium klorida adalah sama dengan sel darah merah /

sel. Bilangan / kadar molekul air yang meresap ke dalam dan keluar sel adalah sama /

pergerakan bersih molekul air adalah sifar. Secara osmosis. Sel dalam keadaan normal /

mengekalkan bentuk asalnya.

LATIHAN 12
Membran plasma adalah penting untuk mengawal pertukaran bahan seperti nutrien dan air
ke dalam dan ke luar sel. Rajah 12 menunjukkan komponen-komponen membran plasma.

XY Z

Rajah 12

(a)(i) Namakan X dan Y.

X: Fosfolipid. (Tolak: Dwilapisan fosfolipid)

Y: Protein liang.

[2 markah]

(i) Nyatakan fungsi X dan Y.

X: Untuk membina dwilapisan fosfolipid // membenarkan peresapan air / molekul -

molekul bersaiz kecil / molekul tidak berkutub.

Y: untuk membina membran plasma // membenarkan peresapan ion / Na+/ air.

[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 50

www.iamchampion.blogspot.my

(ii) Molekul air boleh meresap merentasi X. Beri alasan anda.

Bersaiz kecil (Tolak: Tidak berkutub (air)

[1 markah]

(b) Nyatakan dua perbezaan proses pengangkutan yang berlaku pada Y dan Z.

YZ

Terlibat dalam pengangkutan pasif Terlibat dalam pengangkutan (pasif) dan

aktif

Pergerakan molekul mengikut Pergerakan molekul melawan kecerunan

kecerunan kepekatan kepekatan

Tidak memerlukan tenaga (Pengangkutan aktif) memerlukan tenaga

Tidak terikat pada tapak aktif Molekul terikat pada tapak aktif

Y tidak berubah bentuk Z berubah bentuk

[2 markah]

(c) Rajah 12.1 menunjukkan kaedah penyediaan kepingan kentang rangup buatan sendiri.

1. Potong kentang kepada kepingan 2. Rendamkan kepingan kentang ke
nipis dalam larutan garam pekat

3. Bilas beberapa kali dan keringkan 4. Goreng kepingan kentang dalam
kepingan kentang minyak yang panas

Rajah 12.1

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 51

www.iamchampion.blogspot.my

Pada pendapat anda, terangkan langkah yang manakah penting untuk menghasilkan
kepingan kentang rangup.

Dipotong secara nipis / Langkah 1
Untuk meningkatkan luas permukaan.
Meningkatkan kadar air meresap keluar daripada sel.

Direndam ke dalam larutan garam berkepekatan tinggi / Langkah 2
Larutan garam berkepekatan tinggi adalah hipertonik kepada sel kentang.
Menyebabkan air meresap keluar daripada sel kentang / tisu.
Melalui osmosis.

Membilas beberapa kali dan keringkan kepingan kentang/ Langkah 3
Untuk menyingkirkan air daripada kepingan kentang.
Melalui penyejatan.
Kepingan kentang tidak melekat bersama.

Goreng kepingan kentang dalam minyak panas/ Langkah 4
Suhu minyak panas adalah tinggi.
Air berubah ke wap (air) / berlaku penyejatan.
(lebih) air disingkirkan.

[3 markah]

LATIHAN 13

Rajah 13.1 menunjukkan suatu perubahan yang berlaku apabila sejumlah kecil hablur
kalium permanganat dimasukkan ke dalam air.

Hablur Larutan ungu
kalium kalium
permanganat permanganat

Sebelum Selepas
Rajah 13.1

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 52

www.iamchampion.blogspot.my

(a)(i) Namakan proses yang terlibat dalam Rajah 13.1.

Resapan ringkas / Resapan.

[1 markah]

(ii) Bagaimanakah proses di (a)(i) berlaku?

Hablur melarut dan membentuk molekul yang kecil. Molekul meresap dari kepekatan
tinggi ke kepekatan rendah// mengikut kecerunan kepekatan. Proses berlaku sehingga
mencapai keseimbangan dinamik.

[2 markah]

(iii) Jadual 1 menunjukkan beberapa contoh pergerakan bahan dalam kehidupan seharian.

Dalam jadual 1, tandakan ( √ ) bagi contoh yang betul seperti proses yang dinamakan di

(a)(i).

Pertukaran gas di dalam alveolus √

Ion mineral bergerak dari air tanah yang
hipotonik ke dalam sel akar rambut

Setitis dakwat biru ditambah ke dalam √
segelas air menyebabkan air menjadi
biru

Jadual 1

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 53

www.iamchampion.blogspot.my

(b) Rajah 13.2 menunjukkan dua jenis makanan dan cara pengawetan.
(i) Padankan makanan itu kepada cara pengawetan yang sesuai.

[2 markah]

Jenis makanan  Cara pengawetan

Telur itik Menambah gula
Menambah garam

Buah ceri

Rajah 13.2

(ii) Nyatakan tiga kepentingan mengawet makanan itu.

Untuk jangka masa yang Panjang / tahan lebih lama / kegunaan masa depan. Boleh
membunuh mikroorganisma / mengelakkan pertumbuhan bakteria dan fungi. Menghalang
makanan rosak. Mudah dibawa / diangkut. Merencat pengoksidaan makanan /
mengelakkan pembaziran.

[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 54

www.iamchampion.blogspot.my

(c) Rajah 13.3 menunjukkan pengangkutan glukosa dari tubul berlingkar proksimal ke dalam
kapilari darah dalam ginjal.

Struktur S
Peangkutan
glukosa

Kapilari darah sel epitelium tubul berlingkar proksimal
Rajah 13.3

Terangkan apa yang akan berlaku kepada pengangkutan glukosa jika struktur S tiada.
S ialah mitokondrion. Tenaga tidak akan dihasilkan/ dijanakan. Pengangkutan aktif tidak
berlaku. Tiada penyerapan semula glukosa. Glukosa kekal berada dalam tubul berlingkar
proksimal.

