The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

วิชาทักษะการเรียนรู้ ม.ต้น (ทร21001)

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by ebookchon, 2020-05-27 03:02:17

ทักษะการเรียนรู้ ม.ต้น (ทร21001)

วิชาทักษะการเรียนรู้ ม.ต้น (ทร21001)

Keywords: ทักษะการเรียนรู้,ทร21001

ทกั ษะที่จาํ เปน ในการเรียนรดู ว ยตนเอง

§”∂“¡∏√√¡¥“ Ê ∑‡’Ë √“‡§¬‰¥¬â π‘ ‰¥øâ ßí °π— Õ¬∫àŸ Õà ¬ Ê °§Á Õ◊ ∑”Õ¬“à ߉√‡√“®ß÷ ®– “¡“√∂øßí Õ¬“à ß√‡âŸ √Õ◊Ë ß
·≈–§‘¥‰¥Õâ ¬“à ߪ√“¥‡ª√Õ◊Ë ß Õà“π‰¥âÕ¬“à ß√«¥‡√«Á μ≈Õ¥®π‡¢’¬π‰¥âÕ¬à“ß¡Õ◊ Õ“™’æ ∑Èß— π’È°Á‡æ√“–‡√“‡¢â“„®°—π¥’«“à
∑È—ßÀ¡¥π’ȇªìπ∑—°…–æÈ◊π∞“π (Basic Skills) ∑’Ë ”§—≠ ·≈–‡ªì𧫓¡ “¡“√∂ (Competencies) ∑’Ë®”‡ªìπ
 ”À√—∫°“√¥”√ß™’«μ‘ ∑ßÈ— „π‚≈°·Ààß°“√∑”ß“π·≈–„π‚≈°·Àßà °“√‡√’¬π√âŸ

°“√øíß ‡ªìπ°“√√—∫√⟧«“¡À¡“¬®“°‡ ’¬ß∑Ë’‰¥â¬‘𠇪ìπ°“√√—∫ “√∑“ßÀŸ °“√‰¥â¬‘π‡ªìπ°“√‡√Ë‘¡μâπ
¢Õß°“√øíß·≈–‡ªìπ‡æ’¬ß°“√°√–∑∫°—π¢Õ߇ ’¬ß°—∫ª√– “∑μ“¡ª°μ‘ ®÷߇ªìπ°“√„™â§«“¡ “¡“√∂∑“ß
√à“ß°“¬‚¥¬μ√ß  à«π°“√øí߇ªìπ°√–∫«π°“√∑”ß“π¢Õß ¡ÕßÕ’°À≈“¬¢—ÈπμÕπμàÕ‡π◊ËÕß®“°°“√‰¥â¬‘π‡ªìπ
§«“¡ “¡“√∂∑Ë’®–‰¥â√—∫√⟠ˑß∑’ˉ¥â¬‘π μ’§«“¡·≈–®—∫§«“¡ ‘Ëß∑Ë’√—∫√ŸâπÈ—π‡¢â“„®·≈–®¥®”‰«â ´Ë÷߇ªì𧫓¡ “¡“√∂
∑“ß μª‘ í≠≠“

°“√查 ‡ªìπæƒμ‘°√√¡°“√ Ë◊Õ “√∑’Ë„™â°—π·æ√àÀ≈“¬∑—Ë«‰ª ºâŸæŸ¥ “¡“√∂„™â∑—Èß«®π¿“…“·≈–
Õ«®— π¿“…“„π°“√ ßà  “√쥑 μÕà ‰ª¬ß— ºøŸâ ßí ‰¥™â ¥— ‡®π·≈–√«¥‡√«Á °“√楟 À¡“¬∂ß÷ °“√ ÕË◊ §«“¡À¡“¬¢Õß¡π…ÿ ¬å
‚¥¬°“√„™â‡ ¬’ ß·≈–°‘√¬‘ “∑à“∑“߇ªπì ‡§√ÕË◊ ß∂à“¬∑Õ¥§«“¡√Ÿâ §«“¡§‘¥ ·≈–§«“¡√ Ÿâ °÷ ®“°ºæ⟠¥Ÿ ‰ª ºàŸ øŸâ ßí

°“√Õà“𠇪ìπæƒμ‘°√√¡°“√√—∫ “√∑’Ë ”§—≠‰¡à¬Ë‘ßÀ¬àÕπ‰ª°«à“°“√øíß ªí®®ÿ∫—π¡’ºŸâ√âŸ π—°«‘™“°“√
·≈–π—°‡¢’¬π𔇠πÕ§«“¡√Ÿâ¢âÕ¡Ÿ≈¢à“« “√·≈–ß“π √â“ß √√§åμ’æ‘¡æå„πÀπ—ß ◊Õ·≈– Ë‘ßæ‘¡æåÕ◊Ëπ Ê ¡“°
πÕ°®“°π’È·≈â«¢à“« “√ ”§—≠ Ê À≈—ß®“°π”‡ πե⫬°“√查À√◊ÕÕà“π„Àâøíߺà“π ◊ËÕμà“ß Ê  à«π„À≠à
®–μæ’ ¡‘ æ√å °— …“‰«‡â ªπì À≈°— ∞“π·°ºà ÕŸâ “à π„π™πÈ— À≈ß— Ê §«“¡ “¡“√∂„π°“√Õ“à π®ß÷  ”§≠— ·≈–®”‡ªπì ¬ßË‘ μÕà °“√
‡ªπì æ≈‡¡Õ◊ ß∑’¡Ë ’§≥ÿ ¿“æ„π ß— §¡ªí®®∫ÿ π—

°“√‡¢’¬π ‡ªìπ°“√∂à“¬∑Õ¥§«“¡√Ÿâ ÷°π÷°§‘¥·≈–§«“¡μâÕß°“√¢Õß∫ÿ§§≈ÕÕ°¡“‡ªìπ —≠≈—°…≥å
§◊Õ μ—«Õ—°…√ ‡æ◊ËÕ ◊ËÕ§«“¡À¡“¬„ÀâºâŸÕ◊Ëπ‡¢â“„®®“°§«“¡¢â“ßμâπ ∑”„Àâ¡Õ߇ÀÁ𧫓¡À¡“¬¢Õß°“√‡¢’¬π«à“
¡§’ «“¡®”‡ªπì Õ¬à“߬‘ËßμàÕ°“√ Ë◊Õ “√„π™’«‘μª√–®”«π— ‡™àπ π—°‡√¬’ π „™°â “√‡¢’¬π∫π— ∑°÷ §«“¡√Ÿâ ∑”·∫∫Ωñ°À¥—
·≈–μÕ∫¢âÕ Õ∫∫ÿ§§≈∑Ë—«‰ª „™â°“√‡¢’¬π®¥À¡“¬ ∑” —≠≠“ æ‘π—¬°√√¡ ·≈–§È”ª√–°—𠇪ìπμâπ æàÕ§â“
„™â°“√‡¢¬’ π‡æ◊ËÕ‚¶…≥“ π‘ §â“ ∑”∫≠— ™’ „∫ Ë—ߢÕß ∑”„∫‡ √Á®√—∫‡ß‘π ·æ∑¬å „™â°“√‡¢’¬π∫π— ∑÷°ª√–«μ— §‘ π‰¢â
‡¢¬’ π„∫ —Ë߬“ ·≈–Õπ◊Ë Ê ‡ªìπμπâ

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 41

กิจกรรมการเรยี นรู

°®‘ °√√¡∑’Ë 1 §ÿ≥‡ªπì ºâøŸ ßí ∑¥’Ë ’À√◊Õ‡ª≈“à

„ÀâμÕ∫·∫∫∑¥ Õ∫μÕà ‰ªπÈ’ ¥«â ¬°“√∑”‡§√Õ◊Ë ßÀ¡“¬ ✓ ≈ß„π™àÕߧ”μÕ∫∑“ߥ“â π¢«“ ‡æ◊ËÕª√–‡¡‘π«à“
§ÿ≥‡ªπì ºŸøâ í߉¥â¥·’ §à‰Àπ

§«“¡∫Õà ¬§√ßÈ—

≈°— …≥–¢Õß°“√øßí  «à π π“π Ê

‡ ¡Õ ∫“ߧ√È—ß ‰¡à‡§¬
„À≠à §√ß—È

1. ª≈àÕ¬„Àºâ Ÿâ查· ¥ß§«“¡§¥‘ ¢Õ߇¢“®π®∫‚¥¬‰¡à¢—¥®—ßÀ«–
2. „π°“√ª√–™ÿ¡À√◊Õ√–À«“à ß‚∑√»—æ∑å ¡°’ “√®¥‚πμâ  “√– ”§≠— ¢Õß

 ßË‘ ∑‰Ë’ ¥¬â π‘
3. °≈à“«∑«π√“¬≈–‡Õ’¬¥∑’ Ë ”§—≠¢Õß°“√ π∑π“°∫— ºŸâ查 ‡æËÕ◊ „À·â πà„®

«“à ‡√“‡¢“â „®∂°Ÿ μâÕß
4. 欓¬“¡μß—È „®øßí ‰¡«à Õ°·«°‰ª§¥‘ ‡√Ë◊ÕßÕπ◊Ë
5. 欓¬“¡· ¥ß∑à“∑«’ “à  π„®„π§”楟 ¢Õߺ՟â πË◊
6. √⥟ ’«à“μπ‡Õ߉¡à„™πà °—  ÕË◊  “√∑¥’Ë ’ ∂⓺°Ÿ ¢“¥°“√楟 ·μàºâŸ‡¥¬’ «
7. ·¡â«“à °”≈—ßøßí °Á· ¥ßÕ“°“√μà“ß Ê ‡™àπ ∂“¡ ®¥ √ªÿ  ‘Ëß∑ˉ’ ¥âøíß

°≈à“«∑«πª√–‡¥Á𠔧≠— œ≈œ
8. ∑”∑à“μà“ß Ê ‡À¡Õ◊ π°”≈ß— øíßÕ¬Ÿ„à π∑ªË’ √–™ÿ¡ ‡™πà ºß°»’√…–‡ÀÁπ¥«â ¬

¡Õßμ“ºæ⟠Ÿ¥ œ≈œ
9. ®¥‚πâμ‡°Ë¬’ «°—∫√ªŸ ·∫∫¢Õß°“√ ◊ÕË  “√∑’‰Ë ¡„à ™§à ”楟 ¢ÕߧŸà π∑π“

‡™àπ ¿“…“°“¬ π”È ‡ ¬’ ß ‡ªìπμπâ
10. 欓¬“¡∑®Ë’ –‰¡·à  ¥ßÕ“°“√°“â «√“â «À√◊ÕμË◊π‡μâπ‡°‘π‰ª

∂“â ¡§’ «“¡§‘¥‡ÀπÁ ‰¡μà √ß°—∫ºâŸæ¥Ÿ

§”μÕ∫∑Èß— 5 §”μÕ∫ („π·μ≈à –™àÕß) ¡§’ –·ππ¥ß— π’È

‡ ¡Õ = 5 §–·ππ π“π Ê §√—Èß = 2 §–·ππ

 «à π„À≠à = 4 §–·ππ ‰¡à‡§¬ = 1 §–·ππ

∫“ߧ√ßÈ— = 3 §–·ππ

𔧖·ππ®“°∑È—ß 10 ¢Õâ ¡“√«¡°π— ‡æË◊Õ¥Ÿ«“à §≥ÿ ®¥— Õ¬„àŸ π°≈à¡ÿ π°— øíߪ√–‡¿∑‰Àπ„π 3 °≈ÿà¡μàÕ‰ªπÈ’

40 §–·ππ¢πÈ÷ ‰ª ®—¥«à“§ÿ≥‡ªπì π—°øßí ™πÈ— ¬Õ¥

25-39 §–·ππ §≥ÿ ‡ªπì π°— øíß∑’Ë¥°’ «à“ºŸâøíß∑—Ë« Ê ‰ª

μ”Ë °«“à 25 §–·ππ §≥ÿ ‡ªπì ºâŸøíß∑μË’ Õâ ßæ≤— π“∑°— …–°“√øßí ‡ªπì 摇»…

·μ‰à ¡«à “à ®–Õ¬„Ÿà π°≈¡ÿà ‰Àπ°μÁ “¡ §≥ÿ °§Á «√®–æ≤— π“∑°— …–„π°“√øßí ¢Õߧ≥ÿ Õ¬‡àŸ  ¡Õ ‡æ√“–«“à º âŸ ßà  “√

(∑ß—È §π·≈–Õÿª°√≥å‡∑§‚π‚≈¬’μà“ß Ê) πÈ—π¡°’ “√‡ª≈¬Ë’ π·ª≈ß·≈–¡’§«“¡´∫— ´âÕπ¡“°¢÷πÈ Õ¬àŸμ≈Õ¥‡«≈“

42 หนังสือเรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน

°‘®°√√¡∑’Ë 2 ❖ °“√查‡ªìπ«‘∏’°“√ Ë◊Õ “√∑Ë’¡πÿ…¬å„™â°—π
¡“π“ππ—∫æ—πªï ·≈–„π‚≈°πÈ’§ß‰¡à¡’‡§√Ë◊Õß¡◊Õ
∑“à 𧥑 Õ¬à“߉√°∫—  Ë◊Õ “√„¥∑’Ë “¡“√∂∂à“¬∑Õ¥§«“¡§‘¥ §«“¡√Ÿâ ÷°
§”°≈à“«¢â“ß≈à“ßπ’È ·≈– Ë‘ßμà“ß Ê „π„®‡√“‰¥â¥’°«à“§”查 ∂÷ß·¡â«à“
‚ª√¥Õ∏‘∫“¬ ªí®®ÿ∫—ππÈ’‡∑§‚π‚≈¬’„π°“√ Ë◊Õ “√®–‰¥â√—∫°“√
æ≤— 𓉪∂ß÷ ‰Àπ Ê ·≈«â °μÁ “¡  “‡Àμ∑ÿ ’ˇªπì ‡™πà πÈ’
ç°“√楟 ‡ªìπ∑°— …–ÀπËß÷ °‡Á æ√“–«“à °“√楟 ‰¡„à ™·à μ‡à 欒 ߇ ¬’ ß∑‡Ë’ ª≈ßà ÕÕ°‰ª
∑¡Ë’ §’ «“¡ ”§≠— ∑ ’Ë ¥ÿ ¢Õߧπ‡√“ ‡ªìπ§” Ê ·μà°“√查¬—ߪ√–°Õ∫‰ª¥â«¬πÈ”‡ ’¬ß
°Õà π∑‡Ë’ √“®–楟 Õ–‰√ÕÕ°‰ªπ—πÈ  Ÿß-μË” ®—ßÀ«–™â“-‡√Á« ·≈–∑à“∑“ߢÕߺŸâ查
‡√“®–‡ªπì π“¬¢Õߧ”楟 ∑∑’Ë ”„À°â “√楟 ¡§’ «“¡´∫— ´Õâ π·≈–¡ª’ √– ∑‘ ∏¿‘ “æ
·μà‡¡ËÕ◊ ‡√“‰¥â楟 ÕÕ°‰ª·≈«â ¬ßË‘ °«à“‡§√◊ËÕß¡◊Õ ◊ÕË  “√„¥ Ê
§”查‡À≈“à π—πÈ °®Á –°≈—∫¡“‡ªπì 𓬇√“é
‡¢¬’ π§”Õ∏‘∫“¬¢Õß∑à“π °“√楟 ππÈ— ‡ª√¬’ ∫‡ ¡Õ◊ π¥“∫ Õߧ¡ §Õ◊
................................................................  “¡“√∂„À∑â ß—È §≥ÿ ·≈–‚∑…·°μà «— ºæ⟠¥Ÿ ‰¥âπÕ°®“°π’È
................................................................ °“√查¬—߇ªìπÕ“«ÿ∏„π°“√ ◊ËÕ “√∑’˧π à«π„À≠à
................................................................ ™Õ∫„™â¡“°°«“à °“√øíß·≈–°“√‡¢’¬π ‡æ√“–§¥‘ «à“
................................................................ °“√查‰¥â¡“°°«à“§πÕ◊ËππÈ—π®–∑”„Àâμπ‡Õß
................................................................ ‰¥â‡ª√’¬∫ ‰¥âª√–‚¬™πå ·μà∑È—ß Ê ∑Ë’§‘¥Õ¬à“ßπ’È
................................................................ À≈“¬§π°¬Á ß— æ“μ«— ‡Õ߉ª §àŸ «“¡À“¬π–‰¥¥â «â ¬ª“°
................................................................ ‡¢â“∑”πÕߪ“°æ“®π ´Ë÷߇Àμÿ∑’ˇªìπ‡™àππÈ’°Á‡æ√“–
................................................................ √â°Ÿ π— ·μ‡à 撬߫“à ©π— Õ¬“°®–查 ‚¥¬‰¡§à ¥‘ °Õà π查
................................................................ ‰¡à√Ÿâ«à“°“√查∑’Ë®–„Àâ§ÿ≥·°àμπ‡Õ߉¥âπ—Èπ§«√¡’
................................................................ ≈—°…≥–¥—ßπ’È
................................................................ ✓ ∂Ÿ°®ß— À«–‡«≈“ ✓ ¿“…“‡À¡“– ¡
................................................................ ✓ ‡π◊ÈÕÀ“™«π쥑 μ“¡ ✓ π”È ‡ ¬’ ß™«πøíß
................................................................ ✓ °√‘ ¬‘ “∑“à ∑“ߥ’ ✓ ¡’Õ“√¡≥å¢π—
................................................................ ✓ „ÀâºâøŸ íß¡ ’ «à π√à«¡ ✓ ‡ªπì ∏√√¡™“μ·‘ ≈–
................................................................
................................................................ ‡ªπì μ—«¢Õßμ—«‡Õß
................................................................
................................................................ ·π«°“√μÕ∫
................................................................ °“√查∑ÿ°§√—Èß ®”‡ªìπμâÕߧ‘¥·≈–‡ªìπ°“√§‘¥
°àÕπ查 ‡√“®÷ß®–‡ªìππ“¬¢Õߧ”楟 ‰¥â∑°ÿ §√—Èß

หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน 43

กจิ กรรมที่ 3 1. ใหอา นเรอ่ื ง “ การมองโลกในแงด ”ี และสรุปเร่อื งทอี่ า นใหไดป ระมาณ 15 บรรทดั
2. ทา นไดขอคดิ อะไร จากการศกึ ษา เรื่อง “การมองโลกในแงด”ี

‡√ËÕ◊ ß ç°“√¡Õß‚≈°„π·ß¥à é’

§«“¡À¡“¬·≈–§«“¡ ”§≠— ¢Õß°“√¡Õß‚≈°„π·ß¥à ’

°“√¥”‡ππ‘ ™«’ μ‘ ¢Õß¡π…ÿ ¬‡å √“ππ—È ‰¥„â ™§â «“¡§¥‘ ¡“™«à ¬„π°“√μ¥—  π‘ „®‡√ÕË◊ ß√“«μ“à ßÊ ∑Õ’Ë ¬√Ÿà Õ∫μ«— ‡√“
‰¥Õâ ¬à“߇À¡“– ¡ ´ß÷Ë „π∫“ߧ√ßÈ— °“√¡Õß‚≈°‚¥¬„™â§«“¡§‘¥πÈ’ °ÕÁ “®®–¡’¡¡ÿ ¡Õ߉¥âÀ≈“¬¥“â 𠇙πà ∑“ߥ“â π∫«°
·≈–∑“ߥ“â π≈∫ °“√¡Õß‚≈°„π≈—°…≥–‡™πà π’È  “¡“√∂∂à“¬∑Õ¥§«“¡√â Ÿ ÷°π÷°§¥‘ ÕÕ°¡“∑“ß®‘μ„® ‡ªπì μâπ«“à
∂â“¡Õß‚≈°„π·ß॒°Á®– àߺ≈μàÕ§«“¡√Ÿâ ÷°π÷°§‘¥„π¥â“π¥’ ‚¥¬∑”„Àâ°“√· ¥ßÕÕ°¢Õߧπ Ê π—Èπ¡’§«“¡ ÿ¢
μàÕ°“√¥”‡π‘π™’«‘μ‰¥â ·μà„π∑“ß°≈—∫°—π∂â“¡Õß‚≈°„π·ßà√⓬°Á®– àߺ≈¡“¬—ߧ«“¡√⟠÷°π÷°§‘¥ ∑”„Àâ®‘μ„®
‡°‘¥§«“¡«μ‘ °°ß— «≈ ¢“¥§«“¡ ÿ¢ ·≈–Õ“®®–∑”„Àâ¡Õߧπ√Õ∫¢â“ßÕ¬à“߉¡à‡ªìπ¡‘μ√‰¥â ©–ππÈ— °“√¡Õß‚≈°„π·ß¥à ’
‡æË◊Õ„À⇰‘¥ª√–‚¬™πåμàÕ°“√¥”‡π‘π™’«‘짫√¡’À≈—°Õ¬à“߉√ ≈Õßøíߧ«“¡§‘¥‡ÀÁπ¢Õß∫ÿ§§≈∑—Ë«‰ª«à“‡¢“
¡§’ «“¡‡¢“â „®°π— Õ¬à“߉√¥Ÿ∫“â ß

°“√¡Õß‚≈°„π·ß॒ À¡“¬∂ß÷ ¡Õß Ëß‘ μà“ß Ê À√Õ◊ ¡Õߪí≠À“μà“ß Ê ∑’ˇ¢â“¡“„π∑“ß∑Ë’¥’ „π∑“ß∫«°
‰¡à„™à„π∑“ß≈∫ ¡’º≈μàÕ ÿ¢¿“殑μ¢Õ߇√“¥â«¬ ¡Õß ‘Ëß√Õ∫¢â“ß √Õ∫μ—«‡√“ ·≈–¡ÕߥŸ§π√Õ∫¢â“ߥ⫬
√«¡∑Èß— ¡Õßμ—«‡√“‡Õߥ⫬

 ”À√—∫°“√¡Õß‚≈°„π·ß॒ §‘¥«à“∂Ⓡ√“¡Õߧπ√Õ∫μ—«À√◊Õ¡Õ߇Àμÿ°“√≥å∑Ë’ºà“π¡“ ∂Ⓡ√“§‘¥„π Ë‘ß∑’Ë¥’
§◊Õ ‰¡à§‘¥¡“° §‘¥«à“§ß®–‰¡à¡’‡Àμÿ°“√≥åÕ–‰√‡¢â“¡“ àŸμ—«‡√“ ®–∑”„Àâ®‘μ„®‡√“‡ªìπ ÿ¢ ´Ë÷ß®– àߺ≈∂÷ß
ª√– ∑‘ ∏‘¿“æ„π°“√∑”ß“π·≈–§√Õ∫§√«— ¢Õ߇√“¥«â ¬

À≈—°°“√¡Õß‚≈°„π·ß¥à ’

§”«“à °“√¡Õß‚≈°„π·ß॒ ‚¥¬„π·ß¢à Õß¿“…“ “¡“√∂·¬°ÕÕ°‡ªπì 3 §”·μ°μ“à ß®“°°π— §”∑Ë’Àπ÷ËߧÕ◊
°“√¡Õß §”∑’Ë ÕߧÕ◊ ‚≈° §”∑ Ë’ “¡§Õ◊ „π·ß॒

‡ªÑ“À¡“¬¢Õß°“√¡Õß §◊Õ ‡æ◊ËÕ„À‡â ÀπÁ °“√®–‡ÀπÁ  ‘ßË „¥‡√“¡’«∏‘ ’‡ÀÁπ 2 «‘∏’
1. „™μâ “¡Õß ‡√¬’ °«“à ¡Õ߇ÀÁπ ‡√“‡ÀπÁ ÀâÕßπÈ” °“·ø ‡ÀπÁ  √√æ Ëß‘ „π‚≈°‡√“„™μâ “¡Õß
2. §‘¥‡ÀÁπ ‡√“°∫— §≥ÿ ·¡àÕ¬ÀàŸ à“ß°π— ·μæà Õ‡√“À≈∫— 쓇√“¬—ßπ÷°∂ß÷ §≥ÿ ·¡à‰¥â ‡√“‰¡‰à ¥â‰ª‡¡Õ◊ ßπÕ°
¡“π“πÀ≈—∫쓬—ßπ÷°∂÷ß ¡—¬‡√“‡√’¬π Ê ∑Ë’μ√ßπ—Èπ Õ¬à“ßπ’ȇ√’¬°«à“§‘¥‡ÀÁπ ‡æ√“–©–π—Èπ°“√∑’Ë®–‡ÀÁπ Ë‘ß„¥
 “¡“√∂∑”‰¥∑â È—ßμ“°∫— §‘¥
°“√¡Õß‚≈°∫“ߧ√Èß— Õ“®¡Õߥ‡Ÿ ÀπÁ ª∫íô §¥‘ ‡≈¬ À√◊Õ∫“ß∑’‰¡àμâÕ߇ÀπÁ ·μ®à ‘πμπ“°“√ ∑à“𧥑 ·≈–‡ÀπÁ
§”«à“‚≈° ‡√“ “¡“√∂·¬°‡ªìπ 2 Õ¬“à ß §◊Õ ‚≈°∑‡Ë’ ªπì ∏√√¡™“μ‘ ª“É ‰¡â ·¡àπÈ” ¿‡Ÿ ¢“ Õ¬à“ßπ’ȇ√¬’ °«à“
‡ªìπ∏√√¡™“μ‘ ‚≈°Õ’°§«“¡À¡“¬Àπß÷Ë §Õ◊ ‚≈°¢Õß¡πÿ…¬å æ«°∑¡Ë’ π…ÿ ¬åÕ¬‡Ÿà √’¬°«“à  ß— §¡¡π…ÿ ¬å ‡æ√“–©–ππÈ—
‡«≈“¡Õß‚≈°Õ“®¡Õß∏√√¡™“μ‘ ∫“ߧπ∫Õ°«à“¡Õß¿Ÿ‡¢“ «¬ ‡ÀÁπ∑‘«‰¡â·≈â«™Õ∫ ‡√’¬°«à“ ¡Õß∏√√¡™“μ‘
·μà∫“ߧ√—Èß¡Õß¡πÿ…¬å¥â«¬°—π ¡Õ߇ÀÁπ∫ÿ§§≈ÕË◊π·≈â« ∫“¬„® ‡√’¬°«à“ °“√¡Õ߇À¡◊Õπ°—π ‡æ√“–©–π—Èπ
‚≈°®÷ß·¬°ÕÕ°‡ªπì 2  à«π §◊Õ ∏√√¡™“μ‘°—∫¡π…ÿ ¬å

44 หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน

§”«à“¥’ ‡ªπì §”∑Ë’¡’§«“¡À¡“¬°«“â ß¡“° „π∑“ߪ√™— ≠“∂◊Õ«à“¥’ À¡“¬∂÷ß ‘ßË ∑Ë®’ –𔉪 Ÿà μ—«Õ¬à“߇™πà
¬“¥’ À¡“¬∂ß÷ ¬“∑Ë’π”‰ª Ÿà §Õ◊ ¬“√°— …“‚√§ππË— ‡Õß ¡¥’ ¥’ §◊Õ¡¥’ ∑πË’ ”‰ª àŸ §Õ◊  “¡“√∂μ¥— Õ–‰√‰¥â À√Õ◊ Õ“À“√¥’
À¡“¬§«“¡«“à Õ“À“√𔉪 Ÿà„Àâ‡√“¡’ ¢ÿ ¿“楢’ Èπ÷ ‡æ√“–©–ππÈ— Õ–‰√∑πË’ ”‰ª  àŸ °— Õ¬“à ßÀπ÷Ë߇√“‡√¬’ °«à“¥’ ¥’„π∑πË’ ’È
¥Ÿ‰¥â 2 ∑“ß §◊Õ π”‰ª∑”„Àâ‡√“‡°‘¥§«“¡ ÿ¢ À√◊Õ𔉪‡æ◊ËÕ„Àâ‡√“∑”ß“πª√– ∫§«“¡ ”‡√Á® ™’«‘μ‡√“Àπ’
°“√∑”ß“π‰¡à‰¥â Àπ’™’«‘μ à«πμ—«‰¡à‰¥â ‡æ√“–©–π—Èπ¥Ÿ«à“¡Õߧπ·≈â«∑”„Àâ‡√“‡°‘¥§«“¡ ÿ¢ ∑”„Àâ∑”ß“π
ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á®

