โรงเรียนต้นแบบลูกเสือ

๑๕๑

๑๕๒ ๒.๑ มีแผนการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรลูกเสือตลอดปีการศึกษา ครบทุกรายวิชา ดำเนินการจัด กิจกรรมตามแผน มีการใช้สื่อตามแผนและมีการวัดผลประเมินผลอย่างเป็นระบบ และประยุกต์ใช้ เทคโนโลยีในการพัฒนานวัตกรรม ๒.๒ มีแผนการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรลูกเสือตลอดปีการศึกษา ครบทุกรายวิชา ดำเนินการจัด กิจกรรมตามแผน มีการใช้สื่อตามแผนและมีการวัดผลประเมินผลอย่างเป็นระบบ ๒.๓ มีแผนการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรลูกเสือตลอดปีการศึกษา บางรายวิชา ดำเนินการจัด กิจกรรมตามแผน มีการใช้สื่อตามแผนและมีการวัดผลประเมินผลอย่างไม่เป็นระบบ ๒.๔ ไม่มีแผนการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรลูกเสือแต่ ดำเนินการจัดกิจกรรม - โรงเรียนหินโงมพิทยาคม มีแผนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนลูกเสือสามัญ

๑๕๓ ๒. การวางแผนและการจัดกิจกรรมลูกเสือในโรงเรียน ๒.๑ มีแผนการจัดกิจกรรมตามหลักสูตรลูกเสือตลอดปีการศึกษา ครบทุกรายวิชา ดำเนินการ จัดกิจกรรมตามแผน มีการใช้สื่อตามแผนและมีการวัดผลประเมินผล อย่างเป็นระบบ และประยุกต์ใช้ เทคโนโลยีในการพัฒนานวัตกรรม

๑๕๔

๑๕๕

๑๕๖

๑๕๗

๑๕๘ ๓.๑ มีเอกสารประจำกองลูกเสือของโรงเรียนตรงตามประเภทของลูกเสือ ตามข้อบังคับ คณะลูกเสือแห่งชาติ ครบถ้วน พร้อมทั้งจัดเก็บอย่างเป็นระบบและเป็นปัจจุบัน ๓.๒ มีเอกสารประจำกองลูกเสือของโรงเรียนตรงตามประเภทของลูกเสือ ตามข้อบังคับ คณะลูกเสือแห่งชาติ ครบถ้วน พร้อมทั้งจัดเก็บอย่างเป็นระบบ ๓.๓ มีเอกสารประจำกองลูกเสือของโรงเรียนตรงตามประเภทของลูกเสือ ตามข้อบังคับ คณะลูกเสือแห่งชาติ - โรงเรียนหินโงมพิทยาคม จัดทำเอกสารการบริหารงานกองลูกเสือโรงเรียน ประเภท สำรอง และสามัญอย่างถูกต้อง และจัดเก็บอย่างเป็นระบบ

๑๕๙ ๓. การบริหารงานในกองลูกเสือ มีเอกสารประจำกองลูกเสือของโรงเรียนตรงตามประเภทของลูกเสือ ตามข้อบังคับคณะ ลูกเสือแห่งชาติ ครบถ้วน พร้อมทั้งจัดเก็บอย่างเป็นระบบและเป็นปัจจุบัน

๑๖๐

๑๖๑

๑๖๒ ๔.๑ มีแหล่งเรียนรู้ภายในและภายนอกโรงเรียน มีห้องลูกเสือ มีการใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์และ เครื่องมือพร้อมจัดกิจกรรมและฝึกอบรมลูกเสือโดยจัดเก็บอย่างเป็นระบบ ๔.๒ มีแหล่งเรียนรู้ภายใน มีห้องลูกเสือ มีการใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือพร้อมจัดกิจกรรม และฝึกอบรมลูกเสือโดยจัดเก็บอย่างเป็นระบบ ๔.๓ มีห้องลูกเสือ และใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือสำหรับจัดกิจกรรมและฝึกอบรมลูกเสือ ๔.๔ มีและใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์และเครื่องมือสำหรับจัดกิจกรรมและฝึกอบรมลูกเสือ - โรงเรียนหินโงมพิทยาคม มีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน จัดเก็บเอกสาร อุปกรณ์ สื่อการจัด กิจกรรม ตลอดจนมีการนำเทคโนโลยีมาบูรณาการจัดกิจกรรมลูกเสือได้อย่างเหมาะสม

