ART OF MUSIC

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

๒.๔ สำาเนียง ep 2
สำาเนียงขับร้องในดนตรีพื้นบ้านภาคกลาง เป็นสำาเนียงของภาคกลาง แต่อาจแตกต่างกัน
ในแต่ละจังหวัด เช่น ในกรุงเทพมหานคร สำาเนียงจะเป็นภาษากลาง ชัดถ้อยชัดคำา ในจังหวัดสุพรรณบุร ี ข้ันคดิ วเิ คราะห์
มีสำาเนียงต่างออกไปที่เรียกว่า เสียงเหน่อ ทำาให้การขับร้องมีลักษณะเสียงสำาเนียงแตกต่างกันออกไป และสรปุ ความรู้

๑๐. ให้นักเรียนเล่นเกมเก้าอ้ีดนตรี
พน้ื บา้ น โดยครอู ธบิ ายวธิ กี ารเลน่ เกม

ดังนี้ ครูนำ�เก้าอ้ีมาวางเป็นวงกลม

๒.๕ องค์ประกอบของบทเพลง ใหม้ จี �ำ นวนนอ้ ยกวา่ นกั เรยี น จากนนั้
องค์ประกอบของบทเพลงพื้นบ้านภาคกลางมีลักษณะเด่น คือ การใช้คำาที่มีการ ครเู ปดิ เพลงพน้ื บา้ นภาคกลางแลว้ ให้
สัมผัสคล้องจองกัน มีจังหวะ และทำานองที่สนุกสนาน การประสานเสียงระหว่างดนตรี และการ นักเรียนรำ�ไปรอบ ๆวง เมื่อครูปิด-
ขับร้องเหมาะสมกลมกลืนกัน ทำาให้ผู้ฟังรู้สึกมีความสุข และสนุกสนาน เพลงให้นักเรียนแย่งกันนั่งเก้าอี้

นักเรียนคนที่ได้น่ังเก้าอี้ให้บอก

ลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรม

ภาคกลาง ๑ อย่าง ถ้าบอกผิดต้อง

ออกจากการแขง่ ขนั แลว้ น�ำ เกา้ ออี้ อก

๑ ตัว เลน่ เกมจนไดผ้ ชู้ นะ

การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคกลาง ๑๑. ครูนำ�บตั รค�ำ ตอ่ ไปน้ีติดบนกระดาน

คำ�ถ�มท้�ท�ย ดนตรีพื้นบ้านภาคกลางแตกต่างจากภาคอื่นอย่างไร ลักษณะเดน่ ของดนตรใี นวฒั นธรรม
ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื

๓. ลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรมภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื เครื่องดนตรี วงดนตรี ภาษา เนือ้ ร้อง

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน เป็นพื้นที่ที่มีความเป็นดนตรีที่หลากหลาย แสดง สำ�เนียง องค์ประกอบของบทเพลง
ให้เห็นถึงความเจริญของสังคมในอดีต ทั้งนี้ก็เพราะว่าอีสานเป็นแหล่งวัฒนธรรมที่ใหญ่โตมาก่อน
มีผู้คนจำานวนมาก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นภาคที่มีภูมิประเทศติดกับประเทศเพื่อนบ้าน คือ จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์
ประเทศลาว และกัมพูชา ทำาให้ได้รับอิทธิพลด้านวัฒนธรรมของประเทศเพื่อนบ้านด้วย ภาคตะวันออก- ลักษณะเด่นของดนตรีในวัฒนธรรม
เฉียงเหนือจึงแบ่งตามกลุ่มวัฒนธรรม ได้แก่ กลุ่มอีสานเหนือ กลุ่มอีสานกลาง กลุ่มอีสานใต้ และกลุ่ม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แล้วให้
อสี านเฉพาะเมอื งโคราช ทาำ ใหม้ ลี กั ษณะทางดนตรแี ตกตา่ งกนั ออกไป ลกั ษณะเดน่ ของดนตรใี นวฒั นธรรม ตัวแทนนักเรียนออกมาเขียนสรุป
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีดังนี้ เปน็ แผนภาพความคิดบนกระดาน

ดนตรใี นแตล่ ะวัฒนธรรม 133

รอบรู้อาเซียนและโลก

ดนตรีพื้นบ้านของประเทศลาว เรียกว่า “ลำ�” ซึ่งเป็นการขับร้องประกอบ
กับการเปา่ แคน

133 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
ep 2 ขนั้ คดิ วิเคราะห์
St

และสรุปความรู้ ๓.๑ เครื่องดนตรี
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีการเล่นดนตรีที่ยาวนานนับพันปี เริ่มจากในระยะต้น
๑๒. ใหน้ กั เรยี นแบ่งกลุ่ม ๕ กลุ่ม ครูเปิด มีการใช้วัสดุท้องถิ่นมาทำาเลียนเสียงจากธรรมชาติ เช่น เสียงลมพัดใบไม้ไหว เสียงน้ำ�ตก เสียงฝนตก