∂â“√«¡ 3 μ—« §◊Õ‡√“‡ÀÁπ À√◊Õ‡√“§‘¥‡°’ˬ«°—∫§π ·≈â«∑”„Àâ‡√“¡’§«“¡ ÿ¢ ‡√“¡Õß ‡√“§‘¥°—∫§π
∑”„Àâ‡√“ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á® π˧’ Õ◊ §«“¡À¡“¬

 √ÿª§«“¡ ”§≠— ¢Õߧ”«à“ °“√¡Õß‚≈°„π·ß¥à ’ §◊Õ 3 Õ¬“à ßπμÈ’ Õâ ߺ°Ÿ æ—π°π— ‡ ¡Õ §Õ◊ °“√§‘¥ °“√∑”
·≈–º≈°“√°√–∑” ∂Ⓡ√“§‘¥¥‡’ √“°Á∑”¥’ º≈®–‰¥â¥’¥â«¬ μ—«Õ¬“à ߇™àπ ‡√“§‘¥∂÷߇√◊ÕË ßÕ“À“√ ∂Ⓡ√“§¥‘ «à“Õ“À“√π¥È’ ’
‡√“´Õ◊È Õ“À“√π’È ·≈–º≈®–¡’μàÕ√à“ß°“¬‡√“ ∂“â ‡√“§‘¥∂ß÷  ¢ÿ ¿“æ ‡√Õ◊Ë ß°“√ÕÕ°°”≈—ß°“¬ ‡√“°‰Á ªÕÕ°°”≈ß— °“¬
º≈∑’μË “¡¡“§◊Õ √à“ß°“¬‡√“·¢ßÁ ·√ß ‡æ√“–©–πÈπ— ∂Ⓡ√“§¥‘ Õ¬à“ßÀπ÷Ëß ∑”Õ¬“à ßÀπË÷ß ·≈–º≈°“√°√–∑”ÕÕ°¡“
Õ¬“à ßÀπßË÷ ‡ ¡Õ

∂â“°“√¡Õß‚≈°®–¡’§«“¡ ”§—≠§◊Õ ®–™à«¬∑”„Àâ™’«‘μ‡√“¡’§«“¡ ÿ¢ ‡æ√“–‡√“§‘¥§π Ê π’È„π·ß॒
‡√“®–查¥’°—∫‡¢“ º≈μ“¡¡“°Á§◊Õ‡¢“®–¡’ªØ‘°‘√‘¬“„π∑“ߥ’°—∫‡√“ ∂Ⓡ√“§‘¥„π∑“ß√⓬μàÕ‡¢“ ‡™àπ  ¡¡μ‘
§ÿ≥°”≈—߬◊πÕ¬Ÿà ¡’§π Ê ÀπË÷ß¡“‡À¬’¬∫‡∑ⓧÿ≥ ∂ⓧ‘¥«à“§π∑Ë’¡“‡À¬’¬∫‡∑ⓧÿ≥ ‡¢“‰¡à ∫“¬®–‡ªìπ≈¡
· ¥ß«à“§ÿ≥§‘¥«à“‡¢“ ÿ¢¿“扡॒ §ÿ≥®–™à«¬æ¬ÿ߇¢“ ·μà∂ⓧÿ≥§‘¥«à“§ππÈ’·°≈âߧÿ≥ · ¥ß«à“§ÿ≥¡Õß„π·ßà‰¡à¥’
§ÿ≥®–¡’ªØ‘°‘√‘¬“§◊Õº≈—°‡¢“ ‡¡Ë◊Õ§ÿ≥º≈—°‡¢“ Ê Õ“®®–º≈—°§ÿ≥·≈–‡°‘¥°“√μàÕ Ÿâ°—π‰¥â ‡æ√“–©–πÈ—π
§‘¥∑’Ë¥’®–™à«¬∑”„Àâ™’«‘μ‡√“¡’§«“¡ ÿ¢ ∂ⓧ‘¥√⓬À√◊Õ§‘¥∑“ß≈∫™’«‘μ‡√“‡ªìπ∑ÿ°¢å ∂ⓧ‘¥„π∑“ß∑Ë’¥’‡√“∑”ß“π
ª√– ∫§«“¡ ”‡√Á® ∂ⓧ‘¥„π·ßà≈∫ß“π¢Õ߇√“°Á¡’∑ÿ°¢åμ“¡‰ª¥â«¬ (∑Ë’¡“ : http://www.stou.ac.th/thai/
offices/oce/knowledge/4-46/page 6-4-46.html)

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน 45

·∫∫ª√–‡¡‘πμπ‡ÕßÀ≈ß— ‡√’¬π

·∫∫ Õ∫∂“¡ ‡√ËÕ◊ ß §«“¡æ√âÕ¡„π°“√‡√’¬π√Ÿ¥â «â ¬μπ‡ÕߢÕߺ‡âŸ √¬’ π

™Õ◊Ë ..............................................π“¡ °≈ÿ ...............................................√–¥∫— ¡∏— ¬¡»°÷ …“μÕπμπâ

§Ì“™’È·®ß ·∫∫ Õ∫∂“¡©∫—∫π’È ‡ªìπ·∫∫ Õ∫∂“¡∑Ë’«—¥§«“¡™Õ∫·≈–‡®μ§μ‘‡°Ë’¬«°—∫°“√‡√’¬π√Ÿâ¢Õß∑à“π
„Àâ∑à“πÕà“π¢âÕ§«“¡μà“ß Ê μàÕ‰ªπ’È ´Ë÷ß¡’¥â«¬°—π 58 ¢âÕ À≈—ß®“°πÈ—π ‚ª√¥∑Ì“‡§√◊ËÕßÀ¡“¬ ✓
≈ß„π™àÕß∑μ’Ë √ß°—∫§«“¡‡ªìπ®√‘ߢÕßμ«— ∑à“π¡“°∑ ’Ë ÿ¥

√–¥—∫§«“¡§‘¥‡ÀÁπ À¡“¬∂÷ß ∑à“π√ âŸ ÷°«à“ ¢Õâ §«“¡πÈ—π «à π„À≠à‡ªìπ‡™πà π’ÈÀ√◊Õ¡’πâÕ¬§√È—ß∑’‰Ë ¡„à ™à
¡“°∑ Ë’ ÿ¥ À¡“¬∂ß÷ ∑“à π√ âŸ ÷°«“à ¢Õâ §«“¡πÈπ— ‡°‘π§√Ëß÷ ¡°— ‡ªπì ‡™àππ’È
¡“° À¡“¬∂÷ß ∑“à π√ âŸ °÷ «à“ ¢âÕ§«“¡π—Èπ®√‘ß∫â“߉¡à®√‘ß∫â“ߧ√÷ËßμÕà §√Ëß÷
ª“π°≈“ß À¡“¬∂ß÷ ∑“à π√⟠÷°«à“ ¢Õâ §«“¡π—πÈ ‡ªìπ®√‘ß∫“â ߉¡∫à àÕ¬π°—
πÕâ ¬ À¡“¬∂ß÷ ∑à“π√ âŸ °÷ «à“ ¢âÕ§«“¡πÈπ— ‰¡®à √ß‘ ‰¡‡à §¬‡ªπì ‡™πà π’È
πÕâ ¬∑Ë’ ¥ÿ

√“¬°“√§”∂“¡ §«“¡§‘¥‡ÀÁπ
¡“°∑ ’Ë ¥ÿ ¡“° ª“π°≈“ß πâÕ¬ πâÕ¬∑Ë’ ÿ¥

1. ¢â“懮“â μÕâ ß°“√‡√¬’ π√Õ⟠¬Ÿà‡ ¡Õμ√“∫™«—Ë ™«’ ‘μ
2. ¢“â 懮“â ∑√“∫¥«’ à“¢“â 懮â“μÕâ ß°“√‡√¬’ πÕ–‰√
3. ‡¡Ë◊Õª√– ∫°∫— ∫“ß ßË‘ ∫“ßÕ¬“à ß∑’‰Ë ¡‡à ¢“â „® ¢â“懮“â ®–À≈°’ ‡≈’ˬß

‰ª®“° ‘Ëßπ—πÈ
4. ∂“â ¢“â 懮“â μÕâ ß°“√‡√¬’ π√Ÿâ ‘Ëß„¥ ¢â“懮⓮–À“∑“߇√’¬π√„Ÿâ À‰â ¥â
5. ¢â“懮â“√—°∑Ë’®–‡√’¬π√âŸÕ¬‡àŸ  ¡Õ
6. ¢“â 懮“â μÕâ ß°“√„™â‡«≈“æÕ ¡§«√„π°“√‡√¡‘Ë »°÷ …“‡√◊ÕË ß„À¡à Ê
7. „π™—Èπ‡√’¬π¢“â 懮“â À«—ß∑®Ë’ –„Àºâ  Ÿâ Õπ∫Õ°º‡âŸ √’¬π∑ßÈ— À¡¥

Õ¬à“ß™¥— ‡®π«à“μÕâ ß∑”Õ–‰√∫â“ßÕ¬μàŸ ≈Õ¥‡«≈“
8. ¢â“懮Ⓡ™◊ÕË «“à °“√§‘¥‡ ¡Õ«à“μ—«‡√“‡ªπì „§√·≈–Õ¬à∑Ÿ Ë’‰Àπ

·≈–®–∑”Õ–‰√‡ªìπÀ≈—° ”§≠— ¢Õß°“√»°÷ …“¢Õß∑°ÿ §π
9. ¢â“懮â“∑”ß“π¥«â ¬μπ‡Õ߉¥â‰¡à¥π’ °—
10. ∂“â μâÕß°“√¢âÕ¡≈Ÿ ∫“ßÕ¬“à ß∑¬’Ë —߉¡¡à ’ ¢â“懮â“∑√“∫¥’«“à ®–‰ªÀ“‰¥â∑’‰Ë Àπ
11. ¢â“懮“â  “¡“√∂‡√’¬π√â Ÿ ‘ßË μà“ß Ê ¥â«¬μπ‡Õ߉¥¥â ’°«“à §π «à π¡“°
12. ·¡¢â â“懮“â ®–¡§’ «“¡§‘¥∑Ë’¥’ ·μेŸ À¡◊Õπ‰¡à “¡“√∂π”¡“„™âªØ∫‘ μ— ‘‰¥â
13. ¢“â 懮“â μâÕß°“√¡’ «à π√à«¡„π°“√μ—¥ ‘π„®«“à §«√‡√’¬πÕ–‰√

·≈–®–‡√’¬πÕ¬à“߉√

46 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน

√“¬°“√§”∂“¡ §«“¡§‘¥‡ÀÁπ
¡“°∑ Ë’ ¥ÿ ¡“° ª“π°≈“ß πâÕ¬ πâÕ¬∑’Ë ÿ¥

14. ¢â“懮“â ‰¡à‡§¬∑âÕ∂Õ¬μÕà °“√‡√¬’ π ‘Ëß∑’¬Ë “° ∂Ⓡªπì ‡√ÕË◊ ß∑Ë’¢â“懮“â  π„®
15. ‰¡¡à ’„§√Õ◊ËππÕ°®“°μ«— ¢â“懮“â ∑®Ë’ –μâÕß√—∫º¥‘ ™Õ∫„π Ë‘ß∑’Ë¢“â 懮â“

‡≈Õ◊ °‡√¬’ π
16. ¢“â 懮“â  “¡“√∂∫Õ°‰¥«â “à ¢“â 懮“â ‡√’¬π Ëß‘ „¥‰¥¥â À’ √◊Õ‰¡à
17.  Ë‘ß∑Ë’¢“â 懮â“μÕâ ß°“√‡√¬’ π√≟ ¥â¡“°¡“¬ ®π¢“â 懮“â Õ¬“°„Àâ·μà≈–«—π

¡¡’ “°°«“à 24 ™«Ë— ‚¡ß
18. ∂“â μ—¥ ‘π„®∑®Ë’ –‡√¬’ π√âŸÕ–‰√°Áμ“¡ ¢“â 懮“â  “¡“√∂®–®¥— ‡«≈“

∑Ë®’ –‡√¬’ π√Ÿ â Ëß‘ π—πÈ ‰¥â ‰¡à«“à ®–¡’¿“√°‘®¡“°¡“¬‡æ’¬ß„¥°Áμ“¡
19. ¢“â 懮ⓡª’ ≠í À“„π°“√∑Ì“§«“¡‡¢â“„®‡√Õ◊Ë ß∑ÕË’ “à π
20. ∂â“¢“â 懮Ⓣ¡à‡√¬’ π°Á‰¡à„™à§«“¡º¥‘ ¢Õߢâ“懮â“
21. ¢â“懮â“∑√“∫¥«’ à“ ‡¡◊ÕË ‰√∑Ë’¢â“懮â“μÕâ ß°“√®–‡√¬’ π√â„Ÿ π‡√◊ÕË ß„¥‡√ËÕ◊ ßÀπËß÷

„Àâ¡“°¢π÷È
22. ¢Õ¡§’ «“¡‡¢â“„®æÕ∑Ë®’ –∑Ì“¢Õâ  Õ∫„À≥⧖·ππ ßŸ Ê °ÁæÕ„®·≈«â

∂÷ß·¡â«“à ¢“â 懮⓬—߉¡‡à ¢“â „®‡√ËÕ◊ ßπÈ—πÕ¬“à ß∂Õà ß·∑°â Áμ“¡∑’
23. ¢“â 懮ⓧ‘¥«“à ÀâÕß ¡¥ÿ ‡ªìπ ∂“π∑’∑Ë ’πË “à ‡∫ÕË◊
24. ¢“â 懮“â ™◊Ëπ™Õ∫ºŸâ∑‡Ë’ √’¬π√â Ÿ Ë‘ß„À¡Êà Õ¬à‡Ÿ  ¡Õ
25. ¢“â 懮“â  “¡“√∂§¥‘ §âπ«‘∏’°“√μ“à ßÊ ‰¥âÀ≈“¬·∫∫ “Ì À√—∫°“√‡√’¬π√âŸ

À«— ¢Õâ „À¡Êà
26. ¢â“懮“â 欓¬“¡‡™ÕË◊ ¡‚¬ß Ë‘ß∑’°Ë Ì“≈—߇√¬’ π°—∫‡ª“â À¡“¬√–¬–¬“«∑Ëμ’ —ßÈ ‰«â
27. ¢â“懮“â ¡’§«“¡ “¡“√∂‡√¬’ π√Ÿâ„π‡°Õ◊ ∫∑ÿ°‡√ËÕ◊ ß∑’¢Ë â“懮â“μÕâ ß°“√®–√âŸ
28. ¢“â 懮ⓠπÿ° π“π„π°“√§âπÀ“§“Ì μÕ∫ “Ì À√∫— §Ì“∂“¡μ“à ßÊ
29. ¢â“懮“â ‰¡™à Õ∫§Ì“∂“¡∑¡Ë’ §’ Ì“μÕ∫∂Ÿ°μâÕß¡“°°«à“Àπ÷ßË §“Ì μÕ∫
30. ¢â“懮ⓡ’§«“¡Õ¬“°√ŸâÕ¬“°‡ÀÁπ‡°¬’Ë «°—∫ Ë‘ßμ“à ß Ê ¡“°¡“¬
31. ¢â“懮“â ®–¥„’ ®¡“° À“°°“√‡√¬’ π√¢Ÿâ Õߢâ“懮Ⓣ¥ â Èπ‘  ÿ¥≈ß
32. ¢“â 懮“â ‰¡à‰¥ â π„®°“√‡√’¬π√‡âŸ ¡◊ÕË ‡ª√’¬∫‡∑¬’ ∫°∫— ºâÕŸ Ë◊π
33. ¢â“懮Ⓣ¡à¡ª’ í≠À“‡°Ë¬’ «°∫— ∑°— …–‡∫ÕÈ◊ ßμâπ„π°“√»°÷ …“§πâ §«“â

‰¥â·°à ∑°— …–°“√øíß Õ“à π ‡¢’¬π ·≈–®Ì“
34. ¢“â 懮“â ™Õ∫∑¥≈Õß Ëß‘ „À¡à Ê ·¡‰â ¡·à π„à ®«“à º≈π—πÈ ®–ÕÕ°¡“Õ¬“à ߉√
35. ¢â“懮Ⓣ¡à™Õ∫‡¡ÕË◊ ¡’§π™’„È Àâ‡ÀÁπ∂÷ߢÕâ º¥‘ æ≈“¥„π ßË‘ ∑Ë¢’ “â 懮“â

°“Ì ≈ß— ∑“Ì Õ¬àŸ

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 47

√“¬°“√§”∂“¡ §«“¡§‘¥‡ÀÁπ
¡“°∑ Ë’ ¥ÿ ¡“° ª“π°≈“ß πâÕ¬ πâÕ¬∑’Ë ÿ¥

36. ¢“â 懮ⓡ’§«“¡ “¡“√∂„π°“√§¥‘ §âπÀ“«‘∏·’ ª≈°Ê ∑®’Ë –∑Ì“ ßË‘ μà“ßÊ
37. ¢â“懮ⓙÕ∫§¥‘ ∂÷ßÕπ“§μ
38. ¢â“懮ⓡ’§«“¡æ¬“¬“¡§âπÀ“§Ì“μÕ∫„π ß‘Ë ∑μË’ âÕß°“√√‰Ÿâ ¥¥â ’

‡¡ËÕ◊ ‡∑¬’ ∫°—∫ºŸâÕË◊π
39. ¢“â 懮ⓇÀπÁ «à“ª≠í À“‡ªìπ ß‘Ë ∑Ë∑’ “â ∑“¬ ‰¡„à ™ à ≠— ≠“≥„ÀâÀ¬¥ÿ ∑Ì“
40. ¢“â 懮ⓠ“¡“√∂∫—ߧ∫— μπ‡Õß„À°â √–∑“Ì  ‘Ëß∑’˧‘¥«“à §«√°√–∑“Ì
41. ¢“â 懮ⓙÕ∫«‘∏°’ “√¢Õߢâ“懮Ⓞπ°“√ “Ì √«®μ√«® Õ∫ªí≠À“μà“ßÊ
42. ¢“â 懮“â ¡—°‡ªìπºπŸâ “Ì °≈¡ÿà „π°“√‡√’¬π√âŸ
43. ¢“â 懮“â  πÿ°∑ˉ’ ¥â·≈°‡ª≈’¬Ë 𧫓¡§¥‘ ‡ÀÁπ°∫— ºâÕŸ ◊Ëπ
44. ¢“â 懮Ⓣ¡™à Õ∫ ∂“π°“√≥°å “√‡√’¬π√∑⟠’Ë∑“â ∑“¬
45. ¢â“懮ⓡ§’ «“¡ª√“√∂π“Õ¬à“ß·√ß°≈“â ∑’Ë®–‡√’¬π√⟠‘ßË „À¡Êà
46. ¬Ëß‘ ‰¥‡â √¬’ π√â¡Ÿ “° ¢â“懮⓰¬Á ßË‘ √Ÿâ °÷ «à“‚≈°π’Èπà“μ◊πË ‡μπâ
47. °“√‡√’¬π√‡âŸ ªìπ‡√Ë◊Õß πÿ°
48. °“√¬÷¥°“√‡√’¬π√â∑Ÿ Ë’„™â‰¥âº≈¡“·≈â« ¥’°«“à °“√≈Õß„™«â ∏‘ ’„À¡Êà
49. ¢“â 懮“â μÕâ ß°“√‡√¬’ π√„Ÿâ Àâ¡“°¬ß‘Ë ¢È÷π ‡æÕ◊Ë ®–‰¥â‡ªìπ§π∑¡Ë’ ’

§«“¡‡®√‘≠°“â «Àπâ“
50. ¢“â 懮Ⓡªπì ºâ√Ÿ ∫— º‘¥™Õ∫‡°¬Ë’ «°—∫°“√‡√¬’ π√¢âŸ Õߢâ“懮ⓇÕß

‰¡à¡’„§√¡“√—∫º¥‘ ™Õ∫·∑π‰¥â
51. °“√‡√¬’ π√∂⟠÷ß«∏‘ °’ “√‡√’¬π ‡ªπì  ‘ßË ∑Ë’ “Ì §—≠ “Ì À√—∫¢â“懮â“
52. ¢“â 懮“â ‰¡à¡«’ —π∑®Ë’ –·°à‡°π‘ ‰ª„π°“√‡√¬’ π√Ÿâ Ëß‘ „À¡Êà
53. °“√‡√’¬π√ŸÕâ ¬Ÿμà ≈Õ¥‡«≈“‡ªìπ Ëß‘ ∑πË’ à“‡∫ËÕ◊ Àπ“à ¬
54. °“√‡√’¬π√Ÿâ‡ªπì ‡§√ËÕ◊ ß¡◊Õ„π°“√¥Ì“‡ππ‘ ™«’ ‘μ
55. „π·μ≈à –ª¢ï â“懮“â ‰¥‡â √’¬π√ âŸ Ë‘ß„À¡Êà À≈“¬Ê Õ¬“à ߥ«â ¬μπ‡Õß
56. °“√‡√¬’ π√‰Ÿâ ¡‰à ¥∑â Ì“„À♫’ μ‘ ¢Õߢâ“懮“â ·μ°μà“߉ª®“°‡¥¡‘
57. ¢â“懮“â ‡ªπì ºŸâ‡√’¬π∑¡Ë’ ’ª√– ‘∑∏‘¿“æ∑È—ß„π™È—π‡√¬’ π·≈–°“√‡√’¬π√âŸ

¥â«¬μπ‡Õß
58. ¢“â 懮ⓇÀÁπ¥«â ¬°∫— §«“¡§¥‘ ∑’Ë«à“ çº‡Ÿâ √¬’ π§◊Õ ºπŸâ “Ì é

48 หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน

·∫∫ª√–‡¡π‘ μπ‡ÕßÀ≈—߇√’¬π

∫∑ –∑Õâ π∑’ˉ¥®â “°°“√‡√¬’ π√Ÿâ

1. สิง่ ท่ีทานประทบั ใจในการเรียนรูร ายวิชาทักษะการเรยี นรู บทท1่ี การเรียนรูดวยตนเอง
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
2. ปญหา/อุปสรรคทีพ่ บในการเรียนรรู ายวชิ าทักษะการเรยี นรู บทที่ 1 การเรียนรดู ว ยตนเอง
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
3. ขอเสนอแนะเพ่ิมเติม
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนตน 49

แบบวดั ระดบั การเรียนดว ยตนเองของผูเรียน

คําชแี้ จง แบบวดั นี้เปนแบบวัดระดบั การเรยี นดว ยตนเองของผเู รียน มีจํานวน 7 ขอ

โปรดการเครอื่ งหมาย  ลงในชอ ง  ที่ตรงกับความสามารถในการเรียนรดู วยตนเองตาม

ความเปนจรงิ ของทาน

1. การวินิจฉัยความตอ งการเน้ือหาในการเรยี น 5. การดําเนินการเรียน
 นกั เรียนไดเ รียนเน้ือหาตามอําอธิบายรายวชิ าเทา นัน้  ผเู รยี นดาํ เนินการเรยี นตาม แนวทางทค่ี รูกําหนด
 ครนู าํ เสนอเนือ้ หาอ่นื นอกเหนอื จากคาํ อธบิ าย  ผูเ รียนดาํ เนนิ การเรียนตามแนวทางทค่ี รูนําเสนอ

รายวชิ าแลว ใหผ เู รยี นเลอื กเรยี นเพิ่มเตมิ แลวใหผเู รียนปรบั
 ผเู รียนไดเ สนอเน้ือหาเพ่ือเรียนเพมิ่ เตมิ  ผูเรยี นดาํ เนนิ การเรยี นตามแนวทางทีผ่ ูเ รยี น

นอกเหนอื จากคําอธบิ ายรายวิชาดวย รว มกันกาํ หนดกับครู
 ผูเรยี นเปน ผูกําหนดเนอ้ื หาในการเรยี นเอง  ผูเรียนดาํ เนนิ การเรียนตามการกําหนดของตนเอง

2. การวนิ จิ ฉยั ความตองการวิธีการเรยี น 6. การแสวงหาแหลงทรพั ยากรการเรยี น
 ครเู ปน ผกู ําหนดวา จะจดั การเรยี นการสอน วิธใี ด  ครูเปน ผจู ดั หาแหลงทรยั พากร การเรยี นใหผ เู รยี น
 ครนู ําเสนอวิธีการเรยี นการสอนแลว ใหผ ูเรียนเลือก  ครเู ปน ผูจดั หาแหลงทรพั ยากรการเรยี นแลวให
 ผเู รียนรวมกับครกู ําหนดวิธีการเรยี นรู
 ผเู รยี นเปน ผูก าํ หนดวธิ ีการเรียนรูเอง ผูเรียนเลอื ก
 ผเู รียนรวมกับครูหาแหลงทรัพยากรการเรยี น

3. การกาํ หนดจดุ มุงหมายในการเรียน รว มกนั
 ครเู ปนผกู าํ หนดจดุ มงุ หมายในการเรียน  ผูเรียนเปน ผูจดั หาแหลง ทรัพยากรการเรยี นเอง
 ครนู ําเสนอจดุ มุงหมายในการเรียนแลวใหผูเรยี นเลือก
 ผเู รียนรวมกับครูกาํ หนดจุดมุงหมายใน การเรียน 7. การประเมินการเรียน
 ผเู รยี นเปนผูกาํ หนดจดุ มงุ หมายในการเรยี นเอง  ครเู ปน ผูประเมินการเรยี นของผูเรียน
 ครเู ปน ผปู ระเมินการเรยี นของผเู รียนเปนสว น

4. การวางแผนการเรยี น ใหญเปดโอกาส
 ผูเรียนไมไ ดเ ขยี นแผนการเรยี น  ใหผ ูเรียนไดป ระเมนิ การเรียนของตนเองดวย
 ครนู าํ ไปเสนอแผนการเรียนใหผเู รยี น นําไปปรับแก  มกี ารประเมนิ การเรยี นโดยครู ตัวผเู รียนเอง
 ผเู รียนรว มกบั ครวู างแผนการเรยี น
 ผูเรยี นวางแผนการเรยี นเอง โดยการเขยี นสญั ญา และเพื่อนผูเรยี น
 ผูเรียนเปน ผูประเมินการเรยี นของตนเอง

การเรยี นที่ระบจุ ดุ มุงหมายการเรียนวิธีการเรียน

วธิ กี ารประเมินการเรียนแหลงทรัพยากรการเรียน กระบวนการเรียนรูที่เปนการรูดวยตนเอง
วธิ ปี ระเมินการเรยี นและวันท่จี ะทํางานเสร็จ มีความจําเปนท่ีจะตองอาศัยทักษะและความรู

บางอยา ง ผเู รยี นควรไดม กี ารตรวจสอบพฤตกิ รรม

ท่จี ําเปน สาํ หรบั ผูเ รยี นรดู ว ยตนเอง

50 หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

บรรณานกุ รม

§≥“æ√ §¡ —π. 2540. °“√æ—≤π“√Ÿª·∫∫°“√‡√’¬π√⟥⫬°“√π”μπ‡Õß„π°“√Õà“π¿“…“Õ—ß°ƒ…
‡æË◊Õ§«“¡‡¢â“„® ”À√—∫π—°‡√’¬π™È—π¡—∏¬¡»÷°…“μÕπª≈“¬. «‘∑¬“π‘æπ∏å§√ÿ»“ μ√¥ÿ…Æ’∫—≥±‘μ
 “¢“À≈°—  Ÿμ√·≈–°“√ Õπ, ®Ãÿ “≈ß°√≥å¡À“«∑‘ ¬“≈¬— .

™—¬ƒ∑∏‘Ï ‚æ∏‘ ÿ«√√≥. 2541. √“¬ß“π°“√«‘®—¬ ‡√◊ËÕß §«“¡æ√âÕ¡„π°“√‡√’¬π√Ÿâ‚¥¬°“√™’Èπ”μπ‡Õß
¢Õߺ⟇√’¬πºâŸ„À≠à¢Õß°‘®°√√¡°“√»÷°…“ºâŸ„À≠à∫“ߪ√–‡¿∑. °√ÿ߇∑æœ :  “¢“«‘™“°“√»÷°…“
ºâŸ„À≠à, ¡À“«∑‘ ¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√å.
. 2544. °“√»÷°…“ºŸâ„À≠à : ª√—™≠“μ–«—πμ°·≈–°“√ªØ‘∫—μ‘. °√ÿ߇∑æœ :  ”π—°æ‘¡æå
¡À“«∑‘ ¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√å.