๑๖๓ ๔. มีการบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้ภายในและภายนอกโรงเรียน มีแหล่งเรียนรู้ภายในและภายนอกโรงเรียน มีห้องลูกเสือ มีการใช้สื่อ วัสดุ อุปกรณ์ และ เครื่องมือ พร้อมจัดกิจกรรมและฝึกอบรมลูกเสือโดยจัดเก็บอย่างมีระบบ

๑๖๔

๑๖๕

๑๖๖

๑๖๗

๑๖๘

๑๖๙

๑๗๐

๑๗๑

๑๗๒

๑๗๓ ตัวบ่งชี้ ๑ ได้รับการพัฒนาตามหลักสูตรและวิชาพิเศษลูกเสือ อย่างต่อเนื่อง กลุ่มลูกเสือโรงเรียนหินโงมพิทยาคม มีการจัดกิจกรรมฝึกอบรมวิชาพิเศษ ลูกเสือสามัญรุ่น ใหญ่ ดังนี้ ๑.๑ การจัดกิจกรรมฝึกอบรมวิชาพิเศษ วิชาผู้จัดการค่ายพักแรม วิชาพิเศษวิชาผู้จัดการค ่ายพักแรม เป็นวิชาที่กำหนดขึ้นสำหรับลูกเสือ สามัญรุ่นใหญ ่ที่มี ประสบการณ์เกี่ยวกับการอยู่ค่ายพักแรมแล้วอย่างน้อย ๕ครั้ง สถานที่พักแรมแตกต่างกันอย่างน้อย ๒ แห่ง ซึ่งถือว่ามีความรู้เกี่ยวกับการใช้ชีวิตในการอยู่ค่ายพักแรมเป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการประกอบ อาหาร การทำที่อยู่อาศัย การก่อ กองไฟ การใช้ชีวิตในป่า รวมถึงการปฏิบัติตัวขณะอยู่ ค่ายพัก แรม ดังนั้นในการเรียนวิชาพิเศษนี้ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ทุกคนจะนำความรู้และประสบการณ์ ที ่ผ่านมามา อธิบายและสาธิตวิธีการต ่าง ๆ ให้ผู้กำกับลูกเสือและคณะกรรมการได้อย ่างถูกต้อง เพื่อให้แน่ใจว่าเป็นผู้มีความรู้ ความสามารถที่จะรับเครื่องหมายวิชาพิเศษวิชาผู้จัดการค่ายพักแรมได้ รวมทั้งสามารถเป็นพี่เลี้ยง ให้กับลูกเสือรุ่นน้องที่จะเดินทางไกลและอยู่ค่ายพักแรมได้

๑๗๔ ๑.๒ การจัดกิจกรรมฝึกอบรมวิชาพิเศษ วิชานักเดินทางไกล การเดินทางไกลของลูกเสือ โดยเดินออกจากที่ตั้งไปยังจุดหมายที่ กำหนดตามระยะทางที่ผู้ กำกับลูกเสือกำหนดเอาไว้ จะเป็นการเดินทางไกลด้วย เท้า รถจักรยานหรือพายเรือก็ได้ จะเดินทาง ด้วยตัวคนเดียว หรือเดินทางไป ด้วยกันเป็นหมู่คณะก็ได้ ในการเดินทางไกลจะต้องทำรายงานการ เดินทางอย ่าง ละเอียดและบันทึกสิ ่งที ่พบเห็น เช่น สถานที ่สำคัญ ภูมิประเทศ เหตุการณ์ต ่าง ๆ อุปสรรคในการเดินทาง ฯลฯ โดยปกติการเดินทางไกลจะเป็นการเดินทางภายในวันเดียว หรืออยู่ค่าย พัก แรมก็ตาม จะต้องมีการเตรียมเกี่ยวกับอุปกรณ์เครื่องใช้ให้พร้อมและเรียบร้อย