[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 55

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 4
KOMPOSISI KIMIA

DALAM SEL

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 56

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 4 KOMPOSISI KIMIA DALAM SEL

4.1 Komposisi Kimia dalam Sel.
 Unsur ialah bahan yang terdiri daripada satu jenis atom sahaja dan tidak boleh
diuraikan kepada bahan yang lebih ringkas melalui tindak balas kimia.
 Terdapat lebih 25 unsur utama dan umumnya mempunyai karbon, hidrogen, oksigen
dan nitrogen.
 Sebatian organik ialah sebatian kimia yang mengandungi unsur karbon (C).
 Unsur utama:
Karbon (C), Hidrogen (H), Oksigen (O), Nitrogen(N)=CHONg
 Unsur lain:
Kalium (K), Klorin (Cl), Kalsium (Ca), Ferum (Fe), Magnesium (Mg), Sulfur (S),
Natrium (Na) dan Fosforus (P)

Kamal Cuba CaKap Fizik
Memang SeNang Pass’

(lulus).

‘Fuhh! Zain Malik Cuba
Cari Borang ‘Coba Makan

Ikan Selar Besar’.

 Unsur surih:
Fluorin (F), Zink (Zn), Molibdenum (Mb), Kuprum (Cu), Kromium (Cr), Boron (B),
Kobalt (Co), Mangan (Mn), Iodin (I), Selenium (Se), Besi (Be).

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 57

www.iamchampion.blogspot.my

4.2 Karbohidrat.
 Terdiri daripada 3 unsur iaitu Karbon (C), Hidrogen (H) dan Oksigen (O)
 Hanya ingat CHO.
 Terdapat tiga jenis iaitu Monosakarida, Disakarida dan Polisakarida.
 Mono=satu, Di= dua dan Poli= lebih daripada dua atau banyak.
Sakarida= bilangan gula.

 Contoh monosakarida ialah GlUkosa, GALAKtosa dan FRUktosa (GUGALAKFRU).
‘GUGALAKFRU= GurU GALAK makan FRUit’

 Contoh disakarida ialah MAltosa, SUKrosa dan LAKtosa (MASUKLAK).
‘MASUKLAK= MAn SUKa LAKsa’

 Contoh polisakarida ialah KAnji, GLIkogen dan SELulosa (KAGLISELU).
‘KAGLISELU= KAmi GeLI SELalu’

Bagaimana pula nak ingat persamaan kondensasi dan hidrolisis karbohidrat?
 Monosakarida boleh membentuk disakarida melalui proses kondensasi manakala
disakarida boleh diuraikan kepada monosakarida melalui proses hidrolisis.
 Persamaan kondensasi monosakarida adalah seperti berikut:

1. GlUkosa + GlUkosa MALtosa + air

‘GUru GUru MALaysia’

2. GlUkosa + GALAKtosa LAktosa + air

‘GUru GALAK LATihan’

3. GlUkosa + FRuktosa SuKrOsa + air

‘GurU FRiendly SoKmO’

GlUkosa kondensasi kondensasi
MALtoSA Kanji

hidrolisis hidrolisis

# Nota:

Jika pertukaran dari molekul ringkas ke molekul kompleks proses kondensasi,

manakala Jika pertukaran dari molekul kompleks ke molekul ringkas proses hidrolisis.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 58

www.iamchampion.blogspot.my

4.3 Protein.
 Terdiri daripada Karbon (C), Hidrogen (H), Oksigen (O) dan Nitrogen (N).
 Ingatlah CHON!
 Daripada perkataan PROTEiN:
P=Protein
R=Ringkas=Asid amino
O=Organik (ada unsur C), Oksigen.
T=Tak perlu dan perlu (Asid amino perlu dan asid amino tak perlu)
E=Elektrik=Hidroelektrik (H)
N=Nitrogen

 Terdapat empat struktur protein iaitu:

Primer = Pertama
SekunDer= keDua. Ada Dua jenis iaitu heliks-α dan kepingan berlisu-β
Tertier= keTiga
KuartErner= KeEmpat

Primer Sekunder

Tertier Kuarterner

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 59

www.iamchampion.blogspot.my

 Persamaannya: Dipeptida + air
kondensasi

√ Asid amino+ Asid amino

√ Dipeptida kondensasi
Polipeptida + air

AADP
Agensi Anti-Dadah Pahang

LATIHAN 1
Rajah 1.1 menunjukkan dua peringkat organisasi di dalam struktur protein.

Protein P
Peringkat organisasi dalam protein P: (Struktur) primer

Protein Q
Rajah 1.1

Peringkat organisasi dalam protein Q: (Struktur) sekunder

(a) Dalam Rajah1.1, namakan peringkat organisasi di dalam struktur protein P dan Q.
[2 markah]

(b) Huraikan struktur protein P.
Terdiri daripada satu rantai polipeptida. Urutan asid amino yang linear.
[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 60

www.iamchampion.blogspot.my

(c) Rajah 1.2 menunjukkan bagaimana protein P diuraikan untuk membentuk hasil.
Protein P

Hasil

Rajah 1.2

Terangkan bagaimana hasil-hasil dalam Rajah 1.2 di atas dibentuk.
Proses hidrolisis berlaku // enzim / tripsin / protease bertindak ke atas protein P.
Ikatan (Peptida) diuraikan. Untuk menghasilkan dipeptida.

[2 markah]
(d) Nyatakan mengapa protein haiwan adalah protein kelas pertama.

(Protein haiwan) mengandungi semua asid amino perlu // mengandungi asid amino yang
tidak boleh disintesiskan oleh badan.

[1 markah]
(e)

Sutera adalah suatu contoh protein. Pakaian sutera menjadi berkedut apabila
dibasuh menggunakan air panas pada suhu 650C.

(i) Terangkan pernyataan di atas.
Protein ternyahasli. Struktur protein berubah // struktur protein berubah / pecah /
rosak. Menyebabkan bentuk (3 dimensi) protein berubah // konfigurasi protein
berubah.
[3 markah]

(ii) Berdasarkan pernyataan di atas, cadangkan dua cara untuk mengekalkan kualiti
pakaian sutera.
1. Basuh menggunakan air sejuk / air suam // jangan basuh di dalam air panas //
simpan di dalam peti sejuk.
2. Tidak menjemur sutera secara langsung di bawah cahaya matahari.
3. Cucian kering.
[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 61

www.iamchampion.blogspot.my

4.4 Lipid.
 Mengandungi CHO.
 Terdapat lima jenis lipid iaitu Fosfolipid, Lemak, Steroid, Minyak dan Lilin.

Fuyoo! Lembu Suka Main Lumpur.

 Perbezaan antara Lemak Tepu (LT) dengan Lemak Tak Tepu (LTT):

Lemak Tepu Perbezaan Lemak Tak Tepu

Tiada Kehadiran ikatan ganda dua Ada

antara atom-atom karbon dalam

asid lemak.