π—¥¥“ Õ—ß ÿ‚«∑—¬. 2550. °“√æ—≤π“√Ÿª·∫∫°“√‡√’¬π°“√ Õπ«‘™“‡§¡’∑Ë’‡πâπ°√–∫«π°“√‡√’¬π√Ÿâ
·∫∫π”μπ‡ÕߢÕßπ—°»÷°…“√–¥—∫ª√‘≠≠“μ√’. «‘∑¬“π‘æπ∏å°“√»÷°…“¥ÿ…Æ’∫—≥±‘μ  “¢“«‘™“
«‘∑¬“»“ μ√»°÷ …“, ¡À“«‘∑¬“≈¬— »√π’ §√‘π∑√«‘‚√≤.

∫ÿ≠»‘√‘ Õπ—π쇻√…∞. 2544. °“√æ—≤π“°√–∫«π°“√°“√‡√’¬π°“√ Õπ‡æ◊ËÕ‡ √‘¡ √â“ߧ«“¡ “¡“√∂
„π°“√‡√’¬π√⟥⫬μπ‡ÕߢÕߺŸâ‡√’¬π„π√–¥—∫¡À“«‘∑¬“≈—¬. «‘∑¬“π‘æπ∏å§√ÿ»“ μ√¥ÿ…Æ’∫—≥±‘μ
 “¢“Õÿ¥¡»÷°…“, ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«∑‘ ¬“≈—¬.

∫´Ÿ “π, ‚∑π’. „™âÀ—«§¥‘ , 2541. (∏≠— ≠“ º≈Õπ—πμå º·Ÿâ ª≈). °√ÿ߇∑æœ : ¢«—≠¢â“« û95.
Ω“É ¬«‘™“°“√∫‘ §‘μ. 2550. øíß §‘¥ Õà“π ‡¢¬’ π. °√ÿ߇∑æœ :  ”π°— æ¡‘ æ∫å  ‘ §‘μ.
¬ÿ¥“ √—°‰∑¬ ·≈–ª“π®μ‘ μå ‚°≠®π“«√√≥. 2550. 楟 Õ¬“à ß©≈“¥. °√ÿ߇∑æœ : ´‡’ ÕÁ¥¬Ÿ‡§™Ëπ— ®”°¥— .
√“™∫—≥±‘μ¬ ∂“π. 2546. æ®π“πÿ°√¡©∫—∫√“™∫—≥±‘μ¬ ∂“π æ.». 2542. °√ÿ߇∑æœ :

π“π¡’∫ä§ÿ  åæ∫— ≈‡‘ §™Ëπ—  .å
√ÿàßÕ√ÿ≥ ‰ ¬‚ ¿≥. 2550. °“√®—¥°‘®°√√¡∑Ë’‡ √‘¡ √â“ߧ«“¡æ√âÕ¡„π°“√‡√’¬π√Ÿâ‚¥¬°“√™È’π”μπ‡Õß

·≈–§«“¡ “¡“√∂„π°“√æ—≤π“À≈—° Ÿμ√ ∂“π»÷°…“. «‘∑¬“π‘æπ∏廑≈ª»“ μ√¥ÿ…Æ’∫—≥±‘μ
 “¢“Õ“™’«»÷°…“, ¡À“«∑‘ ¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√å.
«π‘…“ ‡√´. 2551. Õ—®©√‘¬–...‡√’¬π π°ÿ . °√ÿ߇∑æœ : Õ®— ©√¬‘ – √“â ߉¥â ®”°¥— .
«‘°√ μ—≥±«ÿ±‚≤. 2536. À≈—°°“√‡√’¬π√⟢Õߺ⟄À≠à. °√ÿ߇∑æœ :  ”π—° à߇ √‘¡·≈–Ωñ°Õ∫√¡
¡À“«‘∑¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√.å
«‘™¬— «ß…å„À≠à. 2542. 笰‡§√ËÕ◊ ߇√ÕË◊ ߇√¬’ π√Ÿâ : °“√‡√’¬π√§âŸ Õ◊  à«πÀπË÷ߢÕß™«’ ‘μ ∑ÿ°≈¡À“¬„®§◊Õ°“√‡√¬’ π√Ÿâé
 “πªØ‘√ªŸ . 20 (惻®‘°“¬π 2542) : 55-61.
«¿‘ “¥“ «≤— ππ“¡°≈ÿ . 2544. °“√æ≤— π“√–∫∫°“√‡√¬’ π¥«â ¬μπ‡Õß ”À√∫— π°— »°÷ …“ “¢“«™‘ “™æ’  “∏“√≥ ¢ÿ .
«‘∑¬“πæ‘ π∏å»°÷ …“»“ μ√¥…ÿ Æ∫’ —≥±μ‘  “¢“«™‘ “À≈—° Ÿμ√·≈–°“√ Õπ, ¡À“«∑‘ ¬“≈—¬¢Õπ·°àπ.

หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน 51

บรรณานกุ รม(ตอ )

»√—≥¬å ¢®√‰™¬°ÿ≈. 2542. °“√„™â‚ª√·°√¡°“√·π–·π«°≈àÿ¡μàÕ°“√‡æË‘¡§«“¡æ√âÕ¡¢Õß°“√‡√’¬π√Ÿâ
‚¥¬°“√™È’π”μπ‡ÕߢÕßπ—°»÷°…“√Õæ‘π‘®™È—πªï∑Ë’ 2 ¡À“«‘∑¬“≈—¬°√ÿ߇∑æ. «‘∑¬“π‘æπ∏廑≈ª»“ μ√
¡À“∫—≥±‘μ  “¢“®‘μ«‘∑¬“°“√»÷°…“·≈–°“√·π–·π«, ¡À“«∑‘ ¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√.å

»—π»π’¬å ©—μ√§ÿªμå. 2545. √“¬ß“π°“√«‘®—¬ ‡√◊ËÕß °“√‡√’¬π√âŸ√Ÿª·∫∫„À¡à : ¬ÿ∑∏»“ μ√å¥â“ππ‚¬∫“¬
·≈–°“√„™â∑√—欓°√. °√ÿ߇∑æœ : Àâ“ßÀÿâπ à«π®”°¥— ¿“ææ‘¡æå.

 ¡§‘¥ Õ‘ √–«—≤πå. 2538. √“¬ß“π°“√«‘®—¬ ‡√◊ËÕß ≈—°…≥–°“√‡√’¬π√âŸ¥â«¬μ—«‡ÕߢÕߧπ‰∑¬.
°√ßÿ ‡∑æœ : §≥– —ߧ¡»“ μ√å·≈–¡πÿ…¬»“ μ√å ¡À“«‘∑¬“≈—¬¡À‘¥≈.
. 2541. √“¬ß“π°“√«‘®—¬ ‡√Ë◊Õß ≈—°…≥–°“√Õ∫√¡‡≈È’¬ß¥Ÿ¢Õߧπ‰∑¬„π™π∫∑´Ë÷ß¡’º≈μàÕ
°“√‡√’¬π√¥âŸ «â ¬μπ‡Õß. °√ßÿ ‡∑æœ : §≥– ß— §¡»“ μ√å·≈–¡πÿ…¬»“ μ√å ¡À“«∑‘ ¬“≈—¬¡À‘¥≈.

 ¡∫—μ‘  ÿ«√√≥æ‘∑—°…å. 2541. ‡∑§π‘§°“√ Õπ·π«„À¡à ”À√—∫°“√»÷°…“πÕ°‚√߇√’¬π. °√ÿ߇∑æœ :
°Õßæ≤— π“°“√»÷°…“πÕ°‚√߇√¬’ π.

 ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√°“√»÷°…“·Ààß™“μ‘. 2545. ·ºπ°“√»÷°…“·Ààß™“μ‘ (æ.». 2545-2559).
(æ¡‘ æå§√È—ß∑Ë’ 2). °√ßÿ ‡∑æœ : ∫√‘…∑— æ√‘°À«“π°√“øøî§ ®”°¥— .
. ¡.ª.ª. æ√–√“™∫—≠≠—μ‘°“√»÷°…“·Ààß™“μ‘ æ.». 2542 ·≈–∑Ë’·°â‰¢‡æË‘¡‡μ‘¡ (©∫—∫∑’Ë 2)
æ.». 2545. °√ßÿ ‡∑æœ : ∫√…‘ —∑æ√‘°À«“π°√“øø§î ®”°¥— .

 ”π—°∫√‘À“√ß“π°“√»÷°…“πÕ°‚√߇√’¬π. 2549. ·π«§‘¥ Ÿà°“√ªØ‘∫—μ‘ : °“√‡√’¬π√⟂¥¬°“√™’Èπ”μπ‡Õß
 ”À√∫— ºâŸ„À≠à. °√ÿ߇∑æœ : ‚√ßæ¡‘ æåÕ°— …√‰∑¬.

 ÿπ∑√“ ‚μ∫—«. 2546. °“√æ—≤π“√ªŸ ·∫∫°“√‡√’¬π°“√ Õπ‡æÕ◊Ë ‡ √‘¡ √â“ß≈—°…≥–°“√‡√’¬π√⥟ ⫬μπ‡Õß
¢Õßπ—°»÷°…“欓∫“≈. «‘∑¬“π‘æπ∏å°“√»÷°…“¥ÿ…Æ’∫—≥±‘μ  “¢“°“√«‘®—¬·≈–æ—≤π“À≈—° Ÿμ√,
¡À“«∑‘ ¬“≈—¬»√π’ §√‘π∑√«‚‘ √≤.

 ÿ√“ß§å ‚§â«μ√–°Ÿ≈. 2544. ®‘μ«‘∑¬“°“√»÷°…“. (æ‘¡æå§√È—ß∑Ë’ 5). °√ÿ߇∑æœ :  ”π—°æ‘¡æå
®ÿÓ≈ß°√≥¡å À“«‘∑¬“≈¬— .

 «ÿ ≤— πå «—≤π«ß».å 2544. ®‘μ«‘∑¬“‡æ◊ËÕ°“√Ωñ°Õ∫√¡ºŸ„â À≠.à °√ÿ߇∑æœ : ∏’√–ªÑÕ¡«√√≥°√√¡.
. 2546. °“√‡√’¬π√Ÿâ¥â«¬°“√π”μπ‡ÕߢÕߺ⟇√’¬π°“√»÷°…“μàÕ‡π◊ËÕß “¬Õ“™’æ. «‘∑¬“π‘æπ∏å
»≈‘ ª»“ μ√¥…ÿ Æ∫’ ≥— ±μ‘  “¢“Õ“™«’ »°÷ …“, ¡À“«∑‘ ¬“≈¬— ‡°…μ√»“ μ√å.

Õ—≠™≈’ ™“μ‘°‘μ‘ “√. 2542. °“√æ—≤π“§ÿ≥≈—°…≥–°“√‡√’¬π√⟥⫬μπ‡ÕߢÕߧπ‰∑¬. «‘∑¬“π‘æπ∏å
»÷°…“»“ μ√¡À“∫—≥±μ‘  “¢“°“√»°÷ …“ºâ„Ÿ À≠·à ≈–°“√»°÷ …“μàÕ‡πÕË◊ ß, ¡À“«∑‘ ¬“≈—¬¡À‘¥≈.

52 หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน

บรรณานุกรม(ตอ )

Brockett, R. G. and R. Hiemstra. 1991. Self-direction in Adult Learning : Perspectives in theory,
research and practice. London : Routledge.
. 1993. Self-Direction in Adult Learning. (2nd ed.). San Francisco : Chapman and Hall, Inc.

Brookfield, S.D. 1984. çSelf-Directed Adult Learning : A Critical Paradigmé Adult Education
Quarterly. 35(2) : 59-71.

Caffarella, R.S. 1983. çFostering Self-Directed Learning in Post-secondary Educationé An Omnibus
of Practice and Research. (November 1983) : 7-26.

Candy, P.C. 1991. Self-Direction for Lifelong Learning. San Francisco : Jossey-Bass Publishers.
Good, C. V. 1973. Dictionary of Education. (3rd ed.). New York : McGraw-Hill Book.
Griffin, C. 1983. Curriculum Theory in Adult Lifelong Education. London : Crom Helm.
Guglielmino, L. M. 1977. Development of the Self-directed Learning Readiness Scale. Georgia :

Unpublished Doctoral Dissertation, University of Georgia.
Knowles, M.S. 1975. Self-Directed Learning : A Guide for Learner and Teacher. New York :

Association Press.
Oddi, L.F. 1987. çPerspectives on Self-Directed Learningé Adult Education Quarterly. 38 (1987) :

97-107.
Skager, R. 1977. Curriculum Evaluation for Lifelong Education. Toronto : Pergamon Press.

. 1978. Lifelong Education and Evaluation Practice. Hamburg : Pergamon Press and the
UNESCO Institution for Education.
Tough, A. 1979. The Adultûs Learning Projects. Toronto, Ontario Institute for Studies in Education.

หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน 53

บทที่ 2

การใชแหลงเรียนรู

สาระสําคญั

แหลงการเรียนมคี วามสาํ คัญในการพัฒนาความรูข องมนุษยใหสมบรู ณมากยิ่งขน้ึ นอกเหนือจาก
การเรยี นในช้นั เรียน และเปนแหลง ทอี่ ยใู หส ังคมชมุ ชนลอ มรอบตวั ผเู รียน ที่สามารถเขา ไปศึกษาคนควา
เพื่อการเรยี นรูไ ดตลอดชีวิต

ผลการเรยี นทค่ี าดหวัง

1. ผูเรยี นมคี วามรู ความเขา ใจ เห็นความสําคญั ของแหลงเรยี นรู และหอ งสมดุ ประชาชน
2. ผูเรียนสามารถใชแ หลง เรยี นรู หองสมดุ ประชาชนได

ขอบขายเนอื้ หา

เรอื่ งที่ 1 ทบทวนความหมาย ความสาํ คัญของแหลง เรียนรู
เรอื่ งที่ 2 หองสมดุ แหลงเรียนรูสําคญั ของชมุ ชน
เรือ่ งท่ี 3 การใชแ หลง เรยี นรูผานเครอื ขา ยอนิ เทอรเนต็

54 หนงั สือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน

เรอ่ื งที่ 1 ความหมาย และความสาํ คัญของแหลง เรียนรู

ความรูในยุคปจจุบันมีการเกิดขึ้นใหมและมีการพัฒนาเปล่ียนแปลงตลอดเวลาทั้งในประเทศ
และทั่วโลกประกอบกบั เทคโนโลยสี ารสนเทศ สามารถเผยแพรส่ือสารถึงกนั ไดอ ยา งรวดเรว็ ตอเนือ่ งและ
ตลอดเวลา ทําใหมนุษยจําเปน ตองเรียนรกู ับสิ่งใหมๆ ท่ีเกิดขึน้ กบั ความเปล่ยี นแปลงอยา งตอเนื่อง เพอื่
ใหสามารถปรับตัวใหสอดคลองกลมกลืนกับสังคมที่ไมหยุดนิ่ง และสามารถดํารงชีวิตไดอยางมีความสุข
อยางไรก็ตามการเรียนรูในหองเรียนยอมไมทันเหตุการณและเพียงพอ ตองมีการเรียนรูทุกรูปแบบให
ดําเนินไปพรอมๆ กัน โดยเฉพาะการเรียนรูจากสง่ิ แวดลอมในชุมชนทม่ี ีสาระเน้อื หาท่เี ปน ขอ มูลความรหู รอื
องคค วามรูเปน แหลงใหความรู ประสบการณส งิ่ แปลกใหม ทเี่ อื้อตอการเรียนรู ประสาทสัมผัสทั้ง ตา จมกู
หู ลน้ิ กาย และใจ จงึ จะทําใหเรยี นรไู ดเ ทา ทันความเปลยี่ นแปลงทเ่ี กดิ ข้ึน แหลงสถานที่ บริเวณหรือท่อี ยู
ท่มี ีองคความรูทีม่ นุษยสามารถเรยี นรไู ดเรียกวา “แหลงเรียนร”ู

ความหมายของ “แหลง เรียนร”ู

คาํ วา “แหลง ” เปน คาํ นาม หมายถงึ ถน่ิ ทอ่ี ยู บรเิ วณศนู ยร วม บอ เกดิ แหง ท่ี สว นคาํ วา “เรยี นร”ู
เปนคํากรยิ าหมายถึง เขา ใจความหมายของส่ิงใดส่ิงหน่ึงโดยประสบการณ ดงั นั้น เม่ือนาํ คาํ วา “แหลง”
และ “เรียนร”ู มารวมกนั จงึ หมายถงึ ถ่ิน ทอ่ี ยู บริเวณ ศนู ยรวม บอ เกิด แหง ทเ่ี ขา ใจความหมายของสงิ่ ใด
สง่ิ หนึ่ง โดยประสบการณ ซงึ่ อาจอธบิ ายไดดงั นี้

“แหลงเรียนรู” หมายถงึ ถน่ิ ทอี่ ยู บริเวณ ศนู ยรวม บอเกิด แหง ท่ี มสี ารถเน้อื หาที่เปน ขอ มูล
ความรูหรือองคค วามรูที่ปรากฏอยรู วบตวั ของมนุษย เมือ่ ไดป ฏิสมั พันธด วย ไมว าทาง ตา หู จมกู ลนิ้ กาย
และใจ แลวทาํ ใหเกิดความรู ความเขา ใจ มคี วามเทาทันความเปลย่ี นแปลงไปของสงิ่ ตา งๆ ชวยใหสามารถ
ดาํ รงชวี ิตอยใู นโลกของการเปลีย่ นแปลงไดอ ยางเปนสุขตามสมควรแกอตั ภาพ

กจิ กรรม
ใหผเู รยี นไปหาความหมายของ “แหลงเรยี นรู” จากหนงั สอื ในหอ งสมดุ และอินเตอรเนต็

คนละ 1 ความหมาย แลวนํามาแบง กลุมๆ ละ 5 – 6 คน อภปิ รายและสรปุ ความหมายเปนกลุม
แลวรายงานหนาชั้นเรยี น

หนังสือเรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน 55

ความสาํ คัญของแหลงเรยี นรู

แหลงเรียนรูมีบทบาทสําคัญอยางย่ิงในการชวยพัฒนาคุณภาพของมนุษยในยุคความรูท่ีเกิดขึ้น
ใหมๆ และเปลยี่ นแปลงอยางรวดเร็ว ดงั ตอ ไปนี้

1. เปน แหลง ท่ีมสี าระเนอ้ื หา ท่เี ปน ขอ มลู ความรใู หม นุษยเกิดโลกทศั นทก่ี วางไกลกวา เดิม ชวย
ใหเกดิ ความสนใจในเรื่องสาํ คญั ชว ยยกระดับความมะเยอทะยานของผูศ กึ ษาจากการนําเสนอสาระความรู
หรอื ภาพในอดุ มคติ หรอื เสนอผลสําเรจ็ และความกา วหนาของงานหรือชน้ิ งาน หรอื เทคโนโลยีหรอื บุคคล
ตางๆ ของแหลง เรียนรู

2. เปนสอื่ การเรยี นรู การเรียนรสู มยั ใหมท ่ีใหทั้งสาระ ความรู กอใหเกิดทกั ษะและชวยใหเ กิด
การเรยี นรไู ดเรว็ ขน้ึ มากย่งิ ขึน้

3. เปน แหลง ชว ยเสริมการเรยี นรขู องการศึกษาประเภทตางๆ ท้ังการศึกษาในระบบ การศกึ ษา
นอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั

4. เปน แหลงการเรียนรูตลอดชีวติ ท่มี นุษยส ามารถทจี่ ะมีปฏิสมั พันธในการหาความรตู างๆ ได
ดว ยตนเองตลอดเวลาโดยไมจาํ กดั เพศ วยั ระดับความรู ความสามารถ

5. เปนแหลง ท่ีมนุษย สามารถเขา ไปปฏิสมั พันธใ นการหาความรจู ากแหลง กําเนดิ หรือแหลง
ตนตอของความรู เชน จากโบราณสถาน โบราณวตั ถุ พันธุไม พนั ธุส ตั ว สภาพชีวิตความเปนอยตู าม
ธรรมชาติของสัตว เปน ตน

6. เปน แหลงท่ีมนุษยส ามารถเขา ไปปฏิสัมพันธใหเกดิ ประสบการณตรง หรือ ลงมือปฏิบัตไิ ด
จริง เชนการประดษิ ฐเครอ่ื งใชตา งๆ การซอ มเครือ่ งยนต เปนตน ชวยกระตุน ใหเ กิดความสนใจ ความใฝร ู

7. เปนแหลงที่มนุษยสามารถเขาไปปฏสิ ัมพันธใหเ กดิ ความรเู กยี่ วกับวทิ ยาการใหมๆ ท่ีไดรับ
การคดิ คน ขึ้น และยงั ไมมีของจรงิ ใหเ หน็ เชน การดูภาพยนตร วดี ที ศั น หรอื สื่ออื่นๆ ในเรอื่ งเกีย่ วกับการ
ประดิษฐคดิ คน ส่งิ ตางๆ ขึ้นมาใหม

8. เปนแหลงสงเสริมความสัมพันธอันดีระหวางคนในทองถ่ินกับผูเขาศึกษาในการทํากิจกรรม
รวมกนั ชวยสรา งความรูส ึกของการมีสวนรว ม เกิดความตระหนกั และเห็นคณุ คาของแหลงเรียนรู

9. เปนสงิ่ ทช่ี ว ยเปล่ยี นทศั นคติ คา นิยมใหเ กดิ การยอมรบั สิ่งใหม แนวความคิดใหม เกดิ จติ นา
การและความคดิ สรา งสรรคกบั ผูเ รยี น

10.เปนการประหยดั เงินของผเู รยี นในการใชแ หลงเรยี นรูของชุมชนใหเกดิ ประโยชนส ูงสดุ

กจิ กรรม
ใหน ักศกึ ษาแบง กลุมๆ ละ 5 – 10 คน อภปิ รายถึงความสําคญั ของแหลงเรยี นรู และ

รายงานเปน กลมุ หนา ชัน้ และสงรายงานครู

56 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน

ประวตั ิความเปน มาของแหลง เรียนรู

นบั ตงั้ แตส มัยสโุ ขทยั มีแหลงเรียนรูไดแ ก บา น วดั และวัง สาํ หรับบานมีพอ แม และผูใหญใ นบาน
เปน ตน แบบถา ยทอดความรู ในวดั จะมพี ระ และในวงั จะมผี ูร ู นกั ปราชญ ราชบณั ฑิตในดา นตางๆ

สมยั พอ ขนุ รามคาํ แหง ไดทรงสรา งพระแทน มนังคศลิ าไวในดงตาล เพื่อใหเ ปนสถานท่ีสอน
หนังสือและธรรมะแกขาราชการแระประชาชนทั่วไป นับเปนที่นัดพบระหวางผูรูและผูใฝรู ซึ่งนับเปน
การจัดสิ่งแวดลอมในลักษณะชุมชนแหงการเรียนรู โดยมีสื่อความรูที่ใชกันไดแกใบลาน สมุดไทยและ
หลักศลิ าจารกึ

สมัยกรุงศรีอยธุ ยา แหลง ความรูในชุมชนไดพฒั นาอยางรวดเร็ว นอกจากมีบา นและวัดและวงั แลว
ในสมัยสมเดจ็ พระนารายณมหาราชมีการสรางโบสถฝ รัง่ หลายแหง มกี ารตง้ั โรงเรียนมิชชนั นารี มีการต้ัง
โรงเรียนสอนสามเณรในการเรยี นรู นอกจากมีครเู ปนผสู อนแลว ยังมรการเลานทิ านและสรรณกรรมเปน สอ่ื
ในการเรียนรอู ยางแพรห ลาย

สมยั กรงุ รตั นโกสนิ ทรต อนตน มีการตัง้ โรงทานขึน้ ในรัชกาลของพระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลิศ
หลานภาลยั เพือ่ จดั อาหารเลี้ยงพระสงฆ สามเณร และขาราชการพรอมทั้งการบริจาคพระราชทรพั ยใ หแ ก
คนชรา คนพกิ าร และมพี ระธรรมเทศนาพรอมกับสอนหนงั สอื วชิ าการตา งๆ แกป ระชาชนทัง้ หลาย มี
การพฒั นาวัดพระเชตพุ นวิมลมังคลาราม (วดั โพธ์ิ) ใหเปน มหาวิทยาลยั เปดแหงแรกของประเทศไทยโดย
การจารึกวิชาหนงั สอื วิชาแพทย วชิ าตางๆ ดาราศาสตร และวิชาทวั่ ไปลงบนแผน ศิลาประดบั ไวต ามกาํ แพง
และบรเิ วณวดั มที ั้งภาพเขยี น รปู ปน และพชื สมนุ ไพรตางๆ ประกอบคาํ อธิบาย เพ่อื ใหป ระชาชนทั่วไปได
ศกึ ษาดวยตนเอง แหลงความรไู ดพ ัฒนาอยา งรวดเรว็ มีการตงั้ โรงพิมพข น้ึ มาหลายแหง มกี ารพิมพห นังสือ
พิมพฉบบั แรกของไทย

สมัยรัชกาลของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจา อยูหัว รชั กาลท่ี 5 แหง กรุงรตั นโกสินทร มกี าร
ปฏิรปู การจดั กิจกรรมการศกึ ษาคร้งั ยิง่ ใหญ แหลง ความรทู ่ีมีอยูในทองถน่ิ ซง่ึ เปน การเรียนรูแบบอัธยาศัย
หรอื แบบไมเ ปนทางการนัน้ ไมเพยี งพอตอการเรยี นรทู ่ีจะปรับตวั รับกับระบบจักรวรรดินยิ มตะวนั ตก จึงมี
การจัดต้งั โรงเรียนแบบตะวนั ตกขน้ึ เปนครัง้ แรกของประเทศ และเปนแหลง เรียนรทู ่มี บี ทบาทหลักในการ
ใหการศึกษาแกค นไทย สว นแหลง ความรูป ระเภทส่อื ไดม ีการพัฒนาหนงั สอื แบบเรยี น หนงั สอื พมิ พรายวัน
จํานวนเกือบ 30 ฉบับ มหี นังสือนิตยสาร วารสารตางๆ มีภาพยนตร และมีหอ งสมุด นอกจากนีย้ ังมีการใช
ภูมิปญญาทอ งถิ่นเผยแพรค วามรอู กี ดว ยแหลง ความรูน ้ีไดร ับการพัฒนาเรือ่ ยๆ

ปจจุบนั มีสื่อหลากหลายประเภทมากยิ่งข้นึ โดยเฉพาะสือ่ อิเล็กทรอนกิ ส คอมพิวเตอร โทรศัพท
เคลื่อนท่ี เปน แหลง ความรทู ส่ี ามารถเรยี นรูไ ดท กุ ท่ี ทกุ เวลา ทุกสถานท่ีไดท่ัวโลก เพราะมกี ารพฒั นาระบบ
ดาวเทียม มีการพัฒนาระบบโทรทัศน วทิ ยุ กระจายเสียง วีดที ศั น ซดี ตี า งๆ อยา งท่ีปรากฏในปจจุบนั

หนังสือเรียนสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน 57

ใบงานการสาํ รวจแหลงเรยี นรู

1. ชอ่ื แหลง เรยี นรู

2. ที่ตงั้ / ทีอ่ ยู เลขท่ี............เลขที่.............หมูที.่ ...........ชือ่ หมบู าน..................................

ตําบล......................................อาํ เภอ..................................จงั หวดั ............................................

โทรศัพทบ าน..............................................โทรศพั ทเ คล่ือนท.่ี .....................................................

โทรสาร...................................เวบ็ ไซด (ถาม)ี ....................................................................

3. เจา ของ / ผคู รอบครอง / ผจู ัดการแหลงเรียนรู

 สวนราชการ  วัด  โบสถ  มสั ยิด  เอกชน  ชุมชน
 องคก รชุมชน  อ่นื ๆ

4. ชื่อบุคคลของแหลงเรียนรูสําหรับติดตอ...............................................................

สถานท่ตี ดิ ตอ.............................................................โทรศัพท. ...............................

