Panduan PdP KSSR (Semakan 2017) Sains Tahun 5

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

Litar A Litar B

Lakar dan labelkan rajah litar bagi litar yang ditunjukkan dalam rajah di atas pada ruang di
bawah.

Litar A

Litar B

90

SAINS FIZIKAL : Tahun 5
LEMBARAN KERJA 1
Rajah di bawah menunjukkan dua jenis litar. Namakan jenis litar tersebut dan banding-
bezakan kecerahan mentol bagi kedua-dua litar.

Litar A : Litar ______________________________
Kecerahan mentol: ______________

Litar B : Litar ______________________________
Kecerahan mentol: ______________

91

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LEMBARAN KERJA 2

Rajah di bawah menunjukkan dua litar. Banding-bezakan kecerahan mentol bagi kedua-dua
litar.

Litar 1 Litar 2

Bilangan mentol : __________________ Bilangan mentol : __________________
Bilangan bateri : ___________________ Bilangan bateri : ___________________
Kecerahan mentol : _________________ Kecerahan mentol : _________________

a) Selain daripada bilangan mentol, nyatakan faktor lain yang boleh mempengaruhi
kecerahan mentol.

___________________________________________________________________
b) Berikan alasan anda.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
c) Ramalkan kecerahan mentol bagi litar di bawah.

92

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LEMBARAN KERJA 3
a) Rajah di bawah menunjukkan dua litar. Banding-bezakan kecerahan mentol bagi kedua-

dua litar.

b) Berikan inferens kepada jawapan anda di atas.

______________________________________________________________________
__________________________________________________________

c) Perhatikan gambarajah litar di bawah. Tuliskan pemerhatian dan inferens anda.

Gambarajah Litar Pemerhatian Inferens

AB
AB

AB
d) Berdasarkan aktiviti di atas, kita boleh mengubah jumlah tenaga elektrik yang mengalir

di dalam sesuatu litar dengan mengubah:
i. ___________________________________
ii. ___________________________________
iii. ___________________________________

93

SAINS FIZIKAL : Tahun 5
LEMBARAN KERJA 4
Tandakan (✔) bagi mentol yang menyala dan tanda (✖) bagi mentol yang tidak menyala di
dalam kotak yang disediakan.

1) 2)

3) 4)

5) 6)

94

SAINS FIZIKAL : Tahun 5
Aktiviti Pengayaan 1
Dalam litar bersiri laluan arus elektrik melalui hanya pada satu laluan sahaja. Semua
komponen disambung di antara satu sama lain. Arus elektrik mengalir dari terminal positif
kepada terminal negatif bateri untuk menjadi satu litar lengkap.
a) Lakarkan anak panah untuk menunjukkan laluan arus elektrik yang bergerak di dalam litar

bersiri di bawah.

b) Jika salah satu mentol tidak berfungsi atau rosak, adakah mentol yang lain akan
menyala? Jelaskan.
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________________

Dalam litar selari, arus elektrik bergerak melalui lebih dari satu laluan. Arus elektrik boleh
melalui laluan yang berbeza semasa bergerak dari terminal positif ke terminal negatif bateri.
c) Lakarkan anak panah untuk menunjukkan laluan arus elektrik yang bergerak di dalam litar

selari di bawah.

d) Jika salah satu mentol tidak berfungsi atau rosak, adakah mentol yang lain akan
menyala? Jelaskan.
______________________________________________________________________
__________________________________________________________
________________________________________________________________

95

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

Aktiviti Pengayaan 2
Perhatikan gambar rajah di bawah dengan teliti.

Litar A Litar B

a) Apakah perbezaan susunan mentol dalam Litar A dan Litar B?
______________________________________________________________

b) Berikan kelebihan menggunakan Litar B berbanding Litar A.

______________________________________________________________________
__________________________________________________________

________________________________________________________________

Aktiviti Pengayaan 3

ELEKTRIK

Bina satu inferens tentang kecerahan mentol dalam litar bersiri dan selari dengan
melengkapkan “fallen phrase” di bawah.

T S N B
N N N R

R N S
ND N
RE

Jawapan :

LITAR SELARI MEMPUNYAI NYALAAN MENTOL YANG LEBIH CERAH BERBANDING SESIRI KERANA
TIDAK BERKONGSI ARUS ELEKTRIK

96

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

Aktiviti Pengayaan 4
Nyatakan samada litar berikut, litar selari atau litar bersiri.

97

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LATIHAN

1. Salina telah menjalankan satu eksperimen mengenai kecerahan mentol dalam litar

P,Q,R,S. Keputusan telah dicatatkan dalam Jadual 1

Litar Bilangan Mentol Kecerahan mentol

P1 Lebih terang

Q3 Malap

R2 Terang

S4 Lebih malap

Jadual 1

Pernyataan manakah mewakili keputusan dalam Jadual 1 ?

A Litar Q lebih terang berbanding S, tetapi lebih malap berbanding R
B Litar R terang daripada Q tetapi lebih malap daripada Litar P
C Litar P paling terang manakala litar Q paling malap
D Litar R kurang terang berbanding litar Q Litar

2. Rajah 2 menunjukkkan satu litar elektrik

Rajah 2
Jika suis X sahaja dihidupkan, mentol yang manakah akan menyala?