๑๗๕ ๑.๓ การจัดกิจกรรมฝึกอบรมวิชาพิเศษ วิชานักผจญภัย การฝึกอบรมวิชานี้ต้องมีลักษณะเป็นการทดสอบอย่างจริงจังใน เรื่องการตัดสินใจ ความคิด ริเริ่ม การพึ่งตนเอง และความปลอดภัยการผจญภัย เป็นกิจกรรมที่ให้ความสนุกสนาน และรู้จักการ ตัดสินใจอย่างฉับพลันในปัญหาเฉพาะหน้า การผจญภัยของลูกเสือมีการฝึกการทดสอบกำลังใจคล้าย ทหาร แต่เป็นเพียงเบื้องต้นเท่านั้น โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้ ๑. ฝึกการเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี ๒. รู้จักการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าด้วยความรวดเร็ว ๓. กล้าตัดสินใจและมีไหวพริบ ๔. รู้จักนำ ความรู้ ความสามารถ และความชำ นาญในวิชาลูกเสือมาใช้อย่างผสมกลมกลืน เช่น การใช้แผนที่ เข็มทิศ การเดินทางสำรวจ การบุกเบิกและการเดินทางไกล ๕. ก่อให้เกิดความสนุกสนานและเป็นการออกกำลังกาย

๑๗๖

๑๗๗ ตัวบ่งชี้ที่ ๒ ได้รับการพัฒนาและเพิ่มทักษะทางลูกเสืออย่างหลากหลาย ๒.๑ ได้รับการพัฒนาและเพิ่มทักษะตามหลักสูตรพิเศษ ๑) การฝึกอบรมนายหมู่ กลุ่มลูกเสือโรงเรียนหินโงมพิทยาคม ได้จัดอบรมนายหมู่ลูกเสือ ตามหลักสูตรวิชา นายหมู ่ลูกเสือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู ่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ๖๖ พรรษา เพื่อให้ลูกเสือที่ผ่าน การฝึกอบรม มีความรู้ ความเข้าใจ ทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยผู้กำกับลูกเสือ ในโรงเรียน และฝึกทักษะกระบวนการการเป็นผู้นำผู้ตามที ่ดีตามระบอบประชาธิปไตยรวมทั้ง เสริมสร้างความมีระเบียบวินัย ความสามัคคี เป็นแบบอย่างที่ดีแก่สมาชิกกองลูกเสือ คอยดูแลลูกเสือ รุ่นน้องสามารถนำความรู้ที่ได้ไปขยายผลต่อลูกเสือรุ่นน้องในโรงเรียนได้มีลูกเสือ

๑๗๘ ภาพกิจกรรม “อบรมนายหมู่ลูกเสือ”

๑๗๙

๑๘๐ ๒) ลูกเสือต้านภัยยาเสพติด กลุ ่มลูกเสือโรงเรียนหินโงมพิทยาคม ได้นำลูกเสือเข้าร่วม “อบรมเชิงปฏิบัติการ เสริมสร้างทักษะชีวิตเพื่อป้องกันยาเสพติด และพฤติกรรมอันไม่พึงประสงค์ ด้วยกระบวนการลูกเสือ ต้านภัยยาเสพติด” ประจำปี ๒๕๖๖ ระหว่างวันที่ ๑-๒ กันยายน ๒๕๖๖ ณ ค่าลูกเสือชั่วคราว ตชด. ๒๔๕ ภาพกิจกรรม “อบรมลูกเสือต้านภัยยาเสพติด”

๑๘๑

๑๘๒

๑๘๓ เกียรติบัตรลูกเสือแกนนำสู่สถานศึกษา

๑๘๔ เกียรติบัตรลูกเสือแกนนำสู่สถานศึกษา

๑๘๕ เกียรติบัตรลูกเสือแกนนำสู่สถานศึกษา

๑๘๖ ๓) ลูกเสือสิ่งแวดล้อม กลุ ่มลูกเสือโรงเรียนหินโงมพิทยาคม ได้นำลูกเสืออบรมลูกเสือสิ ่งแวดล้อม ใน โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราช กุมารรี เพื่อให้ลูกเสือตระหนักในความสำคัญของสิ่งแวดล้อมตามธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๑๘๗ อบรมและส่งเสริมกิจกรรมให้ลูกเสือให้มีจิตสํานึก ตระหนัก ให้ความสำคัญ และมีความรับผิดชอบ ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม รวมทั้ง มีความมุ่งมั่น และทุ่มเทที่จะอนุรักษ์และรักษาสิ่งแวดล้อม สังคม และชุมชนให้น่าอยู่