5. ประเภทของแหลงเรยี นรู

 หองสมดุ  พิพธิ ภณั ฑ  โบราณสถาน  ศาสนสถาน  อนุสาวรยี 
 หอศิลป  ศนู ยว ัฒนธรรม  ศูนยข อ มูลทองถน่ิ  แหลง หัตถกรรม  แหลงเรียนรศู ิลปะ
 แหลง เรยี นรใู นทอ งถ่ิน  แหลง ฝก อาชีพ  อทุ ยานประวัติศาสตร  อทุ ยานวทิ ยาศาสตร
 ศูนยวิทยาศาสตร  พิพธิ ภัณฑค วามกา วหนาทางเทคโนโลยี  ศนู ยการเรยี นรูชมุ ชน
 ศนู ยศ กึ ษาตามแนวพระราชดาํ รฯิ  หมูบ า น/ชุมชนโบราณ  สิง่ แวดลอ มทางธรรมชาติ
 สวนสตั ว  สวนพฤกษศาสตร  สวนสาธารณะ  สวนเกษตร  สวนสนุก
 สวนสมนุ ไพร  อทุ ยาน  สวนอทุ ยาน  แหลง ทอ งเท่ยี ว  ส่ือสารมวลชน
 สอ่ื พ้นื บาน  โรงละคร  ศนู ยก ีฬา  แหลงนนั ทนาการ  ศนู ยการคา / ตลาด
 สถานประกอบการ  สถาบันการศึกษา  ศนู ยขอมูล  อนื่ ๆ (โปรดระบุ)......................

6. องคความรใู นแหลง เรียนรู

สาระเดน.............................................................จดุ เดน ................................................

มเี นอ้ื หาสอดคลองกบั การศึกษา กศน.  กลุม กศ. พฐ. หมวด............................................
 กลุมวชิ าชพี  กลมุ กศ. ตอ เน่ือง

7. ภาพ

(บรรบายภาพ)

........................................................................

........................................................................

........................................................................

ตดิ ภาพแหลงเรยี นรูท ี่ท่ไี ปสารวจ ........................................................................

........................................................................

........................................................................

........................................................................

58 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

8. ความรทู ่สี ามารถเรยี นไดจากแหลง เรยี นรูแหง นี้ (เรยี งตามลําดบั ความสาํ คัญและ
ความโดดเดน 3 ลําดบั )
1.......................................2.......................................3.....................................

ประวัติศาสตร โบราณคดี ศาสนา วฒั นธรรม / ประเพณี กฬี า สุขศึกษา สมนุ ไพร หตั ถกรรม
ศิลปะ / จติ รกรรม ศิลปะ / ประติมากรรม ศลิ ปะ / ขับรอง ศลิ ปะ / ฟอนรํา ศิลปะ / ดนตรี เกษตรกรรม
/ เพาะปลูก การเพาะเลยี้ งสัตว การประมง คณติ ศาสตร พิธีกรรมชวี ิต การแพทย / การรักษาพยาบาล
การคา ขาย ความสมั พันธกับตา งประเทศ ภาษาไทย ทกั ษะการเรยี นรู ความรพู ืน้ ฐาน การประกอบอาชีพ
ทักษะการดาํ เนินชีวิต การพฒั นาชมุ ชน / สังคม ฯลฯ

ผูบันทกึ ..................................ณ วันท.่ี ...........เดอื น...............................พ.ศ..................

แหลง เรียนรูประเภทตางๆ

การแบงประเภทของแหลง ความรู มีผูร หู ลายคนไดจัดประเภทของแหลง เรยี นรแู ตกตางกนั ไป
ทงั้ นี้ขึ้นอยกู ับปจจัยท่ใี ชเปน เกณฑใ นการแบง อาทิ แหลงกําเนดิ ลักษณะของแหลงเรียนรู วตั ถปุ ระสงคก าร
จัดต้ัง และกลุมเปา หมายของแหลงเรยี นรู

ประเภทของแหลง เรยี นรู แบงตามสาระลกั ษณะกายภาพและตามวัตถปุ ระสงค แบง ไดเปน 5 กลุม
ดังตอไปน้ี

1. กลุมบรกิ ารขอ มูล ไดแก หองสมุด อุทยานสิทยาศาสตร ศนู ยวิทยาศาสตร ศนู ยก ารเรียน
สถานประกอบการ

2. กลมุ งานศลิ ปวฒั นธรรม ไดแ ก พิพธิ ภณั ฑ อทุ ยานประวตั ศิ าสตร อนสุ รณส ถาน อนสุ าวรีย
ศูนยว ัฒนธรรม หอศิลป ศาสนสถาน เปนตน

3. กลุมขอมูลทอ งถิ่น ไดแ ก ภมู ปิ ญ ญา ปราชญช าวบาน สื่อพน้ื บาน แหลงทอ งเทย่ี ว
4. กลมุ สอื่ ไดแก วทิ ยุ วิทยุชุมชน หอกระจายขา ว โทรทัศน เคเบิลทวี ี สื่ออเิ ล็กทรอนิกส
อนิ เตอรเน็ต หนงั สืออเิ ล็กทรอนิกส (e – book)
5. กลมุ สนั ทนาการ ไดแ ก ศูนยก ฬี า สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร ศนู ยนันทนาการ เปน ตน
ประเภทของแหลง เรยี นรู จาํ แนกตามลักษณะ มี 6 ประเภท ดงั นี้
1. แหลง เรียนรปู ระเภทบคุ คล หมายถึง บคุ คลทีม่ ีความรู ความสามารถในดา นตา งๆ ท่สี ามารถ
ถา ยทอดความรทู ต่ี นมอี ยใู หผสู นใจหรอื ผตู อ งการเรียนรู ไดแก บคุ คลทีม่ ที กั ษะความสามารถในสาขา
วชิ าชีพตา งๆ หรือผเู ชย่ี วชาญในสาขาวิชาตา งๆ ผูอ าวุโสที่มีประสบการณมาก เปน ตน แหลงเรยี นรูประเภท
นี้เปน แหลง เรียนรนู ิยมใชม ากทส่ี ดุ เพราะอยูใ กลต ัว และเปน ทรพั ยากรบคุ คลท่สี ามารถแบง ยอ ยออกไปเปน
บุคคลทเ่ี ปน โดยความสามารถเฉพาะตัวและบุคคลทตี่ งั้ เปนภูมิปญญาทอ งถน่ิ
2. แหลง เรียนรูประเภทธรรมชาติ หมายถงึ สิ่งตา งๆ ท่เี กดิ ข้ึนโดยธรรมชาตแิ ละใหป ระโยชนต อ
มนษุ ย เชน ดิน น้าํ อากาศ พชื สัตว ปา ไม แรธ าตุ เปน ตน ทรพั ยากรธรรมชาติเหลา น้ี ลว นเปน ส่ิงจาํ เปน ใน
การดาํ เนนิ ชวี ิตของมนุษยชาตแิ หลง เรยี นรูประเภทธรรมชาติทม่ี ีอยู เชน อทุ ยาน วนอุทยาน เขตรกั ษาพันธุ
สตั วป า สวนพฤกษศาสตร ศนู ยศึกษาธรรมชาติ

หนังสอื เรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน 59

3. แหลง เรียนรปู ระเภทวัตถปุ ละสถานท่ี หมายถึง อาคาร ส่งิ กอ สรา ง วสั ดุอปุ กรณ และสง ตางๆ
ท่ีประชาชนสามารถศึกษาหาความรใู หไ ดม าซ่งึ คาํ ตอบหรือส่ิงทต่ี อ งการทั้งจากการเหน็ การไดย นิ การสมั ผัส
สงิ่ ทอ่ี ยากรู เชน หอ งสมุด ศาสนสถาน ศนู ยก ารเรียน ชุมชน พพิ ธิ ภัณฑ สถานประกอบการ ตลาด นทิ รรศการ
สถานท่ีทางประวตั ิศาสตร เปน ตน

4. แหลง เรยี นรูประเภทสอื่ หมายถึง ส่ิงทต่ี ดิ ตอใหถึงกนั หรอื ชกั นําใหร จู กั กนั ทําหนาทเ่ี ปน
สือ่ กลางในการถายทอด เน้อื หา ความรู ทกั ษะและเจตคตดิ วยการสง ผานประสาทท้งั 5 ไดแ ก หู ตา จมกู
ลิน้ กายและใจ แหลงความรไู ปสูทุกพนื้ ท่ีของโลกอยา งทัว่ ถงึ และตอเนือ่ ง ท้ังส่ือประเภทสิ่งพิมพ สอื่
อเิ ล็กทรอนกิ สทอ่ี าศัยเทคนคิ ดา นอเิ ล็กทรอนกิ สสรา งสรรคใ นรูปของสอ่ื ท่ใี หเสียง ภาพ หรอื ทั้งเสยี งและ
ภาพ

5. แหลง เรียนรปู ระเภทเทคนิคสิ่งประดษิ ฐคิดคน หมายถึง สิ่งที่แสดงถงึ ความกาวหนา ทาง
เทคโนโลยแี ละนวตั กรรมดานตางๆ ซง่ึ เปน สิง่ ประดษิ ฐคดิ คน หรือทําการพัฒนาปรบั ปรงุ ชว ยใหม นุ ษย
เรียนรูถ งึ ความกา วหนา ทําใหผ ศู กึ ษาเกิดจติ นาการแรงบันดาลใจในการสรางสรรค ทง้ั ความคดิ และส่ิง
ประดษิ ฐต า งๆ

6. แหลงเรียนรปู ระเภทกจิ กรรม หมายถงึ การปฏบิ ัติการดา นวฒั นธรรมประเพณีตา งๆ การ
ปฏิบัติงานของหนวยราชการ ตลอดจนความเคลื่อนไหวเพื่อแกปญหาและปรับปรุงพัฒนาสภาพตางๆ
ในทองถิ่น การเขา ไปมีสวนรว มในกิจกรรมตา งๆ เหลา นี้ จะทาํ ใหเ กดิ การเรยี นรทู ี่เปน ธรรม อาทิ ประเพณี
งานทอดกฐิน งานบุญ การรณรงคป องกันยาเสพติด การสงเสริมการเลอื กต้งั ตามระบอบประชาธปิ ไตย
การรณรงคค วามปลอดภัยของเด็กและสตรใี นทองถ่นิ

ใหนักศกึ ษาสาํ รวจแหลง เรียนรูภายในชุมชน ตําบล อาํ เภอ และจดั แบงประเภทตามลกั ษณะ 6 ประเภท
จัดทาํ เปน รายงานสง ครู

60 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน

แหลง เรยี นรูประเภทบคุ คล

ภมู ปิ ญญาไทยเกดิ ข้ึนจากความสัมพนั ธระหวางคนกับธรรมชาติ คนกบั ธรรมชาติ คนกับบุคลอื่น
และคนกบั สง่ิ เหนือธรรมชาติ ทาํ ใหเ กิดความไพบลู ยในวิถีชีวิต ความคดิ ความเช่ือ ศลิ ปวฒั นธรรม
ประเพณแี ละพิธกี รรมทส่ี ืบทอดตอๆ กนั มา คนไทยควรคํานึงถึงคุณคา ของภูมิปญ ญาไทย ยกยองสงเสรมิ
ผทู รงภมู ปิ ญ ญาใหนาน สามารถเผยแพรค วามรู และดํารงรักษาเอกลักษณ ศักดศิ์ รขี องชาตไิ ทยไว

ประเทศไทยไดประกาศยกยองผทู รงภูมปิ ญญาไทยอยางตอเนื่อง เชน ศิลปน แหง ชาติ ผมู ีผลงาน
ดีเดนทางวัฒนธรรม และคนดศี รสี ังคม เปน ตน นกั ปราชญไทยท่ีมผี ลงานเดนทางวัฒนธรรม ไดร บั การ
ยกยองจากองคการศึกษาวทิ ยาศาสตรและวัฒนธรรมแหง สหประชาชาติ ยูเนสโก ไดแก พระบาทสมเดจ็
พระพทุ ธเลศิ หลานภาลัย พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา เจาอยหู ัว สมเดจ็ พระเจาบรมวงศเ ธอ เจา ฟา กรม
พระยานรศิ รานุวัดติวงศ สมเดจ็ พระเจา บรมวงศเธอ กรมพระยาดาํ รงราชานภุ าพ และสนุ ทรภู เปน ตน

การถายทอดภูมปิ ญ ญาไทย มีความเชื่อศรัทธาสืบตอกนั มาเปน พน้ื ฐาน ประชาชนชาวไทยจึงควร
สนใจศึกษาองคค วามรู ความคิด ความเชอื่ ท่ที รงคณุ คา น้ี และธาํ รงรกั ษาไวใหคงอยูค ชู าติไทย

ความหมาย

ภูมปิ ญญาไทย หมายถึง องคความรู ความสามารถ และทักษะของคนไทย อันเกิดจากการสบื
สมประสบการณท ่ผี า นกระบวนการเรยี นรู เลอื กสรร ปรงุ แตง พัฒนา และถา ยทอดสืบตอกันมา เพ่อื ใช
แกป ญ หาและพัฒนาวถิ ีชวี ติ ของคนไทยใหส มดุลกับสภาพแวดลอ มและเหมาะสมกับยคุ สมัย

ภมู ปิ ญ ญาชาวบานหรือภมู ปิ ญ ญาทองถ่นิ หมายถงึ ความรขู องชาวบาน ซงึ่ เรียนรจู ากปูย า ตา
ยาย ญาติพีน่ อ ง และความเฉลียวฉลาดของแตละคน หรือผมู คี วามรูในหมบู า น ในทองถนิ่ ตา งๆ ทใ่ี ชใน
การดําเนินชวี ิตใหเปน สขุ ภมู ิปญ ญาชาวบา นเปนเร่อื งการทํามาหากิน เชน การจับปลา การจับสตั ว การปลกู
พืช การเลยี้ งสตั ว การทอผา การทําเคร่ืองมอื การเกษตร เปน ตน

ครูภมู ปิ ญญา หมายถงึ ผทู ่มี ีความรเู รอื่ งภูมปิ ญญาไทยและภูมปิ ญ ญาทองถนิ่ บุคคลผทู รง
ภูมปิ ญญาดา นในดานหนึ่ง หรอื หลายดา นเปนผูสรางสรรค และสืบสานภูมิปญ ญาดังกลา วบางอยา งตอ
เน่อื งจนเปน ทยี่ อมรบั ของสงั คมและชุมชน และไดม ีการยกยองใหเ ปน “ครูภูมปิ ญ ญาไทย” เพอ่ื ทาํ หนาที่
ถายทอดและสืบสานภูมิปญญาในการจัดการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตาม
อธั ยาศัยตามนัยแหงพระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542

ความสาํ คญั

ภมู ปิ ญญาถอื เปน ฐานรากสําคัญ และเปน พลังขบั เคล่อื นในการพัฒนาคน พฒั นาเศรษฐกจิ
การเมอื ง สงั คม วฒั นธรรม และสงิ่ แวดลอ ม คตแิ ละความสําคญั ของภูมิปญญา ทบี่ รรพบรุ ษุ ไทยไดสราง
สรรคแ ละสบื ทอดมาอยา งตอ เน่อื งจากอดตี คูปจ จุบนั ทําใหค นในชาติเกิดความรักและความภาคภูมิใจท่ีจะ
สง แรงรวมใจสบื สานตอ ไปในอนาคต เชน โบราณสถาน โบราณวตั ถุ สถาปต ยกรรม ประเพณไี ทย การมี
นาํ้ ใจ ศกั ยภาพในการประสานผลประโยชน เปน ตน ภูมิปญ ญาไทย จงึ มีคุณคา และความสําคัญ ดังนี้

1. ภูมปิ ญญาไทยชวยสรา งชาติใหเ ปน ปกแผน
พระมหากษัตริยไทยไดใชภูมิปญญาสรางความเปนปกแผนใหแกประเทศชาติมาโดยตลอด

หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน 61

ตง้ั แตสมัยพอขนุ รามคําแหงมหาราช พระองคทรงปกครองประชาชนดวยพระเมตตาแบบพอ ปกครองลกู
สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช ทรงใชภมู ิปญ ญากระทํายทุ ธหตั ถจี นชนะขาศึกศตั รู และทรงกอบกู

เอกราชของชาติไทยคืนมาได
พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู ัวภมู ิพลอดลุ ยเดช รัชกาลปจ จุบัน พระองคทรงใชภูมปิ ญ ญาสราง

คณุ ประโยชนต อ ประเทศชาตแิ ละพสกนกิ รมากมายเหลอื คณานบั ทรงใชพ ระปรชี าสามารถแกไ ขวกิ ฤตการณ
ของบา นเมอื งใหรอดพน จากภัยพิบัตหิ ลายครงั้ แมแตดา นการเกษตร พระองคไ ดพระราชทานทฤษฎใี หม
ใหแ กประชาชน ทง้ั ดานการเกษตรแบบสมดลุ และยั่งยนื การฟน ฟูสภาพแวดลอมตามหลักปรชั ญาของ
เศรษฐกิจพอเพยี ง นําความสงบรม เยน็ มาสูพ สกนกิ ร

2. ภมู ปิ ญญาไทยสรางความภาคภมู ิใจและศักด์ศิ รีเกยี รติภมู ิแกค นไทย คนไทยในอดีตมคี วาม
สามารถเปน ทย่ี อมรบั ของนานาอารยประเทศ เชน นายขนมตม เปน นกั มวยทม่ี ฝี ม อื ถอื วา เปน ศลิ ปะชน้ั เยย่ี ม
เปน ทีน่ ยิ มในหมคู นไทยและชาวตางชาติ ปจ จุบนั มีคายมวยไทยทัว่ โลกไมต ํา่ กวา 30,000 แหง ใชกติกา
ของมวยไทย การไหวค รูกอ นชกถือเปนมรดกภูมปิ ญ ญาไทยท่ีโดเดน นอกจากนี้ยังมมี รดกภูมิปญ ญาทาง
ภาษาและวรรณกรรมทมี่ คี วามไพเราะจนไดร ับการแปลเปนภาตางประเทศหลายเรื่อง มรดกภูมิปญ ญาดาน
อาหารไทย ซ่งึ เปน ท่รี ูจกั และเปนทีน่ ิยมไปทัว่ โลกเชน เดยี วกัน

3. ภมู ปิ ญ ญาไทยสามารถปรบั ประยกุ ตห ลกั ธรรมคาํ สอนทางศาสนาใชก บั วถิ ชี วี ติ ไดอ ยา งเหมาะสม
คนไทยสวนใหญนับถอื ศาสนาพทุ ธ โดยนาํ หลักธรรมคําสอนของศาสนามาปรบั ใชในวิถชี ีวิต

ไดอ ยา งเหมาะสม ทําใหค นไทยออนนอมถอ มตน เอือ้ เฟอ เผือ่ แผ ประนีประนอม รักสงบ ใจเย็น มคี วาม
อดทน ใหอภัยแกผสู าํ นึกผิด ดาํ รงชีวติ อยางเรยี บงา ยปกตสิ ขุ ทาํ ใหค นในชุมชนพง่ึ พากนั ได ทัง้ หมดน้ี
สบื เนอ่ื งมาจากหลกั ธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธศาสนา เปน การใชภ มู ปิ ญ ญาตามหลกั ธรรมคาํ สอนทางศาสนา
มาประยกุ ตใ ชกบั ชวี ติ ประจาํ วนั และดาํ เนนิ กุศลบายดานตา งประเทศ จนทาํ ใหช าวพุทธทวั่ โลกยกยองให
ประเทศไทยเปน ผนู าํ ทางพุทธศาสนา และเปน ทต่ี ้ังสาํ นักงานใหญอ งคก ารพทุ ธศาสนิกสมั พันธแหลงโลก
(พสล.) อยูเยอ้ื งกับอทุ ยานเบญจสิริ กรงุ เทพมหานคร

4. ภมู ิปญ ญาไทยสรา งความสมดลุ ระหวางคนในสังคมและธรรมชาติไดอยางย่ังยนื
ภมู ิปญญาไทยมีความเดน ชัดในเรอื่ งการยอมรบั นบั ถือและการใหค วามสาํ คญั แกค น สงั คม

และธรรมชาติอยา งย่ิง ส่งิ ท่แี สดงใหเ ห็นไดอยางชดั เจนมมี ากมาย เชน ประเพณีไทยซึง่ มตี ลอดปท ้ัง 12 เดือน
ลวนเคารพคุณคาของธรรมชาติ เชน ประเพณีสงกรานตเปนประเพณีที่ทําในฤดูรอน ซึ่งมีอากาศรอน
ภูมปิ ญญาไทยจึงมีวิธีคลายรอนโดยการรดน้าํ ดาํ หัว สว นประเพณลี อยกระทง มีคณุ คา อยทู กี่ ารบูชาระลกึ ถึง
บญุ คณุ ของนํา้ ท่มี คี วามสาํ คญั ในการหลอเลย้ี งชวี ิตของคน พชื และสตั ว ใหไ ดใ ชทงั้ อุปโภคและบริโภคจาก
ตัวอยา งดังกลา วลวนเปน ความสมั พนั ธร ะหวางคนกับสงั คมและธรรมชาติ

5. ภูมิปญ ญาไทย เปลี่ยนแปลง ปรับปรุงไดตามยคุ สมยั
แมวา กาลเวลาจะผานไป ความรูสมัยใหมจะหลงั่ ไหลเขามามาก แตภูมปิ ญ ญาไทยกส็ ามารถปรับเปลย่ี น
ใหเ หมาะสมกบั ยคุ สมยั เชน การรจู ักทาํ เคร่อื งยนตม าตดิ ตั้งกับเรอื ใสใบพดั เปนหางเสือ การรูจกั ทําการ
เกษตรแบบผสมผสาน พลกิ ฟนธรรมชาตใิ หอุดมสมบูรณ การรูจ กั สรางปะการังเพือ่ ใหป ลาอาศยั วางไขแ ละ
แพรพ ันธุ เปน ตน ถือเปนการใชภมู ปิ ญญามาปรับปรุงประยุกตใ ชไดต ามยุคสมัย

62 หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน

ประเภทของภมู ปิ ญญา

การจัดแบงประเภท / สาชาของภูมิปญญาไทยจากการศึกษาพบวา ไดมีการกําหนดสาขา
ภมู ิปญ ญาไทยไวอยา งหลากหลายขึน้ อยูกบั วัตถุประสงคแ ละหลักเกณฑตางๆ ซงึ่ นกั วิชาการแตละทานได
กําหนดไวใ นหนังสือสารานกุ รมไทย โดยไดแ บง ภมู ิปญญาไทยไดเปน 10 สาขา ดังน้ี

1. สาขาเกษตรกรรม หมายถึง ความสามารถในการผสมผสานองคค วามรู ทักษะ และเทคนิค
ดานการเกษตรกบั เทคโนโลยี โดยการพฒั นาบนพ้ืนฐานคุณคาดัง้ เดิม ซ่งึ ความสามารถพง่ึ พาตนเองใน
ภาวการณต า งๆ ไดเชน การทําการเกษตรแบบผสมผสาย วนเกษตร เกษตรธรรมชาติ ไรนาสวนผสมและ
สวนผสมผสาน การแกปญ หาการเกษตรดา นการตลาด การแกปญ หาดานการผลติ การแกไขปญ หาโรคและ
แมลง และการรจู ักปรับใชเ ทคโนโลยที เี่ หมาะสมกบั การเกษตร เปน ตน

2. สาขาอุตสาหกรรมและหัตถกรรม หมายถงึ การรจู ักประยกุ ตใชเทคโนโลยีสมัยใหมในการ
แปรรปู ผลิตผล เพอื่ ชะลอการนําเขา ตลาด เพอ่ื แกป ญ หาดา นการบริโภคอยางปลอดภัย ประหยัดและเปน
ธรรม อันเปนกระบวนการทที่ าํ ใหช มุ ชนทองถ่นิ สามารถพงึ่ พาตนเองทางเศรษฐกิจได ตลอดทัง้ การผลิตและ
การจาํ หนา ยผลิตผลทางหัตถกรรม เชน การรวมกลมุ ของกลมุ โรงงานยางพารา กลุมโรงสี กลุม หัตถกรรม
เปนตน

3. สาขาการแพทยแ ผนไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการปองกันและรกั ษาสุขภาพของ
คนในชุมชน โดยเนนใหชมุ ชนสามารถพง่ึ พาตนเองทางดา นสขุ ภาพและอนามยั ได เชน การนวดแผนโบราณ
การดแู ลและรกั ษาสุขภาพแบบพ้นื ฐาน การดูแลและรักษาสุขภาพแผนโบราณไทย เปน ตน

4. สาขาการจัดการทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอม หมายถึง ความสามารถเกี่ยวกบั การ
จดั การทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม ท้งั การอนุรกั ษ การพัฒนา และการใชป ระโยชนจ ากคณุ คา ของ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอมอยางสมดุลและยงั่ ยนื เชน การทําแนวปะการงั เทียม การอนุรักษปา
ชายเลน การจัดการปา ตน นา้ํ และปาชมุ ชน เปนตน

5. สาขากองทนุ และธรุ กิจชุมชน หมายถึง ความสามารถในการบรหิ ารจัดการดา นการสะสมและ
บรกิ ารกองทนุ และธรุ กิจในชุมชนท้งั ทีเ่ ปน เงินตราและโภคทรพั ย เพือ่ สง เสรมิ ชวี ิตความเปน อยูของสมาชิก
ในชุมชน เชน การจดั การเร่ืองกองทนุ ของชุมชนในรูปของสหกรณออมทรัพย และธนาคารหมูบาน เปนตน

6. สาขาสวสั ดิการ หมายถงึ ความสามารถในการจดั สวสั ดิการในการประกนั คุณภาพชวี ติ ของคน
ใหเ กิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สงั คม และวฒั นธรรม เชน การจัดตง้ั กองทนุ สวัสดิการรักษาพยาบาลของ
ชมุ ชน การจดั ระบบสวสั ดิการบริการในชมุ ชน การจดั ระบบสงิ่ แวดลอมในชุมชน เปนตน

7. สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางดา นศิลปะสาขาตางๆ เชน
จติ กรรม ประตมิ ากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป คีตศิลป ศลิ ปะมวยไทย เปนตน

8. สาขาการจดั การองคก ร หมายถึง ความสามารถในการบริหารจดั การดําเนินงานขององคกร
ชมุ ชนตา งๆ ใหส ามารถพฒั นา และบริหารองคก รของตนเองไดตามบทบาทและหนาที่ขององคก ร เชน
การจดั การองคกรของกลมุ แมบา น กลมุ ออมทรพั ย กลมุ ประมงพน้ื บาน เปนตน

9. สาขาภาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถผลติ ผลงานเก่ยี วกบั ดานภา ท้ังภาษาถ่ิน
ภาษาโบราณ ภาษาไทย และการใชภ าษา ตลอดทงั้ ดา นวรรณกรรมทกุ ประเภท เชน การจดั ทาํ สารานกุ รม
ภาษาถน่ิ การปรวิ รรตหนงั สือโบราณ การฟน ฟูการเรียนการสอนภาษาถน่ิ ของทองถน่ิ ตางๆ เปนตน

หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน 63

10.สาขาศาสนาและประเพณี หมายถึง ความสามารถประยุกตและปรับใชหลกั ธรรมคําสอน
ทางศาสนา ความเชอ่ื และประเพณดี ง้ั เดมิ ท่ีมคี ุณคา ใหเ หมาะสมตอ การประพฤติปฏิบตั ิ ใหบ งั เกดิ ผล
ดตี อ บุคคลและสิง่ แวดลอม เชน การถายทอดหลักธรรมทางศาสนา การบวชปา การประยกุ ตป ระเพณี
บญุ ประทายขา ว เปน ตน

การศกึ ษาเรียนรจู ากภมู ปิ ญญา

การศึกษาเรียนรูจากภมู ิปญ ญาอาจเรียนรไู ดหลากหลายวธิ ี ดงั นี้
1. เรยี นรูจากการบอกเลาเรื่องราว การเทศน
2. เรียนรูจากการปฏบิ ัติจรงิ
3. เรียนรูจ ากการทาํ ตาม เลยี นแบบ
4. เรียนรจู ากการทดลอง ลองผิด ลองถูก
5. เรียนรจู ากการศกึ ษาดวยตนเอง
6. เรียนรจู ากการตอวิชา
7. เรียนรูจ ากการสอนแบบกลุม

วิธีการถายทอดความรูของภูมิปญญา อาจมีลักษณะแตกตางกันตามเอกลักษณเฉพาะตัว
การศกึ ษาเรยี นรูจ ากครูภมู ปิ ญ ญา จะชว ยทําใหภ ูมิปญญาความรูหรือคุณคาของทอ งถิน่ ไดรบั การสบื ทอด
และพฒั นาตอไป นับเปน การสง เสริมใหครภู มู ิปญญามโี อกาสเผยแพรความรู และมคี วามภาคภมู ใิ จไดม ี
สว นรวมอนุรกั ษภูมปิ ญญา และถา ยทอดความรูใ หแ กคนรนุ ตอ ไป สวนผูทศ่ี ึกษาเลา เรียนก็จะเหน็ คณุ คา
ของส่ิงทีด่ งี ามในทองถิ่นของตน ดวยความรกั ความภาคภูมิใจในทอ งถ่ินของตน ภูมิปญ ญาไทยจงึ ถือเปน
แหลง ขอมูล แหลง การเรยี นรทู ี่สาํ คัญของทองถ่ิน

กจิ กรรมทา ยบท

กิจกรรมที่ 1
ใหผ เู รียนทุกคนเขียนรายงานสรุปความหมาย ความสําคญั ของภูมปิ ญญาไทย ปราชญผ รู ู

ในทองถน่ิ

กจิ กรรมที่ 2
ใหผูเรียนเลือกประเภทของภูมิปญญาในสาขาที่ตนชอบ พรอมอธิบายเหตุผลประกอบ

สามารถเลอื กไดห ลายสาขา

64 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน

ศูนยก ารเรียนชมุ ชน สาํ นักงาน กศน.