AP
B P dan Q
C P, Q dan R
D P,Q,R dan S

3. Elektrik membekalkan tenaga, cahaya dan haba kepada kita. Arif menggunakan
banyak peralatan elektrik pada satu masa. Pada pendapat kamu, apakah yang patut
beliau lakukan untuk menjimatkan penggunaan elektrik?

A Mesin membasuh pakaian dengan kuantiti yang maksima
B Perlahankan nada suara televisyen sebelum ke luar rumah
C Sentiasa pasang kipas dan lampu ketika menggosok baju
D Pasang komputer dan radio sambil menggosok baju.

98

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

4. Apakah komponen elektrik yang diperlukan untuk membina litar lengkap?
A Sel kering, suis , mentol,wayar penyambung
B Suis, wayar penyambung, sel kering
C Wayar penyambung, sel kering
D Sel kering, wayar penyambung,mentol

5. Rajah 3 menunjukkan komponen yang diperlukan untuk membina litar elektrik
lengkap.

Rajah 3
Nyatakan fungsi simbol di atas
A Membekalkan tenaga elaktrik
B menyambung dan memutuskan litar elektrik
C menghasilkan cahaya
D menghasilkan haba

6. Rajah 4 menunjukkan litar P, Q dan R

PQ R
Rajah 4

99

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

(a) Berdasarkan Rajah 4, carta palang yang manakah boleh menunjukkan hasil
keputusan penyiasatan.

Tandakan √ pada kotak di bawah. Kecerahan mentol
Kecerahan mentol

PQR PQ R
( 1 markah)

(b) Anda diberikan komponen-komponen elektrik seperti berikut:

(i) 2 sel kering
(ii) 4 biji mentol
(iii) 2 suis
(iv) Wayar penyambung

Berdasarkan komponen elektrik di atas, bina satu litar selari.
Lakar dan labelkan litar tersebut.

(1 markah)

(c) Sarina menjalankan satu kajian tentang kecerahan mentol dalam dua litar yang
berbeza seperti yang terdapat dalam Rajah 5.
Nyatakan kecerahan mentol dalam litar X dan Y

100

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

X Rajah 5 Y
(i) Kecerahan Mentol: Kecerahan Mentol:

……………………………………………….. …………………………………………………..
(1 markah)

(ii) Nyatakan inferens bagi jawapan di 6(c)(i)

…………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………..

(1 markah)

(d) Nyatakan pemboleh ubah:

i) Dimanipulasi:

………………………………………………………………
ii) Bergerak balas:

………………………………………………………………. (1 markah)
(e) Ramalkan jika salah satu mentol pada litar X terbakar.

…………………………………………………………………………………………..
(1markah)

101

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

Tajuk Haba
Standard Kandungan 6.1 Haba dan Suhu

. Standard Pembelajaran 6.1.1 Menyatakan maksud haba dan suhu

6.1.2 Menyukat suhu dengan menggunakan alat dan
unit piawai dengan teknik yang betul

KPS Memerhati, Membuat inferens, Berkomunikasi

Set Induksi
i. Guru mengambil bacaan suhu badan murid secara rawak.
ii. Guru bersoal-jawab berkaitan bacaan suhu badan tersebut dan mengaitkan dengan
tajuk yang akan dipelajari.

Aktiviti 1 :

iv. Murid berbincang dengan guru berkaitan teknik menyukat suhu yang betul
menggunakan termometer.

v. Murid secara berpasangan menjalankan aktiviti menyukat suhu menggunakan
termometer dengan teknik yang betul. (bimbingan guru)

vi. Murid merekod pemerhatian dalam lembaran aktiviti.(lampiran 1)
vii. Murid diminta membentangkan hasil pemerhatian.
viii. Murid bersoal jawab dengan guru

Contoh soalan guru :
(e) Apakah maksud suhu?
(f) Apakah alat yang digunakan untuk menyukat suhu?
(g) Apakah unit piawai bagi suhu?
(h) Apakah yang menyebabkan bacaan suhu meningkat/ menurun daripada

bacaan awal?

Aktiviti 2

I. Murid melengkapkan lembaran kerja secara individu ( lampiran 2)

Pentaksiran:

Murid menyukat suhu dengan teknik yang betul menggunakan termometer.
Murid melengkapkan lampiran 2 dan 3.

Penutup:
Murid dibimbing untuk merumuskan pembelajaran pada hari itu.

102

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LAMPIRAN 1

Arahan:
1. Murid memasukkan termometer dalam bikar A.
2. Selepas 5 minit, murid mengambil bacaan suhu.
3. Murid merekod bacaan dalam jadual 1
4. Ulang langkah 1 hingga 3 untuk bikar B

termometer

Air suam Air berais

Bikar A Bikar B

Bikar Jadual 1
A Suhu ° C
B

103

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LAMPIRAN 2.
Bahagian A
Jawab semua soalan di bawah.