Tidak boleh Keupayaan bertindak dengan Boleh

satu atom hidrogen tambahan.

Pepejal Keadaan dalam suhu bilik. Cecair

Tinggi Aras kolesterol. Rendah

Sumber lemak Contoh. Sumber minyak

haiwan seperti daripada tumbuhan

mentega dan minyak seperti minyak masak,

sapi. minyak jagung dan

soya.

LATIHAN 2
Rajah 2 menunjukkan pembentukan trigliserida.

Proses L

+ 3H2O

M N Trigliserida Air

(a)(i) Namakan M dan N. Rajah 2 [2 markah]
M: Gliserol 62
N: Asid lemak

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru)

www.iamchampion.blogspot.my

(ii) Dalam jadual 1, nyatakan bilangan molekul bagi P dan Q.

Jenis molekul Bilangan molekul

M1

N3

Jadual 1

[2 markah]

(b)(i) Namakan proses L.

Kondensasi // Pengesteran.

[1 markah]

(ii) Terangkan proses L.

(1 molekul) gliserol / P bergabung dengan (3 molekul) asid lemak / Q (untuk

membentuk trigliserida). Ikatan terbentuk. Melibatkan penyingkiran air // air dihasilkan /

dibebaskan.

[2 markah]

(c) Trigliserida adalah sejenis lipid.

Nyatakan satu fungsi trigliserida dalam manusia.

Sebagai sumber tenaga. Sebagai penebat (daripada kehilangan haba). Memberi

perlindungan menghadapi tekanan // melindungi organ dalaman. Menyumbang kepada

struktur membran plasma (untuk membentuk dwilapisan lipid).

[1 markah]

LATIHAN 3

Rajah 3 menunjukkan dua jenis makanan, mentega dan minyak masak. Mentega diperoleh

daripada haiwan dan minyak masak diperoleh daripada tumbuhan.

Mentega Minyak masak
Rajah 3
(a)(i)
Namakan kelas makanan bagi mentega.
Lipid / lemak.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) [1 markah]
63

www.iamchampion.blogspot.my

(ii) Nyatakan fungsi kelas makanan yang dinamakan dalam 3(a)(i).
Membekalkan / menyimpan tenaga // Penebat haba // Komponen membran plasma //
Hormon (steroid).
[1 markah]

(iii) Nyatakan dua perbezaan antara mentega dengan minyak masak.

Mentega Minyak masak

1. Bentuk pepejal (pada suhu bilik). 1. Bentuk cecair (pada suhu bilik).

2. Takat didih tinggi. 2. Takat didih rendah.

3. Lemak tepu. 3. Lemak tak tepu.

4. Tiada ikatan ganda dua. 4. Ada ikatan ganda dua.

5. Kandungan kolesterol tinggi. 5. Kandungan kolesterol rendah.

[2 markah]

(b) Seorang individu mengambil mentega dengan jumlah yang banyak dalam diet hariannya.

Nyatakan satu penyakit yang mungkin dihidapinya dan terangkan jawapan anda.

Tekanan darah tinggi / serangan jantung. Mengandungi kolesterol / lemak tepu yang

tinggi. (Kolesterol) terenap pada dinding dalam salur darah arteri. Lumen (salur darah /

arteri) sempit. Arteri menjadi keras. Menghalang / memperlahankan / aliran darah.

Arteriosklerosis

[3 markah]

(c) Rajah 3.1 menunjukkan hidrolisis satu molekul lipid.

Lipid Air P Q

Rajah 3.1

(i) Berdasarkan Rajah 3.1, terangkan proses hidrolisis itu.

(Lipid) diuraikan. Menggunakan / oleh (tiga molekul) air. Oleh lipase. (Kepada)

satu molekul gliserol. (Dan) tiga molekul asid lemak

[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 64

www.iamchampion.blogspot.my

4.5 Enzim.
Definisi:

 Enzim ialah protein yang bertindak sebagai mangkin organik untuk mempercepatkan
tindak balas biokimia dalam sel.

 Ciri-ciri enzim iaitu:
Cepat, tidak Musnah selepas tindak balas (tx), Kofaktor, kuantiti Kecil, Berbalik,
Spesifik, Sensitif terhadap perubahan Suhu, Sensitif pada perubahan pH, Perencat.

Cara nak ingat!!

‘Cikgu Minah Kata Kena Balik Segera Sebelum Pengetua Panggil’

 Mekanisme tindakan enzim: Hasil
‘Hipotesis mangga dan kunci’

Mangga= Enzim Kunci= Substrat

Substrat

Tapak aktif

Enzim Kompleks enzim-substrat

Enzim + Substrat Kompleks enzim-substrat Molekul enzim +

molekul hasil tindak

balas

 Terdapat empat faktor yang mempengaruhi tindakan enzim:

1. Suhu

2. pH ‘Susu Pekat Enak Sekali’
3. Kepekatan Enzim

4. Kepekatan Substrat

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 65

www.iamchampion.blogspot.my

Suhu • Semakin bertambah suhu, semakin bertambah kadar tindak balas.
pH • Tindakan enzim paling optimum pada suhu 37oC.

• Tindakan optimum enzim pepsin pada pH 2, Enzim Amilase pH 7, Enzim
Tripsin pH 12.

Kepekatan Enzim • Semakin bertambah kepekatan enzim, semakin
bertambah kadar tindak balas.

• Sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatan
substrat.

Kepekatan Substrat • Semakin bertambah kepekatan substrat, semakin
bertambah kadar tindak balas.

• Sehingga dihadkan oleh faktor pengehad iaitu kepekatan
enzim.

Kegunaan Enzim dalam kehidupan harian dan Industri.

Enzim Kegunaan 1 Kegunaan 2 Kegunaan 3
Selulase Mengekstrak kulit
Protease tumbuhan. Menanggalkan Menanggalkan
Melembutkan daging. bulu pada kulit. kotoran berasaskan
Lipase daging.
Zimase Menanggalkan kotoran
lemak dan minyak. Membuat doh
Penapaian yis untuk untuk
menghasilkan wain. menghasilkan roti.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 66

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 4

Enzim banyak digunakan dalam kehidupan seharian dan dalam industri.

Terangkan bagaimana enzim bertindak dalam:
(i) memudahkan kerja memasak daging.