ศูนยการเรยี นชมุ ชน สาํ นกั งาน กศน. เปน แหลงการเรียนรูสาํ คัญแหง หน่ึง ท่สี าํ นักงานสง เสรมิ
การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ไดดําเนินการจดั ตั้งขึ้นในพน้ื ท่ีระดับตําบลทั่วประเทส และ
เปนแหลง เรียนรูใกลต วั นกั ศกึ ษา เพ่ือใหเ ปนแหลง สงเสรมิ การเรียนรตู ลอดชวี ติ ของประชาชนในชุมชน โดย
เนน การมสี วนรว มในการจัดการศึกษาของชุมชน มงุ สรางโอกาสและใหบรกิ ารการเรยี นรอู ยางหลากหลาย
วธิ สี นองความตองการและเสนอทางเลือกในการพัฒนาตนเอง นาํ ไปสกู ารพัฒนาคณุ ภาพชีวติ โดยยดึ หลัก
การชุมชนเปน ฐานของการพัฒนา

ศนู ยก ารเรยี นชุมชนอาจแบงออกไดเปน 2 ลักษณะ ไดแ ก
ศนู ยก ารเรียนชมุ ชน ไดแ ก สถานท่ี ถายทอดความรู ทาํ หนา ท่เี ปนศนู ยก ลางการจัดกิจกรรมการ
ศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั ในชุมชนเพ่อื สรางโอกาสในการเรียนรู การถายทอด และเปน
เวทีแลกเปลีย่ นประสบการณ วทิ ยาการ ตลอดจนภมู ปิ ญ ญาของชมุ ชน
ศนู ยการเรยี นชุมชนประจาํ ตําบล ไดแ ก ศูนยก ารเรยี นชมุ ชนภายในตาํ บลทีไ่ ดรับคดั เลือกให
ทาํ หนา ทเ่ี ปน ศนู ยก ลางประสานงานกบั ศนู ยก ารเรยี นชมุ ชนและหนว ยงาน หรอื งคก ร หรอื กลมุ ตา งๆ ในชมุ ชน
ในการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยในตาํ บลอกี หนาท่ีหนง่ึ นอกเหนือจากบทบาท
หนา ทศ่ี ูนยการเรียนชมุ ชน
อาคารศนู ยก ารเรียนชมุ ชน
ศนู ยก ารเรยี นชมุ ชน มอี าคารสถานทท่ี เ่ี หมาะสมกบั แตล ะชมุ ชนอาจตง้ั อยใู นอาคารสถานทเ่ี อกเทศ
หรือในสถานประกอบการ ศาสนสถาน หนวยงานของรฐั หรอื เอกชน ตลอดจนบา น ภูมิปญญาทอ งถนิ่ มีสอื่
วสั ดคุ รภุ ณั ฑใ นการจดั กิจกรรม การเรยี นรูท่ีเปน ประโยชนตอ ชุมชน ทง้ั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษา
ตามอธั ยาศยั
วตั ถปุ ระสงคของศนู ยก ารเรยี นชมุ ชน
(1) เพอ่ื เปน ศนู ยก ลางการเรยี นรูและจดั กจิ กรรมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
เพื่อใหประชาชนไดรบั การสงเสริมใหเรียนรูอยา งตอ เน่อื งตลอดชีวิต
(2) เพ่อื สรางเสริมกระบวนการเรยี นรูของชุมชน
(3) เพอื่ สรา งโอกาสการเรยี นรูสําหรบั ประชาชนในชมุ ชน
(4) เพือ่ ใหช ุมชนมสี วนรว มในการบรหิ ารจัดการ และจดั การศกึ ษาใหกับชมุ ชนเอง
บทบาทหนาที่ของศูนยก ารเรียนชมุ ชน
(1) สงเสริมและจดั การศึกษาพ้นื ฐาน ในระดบั ประถมศึกษา มธั ยมศกึ ษาตอนตน มัธยมศึกษา
ตอนปลาย
(2) สงเสริมและจัดการศกึ ษาตอเน่ืองทัง้ การศึกษาเพือ่ พัฒนาทักษะชีวิต การศึกษาเพอ่ื พัฒนา
อาชีพ การศกึ ษาเพอื่ พฒั นาสงั คมและชมุ ชน
(3) สง เสรมิ การเรยี นรตู ามอธั ยาศัย
(4) สงเสรมิ กิจกรรมและกระบวนการเรียนรูข องชุมชน

หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน 65

ครปู ระจําศูนยการเรียนชุมชน
ในศูนยการเรยี นชุมชนหนงึ่ ๆ จะมีศนู ยก ารเรยี นชมุ ชน เปน บคุ ลากรสังกดั กศน. อาํ เภอ และ
สํานกั งาน กศน. จงั หวัด ทส่ี าํ นกั งาน กศน. จดั ไวใ หม ีหนา ทจี่ ัดการความรูในศูนยก ารเรียนชุมชน มหี นา ท่ี
ใหบรกิ ารแกผูเรยี นในพื้นท่ีความรับผิดชอบ ความรดู านขอ มลู การใหบริการการศกึ ษาตา งๆ ตามบทบาท
หนา ทข่ี องครศู นู ยก ารเรยี นชมุ ชน โดยเนน การบรกิ ารการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
แกผ ูเรยี นในพื้นท่ีความรับผดิ ชอบ จัดการเรยี นการสอน การวัดผลประเมนิ ผล และจัดทําฐานขอ มูลศูนย
บรกิ าร ประสานงานกับ กศน. อาํ เภอ ในการจัดบริการทาํ เอกสาร และหลักฐานทางวชิ าการศกึ ษาแกผูเรียน

กจิ กรรม
ใหผ ูเรยี นแบงกลุมๆ ละประมาณ 5 – 10 คน อภปิ ราย หาขอ สรุปวา ผเู รยี นจะคน ควาเรียนรู

อะไรได ในศรช. ของตนเอง และจดั ทาํ เปน สรปุ รายงานของกลมุ รายงานหนา ชั้นและสง ครู

66 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวชิ าทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

เรอ่ื งที่ 2 หองสมดุ แหลงเรียนรสู าํ คัญของชุมชน

ในมิ่งมงคลสมัยที่สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯสยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุ 36
พรรษา เม่ือปพ ทุ ธศักราช 2534 กระทรวงศึกษาธกิ ารไดรับพระราชทานพระราชานญุ าตใหด ําเนนิ โครงการ
จัดตง้ั หอ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” เพอ่ื เฉลมิ พระเกียรติและเพอ่ื สนองแนวทางพระราชดาํ รใิ นการ
สง เสรมิ การศกึ ษาสาํ หรบั ประชาชน
บทบาทหนา ท่ี

1. ศนู ยขาวสารขอ มลู ของชุมชน หมายถงึ การจดั หอ งสมุดใหเ ปน แหลง ศึกษาหาความรู
คนควา วิจยั โดยมีการจดั บรกิ ารหนังสอื เอกสารส่ิงพิมพ สื่อโสตทัศน ตลอดจนการจัดทําทําเนยี บและการ
แนะแนวแหลงความรอู ืน่ ๆ ทผี่ ใู ชบรกิ ารสามารถไปศึกษาเพมิ่ เติม

2. ศนู ยส งเสรมิ การเรียนรูของชุมชน หมายถึง การเปน แหลง สงเสริม สนับสนนุ และจดั กจิ
กรรมการเรยี นรูท ี่หลากหลาย โดยหอ งสมดุ อาจดาํ เนนิ การเอง หรือ ประสานงานอาํ นวยความสะดวกให
ชุมชน หรือหนว ยงานภายนอกมาจัดดาํ เนินการ

กิจกรรมการเรียนรทู จี่ ัดข้ึนจะใหค วามสําคัญแก การจดั กจิ กรรมสงเสรมิ การอา น การแนะแนว
การศึกษา และการพัฒนาอาชพี การสนับสนุนการเรียนรดู วยตนเอง การจัดการศกึ ษานอกโรงเรียนสาย
สามญั การจัดกลมุ สนใจและชัน้ เรยี นวชิ าชพี การสง เสริมการศึกษาตามอธั ยาศัยในรูปของนทิ รรศการ การ
อภิปราย การเรียนรรู ะหวา งสมาชกิ ในครอบครวั การถา ยทอดความรูจากผรู ูในชมุ ชน และการแสดงภาพ
ยนตรแ ละสอ่ื โสตทัศน

3. ศนู ยก ลางจดั กจิ กรรมของชมุ ชน หมายถงึ การใหบ ริการแกช ุมชนในการจดั กิจกรรมการ
ศกึ ษาและศลิ ปวัฒนธรรม เชน การประชมุ ขององคก รทอ งถน่ิ และชมรมตางๆ การจดั นิทรรศการ การ
แสดงผลติ ภณั ฑ การจดั กจิ กรรมวนั สําคัญตามประเพณี การจัดสวนสขุ ภาพ สนามเด็กเลน และสวน
สาธารณะ เปน ตน

4. ศนู ยก ลางสนับสนุนเครอื ขายการเรยี นรูในชมุ ชน หมายถงึ การจัดใหเ กิดกระบวนการที่
จะเชอื่ มประสานระหวา งหองสมดุ และแหลงความรใู นชุมชนอ่นื ๆ เชน ทอ่ี านหนงั สือประจาํ หมูบาน สถาน
ศึกษา แหลงประกอบการ ภมู ปิ ญ ญาทองถ่ิน ดว ยการผลิตและเผยแพรเอกสารส่ิ งพิมพไปสนบั สนนุ
หมุนเวียนหนงั สอื จดั ทาํ ทาํ เนียบผรู ใู นชุมชน จัดกิจกรรมเพ่อื ใหเ กดิ การแลกเปล่ยี นเรียนรรู ะหวางชุมชน
เปน ตน

บรกิ ารของหองสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ าร”ี

บริการหนังสือทัว่ ไป
หนังสือทีจ่ ดั บริการประกอบดว ย หนงั สืออนั ทรงคุณคา ทีส่ มเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยาม
บรมราชกุมารี ทรงพระราชทานใหเพื่ออาํ นวยประโยชนแกประชาชนในการศกึ ษาคนควาเพ่มิ เตมิ หนงั อสือ
อางองิ นวนยิ าย สารคดี และแบบเรียนในระดบั ตางๆ โดยเฉพาะอยา งยงิ่ สาํ หรับนักศึกษานอกโรงเรยี นท่ี
จะสามารถมายมื หนงั สอื เรียนไปใช นอกจากน้ยี งั มีหนงั สือพิมพแ ละวารสานจดั บริการ พรอมกับกฤตภาค
จลุ สาร และสง่ิ พมิ พอน่ื ๆ

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน 67

บรกิ ารพเิ ศษทเี่ ปนเอกลักษณเฉพาะสําหรับหอ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกุมาร”ี ไดแ ก
บรกิ ารศูนยข อมลู ทอ งถิ่น หองสมดุ แตละแหง จะจดั ศนู ยข อมลู ทอ งถ่นิ ตามพระราโชบายของ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯสยามบรมราชกุมารี ท่มี พี ระราชประสงคใ หหองสมุดประชาชน “เฉลมิ ราช
กมุ าร”ี จัดรวบรวมขอ มูลเก่ียวกับ อําเภอ แ ละจังหวัดท่ีตง้ั ในรูปของสถิติ เอกสารสิ่งพมิ พ บทสมั ภาษณ
แผนที่ ตลอดจนภาพถา ย
ในปจจบุ นั ศนู ยขอมูลภายในหองสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมาร”ี ยังมคี วามแตกตางกนั ใน
ความสมบรู ณและวธิ ีการนําเสนอ แตส ว นใหญจ ะมขี อ มูลในเรอื่ งดงั ตอไปนี้
1. ขอ มูลสภาพท่ัวไป
2. ขอ มูลทางสงั คม
3. ขอมูลทางการเมืองการปกครอง
4. ขอ มูลทางการศึกษา
5. ขอ มลู ทางศิลปวฒั นธรรม
6. ขอ มลู ทางวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี
7. ขอ มลู ทางการเกษตร
8. ขอมลู ทางอุตสาหกรรม
9. ขอ มูลทางเศรษฐกจิ
นอกจากน้ียงั มกี ารจัดมุมตา งๆ ไวบริการดว ย เชน มมุ นกั เขยี นทองถน่ิ มมุ วรรณกรรมพืน้ บา น
มุมธรรมะ และบรกิ ารแนะแนว เน่ืองจากผใู ชบริการหอ งสมดุ จาํ นวนไมน อยเปนประชาชนนอกระบบ
โรงเรียน จงึ มกี ารจัดมุมแนะแนวขึ้นในหลายแหง เพื่อใหขอ มูลเก่ยี วกบั โอกาสในการศกึ ษานอกระบบ
โรงเรยี น ประโยชนที่จะไดรบั และขอมูลเก่ยี วกับแหลง ที่จัดสอน คา เลา เรยี น และรายละเอยี ดพืน้ ฐานอ่ืนๆ
ภายในหองอา นหนังสอื ทัว่ ไปจะเนน บรรยากาศที่เรยี บงา ย สะดวกสบาย แมการจัดหมวดหมู
หนังสอื จะใชระบบมาตรฐานสากล แตจ ะมีคําแนะนํางายๆ เพ่อื อํานวยความสะดวกแกผ ูใ ชบ รกิ ารซึง่ มี
ความหลากหลายตา งวัยตางระดบั ความรู และในบางหองสมุดจะมกี ารจดั มุมหนงั สอื พเิ ศษในบางหัวขอท่ี
เปน จดุ สนใจ เพอื่ บรกิ ารแกผ ูใ ชท ไี่ มคนุ เคยกับระบบหาหนงั สอื สากล และเพือ่ ใหส อดคลองกับบทบาทใน
การสนบั สนนุ แหลงความรูในทอ งถนิ่ หองสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมาร”ี หลายแหง ไดเริ่มจดั ระบบ
หมนุ เวียนหนังสือไปยังทอี่ านหนังสอื สถานศึกษาหรอื แมแ ตเรอื ประมง
หอ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมาร”ี ถอื เปน นโยบายหลักที่จะรณรงคใหมีผมู าใชบ ริการและมี
จาํ นวนสมาชกิ ดวยวธิ ีการทหี่ ลากหลาย เชน การประชาสมั พนั ธตามสถานศกึ ษาและสถานทร่ี าชการ หอ ง
สมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมาร”ี บางคนไดร เิ รม่ิ เชิญชวนกลุม ตางๆ เชน กลุม แมบา น กลมุ กาํ นนั ผูใหญ
บา น กลุมลกู เสือชาวบานมาเย่ียมชมหองสมุด
นอกจากนี้ หองสมดุ หลายแหง ไดเ ริม่ จดั กจิ กรรมสงเสริมการอาน และกิจกรรมการเรยี นการสอน
ในลกั ษณะตา งๆ เชน การประกวดการอา น การประกวดเรยี งความ การจดั นิทรรศการ และการจดั กลมุ สน
ใจ และกลมุ อาชพี เปน ตน

68 หนงั สือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน

หองเดก็ และครอบครวั

หองสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” แตล ะแหงไดจ ดั บรเิ วณเฉพาะสําหรบั เดก็ เยาวชน และ
ครอบครวั ใหมาใชบ ริการรว มกันดว ยการจดั หนังสือและสื่อนานาชนดิ ซงึ่ มที ั้งส่ือทดลองที่ผูใชสามารถ
ทดลองดว ยตนเอง หรอื เปน กลมุ เครอ่ื งเลน และส่ือสาธติ จัดกจิ กรรมท่เี ดก็ และครอบครัวสามารถมี
สวนรวมและแสดงออก เชน การเลานทิ าน การแสดงละครหุน การวาดภาพ การแขงขันอา นเขยี น

หอ งโสตทศั นศกึ ษา

หองโสตทศั นศกึ ษาเปน หองท่มี งุ พฒั นาใหเ ปนศนู ยเ ทคโนโลยีทางการศกึ ษาของอําเภอ โดยมี
วตั ถุประสงคท ีจ่ ะจดั บรกิ ารสอื่ เพ่อื การศกึ ษาคน ควา เพ่อื สงเสรมิ การศกึ ษาดวยตนเอง เพ่อื ประกอบการ
เรียนการสอน ทง้ั ในและนอกระบบโรงเรียน และเพือ่ สง เสริมศลิ ปวฒั นธรรมและการนนั ทนาการ ในแตละ
หอ งสมุดจะมสี ่อื พนื้ ฐาน ซึง่ ไดแก วดี ิทศั น เทปเสียง สไลด CD, D.A.I. CD-ROM

หองอเนกประสงค

หอ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ าร”ี มีบทบาทในการเปนศูนยสงเสรมิ การเรยี นรูข องประชาชน
ในการวางแผนเบ้ืองตนจึงกําหนดใหมีหองอเนกประสงคท่ีจะสามารถจัดกิจกรรมการศึกษาท่ีหลากหลาย
ทง้ั ในรปู ของพพิ ธิ ภัณฑท อ งถนิ่ นิทรรศการ การอภิปราย การพบกลมุ ของนักศกึ ษา หรอื การเรียนการสอน
กลุม สนใจ

หองสมุดโรงเรียน และหอ งสมุดมหาวทิ ยาลัย

หอ งสมุดโรงเรยี น

หมายถึง หอ งสมดุ ท่จี ดั ตั้งข้ึนในโรงเรยี น หรอื สถานท่กี ารศึกษาที่ตํา่ กวา ระดับอดุ มศึกษา มี
วตั ถปุ ระสงคสาํ คญั เพ่อื ใหเปนศนู ยกลางของการเรยี นของนกั เรียน และการสอนของครู หอ งสมดุ โรงเรยี น
จะจัดหาวัสดุตามหลักสตู รเพือ่ ใหบ รกิ ารแกน ักเรยี น และครู ความสําคญั อกี อยางหนึ่งคือ เปน การปลกู ฝง
นสิ ัยรกั การอานของนกั เรยี น

บทบาทและหนาทข่ี องหอ งสมุดโรงเรยี นมี 3 ประการ ดังนี้
1. เปนศูนยก ลางของการศกึ ษาคนควา ของการเรียน
2. เปน ศูนยก ลางฝก วจิ ารณญาณในการอาน มบี รรณารักษท ําหนาที่แนะนาํ การอาน
3. เปนศนู ยก ลางอุปกรณการสอน นอกจากการสง เสรมิ การเรยี นของนักเรียนแลว ยังสงเสรมิ
การสอนของครดู วย

หองสมดุ มหาวิทยาลัย

หอ งสมดุ วิทยาลัยและมหาวทิ ยาลัย เปน แหลงเรยี นรูหลักในสถานบันอุดมศกึ ษา มีบทบาทหนา
ทีส่ ง เสริมการเรียนการสอนตามหลักสูตรท่เี ปดในวิทยาลยั หรอื มหาวิทยาลนั นนั้ ๆ เปนสาํ คัญ โดยการจดั

หนงั สอื เรียนสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 69

รวบรวมหนงั สอื และส่อื ความรูอ ืน่ ๆ ในสาขาวิชาตามหลกั สตู ร สง เสริมชวยเหลือการคน ควา วจิ ัยของอาจารย
และนกั ศกึ ษา สง เสรมิ พฒั นาการทางวชิ าการของอาจารยแ ละนกั ศกึ ษาโดยจดั ใหม แี หลง ความรแู ละชว ยเหลอื
จัดทําบรรณานุกรมและดรรชนีสําหรับคนหาเรื่องราวท่ีตองการแนะนํานักศึกษาในการใชหนังสืออางอิง
บตั รรายการและคมู อื สําหรับการคน เรือ่ ง เชน หองสมดุ มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช เปนหอ งสมุด
มหาวิทยาลยั เปด มีชอ่ื เรียกวา “สํานกั บรรณสารสนเทศ” มีบริการทง้ั ในมหาวทิ ยาลยั สว นกลาง ระดบั ภาค
และระดับจังหวัด ที่ประชาชนมีโอกาสเขาใชบ รกิ ารได

ระบบบริหารหอ งสมุดและสารสนเทศ

สาํ นักบรรณสารสนเทศ รับผิดชอบจดั บรกิ ารหอ งสมุด และสารสนเทศของมหาวิทยาลยั
สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช โดยรวมงานบรหิ ารและงานเทคนคิ หอ งสมุดทัง้ หมดไวทส่ี วนกลาง และกระจายบริการ
สารสนเทศไปสูก ลุมเปา หมายตา งๆ ใน 3 ระดับทัว่ ประเทศ

1. บริการสารสนเทศสว นกลาง
2. บริการสารสนเทศระดบั ภาค
3. บรกิ ารสารสนเทศระดับจงั หวัด

บริการสารสนเทศสวนกลาง

สํานกั บรรณสารสนเทศจดั บรกิ ารสารสนเทศแกคณาจารยป ระจํา คณาจารยพ ิเศษ บุคลากรของ
มหาวิทยาลยั นักศกึ ษาระดับบัณฑิตศึกษา และนกั ศึกษาในโครงการความรวมมือระหวา งมหาวิทยาลยั กบั
Charles Sturt University ประเทศออสเตรเลยี ณ ที่ทําการของมหาวทิ ยาลยั อาคารบรรณสาร และอาคาร
วิชาการ 1 นอกจากนยี้ ังใหบรกิ ารในหองสมุดเครอื ขา ยในระดบั จงั หวัดและระดบั ภาค

สําหรบั นกั ศึกษาระดบั ปริญญาตรีของมหาวิทยาลัย สามารถเขา ใชบ ริการไดในชว งระยะเวลาท่ี
เขา ไปรับการฝก อบรม การสัมมนาตางๆ ทม่ี หาวทิ ยาลยั และอาจใชบริการไดโ ดยผานเครอื ขายในระดบั
ภาคและจงั หวัด

สาํ หรบั ประชาชนทั่วไป สามารถไปใชบรกิ ารได โดยจายคาบาํ รุงหอ งสมุดรายวนั ตามอตั รา
วนั ละ 30 บาท

บรกิ ารสารสนเทศระดบั ภาค

มหาวิทยาลยั ไดจ ดั ตั้งศูนยว ทิ ยพัฒนาในสวนภมู ภิ าค จาํ นวน 10 แหง ภายใตส ังกัดสาํ นกั วทิ ย
พฒั นา กระจายอยูตามจังหวัดใหญๆ ไดแก นครศรีธรรมราช เพชรบุรี นครสวรรค สุโขทัย อุดรธานี
อบุ ลราชธานี ลําปาง จนั ทบรุ ี ยะลา และนครนายก และไดขอความรวมมือดานสถานทแ่ี ละบุคลากรผใู ห
บรกิ ารจากหนว ยงานภายนอกจดั ตง้ั ศนู ยว ทิ ยบรกิ ารบณั ฑติ ศกึ ษาเพม่ิ ขน้ึ อกี 2 แหง ทห่ี อสมดุ รชั มงั คลาภเิ ษก
อําภอหัวหิน จังหวดั ประจวบครี ีขนั ธ และหอสมุดติณสูลานนท โรงเรียนมหาวชิราวธุ จังหวดั สงขลา เพือ่
ใหบ รกิ ารสารสนเทศแกนกั ศกึ ษาของมหาวิทยาลัยและประชาชนในทอ งถน่ิ ศนู ยบริการดงั กลา วสวนใหญ
เปด ใหบริการในวนั และเวลาราชการ

บริการสารสนเทศทจ่ี ัดใหบ ริการในระดบั ภาค นอกจากผใู ชบริการจะสามารถสบื คน สารสนเทศ
และยมื -คนื สอ่ื การศกึ ษาทม่ี ใี หบ รกิ ารภายในศนู ยแ ลว ผใู ชบ รกิ ารยงั สามารถไปใชแ หลง สารสนเทศภายนอก

70 หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน

ซง่ึ ทส่ี าํ คญั คอื หอ งสมดุ สถาบนั อดุ มศกึ ษาทอ่ี ยใู กลเ คยี ง โดยตดิ ตอ ขอใชแ ละปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บการใชบ รกิ าร
ของสถาบันเหลาน้ัน ผูใ ชบ ริการท่ีตองการทราบขอ มลู เพิม่ เติมสามารถสอบถามรายละเอยี ดเพม่ิ เตมิ ไดจาก
บคุ ลากรผใู หบ ริการ

บริการสารสนเทศระดบั จงั หวดั

ศนู ยบ รกิ ารการศกึ ษาเฉพาะกจิ มมุ มสธ. เปน ศนู ยบ รกิ ารสารสนเทศในระดบั จงั หวดั ทม่ี หาวทิ ยาลยั
จัดใหบริการแกนักศึกษาและประชาชนผูสนใจทั่วไป โดยสํานักบรรณสารสนเทศจะดูแลรับผิดชอบดาน
นโยบายและการบริหาร รวมทัง้ งานเทคนคิ หอ งสมุด สวนงานบริการน้ันบุคลากรในมมุ มสธ. จะเปนผูดแู ล
รบั ผิดชอบ มมุ มสธ. เปดทําการตามวันและเวลาทําการของศนู ยบรกิ ารแตล ะแหง ซ่ึงโดยทวั่ ไปแลว เปด
ทาํ การทกุ วนั ระหวา งเวลา 09.00-17.00 น. ปจ จบุ นั มหาวทิ ยาลยั ไดเ ปด ใหบ รกิ ารมมุ มสธ. จาํ นวน 81 ศนู ย
โดยไดร บั ความรว มมอื จากหนว ยงานตา ง ๆ ดังนี้

มุม มสธ. ในหอ งสมุดประชาชนกรงุ เทพมหานคร
มุม มสธ. ในหอ งสมดุ ประชาชนประจาํ จังหวดั
มมุ มสธ. ในหอ งสมดุ อนื่

หอสมุดแหงชาติ

หอสมดุ แหง ชาติ ถือเปนหอ งสมุดทใ่ี หญท่สี ดุ เปน แหลงเรยี นรทู ีส่ ําคัญท่ีสดุ แหง หนึง่ ในประเทศ
ท่ีดําเนินการโดยรฐั บาล บทบาทหนาท่ีหลัก ไดแก การรวบรวมหนงั สือส่งิ พมิ พ และส่อื ความรทู ุกอยางท่ี
ผลติ ขนึ้ ในประเทศ และทกุ อยา งทเ่ี กี่ยวกบั ประเทศไมว า จะจดั พมิ พในประเทศใด ภาษาใด เปน การอนุรักษ
สื่อความรทู เ่ี ปนทรัพยสนิ ทางปญญาของชาตไิ มใหส ูญไปและใหม ไี วใชในอนาคต นอกจากรวบรวมส่ิงพมิ พ
ในประเทศแลว ยงั มหี นาทร่ี วบรวมหนงั สือที่มคี ุณคา ซึง่ พมิ พในประเทศอ่นื ไวเ พ่อื การศกึ ษา คนควา อางองิ
ตลอดจนทาํ หนา ท่ีเปนศูนยรวมบรรณานกุ รมตา งๆ และจัดทาํ บรรณานกุ รมแหง ชาติออกเผยแพรใ หท ราบ
โดยท่วั กันวา มหี นังสืออะไรบา งท่ผี ลิตข้นึ ในประเทศ หอสมดุ แหง ชาติจงึ เปนแหลง ใหบ รกิ ารความรแู กคน
ทง้ั ประเทศ ชว ยเหลอื การคนควา วิจัย ตอบคาํ ถาม และใหคาํ แนะนําปรึกษาเกยี่ วกบั หนงั สือ

