เกิดมาเพื่อชนะ ทำ E-book -นุก1

เกดิ มาเพื่อ

ชนะ

อั ค ร ศุ ภ เ ศ ร ษ ฐ์

สาระ

๑ ธรรมะจากน้า
ธรรมะจากสถานการณ์ ๒
๓ ธรรมะจากแผ่นดินและขุนเขา
ธรรมะจากสายลมและความว่าง ๔
๕ ธรรมะจากไฟและแสงตะวัน





ดังนั้น เมื่อจำเป็นต้องแข่งต้องสู้แล้ว ต้องชนะ ถ้ำจะไม่
ชนะอย่ำไปสู้ เสียหำยเปล่ำๆ อยู่เฉยๆ ฉลำดกวำ่

ควำมจริงทุกคนท่ีได้เกิดมำก็เพรำะชนะกำรต่อสู้ระหว่ำง
สเปิร์มส่ีล้ำนตัว นับเป็นเลิศในส่ีล้ำนตัวจึงได้เกิดมำ ถ้ำแพ้วัน
นน้ั ก็ไม่ได้เกดิ มำอย่ำงนหี้ รอก

ทกุ ชีวติ จงึ เร่ิมตน้ ด้วยชัยชนะท้ังสิ้น

และเมื่อจะต้องชนะท้ังที ก็ทำให้มันดีและเหนือช้ันหน่อย
เรำมำดูกันวำ่ ทำอย่ำงไร

ชวี ติ นใี้ ครลขิ ิต

ชีวิตของเรำอยู่ในมือใคร ใครจะเป็นผู้บีบ ใครจะเป็นผู้
คลำยชีวิตให้แก่เรำ หลำยคนเคยบอกว่ำชีวิตน้ีพระผู้เป็นเจ้ำ
ก ำ ห น ด บ ำ ง ค น ก็ บ อก ว่ ำ พ ร ห ม ลิ ขิต ชี วิต ข้ ำ นั่ น เ ป็น ก ำ ร
กล่ำวโทษทำ่ นผู้สงู ส่ง

จริงๆ พระผู้เป็นเจ้ำผู้ทรงเป่ ียมไปด้วยเมตตำ เต็มไปด้วย
ควำมปรำรถนำดี และอุดมด้วยควำมสุข กอปรด้วยสติปัญญำ
ทรงอำนำจอันเหลือล้น ถ้ำพระผู้เป็นเจ้ำกำหนดชีวิตใครได้จริง
พระองค์จะทำให้ทุกคนมีควำมสุข มีอำนำจ มีแต่ควำมรักให้แก่
กัน แตป่ รำกฏว่ำในโลกนี้กม็ ีอย่ำงอ่ืนท่พี ระองคไ์ ม่ต้องกำร

นั่นแสดงว่ำพระผู้เป็นเจ้ำไม่ได้กำหนดทั้งหมด ทรงห้ำม
มนุษย์ไม่ให้ผิดพลำด แต่มนุษย์ก็พลำดผิดกันเนืองๆ เม่ือ
ผิดพลำดแล้วก็ทรงมำช่วยอีก ทรงพยำยำมทั้งช่วยท้ังสอน ท้ัง
สั่ง ท้ังไถ่บำปให้ มนุษย์ก็ยังสร้ำงบำปกันไม่หยุด ไถ่เท่ำไหร่ก็ไม่
หมด แสดงว่ำมนุษย์อยู่นอกเหนือบังคบั บญั ชำของพระเจำ้

พระผู้เป็นเจ้ำยังทรงบอกว่ำ พระองค์จะแยกมนุษย์
ออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหน่ึงคนที่ทำดีซ่ึงจะทรงประทำนรำงวัล
ให้ กลุ่มหน่ึงพวกคนทำชั่วจะทรงลงโทษ เหน็ ไหมในท่ีสดุ มนุษย์

ก็เป็นไปตำมกำรกระทำของตนเอง โดยมี พระเจ้ำเป็น
กรรมกำรดูแลควำมเป็นธรรมอยู่

ศำสนำพุทธก็สอนเช่นน้ันว่ำ มนุษย์ย่อมเป็นไปตำม
กรรมของตน โดยมีท่ำนพระยำยมรำชเป็นผู้กำกับดูแลระบบ
ควำมเป็นธรรมแห่งกรรม พระยำยมรำชเป็นตำแหน่ง ผู้ที่
ดำรงตำแหน่งน้ใี นยุคนี้เป็นพรหมทำ่ นหน่ึง

พระพรหมท่ำนอ่ืนล่ะ พระพรหมมีแต่เมตตำ กรุณำ
มุทิตำ อุเบกขำ ทรงฌำนอยู่ตลอด มีแต่สมำธิ สติ ปัญญำ มี
แต่สง่ิ ดีๆทง้ั นั้นเลย ถ้ำพระพรหมลิขิตใครได้จริงจะไม่มีใครใน
โลกนี้ชั่วร้ำยหรือเป็นทุกข์เลย เพรำะพระพรหมมีแต่ควำมสุข
และท่ีสำคัญท่ีสุดพระพรหมไม่เพศ ดังนั้น ถ้ำพระพรหมลิขิต
ใครได้ มนุษย์จะไม่เสพกำมกันเลยทง้ั โลก

แตป่ รำกฏว่ำโลกแห่งควำมเป็นจริงไม่ไดเ้ ป็นอย่ำงนน้ั

น่ันแสดงว่ำ มนุษย์มีอิสระระดับหน่ึงท่ีจะกำหนดชีวิต
ของตัวเอง

กำหนดได้ดว้ ยอะไร

กำหนดได้ด้วยเจตนำ ควำมเพียรพยำยำม และกำร
กระทำต่ำงๆ

ควำมคิด คำพูด และกำรกระทำท้ังหมดของมนุษย์เป็น
กลไกพลังงำน ไม่ว่ำจะพูด จะคิด หรือกระทำ ล้วนมีพลังงำน
กำจำยออกมำตลอด

เช่น เวลำจิตใจทำงำน จะทำงำนในลักษณะของจินต
ภำพ จนิ ตภำพประกอบดว้ ยควำมนึกกับควำมคดิ

ควำมนึก นึกเป็นภำพ มีแสงปรำกฏ มีพลังแสงเข้ำมำ
เกีย่ วขอ้ งแล้ว

ควำมคดิ คิดเป็นเสียง เสียงก็มีคลื่นเสียงปรำกฏ มีพลัง
เสียงมำเกีย่ วขอ้ ง

ทั้งพลังแสงและพลังเสียงสำมำรถแผ่กระจำยไปได้
รอบๆ นักวิทยำศำสตร์จึงสำมำรถตรวจจับได้ว่ำ เวลำมนุษย์คิด
ก็มีพลังแผ่ออกมำ

ย่ิงพูดยิ่งมีพลังใหญ่เลย คำพูดนอกจำกมีพลังเสียงแล้ว
มันยังมีพลังที่ซ่อนเร้นในเสียงเรียกว่ำ พลังแห่งควำมหมำย
อย่ ำงพู ดว่ำ “ เ ออ คุ ณ เ ป็ น ค น ดีจังเ ล ย น ะ น่ ำ รัก จังเ ล ย ”
ควำมหมำยของควำมดีควำมน่ำรักเข้ำไปประทับอยู่ในใจ ของ
ผู้ฟัง ให้เขำแช่มชื่นเบิกบำน แต่ถ้ำบอกว่ำ “คุณนี่เป็นคนใช้
ไม่ได้เลย น่ำเกลียดน่ำชัง” ควำมหมำยของควำมน่ำเกลียด
น่ำชัง ใช้ไม่ได้ มันเข้ำไปอยู่ในใจคนฟัง มีผลต่อจิตใจของเขำ
ทันที

จินตภำพมีพลังตำ่ งๆ เหล่ำนี้

ถำ้ ยิ่งกำรกระทำก็ยิ่งมีพลังมำกข้ึน ในกำรกระทำทุกกำร
กระทำมันเป็นกลไกของพลังงำน มีกำรแผ่หรือกำรกระจำย
พลังงำนออกไปแล้วไปสร้ำงพลังงำนต่อเนอ่ื ง

พ ลั ง ต่ อ เ นื่ อ ง ทั้ ง ห ล ำ ย น่ี เ อ ง ที่ ส่ ง ผ ล ใ ห้ เ กิ ด ก ำ ร
เปล่ียนแปลงของท้ังตัวผู้กระทำเองด้วยและผู้ถูกกระทำด้วย
และผลต่อเนื่องในธรรมชำติคือบุคคลอื่นท่ีรับผลด้วย ท้ังสรรพ
สัตว์ ท้ังสิ่งแวดล้อม รับผลหมดเพรำะพลังมันกระจำยไปใน
ธรรมชำติ พลังที่กระจำยไปในธรรมชำตินั้นเม่ือมันกระจำย

abby kudym

ออกไปแล้ว ตำมกฎดุลยภำพมันจะหวนกลับมำ เพรำะว่ำโลกนี้
ก็เป็นทรงเกือบกลม จักรวำลก็เป็นทรงเกือบกลม กำแล็กซีก็
เป็นวงจร ทุกอย่ำงที่กระจำยออกไปจำกคนคนหน่ึงจึงจะหวน
กลับมำหำบ่อเกดิ จงึ เกิดวิบำกกรรมข้นึ

จำกที่เร่ิมต้นกระจำยออกไปจนกระทั่งหวนกลับมำ แต่
ละชุดเรำเรียกว่ำ บ่วงกรรม บ่วงกรรมหลำยบ่วงถักสำนกัน
กลำยเปน็ ชะตำกรรม