๑๘๘

๑๘๙ ตัวบ่งชี้ที่ ๓ การปฏิบัติตามคำปฏิญาณและกฎของลูกเสือ คำปฏิญาณของลูกเสือ คือ คำมั ่นสัญญาที ่ลูกเสือทุกคนต้องให้ไว้แก ่ผู้บังคับบัญชา เป็น ถ้อยคำที่กล่าวออกมาด้วยความจริงใจและสมัครใจ คำกล่าวนี้สำคัญอย่างยิ่งในชีวิตการเป็นลูกเสือ เมื่อกล่าวแล้วต้องปฏิบัติตามให้ได้เป็นการส่งเสริมให้ลูกเสือรักเกียรติของตน เพื่อความเป็นพลเมืองดี ของชาติ โดยอาศัยคำปฏิญาณเป็นอุดมการณ์นำไปปฏิบัติในชีวิตได้ คำปฏิญาณของลูกเสือ ด้วยเกียรติของข้า ข้าสัญญาว่า ข้อ ๑ ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ข้อ ๒ ข้าจะช่วยเหลือผู้อื่นทุกเมื่อ ข้อ ๓ ข้าจะปฏิบัติตามกฎของลูกเสือ เพื่อความชัดเจนในคำปฏิญาณของลูกเสือทั้ง ๓ ข้อ มีคำอธิบาย ดังนี้ ข้อ ๑ ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ชาติประกอบด้วย แผ่นดิน น ่านน้ำ และประชาชนพลเมืองที ่อยู ่รวมกันโดยมีกฎหมาย ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมเป็นหลักปฏิบัติ ลูกเสือทุกคนต้องประพฤติปฏิบัติตนให้เป็น พลเมืองดีของชาติ ศาสนา ทุกศาสนามีความมุ่งหมายเดียวกัน คือ สอนให้ทุกคนเป็นคนดีละเว้น ความชั ่วให้กระทำแต ่ความดี ลูกเสือทุกคนต้องมีศาสนา ลูกเสือจะนับถือศาสนาใด ๆ ก็ได้ พระมหากษัตริย์ ทรงเป็นประมุขของคณะลูกเสือแห่งชาติ ลูกเสือทุกคนต้องปฏิบัติตนตามรอยพระ ยุคลบาท ข้อ ๒ ข้าจะช่วยเหลือผู้อื่นทุกเมื่อ ลูกเสือทุกคนเป็นผู้มีจิตอาสา ไม ่นิ ่งดูดาย เอาใจใส่ผู้อื ่น มีความพร้อมที ่จะเสียสละเพื่อ ส่วนรวมทุกโอกาสที่พึงกระทำได้ ซึ่งเป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้ลูกเสือเป็นผู้มีเกียรติ และได้รับการยกย่องชื่น ชมจากประชาชนทั่วไป ข้อ ๓ ข้าจะปฏิบัติตามกฎของลูกเสือ กฎของลูกเสือเปรียบเสมือนศีลของลูกเสือที่เป็นหลักยึดเหนี่ยวให้ประพฤติปฏิบัติในสิ่งดีงาม กฎของลูกเสือ หมายถึง ข้อปฏิบัติที ่ลูกเสือต้องยึดเป็นแนวทางการประพฤติปฏิบัติตนใน ชีวิตประจำวัน กฎของลูกเสือมี ๑๐ ข้อ ดังนี้ กฎของลูกเสือ ข้อ ๑ ลูกเสือมีเกียรติเชื่อถือได้ ข้อ ๒ ลูกเสือมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และซื่อตรงต่อผู้มีพระคุณ