1. Haba ialah _____________________________________________________.

2. Suhu ialah ______________________________________________________________

3. Suhu diukur menggunakan _____________________________________________.

4. Unit piawai bagi suhu ialah _____________________________________________.
5. Tandakan ( √ ) pada aras mata yang betul semasa mengambil bacaan pada termometer.

104

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

Bahagian B
Nyatakan bacaan suhu termometer di bawah.

105

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

LATIHAN

1. Apakah yang dimaksudkan dengan suhu?
A Unit bagi ukuran haba
B Kuantiti haba dalam satu bahan
C Kandungan haba dalam sesuatu bahan
D Ukuran darjah kepanasan sesuatu bahan

2. Jadual 1 menunjukkan suhu bagi empat gelas air.

Gelas PQ R S
15 90
Suhu (°C) 75 30

Jadual 1

Pilih urutan yang betul bermula dengan air yang paling sejuk kepada yang paling
panas.
A P, R, Q, S

B S, P, Q, R

C R, Q, P, S

D Q, R, S, P

3. Maklumat berikut merupakan langkah-langkah menyukat suhu air.

S Letakkan termometer di dalam air
T Pegang batang termometer secara tegak
U Laraskan kedudukan mata pada meniskus

merkuri dan baca bacaan suhu
V Tunggu sehingga aras merkuri berhenti

bergerak

Susun langkah-langkah tersebut dengan urutan yang betul.
A S, T, U, V
B T, S, U, V
C T, S, V, U
D S, T, V, U

106

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

4. Jadual 2 menunjukkan perubahan suhu air setiap 3 minit selama 12 minit.

Masa (minit) Suhu (°C)

3 40

6 45

9 65

12 75

Jadual 2

Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang perubahan suhu air?
A Air menjadi sejuk
B Air menerima haba
C Suhu air berkurang
D Air kehilangan haba

5. Maklumat berikut menunjukkan suhu air bagi empat biji botol P, Q, R dan S.

Suhu P lebih tinggi daripada Q tetapi lebih rendah daripada S.
Suhu R lebih tinggi daripada S

Antara carta palang berikut, yang manakah mewakili maklumat di atas?

107

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

6. Rajah 1 menunjukkan secawan kopi yang disediakan untuk ayah.

Rajah 1
Apakah yang perlu dilakukan supaya haba dapat dibebaskan dengan lebih cepat?
A Menutup cawan itu dengan piring
B Merendam sudu besi di dalam air lopi itu
C Meletakkan ketulan ais di dalam air kopi itu
D Meletakkan air kopi itu di atas meja di ruang tamu

7. Rajah 2 menunjukkan bola ping pong yang kemik akibat dipijak oleh Harith secara
tidak sengaja. Dia cuba untuk mengembalikan bola ping pong ke bentuk asal tetapi
tidak berjaya.

Rajah 2
Apakah cara terbaik untuk membantu Harith?
A Gosokkan bola itu pada kain kapas
B Letakkan bola itu di dalam air berais
C Letakkan bola itu di dalam air panas
D Tebuk lubang pada bola itu dan tiupkan udara ke dalamnya

8. Rajah 3 menunjukkan satu eksperimen.

Rajah 3
Apakah cara terbaik yang boleh dilakukan untuk bebola besi melepasi gelang?
A Panaskan gelang
B Panaskan bebola besi
C Ketuk bebola besi dengan kuat
D Rendam bebola besi dalam bekas yang berisi air

108

SAINS FIZIKAL : Tahun 5

9. Mimi diminta oleh ibunya untuk membeli ketulan ais di kedai runcit pada waktu tengah
hari. Apakah yang perlu dilakukan oleh Mimi untuk mengelakkan ketulan aisnya cair
dengan cepat?

A Membungkus ketulan ais dengan kain
B Membungkus ketulan ais dengan plastik
C Membungkus ketulan ais dengan surat khabar lama
D Membungkus ketulan ais dengan kertas pembalut hadiah

10.Ali menyukat suhu air teh panas yang dibiarkan di atas meja setiap 5 minit selama
setengah jam. Dia mendapati bacaan suhu air teh tidak berubah bermula minit ke 20
hingga ke 30.
Antara berikut, yang manakah menerangkan situasi ini?
A Air teh telah menerima haba
B Air teh telah mencapai takat didih
C Air teh telah mencapai suhu bilik
D Air teh telah kehilangan haba

11.Keputusan di bawah direkodkan oleh Fatimah dalam penyiasatan tentang perubahan
suhu air semasa air dipanaskan.
Masa 0 minit, suhu air 28°C
Masa 2 minit, suhu air 48°C
Masa 4 minit, suhu air 68°C
Masa 6 minit suhu air 88°C

a) Apakah tujuan penyiasatan ini?

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
(1 Markah)

b) Apakah corak perubahan bagi suhu air?

………………………………………………………………………………………
(1 Markah)

109

SAINS FIZIKAL : Tahun 5
c) Ramalkan suhu air pada minit ke-8 jika penyiasatan ini diteruskan.