การแสดงหมอลำ� หรือกันตรึม ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเสียงสั้น ไม่ก้อง ในระยะต่อมาได้ใช้วัสดุพื้นเมืองจากธรรมชาติมาเป่า เช่น ใบไม้
ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มชม แล้วให้ ผิวไม้ ต้นหญ้าปล้อง ไม้ไผ่ ทำาให้เสียงมีความพลิ้วยาวขึ้น จนในระยะที่ ๓ ได้นำาหนังสัตว์ และ
นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปราย เครื่องหนังมาใช้เป็นวัสดุสร้างเครื่องดนตรีที่มีความไพเราะและรูปร่างสวยงามขึ้น เช่น กรับ เกราะ
เกี่ยวกับการแสดง โดยครูกำ�หนด ระนาด ฆ้อง กลอง โปง โหวด ปี่ พิณ โปงลาง แคน โดยนำามาผสมผสานเป็นวงดนตรีพื้นบ้าน
หัวขอ้ ดังน้ี ภาคอีสานที่มีลักษณะเฉพาะตามพื้นที่ ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มอีสานเหนือ และอีสานกลางนิยมดนตรี
หมอลำาที่มีการเป่าแคนและดีดพิณประสานเสียงร่วมกับการขับร้อง ส่วนกลุ่มอีสานใต้จะนิยม
ดนตรีกันตรึมซึ่งเป็นดนตรีบรรเลงที่ไพเราะของชาวอีสานใต้ที่มีเชื้อสายเขมร

• เครอ่ื งดนตรีที่ใช้ ๓.๒ วงดนตรี
• วงดนตรีที่แสดงเป็นวงใด
• การใช้ภาษาและเนอื้ รอ้ ง วงดนตรีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แบ่งตามกลุ่มวัฒนธรรม มีดังนี้
• สำ�เนยี งการขับรอ้ ง กลุ่มอีสานเหนือ และกลุ่มอีสานกลาง
• องคป์ ระกอบของบทเพลง ● วงโปงลางและวงแคน ใช้บรรเลงประกอบการแสดง และการขับร้องเพลงลำาต่าง ๆ
กลุ่มอีสานใต้
● วงกันตรึม ใช้บรรเลงประกอบการเซ่นสรวงบูชา ใช้ประกอบการแสดงมหรสพ

• ความรสู้ ึกทไี่ ด้ชมการแสดง ต่าง ๆ เพื่อความบันเทิง
● วงพิณพาทย์ ใช้บรรเลงประกอบการขับร้องเพลงเจรียง กันตรึม

● วงตุ้มโมง ใช้บรรเลงในงานศพ

๓.๓ ภาษา เนื้อร้อง

ภาษาที่ใช้จะเป็นภาษาท้องถิ่นของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียกว่าภาษาถิ่นอีสาน
อาจมีภาษาเขมรสอดแทรกในกลุ่มอีสานใต ้ เนื้อร้องในบทเพลงมีความสนุกสนาน มีลักษณะเกี่ยวกับการ
เกี้ยวพาราสี การบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การโต้ตอบชิงไหวพริบกัน ทำาให้ผู้ฟังสนุกสนาน เช่น เพลงเซิ้งบั้งไฟ
มีเนื้อหาเกี่ยวกับการขอให้ฝนตก เพื่อบอกข่าวให้พระยาแถนบันดาลฝน

รอบรู้อาเซียนและโลก ๓.๔ สำาเนียง
สำาเนียงเป็นสำาเนียงของท้องถิ่น ถ้าเป็นกลุ่มอีสานเหนือจะมีสำาเนียงเป็นภาษาอีสาน
กันตรึม เป็นเพลงพื้นบ้านที่นิยม ที่มีสำาเนียงคล้ายภาษาลาว เพราะมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศลาว จึงได้รับอิทธิพลด้านภาษาด้วย
กันมากในจังหวัดสุรินทร์ ขับร้องโดย กลุ่มอีสานใต้จะมีสำาเนียงคล้ายภาษาเขมร เพราะมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศกัมพูชา กลุ่มอีสานเฉพาะ
ใช้ภาษาเขมร และเป็นเพลงพ้ืนบ้าน เมืองโคราชก็จะมีสำาเนียงแบบโคราช ทำาให้ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีลักษณะสำาเนียงหลากหลาย
ของประเทศกมั พูชา
134 ดนตรี ม.๔-๖
เสริมความรู้ ครูควรสอน
NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
โปง เรียกอีกอย่างหน่ึงว่า กระปุง
เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ตีแทนระฆัง ฆ้อง ข้อใดสัมพนั ธ์กัน ๒ วงกลองยาว-ภาคเหนอื
และกลอง ถ้ามีขนาดใหญ่เสียงจะ ๑ วงมองเซงิ -ภาคใต ้ ๔ วงกันตรมึ -ภาคกลาง
ทมุ้ ตำ�่ ถา้ มขี นาดเลก็ เสยี งจะแหลม ๓ วงตุม้ โมง-ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
๕ วงกาหลอ-ภาคเหนือ

(เฉลย ๓ เพราะวงตุ้มโมงเป็นวงดนตรีที่ใช้บรรเลงในงานศพของภาคตะวันออก-

เฉียงเหนอื )