บทบาทและหนา ที่

1. ดาํ เนินการจดั หา รวบรวม และสงวนรักษาทรัพยส นิ ทางปญญา วิทยาการ ศลิ ปกรรม และ
วัฒนธรรมของชาตใิ นรูปของหนงั สอื ตัวเขียน เอกสารโบราณและจารึก หนังสือตวั พมิ พ สอ่ื สิ่งพมิ พ ส่ือโสต
ทศั นวัสดุ และส่อื อเิ ล็กทรอนกิ ส ทผ่ี ลติ จากในประเทศและตางประเทศ

2. ศกึ ษา วิเคราะห วจิ ัย ดาํ เนินงานดานเทคนคิ วิชาการบรรณารักษศาสตร สารนเิ ทศศาสตร
และเทคโนโลยีสารนิเทศตามหลักมาตรฐานสากล ตลอดจนใหการฝกอบรมแกบคุ ลากรของหนว ยงานและ
สถาบนั การศกึ ษาตามอัธยาศยั

3. ใหบรกิ ารการอาน ศึกษาคนควา และวิจยั แกป ระชาชนเพ่อื ใหเปนแหลงเรยี นรตู ลอดชีวิต และ
การศึกษาตามอัธยาศัย

4. เปนศนู ยประสานงานระบบสารนิเทศทางวชิ าการแหงชาติ

หนังสอื เรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน 71

5. เปนศูนยขอมูลวารสารระหวางชาติแหงประเทศไทย และภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต
ศูนยก ําหนดเลขมาตรฐานสากลประจําหนงั สอื และวารสาร ศนู ยกําหนดรายละเอียดทางบรรณานุกรมของ
หนังสอื ทจ่ี ัดพมิ พในประเทศ และเปน ศูนยก ลางแลกเปลยี่ นและยืมสิ่งพิมพในระดบั ชาตแิ ละนานาชาติ

6. เปน คลงั ส่งิ พิมพข องชาตแิ ละศนู ยรวบรวมสง่ิ พมิ พขององคกรสหประชาชาติ
7. ปฏบิ ตั งิ านรว มกนั หรอื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ านของหนว ยอน่ื ทเ่ี กย่ี วขอ งหรอื ทไ่ี ดร บั มอบหมาย

บรกิ ารของหอสมุดแหงชาติ ทาวาสุกรี

นอกจากการใหบริการการอา น ศึกษาคนควา และวิจยั แกประชาชนเพื่อใหเ ปนแหลงเรยี นรูตลอด
ชีวติ และการศกึ ษาตามอัธยาศยั แลว ยังมีบรกิ ารอืน่ ๆ ดังตัวอยาง

1. บรกิ ารอินเทอรเ น็ต
เพื่อศึกษาคน ควาและเปน แหลงเรียนรตู ลอดชวี ิตของนักเรียน นักศึกษา ผูศกึ ษาคน ควา วิจยั

และประชาชนท่วั ไป โดยไมเ สียคา ใชจ า ย เปดบรกิ ารทกุ วนั เวน วนั หยดุ ชดเชยและวันหยุดนักขัตฤกษ
2. บริการวทิ ยานพิ นธ และรายงานการวจิ ัย
ปจ จบุ ันสํานักหอสมดุ แหงชาติ ใหบ รกิ ารวิทยานิพนธตง้ั แตป พ.ศ.2546-ปปจจบุ ัน เปด

บริการทุกวนั เวน วันหยดุ นักขัตฤกษและวันหยุดชดเชย
3. บรกิ ารโสตทัศนวสั ดุ
ใหบริการเกยี่ วกบั แผนที่ CD, DVD สารคด,ี CD, DVD การต นู และภาพยนตรท ั้งภาษา

ไทยและภาษาตา งประเทศ แถบบันทึกเสียงธรรมะ และนทิ านอสิ ป
4. บริการเลขมาตรฐานสากลประจาํ หนังสอื (Internation Standard Book Number-ISBN)
เลขมาตรฐานสากลประจาํ หนงั สอื (ISBN) เปน รหัสเฉพาะกาํ หนดข้ึนเพื่อใหเปน เอกลกั ษณ

ของหนังสือแตละชือ่ เร่ือง โดยมีสาํ นักงานใหญที่กรงุ ลอนดอน ประเทศอังกฤษ เปน ผูกําหนดเลขใหแตล ะ
ประเทศทวั่ โลกและมอบหมายใหหนว ยงานในแตล ะประเทศเปน ผบู รกิ ารเลข ISBN สาํ เรจ็ รูปใหก ับสาํ นกั
พมิ พ สาํ หรบั ประเทศไทยมอบใหส าํ นกั หอสมดุ แหงชาติ เปน ผบู รกิ ารเลข ISBN

ประโยชนของเลข ISBN ::
1. เพ่ือความสะดวก ถูกตอ ง รวดเร็ว ในการสงั่ ซอ้ื หนังสอื การยืมคนื การยมื ระหวา งหอ งสมุด
การสบื คน และแลกเปลย่ี นขอ มูล
2. เมือ่ นาํ ไปใชร วมกับระบบบารโ คด สามารถนาํ ขอมลู ไปใชบ รหิ ารสนิ คา วางแผนการผลิต
ควบคุมสินคาคงคลงั
การขอรับเลข ISBN จากหอสมดุ แหง ชาติ :: สาํ นกั พมิ พ โรงพิมพ หรอื หนวยงานราชการ
ตอ งกรอกรายละเอยี ดของหนงั สือในแบบฟอรมการขอเลข ISBN ได 4 วิธี
1. ทางจดหมาย ถึงอํานวยการสํานกั หอสมุดแหง ชาติ
2. ทางโทรสาร ทห่ี มายเลข 0-2281-5450, 0-2628-5175
3. ทางจดหมายอเิ ลก็ ทรอนิกส ที่ E-mail : [email protected]
4. ตดิ ตอ ขอรับดว ยตนเอง ทกี่ ลุมงานคดั เลอื กและประเมนิ คุณภาพทรพั ยากรหองสมุด

72 หนังสือเรียนสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน

ส่งิ พิมพขอเลข ISBN ได ประเภทสิ่งตีพมิ พ มดี งั นี้ ::
1. หนังสอื ท่ัวไป
2. สิ่งพมิ พส อื่ ประสม (หนังสอื เทป หรือวีดิทัศน)
3. แผนท่ี
4. สง่ิ พิมพอ ักษรเบรลล
ประเภทส่ิงไมต พี มิ พ มดี งั นี้ ::
1. สิ่งพิมพในรปู วสั ดยุ อ สว น
2. วีดทิ ัศน
3. สิ่งพมิ พอิเลก็ ทรอนิกส
4. ซอฟตแวรด านการศึกษา
หลักการขอเลข ISBN ::
1. หนังสอื ท่ยี งั ไมเ คยพิมพ
2. ขอเลขใหมเมือ่ มีการปรับปรงุ แกไขเพอื่ จัดพมิ พคร้ังใหม
3. หนงั สอื ชือ่ เดยี วกนั แตตางรปู แบบ เชน ปกแขง็ ปกออน
4. หนงั สอื หลายเลม ตอ กนั
5. บริการเลขมาตรฐานสากลประจําวารสาร (Internation Standard Serial Number-ISBN)
เลขมาตรฐานสากลประจําวารสาน (ISSN) เปนเลขรหสั เฉพาะทก่ี ําหนดใหแกสง่ิ พิมพป ระเภท
วารสารแตละชอ่ื เรอ่ื ง โดยมวี ัตถุประสงคเพ่อื ใชสาํ หรบั การคนขอ มูลวารสาร การแลกเปลยี่ นและการติด
ตอ ตางๆ เกี่ยวกบั วารสารใหถ กู ตอง สะดวก และรวดเรว็
การสรา งเลข ISSN
ศูนยข อมลู วารสารสากล ประเทศฝรงั่ เศสเปน หนว ยงานทส่ี รางเลข ISSN โดยใชการคาํ นวณดวย
Modulus 11 เลข ISSN ประกอบดว ย เลขอารบิก 8 หลัก ตง้ั แต 0-9 ยกเวนเลขตัวสดุ ทา ยซง่ึ บางคร้ังจะ
เปน ตัวอักษร X (ตวั พิมพใ หญของอกั ษรภาษาองั กฤษ) การเขียนเลข 8 หลกั น้ี จะแบง เปน 2 กลมุ กลุม
ละ 4 ตวั และมีเคร่ืองหมาย (-) คั่นกลาง เลขแตละตัวไมมคี วามหมายนอกจากจะใชสําหรบั กาํ กบั วารสาร
แตล ะชอ่ื เรอ่ื งเทาน้นั และไดม อบหมายใหศนู ยข อมลู วารสารประเทศตางๆ ท่ีเปน สมาชิกรบั ผิดชอบในการ
กาํ หนดเลขใหกบั สงิ่ พิมพป ระเภทวารสารทพี่ ิมพในประเทศของตน
การขอเลข ISSN
ผขู อเลข ISSN ตองสงหลักฐานเพ่ือประกอบการขอเลข ดังน้ี
1. สาํ เนาแบบฟอรม การขอเลข ISSN พรอ มลงรายละเอยี ดเกย่ี วกับขอ มลู วารสารอยา งครบถว น
แบบฟอรมดไู ดจาก Web site ของสํานกั หอสมุดแหงชาติ
2. สําเนาหนาปกวารสารและสารบญั
3. สําเนาใบอนญุ าตตพี ิมพจากกองบญั ชาการตาํ รวจสันติบาล (เฉพาะท่จี ดั พมิ พโ ดยหนว ยงาน
เอกชน)
4. ตดิ ตอ ขอเลข ISSN โดยทางโทรศัพท โทรสาร จดหมาย จดหมายอิเล็กทรอนิกส และตดิ ตอ
ดว ยตนเอง

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน 73

ส่งิ พมิ พที่ใหเ ลข ISSN
สิง่ พิมพท ใ่ี หเ ลข ISSN ไดแก สิ่งพิมพต อ เนือ่ งประเภทตา งๆ เชน วารสาร วารสารอิเล็กทรอนกิ ส
นิตยสาร หนังสือพมิ พ จลุ สาร หนังสอื รายป นามานกุ รม วารสารท่มี ีการพมิ พภ าษาอืน่ ดวย ตอ งใหเลข
ISSN สําหรับวารสารภาษาอื่นอีกเลขหนงึ่ สวนวารสารทพ่ี ิมพดว ยส่ือประเภทอน่ื นอกจากสื่อสง่ิ พิมพ เชน
ซดี รี อม ออนไลน ตอ งใชเ ลข ISSN แยกตา งหาก เชนเดยี วกัน

6. บรกิ ารขอมูลทางบรรณานุกรมของหนงั สอื (Cataloguing in Publication-Cip)

ความหมายของ CIP
CIP- Cataloguing in Publication คือ การกาํ หนดรายละเอียดทางบรรณานุกรมเลขหมหู นังสือ
หัวเร่ือง ในหนงั สือกอ นการจดั พมิ พเปน รปู เลม ใหแกสํานักพิมพหรือผูจัดพมิ พหนังสอื เพ่ือนาํ ขอ มลู ท่ี
กาํ หนดไปพมิ พไวห ลงั หนาปกใน (Verso of title page) ของหนงั สอื
หอสมุดแหงชาติ นอกจากจะตง้ั อยูทที่ าวาสุกรี เทเวศร กรุงเทพฯ แลว ยังมีหอสมดุ แหงชาติ
สาขาอยใู นภูมภิ าคตา งๆ อกี 17 แหง ดงั น้ี
ภาคกลาง ประกอบดว ย
1. หอสมุดแหงชาตเิ ขตลาดกระบัง เฉลิมพระเกยี รติ กรงุ เทพฯ
2. หอสมุดแหงชาติอนิ ทรบ รุ ี สิงหบรุ ี จงั หวดั สิงหบุรี
3. หอสมดุ แหง ชาติรัชมงั คลาภิเษก กาญจนบรุ ี จงั หวัดกาญจนบุรี
4. หอสมดุ แหงชาติจงั หวดั สพุ รรณบุรี เฉลมิ พระเกยี รติ จงั หวดั สพุ รรณบุรี
ภาคเหนอื ประกอบดวย
1. หอสมุดแหงชาติรชั มังคลาภิเษก เชียงใหม จังหวดั เชียงใหม
2. หอสมดุ แหงชาติลําพนู จงั หวดั ลําพนู
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื ประกอบดวย
1. หอสมดุ แหง ชาติเฉลมิ พระเกยี รติ ร.9 นครราชสมี า จงั หวัดนครราชสีมา
2. หอสมุดแหง ชาตปิ ระโคนชยั บุรรี มั ย จงั หวดั บุรีรมั ย
3. หอสมุดแหง ชาติเฉลิมพระเกยี รติสมเดจ็ พระนางเจาสริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม
จงั หวดั นครพนม
ภาคตะวนั ออก ประกอบดวย
1. หอสมดุ แหงชาตชิ ลบุรี จงั หวดั ชลบรุ ี
2. หอสมุดแหงชาตริ ชั มงั คลาภิเษก จันทบุรี จังหวดั จนั ทบรุ ี
ภาคใต ประกอบดวย
1. หอสมุดแหง ชาตินครศรธี รรมราช จงั หวดั นครศรธี รรมราช
2. หอสมดุ ชาติกาญจนาภิเษกสงขลา จงั หวัดสงขลา
3. หอสมุดแหงชาติเฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระนางเจา สิริกิติ์ พระบรมราชนิ นี าถสงขลา
จังหวัดสงขลา
4. หอสมดุ แหงชาติ วดั ดอนรกั สงขลา จงั หวดั สงขลา

74 หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน

5. หอสมุดแหง ชาติเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระนางเจา สริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชนิ นี าถ ตรัง
จังหวดั ตรัง

6. หอสมุดแหง ชาตวิ ัดเจริญสมณกจิ ภูเก็ต จงั หวัดภเู ก็ต

หอ งสมดุ เฉพาะ

หอ งสมดุ เฉพาะ

คอื หอ งสมดุ ซง่ึ รวบรวมหนงั สอื ในสาขาวชิ าบางสาขาโดยเฉพาะ มกั เปน สว นหนง่ึ ของหนว ยราชการ
องคก าร บริษทั เอกชน หรอื ธนาคาร ทาํ หนา ท่ีจัดหาหนังสือและใหบริการความรู ขอ มลู และขาวสารเฉพาะ
เรอ่ื งทเ่ี กย่ี วขอ งกบั การดาํ เนนิ งานของหนว ยงานนน้ั ๆ หอ งสมดุ เฉพาะจะเนน การรวบรวมรายงานการคน ควา
วิจัย วารสารทางวชิ าการ และเอกสารเฉพาะเรือ่ งที่ผลติ เพอื่ การใชใ นกลมุ นักวชิ าการบรกิ ารของหอ งสมุด
เฉพาะจะเนน การชว ยคนเรือ่ งราว ตอบคําถาม แปลบทความทางวชิ าการ จัดทําสาํ เนาเอกสาร คน หาเอกสาร
จัดทาํ บรรณานกุ รมและดรรชนีคนเรอ่ื งใหตามตอ งการ จดั พิมพข าวสารเก่ียวกบั ส่ิงพิมพเ ฉพาะเรอ่ื งสงให
ถงึ ผใู ช จัดสง เอกสารและเร่อื งยอของเอกสารเฉพาะเรอ่ื งใหถ ึงผใู ชต ามความสนใจเปนรายบุคคล

ในปจจุบันนี้เนอื่ งจากการผลิตหนงั สอื และสิง่ พิมพอ่นื ๆ โดยเฉพาะวารสารทางวิชาการ รายงาน
การวิจัย และรายงานการประชุมทางวิชาการมีปริมาณเพิ่มขึ้นมากมาย แตละสาขาวิชามีสาขาแยกยอย
เปนรายละเอยี ดลกึ ซึ้ง จึงยากทีห่ อ งสมดุ แหงใดแหงหน่ึงจะรวบรวมเอกสารเหลานไ้ี ดหมดทุกอยา ง และ
ใหบ รกิ ารไดทกุ อยางครบถว น จงึ เกดิ มีหนวยงานดาํ เนินการเฉพาะเรอ่ื ง เชน รวบรวมหนังสอื และสิง่ พิมพ
อ่ืนๆ เฉพาะสาขาวชิ ายอย วเิ คราะหเน้ือหา จดั ทาํ เรอื่ งยอ และดรรชนีคน เรือ่ งน้นั ๆ แลวพมิ พออกเผยแพร
ใหถ ึงตวั ผตู องการขอมลู ตลอดจนเอกสารในเรื่องนั้น

ตวั อยา งหอ งสมดุ เฉพาะ เชน หองสมุดมารวย ซึ่งเปนหองสมดุ ของตลาดหลักทรพั ยแหงประเทศ
ไทย จดั ต้งั ขึ้นเพื่อเปนแหลงสารสนเทศดานตลาดเงิน ตลาดทนุ และสาขาวิชาที่เกี่ยวขอ ง กอ นจะปรบั ปรงุ
รูปลักษณใหม และเปลี่ยนชือ่ เปน “หอ งสมุดมารวย” ในป พ.ศ.2547 เพอ่ื เปนเกยี รติแด
ดร.มารวย ผดงุ สิทธิ์ กรรมการผจู ัดการตลาดหลักทรพั ยฯคนท่ี 5

วัตถุประสงค

1. เพอ่ื ใหบ ริการเผยแพรขอมลู ความรดู า นการเงิน การออม และการลงทนุ
2. เพอ่ื ใหป ระชาชนผสู นใจมชี อ งทางในการเขา ถงึ แหลง ความรผู า นศนู ยก ารคา ชน้ั นาํ ไดส ะดวกยง่ิ ขน้ึ
3. เพ่อื ขยายฐานและสรางผลู งทนุ หนาใหม

หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนตน 75

พิพธิ ภณั ฑ ศาสนสถานและอุทยานแหง ชาติ

พิพธิ ภัณฑ

เปน แหลงเรียนรูท ่ีรวบรวม รักษา คนควา วิจยั และจดั แสดงหลกั ฐานวตั ถุสง่ิ ของ ท่ีสมั พันธกับ
มนษุ ยและส่ิงแวดลอ ม เปน บริการการศึกษาที่ใหทั้งความรแู ละความเพลิดเพลนิ แกป ระชาชนทั่วไป เนน
การจัดกจิ กรรมการศกึ ษาท่เี อ้อื ใหป ระชาชนสามารถเรียนรูดวยตัวเองอยา งอสิ ระเปนสําคัญ พิพิธภัณฑ
มหี ลากหลายรปู แบบ มกี ารจดั แบงประเภทแตกตา งกันไป ซงึ่ กลา วโดยสรปุ ไดวา ประเภทของพพิ ธิ ภณั ฑ
สามารถแบงออกได 6 ประเภท ดังน้ี

ก. พพิ ิธภัณฑสถานประเภททว่ั ไป (Encyclopedia Museum) เปนสถาบันทีร่ วมวชิ าการทกุ สาขา
เขา ดวยกัน โดยจัดเปน แผนก ๆ

ข. พพิ ิธภณั ฑสถานศลิ ปะ (Museum of Arts) เปน สถาบนั ทจ่ี ัดแสดงงานศิลปะทุกแขนง เชน
พพิ ธิ ภณั ฑสถานศิลปะการแสดง หอศิลป พพิ ิธภณั ฑศิลปะสมัยใหม เปน ตน

ค. พิพธิ ภัณฑสถานวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี (Museum of Science and Technology) เปน
สถาบนั ท่จี ัดแสดงววิ ฒั นาการทางวทิ ยาศาสตรด านตางๆ เชน เคร่ืองจักรกล โทรคมนาคม ยานอวกาศ
และววิ ัฒนาการเกยี่ วกับเครอ่ื งมือการเกษตร เปนตน

ง. พิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา (Natural Science Museum) เปน สถาบันที่จดั แสดงเร่อื ง
ราวของธรรมชาติเกย่ี วกบั เรอ่ื งของโลก ดิน หนิ แร สัตว พชื รวมท้งั สวนสัตว สวนพฤกษชาติ วนอุทยาน
และพิพธิ ภัณฑสัตวน ้าํ และสัตวบกดว ย

จ. พิพิธภณั ฑสถานประวตั ิศาสตร (Historical Museum) เปนสถาบันทจ่ี ัดแสดงหลกั ฐานทาง
ประวตั ศิ าสตร แสดงถงึ ชวี ติ ความเปนอยู วัฒนธรรมและประเพณี พิพธิ ภณั ฑประเภทน้อี าจแยกเฉพาะ
เร่อื งก็ได เชน พิพธิ ภัณฑท ี่รวบรวมและจดั แสดงหลกั ฐานทางประวัติศาสตร ซ่งึ เกี่ยวกบั การเมือง การทหาร
เศรษฐกิจ สงั คม หรอื การแสดงบานและเมอื งประวตั ิศาสตร ทง้ั นี้รวมถึงโบราณสถาน
อนุสาวรียแ ละสถานท่สี าํ คญั ทางวฒั นธรรม

ฉ. พิพิธภัณฑสถานชาตพิ นั ธุวิทยาและประเพณพี ืน้ เมือง (Museum of Ethnology) และ
การจําแนกชาติพนั ธุ และอาจจัดเฉพาะเรือ่ งราวของทองถิ่นใดทอ งถ่ินหน่งึ ซึ่งเรยี กวา พพิ ธิ ภณั ฑสถาน
พนื้ บาน และถา จัดแสดงกลางแจง โดยปลูกโรงเรอื น จัดสภาพแวดลอ มใหเหมือนสภาพจริงกเ็ รยี กวา
พิพิธภัณฑสถานกลางแจง (Open-air Museum)

อนง่ึ พพิ ิธภัณฑสถานแหง ชาติน้ันเปน พพิ ิธภัณฑท ่ีอยูภายใตก ารดแู ลของรฐั สามารถแบง
ประเภทได 3 ประเภทคอื

1. พิพธิ ภณั ฑสถานแหงชาติทีเ่ ปน สถานสะสมศิลปะโบราณวตั ถขุ องวัด และประกาศเปน
พิพธิ ภัณฑส ถานแหงชาติ ขณะนมี้ ีจํานวน 10 แหง ไดแ ก

1) พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ วดั พระเชตุพนวมิ ลมัคลาราม กรุงเทพมหานคร
2) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง ชาติ วัดเบญจมบพติ ร กรงุ เทพมหานคร
3) พิพธิ ภณั ฑสถานแหงชาติ วัดมหาธาตุ อําเภอไชยา จังหวัดสรุ าษฎรธานี
4) พิพธิ ภัณฑสถานแหง ชาติ มหาวีรวงศ วัดสทุ ธจนิ ดา จงั หวัดนครราชสมี า

76 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน

5) พิพธิ ภณั ฑสถานแหงชาติ อินทบุรี วัดโบสถ อําเภออินทบรุ ี จังหวดั สิงหบุรี
6) พิพิธภณั ฑสถานแหงชาติ พระปฐมเจดยี  จังหวัดนครปฐม
7) พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ วดั พระมหาธาตุ จังหวดั นครศรีธรรมราช
8) พิพิธภัณฑสถานแหง ชาติ วัดพระธาตุหริภญุ ชยั จงั หวดั ลําพนู
9) พิพธิ ภณั ฑสถานแหงชาติ วดั มัชฉิมาวาส จังหวดั สงขลา
10) พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ ชัยนาทมนุ ี วัดพระบรมธาตุ จงั หวดั ชัยนาท
ข. พิพธิ ภัณฑสถานแหง ชาติ แหลงอนุสรณส ถาน (Site Museum) เปนสถานท่รี วบรวม สงวน
รกั ษาและจดั แสดงส่งิ ทค่ี นพบจากแหลงโบราณสถาน เพอื่ ใหประชาชนทไ่ี ดมาชมโบราณสถานไดช มโบราณ
วตั ถุ ศิลปวัตถทุ ีข่ ดุ คนพบดวย ทําใหเกิดความรู ความเขาใจในเรอ่ื งศลิ ปวฒั นธรรม
ประวตั ิศาสตร โบราณคดีของแตล ะแหง ไดเขา ใจเหน็ คุณคา และเกิดความภาคภูมใิ จ ชว ยกันหวงแหน
รักษาสมบตั วิ ฒั นธรรมใหเ ปนมรดกของชาตสิ ืบไป พพิ ิธภณั ฑสถานแหง ชาติ ในแหลง อนสุ รณสถานที่สรา ง
ขึน้ แลว ไดแ ก
1) พพิ ิธภัณฑสถานแหงชาติเชยี งแสน จังหวดั เชียงราย
2) พิพธิ ภัณฑสถานแหงชาตเิ จาสามพระยา จังหวัดพระนครศรีอยธุ ยา
3) พพิ ิธภัณฑสถานแหงชาติรามคาํ แหง จังหวดั สโุ ขทยั
4) พิพิธภณั ฑสถานแหงชาตอิ ทู อง จังหวัดสุพรรณบุรี
5) พิพธิ ภัณฑสถานแหงชาตกิ าํ แพงเพชร จงั หวัดกาํ แพงเพชร
6) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง ชาตบิ า นเหลา จงั หวัดกาญจนบุรี
7) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง ชาตพิ ระปฐมเจดีย จังหวัดนครปฐม
8) พิพธิ ภณั ฑสถานแหง ชาตบิ า นเชียง จงั หวัดอุดรธานี
9) พิพิธภณั ฑสถานแหง ชาติวังจนั ทรเกษม จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
10) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหงชาตสิ มเด็จพระนารายณ จังหวดั ลพบุรี
ค. พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหงชาตสิ ว นภูมภิ าค (Regional Museum) เปน การดาํ เนินนโยบายเผย
แพรศิลปวัฒนธรรม ประวตั ิศาสตร และโบราณคดแี กป ระชาชนในภาคตางๆ โดยใชพพิ ิธภัณฑสถานเปน
ศูนยก ลางวัฒนธรรมใหก ารศึกษา แกป ระชาชนแตละภาค ไดแก
1) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง ชาตขิ อนแกน จงั หวัดขอนแกน
2) พิพธิ ภัณฑสถานแหงชาติเชียงใหม จงั หวดั เชียงใหม
3) พิพธิ ภณั ฑสถานแหงชาตินครศรธี รรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช
4) พิพธิ ภัณฑสถานแหงชาตปิ ราจนี บุรี จงั หวดั ปราจนี บุรี
5) พพิ ธิ ภัณฑสถานแหง ชาติสวรรคโลก จงั หวัดสโุ ขทัย
6) พิพธิ ภัณฑสถานแหง ชาตสิ งขลา จงั หวดั สงขลา
พิพธิ ภัณฑกบั การจดั กจิ กรรมการศกึ ษา พิพธิ ภัณฑไ ดม ีการจัดกิจกรรมการศกึ ษาในรปู แบบที่
หลากหลาย ดังนคี้ ือ
ก. งานบริการใหก ารศึกษา ไดแ ก
1) จดั บรกิ ารบรรยายและนาํ ชมแกนกั เรยี น ซงึ่ ติดตอนกั หมายวันเวลากบั ฝา ยการศกึ ษา

หนงั สือเรียนสาระทักษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน 77

เจา หนา ทกี่ ารศกึ ษาจะบรรยายและนําชมตามระดับความรู ความสนใจของนักเรยี นและเนนพเิ ศษในเรื่องที่
สมั พันธกับหลักสตู รวชิ าเรยี นของนกั เรียนแตล ะระดับชัน้ การศึกษา

2) จดั บรรยายและนาํ ชมแกป ระชาชนในวันอาทิตย เจาหนาที่การศกึ ษาจะบรรยายและนาํ ชม
ซึง่ เปน บริการสําหรบั ประชาชน มีทงั้ การนําชมท่ัวไป (Guided Tour) และการบรรยายแตละหอง (Gallery
Talk)

3)เปด ชน้ั สอนศิลปะแกเดก็ ระหวางปด ภาคฤดูรอน ฝายการศึกษาไดท ําการเปดสอนศลิ ปะ
แกเด็กท้ังไทยและตางประเทศ

ข. งานเผยแพรศลิ ปวัฒนธรรมแกชาวตา งประเทศ โดยอบรมมคั คุเทศกอ าสาสมัครทเ่ี ปนชาว
ตา งประเทศทอ่ี ยใู นไทยมาชว ยงานพพิ ธิ ภณั ฑสถาน เรยี กชอ่ื คณะชาวตา งประเทศวา “The National Museum
Volunteer Group” คณะอาสาสมัครทํากิจกรรมตางๆ ไดแก