Enzim protease melembutkan daging.
[2 markah]

(ii) mengekstrak agar-agar daripada rumpai laut.
Enzim selulase menguraikan dinding sel rumpai laut dan membebaskan agar-agar yang
terkandung di dalamnya.
[3 markah]

(d) Rajah 4 menunjukkan struktur satu enzim dan substrat A, substrat B dan substrat C.

Enzim A BC
Rajah 4

Berdasarkan Rajah 4 di atas, lengkapkan rajah skema di bawah bagi menunjukkan
mekanisme tindakan enzim ke atas substrat yang sesuai.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 67

www.iamchampion.blogspot.my

[2 markah]
LATIHAN 5
(a) Rajah 5 menunjukkan suatu mekanisme tindakan enzim.

Lukiskan rajah 5 dalam petak III dan IV yang disediakan dalam Rajah di bawah untuk
melengkapkan mekanisme tindakan enzim tersebut.

Rajah 5

(b) Dalam suatu proses penyediaan makanan, seorang suri rumah telah melakukan
langkah-langkah berikut:
Langkah 1: Perap kepingan daging dengan hirisan buah betik muda dalam sebuah
besen.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 68

www.iamchampion.blogspot.my

Langkah 2: Rendam besen itu ke dalam bekas berisi air pada suhu 400C selama 30 minit
seperti dalam Rajah di bawah.

Besen

Air pada suhu 400C

Campuran kepingan
daging dengan hirisan
betik muda

Terangkan mengapa suri rumah itu melakukan Langkah 1 dan Langkah 2.
Betik mengandungi enzim papain / protease. Kepingan daging dan hirisan betik
menambahkan JLP. Bagi mempercepatkan tindakan enzim (dalam betik / papain). Untuk
melembutkan daging. Suhu (400C) adalah optimum untuk tindakan enzim (yang maksimum).

[4 markah]

LATIHAN 6
Dua helai baju kotor dibasuh dengan bahan pencuci berbeza, J dan K. Bahan pencuci J
ditambah dengan lipase. Baju yang dibasuh dengan bahan pencuci J lebih bersih daripada
baju yang dibasuh dengan bahan pencuci K.

Terangkan bagaimana lipase membantu dalam tindakan pembersihan.
(Lipase) adalah enzim. Mempercepatkan proses pembersihan. Bertindak ke atas / hidrolisis
lemak / lipid. Menanggalkan kotoran / sisa (yang terdapat di lipid).

[2 markah]

LATIHAN 7
Rajah 7 menunjukkan tindak balas enzim B ke atas substrat A.

Proses C Glukosa Galaktosa
Air 69
Substrat A
Enzim B

Rajah 7

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru)

www.iamchampion.blogspot.my

(a)(i) Namakan substrat A dan enzim B.
A: Laktosa
B: Laktase
[2 markah]

(ii) Terangkan proses C.
Hidrolisis. Substrat A / Laktosa diuraikan oleh molekul air. Kepada glukosa dan
galaktosa. Dimangkinkan oleh enzim B/ laktase.
[3 markah]

(b) Rajah 7.1 menunjukkan peringkat-peringkat dalam tindak balas enzim B.

Substrat A Kompleks enzim - substrat Hasil

Enzim B Substrat C

Peringkat I Peringkat II Peringkat III

Rajah 7.1

(i) Terangkan mengapa enzim A hanya bertindak ke atas substrat A seperti yang

ditunjukkan pada peringkat II dalam rajah 7.1.

Enzim mempunyai tapak aktif. Sesuai untuk substrat yang spesifik sahaja. Enzim tidak

berpadu dengan substrat jenis lain.

[2 markah]

(ii) Hanya sedikit kuantiti enzim A diperlukan dalam tindak balas itu.
Terangkan mengapa.
Enzim tidak dimusnahkan (oleh tindak balas). Enzim dapat digunakan semula.
(Tolak: kitar semula/ denaturasi)
[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 70

www.iamchampion.blogspot.my

(c) Rajah 7.2 menunjukkan tindakan molekul X ke atas enzim R.
Substrat A

Enzim B Molekul X
Rajah 7.2

Terangkan bagaimana kehadiran molekul X mempengaruhi tindak balas enzim B dengan
substrat A.
Kadar tindak balas enzim B menurun / perlahan. Molekul X ialah perencat. (molekul X)
bersaing dengan substrat A (untuk tapak aktif). Kurang substrat A yang berpadu dengan
enzim. Kurang hasil yang terbentuk.

[3 markah]

LATIHAN 8

Dinding sel terbina daripada gentian G. Rajah 8 menunjukkan gentian G dan monomernya.

Gentian G
Monomer H

Rajah 8

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 71

www.iamchampion.blogspot.my

(a) Namakan gentian G dan monomer H.
G : Selulosa
H : Glukosa

(b) Terangkan bagaimana gentian G mengekalkan bentuk suatu sel tumbuhan.
Kekuatan tegangan tinggi / kuat / kukuh / tegar. Boleh menahan tekanan segah yang
tinggi yang terhasil akibat osmosis. Menghalang daripada pecah apabila dalam
larutan cair. Menyediakan sokongan mekanikal.
[3 markah]

(c) Protease dan lipase ialah enzim yang biasanya digunakan dalam industri makanan
bayi.
Terangkan mengapa enzim digunakan dalam penghasilan makanan bayi.

Bayi masih tidak boleh menghasilkan enzim yang secukupnya. Protein / lipid adalah
molekul besar / kompleks. Enzim menguraikan / menghidrolisis / mencerna.
Makanan kepada molekul ringkas. Memudahkan kepada bayi untuk menyerap
nutrien / makanan.

[2 markah]
(d) Epal mempunyai pektin yang banyak. Pektin ialah bahan yang membantu untuk

melekatkan sel- sel tumbuhan bersama. Dalam industri, pektinase digunakan dalam
pengekstrakan buah epal bagi menghasilkan jus buah secara industri. Jus epal yang
diekstrak dengan menggunakan pektinase adalah jernih manakala jus epal buatan
sendiri adalah keruh.
Terangkan mengapa enzim pektinase digunakan dalam penghasilan jus buah.
Pektinase bertindak ke atas pektin // pektin ialah substrat kepada pektinase.
Pektinase menghidrolisis pektin. Tanpa pektin, sel jus epal tidak melekat. Lebih
mudah / cepat untuk perah / ekstrak jus daripada buah. Ini meningkatkan hasil jus.