………………………………………………………………………………………………
(1 Markah)

d) Nyatakan inferens bagi jawapan di 10(c).
………………………………………………………………………………………
(1 Markah)

e) Berdasarkan pemerhatian yang direkodkan oleh Fatimah, bina satu jadual tentang
perubahan suhu air semasa air dipanaskan.
(2 Markah)

110

SAINS BAHAN : Tahun 5

Tajuk Pengaratan
Standard Kandungan 7.1 Pengaratan Bahan

Standard Pembelajaran 7.1.1 Menyatakan ciri objek yang berkarat
.
7.1.2 Mengitlak bahawa objek yang diperbuat
daripada besi boleh berkarat.

7.1.3 Mengeksperimen untuk menentukan faktor yang
menyebabkan pengaratan.

KPS Memerhati, Membuat inferens, Berkomunikasi

Set Induksi
(Mengikut kreativiti guru)

Aktiviti 1:
(Aktiviti dijalankan di luar bilik darjah)

i. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
ii. Setiap kumpulan diberikan kad tugasan. (Lampiran 1)
iii. Murid melengkapkan peta ithink (peta buih) ciri-ciri objek berkarat. (Lampiran 2)
iv. Hasil dapatan dibentangkan melalui aktiviti Gallery Walk.

Contoh soalan guru:
(i) Bagaimana kamu mengenal pasti objek yang berkarat?
(j) Apakah bahan yang digunakan untuk membuat objek tersebut?

v. Murid mengitlak bahawa objek yang berkarat diperbuat daripada besi.
vi. Murid melengkapkan lembaran kerja secara individu. (Lembaran 1)

Pentaksiran:

Murid melengkapkan Lembaran 1.

Penutup:

Murid dibimbing untuk merumuskan pembelajaran pada hari itu.
Murid menyanyikan lagu pengaratan berpandukan tayangan video.
Nota: Guru boleh menggunakan kata kunci “Lagu Pengaratan” untuk carian video.

Aktiviti 2:

i. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
ii. Setiap kumpulan dibekalkan alat dan bahan untuk menjalankan eksperimen bagi

menentukan faktor yang menyebabkan pengaratan. (Lampiran 3)
iii. Murid merekodkan pemerhatian selepas satu minggu.

111

SAINS BAHAN : Tahun 5
iv. Setiap kumpulan dikehendaki menghasilkan persembahan slaid multimedia untuk

membentangkan keputusan eksperimen.
v. Murid melengkapkan lembaran kerja secara individu. (Lembaran 2)
Pentaksiran:
Murid melengkapkan Lembaran 2.
Penutup:
Murid membuat kesimpulan faktor yang menyebabkan pengaratan.

112

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 1
Kad Tugasan
Arahan: Senaraikan objek berkarat dan tidak berkarat yang terdapat di sekitar kawasan
sekolah
Lokasi penyiasatan: ________________________

Objek Keadaan Objek Berkarat atau
Permukaan tidak berkarat
Warna (kasar/licin)

113

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 2

114

SAINS BAHAN : Tahun 5

LEMBARAN KERJA 1
Bahagian A
ARAHAN: Isi tempat kosong.

1. Objek yang berkarat diperbuat daripada _____________________________.
2. Objek yang tidak berkarat dibuat daripada ___________________ atau

________________.
3. Ciri-ciri objek berkarat ialah ________________________,

________________________ dan _____________________________.
4. Makanan dalam tin yang kemek tidak harus dimakan. Mengapa?

_______________________________________________________________________
____________________________________________________________

Bahagian B
Arahan: Berdasarkan rajah di bawah, kelaskan objek-objek berikut.

115

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 3

Faktor Pengaratan

Alat dan Bahan:
Air, sabun, minyak masak, kalsium klorida kontang / gel silica, pinggan plastik,
marker pen, paku / jarum, bulu keluli, cawan plastik dan balang kaca.

Langkah:

Sediakan 3 set radas seperti dalam jadual berikut.

Balang kaca

Bulu keluli

Cawan plastik

Air (Set A dan Set B) /
Kalsium klorida kontang
(Set C)

Pinggan plastik

Gambar 1 Gambar 2

Set A Set B Set C

1. Basuh bulu keluli 1. Celup bulu keluli ke 1. Basuh bulu keluli
menggunakan air dan dalam minyak masak. menggunakan air dan
sabun. sabun.
2. Tuang air ke dalam
2. Tuang air ke dalam pinggan. (200-250ml) 2. Letakkan kalsium klorida
pinggan. (200-250ml) kontang / gel silika ke
3. Tebuk lubang pada dalam pinggan.
3. Tebuk lubang pada cawan plastik seperti
cawan plastik seperti dalam Gambar 1. 3. Tebuk lubang pada
dalam Gambar 1. cawan plastik seperti
4. Susun alat dan bahan dalam Gambar 1.
4. Susun alat dan bahan seperti dalam Gambar 2.
seperti dalam Gambar 2. 4. Susun alat dan bahan
seperti dalam Gambar 2.

116

SAINS BAHAN : Tahun 5
LEMBARAN KERJA 2
ARAHAN: Jawab semua soalan.