1) จดั มคั คุเทศกน ําชมพพิ ธิ ภัณฑสถานแหงชาติ เปนภาษาองั กฤษ ภาษาฝรงั่ เศส ภาษา
เยอรมัน และภาษาญ่ปี นุ

2) จัดอบรมวิชาศลิ ปะในประเทศไทยระยะเวลาคร้ังละ 10-12 สปั ดาห เปน ภาษาอังกฤษ
3) จดั รายการนําชมโบราณสถาน โดยมเี จาหนา ท่ีการศกึ ษารว มไปดวย
4) จัดรายการบรรยายทางวิชาการเปนประจาํ โดยเชิญผูทรงคณุ วุฒแิ ละผเู ชี่ยวชาญเปน
ผูบ รรยาย
5) คณะอาสาสมคั รชวยงานหองสมดุ งานหอ งสมุดภาพน่ิง และงานวชิ าการอืน่ ๆ
ค. งานวชิ าการ ไดแก
1) จดั ตั้งหอ งสมดุ ศลิ ปะโบราณคดี ฝา ยการศึกษาไดป รบั ปรงุ หอ งสมดุ กองกลางโบราณคดี
ซง่ึ เดิมมหี นังสอื สว นใหญเ ปนหนงั สือท่พี มิ พในงานฌาปนกิจ จงึ ไดต ิดตอขอหนงั สือจากมลู นิธติ างๆ และได
จัดหาเงนิ จัดซ้อื หนงั สือประเภทศิลปะและโบราณคดีเขา หองสมุด และจดั หาบรรณารักษอาสาสมัครทําบัตร
หอ งสมุดและดูแลงานหองสมดุ
2) จดั ต้ังหองสมดุ ภาพน่งิ (Slide Library) มีภาพนิ่งศิลปะ โบราณวัตถแุ ละโบราณสถาน
3) จัดทํา Cataloguc ศิลปวตั ถุในพิพิธภณั ฑสถานแหงชาติ เปนภาษาอังกฤษ
4) จดั พมิ พเอกสารทางวชิ าการ
อนงึ่ ในทอ งถน่ิ ท่ีอยูห า งไกลจากแหลงวทิ ยาการ จะมกี ารจัดกจิ กรรมพพิ ธิ ภัณฑเคลอ่ื นทีซ่ ึง่ เปน
รถเคลอื่ นทีไ่ ปตามสถานท่ตี างๆ มกี ารจัดกจิ กรรมหลากหลายในรถ อาทิ จัดนทิ รรศการ บรรยาย สาธิต
และศึกษาคน ควา เอกสารตางๆ

ศาสนสถาน

วัดโบสถ มสั ยดิ เปน ศาสนสถานท่เี ปนรากฐานของวัฒนธรรมในดา นตา งๆ เปนศูนยกลางและ
สวนประกอบท่สี าํ คญั ในการทํากจิ กรรมการศกึ ษาท่ีหลากหลายของชมุ ชน และเปน แหลงเรียนรูท ่มี คี า มาก
ในทกุ ดา น เชน การใหก ารอบรมตามคาํ ส่งั สอนของศาสนา การใหการศกึ ษาดา นศลิ ปวฒั นธรรม ขนบ
ธรรมเนยี มประเพณี พธิ กี รรมตา งๆ นบั วาเปน การใหก ารศึกษาทางออมแกประชาชน วัด โบสถ และ
มัสยดิ ทเี่ ปน แหลง เรยี นรทู ่สี ําคัญ เชน วัดพระเชตุพนวิมลมงั คลาราม ถือเปนมหาวทิ ยาลัยแหงแรกของ
ไทยทีเ่ ปน แหลงเรยี นรูส าํ คัญดว ยการนวดแผนโบราณเพือ่ รักษาโรค ตํารายาสมนุ ไพร วดั พระศรีรัตน
ศาสดาราม เปน แหลงเรียนรูดวยจติ รกรรมฝาผนังเรือ่ ง รามเกียรตยิ 

78 หนงั สือเรียนสาระทักษะการเรยี นรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศึกษาตอนตน

กิจกรรม

ใหผเู รียนแตล ะคนไปสาํ รวจวัด โบสถ และมสั ยิดทอ่ี ยูในชมุ ชน ตาํ บล เขยี นเปน ประวตั ิ
ความเปนมา ความสําคญั สงิ่ ที่จะเรียนรไู ดจ ากวดั จัดทําเปนรายงานสง ครู

เรือ่ งที่ 3 การใชแหลง เรยี นรผู า นเครือขา ยอินเทอรเน็ต

มารูจักอนิ เทอรเ นต็ กันเถอะ

1. อนิ เทอรเน็ต (Internet) คอื อะไร

อนิ เทอรเน็ต เปน ระบบเครอื ขายทเ่ี ช่อื มโยงมากมายทว่ั โลกเขา ดวยกัน เหมือนใยแมงมุมหรือ
world wide web (www.) จงึ เปน แหลง ขอมลู ขนาดใหญท ี่มีขอมลู ทุกๆ ดา น ทัง้ ภาพ เสียง ภาพเคลือ่ นไหว
ใหผสู นใจเขา ไปศกึ ษาคน ควา ไดส ะดวก รวดเรว็ และงา ย การทเ่ี ครื่องคอมพวิ เตอรทถ่ี กู เช่อื มโยงไวใ น
ระบบจะสามารถตดิ ตอ กันไดน ัน้ ตองมีภาษาส่อื สารทีเ่ รียกวา “โปรโตคอล” (Protocol) เชนเดยี วกบั คนที่
ตอ งมภี าษาพดู เพอื่ ใหส่อื สารเขาใจกันได ภาษาส่ือสารในคอมพวิ เตอรมอี ยมู ากมาย แตกตา งกันตามระบบ
ที่ใช ซ่งึ คอมพวิ เตอรทุกเครอ่ื งทอี่ ยูในระบบตองใชภาษาสื่อสารเดยี วกัน ซง่ึ ถือวาเปน มาตรฐานทช่ี อ่ื วา
TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) ซึ่งเปนภาษาหลักท่ที าํ ใหเ ครอื่ ง
คอมพิวเตอรท ุกเคร่อื ง สามารถติดตอถงึ กนั ได ผทู ีใ่ ชเครอื ขา ยน้ีสามารถสอ่ื สารถึงกนั ไดหลายๆ ทาง เชน
อีเมล (E-mail) เว็บบอรด (Web board) แชทรมู (Chat room) การสบื คนขอมูล และขาวสารตางๆ
รวมท้งั คดั ลอกแฟมขอ มลู และโปรแกรมมาใชไ ด

2. อนิ เทอรเ น็ตสาํ คญั อยางไร

เทคโนโลยสี ารสนเทศ (Information Technology) หลายประเทศทัว่ โลกกาํ ลงั ใหค วามสําคญั
เทคโนโลยสี ารสนเทศ หรอื เรียกโดยยอ วา “ไอที (IT)” ซึง่ หมายถึงความรูใ นวิธกี ารประมวลผล จดั เกบ็
รวบรวม เรยี กใช และนาํ เสนอขอมูลดว ยวิธีการทางอเิ ลก็ ทรอนิกส เคร่ืองมอื ทจี่ าํ เปน ตองใชส ําหรบั งาน
ไอทคี อื คอมพิวเตอร อุปกรณส อื่ สาร โทรคมนาคม โครงสรางพน้ื ฐานดานการส่อื สารไมว า จะเปนสาย
โทรศัพท ดาวเทยี ม หรือเคเบิ้ลใยแกว นาํ แสง อินเทอรเน็ตเปน เคร่อื งมือสาํ คัญอยา งหน่ึงในการประยุกต
ใชไอที หากเราจาํ เปนตอ งอาศยั ขอ มูลขาวสารในการทํางานประจําวนั อนิ เทอรเ นต็ จะเปน ชอ งทางที่ทาํ ให
เราเขา ถงึ ขอ มูลขา วสารหรือเหตุการณความเปน ไปตางๆ ท่วั โลกที่เกดิ ขึน้ ไดใ นเวลาอันรวดเร็ว ในปจจบุ นั
สามารถสืบคน ขอมูลไดง า ยๆ กวา ส่ืออ่นื ๆ อินเทอรเ น็ตเปนแหลง รวบรวมขอ มลู แหลง ใหญท ส่ี ดุ ของโลก
และเปนทร่ี วมท้ังบรกิ ารเครือ่ งมือสืบคน ขอมลู หลายประเภท จนกระทั่งกลาวไดวาอินเทอรเนต็ เปน เครอื่ ง
มอื สาํ คัญอยางหน่งึ ในการประยกุ ตใ ชเ ทคโนโลยีสารสนเทศทัง้ ในระดบั บุคคลและองคกร

หนงั สอื เรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 79

3. ประวัตคิ วามเปน มาของอินเทอรเ น็ต

ป พ.ศ.2500 (1957) โซเวยี ตไดป ลอ ยดาวเทยี ม Sputnik ไปนอกโลก ทาํ ใหส หรัฐอเมรกิ า
ไดต ระหนักถงึ ปญหาทอ่ี าจจะเกดิ ขนึ้ ดงั นนั้ พ.ศ.2512 (1969) อนิ เทอรเ น็ตถือกาํ เนิดขนึ้ ครัง้ แรก โดย
องคกรทางทหารของสหรัฐอเมริกา ช่ือวา ยู.เอส.ดีเฟนซ ดพี ารทเมนท (U.s.Defence Department) เปน
ผูค ดิ คน ระบบขึน้ มา มวี ัตถุประสงคคือ เพ่อื ใหม ีระบบเครอื ขา ยท่ไี มม ีวันตาย แมจะมสี งคราม ระบบการ
สอ่ื สารถูกทาํ ลายหรือตดั ขาด แตระบบเครอื ขายแบบน้ยี งั ทํางานได ซง่ึ ระบบดังกลา วจะใชว ธิ กี ารสงขอ มลู
ในรปู ของคล่นื ไมโ ครเวฟ ฝา ยวจิ ยั ขององคกรจึงไดจดั ต้ังระบบเน็ตเวิรก ข้นึ มา เรียกวา ARPAnet ยอ มา
จากคําวา Advance Research Project Agency net ซึ่งประสบความสําเร็จและไดรับความนิยมในหมูของ
หนว ยงานทหาร องคกร รัฐบาล และสถาบันการศึกษาตางๆ เปนอยา งมาก จึงมแี นวความคิดในการ
วจิ ัยระบบทส่ี ามารถเชือ่ มโยงเครอ่ื งคอมพวิ เตอรและแลกเปลย่ี นขอ มลู ระหวา งระบบท่แี ตกตา ง ตลอดจน
สามารถรบั -สงขอ มลู ระหวา งกนั ไดอยางไมผิดพลาด แมว าคอมพิวเตอรบางเครื่อง หรอื สายรับสง สญั ญาณ
เสียหายหรอื ถกู ทําลาย สาํ หรบั ประเทศไทยการเช่อื มตอเขา สอู นิ เทอรเน็ต มีจดุ กําเนิดมาจากเครอื ขา ย
คอมพวิ เตอร ระหวา งมหาวทิ ยาลัย หรอื ท่ีเรยี กวา “แคมปสเน็ตเวิรก ” (Campus Network) เครือขาย
ดังกลาวไดร บั การสนบั สนุนจาก “ศูนยเทคโนโลยอี ิเล็กทรอนกิ สแ ละคอมพวิ เตอรแ หงชาต”ิ (NECTEC)
จนกระทั่งในเดือนสิงหาคม ป พ.ศ. 2535 ไดเชื่อมเขาสูอินเทอรเน็ตโดยสมบูรณ ถาจะกลาวถึง
พฒั นาการประเทศไทย ตั้งแตป พ.ศ. 2530 ไดเ รมิ่ มีการตดิ ตอกับอินเทอรเ น็ตโดยใช E-mail โดยเริม่ ที่
“มหาวิทยาลยั สงขลานครินทรวทิ ยาเขตหาดใหญ” และสถาบันเทคโนโลยแี หงเอเชยี เปนแหงแรก

อินเทอรเนต็ ในลกั ษณะเปน แหลงเรียนรูสาํ คัญในโลกปจจบุ นั

ถาจะพูดถึงวา อินเทอรเ น็ตมคี วามจําเปน และเปนแหลง เรยี นรทู ี่สาํ คัญท่สี ดุ คงจะไมผ ดิ นกั เพราะ
เราสามารถใชชองทางนี้ทําอะไรไดมากมายโดยที่เราก็คาดไมถึง ถาอยางนั้นลองมาดูซิวาอินเทอรเน็ตมี
ความสาํ คัญอยา งไรบา งกับเราในโลกปจจุบัน

1. เหตผุ ลสาํ คญั ทท่ี าํ ใหแ หลง เรยี นรผู า นเครอื ขา ยอนิ เทอรเ นต็ ไดร บั ความนยิ มแพรห ลาย คอื
1. การสื่อสารบนอินเทอรเน็ตเปนแหลงเรียนรูที่ไมจํากัดระบบปฏิบัติการของเคร่ือง

คอมพิวเตอร คอมพิวเตอรท ่ีตางระบบปฏิบัติการกส็ ามารถตดิ ตอส่ือสารกนั ได
2. แหลง เรยี นรูผา นเครอื ขา ยอนิ เทอรเนต็ ไมมขี อ จํากัดในเรื่องของระยะทาง ไมว าจะอยภู าย

ในอาคารเดียวกัน หา งกนั คนละมมุ โลก ขอ มลู กจ็ ะสามารถสง ผา นถึงกันไดดวยเวลารวดเร็ว
3. อนิ เทอรเ นต็ ไมจํากดั รูปแบบของขอมูล ซึ่งมไี ดทั้งขอ มลู ทเี่ ปน ขอ ความอยางเดียว หรือ

อาจมภี าพประกอบ รวมไปถงึ ขอมูลชนดิ มลั ตมิ เี ดยี คือ มที ้งั ภาพเคลอ่ื นไหวและมีเสียงประกอบดวยได

2. หนา ท่ีและความสาํ คัญของแหลง เรียนรูอนิ เทอรเนต็
การส่ือสารในยคุ ปจ จุบันทีก่ ลาวขานกนั วาเปน ยคุ ไรพ รมแดนนนั้ การเขา ถึงกลมุ เปาหมายจํานวน
มาก ๆ ไดใ นเวลาอนั รวดเร็ว และใชต นทุนในการลงทนุ ตาํ่ เปนส่ิงทพี่ งึ ปรารถนาของทุกหนว ยงาน และอิน
เทอรเนต็ เปน สอื่ ที่สามารถตอบสนองตอ ความตองการดงั กลาวได จงึ เปนความจําเปน ที่ทุกคนตอ งใหความ

80 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน

สนใจและปรับตวั ใหเขากบั เทคโนโลยีใหมน ี้ เพอื่ จะไดใ ชป ระโยชนจ ากเทคโนโลยดี ังกลาวอยางเต็มที่
อนิ เทอรเนต็ ถอื เปน ระบบเครอื ขายคอมพิวเตอรส ากลที่เชื่อมตอ เขาดวยกนั ภายใตม าตรฐาน

การสือ่ สารเดยี วกัน เพ่อื ใชเ ปนเคร่ืองมอื สือ่ สารและสบื คนสารสนเทศจากเครอื ขายตา งๆ ทว่ั โลก ดงั นน้ั อนิ
เทอรเ น็ตจงึ เปนแหลง รวมสารสนเทศจากทุกมุมโลก ทุกสาขาวิชา ทุกดา น ทั้งบันเทิงและวชิ าการ ตลอดจน
การประกอบธรุ กิจตางๆ

3. ความสาํ คญั ของแหลงเรยี นรูอ นิ เทอรเนต็ กบั งานดานตางๆ
ดา นการศกึ ษา
1. สามารถใชแ หลง คน ควา หาขอมูล ไมวาจะเปน ขอมูลทางวชิ าการ ขอมูลดา นการบันเทงิ ดาน
การแพทย และอ่นื ๆ ที่นาสนใจ
2. ระบบเครือขายอนิ เทอรเน็ตจะทําหนาทเ่ี สมอื นเปน หองสมดุ ขนาดใหญ
3. ผใู ชส ามารถใชอ นิ เทอรเนต็ ติดตอ กับแหลง เรียนรูอ่นื ๆ เพอ่ื คน หาขอ มลู ทกี่ าํ ลงั ศกึ ษาอยไู ด
ทัง้ ทีข่ อมูลทเ่ี ปนขอ ความ เสียง ภาพเคลอื่ นไหวตางๆ เปนตน
ดา นธุรกิจและการพาณชิ ย
1. ในการดําเนินงานธุรกิจ สามารถคนหาขอ มลู ตางๆ เพื่อชวยในการตัดสินใจทางธรุ กิจ
2. สามารถซอ้ื ขายสนิ คาผานระบบเครอื ขา ยอนิ เทอรเ นต็
3. บรษิ ัทหรือองคกรตางๆ กส็ ามารถเปดใหบรกิ ารและสนบั สนุนลูกคาของตนผานระบบเครือ
ขา ยอินเทอรเ น็ตได เชน การใหคาํ แนะนาํ สอบถามปญหาตา งๆ ใหแกลูกคา แจกจายตวั โปรแกรมทดลอง
ใช (Shareware) หรอื โปรแกรมแจกฟรี (Freeware) เปนตน
ดานการบนั เทงิ
1. การพกั ผอ นหยอนใจ สนั ทนาการ เชน การคน หาวารสารตางๆ ผา นระบบเครอื ขา ยอิน
เทอรเ นต็ ท่เี รียกวา Magazine Online รวมทงั้ หนงั สอื พิมพแ ละขา วสารอื่นๆ โดยมีภาพประกอบทีจ่ อ
คอมพิวเตอรเ หมือนกบั วารสารตามรา นหนังสอื ทั่วๆ ไป
2. สามารถฟง วทิ ยุผานระบบเครือขายอนิ เทอรเน็ตได
3. สามารถดึงขอ มลู (Download) ภาพยนตรต ัวอยา งทงั้ ภาพยนตรใ หมและเกา มาดไู ดจ าก
เหตผุ ลดังกลาว พอจะสรุปไดว า อินเทอรเ น็ตมคี วามสําคญั ในรูปแบบ ดงั น้ี

3.1 การประยกุ ตใชเทคโนโลยีสารสนเทศทีท่ ันสมัย
3.2 การติดตอ สือ่ สารทสี่ ะดวกและรวดเรว็
3.3 แหลง รวบรวมขอมลู แหลง ใหญท ่ีสุดของโลก โดยสรปุ อนิ เทอรเ น็ตไดนํามาใชเ ครอื่ งมือ
ท่ีจําเปน สําหรับงานไอที ทําใหเกดิ ชองทางในการเขาถึงขอมลู ทร่ี วดเร็ว ชวยในการตดั สินใจและบรหิ าร
งานทัง้ ระดบั บุคคลและองคกร

4. ความสําคญั ของแหลงเรียนรูผานเครือขา ยอนิ เทอรเ นต็
ความสาํ คญั ของขอ มลู แหลงเรยี นรผู านเครอื ขายอนิ เทอรเ นต็ เปนสิง่ ท่ีตระหนกั กันอยเู สมอ
1. การจดั เกบ็ ขอมลู จากแหลง เรียนรผู านเครือขา ยอินเทอรเ นต็ ไดง า ยและส่อื สารไดรวดเร็ว

การจัดเกบ็ ขอ มลู จากแหลง เรยี นรูผา นเครอื ขา ยอนิ เทอรเ นต็ ซง่ึ อยูในรปู แบบของสัญญาณอิเลก็ ทรอนกิ ส
ผเู รียนสามารถจัดเกบ็ ไวใ นแผน บนั ทกึ ขอมลู สามารถบนั ทึกไดมากกวา 1 ลานตวั อกั ษร สําหรับการส่ือสาร

หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 81

ขอมูลจากแหลง เรียนรผู านเครือขายอนิ เทอรเ น็ตนั้น ขอ มูลสามารถสงผา นสญั ญาณอิเลก็ ทรอนกิ สไ ดดวย
อตั รา 120 ตัวอกั ษรตอวนิ าทีแลว และสามารถสงขอ มลู 200 หนา ไดใ นเวลาเพียง 40 นาที โดยทีผ่ ูเรียน
ไมตอ งเสียเวลานง่ั ปอนขอ มูลเหลานน้ั ซํา้ ใหมอ ีก

2. ความถกู ตอ งของขอ มูลจากแหลงเรียนรูผ านเครอื ขายอินเทอรเ นต็ โดยปกตมิ กี ารสง
ขอมูลดว ยสัญญาณอิเลก็ ทรอนิกสจ ากจุดหนึ่งไปยังจดุ หนึง่ ดวยระบบดจิ ิตอล วิธกี ารรบั สง ขอ มูลจะมกี าร
ตรวจสอบสภาพของขอมลู หากขอ มลู ผิดพลาดก็มีการรับรแู ละพยายามหาวิธีแกไขใหข อมูลทไี่ ดร ับ มคี วาม
ถูกตอ ง โดยอาจใหท ําการสง ใหม กรณที ผ่ี ิดพลาดไมม าก ผูรับอาจใชโปรแกรมของตนแกไ ขขอ มลู ใหถกู
ตอ งไดด ว ยตนเอง

3. ความรวดเร็วของการทาํ งานจากแหลง เรยี นรผู านเครือขายอินเทอรเ น็ต โดยปกตสิ ญั ญาณ
ทางไฟฟา จะเดนิ ทางดว ยความเรว็ เทา แสง ทาํ ใหก ารสง ผา นขอ มลู จากแหลง เรยี นรผู า นเครอื ขา ยอนิ เทอรเ นต็
จากซกี โลกหนง่ึ สามารถทาํ ไดร วดเรว็ ถงึ แมว า ขอ มลู จากฐานขอ มลู ของแหลง เรยี นรนู น้ั จะมขี นาดใหญก ต็ าม
ความรวดเรว็ ของระบบเครือขายอินเทอรเนต็ จะทําใหผ ูเรยี นสะดวกสบายอยางยงิ่ เชน การทาํ บตั รประจาํ -
ตัวประชาชนผูรับบรกิ ารสามารถทาํ ทีใ่ ดก็ได เพราะระบบฐานขอมลู จะเชื่อมตอถงึ กนั ไดท ุกท่ีทั่วประเทศ
ทําใหเ กิดความสะดวกกบั ประชาชนผรู บั บริการ

4. แหลง เรียนรผู านเครอื ขายอนิ เทอรเ นต็ มตี นทุนประหยัด การเช่อื มตอคอมพิวเตอรเขาหากัน
เปน เครือขา ย เพ่อื รับและสงหรือสําเนาขอมูลจากแหลง เรยี นรูผ านเครือขายอินเทอรเ นต็ ทาํ ใหราคาตนทุน
ของการใชข อ มลู ประหยัดมาก เมื่อเปรยี บเทียบกับการจัดสงแบบอน่ื ซึ่งผูเ รียนสามารถรบั และสง ขอ มูล
จากแหลง เรียนรใู หระหวางกนั ผานทางสัญญาณอเิ ลก็ ทรอนกิ สไดส ะดวก รวดเร็ว และถูกตอง

5. ช่อื และเลขทีอ่ ยูไอพขี องแหลง เรยี นรผู านเครอื ขายอินเทอรเ นต็ คอมพวิ เตอรทุกเครอ่ื งที่ตอ
อยูบนเครอื ขายอนิ เทอรเนต็ จะมเี ลขทอ่ี ยูไอพี (IP address) และแตละเครือ่ งท่วั โลกจะตองมีเลขท่ีอยไู อพี
ไมซ า้ํ กนั เลขทอ่ี ยไู อพนี ีจ้ ะไดรับการกาํ หนดเปน กฎเกณฑใ หแ ตล ะองคก รนาํ ไปปฏิบัติ เพื่อใหระบบปฏิบัติ
การเรยี กช่ืองาย และการบรหิ ารจดั การเครือขา ยทาํ ไดด ี จงึ กําหนดชือ่ แทนเลขท่ีอยไู อพี เรียกวา โดเมนเนม
โดยจะมีการตั้งชอื่ สําหรบั เคร่ืองคอมพวิ เตอรแตล ะเครือ่ งท่ีอยบู นเครอื ขาย เชน
ตารางโดเมนเนมทีป่ ระเทศไทยใช

ชอ่ื โดเมนหมายเลข 4 ความหมาย
ac (academic) สถาบันการศกึ ษา
co (company) บรษิ ัท หา งราน
go (government) หนวยงานของรัฐบาล
or (organization) องคกรทไี่ มแสวงหากาํ ไร
in (individual) สวนบคุ คล
mi (military) หนวยงานทางทหาร
net (network) ผใู หบรกิ ารเครอื ขาย
com (Commercial) หนวยงานเอกชน ธรุ กิจ

82 หนังสอื เรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน

แนวโนม การใชอ นิ เทอรเ น็ตที่เปน แหลง เรยี นรสู ําคญั

เปน ทแ่ี นน อนแลว วา ในอนาคตอนิ เทอรเ นต็ จะเขา มามสี ว นรว มกบั ชวี ติ ประจาํ วนั ของคนเรามากขน้ึ
และจะชว ยอํานวยความสะดวกในการทาํ งานไดอยางมีประสิทธิภาพ โดยมีรปู แบบใหม ดงั นี้

 การคยุ โทรศัพทผ า นระบบอินเทอรเน็ต (Voice over IP) โดยองคการโทรศพั ทแหง
ประเทศไทย กน็ ํามาใชผ านหมายเลข 1234 ทว่ั ประเทศ ต้ังแตตน ป 2545

การคุยระยะไกลแบบมีภาพ และเสียงของคสู นทนา (Voice conference)
การนําอนิ เทอรเนต็ มาประยุกตก บั เครือขายเคเบ้ิลทีวี (Web TV & Cable MODEM)
การประยกุ ตใชอนิ เทอรเ นต็ กบั เครอื่ งใชตางๆ ในชีวติ ประจาํ วนั (Internet Device)

กิจกรรมทายเรอ่ื ง
ใหผ ูเรียนบอกถึงความแตกตางระหวา งหองสมุดกับแหลง เรยี นรูผานเครือขายอินเทอรเ น็ต

และบอกถึงขอ ดีแหลง เรียนรผู า นเครือขา ยอินเทอรเ นต็ ตามความคิดของทาน

กจิ กรรมทา ยเรือ่ ง
ใหผูเรยี นบอกถงึ ความสาํ คัญของแหลง เรียนรผู านเครือขา ยอนิ เทอรเ น็ตวา มีความสาํ คญั กับ

ตวั ผเู รยี นในดา นใดบาง และสามารถนาํ ไปใชประโยชนสําหรับชมุ ชนของตนเองไดอ ยา งไร

หนังสือเรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทกั ษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 83

อินเทอรเนต็ กับการเปน แหลงเรยี นรูในชีวิตประจาํ วนั

เครอื่ งมอื ทสี่ ําคญั ในการใชอ นิ เทอรเ นต็ เพ่ือเปน แหลงเรียนรู

ในการเขา ใชโ ปรแกรมอินเทอรเนต็ เอค็ ซพลอเรอะ Internet Explorer เปนโปรแกรมทไี่ ดร บั ความ
นยิ มมากโปรแกรมหนึง่ ในหนา ตางของโปรแกรมอนิ เทอรเ น็ต มเี ครื่องมอื ทส่ี าํ คญั ทค่ี วรรจู กั เพ่อื การใชง าน
ไดแ ก