เ มื่ อ ช ะ ต ำ ก ร ร ม ท้ั ง ห ล ำ ย ม ำ จ ำ ก ก ร ร ม ท่ี ม นุ ษ ย์ ส ร้ ำ ง
ข้ึนมำเอง ดังน้ัน ใครเป็นคนกำหนดชีวิตเล่ำ มันก็ต้องตัวเรำ
เองใช่ไหม ใครยังไม่แน่ใจกไ็ ปพิสจู น์ทดลองเสยี ให้ชัด

คำว่ำ ตัวเรำ ไม่ใช่ควำมอยำกหรือควำมไม่อยำก แต่คือ
เจตนำและกรรมอันเกิดจำกเจตนำแล้ว

เม่ือทรำบชัดแล้วว่ำ ทุกคนเป็นผู้ถักสำนชะตำชีวิตของ
ตนเอง โ ดยมี เทพอำ รักษ์เป็นพ่ีเ ลี้ ยงและมี พ ระเจ้ำเป็ น
กรรมกำร

ออกไปแล้ว ตำมกฎดุลยภำพมันจะหวนกลับมำ เพรำะว่ำโลกนี้
ก็เป็นทรงเกือบกลม จักรวำลก็เป็นทรงเกือบกลม กำแล็กซีก็
เป็นวงจร ทุกอย่ำงที่กระจำยออกไปจำกคนคนหน่ึงจึงจะหวน
กลับมำหำบ่อเกดิ จงึ เกิดวิบำกกรรมข้นึ

จำกที่เร่ิมต้นกระจำยออกไปจนกระทั่งหวนกลับมำ แต่
ละชุดเรำเรียกว่ำ บ่วงกรรม บ่วงกรรมหลำยบ่วงถักสำนกัน
กลำยเปน็ ชะตำกรรม

เ มื่ อ ช ะ ต ำ ก ร ร ม ท้ั ง ห ล ำ ย ม ำ จ ำ ก ก ร ร ม ท่ี ม นุ ษ ย์ ส ร้ ำ ง
ข้ึนมำเอง ดังน้ัน ใครเป็นคนกำหนดชีวิตเล่ำ มันก็ต้องตัวเรำ
เองใช่ไหม ใครยังไม่แน่ใจกไ็ ปพิสจู น์ทดลองเสยี ให้ชัด

คำว่ำ ตัวเรำ ไม่ใช่ควำมอยำกหรือควำมไม่อยำก แต่คือ
เจตนำและกรรมอันเกิดจำกเจตนำแล้ว

เม่ือทรำบชัดแล้วว่ำ ทุกคนเป็นผู้ถักสำนชะตำชีวิตของ
ตนเอง โ ดยมี เทพอำ รักษ์เป็นพ่ีเ ลี้ ยงและมี พ ระเจ้ำเป็ น
กรรมกำร



เรื่องท่ีน่ำคิดต่อไปก็คือ ผู้สร้ำงกับส่ิงท่ีถูกสร้ำง ใครมี
อำนำจมำกกวำ่ กัน

โดยธรรมชำติ ผู้สร้ำงย่อมมีอำนำจเหนือสิ่งท่ีถูกสร้ำง
อยู่แล้ว คือมนุษย์มีอำนำจเหนือชะตำกรรมส่วนใหญ่ท่ีตน
สร้ำงข้ึนเอง (อนันตริยกรรมจะใหญ่กว่ำอำนำจควบคุม
ใ ด ๆ ) ด้วยเหตุนี้ มนุษย์จึงสำมำรถที่จะเปล่ียนชะตำกรรม
ของตนได้นั่นหมำยควำมว่ำ มนุษย์มีอิสระท่ีจะตัดสินใจชีวิต
ของตัวเอง จะคลำยกรรมที่ชั่วร้ำยที่ตัวเองได้ทำมำแล้วก็ได้
จะบีบตัวเองให้ตำยด้วยกรรมช่ัวรำ้ ยใหม่กไ็ ด้อีกเช่นกัน คนที่
จะบีบหรือคลำยชะตำกรรมก็คือตนเอง จิตใจของตนเอง
และเจ้ำกรรมท่ีเกยี่ วข้อง

ชีวิตของทุกคนจึงอยู่ในอำนำจจิตใจและกรรม และกำร
บริหำรชะตำชีวิตของตน

จงเลือกเอำว่ำ จะบีบชีวิตของตัวเองให้ตำย หรือจะ
คลำยชีวติ จติ ใจของตัวเองให้เป็นอิสระ

พลิกชวี ติ จากฝ่าเท้าเป็นฝ่ามอื

มีตัวอย่ำงเร่ืองจริงอยู่หลำยตัวอย่ำงในโลกน้ีท่ีมนุษย์
สำมำรถพลิกชีวติ ตนเองได้

สองในห้ำของมหำเศรษฐีท่ีรวยท่ีสุดในประเทศไทยเคย
ถูกฟ้องล้มละลำยมำก่อน จำกคนท่ีกำลังจะล้มละลำย (เป็น
หน้ีและติดลบจนไม่อำจรับผิดชอบได้) กลับฟ้ ืนมำเป็นมหำ
เศรษฐีอันดับตน้ ๆ ได้

จอร์จ โซรอส เป็นลูกชำวยิวที่ยำกจนมำก สมัยเด็กๆ
ต้องเร่ร่อนพเนจร อดหลำยม้ือกินม้ือ เขำได้ตั้งปณิธำน
ต้ังแต่ตอนน้ันว่ำ “แม้ฉันจะเกิดมำจน แต่ฉันจะไม่ตำยอย่ำง
คนจนเป็นอันขำด” และจำกปณิธำนนั้น เขำได้สู้ชีวิตจน
กลำยเป็นมหำเศรษฐีที่ทรงอิทธิพลอย่ำงย่ิงในวงกำรเงนิ โลก
และเม่ือร่ำรวยแล้วก็ได้ช่วยเด็กที่ยำกจนและด้อยโอกำสไป
ทั่วโลก

น่ันคือเด็กพเนจรในอดีต ท้ังน้ีไม่ได้หมำยควำมว่ำโซ
รอสเป็นคนดีหรือคนช่ัว นั่นเป็นคนละประเด็นกัน ประเด็นท่ี
ต้องเข้ำใจใหแ้ จ่มแจง้ ตอนนีค้ ือ เรำเป็นอย่ำงไรไม่ได้

หมำยควำมว่ำจะตอ้ งเปน็ อย่ำงน้ันตลอด เรำล้มเหลวในวันน้ี
ไม่ได้หมำยควำมว่ำจะต้องล้มเหลวตลอดไป ผู้ย่ิงใหญ่
ทง้ั หลำยล้วนสร้ำงชีวิตมำจำกควำมยำกลำบำกทั้งสิน้

ก็เด็กพเนจรโซรอสยังทำได้ ไยเล่ำคนไทยจะทำไม่ได้
ควรที่คนไทยจะพลิกชีวิตของตนให้ได้ทัดเทียมหรือเหนือกว่ำ
โซรอสหลำยๆ คน ไทยจึงจะมีอำนำจตอ่ รองหรือต่อกรในกำร
แข่งขันในโลกเสรีได้ สิทธิเป็นทรัพย์สำกล โอกำสเป็นของ
กลำงสำหรับทุกคน อยู่ที่ว่ำใครจะรู้จักใช้ให้บังเกิดผลเท่ำ
นน้ั เอง

หลักกำรน้ีเป็นส่ิงสำคัญในกำรแข่งขันท้ังหลำย หำกใคร
คิดว่ำเขำทำได้แต่ฉันทำไม่ได้หรอก ก็เท่ำกับยอมแพ้แล้ว
ต้ังแต่ยังไม่ได้สู้ ชนชำติใดมีแต่คนท่ีคิดอย่ำงน้ี ประเทศของ
ช น เ ห ล่ ำ นั้ น ก็ จ ะ ก ล ำ ย เ ป็ น เ ห ยื่ อ ผู้ อ่ อ น ยุ่ ย ใ น โ ล ก แ ห่ ง ก ำ ร
แข่งขนั เสรี

แต่ถ้ำจะสู้ก็ต้องสู้ให้ถูกหลักและมีกลยุทธ์แห่งชัยชนะท่ี
เหนือช้ัน

ท่ีสำคัญ คนท่ีจะชนะน้ันต้องมั่นใจในพลังของตนเอง
และมีปณิธำนทยี่ ิ่งใหญ่

ตอ่ ไปนปี้ ระกำศไดเ้ ลย “ชีวติ นขี้ ้ำลิขติ ”

รับผิดชอบตนเองจึงข้นึ สู่วิถีความสาเร็จ

ใ ค ร ก็ ต ำ ม ที่ ยั ง โ ย น ภ ำ ร ะ รั บ ผิ ด ช อ บ เ กี่ ย ว กั บ ชี วิ ต ข อ ง
ตัวเองให้กับคนอ่ืน คนน้ันจะไม่มีโอกำสประสบควำมสำเร็จ
อันย่ิงใหญ่ได้เลย เพรำะว่ำเขำยังอ้ำงคนโน้น อ้ำงคนน้ี แล้ว
โยนหรือปัดควำมรับผิดชอบออกจำกตวั

พระผู้เป็นเจ้ำหวังดีแท้ๆ เวลำทุกข์ก็ไปยัดเยียดควำมผิด
ให้พระองค์ หำว่ำเป็นพระประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้ำ ช่ำงไม่
เปน็ ธรรมตอ่ พระองคเ์ ลย

แต่ถ้ำคนที่เชื่อม่ันว่ำชีวิตน้ีข้ำลิขิต เขำจะมำพิจำรณำ
ตนเองแล้วรับผิดชอบตนเอง รับผิดชอบต่อควำมสำเร็จ ต่อ
ควำมล้มเหลว แล้วพยำยำมที่จะพัฒนำตนเองอย่ำงเต็มที่
นัน่ คอื จุดเร่มิ ตน้ สหู่ นทำงแหง่ ชัยชนะ