สุดยอดคู่มือครู 134

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๓.๕ องค์ประกอบของบทเพลง Stasean

ep 2

ขน้ั คิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้

บทเพลงพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีลักษณะเรียบง่าย มีจังหวะทำานองที่ ๑๓. ครนู ำ�บัตรค�ำ ตอ่ ไปนต้ี ดิ บนกระดาน
สนุกสนาน เร้าใจ ให้ความสนุกสนานแก่ผู้ฟัง มีการประสานเสียงระหว่างผู้ขับร้องและการบรรเลงดนตรี
ที่สนุกสนาน มีการรับส่งกันเหมาะสม ทำาให้บทเพลงมีความไพเราะสมบูรณ์ ลักษณะเด่นของดนตรใี นวัฒนธรรมภาคใต้

เคร่อื งดนตรี วงดนตรี ภาษา เน้อื รอ้ ง

ส�ำ เนยี ง องคป์ ระกอบของบทเพลง

คำ�ถ�มท้�ท�ย การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์
เก่ียวกับลักษณะเด่นของดนตรีใน
วัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีลักษณะเด่นอย่างไร วัฒนธรรมภาคใต้ แล้วให้ตัวแทน
นั ก เ รี ย น อ อ ก ม า เ ขี ย น ส รุ ป เ ป็ น
๔. ลกั ษณะเดน่ ของดนตรีในวฒั นธรรมภาคใต้ แผนภาพความคิดบนกระดาน

ภาคใต้เป็นภาคที่มีวัฒนธรรมหลากหลาย คือ วัฒนธรรมไทย-พุทธ และวัฒนธรรม ๑๔. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายว่าดนตรี
ไทย-มุสลิม ทำาให้รูปแบบของดนตรีแตกต่างกันตามวัฒนธรรม ความเชื่อและความเป็นอยู่ ในวัฒนธรรม ในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และภาค-
ไทย-พุทธ จะมีลักษณะดนตรีแบบไทยใช้เครื่องดนตรีประจำาท้องถิ่น ส่วนวัฒนธรรมไทย-มุสลิม จะมี ใตม้ ลี กั ษณะเดน่ เหมอื นและแตกตา่ ง
ลักษณะดนตรีแบบไทยแต่จะมีการนำาเครื่องดนตรี เช่น ไวโอลิน ออร์แกน แมนโดลิน มาบรรเลงประกอบ กนั อย่างไร เป็นแผนภาพความคิด
บทเพลง ทำาให้บทเพลงและดนตรมี เี อกลกั ษณ์มากขึน้ ลกั ษณะเด่นของดนตรใี นวฒั นธรรมภาคใต้ มดี งั นี้
๑๕. ให้นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
๔.๑ เครื่องดนตรี และปลกู ฝงั คา่ นยิ ม ๑๒ ประการ เรอื่ ง
เครื่องดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ส่วนใหญ่จะเป็นเครื่องตี และเครื่องเป่า ซึ่งมีลักษณะ รักษาวัฒนธรรมประเพณีไทยอัน
เรียบง่าย มีการประดิษฐ์เครื่องดนตรีจากวัสดุใกล้ตัว ซึ่งสันนิษฐานว่าดนตรีพื้นบ้านภาคใต้น่าจะมาจาก งดงาม โดยให้นักเรียนร่วมกันเสนอ
พวกเงาะซาไก ที่ใช้ไม้ไผ่ลำาขนาดต่าง ๆ มาตัดออกเป็นท่อนสั้นบ้างยาวบ้าง แล้วตัดปากของกระบอก แนวทางในการอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้าน
ไม้ไผ่ให้ตรงหรือเฉียงพร้อมกับหุ้มด้วยใบไม้หรือกาบต้นพืช ใช้ตีประกอบการขับร้องและเต้นรำา ต่อมา พ ร้ อ ม บ อ ก ผ ล ท่ี เ กิ ด ขึ้ น
ได้พัฒนามาเป็นเครื่องดนตรี เช่น แตร กรับ กลองต่าง ๆ หากปฏิบัติตามแนวทางน้ันและผลที่
เครื่องดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ เช่น กลองรำามะนา กลองชาตรีหรือกลองตุ๊ก ใช้บรรเลง เกิดข้ึนหากไม่ปฏิบัติเป็นแผนภาพ
ประกอบการแสดงโนรา ปี่ไฉน ปี่กาหลอ โทนหรือทับ ความคิด แล้วสรุปเป็นความคิด
รวบยอด
ดนตรใี นแตล่ ะวฒั นธรรม 135

รอบรู้อาเซียนและโลก

แมนโดลิน เป็นเคร่ืองดนตรีที่มีสาย ๔ คู่ หรือ ๖ คู่ มีลูกบิดคล้ายกีตาร์ใช้ตั้งเสียง
มนี มรองรบั สาย เวลาเล่นจะใช้มอื ซ้ายจบั ตัวแมนโดลนิ และใชม้ อื ขวาดดี มเี สียงไพเราะ
เรา้ อารมณ์ได้ดี โดยเฉพาะอารมณเ์ ศร้า มีถิ่นกำ�เนดิ ท่ปี ระเทศอติ าลี
เงาะซาไก เป็นมนุษย์โบราณกระจายเป็นกลุ่มเล็ก ๆ ราว ๖๐ คน ในรัฐเกดะห์
ประเทศมาเลเซีย ในส่วนลึกของนิวกินี ประเทศฟิลิปปินส์ และหมู่เกาะอันดามัน
เรยี กตนเองว่า “มนั นิ (Mani)”