1. Berdasarkan pemerhatian, bulu keluli pada set manakah yang berkarat?
_______________________________________________________________

2. Nyatakan inferens berdasarkan jawapan di atas.
_______________________________________________________________

3. Berdasarkan eksperimen, nyatakan pemboleh ubah yang terlibat:
i. Dimanipulasi : ____________________________________________
ii. Bergerak balas: ____________________________________________
iii. Dimalarkan : ____________________________________________

4. Apakah fungsi kalsium klorida kontang yang digunakan dalam Set C?
_______________________________________________________________

5. Apakah faktor yang menyebabkan pengaratan berlaku?
i. __________________________________________________________
ii. __________________________________________________________

6. Cadangkan satu cara untuk mengelakkan pengaratan berlaku dalam kehidupan
seharian.
_______________________________________________________________

117

SAINS BAHAN : Tahun 5

LATIHAN
Soalan Objektif

1. Rajah 1 menunjukkan susunan radas bagi satu penyiasatan tentang pengaratan

Rajah 1

Nyatakan keadaan paku di dalam tabung uji A dan tabung uji B selepas 2 minggu

Tabung Uji A Tabung Uji B
A. Berkarat Tidak berkarat
B. Tidak berkarat
C. Berkarat Berkarat
D. Tidak berkarat Berkarat
Tidak berkarat

2. Rajah 2 menunjukkan keadaan pintu pagar yang sukar untuk dibuka serta ditutup.

Engsel

Rajah 2
Antara berikut, yang manakah cara terbaik untuk mengatasi masalah ini?

A. Menyapu gris pada engsel
B. Mengecat engsel
C. Mencuci engsel dengan sabun dan air
D. Menggosok engsel dengan kertas pasir

118

SAINS BAHAN : Tahun 5

3. Rajah 3 menunjukkan keadaan rantai sebuah basikal yang diletakkan di halaman
rumah. Selepas sebulan, rantai basikal tersebut tidak dapat berfungsi dengan baik.
Terdapat selaput perang kemerah-merahan pada rantai basikal tersebut.

Rajah 3

Apakah faktor yang menyebabkan keadaan di atas berlaku?
A. Air dan udara
B. Udara dan minyak
C. Air dan minyak
D. Minyak dan udara

4. Antara berikut, yang manakah kepentingan mencegah pengaratan

P Selamat digunakan R Meningkatkan kos

Q Menjimatkan kos S Tahan lama

A. P, Q dan R
B. P, Q dan S
C. Q, R dan S
D. P, R dan S

5. Rajah 4 menunjukkan pagar sebuah rumah di tepi pantai

Rajah 4
Antara berikut, yang manakah mempercepatkan proses pengaratan berlaku terhadap
pagar tersebut?

A. Tiupan angin
B. Debu pasir
C. Suhu persekitaran
D. Struktur pagar

119

SAINS BAHAN : Tahun 5

Soalan Struktur

1. Jadual 1 menunjukkan pemerhatian ke atas keadaan empat objek yang diperbuat
daripada jenis bahan yang berbeza.

Pemerhatian:

Objek Minggu 1 Minggu 2 Minggu 3 Minggu 4

Paku Tidak berkarat Tidak berkarat Berkarat Berkarat
Tidak berkarat Tidak berkarat
Penyedut Tidak berkarat Tidak berkarat
minuman Tidak berkarat Tidak berkarat
Tidak berkarat Tidak berkarat Tidak berkarat Tidak berkarat
Pensel
Jadual 1 Berkarat Berkarat
Klip kertas

a) Berdasarkan Jadual 1, nyatakan:
i. Objek yang berkarat

…………………………………………………………………………………………………..

(1 markah)

ii. Objek yang tidak berkarat:
…………………………………………………………………………………………………..

(1 markah)

b) Mengapakah objek yang dinyatakan di 1 (a) (i) berkarat?
…………………………………………………………………………………………………..

(1 markah)

c) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?

Objek yang diperbuat daripada ___________________ akan _____________

(1 markah)

2. Senaraikan faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan
a. ………………………………………………………………………………..
b. ………………………………………………………………………………..

(2 markah)

120

SAINS BAHAN : Tahun 5

3. Nyatakan empat cara yang sesuai untuk mencegah pengaratan
a. …………………………………………………………………………………
b. …………………………………………………………………………………
c. …………………………………………………………………………………
d. …………………………………………………………………………………

(4 markah)

4. Senaraikan tiga faedah mencegah objek daripada berkarat
a. …………………………………………………………………………………
b. ………………………………………………………………………………...
c. …………………………………………………………………………………

(3 markah)

5. Rajah 1 di bawah menunjukkan satu penyiasatan dijalankan bagi menguji pengaratan
paku yang diletakkan di dalam dua tabung uji yang berbeza. Jisim setiap paku sebelum
ujikaji dijalankan ialah 10 g. Kesemua tabung uji tersebut diletakkan di dalam bilik sains
selama empat minggu.