๑๙๐ ข้อ ๓ ลูกเสือมีหน้าที่กระทำตนให้เป็นประโยชน์และช่วยเหลือผู้อื่น ข้อ ๔ ลูกเสือเป็นมิตรของคนทุกคน และเป็นพี่น้องกับลูกเสืออื่นทั่วโลก ข้อ ๕ ลูกเสือเป็นผู้สุภาพเรียบร้อย ข้อ ๖ ลูกเสือมีความเมตตากรุณาต่อสัตว์ ข้อ ๗ ลูกเสือเชื่อฟังคำสั่งของบิดามารดา และผู้บังคับบัญชาด้วยความเคารพ ข้อ ๘ ลูกเสือมีใจร่าเริง และไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก ข้อ ๙ ลูกเสือเป็นผู้มัธยัสถ์ ข้อ ๑๐ ลูกเสือประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ เพื่อความชัดเจนในกฎของลูกเสือทั้ง ๑๐ ข้อ มีคำอธิบาย ดังนี้ ข้อ ๑ ลูกเสือมีเกียรติเชื่อถือได้ ลูกเสือต้องประพฤติตนเป็นคนดี เป็นผู้มีระเบียบวินัย ผู้อื่นย่อมจะชื่นชมเชื่อถือจะเป็นที่ ไว้วางใจแก่คนทั้งหลาย โดยเฉพาะในขณะที่ลูกเสือสวมเครื่องแบบอันทรงเกียรติย่อมจะไม่ทำสิ่งใด ๆ ที่ก่อให้เกิดความเสื่อมเสียเกียรติภูมิของลูกเสือ ข้อ ๒ ลูกเสือมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และซื่อตรงต่อผู้มี พระคุณ ลูกเสือต้องเทิดทูน สถาบันทั้ง 3 คือ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ บรรพบุรุษของเรายอมพลี ชีพเพื่อชาติมาแล้ว เพื่อรักษาสถาบันทั้ง ๓ นี้ไว้ เพื่อให้ประเทศชาติของเรามั่นคงอยู่ต่อไป จงทำหน้าที่ ของเราให้ดีที่สุดในฐานะที่เราเป็นลูกเสือ

๑๙๑ ข้อ ๓ ลูกเสือมีหน้าที่กระทำตนให้เป็นประโยชน์ และช่วยเหลือผู้อื่น ลูกเสือต้องเป็นผู้รู้จักการเสียสละ ไม ่เห็นแก ่ตัว พร้อมที ่จะบำเพ็ญประโยชน์ให้กับบ้าน สถานศึกษา สังคม ชุมชน ตลอดจนประเทศชาติ ด้วยการเข้าไปมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ตามความสามารถและโอกาส และพัฒนาตนเองให้มีความรู้ความสามารถให้พึ่งตนเองได้ และ สามารถช่วยเหลือผู้อื่นได้ ข้อ ๔ ลูกเสือเป็นมิตรของคนทุกคน และเป็นพี่น้องกับลูกเสืออื่นทั่วโลก ลูกเสือต้องเป็นผู้มีจิตใจโอบอ้อมอารี รู้จักเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่ทุก ๆ คน โดยไม่เลือกว่าเป็นเชื้อ ชาติศาสนา ใด ๆ รวมทั้งมีความรู้สึกเสมือนหนึ่งว่าเป็นพี่น้องกับลูกเสืออื่นทั่วโลก ต้องมีการทำงาน ร่วมกันต้องอยู่ร่วมกัน ต้องประพฤติปฏิบัติดี ทั้งกาย วาจา ใจ คือต้องรู้จักแสดงน้ำใจกับผู้อื่น ช่วยเหลือผู้อื่นอย่างเต็มใจ เอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่ เสียสละ มีอัธยาศัยไมตรีกับคนทั่วไป ยิ้มแย้มแจ่มใส