ชัยชนะคือขัน้ แห่งพัฒนาการ

ธรรมชำติท้ังหลำยกำลังไหลเลื่อนพัฒนำไป สิ่งเก่ำๆ
ทง้ั หลำยในชีวติ และธรรมชำติจะสลำยไป แล้วสิง่ ใหม่ๆ จะเข้ำ
มำแทนท่ีเสมอ แม้แต่เซลล์ก็เหมือนกัน เซลล์เก่ำๆ จะค่อยๆ
สลำยหำยไป แล้วเซลล์ใหม่ๆ จะค่อยๆ มำแทนที่ แม้แต่เม็ด
เลือด แม้แต่ควำมคิด แม้แต่ควำมปรำรถนำ และแม้แต่
อำรมณ์ มันก็มีกำรเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลำ เช่นเดียวกัน
กับโลกซ่ึงเปลี่ยนแปลงอยู่เสมออย่ำงต่อเน่ืองเช่นกัน ระบบ
และนวตั กรรมใหม่เขำ้ มำแทนทีข่ องเกำ่ อยู่ตลอดเวลำ

ธ ร ร ม ช ำ ติ ท้ั ง ห ล ำ ย ก ำ ลั ง ไ ห ล เ ลื่ อ น เ ค ลื่ อ น ไ ป ใ น
กระบวนกำรแปลงเปล่ียน ท้ังภำวะ ฐำนะของทุกคนก็กำลัง
เปล่ียนไป ถ้ำตั้งใจบริหำรก็จะดีข้ึน หำกบริหำรไม่ดีก็จะแย่
ลง

คนทีย่ ่ิงใหญ่สงู สุดทกุ วันน้ี ก็จะถูกคล่ืนลูกใหม่ทับถมชิง
ตำแหน่งไปโดยธรรมชำติ ดังน้ัน ชัยชนะเป็นกลไกกำร
ทดแทนตำมกระบวนกำรพัฒนำกำรแห่งธรรมชำติน่นั เอง

สรา้ งกาลงั ใจที่ย่งิ ใหญใ่ นตนเอง

ลองนึกถึงตอนที่ชีวิตเป็นสเปิร์มตัวหน่ึงวิ่งหน้ำเริ่ดจำก
พ่อไปสู่แม่ ทุกคนเป็นผู้ที่ชนะนะถึงได้เกิดมำ ถ้ำแพ้ไม่มีสิทธ์ิ
ไดเ้ กิดมำเป็นคนอย่ำงน้หี รอก

แต่หลำยคนเม่ือเกิดมำแล้วลืมตัวเองเพรำะมัวไปหลง
โลก ยิ่งหลงโลกมำกเท่ำไรก็เห็นว่ำตนเองเล็กน้อยมำก จึง
อ่อนแอ บรหิ ำรโลกไม่ได้ ทำไปทำมำเลยถกู โลกบรหิ ำรไป

เรำจะ ต้องม ำสร้ำงค วำมเชื่ อม่ั นใ นตัวเ องกัน ให ม่
เพ่ือที่จะสร้ำงชัยชนะที่ต่อเนื่องให้ได้ ไม่ใช่ชนะในสมรภูมิ
มดลูกทีเดียวแล้วท่ีเหลือแพ้หมด มันต้องชนะอย่ำงต่อเน่ือง
เพรำะชีวิตไม่ได้จบเพียงแค่กำรเกิด กำรเกิดเป็นจุดเร่ิมต้น
เท่ำน้ัน แต่ทุกคนท่ีเกิดมำเร่ิมด้วยชัยชนะแล้วท้ังส้ิน และจึง
มีสิทธ์ิทจ่ี ะชนะตอ่ ไป

ก ำ ร ท่ี จ ะ ช น ะ ต่ อ ไ ป ไ ด้ จ ะ ต้ อ ง ส ร้ ำ ง พ ลั ง ค ว ำ ม มั่ น ใ จ ท่ี
ตอ่ เนือ่ งเสมอ

กระบวนกำรสร้ำงควำมเช่ือม่ัน คือ

๑. จะต้องสร้ำงควำมม่ันใจในตัวเอง

๒. จะต้องอยู่กับควำมเป็นจริงแท้ๆ ที่เป็นประโยชน์
อย่ำอยู่กับควำมจริงท่ีเป็นโทษ อย่ำอยู่กับควำมเป็นจริง
เทียม หรือแม้ควำมเท็จ เพรำะจะไม่สำมำรถพัฒนำอะไรให้ดี
ได้บนสง่ิ เหล่ำน้ัน

ไม่ว่ำจิตใจ ไม่ว่ำเร่ืองรำวในชีวิต ในสภำพแวดล้อม ใน
ธรรมชำติท้ังหลำย ต้องเลือกเฉพำะควำมจริงแท้ๆ ที่มี
ประโยชน์เท่ำนั้น จึงจะพัฒนำตนเองได้อย่ำงตรงทำงที่สุด
และลัดส้ันทส่ี ดุ

๓. เม่ือมีควำมจริงแท้ที่เป็นประโยชน์แล้ว อีกอย่ำงหน่ึง
คื อ จ ะ ต้ อ ง มี ข บ ว น ก ำ ร พั ฒ น ำ ที่ ต่ อ เ น่ื อ ง ไ ม่ ว่ ำ จ ะ เ ป็ น ก ำ ร
เรียนรู้โลกท่ีเปล่ียนแปลงไป กำรปรับโลกให้เข้ำหำตัวเอง
บำงส่วน กำรปรับตัวเองให้เข้ำหำโลกบำงส่วน กำรรักษำ
ควำมสมดลุ ระหวำ่ งโลกและตวั เองในบำงสว่ น

ท้ังสำมประกำรน้ันจะต้องสมดุลกัน จะต้องหำจุดพอดี
ให้ได้ ซ่ึงจุดพอดีของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ใครท่ีหำจุดพอดี
ได้ คนน้นั จะได้ประโยชน์สงู สุดในกำรดำรงชีวติ

คำว่ำประโยชน์สูงสุดไม่ได้หมำยควำมว่ำได้ทุกอย่ำงที่
ต้องกำรหมด แต่ประโยชน์สูงสุด คือ จุดท่ีพอดีท่ีสุดท่ีเป็นไป
ไ ด้ แล ะ ท่ีเ ห ม ำ ะ ส ม แ ล ะ สร้ ำ งป ร ะ โ ย ชน์ อย่ ำ ง ต่ อ เ นื่ อ ง
กวำ้ งขวำงยำวนำนทีส่ ดุ นัน่ คือประโยชน์สงู สุด

๔. กำรพัฒนำตนเองอย่ำงตอ่ เนื่องบนพ้ืนฐำนของควำม
จริงแท้อย่ำงพอดี จะต้องมีควำมเด็ดเด่ียวแน่วแน่ ไม่ใช่วันนี้
ฉันจะต้องทำให้ได้ ฉันจะต้องสำเร็จ แต่พรุ่งน้ีฉันคงทำไม่ได้
แล้ว ฉนั ไปไม่ไหวแล้ว

ต้องเด็ดเด่ียวแน่วแน่สู่สำเร็จให้ได้ ถ้ำไม่สำเร็จตำยกัน
ไปเลยดกี วำ่ มันตอ้ งขนำดนั้น

คำว่ำ เด็ดเดี่ยว คือ เด็ดให้เหลืออย่ำงเดียว มันต้อง
สำเร็จ ไม่มีทำงเลือกอ่ืนว่ำมันอำจจะไม่สำเร็จ หรือมันคงจะ
ไม่สำเร็จ หรือเผื่อจะไม่สำเร็จไม่ได้ ได้อย่ำงเดียวคือ “สำเร็จ”
เท่ำน้ัน

พระพุทธเจ้ำยังตรัสอธิษฐำนเลยว่ำ “ถ้ำตรำบใดเรำไม่
บรรลุสัมมำสัมโพธิญำณแล้วไซร้ เรำจะไม่ลุกจำกอำสนะนี้
เปน็ อันขำด” น่นั หมำยควำมวำ่ ยอมพลีชีพพระองค์แล้ว ต้อง
เดด็ เดยี่ วอย่ำงนัน้ จงึ จะสำเรจ็ ไดอ้ ย่ำงงำ่ ยดำย

แพ้แล้วจึงไดช้ นะ

มีประเด็นอยู่สองประเด็นท่ีต้องจดจำไว้เพรำะมันเป็น
หลักกำรท่ีแน่นอนตลอดกำล คอื

ประกำรท่ีหน่ึง อย่ำจมอยู่กับควำม
ผิดพลำดหรือควำมล้มเหลว มนุษย์ทุกคน
เคยผิดเคยล้มมำก่อน ลองย้อนคิดดู เม่ือ
คร้ังหัดเดินใหม่ๆ ตอนเป็นเด็กๆ ทุกคนเคย
ล้ม กำรล้มทำให้เจ็บ ควำมเจ็บทำให้จำ
ควำมจำทำให้เกิดกำรเรียนรู้ กำรเรียนรู้ทำ
ให้เกิดกำรพัฒนำ กำรพัฒนำทำให้เดินดีข้ึน
จนเดินเก่ง แกร่งเปน็ ผู้ใหญ่อยู่ในวนั นี้

ถ้ำใครล้มแล้วมัวเสยี เวลำซำ้ เตมิ ตนเอง “โอ๊ย! ทำไมฉัน
จะตอ้ งเปน็ อย่ำงนี้ ทำไมจะตอ้ งเปน็ ฉันดว้ ย โชคชะตำไม่เข้ำข้ำง
ไม่มีใครปรำนี พระเจ้ำไม่เหน็ ใจ พ่อแม่พ่ีน้องไม่เปน็ ธรรม”
โอดครวญตำ่ งๆ นำนำ นั่นคือคนท่ีจมอยู่กับควำมผิดพลำด
หรอื ควำมล้มเหลว