[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 72

www.iamchampion.blogspot.my

(e) Tenaga pengaktifan ialah tenaga minima yang diperlukan untuk memulakan suatu
tindak balas biokimia. Rajah 8.1 menunjukkan kesan enzim ke atas tenaga
pengaktifan bagi tindak balas biokimia tersebut.

Rajah 8.1
Kekunci:
Ea = Tenaga pengaktifan
______ = Tindak balas tanpa enzim
--------- = Tindak balas dengan enzim

Berdasarkan Rajah, terangkan bagaimana enzim mempengaruhi kadar tindak balas
biokimia.

Substrat bergabung dengan enzim untuk membentuk kompleks enzim- substrat. Untuk

mengurangkan tenaga pengaktifan. Untuk memudahkan tindak balas berlaku.

Mempercepatkan / meningkatkan kadar tindak balas. Menghasilkan hasil tindak balas pada

kadar yang lebih cepat. [2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 73

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 5
PEMBAHAGIAN SEL

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 74

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 5 PEMBAHAGIAN SEL
5.1 Mitosis.
Keperluan Pembahagian Sel dalam Organisma Hidup.

- Apabila kulit tercedera, pembahagian sel membantu menyembuhkan kecederaan.
- Sel rambut baharu tumbuh menggantikan rambut yang gugur dan kuku baharu

terbentuk untuk menggantikan kuku yang patah.
Peringkat Pembahagian Sel Dibahagikan kepadaDua Peringkat iaitu:

- Pembahagian nukleus.
- Pembahagian sitoplasma.
Kepentingan Mitosis.
- Menambahkan bilangan dan saiz sel.
- Mengekalkan sifat diploid induk kepada anak.
- Membaiki tisu yang rosak dengan tisu yang baharu.
Kitar Sel.
- Ialah suatu tempoh bermulanya peringkat sel baharu dihasilkan sehinggalah

peringkat sel tersebut selesai membahagi dan menghasilkan dua sel anak.
- Dibahagikan kepada fasa interfasa dan fasa mitotik atau fasa M.
- Fasa interfasa terdiri daripada Fasa G1, S dan G2.
- Fasa M pula terdiri daripada Profasa, Metafasa, Anafasa, Telofasa dan Sitokinesis.
- Fasa mitosis dibahagikan kepadapembahagian nukleus atau mitosis dan

pembahagian sitoplasma atau sitokinesis.

Fasa-fasa dalam Kitar Sel

Fasa G1 Fasa S

Sitokinesis Fasa G2

Fasa M

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 75

www.iamchampion.blogspot.my

FASA M dan Sitokinesis

Interfasa

Sitokinesis Profasa

Telofasa Metafasa

Anafasa

Interfasa (I)
Profasa(P)
Metafasa(M)
Anafasa(A)
Telofasa(T)
Sitokinesis (S)

‘I Pak MAT Sudin’

Fasa Gambar rajah Perlakuan kromosom
Interfasa Peringkat G1-Pertumbuhan aktif, protein disintesis,
kromosom tidak jelas kelihatan (kromatin).
Peringkat S- Sintesis DNA yang menjalani proses
replikasi (mengganda) membentuk kromatid
kembar.
Peringkat G2-Protein dan enzim diperlukan.
Tenaga dikumpulkan.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 76

Profasa www.iamchampion.blogspot.my
Metafasa
Kromosom padat dan berpilin. Kromosom lebih
tebal dan pendek. Kedua-dua kromatid bercantum
pada sentromer.

Kromosom tersusun pada sentromer di satah
khatulistiwa.

Anafasa Kromosom terpisah pada sentromer dan bergerak
ke kutub bertentangan.

Telofasa Kromosom membentuk bebenang halus kromatin
dan semula. Kromosom kurang jelas kelihatan.

Sitokinesis Pembahagian sitoplasma berlaku sebaik sahaja
nukleus terbentuk iaitu pada akhir telofasa.

Kepentingan Pembahagian Sel yang Terkawal.
 Membolehkan sel anak memperoleh jumlah kromosom dan kandungan genetik yang
seiras seperti induknya.

Kesan Pembahagian Sel yang Tidak Terkawal.
 Sel membahagi secara mitosis berulang kali secara tidak terkawal boleh
menyebabkan sel kanser.
 Pembentukan sel kanser ini menghasilkan tumor.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 77

www.iamchampion.blogspot.my

Sel kanser Kesan Tumor

Kesan Tumor Kesan Kanser

Aplikasi Pengetahuan Mengenai Mitosis dalam Pengklonan.
 Pengklonan ialah proses penghasilan klon atau organisma yang seiras dengan
organisma induk melalui pembiakan aseks.
 Aplikasi daripada pengklonan ialah kultur tisu.
 Kultur tisu ialah teknik pengkulturan cebisan tisu organisma hidup dalam larutan
medium kultur steril yang mengandungi nutrien dan hormon pertumbuhan.
 Tumbuhan boleh dikultur secara aseks dengan menggunakan cebisan tisu kecil yang
disebut eksplan.
 Eksplan yang telah disterilkan dimasukkan kedalam medium kultur yang membahagi
secara mitosis membentuk kalus, iaitu sekumpulan tisu yang belum membeza.
 Sel dalam kalus membesar menjadi embrio dan seterusnya menjadi anak tumbuhan
sebelum dipindahkan ke tanah.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 78

www.iamchampion.blogspot.my

 Pengklonan pada haiwan melibatkan pemindahan nukleus daripada sel soma ke
dalam ovum atau sel embrio tanpa nukleus. Contohnya, Dolly.

Pengklonan

Organisma yang diklonkan Sel- sel mebahagi Mula berkembang sebagai
dan membeza embrio.
Diameter pipet lebih kecil berkembang.
daripada rambut Ditempel ke
Sel telur yang tidak Sel telur dan sel dalam uterus biri-
disenyawakan yang diklonkan, biri betina
bersenyawa
bersama. Klon dilahirkan

Sel telur tanpa nukleus

Dolly diklonkan oleh Keith Campbell, Ian Wilmut dan rakan- rakannya
di Institut Roslin, University of Edinburgh, Scotland. Dolly dilahirkan
pada 5 Julai 1996 dan hidup selama 6 tahun 7 bulan.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 79

www.iamchampion.blogspot.my

Kultur tisu

Hujung akar Sel- sel akar
Sel akar kultur
Berkembang
Sel akar daripada kalus daripada kalus

Klon

5.2 Meiosis.
 Terdiri daripada Meiosis I dan Meiosis II.
‘Pak MAT I dan Pak MAT II’

Fasa Gambar rajah Penerangan
Profasa I Kromosom menjadi padat. Kromosom
memendek, menebal dan jelas
kelihatan. Kromosom membentuk
bivalen melalui proses sinapsis. Proses
pindah silang berlaku di kiasma.