๑๙๒ ข้อ ๕ ลูกเสือเป็นผู้สุภาพเรียบร้อย ลูกเสือต้องเป็นผู้ที ่มีกิริยาและวาจาสุภาพ อ่อนโยน อ่อนน้อม มีสัมมาคารวะทั้งทางกาย วาจาและใจ ไม่ยกตนข่มท่าน แต่งกายสะอาดเรียบร้อย แสดงทางวาจา นุ่มนวล ไม่กล่าวร้ายล่วงเกิน เตือนตนให้ประพฤติดีปฏิบัติชอบ มีความอ่อนน้อมถ่อมตน ข้อ ๖ ลูกเสือมีความเมตตา กรุณาต่อสัตว์ ลูกเสือต้องเป็นคนที่มีใจเมตตา กรุณาต่อสัตว์ ไม่รังแกสัตว์ หรือทรมานทารุณสัตว์ให้รับความ เจ็บปวด หรือกักขังสัตว์ มีใจปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ ข้อ ๗ ลูกเสือเชื่อฟังคำสั่งของบิดา มารดา และผู้บังคับบัญชาด้วยความเคารพ ลูกเสือต้องเคารพและเชื่อฟังคำสั่งบิดามารดาซึ่งเป็นผู้ให้กำเนิด เป็นผู้เลี้ยงดูเราจนเติบใหญ่มี พระคุณอย่างใหญ่หลวง และต้องเชื่อฟังคำสั่งของครู อาจารย์ และผู้บังคับบัญชาที่ล้วนมีประสบการณ์ ในชีวิตที่สามารถชี้แนะแนวทาง ให้สิ่งที่ดีแก่เรา ลูกเสือจึงต้องเคารพและเชื่อฟัง

๑๙๓ ข้อ ๘ ลูกเสือมีใจร่าเริง และไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก ลูกเสือต้องเป็นผู้ที ่ยิ้มแย้มแจ ่มใส ร ่าเริงอยู ่เสมอ ไม ่ย ่อท้อต ่อความยากลำบากแสดงถึง มิตรภาพ มีไมตรีจิตที่ดีต่อกันด้วยความเต็มใจ ข้อ ๙ ลูกเสือเป็นผู้มัธยัสถ์ ลูกเสือต้องเป็นผู้รู้จักเก็บหอมรอมริบ ประหยัด ใช้จ่ายเฉพาะที่จำเป็นตามฐานะของตน ต้อง ประหยัดทรัพย์สินทั้งของตนเองและผู้อื่นด้วยรวมทั้งต้องไม่รบกวนเบียดเบียนผู้อื่น

๑๙๔ ข้อ ๑๐ ลูกเสือประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ ลูกเสือต้องรู้จักสำรวมกาย วาจา และใจ คือ “ทำดี คิดดี พูดดี” ไม่ทำให้ตนเอง และผู้อื่น เดือดร้อน ต้องรู้จักเหนี่ยวรั้ง ควบคุมสติ บังคับ ข่มใจตนเอง ละอายตนเอง คำนึงถึงมรรยาทของ ตนเองตลอด จนไม่คิดเบียดเบียนทำร้ายผู้อื่น เป็นผู้ที่สุภาพอ่อนโยนปฏิบัติตนให้เหมาะกับกาลเทศะ และสังคม

๑๙๕

๑๙๖

๑๙๗ ความหมายคติพจน์ของลูกเสือ คติพจน์ทั่วไปของลูกเสือ เสียชีพอย่าเสียสัตย์ หมายความว่า ลูกเสือต้องรักษาความซื่อสัตย์ มีสัจจะยิ่งชีวิต จะไม่ละ ความสัตย์ถึงแม้จะถูกบีบบังคับจนเป็นอันตรายถึงกับชีวิตก็ไม่ยอมเสียสัจจะเพื่อเกียรติภูมิแห่งตน คติพจน์ของลูกเสือแต่ละประเภท ลูกเสือสำรอง “ทำดีที่สุด” หมายความว่า ปฏิบัติหน้าที่ของตนให้ดีที่สุด ลูกเสือสามัญ “จงเตรียมพร้อม” หมายความว่า เตรียมความพร้อมขิงตนทั้งทางด้านร่างกาย และจิตใจในการปฏิบัติหน้าที่ที่รับผิดชอบ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ “มองไกล” หมายความว่า มองให้กว้างและไกล ฉลาดที่จะมองเห็น ความจริงของสิ่งต่าง ๆ ว่าผลจากการกระทำภารกิจของตน อาจส่งผลกระทบถึงภารกิจอื่น บุคคลอื่น กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน วิชาลูกเสือ มุ่งหวังให้ผู้เรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ๘ ประการ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กำหนด ดังนี้ ๑. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ๒. ซื่อสัตย์สุจริต ๓. มีวินัย ๔. ใฝ่เรียนรู้ ๕. อยู่อย่างพอเพียง ๖. มุ่งมั่นในการทำงาน ๗. รักความเป็นไทย ๘. มีจิตสาธารณะ