ผิด คอื ทำในสง่ิ ที่ไม่ควรทำ

พลำด คือ ไม่ทำในสิง่ ทค่ี วรทำ บำงครั้งโอกำสดๆี มำ
หำเรำแล้ว แต่เรำไม่ทำในสิ่งที่ควร หรือเรำมีหนำ้ ท่ีที่
จะตอ้ งทำ แต่เรำไม่ทำหนำ้ ที่ทีค่ วรทำ เรียกว่ำพลำด

ทั้งผิดท้งั พลำดจะต้องกำ้ วล่วงออก อย่ำไปฝังตัวเองไว้
กับกำรผิดพลำดหรือควำมล้มเหลวใดๆ จะต้องก้ำวล่วง
ออกมำใหไ้ ด้

พระพุทธเจำ้ จึงสอนเสมอว่ำ ให้กำ้ วล่วงออกจำกควำม
ผิดพลำด

วธิ ีกำ้ วล่วงออกจำกควำมผิดพลำด คือ

๑. สำนึกด้วยปัญญำว่ำ สิ่งเหล่ำน้ันเป็นสิ่งไม่สมควร
มีผลเป็นโทษภัย

๒. ตั้งใจว่ำ ต่อไปนี้ตลอดนิรันดรเรำจะไม่เป็นหรือทำ
เช่นนัน้ อีกเปน็ อันขำด

๓ . อ ะ ไ ร ที่ ต้ อ ง จั ด ก ำ ร ก็ ตั ด ใ จ จั ด ก ำ ร เ สี ย อ ย่ ำ ง
เหมำะสม

ในทำงศำสนำคริสต์เองก็มีกำรไถ่บำปคือ กำรสำนึกผิด
ไปสำรภำพบำปเพ่ือให้กำ้ วล่วงออกมำจำกกำรจมผิด

แต่เม่ือจะก้ำวล่วงแล้วอย่ำลืมใช้ประโยชน์จำกควำม
ผิดพลำดก่อน

ควำมผิดพลำดนั้นมีประโยชน์ไม่น้อย ดุจเดียวกับเช้ือ
โรคท่ีเรำนำไปใช้เป็นวัคซีนป้องกันควำมเจ็บป่วยได้ บนผืน
ผ้ำใบผืนหน่ึงนั้น ถ้ำมีแต่สีขำวพืดหรือดำพืดก็ไม่เป็นภำพที่มี
ค่ำ แตถ่ ำ้ มีทงั้ ขำวทง้ั ดำแสงเงำ จงึ เกิดและสำมำรถสร้ำงภำพ
ที่มีค่ำได้ ทั้งควำมสำเร็จและควำมล้มเหลวคือภำพที่เรำวำด
บนผืนผ้ำใบแห่งชีวิต ซ่ึงต้องอำศัยแสงเงำของท้ังสองสิ่ง
ภำพจงึ จะสมบูรณ์และย่ังยืน

และแม้จะล้มเหลวแคไ่ หน จำไว้ว่ำทกุ อย่ำงเริม่ ต้นใหม่ได้
เสมอ ไม่ว่ำจะพลำดไปสักเท่ำไหร่ก็ตำม อำกำศท่ีเรำหำยใจ
เข้ำไปเป็นอำกำศใหม่เสมอทุกครั้งที่หำยใจ เซลล์ท่ีเกิดข้ึนใน
ตวั เรำเปน็ เซลล์ใหม่เสมอ เม็ดเลือดท่เี กดิ ข้นึ ในตัวเรำเป็นเม็ด
เลือดใหม่เสมอ เมื่อเป็นเช่นน้ัน ทำไมล่ะ กำรเร่ิมต้นใหม่ๆ
จะเกดิ ข้ึนไม่ได้

ตรำบเท่ำท่ีเรำยังมีลมหำยใจใหม่ เรำเริ่มต้นใหม่ได้ทุก
ลมหำยใจเลย

ในเศรษฐีสำมอันดับแรกของเมืองไทย สองในสำมเคย
ถูกฟ้องล้มละลำยมำก่อน แต่เพรำะไม่ จมอยู่กับควำม
ผิดพลำด ปรับตัวใหม่ ปรับกลยุทธ์ใหม่ ก็สำมำรถชนะผงำด
ข้ึนมำเปน็ จำ้ วยุทธจักรได้ในทสี่ ุด

ดังน้ัน อย่ำจมอยู่กับควำมผิดพลำดหรือควำมล้มเหลว
ใดๆ ชีวิตจะพลำดโอกำสเมื่อส่ิงใหม่ๆ ท่ีดีเข้ำมำ คนตำย
เท่ำนนั้ ท่ีล้มแล้วไม่ลุก ดังนัน้ ถ้ำยังไม่ตำยจงลุกข้นึ มำ

เม่ือลุกข้ึนจึงมีกำลัง หำกแช่อยู่กับภำวะไม่พึงพอใจก็จะ
ย่ิงหนักและหมดแรงมำกข้ึน เหมือนร่ำงกำยถ้ำอยู่เฉยๆไม่
ออกกำลังกำยก็จะย่ิงหมดแรง หมดสภำพมำกข้ึน ชีวิตก็
เช่นกนั คนจะสู้ต้องลุก ตอ้ งฝึก ต้องเตรยี มพร้อม

ต้องสู้ถงึ จะชนะ

อีกประกำรหน่ึง ต้องสู้ถึงจะชนะ ถ้ำไม่สู้ไม่ชนะ สู้กับ
อะไร สู้กับควำมไม่รู้ สู้กับอุปสรรคทั้งหลำยนำนำประกำร ท้ัง
ภำยในและภำยนอก สู้กับควำมขี้เกียจของตัวเอง สู้กับควำม
ท้อแท้ถดถอยของตัวเอง สู้กับภำวะที่มีคนมำดูหม่ินเหยียด
หยำม เรำต้องข้ึนมำสู้ ต้องผงำดใจให้เป็นอิสระเหนือส่ิง
เหล่ำนัน้ ตอ้ งสู้ถงึ จะชนะจรงิ

พระพุทธเจ้ำตรัสไว้ว่ำ “บุคคลสำมำรถก้ำวล่วงทุกข์ได้
เพรำะควำมเพียร” มันจะมีควำมทุกข์ขนำดไหนก็ตำม เรำ
สำมำรถที่จะก้ำวออกจำกควำมทุกข์ได้เพรำะสู้ เพรำะเพียร
ท่ำนองคุลิมำลเองฆ่ำคนมำเป็นจำนวนมำก ตำมกลไก
ธรรมดำท่ำนจะต้องตกนรกแน่นอน แต่ท่ำนสำมำรถก้ำวล่วง
ออกจำกควำมทุกข์นั้นได้เพรำะควำมเพียร น่ันแสดงว่ำถ้ำสู้
แล้วสำมำรถชนะไดแ้ น่นอน

แต่ถ้ำไม่สู้ก็หมดโอกำสชนะควำมทุกข์ท้ังหลำย กิเลส
ท้ังหลำย ควำมไม่เป็นธรรมท้ังหลำย รอย่ำเหยียบทุกคนใน
โลกอยู่แล้ว ใครสู้ก็มีโอกำสชนะ ใครชนะส่ิงใดแล้วสิ่งนั้นก็
ไม่มำตอแยเรำอีก

อย่ำงท่ีบอก ทุกคนเกิดมำเพ่ือชนะ ดังนั้น ใครที่ยอมแพ้
ก็ไม่ควรเกิดมำตั้งแต่ต้น เหมือนนักกีฬำที่ตั้งใจจะแพ้ ไม่ข้ึน
เวทเี สียเลยยังจะเข้ำท่ำกว่ำ ไม่เจ็บ และไม่เสยี ศกั ด์ิศรี

ฉะน้ัน เกิดมำแล้วควรสร้ำงชัยชนะท่ียิ่งใหญ่ข้ึนไป
เรือ่ ยๆ

พระพุทธเจ้ำเคยตรัสวำ่ อย่ำดูหม่ินคนล้ม ถ้ำตรำบใดท่ี
เขำยังลุกเสมอ อย่ำงเช่นมีพระท่ำนหน่ึงบวชแล้วก็สึก บวช
แล้วก็สึกด้วยเหตุแห่งทรัพย์บ้ำง เหตุแห่งสำวบ้ำง ด้วยเหตุ
แห่งสังคมบ้ำง แต่ท่ำนสึกไปแล้วท่ำนก็สำนึกได้ ท่ำนก็มำ
บวชอีก เป็นเช่นนี้อยู่ถึงเจ็ดคร้ังและในท่ีสุดท่ำนก็สำมำรถ
สำเร็จเป็นพระอรหันต์ได้ พระพุทธเจ้ำทรงสรุปว่ำ อย่ำดู
หม่ินคนที่เคยแพ้ เพรำะวันหน่ึงเขำอำจจะลุกข้ึนมำสู้และ
ชนะได้

แต่หำกใครยอมแพ้เบ็ดเสร็จแล้วเป็นอันว่ำ ชีวิตจะ
ดกั ดำนอยู่อย่ำงนัน้ แต่ถ้ำไม่ยอมแพ้ สู้ใหม่ สู้ใหม่เจ็ดคร้ัง ถ้ำ
มันไม่ได้กเ็ อำสกั รอ้ ยครงั้ ใหม้ ันรู้ไป อย่ำงมำกก็แคต่ ำย