Kalsium Paku Paku
klorida besi besi
kontang
Air
paip

Rajah 1
Keputusan penyiasatan di atas direkodkan seperti Jadual 2

Tabung uji L M N
Jisim paku selepas 10 12 15

4 minggu (g) Jadual 2

a. Apakah definisi secara operasi pengaratan.

……………………………………………………………………………………………….

(1 markah)

121

SAINS BAHAN : Tahun 5
b. Nyatakan dua maklumat yang dikumpulkan dalam penyiasatan ini.

……………………………………………………………………………………………
(1 markah)

c. Ramalkan keadaan paku dalam tabung uji M sekiranya paku tersebut dicat
…………………………………………………………………………………………….
(1 markah)

d. Nyatakan inferens kamu berdasarkan jawapan di 5 (c)
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
(1 markah)

122

Tajuk SAINS BAHAN : Tahun 5
Standard Kandungan
Jirim
8.2 Perubahan keadaan Jirim bagi Air

Standard Pembelajaran 8.2.1 Memerihalkan perubahan keadaan jirim bagi air
. dengan menjalankan aktiviti.

8.2.2 Menjelaskan dengan contoh perubahan keadaan
jirim berlaku apabila jirim menerima atau kehilangan
haba dengan menjalankan aktiviti.

KPS Memerhati, Membuat inferens, Berkomunikasi,
Mengeksperimen

Set Induksi

i. Murid bersoal jawab dengan guru?

Contoh soalan guru:
(a) Apakah keadaan jirim bagi ais?
(b) Apakah keadaan jirim bagi air?
(c) Apakah keadaan jirim bagi wap air?

ii. Murid mengaitkan perbincangan tersebut dengan tajuk dan objektif pdpc.

Aktiviti 1:

i. Murid dibahagikan kepada 4 kumpulan.
ii. Setiap kumpulan menjalankan aktiviti 1 secara serentak. (Lampiran 1)
iii. Bagi aktiviti 2,3, 4 dan 5 dijalankan secara stesen mengikut giliran. (lampiran 2 hingga

5. Kad tugasan diletakkan di setiap stesen)
iv. Setiap kumpulan merekod pemerhatian dalam lampiran aktiviti.(lampiran 6 )
v. Setiap kumpulan mempamerkan hasil dapatan yang telah disemak.
vi. Murid menjalankan aktiviti Gallery walk.

123

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 1
(Stesen 1)

Tujuan: Memerihalkan bahawa air berubah bentuk pada sebarang suhu.
Alat /Radas : piring petri, air , penitis

Arahan:
1. Titiskan air di atas piring.
2. Letakan piring di bawah cahaya matahari.
3. Catatkan pemerhatian selepas 5 minit.
.

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada air yang terdedah di bawah cahaya matahari?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Air Terdedah ………………...
() pada cahaya ( _________ )

matahari

124

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 2
( Stesen 2 )

Tujuan: Memerihalkan bahawa ais berubah bentuk apabila dipanaskan.
Alat /Radas : ais, piring

Arahan:
1. Letakan ais di atas piring.
2. Gosokan tapak tangan kamu dan pegang piring berisi ais.
2. Selepas 3 minit, catatkan keadaan ais.

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada ais?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Ais ………………...
( pepejal ) dipanaskan ( _________ )

125

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 3
( Stesen 3 )

Tujuan: Memerihalkan bahawa air berubah bentuk apabila dipanaskan.
Alat /Radas : bikar 250 ml, penunu Bunsen, tunku kaki tiga, kasa dawai, air

Arahan:
1. Sediakan radas seperti dalam rajah 1.
2. Masukkan 150 ml air kedalam bikar
3. Panaskan air sehingga mendidih.
4. Catatkan pemerhatian.

Rajah 1

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada air yang dididihkan?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Air dididihkan ………………...
() ( _________ )

126

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 4
( Stesen 4 )

Tujuan: Memerihalkan bahawa air berubah bentuk apabila disejukkan.

Alat /Radas : susu kotak, plastik ais krim , ais, garam , botol plastik

Arahan:

1. Tuangkan sedikit susu kotak ke dalam plastik ais krim dan ikat hujung plastik
tersebut.

2. Masukan plastik tersebut ke dalam botol plastik yang berisi ais dan garam.
3. Tutup botol plastik dan goncang hingga susu dalam plastik beku.
4. Catatkan pemerhatian.

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada susu yang disejukan?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

susu disejukkan ………………...
() ( _________ )

127

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 5
( Stesen 5 )

Tujuan: Memerihalkan bahawa gas berubah bentuk apabila disejukkan.
Alat /Radas : 2 gelas kaca, air panas

Arahan:
1. Sediakan radas seperti dalam rajah 3. Labelkan gelas A dan B.
2. Tuangkan air panas ke dalam gelas kaca A.
3. Telangkupkan gelas kaca B di atas gelas A.
4. Biarkan selama 3 minit.
5. Catatkan pemerhatian .

gelas B

gelas A

Rajah 3

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang dapat diperhatikan dalam gelas A?