135 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
ep 3 ข้ันปฏิบตั ิ
St St St แหลละังสกราปุรปควฏาบิ มตั ริู้
๔.๒ วงดนตรี

๑๖. ให้นกั เรยี นแบ่งกลมุ่ กลมุ่ ละ ๓-๕ คน จากนั้น วงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ ใช้ประกอบการแสดงงานต่าง ๆ มีดังนี้
ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ เลอื กดนตรพี นื้ บา้ นกลมุ่ ละ ● วงดนตรีหนังตะลุง ใช้ประกอบการแสดงหนังตะลุง
๒ วฒั นธรรม แลว้ เปรยี บเทยี บความเหมอื นและ ● วงดนตรีกาหลอ ใช้บรรเลงในงานศพ
ความแตกต่างของดนตรีพื้นบ้านที่เลือก โดย ● วงดนตรีโนรา ใช้บรรเลงประกอบการแสดงโนรา
● วงดนตรีรองเง็ง ใช้บรรเลงประกอบการแสดงรองเง็ง

จดั ท�ำ เปน็ ไมโครซอฟตอ์ อฟฟศิ เพาเวอรพ์ อยต์ ๔.๓ ภาษา เนื้อร้อง
๑๗. ให้นกั เรยี นและครรู ว่ มกันสรปุ ความรู้ ดงั นี้
• ดนตรพี น้ื บา้ นของไทยแบง่ ออกเปน็ ๔ ภาค ภาษาที่ใช้ในบทเพลงเป็นภาษาท้องถิ่น ภาษายาวี และภาษามลายู เนื้อร้องของ
บทเพลงมีหลากหลาย ใช้คำาไม่ยืดเยื้อ มีทั้งการโต้ตอบซักถามเรื่องราว การเกี้ยวพาราสี การบอก
ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก- ข่าวสาร มีเนื้อหาที่สนุกสนานและใช้ร้องประกอบการละเล่นต่าง ๆ เช่น เพลงเรือ มีการร้องโต้ตอบ
เฉียงเหนือ และภาคใต้ ซึ่งดนตรีแต่ละภาค ในเชิงเกี้ยวกันระหว่างหนุ่มสาว เพลงบอกใช้ร้องบอกข่าวเหตุการณ์ต่าง ๆ หรือร้องเพื่อเชิญชวน โฆษณา

ก็จะมีลักษณะเด่นท่ีแตกต่างกันออกไป ๔.๔ สำาเนียง

ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ ด้าน ดนตรีพื้นบ้าน สำาเนียงที่ใช้ในบทร้องจะมีสำาเนียงทางภาคใต้ มีสำาเนียงห้าวและห้วน ในภาคใต้
ตอนล่างมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลเซีย จึงทำาให้มีสำาเนียงของมาเลเซียสอดแทรกด้วย
เป็นสิ่งที่สร้างความสุข ความสามัคคีให้กับ
คนในทอ้ งถนิ่ เปน็ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ทเี่ ยาวชน

รนุ่ หลังควรรกั ษาไว้ ๔.๕ องค์ประกอบของบทเพลง

ep 4 บทเพลงพื้นบ้านภาคใต้ส่วนใหญ่จะมีจังหวะ และทำานองที่หนักแน่น คึกคัก ให้ความ
รู้สึกสนุกสนาน การขับร้องและบรรเลงดนตรีมีการประสานเสียงกันได้สอดคล้องเหมาะสม ทำาให้ผู้ฟัง
ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ เกิดความคล้อยตาม สนุกสนาน ทำาให้บทเพลงพื้นบ้านภาคใต้มีองค์ประกอบที่สมบูรณ์

๑๘. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอผลการ คำ�ถ�มท้�ท�ย วัฒนธรรมภาคใต้แตกต่างจากภาคอื่นอย่างไร
เปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต่าง
ของดนตรพี นื้ บ้านท่ีเลอื กหนา้ ช้ันเรียน

5ep ขนั้ ประเมินเพื่อเพมิ่ คุณค่า
บริการสังคม
และจติ สาธารณะ

๑๙. ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั จดั นทิ รรศการเกยี่ วกบั ดนตรี 136 ดนตรี ม.๔-๖ การบรรเลงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้
พื้นบ้าน เพ่ือเผยแพร่ความรู้ โดยภายในงาน
ประกอบด้วยรายละเอียดของดนตรีพ้ืนบ้าน NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
ภาคต่าง ๆ และจัดแสดงดนตรีพ้ืนบ้าน เพ่ือ
ส ร้ า ง ค ว า ม สุ ข แ ล ะ ค ว า ม บั น เ ทิ ง แ ก่ ผู้ ช ม ขอ้ ใดเป็นลักษณะเดน่ ของดนตรใี นวฒั นธรรมภาคใต้
นิทรรศการ อีกทั้งยังเป็นการสร้างบรรยากาศ
ภายในงานให้มีความน่าสนใจมากย่ิงขึ้น ๑ อ่อนหวาน เนิบชา้ (เฉลย ๔ เพราะดนตรีพ้ืนบ้าน