ตำยแล้วเกิดมำสู้ใหม่ก็ยังได้ถ้ำกำรสู้นั้นมีคุณคุ้มค่ำ แต่
ถ้ำไม่มีคณุ หรือมีแตอ่ ำจไม่ค้มุ ค่ำกอ็ ย่ำเสียเวลำตง้ั แตต่ น้

ประเภทของชัยชนะ

เมื่อจะชนะทั้งทีก็ชนะให้ดีหน่อย ชัยชนะมีหลำยประเภท
แตล่ ะประเภทให้ผลและรสตำ่ งกนั คือ

ชัยชนะเหนือเมฆ คือ ชัยชนะโดยธรรม โดยบุญบำรมี
และวำสนำ ชัยชนะนี้จะชนะแม้ไม่อยำกชนะ ผู้อ่ืนจะยอมหลีก
ทำงให้ด้วยควำมยินดี และเม่ือชนะแล้วก็มีรสแห่งควำม
มั่นคงท่ใี ครก็ทำลำยไม่ไดห้ รอื ได้ก็ยำกย่ิง

ชัยชนะท่ีเหนือช้ัน คือ ชัยชนะที่วำงตำแหน่งให้ชนะอยู่
แล้ว เช่น ในยุคกำรเมืองเปน็ ใหญ่ ใครได้เป็นผู้ปกครองก็ชนะ
ไปแล้วกวำ่ คอ่ น ในยุคทีส่ ่อื มวลชนเป็นใหญ่ นักกำรเมืองต้อง
กลัวสื่อมวลชน ดังนั้น ถ้ำวำงตำแหน่งเป็นสื่อมวลชนและทำ
หน้ำที่โดยชอบก็มีโอกำสชนะไปแล้วกว่ำคร่ึง กระน้ันในยุค
กำรตลำดเสรีเช่นน้ี ผู้บริโภคเป็นใหญ่เป็นนำยท่ีแท้จริงของ
ธุรกิจทั้งหลำยแม้ส่ือมวลชน ดังน้ัน หำกวำงตัวเป็นผู้บริโภค
ทีช่ ำญฉลำดและรวมพลังต่อรองได้ ก็มีโอกำสชนะสูงอยู่แล้ว
โดยตำแหน่ง ชัยชนะเช่นน้เี ปน็ ชัยชนะเพรำะควำมชำญฉลำด
ชนะได้โดยงำ่ ย ใหร้ สแหง่ ควำมรำบร่นื

ชัยชนะที่หอมหวำน คือ ชัยชนะท่ีคู่ต่อสู้ต่ำงฝ่ำยต่ำง
ยอมให้กันและกันเป็นผู้ชนะ เช่น หนุ่มสำวที่ต่ำงยอมกันและ
กัน หรือเพ่ือนรักกันต่ำงยกย่องกันและกันและยินดีให้เป็นผู้
ชนะ ชัยชนะเช่นน้ีได้มำเพรำะควำมสัมพันธ์อันลึกซ้ึง ให้รส
เปน็ ควำมประทบั ใจ อ่อนโยน และอยู่เหนอื เงอ่ื นไขทว่ั ๆ ไป

ชัยชนะท่ีช่ืนม่ืน คือ ชัยชนะที่สำมำรถผันศัตรูคู่แข่งมำ
เป็นมิตร ทำสงครำมให้เป็นศำนติธรรมอันสมดุลที่ต่ำงฝ่ำย
ต่ำงไดป้ ระโยชน์ ชัยชนะแบบนีใ้ หร้ สแหง่ ควำมร่ืนรมย์และช่ืน
ม่ืน

ชัยชนะท่ีทุรเข็ญ คือ ชัยชนะจำกกำรต่อสู้ที่เกินกำลัง
หรือต้องสู้ขณะยังไม่พร้อม กว่ำจะพัฒนำตนและพำกเพียรสู้
ใหช้ นะได้ก็สุดทุรเข็ญ เป็นกำรต่อสู้ที่ไม่รู้จักประมำณ แม้เม่ือ
ชนะแล้วก็จะจดื ชืดเพรำะใจแข็งกระด้ำงไปหมดแล้ว

ชัยชนะท่ีขมข่ืน คือ ชัยชนะที่แลกมำด้วยกำรต้อง
สูญเสียส่ิงที่รักหรือส่ิงที่ล้ำค่ำไป แม้ได้ชัยชนะมำก็จะเศร้ำ
โศกรันทดยิ่งนกั

ชัยชนะท่ีเสียหำย คือ ชัยชนะที่ได้มำโดยไม่ชอบ
ธรรมหรือโดยกำรกระทำท่ไี ม่ชอบ แม้ชนะได้วันหน่ึงก็จะ
เสียชัยชนะน้ันไปโดยสิ่งที่ไม่เป็นธรรมเช่นกัน และจัก
เป็นเช่นน้ีต่อไปเร่ือยๆ ทุกรุ่น สรุปแล้วทุกฝ่ำยมีแต่เสีย
กับเสีย แม้เมื่อชนะอยู่ก็ให้รสแห่งควำมแห้งแล้งใน
ดวงใจยิ่งนกั

ชัยชนะท่ีหวำดผวำ คือ ชัยชนะที่ได้สร้ำงศตั รูไว้มำก
ในระหว่ำงกำรต่อสู้ เม่ือชนะแล้วก็หวำดผวำเหมือนยืน
อยู่บนคมหอกคมดำบทีต่ อ้ งระวงั ตวั ตลอดเวลำ

ชัยชนะที่ย่อยยับ คือ ชัยชนะที่ได้มำเพรำะควำมบ้ำ
ในชัยชนะ เขำต้องสู้ทุกรูปแบบ ยอมสูญเสียทุกส่ิงเพียง
เพ่ือให้ชนะ เม่ือชนะแล้วก็จะไม่เหลืออะไรให้ครองเลย
เป็นชัยชนะที่ย่อยยับ ให้รสแห่งควำมภำคภูมิที่อ้ำงว้ำง
ว้ำเหว่

ดังน้ัน เมื่อพร้อมจะสู้แล้วต้องสู้ด้วยกลยุทธ์ที่ดี
ด้วย เพรำะกำรใช้วิธีสู้ที่แตกต่ำงกันนั้น จะทำให้ได้มำซ่ึง
ชัยชนะตำ่ งคุณภำพกัน

ขน้ั แรกเลย ตอ้ งมีทัศนคตทิ ถ่ี ูกตอ้ งตอ่ ชัยชนะ

ชัยชนะท่ีดีนั้น คือ ชัยชนะที่ยั่งยืน ชัยชนะท่ีย่ิงใหญ่
นั้น คือ ชั ยชนะเหนือชั ยชนะ นั่นหมำยควำมว่ำ ถ้ำ
ต้ อ ง ก ำ ร ชั ย ช น ะ ที่ ย่ิ ง ใ ห ญ่ ต้ อ ง ส ร้ ำ ง ชั ย ช น ะ ใ ห้ แ ก่ ผู้ อื่ น
โดยมำก

ชัยชนะท่ีเบียดบีฑำกันนั้นเป็นชัยชนะช้ันต่ำ จำไว้ว่ำ
ชัยชนะบนควำมพ่ำยแพ้ของคนอ่ืนเป็นกำรสร้ำงศตั รู วัน
หน่ึงเขำก็ต้องมำเอำคืน แล้วก็จะต้องเป็นผู้แพ้ในที่สุด
ดังน้ัน ชัยชนะที่ประเสริฐ คือ ทำให้ทุกฝ่ำยชนะร่วมกัน
เรยี กวำ่ win win strategy ให้ทุกคนได้หมด ไม่มีใครแพ้
ไม่มีใครเอำเปรยี บ

ถำ้ เขำ้ ใจอย่ำงนก้ี ช็ นะใจดว้ ยใจท่ีย่ิงใหญแ่ ล้ว

ส่ิงทต่ี ้องชนะ

แท้จรงิ แล้ว ส่ิงที่เรำควรเอำชนะให้ได้ คอื

๑. ดวงชะตำ
๒. สถำนกำรณ์
๓. อุปสรรค
๔. กำรแขง่ ขัน
และ ๕. ชนะตนเอง
นี่คือห้ำส่ิงหลักที่ต้องเอำชนะให้ได้ ไม่ใช่จ้องไปชนะ
คนอื่นเสมอไป

๑. ชะตำกรรม นั้นเป็นส่ิงท่ีปรับเปลี่ยนได้ตำมกำร
บริหำร (ศึกษำเพ่ิมเติมได้จำกหนังสือ “กำรบริหำรดวง
ชะตำชีวติ ” โดยผู้บรรยำยเดียวกนั )

๒. ขณะน้ี สถำนกำรณ์ ต่ำงๆ ในโลกค่อนข้ำงวุ่นและ
ร้ำย แต่นั่นก็คือโอกำสที่เรำจะชนะได้เช่นกัน คือ ชนะ
สถำนกำรณ์ กำรชนะสถำนกำรณ์น้ันไม่ได้หมำยควำมว่ำ
จะต้องไปทำลำยสถำนกำรณ์ แต่หมำยควำมว่ำต้อง
บรหิ ำรทุกสถำนกำรณ์ให้เกิดประโยชนใ์ ห้ได้

คนที่ประสบควำมสำเร็จยิ่งใหญ่ย่อมเห็นว่ำปัญหำ
คอื โอกำส ขณะทคี่ นพ่ำยแพ้ย่อมเห็นโอกำสเปน็ ปัญหำ

ทุกสิ่งในโลกนี้พร้อมจะเป็นปัญหำเสมอถ้ำเรำไม่
เข้ำใจมัน แต่ถ้ำเรำเข้ำใจมันจริง ก็จะเห็นโอกำสเสมอใน
ทุกสถำนกำรณ์เช่นกัน