_____________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Wap air disejukkan ………………...
() ( _________ )

128

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 6
Jadual Pemerhatian

Stesen 1

Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada air yang terdedah di bawah cahaya matahari?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Air Terdedah ………………...
() pada cahaya ( _________ )

Stesen 2 matahari
Soalan perbincangan:

1. Apakah yang berlaku kepada ais?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Ais dipanaskan ………………...
( pepejal ) ( _________ )

Stesen 3
Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada air yang dididihkan?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Air dididihk1a29n ………………...
() ( _________ )

SAINS BAHAN : Tahun 5

Stesen 4
Soalan perbincangan:
1. Apakah yang berlaku kepada susu yang disejukan?

___________________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

susu disejukkan ………………...
() ( _________ )

Stesen 5
Soalan perbincangan:
1. Apakah yang dapat diperhatikan dalam gelas A?

_____________________________________________________________

2. Nyatakan perubahan keadaan bahan yang berlaku.

Wap air disejukkan ………………...
() ( _________ )

Aktiviti 2
i. Murid bersoal jawab dengan guru tentang proses perubahan keadaan jirim dari segi
menerima atau kehilangan haba berdasarkan aktiviti yang dijalankan.

Contoh soalan guru:
(a) Apakah yang berlaku apabila air dipanaskan? Mengapa ?
(b) Apakah yang berlaku apabila air disejukkan? Mengapa?

ii. Murid dipilih secara rawak untuk melengkapkan gambarajah grafik di papan putih.
(lampiran 7)

iii. Murid berbincang tentang jawapan yang diberikan oleh rakan.

Pentaksiran:

Murid melengkapkan lembaran kerja secara individu ( lembaran 1)
Penutup:

Murid dibimbing untuk merumuskan pembelajaran pada hari itu.

130

SAINS BAHAN : Tahun 5

LAMPIRAN 7
Lengkapkan jadual di bawah.

Perubahan Bahan Proses Kehilangan haba/
dipanaskan Menerima haba

pepejal cecair

cecair dipanaskan gas

cecair disejukkan pepejal
gas disejukkan cecair

cecair gas

Sebarang suhu

131

SAINS BAHAN : Tahun 5

LEMBARAN KERJA 1

A.Rajah di bawah menunjukan perubahan keadaan bahan. Nyatakan proses yang
terlibat.

Proses X air

ais
Proses Y

Proses X : _____________________________
Proses Y : _____________________________

Proses Z : _________________________________

Proses P

Proses Q

Proses P : _____________________________________
Proses Q : _____________________________________

132

SAINS BAHAN : Tahun 5

B. Rajah di bawah menunjukan 3 tuala yang sama ketebalan dijemur di bawah cahaya
matahari. bilangan lipatan setiap tuala adalah berbeza. Masa tuala kering di rekodkan.

tuala bilangan lipatan masa tuala kering (minit)
P 4 40 minit
Q 2 20 minit
R 1 10 minit

a. Apakah yang dapat diperhatikan dalam aktiviti di atas ?
___________________________________________________________
___________________________________________________________

b. Apakah tujuan aktiviti ini?
___________________________________________________________
___________________________________________________________

c. Nyatakan perubahan keadaan jirim yang berlaku dalam aktiviti ini?
___________________________________________________________

d. Apakah proses yang terlibat ?
___________________________________________________________

e. Ramalkan masa tuala R kering jika tuala R digantung di bawah kipas yang berpusing
pada waktu malam?
_________________________________________________________________________

133

SAINS BAHAN : Tahun 5

LATIHAN

1. Antara berikut, yang manakah wujud dalam keadaan cecair?

A. Buku C. Oksigen

B. Helium D. Jus oren

2. Apakah sifat sepunya bagi pepejal dan cecair?
A. Memenuhi ruang.
B. Boleh dimampatkan
C. Mempunyai bentuk yang tetap.
D. Mempunyai isipadu yang tetap.

3. Rajah 1 di bawah menunjukkan pengelasan keadaan jirim.

Rajah 1

Antara berikut, yang manakah mewakili M, N dan P?

M N P
A Sirap Gris Nitrogen
B Kapur Dakwat Wap air
C Meja Alkohol Ais
D Bola Wap air Petroleum

4. Manakah antara berikut menunjukkan padanan yang betul?

Pepejal Cecair

A Minyak wangi Bola
Garam
B Pemadam Jus limau
C Sabun Pembaris
D Oksigen

134

SAINS BAHAN : Tahun 5

5. Rajah 2 menunjukkan penyiasatan tentang sifat gas.

Rajah 2
Antara berikut, yang manakah benar?
A. Mempunyai bentuk yang tetap.
B. Mempunyai isipadu tetap.
C. Memenuhi ruang.
D. Mempunyai jisim

6. Antara situasi berikut, yang manakah melibatkan perubahan keadaan jirim seperti
maklumat di bawah.
Pepejal → Cecair

A. Ketulan ais melebur
B. Titisan air terbentuk di luar gelas
C. Wap air terbentuk apabila air mula mendidih
D. Pakaian basah menjadi kering selepas dijemur

7. Rajah 3 menunjukkan air yang dipanaskan sehingga mendidih.

Rajah 3

Nyatakan proses perubahan keadaan jirim di atas?