๑๙๘ คุณธรรมจริยธรรมจากคำปฏิญาณและกฎของลูกเสือ โดยเน้นการประพฤติปฏิบัติตนให้เป็นพลเมืองดี พร้อมที่จะนำความสุข ความเจริญ ความ มั่นคงมาสู่บุคคลสังคม และประเทศชาติ ดังนี้ ๑. ความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ บุคคลสามารถปฏิบัติตน ให้มีความ ซื่อสัตย์ต่อชาติ รัก และหวงแหน ยอมเสียสละเลือดเนื้อและชีวิตเพื่อให้ชาติเป็น เอกราชสืบไป อีกทั้ง ทำนุบำรุงศาสนาให้มั่นคงสถาพรสืบไปและปฏิบัติตนตามรอยพระยุคลบาทแห่งองค์พระมหากษัตริย์ ผู้ทรงบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้แก่ราษฎรด้วยความเสียสละ ๒. ความรับผิดชอบต่อหน้าที่ บุคคลสามารถปฏิบัติกิจการงานของตนเอง และที่ได้รับ มอบหมายด้วยความมานะพยายาม อุทิศกำลังกาย กำลังใจอย่างเต็มความสามารถไม่เห็นแก ่ความ เหน็ดเหนื่อย ๓. ความมีระเบียบวินัย บุคคลสามารถเป็นทั้งผู้รู้และปฏิบัติตามแบบแผน ที่ตนเอง ครอบครัวและสังคม กำหนดไว้ โดยจะปฏิเสธกฎเกณฑ์หรือกติกาต่าง ๆ ของสังคมไม่ได้ คุณธรรมนี้ ต้องใช้เวลาปลูกฝังเป็นเวลานาน และต้องปฏิบัติสม่ำเสมอจนกว่าจะปฏิบัติเองได้และเกิดความเคยชิน ๔. ความซื่อสัตย์ บุคคลสามารถปฏิบัติตนทั้งทางกาย วาจา จิตใจ ที่ตรงไปตรงมาไม่ แสดงความคดโกง ไม่หลอกลวง ไม่เอาเปรียบผู้อื่น ลั่นวาจาว่าจะทำงานสิ่งใดก็ต้องทำให้สำเร็จ ไม่ กลับกลอก มีความจริงใจต่อทุกคน จนเป็นที่ไว้วางใจของคนทุกคน ๕. ความเสียสละ บุคคลสามารถปฏิบัติตนโดยการอุทิศกำลังกาย กำลังทรัพย์ กำลัง ปัญญา เพื่อช่วยเหลือผู้อื ่นและสังคมด้วยความตั้งใจจริง มีเจตนาที่บริสุทธิ์ เป็นที่รักใคร่ ไว้วางใจ เป็นที่ยกย่องของสังคม ผู้คนเคารพนับถือ นำพาซึ่งความสุขสมบูรณ์ในชีวิต ๖. ความอดทน บุคคลสามารถปฏิบัติตนเป็นผู้ที่มีจิตใจเข้มแข็ง ไม่ท้อถอยต่ออุปสรรค ใด ๆ มุ ่งมั ่นที่จะทำงานให้บังเกิดผลดีโดยไม่ให้ผู้อื่นเดือดร้อน มีความอดทนต ่อความยากลำบาก อดทนต่อการตรากตรำทำงาน อดทนต่อความเจ็บใจ อดทนต่อกิเลส ๗. การไม่ทำบาป บุคคลสามารถละเว้นพฤติกรรมที่ชั่วร้าย และไม่สร้างความเดือดร้อน ให้ทั้งทางกาย วาจา ใจ ๘. ความสามัคคี บุคคลสามารถสร้างความสามัคคี รักใคร่ กลมเกลียวซึ่งนำไปสู่ความ สงบร่มเย็นของครอบครัวสังคม ชุมชน และประเทศชาติ การนำคำปฏิญาณและกฎของลูกเสือมาใช้ในชีวิตประจำวัน