เหมือนท่ีเคยเตือนสติพวกเรำเนืองๆ ว่ำ จงท่อง
คำถำประโยชนท์ กุ ส่ิงไวว้ ่ำ

“ลำภมีก็ดี จะได้สรำ้ งบำรมีให้ยิ่งใหญ่
เสื่อมลำภมีก็ดี จะได้ปล่อยวำงให้ยิ่งใหญ่
ยศมีก็ดี จะได้เกอ้ื กลู ให้กวำ้ งขวำง
เสอ่ื มยศมีก็ดี จะได้เป็นอิสระใหไ้ พศำล
นนิ ทำมีกด็ ี จะไดร้ ูว้ ่ำใครคอื มิตรเทยี ม
สรรเสริญมีก็ดี จะไดร้ ู้ว่ำใครคือมิตรแท้
สขุ มีก็ดี จะไดเ้ ขำ้ สมถะให้ลึกซ้ึง
ทุกข์มีกด็ ี จะได้วปิ สั สนำให้หลุดโล่งเรียบร้อย”

คนที่ประสบควำมสำเร็จยิ่งใหญ่ย่อมเห็นว่ำปัญหำ
คอื โอกำส ขณะทคี่ นพ่ำยแพ้ย่อมเห็นโอกำสเปน็ ปัญหำ

ทุกสิ่งในโลกนี้พร้อมจะเป็นปัญหำเสมอถ้ำเรำไม่
เข้ำใจมัน แต่ถ้ำเรำเข้ำใจมันจริง ก็จะเห็นโอกำสเสมอใน
ทุกสถำนกำรณ์เช่นกัน

เหมือนท่ีเคยเตือนสติพวกเรำเนืองๆ ว่ำ จงท่อง
คำถำประโยชนท์ กุ ส่ิงไวว้ ่ำ

“ลำภมีก็ดี จะได้สรำ้ งบำรมีให้ยิ่งใหญ่
เสื่อมลำภมีก็ดี จะได้ปล่อยวำงให้ยิ่งใหญ่
ยศมีก็ดี จะได้เกอ้ื กลู ให้กวำ้ งขวำง
เสอ่ื มยศมีก็ดี จะได้เป็นอิสระใหไ้ พศำล
นนิ ทำมีกด็ ี จะไดร้ ูว้ ่ำใครคอื มิตรเทยี ม
สรรเสริญมีก็ดี จะไดร้ ู้ว่ำใครคือมิตรแท้
สขุ มีก็ดี จะไดเ้ ขำ้ สมถะให้ลึกซ้ึง
ทุกข์มีกด็ ี จะได้วปิ สั สนำให้หลุดโล่งเรียบร้อย”

๓. อุปสรรค เป็นอีกสิ่งหน่ึงซ่ึงต้องเอำชนะให้ได้ หำ
ไม่มันจะปิดก้ันควำมสำเร็จและพัฒนำกำรของชีวิต กำร
เอำชนะอุปสรรคก็คือกำรยกเลิกควำมจำกัดออกไป เปิด
โอกำสแห่งควำมสำเรจ็ ใหม้ ำกข้ึน โดยพัฒนำศกั ยภำพให้
เหนอื อุปสรรค

ข้อจำกัดในชี วิต ในศักยภำพ ในควำมสัมพันธ์
ทั้งหลำย นั่นคือส่ิงท่ีต้องชนะให้ได้ ถ้ำยกเลิกข้อจำกัดได้
น่ันดี ถ้ำยกเลิกไม่ได้ต้องควบคุมให้ได้ ถ้ำคุมไม่ได้ก็ใช้
อุปสรรคเปน็ แรงขับไปสคู่ วำมสำเรจ็ ทีย่ ิ่งกวำ่

๔. อีกสงิ่ หน่งึ ทีต่ อ้ งชนะให้ไดค้ ือ กำรแขง่ ขนั แต่กำร
แข่งขนั เชิงสรำ้ งสรรค์นัน้ ไม่ใช่คนแข่งกับคน

กำรแข่งขันท่สี รำ้ งสรรคม์ ีสำมประกำร คอื

หน่ึง แข่งกับเป้ำหมำย มนุษย์เรำทุกคนล้ วนมี
เป้ำหมำยซ่ึงเรำต้องแข่งกับมันจนกว่ำจะพิชิตมันได้ใน
ท่สี ุด

สอง แข่งกบั มำตรฐำนสำกล มำตรฐำนใดในสำยงำน
หรือวิชำชีพท่ีเรำทำอยู่ เขำมีมำตรฐำนอย่ำงไร เรำต้อง
พิชิตใหไ้ ด้และทำใหด้ กี วำ่ เรำกจ็ ะเป็นผู้ชนะ

สำม แขง่ กบั เวลำ มนุษย์ทุกคนมีอำยุขัยจำกัด กรรม
ก็ตำมอยู่ตลอดเวลำ ดังนั้น ต้องสร้ำงสรรค์และแข่งกับ
โอกำสแห่งควำมเสยี หำยท่กี รูเข้ำมำใหท้ นั เวลำดว้ ย

๕. และสุดท้ำยที่ต้องชนะคือ ชนะตนเอง ในกำร
เอำชนะตนเองนั้นมีสองประกำรที่ต้องจัดกำรคือ

หน่ึง เอำชนะกิเลสตณั หำ ตวั พำเรำไปสู่หำยนะ กเิ ลส
ตัณหำน่ีเวลำมันกำเริบมันมีเหตุผลมำกระซิบเรำสำรพัด
ต้องใจแข็ง เอำมำตรฐำนแห่งธรรมเป็นปรำกำรป้องกัน
ไม่ให้มันกระชำกลำกจูงชีวิตเรำออกนอกทำงอันควร มิ
เช่นนั้น จะตอ้ งพบควำมหำยนะในทสี่ ุด

กำรเอำชนะกิเลสได้น้ันจะก่อให้เกิดพลังอัศจรรย์
กิเลสนั้นเหมือนกองใบไม้ที่ทับถมกันอยู่ ถ้ำเรำจุดไฟเผำ
ใบหน่ึงได้ ไฟมันจะลำมไปทำลำยใบอ่ืนได้ด้วย กิเลสก็
เช่นกัน หำกเรำใจแข็งเอำชนะกิเลสท่ีมำหลอกล่อใจได้
สักตัว ใจจะมีกำลังไปจัดกำรกับกิเลสอ่ืนๆ ได้ดว้ ย

สอง เอำชนะภำวะเดิมให้ได้ หมำยควำมว่ำ ต้อง
เพียรพยำยำมอยู่เสมอท่ีจะทำทุกอย่ำงในชีวิตให้ดีกว่ำ
เดิมใหไ้ ด้ เม่ือวำนเปน็ อย่ำงไร วันน้ีต้องดีกวำ่ เมื่อวำน

วนั น้ีเปน็ อย่ำงไร พรุ่งน้ีต้องดีกว่ำวันน้ี ทั้งในเร่ืองของ
ภำวะจิตใจและสมรรถภำพทำงกำย เรำจะบริหำรส่ิง
เหล่ำน้ไี ดต้ ้องบริหำรตนเองอย่ำงเหมำะสมอยู่เสมอ

น่ั น คื อ ก ำ ร เ อ ำ ช น ะ ตั ว เ อ ง ซ่ึ ง เ ป็ น ชั ย ช น ะ ที่
ย่ิงใหญ่ที่สุดในชีวิต โบรำณจึงบอกว่ำ “ชนะอ่ืนหมื่น
แสนไม่เหมือนแม้นชนะใจตน”

นั่นคือส่ิงที่เรำพึงเอำชนะ ซ่ึงต้องเลือกให้ดีจริงๆ
แล้วชีวิตที่สำเร็จสุขไม่จำเป็นต้องชนะทุกเร่ืองในชีวิต
เพรำะหำกจะเอำชนะทุกสงิ่ ชีวิตก็ต้องต่อสู้เป็นพัลวัน
อยู่ตลอดเวลำจนไม่มีเวลำท่ีจะเสพรสแห่งชัยชนะใดๆ
ท่ไี ดม้ ำเลย

อะไรควรชนะกส็ ู้ อะไรไม่ค้มุ สู้ก็อย่ำเสยี เวลำ

กล้าเผชิญส่ิงตา่ งๆอย่างจริงใจด้วยปัญญา

นักธุรกิจท้ังหลำยท่ีเขำผงำดข้ึนมำในโลกธุรกิจ ร่ำรวย
ข้ึนมำได้เพรำะเขำเผชิญควำมเสี่ยง คนทั่วไปพออะไรที่ไม่
แน่นอน มันเสี่ยงมำก ชักจะไม่เอำละ ถอยเลย แต่นักธุรกิจ
เขำกล้ำ ลักษณะหน่งึ ของนกั ธุรกจิ ท่ีพิเศษมำกคอื กล้ำเสย่ี ง

ห รื อ นั ก ก ำ ร เ มื อ ง ท้ั ง ห ล ำ ย ท่ี ป ร ะ ส บ ค ว ำ ม ส ำ เ ร็ จ ไ ด้
เพรำะกล้ำที่จะเข้ำไปอยู่ในท่ำมกลำงปัญหำ กล้ำที่จะไปแบก
รับอุปสรรค กล้ำท่ีจะเผชิญเสียงติฉินนินทำ หรือแม้กระท่ัง
กำรต่อต้ำนหรือกำรคัดค้ำนจำกฝ่ำยค้ำน กล้ำท่ีจะเผชิญส่ิง
เหล่ำน้ี