รอบรู้อาเซียนและโลก ๒ ส�ำเนียงแตกตา่ งกนั ในแต่ละพน้ื ท่ี ภาคใต้ส่วนใหญ่เป็นเคร่ืองตีและ

เครอ่ื งดนตรขี อ้ ใดเปน็ เครอ่ื งดนตรพี นื้ เมอื ง ๓ แบง่ กล่มุ วัฒนธรรมดนตรีเป็น ๓ กลมุ่ เป่า มีลักษณะเรียบง่าย ประดิษฐ์
ของชาวมาเลย์
๑ กมั บสุ (Gambus) ๔ เนน้ เครือ่ งตแี ละเปา่ จงั หวะสนุกสนาน จากวัสดุในท้องถ่ิน บทเพลง
๒ รือบับ (Rebab)
๕ ดนตรมี ีความไพเราะ นมุ่ นวล สว่ นใหญม่ จี งั หวะหนกั แนน่ คกึ คกั )

สุดยอดคู่มือครู 136

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

การถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของงานดนตรีจากแต่ละวัฒนธรรม St St ตัวชว้ี ดั

๑. การถา่ ยทอดอารมณ ์ ความรสู้ กึ ของงานดนตรใี นวัฒนธรรมภาคเหนือ ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗

ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือ เป็นดนตรีที่มีการถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของคนในท้องถิ่น ภาระงาน/ชนิ้ งาน
แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมต่าง ๆ ที่มีมาแต่โบราณ สะท้อนวิถีชีวิตในด้านต่าง ๆ ของชาวเหนือ - แผนภาพความคิดเปรียบเทียบการ
ลักษณะดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือจะมีจังหวะช้า นุ่มนวล โปร่งสบาย ผู้ฟังฟังแล้วรู้สึกสบายใจเคลิบเคลิ้ม ถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของงาน
แต่ก็มีการบรรเลงดนตรีที่มีจังหวะตื่นเต้นคึกคักด้วยเช่นกัน เช่น การบรรเลงวงกลองแอว ประกอบ ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม
การฟ้อนเล็บ มีจังหวะและทำานองที่นุ่มนวล ฟังแล้วสบายใจ การบรรเลงวงกลองสะบัดชัย ให้ความรู้สึก - การแสดงดนตรีพื้นบ้านของวัฒนธรรม
ตื่นเต้น เร้าใจ ต่าง ๆ
ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือจึงถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกมาสู่ผู้ฟังได้ซึ่งมีลักษณะที่แตกต่าง
จากภาคอื่น คือ มีความอ่อนหวาน นุ่มนวล แสดงถึงวัฒนธรรมของชาวเหนือที่มีความอ่อนโยน ep 1
เรียบง่ายได้เป็นอย่างดี
ขัน้ รวบรวมข้อมูล
การแสดงฟ้อนเล็บโดยใช้วงกลองแอวประกอบการแสดง
๑. ให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น โดย
๒. การถ่ายทอดอารมณ์ ความรสู้ ึกของงานดนตรีในวฒั นธรรมภาคกลาง ครใู ชค้ ำ�ถามทา้ ทาย ดังน้ี

ภาคกลางเปน็ ภาคทีค่ นในทอ้ งถิน่ สว่ นใหญป่ ระกอบการเกษตรกรรม จงึ เกดิ ดนตรที ีส่ รา้ งสรรค์ • ถ้านักเรียนจะจัดการแสดงดนตรี
ขึ้นเพื่อความผ่อนคลาย และเกิดวงดนตรีที่ใช้ในงานต่าง ๆ ขึ้นมากมาย ทำาให้สามารถถ่ายทอดอารมณ์ ในงานโรงเรยี น นกั เรยี นจะน�ำ ดนตรพี น้ื บา้ น
ความรู้สึกทางวฒั นธรรมของภาคกลางไดช้ ัดเจน คือ คนภาคกลางรักความสนุกสนาน มีการจดั งานรืน่ เรงิ ภาคใดมาแสดง เพราะอะไร
ต่าง ๆ อารมณ์ของบทเพลงที่ถ่ายทอดออกมาจึงมีความสนุกสนานแก่ผู้ฟัง แต่ก็มีการบรรเลงดนตรีที่
โศกเศร้า โหยหวนด้วยเช่นกัน เช่น การบรรเลงวงกลองยาว ๒. ครเู ปดิ เพลงพน้ื บา้ นภาคเหนอื ใหน้ กั เรยี นฟงั
ประกอบการแสดงรำากลองยาว ถ่ายทอดอารมณ์คึกคัก ๑ ภาค และให้นักเรียนร่วมกันแสดง
สนุกสนาน การบรรเลงวงเครื่องสาย ให้เสียงนุ่มนวล ความคิดเหน็ โดยครใู ชค้ �ำ ถาม ดังนี้