A Kondensasi C Pendidihan

B Pembekuan D Penyejatan

135

SAINS BAHAN : Tahun 5
8. Rajah 4 menunjukkan proses pembentukan awan dan hujan.

A

Rajah 4

Apakah yang berlaku di A?
A. Wap air tersejat membentuk awan.
B. Air di Bumi tersejat menjadi wap air.
C. Awan terkondensasi membentuk hujan.
D. Wap air terkondensasi membentuk awan.

9. Apakah dua proses perubahan keadaan jirim yang terlibat dalam pembentukan awan
dan hujan?
A. Kondensasi dan pembekuan
B. Penyejatan dan kondensasi
C. Pembekuan dan peleburan
D. Peleburan dan penyejatan

10. Amir menjalankan satu penyiasatan mengenai pemanasan air seperti dalam Rajah 5.

Rajah 5

Jadual 1 menunjukkan hasil penyiasatan terhadap isipadu air yang tinggal selepas

dipanaskan selama 10 minit. Isipadu awal air ialah 200ml.

Masa pemanasan (minit) Isipadu air yang tinggal (ml)

0 200

2 180
4 160

6 140

8 120

10 100

Jadual 1

136

SAINS BAHAN : Tahun 5
a) Nyatakan perubahan keadaan jirim yang berlaku.

………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

b) Apakah proses perubahan keadaan jirim?
………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

c) Berdasarkan jawapan di 10 (b), berikan alasan kamu.
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

d) Ramalkan isipadu air yang tinggal pada minit ke-12 jika pemanasan diteruskan.
………………………………………………………………………………………….
[1 markah]

e) Berdasarkan maklumat dalam Jadual 1, yang manakah menunjukkan susunan
zarah bagi proses perubahan keadaan jirim.
Tandakan (  ) pada kotak yang betul.

[1 markah]

137

BUMI DAN ANGKASA : Tahun 5

Tajuk Fasa Bulan dan Buruj
Standard Kandungan 9.1 Fasa Bulan

Standard Pembelajaran 9.1.3 Menggunakan perhubungan ruang dan masa
untuk menggambarkan fasa Bulan dalam satu
edaran lengkap mengikut takwim Qamari

9.1.4 Menjelaskan pemerhatian tentang fasa bulan
melalui lakaran,TMK,penulisan atau lisan
secara kreatif.

KPS Memerhati, Membuat inferens, Meramal, mendefinisi,ruang
dan masa,Berkomunikasi

Set Induksi

1. Mengikut kreativiti guru.

Aktiviti 1:

iii. Beberapa orang murid diminta melakar bentuk bulan yang pernah diperhatikan pada
waktu malam pada papan putih.

iv. Murid menonton video tentang fasa-fasa bulan.
https://www.youtube.com/watch?v=FoIhAOr5wfM

v. Murid menyatakan pemerhatian berdasarkan paparan tersebut.
vi. Murid bersoal jawab dengan guru

Contoh soalan guru :
(k) Apakah yang dapat kamu perhatikan dari paparan tersebut?
(l) Adakah Bulan berubah semasa mengelilingi Bumi?
(m) Apakah kesan perubahan ini?
(n) Namakan fasa-fasa Bulan dan ciri-ciri nya?

vii. Murid mengaitkan pemerhatian tersebut dengan tajuk dan objektif pdpc.
viii. Murid mengetahui dan mempelajari bahawa Takwin yang digunakan berdasarkan

fasa-fasa Bulan dikenali sebagai Takwim Qamari.(lampiran 1)

Aktiviti 2 :

i. Murid mengukuhkan pemahaman menerusi aktiviti Roda Fasa Bulan.
https://www.youtube.com/watch?v=89_7FBkOuWc

ii. Murid secara berpasangan diberi template fasa-fasa Bulan. (lampiran 2)
iii. Murid diminta untuk memotong gambar-gambar fasa bulan dan menampal pada ruang

yang disediakan.
iv. Murid mempamerkan Roda Fasa Bulan kumpulan masing-masing.

138

BUMI DAN ANGKASA : Tahun 5
Aktiviti 3

iv. Murid secara berkumpulan menjalankan aktiviti Moonphase Flip Book.(lampiran 3)
https://www.youtube.com/watch?v=5QzmHOjrajk

v. Murid mengetahui dan mempelajari fasa bulan dalam satu edaran lengkap mengikut
takwin qamari.

vi. Murid memaparkan moonphase flip book masing-masing dengan cara flip buku
menggunakan ibu jari untuk menunjukkan fasa-fasa bulan .

Aktiviti 4
I. Murid melengkapkan lembaran kerja secara individu ( lampiran 4)
Pentaksiran:
Murid menghasilkan roda fasa-fasa bulan
Penutup:
Murid diminta menyanyikan lagu fasa-fasa Bulan berpandukan video.(lampiran 5)
https://www.youtube.com/watch?time_continue=33&v=lgiKURlKUbk

139