Metafasa I Kromosom homolog tersusun di satah
khatulistiwa. Sentromer tidak
membahagi.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 80

Anafasa I www.iamchampion.blogspot.my
Telofasa I
Profasa II Gentian gelendong mengecut dan
Metafasa II menarik setiap kromosom homolog.
Kromosom homolog berpisah daripada
pasangan homolognya dan bergerak ke
kutub bertentangan.
Gentian gelendong menghilang.
Nukleolus muncul semula dan
membran nukleus terbentuk.
Dua sel anak terhasil.

Gentian gelendong mula terbentuk.
Nukleolus dan membran plasma hilang.

Kromosom tersusun secara rawak pada
satah khatulistiwa.
Setiap kromatid terikat kepada gentian
gelendong pada sentromer.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 81

Anafasa II www.iamchampion.blogspot.my

Sentromer kromatid kembar
membahagi. Setiap kromatid kembar
berpisah dan bergerak ke kutub sel
bertentangan dengan didahului oleh
sentromer.

Telofasa II Gentian gelendong hilang. Membran
plasma dan nukleolus muncul semula.
Empat sel anak terhasil dengan setiap
sel anak mengandungi separuh
daripada kromosom induk. Sel haploid
ini akan membesar menjadi gamet.

Perbandingan antara Meiosis dan Mitosis.

Meiosis Persamaan Mitosis

√ Kedua-dua melibatkan pembahagian nukleus dan sitoplasma (sel haiwan).

√ Kedua- duanya bermula daripada sel diploid.

√Kedua-duanya terlibat dalam pemisahan kromatid dalam anafasa bagi mitosis dan

dalam anafasa II.

√Peringkat-peringkat pembahagian dalam meiosis II adalah sama dengan mitosis.

Meiosis Perbezaan Mitosis

Organ pembiakan Tempat berlaku. Sel soma / badan

Dua Bilangan pembahagian. Satu

Empat Bilangan sel anak terhasil. Dua

Separuh daripada induk. Bilangan kromosom sel Sama seperti induk.

anak terhasil.

Berlaku semasa Profasa I. Pindah silang. Tidak berlaku.

Berbeza atau sama antara Kandungan genetik. Sama seperti induk.

anak dengan induk.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 82

www.iamchampion.blogspot.my

Berlaku semasa Profasa I Sinapsis kromosom Tidak berlaku.
homolog
Menghasilkan gamet // Peranan Menambahkan bilangan /
menghasilkan sel anak yang saiz sel // menggantikan tisu

haploid. rosak dengan tisu baru //
menghasilkan sel anak yang

diploid.

LATIHAN 1
Rajah 1 menunjukkan sel X dan sel Y yang sedang mengalami pembahagian sel.

B
A

Sel X Sel Y

Rajah 1

(a)(i) Namakan struktur-struktur yang berlabel A dan B.

A: Kromatid // kromosom

B: Gentian gelendong

[2 markah]

(ii) Nyatakan fasa pembahagian sel X dan sel Y.

Sel X: Metafasa

Sel Y: Metafasa I

[2 markah]

(b) Sel P mengalami pembahagian sebanyak tiga kali berturut-turut.

Berapakah bilangan sel anak yang terhasil?

8 sel anak

[1 markah]

(c)(i) Sel Y mengalami pembahagian nukleus pertama dan menghasilkan dua

sel.

Lengkapkan rajah untuk menunjukkan kromosom dalam satu daripada dua sel yang

terhasil.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 83

www.iamchampion.blogspot.my

[1 markah]
(ii) Namakan satu organ di mana sel didapati.

Testis // ovari
[1 markah]

(iii) Bilangan kromosom dalam satu sel soma lalat ialah 12.
Nyatakan bilangan kromosom yang terdapat dalam sel anak yang dihasilkan di akhir
jenis pembahagian sel seperti yang ditunjukkan oleh Q.
6 kromosom.
[1 markah]

(d) Kanser ialah penyakit yang menyebabkan pertumbuhan tisu tidak terkawal.
Radioterapi adalah satu kaedah rawatan penyakit kanser yang menggunakan sinaran
radioaktif.
Terangkan bagaimana rawatan ini menyekat pertumbuhan sel kanser.
Sinaran radioaktif membunuh sel-sel kanser dan menghentikan pertumbuhan tisu tidak
terkawal.
[2 markah]

(e) Seorang pengusaha kelapa sawit ingin menghasilkan pokok kelapa sawit yang banyak
dalam masa yang singkat.
Nyatakan teknik yang terbaik yang boleh digunakan oleh pengusaha itu dan satu
masalah yang perlu diambil kira dalam menggunakan teknik tersebut.
Semua klon mempunyai paras daya rintangan yang sama terhadap penyakit, jadi
semua klon mungkin termusnah sekiranya muncul sejenis penyakit baharu.
[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 84

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 2
Rajah 2 menunjukkan tiga peringkat mitosis, T, U dan V, dalam sel haiwan.

TUV
Rajah 2

(a) Namakan peringkat T, U dan V dalam ruang yang disediakan dalam Rajah 2 di atas.

T: Metafasa

U: Profasa

V: Anafasa [3 markah]

(b) Terangkan apa yang berlaku pada peringkat U.
Kromosom / kromatid (muncul) menebal dan memendek // padat. Nukleus / nukleolus /
membran nuklear hilang / tiada. Gentian gelendong (mula) terbentuk.

[3 markah]
(c) Nyatakan perlakuan kromosom pada peringkat berikut:

Peringkat T: Kromosom / kromatid tersusun pada satah khatulistiwa.
Peringkat V: Kromosom / kromatid bergerak ke kutub bertentangan.

[2 markah]
(d) Terangkan kepentingan mitosis dalam proses pengklonan pokok orkid.
(Mitosis) mengekalkan kandungan genetik (sel induk) daripada satu generasi ke generasi
seterusnya // mengekalkan kandungan genetik sel-sel induk dalam sel-sel anak. (Mitosis)
menambahkan bilangan sel / pertumbuhan. (Mitosis) mengekalkan nombor diploid / asal
kromosom dalam spesies. Anak mempunyai ciri-ciri yang sama seperti induknya.