แม้แต่คนท่ีจะเป็นพระพุทธเจ้ำเอง พระองค์ตรัสว่ำ
พระองค์จะต้องเป็นพระโพธิสัตว์บำเพ็ญเพียรเป็นเวลำนำน
ในขณะที่เป็นพระโพธิสัตว์จะต้องมีใจย่ิงใหญ่มหำศำลชนิดที่
แม้เห็นทะเลเดือดอยู่ข้ำงหน้ำก็ยังกล้ำท่ีจะโดดลงไปในทะเล
เดือด แล้วพยำยำมว่ำยไปสู่ฝ่ ังเพื่อไปช่วยคนในฝ่ ังโน้นให้ได้
ถ้ ำ ใ ค ร ไ ม่ ก ล้ ำ ก ร ะ โ ด ด ล ง ไ ป ใ น ท ะ เ ล เ ดื อ ด ก็ ห ม ด สิ ท ธ์ิ เ ป็ น
พระพุทธเจ้ำ นั่นหมำยควำมว่ำพระองค์เห็นทุกข์มหำศำลที่
อยู่ขำ้ งหนำ้ แต่พระองค์ฝ่ำฟนั ทกุ ข์นนั้ ไปจนกระทั่งไปถึง

จุดสูงสุดคือกำรเป็นพระพุทธเจ้ำได้ จนสำมำรถสำเร็จเป็น
พระพุทธเจำ้ ได้ในทส่ี ดุ

หรือแม้แต่กระท่ังกำรทำดำบซำมูไรสักอัน เคยสังเกต
ไหมว่ำเขำจะเลือกเอำเหล็กเน้ือดีมำเผำไฟ แล้วก็เอำไปทุบ
ทุบแล้วก็ไปแช่น้ำเย็น แล้วไปเผำอีก แล้วทุบอีก กระทบท้ัง
ร้อนทั้งเย็นทั้งโดนทุบครั้งแล้วคร้ังเล่ำจนกระท่ังเหล็กน้ัน
เหนียว เน้ือควบแนน่ บำงเฉียบคมมำก กลำยเป็นดำบซำมูไร

ชีวิตก็เช่นกัน จะเป็นชีวิตท่ีประสบควำมสำเร็จได้ต้อง
อดทน ผ่ำนร้อนผ่ำนหนำว ผ่ำนอุปสรรค บำงทีต้องโดนทุบ
ดว้ ยแรงกดดนั ตำ่ งๆ นำนำรอบข้ำง ไม่ว่ำจะเป็นกฎหมำย ไม่
ว่ำจะเป็นภำวะเศรษฐกิจ ไม่ว่ำจะเป็นสังคม ไม่ว่ำจะเป็น
ควำมสัมพันธ์ ไม่ว่ำจะเป็นอำรมณ์ของตัวเองอะไรต่ำงๆ
นำนำท่ีมำเป็นแรงกดดันนักสู้เสมอ จะต้องฝ่ำฟันส่ิงเหล่ำนี้
ไปให้ได้ เมื่อผ่ำนได้ ก็จะเหนียวแน่นเฉียบคมเหมือนดำบ
ซำมูไรในที่สุด

ดังนั้น ควำมสำเร็จไม่ใช่เร่ืองท่ีใครนึกอยำกได้ก็ได้ แต่
มันเป็นเรื่องที่ต้องพำกเพียรพยำยำมอดทนฝ่ำฟันเสมอจึง
จะได้มำ

แกร่งอย่างออ่ นโยน

เม่ือควำมสำเร็จย่อมได้มำด้วยกำรต่อสู้เพียรพยำยำม
ดังนน้ั จติ ใจตอ้ งแกรง่ จึงจะชนะได้

กระนั้น ควำมเข้มแข็งมิได้หมำยควำมว่ำต้องกร้ำว
เพรำะหำกแขง็ กร้ำวจนเกนิ ไป ลูกหลำนบรวิ ำรเพ่ือนพ้องก็จะ
ขวญั เสยี จะตอ้ งเข้มแข็งอยู่ในควำมพอดีอันเหมำะสมด้วย
กุศโลบำยอันสมควรด้วย นัน่ คอื แกรง่ อย่ำงอ่อนโยน

ดูรำกไม้สิ มันทำตัวยืดหยุ่นแต่สำมำรถเจำะหินอันแข็ง
กระด้ำงเข้ำไปดูดอำหำรได้ หินอันกระด้ำงเสียอีกท่ีไม่มี
ปัญญำเจำะตน้ ไม้

เลือกเอำ จะเป็นรำกไม้อันอ่อนสลวยอย่ำงเข้มแข็งผู้
เจำะหนิ หรือเปน็ หนิ อันกระดำ้ งให้รำกไม้เจำะ

ยุทธศาสตร์การสร้างชัยชนะ

เมื่อพร้อมสรำ้ งชัยชนะแล้ว ตอ่ ไปกท็ ำใหช้ นะจรงิ ๆ

กำรจะได้มำซ่ึงชัยชนะนั้นสำมำรถใช้เครื่องมือได้หลำย
ประกำร คือ

หน่ึง ชนะโดยควำมเพียร ควำมเพียรเป็นส่ิงหน่ึงอัน
นำมำซ่ึงชัยชนะได้ ดังที่พระพุทธองค์ทรงบอกว่ำ “บุคคล
ล่วงทุกข์ได้ด้วยควำมเพียร” คือเพียรท่ีจะออกจำกทุกข์ ถ้ำ
เพียรจริงอย่ำงไม่หยุดยั้ง สักวันหน่ึงมันก็หลุดแน่ แต่ถ้ำไม่
เพียรก็ไม่มีโอกำสชนะ รวมทั้งชนะอ่ืนใดท่ีชนะได้ยำกก็ล้วน
ตอ้ งใช้ควำมเพียรประกอบดว้ ยทัง้ สิ้น

สอง ชนะโดยอำนำจที่เหนือกว่ำ เมื่อมีอำนำจเหนือกว่ำ
สิ่งใด จะจัดกำรสิ่งนั้นได้ง่ำยมำก เช่น ในหมู่คณะใครกล้ำ
มำกท่ีสุด คนท่ีกล้ำน้อยกว่ำก็จะยกให้เป็นผู้นำ ใครมีปัญญำ
ธรรมมำกท่ีสุด คนอื่นๆ ก็จะยกให้เป็นหัวหน้ำ เป็นต้น ดังนั้น
ต้องหม่ันส่ังสมคุณสมบัติที่ประเสริฐหรือบำรมีให้สมบูรณ์
บำรมีนัน่ แหละคืออำนำจ

คนที่มีอำนำจมำกๆ นั้น พูดอะไรคนจะฟัง เชื่อ และ
ปฏิบัติตำม ถ้ำมีอำนำจในตนมำกๆ ธรรมชำติฟังด้วย พวกนี้
จะมีวำจำสทิ ธิ์ สิ่งตำ่ งๆ จะเป็นไปตำมทพ่ี ูด

แม้ในกำรต่อสู้ต่ำงๆ ก็เช่นกัน เมื่อจำเป็นต้องใช้ยุทธ
ปัจจัยเดียวกัน ยุทธปัจจัยนั้นๆ ของใครมีอำนุภำพมำกกว่ำก็
อำจจะเอำชนะไดโ้ ดยงำ่ ย เช่น สงครำมอ่ำวเปอร์เซีย เปน็ ต้น

แตถ่ ้ำมียุทธปัจจัยอ่ืนเขำ้ มำเกีย่ วขอ้ ง ผลกอ็ ำจเปล่ียนไป
ได้ เช่น คนท่ีขยันสองคน คนหน่ึงมีปัญญำดี อีกคนด้อย
ปญั ญำ ขยันเทำ่ กนั แต่จะประสบควำมสำเร็จไม่เทำ่ กัน

สำม ชนะโดยปัญญำ ปัญญำน่ีสำมำรถสร้ำงได้ทุกส่ิง
ท้งั โดยทันใด เช่น กำรสร้ำงควำมสุข โดยลำดับ เช่น กำรสร้ำง
ประดิษฐกรรม โดยองค์รวม เช่น กำรสร้ำงชำติ และโดย
เจำะจง เช่น กำรสรำ้ งควำมร่ำรวย

พระพุทธเจ้ำตรัสว่ำ บุคคลผู้มีปัญญำย่อมหำทรัพย์ได้
โดยไม่ยำกเลย

ส่ี ชนะโดยกลยุทธ์ กลยุทธ์เป็นส่ิงที่สำมำรถผันได้
หลำกหลำยตำมควำมเหมำะสมกบั ส่ิงท่ีเรำต้องกำรเอำชนะ

ถ้ำต้องกำรเอำชนะอุปสรรค ต้องเลิกข้อจำกัดอันเป็น
อุปสรรค

ถ้ำต้องกำรเอำชนะคู่แข่ง ต้องเอำคู่แข่งมำเป็น
พันธมิตร

ถ้ำต้องกำรเอำชนะคนดี ต้องใช้ยุทธวิธีท่ีดีให้เกียรติ
และจรรยำมรรยำทงำม

ถ้ำต้องกำรเอำชนะคนเลว ต้องใช้ยุทธวิธีที่ร้ำยกำจ
เช่น เอำโจรล้ำงโจร ไม่ควรเอำคนดีๆ ไปล้ำงโจรให้เสีย
กำลังคนดีเพรำะจะไม่เปน็ ธรรม

ถ้ำต้องกำรเอำชนะคนท่ีดีๆ เลวๆ ต้องใช้ระบบกำร
พัฒนำกำกบั กระชับพฤติกรรม

ถ้ำต้องกำรเอำชนะสถำนกำรณ์ ต้องถอนตนจำก
อิทธิพลสถำนกำรณ์แล้วบริหำรอย่ำงอิสระ

ถ้ำต้องกำรเอำชนะควำมหำยนะ ต้องพัฒนำให้เร็วกว่ำ
อัตรำควำมเส่ือม

ห้ำ ชนะโดยบุญ คนมี บุญมำกจะเกิดบุญฤทธิ์ คือ
อำนำจอันสำเร็จได้ด้วยควำมบริสุทธิ์ ซ่ึงเป็นชั ยชนะท่ี
ประเสริฐในโลก (ท่ำนที่สนใจรำยละเอียดศึกษำเพิ่มเติมได้
จำกหนงั สือ “ฤทธิศำสตร์” โดยผู้บรรยำยเดียวกัน)