๑๙๙ ปัจจัยสำคัญที ่ทำให้ขบวนการลูกเสือวัฒนาถาวรก้าวหน้ากว ่าขบวนการอื ่น ๆ ก็คือ คำปฏิญาณและกฎซึ่งผู้เป็นลูกเสือต้องยอมรับและนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวันด้วยความเคยชิน เช่น เมื่อผู้เรียนได้เรียนเกี่ยวกับคำปฏิญาณและกฎของลูกเสือแล้ว ผู้เรียนจะต้องทบทวนทำความเข้าใจให้ ถ่องแท้และนำไปสู่การปฏิบัติในชีวิตประจำวันได้ เป็นต้น ตัวอย่างคำปฏิญาณของลูกเสือ ๑. ปฏิบัติตนตามกฎหมาย ข้อบังคับของสังคมและประเทศชาติ เช่น กฎจราจร การเลือกตั้ง ๒. ปฏิบัติตนตามพิธีทางศาสนาในโอกาสที่เหมาะสม เช่น การไปวัดทำบุญ ตักบาตร เป็นต้น ๓. มีความรักและหวงแหนแผ่นดินเกิดของตนเอง เช่น ต้องไม่ทำให้ชื่อเสียงประเทศชาติเสียหาย ๔. ให้ความช่วยเหลือผู้อื่น เช่น การช่วยผู้สูงอายุเดินข้ามถนน การใช้เวลาว่างในการอ่านหนังสือ ให้คนตาบอดฟัง เป็นต้น ๕. ปฏิบัติตนตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม เช ่น การแต ่งกายที ่เหมาะสม ถูกกาละเทศะการแสดงความเคารพผู้อาวุโสกว่าด้วยการไหว้ เป็นต้น ตัวอย่างกฎของลูกเสือ ๑. การกระทำใด ๆ จะต้องไม่กระทำให้เสียเกียรติ ๒. รัก ศรัทธา และเทิดทูนสถาบันที่สำคัญและผู้มีพระคุณ ๓. เสียสละ ไม่เห็นแก่ตัว พร้อมที่จะบำเพ็ญประโยชน์ต่อส่วนรวม ๔. มีจิตใจโอบอ้อมอารี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่คน ทุกเชื้อชาติ ทุกศาสนา ไม่เลือกชั้นวรรณะ ๕. มีกิริยา วาจา สุภาพอ่อนโยน อ่อนน้อมถ่อมตนกับทุกเพศ ทุกวัย ๖. ช่วยเหลือผู้อื่น มีจิตใจเมตตา กรุณาต่อสิ่งมีชีวิต ไม่ฆ่า ไม่ทรมานหรือไม่รังแกผู้อื่นให้ได้รับ ความเจ็บปวด ๗. เคารพและเชื่อฟังคำสั่งของพ่อแม่ ครู อาจารย์และผู้บังคับบัญชา ๘. มีหน้าตายิ้มแย้มแจ่มใสร่าเริงเบิกบานเสมอ ไม่ย่อท้อต่อความทุกข์ยากลำบาก ๙. ประหยัด อดออม ใช้จ่ายเฉพาะที่จำเป็น ตามฐานะตน ๑๐.คิดดี พูดดี ทำดี รู้จักสำรวม กาย วาจา ใจ ไม่ทำให้ตนเองและผู้อื่นเดือดร้อน

๒๐๐ การนำคำกฎและปฏิญาณของลูกเสือมาใช้ในชีวิตประจำวันสู่คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ๘ ประการ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กำหนด ดังนี้ ๑. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2. ซื่อสัตย์สุจริต