[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 85

www.iamchampion.blogspot.my

(e) Rajah 2.1 menunjukkan suatu sel pada peringkat T. Pada peringkat seterusnya, didapati
kromososm P tidak berpisah.
Kromosom P

Rajah 2.1
Lengkapkan rajah 2.2 kedua-dua sel anak yang akan terbentuk pada ruang yang
disediakan di bawah.

Sel anak 1 Rajah 2.2
Sel anak 2
(Sel anak dengan 3 kromosom) [2 markah]

(Sel anak dengan 4 kromosom, termasuk kromosom M)

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 86

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 3
Rajah 3 menunjukkan sebahagian daripada peringkat pembahagian sel secara meiosis
dalam satu sel haiwan.
Perlakuan kromosom di peringkat N tidak ditunjukkan.

K

L S
M
N [1 markah]
O 87

Rajah 3

(a) Namakan struktur berlabel S.
Kromatid // kromosom.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru)

www.iamchampion.blogspot.my

(b)(i) Dalam Rajah 3 di atas, lengkapkan rajah diperingkat N untuk menunjukkan perlakuan
kromosom.
[1 markah]

(ii) Nyatakan satu perubahan yang berlaku di peringkat N.
Kromatid (berkembar) / (beradik) berpisah / berpisah pada sentromer. Kromatid
berkembar bagi setiap kromosom menjadi kromosom (individu). Kromatid berkembar /
beradik bergerak menunju kutub- kutub sel yang (bertentangan).
[1 markah]

(d) Rajah 3.1 di bawah menunjukkan proses T yang berlaku di peringkat K.

Permulaan proses T Akhir proses T

Rajah 3.1

(i) Dalam Rajah 3.1 di atas, lukis rajah yang menunjukkan rupa kromosom di akhir proses

T.

[1 markah]

(ii) Namakan proses T.

Pindah silang

[1 markah]

(iii) Nyatakan satu kepentingan proses T kepada semua organisma.

Untuk menghasilkan variasi / sumber variasi bagi suatu organisma.

[1 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 88

www.iamchampion.blogspot.my

d) Rajah 3.2 di bawah menunjukkan sel-sel kulit. Sel- sel W adalah sel kanser yang
terbentuk selepas sel-sel normal terdedah kepada faktor X.

Sel normal

Sel W

Rajah 3.2

(i) Berikan dua contoh faktor X.
Sinar ultra ungu / sinar X / sinar radioaktif / bahan karsinogen.
[2 markah]

(ii) Terangkan pembentukan sel W.
Faktor W menyebabkan mutasi / perubahan dalam bahan genetik gen / DNA /
kromosom. Menyebabkan pembahagian sel yang tidak terkawal / mitosis abnormal.
[2 markah]

(iii) Nyatakan dua cara untuk mengelakkan perkembangan sel W.
Mengelakkan dari terdedah kepada bahan karsinogenik / sinar radioaktif. Mencegah
daripada mengambil makanan yang mengandungi perasa / pewarna / penambah /
pengawet / bahan karsinogenik // makan makanan organik. Rawatan lebih awal bagi
penyakit kanser // radioterapi / sinar gama kimoterapi / pembedahan.
[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 89

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 4
Rajah 4 menunjukkan proses pembentukan sel Z.

X

Y
Z

Rajah 4

(a)(i) Nyatakan bilangan kromosom dalam sel X dan sel Y.
X: 4 // 46.
Y: 2 // 23.
[2 markah]

(ii) Terangkan apa yang berlaku yang menyebabkan perbezaan bilangan kromosom
antara sel X dan sel Y.
Spermatid / Sel anak / Sel Y menerima separuh daripada bilangan kromosom / n
daripada spermatosit primer / sel induk / 2n. (Selepas) melalui / menjalani
pembahagian meiosis.
[2 markah]

(b)(i) Dalam organ manakah sel Z terbentuk?
Testis
[1 markah]

(ii) Namakan proses pembentukan sel Z.
Spermatogenesis.
[1 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 90

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 5
Rajah 5 menunjukkan peringkat-peringkat yang berbeza dalam suatu pembahagian sel.

A B CD
Rajah 5

(a)(i) Namakan jenis pembahagian sel itu.
Meiosis I / Meiosis.
[1 markah]

(ii) Susun peringkat-peringkat pembahagian sel itu mengikut urutan yang betul.

C A DB

[1 markah]
(b)(i) Terangkan perlakuan kromosom dalam peringkat C.

Kromosom homolog berpasangan / bersinapsis // pembentukan kiasma. Bivalen
terbentuk. Pertukaran kandungan genetik / gen // pindah silang.

[2 markah]

(ii) Nyatakan satu kepentingan perlakuan kromosom dalam (b)(i).
(Menyebabkan) variasi (kerana pindah silang).
[1 markah]

LATIHAN 6
Rajah 6 menunjukkan sel S dan sel T mengalami dua jenis pembahagian sel yang berlainan.

Sel S Sel T

Rajah 6

(a) Lengkapkan jadual di bawah dengan mengisi aspek-aspek berikut bagi sel S dan sel T.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 91

www.iamchampion.blogspot.my

Aspek Sel S Sel T
Mitosis
Jenis pembahagian Meiosis / Meiosis I
Metafasa
sel
Kromosom disusun / diatur di
Peringkat Metafasa I satah metafasa / khatulistiwa.
Gentian gelendong
pembahagian sel memegang / mengikat
sentromer pada (setiap)
Perlakuan Sepasang kromosom homolog kromosom.

kromosom disusun / diatur di satah

metafasa / khatulistiwa.

Gentian gelendong memegang

/ mengikat sentromer pada

kromosom homolog.

LATIHAN 7
Rajah 7 menunjukkan sebuah ladang yang ditanam dengan pokok-pokok daripada spesies
yang sama dalam dua plot yang berbeza, B dan C.

Plot B Plot C

Rajah 7

Ladang itu telah dijangkiti suatu penyakit. Semua pokok dalam plot B mati tetapi hanya
sedikit pokok dalam plot C yang mati akibat jangkitan itu.
Terangkan mengapa semua pokok dalam plot B mati.
Tiada variasi /variati. (Dari) klon. Mengandungi bahan genetik. Ketahanan badan yang
sama. Ketahanan badan yang rendah / tiada.