อ่อนหวาน ทำาให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกสบาย • เพลงที่ได้ยินเป็นเพลงพ้ืนบ้านของ
ภาคใด (ตัวอย่างค�ำ ตอบ ภาคเหนอื )
ดนตรีพื้นบ้านภาคกลางจึงถ่ายทอดอารมณ์ความ
รูส้ กึ ทีห่ ลากหลาย ทัง้ สนกุ สนาน ออ่ นหวาน โศกเศรา้ ทาำ ใหค้ น • เพลงน้ีมีจังหวะ ทำ�นองอย่างไร
ในท้องถิ่นมีความสุข และผ่อนคลาย (ตัวอย่างคำ�ตอบ จังหวะช้า ทำ�นองสบาย ๆ
การแสดงรำากลองยาว มีการบรรเลงกลองยาว ผ่อนคลาย)
ประกอบการแสดง
ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม 137 • นักเรียนรู้สึกอย่างไรเมื่อฟังเพลงนี้
(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ ชน่ื ชอบ สบายใจ)

ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้

๓. ใหน้ กั เรยี นเลน่ เกม “อารมณข์ องฉนั ” โดยครู
อธิบายวิธีการเล่นเกม ดังนี้ ให้นักเรียนยืน
ลอ้ มวงกัน ครูเปดิ เพลงพ้ืนบา้ นภาคเหนอื ท่ี
มีจังหวะและทำ�นองแตกต่างกันให้นักเรียน
ฟงั แลว้ ใหน้ กั เรยี นแสดงทา่ ทางตามอารมณ์
และความรู้สึกที่ได้ยินจากการฟัง และบอก
ครวู า่ เพลงนน้ั ให้อารมณ์และความรสู้ กึ ใด

137 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์
St

และสรุปความรู้ ๓. การถ่ายทอดอารมณ์ ความรูส้ กึ ของงานดนตรใี นวฒั นธรรม

๔. ใหน้ กั เรยี นวเิ คราะหก์ ารถา่ ยทอดอารมณ์ ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
ความรู้สึกของเพลงพื้นบ้านภาคกลาง
และภาคเหนอื ว่าแตกตา่ งกนั อยา่ งไร ลักษณะดนตรีภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีความสนุกสนาน มีจังหวะทำานองที่เร้าใจ ถ่ายทอด
ให้เห็นถึงวิถีชีวิต และวัฒนธรรมประเพณีที่เรียบง่ายของคนในท้องถิ่น เช่น การบรรเลงดนตรีประกอบ
การแสดงเซิ้งบั้งไฟ มีจังหวะที่สนุกสนาน ให้ผู้ฟังรู้สึกสนุกในการแสดง การบรรเลงวงกันตรึมประกอบ

๕. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม จากน้ัน การแสดงการร้องเพลงกันตรึม มีจังหวะและทำานองเร้าใจ ถ่ายทอดความรู้สึกสนุกสนานให้ผู้ฟัง
ครูนำ�ภาพการบรรเลงดนตรีพ้ืนบ้าน มีความสุข เกิดอารมณ์คล้อยตาม
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือติดบน ดนตรีพื้นบ้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงถ่ายทอดและสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม อารมณ์
กระดาน แล้วให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม ความรู้สึกที่สนุกสนานเรียบง่ายของชาวตะวันออกเฉียงเหนือได้เป็นอย่างดี
ร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับภาพดังกล่าว
สรปุ ขอ้ มลู เปน็ แผนภาพความคดิ ลงใน ๔. การถ่ายทอดอารมณ์ ความรสู้ ึกของงานดนตรีในวฒั นธรรมภาคใต้
กระดาษแข็งหรือกระดาษชาร์ต โดย
ครูแจกให้นกั เรยี นกลมุ่ ละ ๑ แผน่ ภาคใต้มีลักษณะดนตรีพื้นบ้านที่โดดเด่น คือ มีจังหวะและทำานองที่คึกคัก หนักแน่น สะท้อน
ถึงลักษณะของคนภาคใต้ มีลักษณะดนตรีที่หลากหลายให้ความสนุกสนาน ครื้นเครงแก่ผู้ฟัง เพราะการ
บรรเลงวงดนตรีส่วนใหญ่จะใช้เครื่องตีและเป่ามีทั้งบรรเลงประกอบการแสดงท้องถิ่น แสดงถึงวัฒนธรรม
ของชาวใต้ เช่น การบรรเลงดนตรีประกอบระบำาตารีกีปัส มีจังหวะและทำานองที่สนุกสนาน ให้ความรู้สึก

๖. ให้นักเรียนวิเคราะห์การถ่ายทอด สนุก ผ่อนคลาย หรือการบรรเลงวงดนตรีหนังตะลุง ทำาให้ผู้ฟังสนุกสนานกับการแสดง เข้าใจการแสดง
อารมณ์ความรู้สึกของเพลงพื้นบ้าน และความรู้สึกอารมณ์ของหนังตะลุง
ภาคใต้และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดนตรีพื้นบ้านภาคใต้จึงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ถ่ายทอดความรู้สึก อารมณ์ที่เข้มแข็ง หนักแน่น
วา่ แตกตา่ งกนั อย่างไร ตามอุปนิสัย และวิถีชีวิตของชาวใต้