ª¡ÿÉ Back ¬âÕπ°≈—∫‰ªÀπâ“∑ºË’ “à π¡“
ªÿÉ¡ Forward Àπâ“∂—¥‰ª
ª¡ÿÉ Stop À¬ÿ¥°“√μ‘¥μÕà  ◊ÕË  “√°∫— ‡«Á∫∑’ˇªî¥Õ¬àŸ
ª¡Éÿ Refresh °“√‡√’¬°Àπ“â ‡«Á∫‡æ®´”È °√≥’∑Ë’Àπ“â ‡«Á∫‡æ®π—πÈ ¡ª’ ≠í À“À√Õ◊ ‡ªî¥‰¡‰à ¥â
ªÿÉ¡ Home °≈∫— ‰ª‡«Á∫‰´μ∑å ’‡Ë ª¥î §√Èß— ·√°
ª¡Éÿ Search §âπÀ“‡«Á∫‰´μå∑Ëμ’ Õâ ß°“√
ªÉÿ¡ Favorites ‡°∫Á Àπ“â ‡«Á∫‰´μ∑å ’™Ë Õ∫ À√◊Õ‡¢“â „™∫â àÕ¬  “¡“√∂‡√’¬°‰¥∑â π—
ªÉ¡ÿ History ‡°Á∫Àπ“â ‡«Á∫‰´μå∑‡Ë’ §¬‡¢â“‰ª„™∫â √‘°“√
ªÿÉ¡ Mail  ßà ®¥À¡“¬Õ‘‡≈Á°∑√Õπ°‘  å E-mail
ªÿÉ¡ Print §” ß—Ë æ‘¡æå¢Õâ ¡Ÿ≈ÕÕ°∑“߇§√Õ◊Ë ßæ¡‘ æå
ªÿ¡É Messenger ‡¢â“‚ª√·°√¡ÀÕâ ß π∑π“ (Chat Room)
การใชง านโปรแกรมอนิ เทอรเนต็ มรี ายละเอยี ดมาก ใหผ ูเ รียนคน หาเพ่มิ เติมจากคมู อื การใชง านท่ี
มีใหดาวโหลด (Download) หลายเว็บไซต

84 หนงั สอื เรียนสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

การบรกิ ารแหลงเรยี นรผู านเครือขา ยอินเทอรเนต็

1. การสบื คน ขอ มูลทางอินเทอรเน็ต
ในการสืบคนหาขอมูลผานเครือขายอินเทอรเน็ต มีเครื่องมือที่ชวยในการสืบคนที่สะดวก

เรียกวา โปรแกรมคนหา (Search Engine) ซึง่ โปรแกรมคน หานสี้ ามารถใชไ ดห ลายภาษา เชน ภาษาไทย
ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน โปรแกรมคน หาทเ่ี ปน ทีน่ ยิ มท่ีสามารถใชภ าษาไทย คอื เว็บไซต
กูเกลิ (Google)

ขน้ั ตอนในการใชโ ปรแกรมคน หา
1. เปดโปรแกรมอนิ เทอรเ นต็ (Internet Explorer)
2. พิมพช ่ือเวบ็ ไซต www.google.com ลงในชอ งแอด็ เดรส (Address) แลว กดปนุ Go
หรอื กดเอน็ เตอร (Enter) รอจนหนาตา งของเว็บไซตก เู กลิ Google ขึน้
3. หนาตางของเวบ็ ไซตก เู กิล Google มีสว นประกอบดงั ภาพดานลา ง

4. มีบรกิ ารที่สามารถเขาถึงไดส ะดวกในการคน หา 6 รายการ คือ รปู ภาพ กลมุ ขา ว บล็อก
สารบบเว็บ Gmail และเพิ่มเติม

5. พิมพค ําสาํ คัญหรอื สิง่ ที่ตองการคน หาในชอ งคนหาแลวกดปุมคนหาโดย Google
6. เมื่อกดปุมคน หาโดย Google กจ็ ะขึน้ รายละเอยี ดของเว็บไซตเกี่ยวขอ งกับคาํ สําคัญหรือ
สิ่งท่ีตอ งการคน หา
7. คลกิ ขอ ความทข่ี ดี เสน ใตเ พอ่ื ศกึ ษารายละเอยี ด จะมกี ารเชอ่ื มโยง (Link) ไปเวบ็ ไซตท ต่ี อ งการ

หนงั สือเรยี นสาระทักษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนตน 85

2. ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส (E-mail)
E-mail เปนบริการในระบบเครือขายคอมพิวเตอรที่สาํ คัญทมี่ ผี ูนิยมใชบรกิ ารกันมากทสี่ ดุ

สามารถสง ตัวอกั ษร ขอ ความ แฟมขอมูล ภาพ เสียง ผา นระบบเครอื ขายคอมพวิ เตอรไ ปยงั ผูรบั อาจ
จะเปน คนเดยี ว หรอื กลมุ คนโดยทั้งที่ผสู ง และผรู ับเปนผูใชที่อยูใ นระบบเครอื ขายคอมพวิ เตอรเ ชน เดียว
กนั ชว ยใหสามารถตดิ ตอ ส่ือสารระหวา งกันไดทว่ั โลก มีความสะดวก รวดเร็ว และสามารถสื่อสารถึงกัน
ไดต ลอดเวลาโดยไมต องคาํ นึงถึงวา ผูร ับจะอยูที่ไหน จะใชเครื่องคอมพวิ เตอรอยหู รอื ไม เพราะไปรษณยี 
อิเลก็ ทรอนกิ สจ ะเก็บขอความเหลา นั้นไว เมอ่ื ผูรบั เขา สรู ะบบเครอื ขา ย ก็จะเห็นขอ ความนน้ั รออยูแลว
ความสะดวกเหลาน้ที าํ ใหน กั วิชาการสามารถแลกเปลี่ยนขอ มูลขาวสารถึงกันและกัน นักศึกษาสามารถ
ปรึกษา หรือฝก ฝนทกั ษะกบั อาจารย หรือเพือ่ นนักศึกษาดวยกันเอง โดยไมตองคาํ นงึ ถงึ เวลา และระยะทาง
โดยผูใชสามารถตดิ ตอสือ่ สารถงึ กันไดไมวาจะอยูตรงสวนใดของมุมโลก

ไปรษณียอ ิเล็กทรอนกิ สเปนส่อื ประเภทหนึ่งทเ่ี หมาะสมในการเรียนรู และชว ยขจัดปญหาในเร่อื ง
ของเวลา และระยะทาง ในยคุ สารสนเทศดงั เชน ปจจบุ ัน ระบบการส่อื สารที่มีประสิทธภิ าพจะมบี ทบาท
สําคัญในการพัฒนาสงั คมใหเ ขาถึงขอมลู ขาวสารไดอ ยางรวดเร็ว วธิ กี ารใช E-mail นัน้ จาํ เปน จะตอ งมี
E-mail Adress ของตวั เอง โดยสมัครทเี่ วบ็ ไซตที่มีบรกิ ารรบั -สง เชน hotmail.com , thaimail.com ,
Yahoo.com เปน ตน

อีเมลแ อดเดรส (E-mail Address) คือ ทอ่ี ยูใ นอินเทอรเ นต็ หรือทอ่ี ยขู องตจู ดหมายของผูใช
อินเทอรเน็ต ใชส ําหรับบอกตาํ แหนง ของผูรบั วา อยูท่ไี หน สว นประกอบของอเิ มลแ อดเดรสประกอบดว ย

1. ช่ือบัญชสี มาชิกของผูใชเ รียกวา User name ซงึ่ เราจะใชชอ่ื จริงชอ่ื เลน หรือชือ่ องคก รกไ็ ด
2. เคร่อื งหมาย @ (at sign) เราอา นวา “แอท”
3. โดเมนเนม (Domain Name) เปน ทีอ่ ยูข องอินเทอรเ นต็ เซอรฟเวอร ทเ่ี ราสมคั รเปนสมาชกิ
อยู เพือ่ อา งถงึ เมลเ ซริ ฟเวอร
4. รหสั บอกประเภทขององคกรและประเทศ ในทนี่ ค้ี อื .co.th โดยท่ี .co หมายถงึ commercial
เปน บรกิ ารเกีย่ วกับการคา สว น .th หมายถงึ Thailand อยใู นประเทศไทย
หลงั จากท่ีเรามี E-mail Address เปนของตวั เองแลว การสง mail นั้นไมม ีอะไรยากเย็น เพยี งเรา
มี E-mail Address ของคนทีเ่ ราตอ งการจะสง mail ไปหา เทานีก้ ็ถอื วาเราทาํ สาํ เรจ็ ภารกจิ ไปกวาครึง่
หน่งึ แลว เมือ่ เรา Login เขา ไปแลว ใหเ ลือก menu send mail เมอ่ื คลิกเขาไปจะพบแบบฟอรม ใหกรอก
ชอ งแรกใหใ ส E-mail address ของผทู ี่เราตอ งการสง ขอ ความไปถึง สว น Subject กเ็ ปน หวั ขอ ของจดหมาย
ที่เราตอ งการสง ไป ซึ่งในชอ งน้เี ราจะใสห รือไมใ สก ็ได แตท างท่ดี ีเราควรจะใสเพ่ือใหผรู ับจดหมายทราบ
วา เร่ืองทเ่ี ราสงมาเปนเรือ่ งอะไร เรงดวนแคไหน ตอมาคอื ชอง cc ชอ งน้ีนนั้ หมายถงึ เราตอ งการสง สาํ เนา
จดหมายนใ้ี หใครบาง ใหใ ส E-mail address ลงไป หากมมี ากใหใชเ ครอื่ งหมาย , ค่ันแตละ E-mail address
สวนในชอง Bcc น้ัน กห็ มายถงึ เราตอ งการสง สาํ เนาใหใครบา งเชน กัน แตจะแตกตางกับ cc ตรงทผี่ รู ับจะ
มองไมเปนวา เราสง สําเนาใหใ ครบาง ในขณะท่ี cc น้ันผูทีร่ ับเมลจะสามารถรบั ทราบวาเราสง copy ไปให
ใครบา ง จากนนั้ เรากส็ ามารถพมิ พเ น้อื ความลงในชองวางดานลา งไดตามพอใจ เม่อื เสรจ็ แลง คลกิ ปมุ send
ซึง่ จะอยไู มดานลา งกด็ านบนของจอ รอสกั ครูกเ็ ปนอันเรยี บรอย แตถ าหากคอมพิวเตอรข องคุณปรากฏ
หนา ตา งใหยืนยนั การสง กใ็ หคลิก OK ไป เทานนั้ ก็เรยี บรอ ย

86 หนงั สือเรียนสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

การใชง านไปรษณยี อิเล็กทรอนิกสหรืออเี มล (E-mail) จําเปน จะตอ งมีโปรแกรมสําหรบั ทาํ การ
รบั -สงอเี มล (E-mail) ซึง่ มใี หเ ลือกใชงานอยมู ากมาย หลายโปรแกรมกท็ ําหนา ทรี่ ับ-สงอเี มล (E-mail)
กับเครือขายอนิ เทอรเ น็ตอยางเดียว แตบางโปรแกรมก็มีความสามารถในการใชงานกับอเี มล (E-mail)
ระบบอื่น ๆ ไปดวย ซง่ึ ขนึ้ อยกู ับระบบการตดิ ตอหรือโพรโทคอล (Protocol) ระหวา งโปรแกรมรบั -สง
อีเมล (E-mail) น้นั กบั เครื่องคอมพวิ เตอรท่ีใหบรกิ ารรับ-สง อเี มล (Mail Server) วา จะติดตอ กนั ในรูป
แบบใด ถาเปนการรบั -สง อเี มลผ านเครือขายอินเทอรเนต็ แลว โดยสว นมากในการรบั เมลจ ะใชโพรโทคอล
POP 3 (Post Office Protocol Viersion 3) หรือ IMAP 4 (Internet Message Access Protocol
Version 4) สว นในการสง เมลจ ะใชโพรโทคอล SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)

การรับ-สงอีเมลไ ปยังเครอ่ื ง Mail Server จะกระทาํ ไปพรอ มๆ กัน คอื เปนการแลกเปล่ยี น
อเี มลร ะหวางเครอื่ งคอมพิวเตอรของเรากบั เคร่อื งทเ่ี ปน Mail Server น่นั เอง โดยจะเร่ิมจากการสง อีเมลท ่ี
อยูใน Outbox ออกไปกอน จากน้นั จงึ จะเปนการตรวจสอบวา มอี ีเมลม าถึงเราหรอื ไม ถา มีกจ็ ะรบั เขามา
ใสท ีโ่ ฟลเดอร Inbox ใหดว ย

1. เมื่อพรอมท่จี ะรับและสงอีเมลกบั Mail Server บนอนิ เทอรเนต็ ใหค ลิกทปี่ มุ Send/Receive
บนแถบเคร่ืองมือ หรือคลกิ ทเ่ี มนู Tool>Snd and Receive โดยจะมตี วั เลือก ตอไปน้ี

- Send and Receive All คือ ใหทาํ การรบั และสง อเี มลท ั้งหมด
- Receive Ass คือ เปน การเลือกที่จะรบั อเี มลเ พยี งอยา งเดียว และยังไมสงอีเมลท ่ีคา งใน
โฟลเดอร Outbox ออกไป
- Send All คอื การเลอื กสง อเี มลเพยี งอยา งเดียว โดยยังไมตองการรับอเี มลใหเ ขามาเก็บไว
ในโฟลเดอร Inbow ถายังไมไดทาํ การเช่ือมตอ อนิ เทอรเน็ตในขณะนน้ั ปรากฏไดอะลอ กบอ กซ ใหเลอื ก
หมุนเบอรโ ทรศัพทเ ขาหาผูใ ชบริการอินเทอรเน็ต (ISP) แตถา กาํ หนดไวแ ลว โปรแกรมจะทาํ การหมุน
โทรศัพทอตั โนมัติและจะมีการทาํ งานรับ-สง อเี มลไ ดก็ตอเม่ือมกี ารเชือ่ มตออินเทอรเนต็ เรียบรอ ยแลว
2. จะแสดงไดอะลอ็ กบอ กซ Outlook Express แสดงความคบื หนาในการทาํ งานซง่ึ อาจคลิกปมุ
Hide เพ่ือซอนไว ปมุ Stop เพ่อื หยุดการรบั -สง อเี มล หรือปุม Details เพอ่ื ดูรายละเอยี ดการทาํ งานใน
แตละข้ึนได
3. การถา ยโอนขอ มลู ระหวา งกนั (FTP : File Transfer Prodtocal) บรกิ ารนส้ี ามารถใช Download
แฟมผา น browser ไดเพราะการ download คือ การคดั ลอกโปรแกรมจาก server มาไวใ นเครอ่ื งของตน
แตถ าจะ Upload แฟม ซ่ึงหมายถงึ การสง แฟมจากเครอ่ื งของตนเขา ไปเกบ็ ใน server เชน การปรับปรุง
homepage ใหท นั สมยั ซึ่ง homepage ของตนถกู ตดั เก็บใน server ท่ีอยูอีกซีกโลกหนง่ึ จะตองใชโปรแกรม
อื่น เพื่อสงแฟมเขาไปใน server เชน โปรแกรม Cuteftp หรือ wsftp หรือ ftp ของ window การ download
น้นั ไมยาก หากผใู หบรกิ ารยอดมใหใ ครกไ็ ดเขาไป download แฟม ใน server ของตน และผใู ชบริการ
รูวาแฟมท่ีตอ งการน้นั อยทู ใ่ี ด แตการ uplode มกั ไมง า ย เพราะตองใชโ ปรแกรมเปน และมีความเปน เจา
ของในเนือ้ ที่ที่จะกระทาํ รวมทั้งมี userid และ password เพ่อื แสดงสิทธิในการเขาใชบ ริการ การศึกษาการ
สง แฟม เขา ไปใน server อาจตอ งหามาอานเพอื่ ศกึ ษาวธิ กี ารสง หรอื หาอานไดจากเว็บทีใ่ หบริการ upload
แฟม ซ่งึ มักเขียนไวล ะเอยี ดดีอยแู ลว

หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน 87

4. การสนทนาหรือหองสนทนา (Chat Room) Chat Room (หอ งสนทนา) คือ การ
สนทนาออนไลนอ กี ประเภทหนึ่งท่ีมกี ารสงขอ มูลถึงกนั โตตอบกนั ไดอ ยางรวดเรว็ แมไมไ ดอยใู นสถานที่
เดยี วกนั แลกเปลีย่ นความคิดเห็นกนั ไดใ นทันที ไมจํากัดอายแุ ละเพศ ซ่งึ การเขาไปสนทนาเราจําเปน
ตองเขา ไปในเวบ็ ไซตท ใ่ี หบริการหอ งสนทนา เราสามารถแลกเปลย่ี นความคดิ เห็นกับเพือ่ นได ไมว าจะ
เพอ่ื ความรูหรือบนั เทิง ผใู ชบริการสามารถคยุ โตตอบกบั ผูใ ชคนอ่ืนๆ ในอินเทอรเ น็ตไดใ นเวลาเดียวกัน
(โดยการพมิ พเขาไปทางคียบอรด ) เสมือนกบั การคยุ กนั แตผานเครอ่ื งคอมพวิ เตอรของท้งั สองที่ ซ่ึงก็
สนกุ และรวดเรว็ ดี บริการสนทนาแบบออนไลนน ี้เรยี กวา Talk เน่อื งจากใชโปรแกรมทชี่ ื่อวา Talk ติดตอ
กัน หรอื จะคยุ กันเปนกลุมหลาย ๆ คนในลักษณะของการ Chat (ช่ือเต็มๆ วา Internet Relay Chat หรอื
IRC ก็ได) ซ่ึงในปจ จุบันกไ็ ดพัฒนาไปถึงขัน้ ท่ีสามารถใชภ าพสามมติ ิ ภาพเคล่ือนไหวหรอื การตูนตา งๆ
แทนตวั คนทส่ี นทนากนั ไดแ ลว และยงั สามารถคยุ กนั ดว ยเสยี งในแบบเดยี วกบั โทรศพั ท ตลอดจนแลกเปลย่ี น
ขอ มูลนจอภาพหรือในเครือ่ งของผูสนทนาแตล ะฝา ยไดอีกดว ย โดยการทาํ งานแบบนก้ี จ็ ะอาศยั Protocol
ชวยในการติดตออกี Protocol หน่งึ ซ่งึ มชี ือ่ วา IRC (Internet Relay Chat) ซ่งึ กเ็ ปน Protocol อีกชนดิ หน่งึ
บนเครอื ขา ยอนิ เทอรเ นต็ ทส่ี ามารถทาํ ให User หลายคนเขา มาคยุ พรอ มกนั ไดผ า นตวั หนงั สอื แบบ Real Time

5. กระดานขาว (Web Board) Usenet ชว ยใหผ ใู ชเ ครอ่ื งคอมพวิ เตอรตางระบบกนั สามารถ
ทจ่ี ะแลกเปลีย่ นขอ มลู ขา วสารเร่ืองตาง ๆ เชน การเสนอขอคิดเหน็ อภิปรายโตตอบตามกลุมยอ ยทเ่ี รยี ก
วา กลุมขาว (News Group) ตามหมวดหมูทมี่ ีการกําหนดไว หรอื อาจจะกําหนดเพ่มิ เตมิ ก็ได เชน กลมุ
สนใจดา นศลิ ปะ, ดานโปรแกรม เปนตน ปจจุบนั เปน บริการหน่งึ ที่นิยม และมกี ารปรบั รปู แบบใหอ ยใู น
รูปของเอกสาร HTML ทําใหสามารถเรียกดูและใชง านไดอยา งสะดวก รวดเร็ว การกาํ หนดวาขาวหรือขอ
ความน้ันจะอยูไดน านเทาไร ขึ้นอยูกบั ผูใหบ รกิ ารกาํ หนด ซึง่ เมอื่ ขา ยน้นั หมดอายุก็จะถกู ลบจาก
เวบ็ บอรด

6. การโฆษณาประชาสมั พันธ องคการและหนว ยงานตา ง ๆ มักจะมเี วบ็ ไซต (Web Site)
บนอนิ เทอรเ นต็ เพอ่ื ใหบ รกิ ารขอ มลู และประชาสมั พนั ธอ งคก ารหรอื หนว ยงานใหแ กบ คุ คลภายนอกไดร บั ทราบ
เพอ่ื สรางภาพพจนท ี่ดใี หแ กอ งคการ ดงั นัน้ เราสามารถเขา ไปเย่ยี มชมเวบ็ ไซตเ หลา นเ้ี พอื่ คน ควาหาขอมลู
ขา วสารเก่ียวกับสินคา และบริการที่เราจะซอ้ื คน หาขอมูลเก่ียวกับสถาบันการศึกษา หนว ยงานภาครฐั
เพอื่ นําขอมูลเหลา น้นั มาใชงานได

7. การอานขาว เราสามารถอา นขา วตา งๆ จากทุกมมุ โลกไดจากเวบ็ ไซตต า งๆ ทใ่ี หบ ริการขา ว
ท่ีไดจ ากอินเทอรเ น็ต เชน CNN, New York Time, The Wall Street Journal ตลอดจนขาวจากหนงั สอื
พิมพต า งๆในประเทศไทยไดอ ยาสะดวกและรวดเรว็

8. การอา นหนงั สือ วารสาร และนิตยสาร ในปจ จุบันมีบริษทั ท่ผี ลติ ส่ือสิง่ พมิ พจ าํ นวนมากจดั ทาํ
นิตยสารออนไลน โดยมีเนื้อหาที่เปนทั้งภาษาอังกฤษและภาษาไทยไวใหบริการแกผูใชอินเทอรเน็ตอยาง
มากมาย เชน นติ ยสาร MaxPC, นิตยสาร Internet Today, นิตยสารดฉิ นั , นติ ยสาร Time ฯลฯ

9. การสง การดอวยพร และขอความใหผูใชโทรศัพทมอื ถอื และเพจเจอร ในปจจบุ นั เราสามารถ
สงการดอวยพรเนื่องในโอกาสตางๆ ใหกับคนที่เรารูจักไดทั่วโลกดวยการสงการดอวยพรอิเล็กทรอนิกส
หรอื E-card ผา นเครือขายอนิ เทอรเ นต็ โดยไมเสียคาใชจ า ยใด ๆ ทัง้ สิน้ และสะดวกรวดเรว็ อกี ดวย
บรษิ ัทผปู ระกอบธุรกิจเกยี่ วกบั โทรศพั ทม อื ถอื และเพจเจอรต างๆ ก็หนั มาใชประโยชนจากเครือขายอนิ เท

88 หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการเรียนรู รายวิชาทกั ษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดับมัธยมศึกษาตอนตน

อรเน็ตมากขน้ึ โดยจะเห็นไดจ ากในปจ จบุ ันมเี ว็บไซตท่ีใหบ รกิ ารฝากขอ ความไปยังเพจเจอรและโทรศัพท
มือถอื เกิดข้นึ มากมาย

10. การซือ้ สินคาและบรกิ าร อนิ เทอรเนต็ มบี ริการในรปู แบบของการซ้ือขายสินคาออนไลน
ผานเครื่องคอมพิวเตอร โดยเราสามารถเลอื กดูสนิ คา พรอ มทั้งคุณสมบัติตางๆ ของสินคาผา นหนา จอ
คอมพวิ เตอร และสงั่ ซอ้ื สนิ คาและชําระสนิ คา บตั รเครดิตในทันที ซึง่ นับวา มคี วามสะดวกรวดเรว็ มาก สินคา
ทจ่ี าํ หนา ยบนอินเทอรเ นต็ ก็มีครบทุกประเภทเหมือนกันกับหางสรรพสนิ คาใหญๆ เลยทีเดยี ว บริษัทตา งๆ
จึงมกี ารโฆษณาขายสินคา ผา นอินเทอรเ นต็ มากขน้ึ ทาํ ใหธรุ กจิ ลักษณะน้เี พ่ิมขึ้นเปน จํานวนมาก นบั วาเปน
การใชงานอนิ เทอรเน็ตเชิงพาณชิ ย (E-commerce) อยางจรงิ จงั ซึง่ ไดรบั ความนิยมอยางสูงในตางประเทศ
แตใ นประเทศไทยบรกิ ารแบบนย้ี งั ไมแ พรห ลายเทา ใดนกั ซง่ึ การซอ้ื ขายสนิ คา ทม่ี รี าคาไมแ พงนกั เชน หนงั สอื
ดอกไม อาหาร เส้ือผา เครอื่ งประดบั เปนตน

11. การบรกิ ารสถานวี ิทยแุ ละโทรทศั นบ นเครอื ขา ย เปน การประยุกตเ พ่ือใหเ หน็ วา เปนสิง่
ท่ีเกดิ ขึ้นได ปจจบุ ันมผี ตู งั้ สถานวี ทิ ยุบนเครือขายอนิ เทอรเน็ตหลายรอ ยสถานี ผใู ชส ามารถเลือกสถานที ่ี
ตอ งการและไดยนิ เสียงเหมือนการเปด ฟงวทิ ยุ ขณะเดียวกนั ก็มกี ารสง กระจายภาพวิดีโอบนเครือขา ยดวย
แตป ญ หายงั อยทู ีค่ วามเรว็ ของเครอื ขายทย่ี ังไมสามารถรองรับการสง ขอมลู จํานวนมาก ทําใหค ณุ ภาพของ
ภาพวีดโี อยังไมด เี ทาท่คี วร

อินเทอรเน็ตยงั มบี ริการอ่นื ๆ อีกมากมายใหเ ลือกใช เชน การชาํ ระเงินคาบรกิ ารตา งๆ ผาน
อินเทอรเ นต็ ไปยังธนาคาร การชําระภาษีเงินได ซง่ึ จะเห็นวาอินเทอรเ น็ตเปน แหลง เรยี นรูท ่มี ปี ระโยชน
มากมาย แตก ็อยาลืมวาอินเทอรเ นต็ ก็ยงั เปนชองทางสําหรับคนเอาประโยชนจากทางน้ีดวย

หนังสือเรยี นสาระทกั ษะการเรยี นรู รายวิชาทักษะการเรยี นรู (ทร 21001) ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนตน 89

คาํ ศพั ทตา ง ๆ ท่ีใชในระบบการ รับ-สงอเี มล

คําศัพทแ บบมาตรฐานทว่ั ๆ ไป ท่มี กั จะนิยมใชในการใชง าน อเี มล มีดงั น้ี
• Inbox หมายถงึ กลอ งหรือสําหรับเกบ็ อีเมล ทีม่ ผี สู ง เขามา
• Outbox หมายถงึ กลองหรือทเ่ี กบ็ อเี มล ท่ีกาํ ลงั จะสง ออกไปหาผูอน่ื
• Sent Items หมายถึง กลองหรือที่เกบ็ อีเมล ที่เราไดเ คยสงออกไปหาผอู น่ื แลว
• Delete Items หมายถึง กลอ งหรือทเี่ ก็บอีเมล ท่ไี ดทําการลบทง้ิ จาก Inbox แตยงั เก็บสาํ รองไวอ ยู
• Drafts หมายถงึ กลอ งหรือที่เก็บอเี มล สาํ หรับใชเ กบ็ อีเมลตางๆ ช่วั คราว ซงึ่ อาจจะมีหรอื ไมม ี
กไ็ ด
• Compose หรอื New Mail จะเปนการสง อีเมลใหมไ ปหาผอู ื่น
• Forward จะเปน การสงตอ อเี มล ท่ไี ดร ับมานนั้ ไปหาผูอ ่นื
• Reply จะเปน การตอบอีเมลท มี่ ผี ูส งมาถงึ เรา
• Reply All จะเปนการตอบอเี มล ทม่ี ผี ูสงมาถงึ เรา และสง กลบั ไปใหท ุกคนท่มี ชี อ่ื อยูใ นอีเมล
ฉบับนัน้
• Subject หมายถงึ หวั ขอของอเี มลท เี่ ราจะเขยี นหรอื สง ออกไป
• To หมายถึง ชื่อหรอื อีเมล ของผูท่ีเราตองกรสง อเี มลไปหา
• CC หมายถงึ การสง copy อเี มลน ัน้ ๆ ไปใหผอู นื่ ท่ตี องการ และไมใ หผูรับคนอ่นื มองเหน็ วามีการ
สงไปใหในชอ ง BCC ดว ย
• Attach หมายถึง การแนบไฟลเอกสาร หรือโปรแกรมตา งๆ ไปกับอเี มลฉบับนัน้
• Address Book หมายถึงสมุดรายช่อื ของอีเมลต า งๆ ท่เี ราสามารถเก็บไวเพื่อใหน ํามาใชงานไดง าย

กจิ กรรม

ใหผเู รยี นสบื คนขอ มูลจากแหลง เรยี นรทู าง Internet เกี่ยวกบั ศลิ ปวฒั นธรรมทองถิน่ ประจาํ
ภาคท่เี ปนภูมิลําเนาของผเู รียน สรุปเปน รายงานสงครู พรอมทงั้ เขยี นแผนภูมิเสนทางการสบื คน
ขอมูลดงั กลา วดวย

90 หนงั สอื เรยี นสาระทักษะการเรียนรู รายวชิ าทักษะการเรียนรู (ทร 21001) ระดบั มัธยมศึกษาตอนตน


Click to View FlipBook Version