[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 92

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 8
Rajah 8 menunjukkan suatu peringkat meiosis dalam sel haiwan.

M
N

Rajah 8

(a)(i) Namakan peringkat itu.

Profasa I.

[1 markah]

(ii) Huraikan perlakuan kromosom semasa peringkat itu.

Kromosom (mula) menjadi pendek / tebal. Kromosom homologus berpasangan.

Sinapsis berlaku. Membentuk bivalen / tetrad. Pindah silang berlaku. Di kiasma /

kiasmata. Pertukaran bahan genetik. Kombinasi semula gen / kombinasi baru gen.

[2 markah]

(b) Terangkan kepentingan proses N.

Pindah silang. Variasi / kepelbagaian spesies / organisma. Produk yang lebih berkualiti.

Rintangan yang tinggi terhadap perubahan persekitaran // Penyesuaian yang tinggi

terhadap perubahan persekitaran. Kemandirian spesies / organisma // Menghalang

kepupusan spesies / organisma.

[2 markah]

(c)(i) Namakan struktur M.

Sentriol. [1 markah]

(ii) Apakah yang berlaku kepada gamet terbentuk jika struktur M gagal berfungsi dalam
proses pembentukan gamet?
Gamet tidak normal. Gentian gelendong tidak akan terbentuk. Kromosom (homolog)
tidak akan terbentuk. Semasa anafasa I / II. Bilangan kromosom di dalam gamet tidak
menjadi haploid / dikurangkan / tidak sama banyak. Mutasi berlaku. Anak tidak normal.
[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 93

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 9
Rajah 9 menunjukkan kitar sel suatu organisma.

Interfasa

G1 K: S/ Subfasa
G2
L: Sitokinesis
Mitosis

Rajah 9

(a)(i) Pada Rajah 9, labelkan K dan L. [2 markah]

(ii) Huraikan apakah yang berlaku semasa K.

Mensintesis DNA. DNA kromosom dalam nukleus mengalami replikasi. Setiap

kromosom mengandungi dua kromatid (yang serupa). [2 markah]

(b) Rajah 9.1 (a) menunjukkan keratan memanjang suatu hujung akar.

Zon M

Rajah 9.1(a) Rajah 9.2(b)

Rajah 9.2 (b) menunjukkan suatu proses yang berlaku di zon M.
Terangkan kepentingan proses ini.
Zon M ialah zon pembahagian / meristem. Sel- sel membahagi dengan aktif.
Melalui mitosis. Menjadikan pertumbuhan lebih cepat. Menyebabkan pemanjangan bagi
tumbuhan.

[2 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 94

www.iamchampion.blogspot.my

(c)(i) Seorang peladang mahu menghasilkan pokok pisang dalam jumlah yang banyak
dalam masa yang singkat untuk tujuan komersial.
Nyatakan teknik yang boleh digunakan dan huraikan teknik tersebut.
Teknik: Kultur tisu. Eksplan / protoplas disterilkan. Eksplan/ protoplas dimasukkan ke
dalam medium kultur yang mengandungi nutrien dan hormon pertumbuhan. Eksplan /
protoplas membahagi secara mitosis untuk membentuk kalus / tisu padat yang belum
membeza. Kalus berkembang membentuk embrio dan belum membeza.
[3 markah]
(ii) Nyatakan tiga ciri tumbuhan yng dihasilkan melalui teknik itu.
Mempunyai bahan genetik yang sama. Mempunyai daya ketahanan yang sama
terhadap penyakit. Tiada variasi // ciri- ciri yang sama.
[3 markah]

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 95

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 6
NUTRISI

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 96

www.iamchampion.blogspot.my

BAB 6 NUTRISI

6.1 Jenis-Jenis Nutrisi.

 Dibahagikan kepada dua jenis iaitu autotrof dan heterotrof.

‘auto’ = sendiri ‘hetero’ = yang lain ‘trof’ = makan

 Autotrof dibahagikan pula kepada dua iaitu fotosintesis dan kemosintesis.

‘foto’= cahaya ‘kemo’= kimia ‘sintesis’= bina

 Heterotrof pula dibahagikan kepada tiga kategori iaitu holozoik, saprofitisme dan

parasitisme.

‘holo’ = zoon = haiwan ‘saprofit’ = mati / reput ‘parasit’ = perosak

‘tisme’ = cara

Jenis-jenis
nutrisi

Autotrof Heterotrof

Fotosintesis Kemosintesis Holozoik Saprofitisme Parasitisme

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 97

www.iamchampion.blogspot.my

LATIHAN 1
Rajah 1 menunjukkan tiga organisma X, Y dan Z.

XY Z

Rajah 1

(a)(i) Huraikan jenis nutrisi pada X dan Y. [4 markah]

Organisma X;

(Nutrisi) autotrof / secara fotosintesis. Mensintesis / menghasilkan makanan / glukosa /

kanji sendiri. Daripada karbon dioksida dan air dengan menggunakan tenaga

(cahaya).

Organisma Y;
(Nutrisi) heterotrof / holozoik. Mendapat sumber makanan / bahan organik pepejal /
cecair dari persekitaran // makan tumbuhan / pengeluar.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 98

www.iamchampion.blogspot.my

6.2 Gizi Seimbang.
 Kandungan nutrien yang mengandungi tujuh kelas makanan pada kuantiti yang betul
pada masa yang betul.

Karbohidrat

Air Protein
Pelawas
7 kelas
makanan

Lipid

Mineral Vitamin

 Nilai tenaga makanan = 4.2 x Jisim air x Peningkatan suhu air
Jisim makanan

 Faktor-faktor yang mempengaruhi keperluan tenaga harian ialah umur, jantina, berat
badan, dan jenis pekerjaan.

VITAMIN
 Vitamin dibahagikan kepada dua iaitu vitamin larut lemak (VLL) dan vitamin larut air

(VLA).
 Contoh VLL ialah Vitamin A, D, E, dan K, contoh VLA ialah vitamin B dan C.

Vitamin Larut Air Sumber Makanan Fungsi dalam Badan
B1
Yis, hati, daging, bijirin, Koenzim dalam metabolisma karbohidrat.

kekacang, sayuran Memelihara kesihatan sistem saraf dan

hijau. otot.

B2 Yis, bijirin, susu, telur Koenzim dalam respirasi sel.

putih, sayuran. Memelihara kesihatan sistem saraf.

Modul Sempoi Biologi Tingkatan Empat (Guru) 99