๗. ให้นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า คำ�ถ�มท้�ท�ย การถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกของงานดนตรีในภาคใดที่นักเรียน
ด้านรักความเป็นไทย โดยให้นักเรียน คิดว่าสนุกสนานที่สุด เพราะอะไร
ร่วมกันเสนอแนวทางอนุรักษ์เพลง
พ้ืนบ้านแต่ละภาคให้เป็นที่รู้จักแก่ สรุป ดนตรีพื้นบ้านของไทย ทั้ง ๔ ภาค ในแต่ละภาคมีลักษณะเด่นทางวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน
คนรุ่นหลังคนละ ๑ แนวทาง แล้ว
ใ ห้ ตั ว แ ท น นั ก เ รี ย น อ อ ก ม า เ ขี ย น มีการถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึกให้กับผู้ฟังแตกต่างกัน เป็นสิ่งที่สร้างสรรค์ขึ้นจากภูมิปัญญาของ
สรปุ เปน็ แผนภาพความคดิ บนกระดาน คนในท้องถิ่น สะท้อนวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีของแต่ละท้องถิ่นเหมือนกัน ทำาให้แต่ละท้องถิ่น
มีเอกลักษณ์ประจำาท้องถิ่น
ดนตรพี ืน้ บา้ นเปน็ สิง่ ทีท่ าำ ใหค้ นในทอ้ งถิน่ เกดิ ความผอ่ นคลาย สนกุ สนาน และมคี วามสขุ ทาำ ให้
เกิดความสามัคคีในท้องถิ่น เป็นสิ่งที่มีคุณค่าต่อท้องถิ่นที่ทุกคนควรร่วมมือกันอนุรักษ์สืบทอดต่อไป

138 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 138

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St กิจกรรมพัฒน�คว�มส�ม�รถในก�รอ่�น asean
St
ep 3 ขัน้ ปฏิบัติ
St และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ

ให้นักเรียนอ่านคำาและความหมายของคำาต่อไปนี้ ๘. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น ๔ กลุ่ม แล้ว
ส่งตวั แทนออกมาจบั สลากตามหัวข้อดังน้ี
คาำ ศัพท์ คำาอ่าน ความหมาย

โฆษณา โคด - สะ - นา เผยแพร่ข้อความออกไปยังสาธารณชน ป่าวประกาศ • ภาคเหนือ

มหรสพ มะ - หอ - ระ - สบ การเล่นรื่นเริง มีโขนละคร เป็นต้น • ภาคกลาง
ราษฎร์ ราด พลเมืองของประเทศ • ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื
• ภาคใต้

เวบ็ ไซตแ์ นะนำา จากน้ันให้แต่ละกลุ่มเลือกการแสดงดนตรี
ดนตรีพื้นบ้าน www.panyathai.or.th พื้นบ้านในหัวข้อที่จับสลากได้ ๑ การแสดง
แล้วร่วมกันฝึกซ้อมการแสดง โดยเน้นการ

ผงั สรุปสาระสาำ คญั ภาคเหนือ ดนตรีมีสำาเนียงและทำานองที่พริ้วไหว ถา่ ยทอดอารมณแ์ ละความรสู้ กึ ตามลกั ษณะ
ลักษณะเด่นของดนตรี อ่อนหวาน นุ่มนวล ของวัฒนธรรมดนตรที ี่เลือก
ในแต่ละวัฒนธรรม ภาคกลาง ดนตรีมีความหลากหลายเกี่ยวข้องกับการ ๙. ให้นกั เรียนและครรู ว่ มกนั สรุปความรู้ ดังน้ี
ประกอบอาชีพ การโต้ตอบชิงไหวชิงพริบ • ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือจะมีการ
ถา่ ยทอดอารมณค์ วามรสู้ กึ ของคนในทอ้ งถน่ิ
ที่แสดงถึงวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของ

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดนตรีมีจังหวะเรียบง่าย ชาวเหนอื ทมี่ จี งั หวะชา้ ออ่ นหวาน ผอ่ นคลาย
ทำานองสนุกสนาน เร้าใจ สร้างความสนุกสนาน และเรียบงา่ ย

ดนตรใี นแตล่ ะ ภาคใต้ ดนตรีมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม • ดนตรีพื้นบ้านภาคกลางจะมีการ
วฒั นธรรม มีทั้งการโต้ตอบซักถามเรื่องราว ถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกท่ีหลากหลาย
ทั้งสนุกสนาน อ่อนหวาน และโศกเศร้า

ภาคเหนือ อ่อนหวาน นุ่มนวล สะทอ้ นวถิ ชี วี ติ และวฒั นธรรมของภาคกลาง

การถ่ายทอดอารมณ ์ ภาคกลาง คึกคัก สนุกสนาน ทำ�ให้คนในท้องถิน่ เกดิ ความสนุกสนาน
ความรู้สึกของงานดนตรี • ดนตรีพ้ืนบ้านของภาคตะวันออก-
จากแต่ละวัฒนธรรม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เร้าใจ สนุกสนาน
เฉียงเหนือ มีความสนุกสนาน มีจังหวะ
ภาคใต้ สนุกสนาน ครื้นเครง ทำ�นองเร้าใจ ถ่ายทอดให้เห็นวิถีชีวิตและ
ดนตรใี นแตล่ ะวัฒนธรรม 139 ประเพณีท่ีเรียบง่ายของชาวอีสาน สร้าง
ความสนุกสนานใหก้ บั คนในท้องถ่นิ