หก ชัยชนะโดยควำมลงตัว ซ่ึงเป็นพลังรวมของหมู่
คณะที่มำสัมพันธ์กัน ถ้ำลงตัวกันแล้ว พลังรวมจะยิ่งใหญ่
กวำ่ คนแยกกันอยู่แยกกันทำ และจะชนะแม้สิ่งท่ีชนะโดยยำก
ได้ แตถ่ ำ้ ไม่ลงตวั กัน ตกี ัน แตกกันเสียก่อน กจ็ ะแพ้แม้ในหมู่
คณะ

เจ็ด ชนะโดยธรรม ชัยชนะโดยธรรม คอื ชัยชนะที่เหนือ
ชั้น ซ่ึงจะเกิดข้ึนเม่ือเรำบรรลุธรรม ทรงธรรม มันจะมี
อำนำจเหนือสรรพสิง่ นำมำซ่ึงชัยชนะที่เหนือช้ัน

นนั่ คอื ยุทธศำสตรก์ ำรสร้ำงชัยชนะ

และถ้ำใช้อุปกรณ์ท้ังหมดผสำนกัน จะทรงพลำนุภำพ
ท่ีสุด และชัยชนะทไ่ี ดจ้ ะเป็นชัยชนะโดยสมบูรณ์

สิ่งสาคญั ในการไดม้ าซ่งึ ชยั ชนะ

กอปรภำรกิจใดนั้นไม่สำคัญ ที่สำคัญทุ่มเทให้กับสิ่งน้ัน
เพียงใด ผู้ประสบควำมสำเร็จในกำรกิจล้วนเป็นผู้อุทิศชีวิต
ให้กับงำนน้นั เสมอ

ท่ีสุดของกำรทำทุกส่ิง เรำจะต้องแลกด้วยชีวิต แลก
ด้วยชีวิตน่ีสูงสุดแล้ว แลกด้วยทรัพย์นี่ยังน้อย แลกด้วย
เลือดเนื้อยังกลำงๆ แต่แลกด้วยชีวิตมันสุดของชีวิตทั้งชีวิต
แล้ว ไม่มีอะไรยิ่งกว่ำนั้น ดังน้ัน คนท่ีแลกด้วยชีวิตมักจะ
ประสบควำมสำเร็จสูงสุดของชีวิต เช่น ไอน์สไตน์ เอดิสัน
กำลิเลโอ พระอำนนท์ หรือมหำตมะคำนธี ท่ำนเหล่ำน้ีแลก
ควำมสำเร็จมำด้วยชีวิตและทุ่มเทชีวิตให้กับงำน สร้ำงโลก
หรือสร้ำงควำมสำเร็จในโลก สร้ำงควำมสำเร็จไว้ประดับโลก
ควำมสำเร็จของท่ำนจึงย่ิงใหญ่ ท่ำนจึงได้เป็นมหำบุรุษของ
โลก

โลกน้ียังต้องกำรวรี บุรุษวรี สตรีอีกมำก

จงลุกข้ึนเถิด ตำอยู่ด้ำนหน้ำมีไว้มองข้ำงหน้ำ ก็จงมอง
ไปในอนำคต อย่ำมัวไปเคีย้ วเอ้ืองแหง่ อดีตอันผุพัง

แม้จะล้มเหลวไปบ้ำง น่ันคือบทหน่ึงในขั้นตอนกำร
สร้ำงควำมสำเร็จ จำไว้ว่ำชัยชนะไม่ได้มีมำแต่เกิด แต่ชัย
ชนะจะเกดิ ด้วยกำรสร้ำงข้นึ มำ

ทุกคนในโลกน้ีไม่ได้ born to be แต่มันมีขั้นตอนแห่ง
ควำมสำเรจ็ ดงั น้ี

Born to Learn

Learn to Do

Do to Develop

Develop to Achieve

Achieve to Be

ในช่วงของกำรเรียนรู้นั้นต้องเรียนรู้ท้ังคุณและโทษ ท้ัง
ควำมสำเรจ็ และควำมล้มเหลว ชัยชนะจงึ จะแขง็ แกร่ง

ดงั นน้ั ท้งั ควำมสำเรจ็ และควำมล้มเหลวคือ jigsaw ที่
สำนสร้ำงเปน็ ชัยชนะในทีส่ ุด

จงผงำดชีวิตจิตใจข้ึนมำด้วยเจตนำอันประเสริฐ ด้วย
ปัญญำอันสุขุมรอบคอบ ด้วยอำรมณ์อันเป็นหน่ึง และด้วย
ควำมจำเป็นที่ต้องสำเร็จ จงก้ำวเดินไปข้ำงหน้ำไปหำชัย
ชนะสำหรับตน สำหรับสังคม สำหรับมนุษยชำติ และ
สำหรับระบบธรรม

ที่สุดแหง่ ชัยชนะ

ชัยชนะที่สูงสุด คือ ชัยชนะที่ไม่ต้องต่อสู้อีกต่อไป นั่น
หมำยถึงชัยชนะถำวร ซ่ึงคือที่สุดแห่งชัยชนะ ชนะอื่นใดมำก
เ พี ย งไ ห น เ ก รี ย ง ไ ก รอย่ ำ ง ไ รก็ ไ ม่ ม่ั น ค ง เ ท่ ำ ถึ ง ท่ี สุ ดแ ห่ ง
วิวฒั นำกำร

ดังน้ัน ชัยชนะทั้งหลำยท่ีจะสร้ำงน้ัน พึงเป็นไปเพื่อกำร
สำนหนทำงสู่ท่ีสุดแห่งวิวัฒนำกำร จึงจะบรรลุสุดยอดชัยชนะ
ได้

การรกั ษาไวซ้ ่งึ ชัยชนะ

ชัยชนะกบั หำยนะอยู่ใกล้กนั แคพ่ ลิกฝ่ำมือ ดังน้ัน เม่ือ
ไดช้ ัยชนะแล้วตอ้ งรกั ษำชัยชนะไวใ้ ห้ดี มิให้พลิกไปสู่หำยนะ
ได้

ส่ิงท่ีมักทำลำยชัยชนะของผู้นำท้ังหลำย คือ สุรำ นำรี
วจเี หยียดหยำมผู้อ่ืน ควำมไม่เป็นธรรม กำรคบคนโฉด และ
กำรพนนั

สุรำ พำผู้นำหลำยคนพินำศไปแล้ว เช่น เตียวหุยต้อง
เสียเมืองไปเพรำะควำมเมำมำยจนควบคุมตนไม่ได้น่ันเอง
ดงั นนั้ คิดจะเป็นผู้นำ หำ้ มเมำเปน็ อันขำด!

นำรี มีพิษอยู่ในควำมงำม ซ่ึงทำใหผ้ ู้นำจำนวนมำกต้อง
เดือดร้อน เช่น ต๋ังโต๊ะต้องตำยเพรำะมำยำนำงเตียวเส้ียน
คลินตันต้องเสียควำมงำมสง่ำเพรำะลูวินสกี้ เป็นต้น
ดังนั้น เมื่อเป็นผู้นำ ห้ำมผิดประเวณีเป็นอันขำด รสกำมอัน
เล็กนอ้ ยจักทำลำยรสรักและศรัทธำอันย่ิงใหญ่ของมหำชน

วจดี ูหม่ินเหยียดหยำมผู้อื่น เป็นกำรสร้ำงศตั รูมำทำลำย
ตนในภำยหลัง เช่น อ้วนเส้ียวดูหมิ่นเหยียดหยำมกวนอูยอด
นักรบ ในทสี่ ุด กต็ ้องเสยี หนำ้ และเสียควำมเปน็ ผู้นำทีย่ ่ิงใหญ่
ไป ดังน้ัน เมื่อเป็นผู้นำ ห้ำมเหยียดหยำมใครโดยไม่จำเป็น
อันขำด แตจ่ งถนอมศกั ด์ศิ รีกันโดยสมควร

ควำมไม่เป็นธรรม เป็นอีกสิ่งท่ีนำควำมหำยนะมำให้
ผู้นำได้ เช่น ลิโป้ลุแก่อำนำจสั่งกำรลงโทษลูกน้องท่ีมีผลงำน
และไม่มีควำมผิด จนเป็นเหตุให้เหล่ำขุนพลคิดทรยศ จับตัว
ลิโป้สง่ ไปให้โจโฉจนต้องตำยไป ดังน้นั เป็นผู้นำต้องมั่นอยู่ใน
ควำมเปน็ ธรรม หำไม่ภยั นั้นจะกลับมำทำรำ้ ยตนเอง

กำรคบคนโฉด เป็นอีกสิ่งหน่ึงซ่ึงสร้ำงควำมฉิบหำยให้
ผู้นำไม่น้อย เล่ำป่ ีต้องเสียเมืองสองครั้งสองครำเพรำะเล้ียง
ลิโป้คนทรพีนั่นเอง ดังนั้น เมื่อเป็นผู้นำต้องระวังศตั รูท่ีอยู่ใน
ครำบมิตรให้ดี หำไม่จะเดือดร้อน ถ้ำเลือกได้อย่ำคบ ถ้ำ
จะต้องคบอย่ำคลุกคลี ถ้ำจำเป็นต้องคลุกคลี ต้องควบคุม
อย่ำงเคร่งครัด