5ep ขนั้ ประเมินเพ่ือเพมิ่ คณุ ค่า ep 4 • ภาคใตเ้ ปน็ ภาคทมี่ ดี นตรพี นื้ บา้ นทเ่ี ปน็
บรกิ ารสงั คม เอกลกั ษณเ์ ฉพาะตวั ถา่ ยทอดความรสู้ กึ และ
และจิตสาธารณะ ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ อารมณ์ที่เข้มแข็งหนักแน่น สะท้อนถึง
วิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี และอุปนิสัย
๑๑. ใหน้ กั เรยี นรว่ มกนั น�ำ การแสดงดนตรพี น้ื บา้ น ๑๐. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาแสดงดนตรี- ของชาวใต้
พน้ื บา้ นในหวั ขอ้ กลมุ่ ของตนเองหนา้ ชนั้ เรยี น
ของแต่ละกลุ่มไปร่วมแสดงในกิจกรรมของ

โรงเรียนหรือชุมชน เพ่ือสร้างความสุข และ

รว่ มอนรุ กั ษ์วฒั นธรรมไทย

139 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

ตัวช้ีวัด

ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ กิจกรรมการเรยี นรู ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม
ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๓
๑. ให้นักเรียนสังเกตภาพ ตอบคำาถามแล้วสรุปข้อมูลเป็นแผนภาพการบรรเลงดนตรีพื้นบ้าน
แนวคำ� ตอบ
ดังตัวอย่างที่กำาหนดให้ ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง
(๑.๑ ๑.๑
• สะลอ้ ซึง ขลยุ่ ฉิ่ง กลองเตง่ ทิ้ง ฉาบ
• ผบู้ รรเลงนงั่ บรรเลงประกอบการขบั รอ้ ง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีนี้เป็นอย่างไร
• น่มุ นวล โปร่งสบาย มจี ังหวะช้า ฟงั แล้ว
รสู้ ึก ผ่อนคลาย สบายใจ ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร
• งานมงคลหรือโอกาสสำ�คญั ต่าง ๆ
• ภาคเหนือ เพราะเป็นการบรรเลงของ ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด
วงสะลอ้ ซอ ซงึ ซง่ึ เปน็ วงดนตรพี น้ื บา้ น
ภาคเหนอื ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใด เพราะอะไร
• คนภาคเหนือมคี วามอ่อนโยน เรยี บงา่ ย)
๑.๒ ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร
• กลองยาว โหม่ง ฉาบ ฉง่ิ กรับ ตัวอย่างแผนภาพ
• ผู้บรรเลงยืนบรรเลงดนตรี ไม่มีการ
ขับร้องประกอบการแสดง รำ�กลองยาว การถ่ายทอดอารมณ์ของดนตรี
(รำ�เถดิ เทิง)
• สนกุ สนาน คกึ คกั เครื่องดนตรี เป็นการแสดงของภาค
• งานมงคลในโอกาสต่าง ๆ รวมทั้ง
ในขบวนแห่นาค แห่ผ้าป่า กฐินและ วงดนตรีสากล
แหข่ นั หมาก
• ภาคกลาง เพราะมีการบรรเลงของ สะท้อนวัฒนธรรม โอกาสในการบรรเลง
วงกลองยาว ซ่ึงเป็นวงดนตรีพ้ืนบ้าน
ของภาคกลาง ๑.๒
• คนภาคกลาง รักความสนุกสนาน ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง
มีการจัดงานร่ืนเริงต่าง ๆ บทเพลง ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีนี้เป็นอย่างไร
ทถี่ า่ ยทอดออกมาจงึ มคี วามสนกุ สนาน) ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร
✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด

✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใด เพราะอะไร
✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร

140 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 140

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวอย่างแผนภาพ

โอกาสในการบรรเลง

เครื่องดนตรี การถ่ายทอดอารมณ์ของดนตรี

สะท้อนวัฒนธรรม เป็นการแสดงของภาค

๑.๓ แนวคำ� ตอบ
✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง
✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีในภาพเป็นอย่างไร (๑.๓
✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร • โปงลาง แคน พิณ ไหซอง ฉาบ โหวด
✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด กลองหาง(กลองยาวอสี าน)หมากกะโหลง่
✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใด เพราะอะไร กลองตมุ้
• ผู้ บ ร ร เ ล ง มี ท้ั ง ที่ ยื น บ ร ร เ ล ง แ ล ะ
✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมของคนในท้องถิ่นอย่างไร นงั่ บรรเลง ไม่มีการขับรอ้ ง
ตัวอย่างแผนภาพ • สนกุ สนาน เรา้ ใจ
• งานรน่ื เริง เพอ่ื ความบันเทงิ ทั่วไป
การถ่ายทอดอารมณ์ • ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพราะมี
ของดนตรี การบรรเลงวงโปงลาง ซ่ึงเป็นวงดนตรี
พื้นบา้ นของภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื
เครื่องดนตรี เป็นการแสดงของภาค • สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม อารมณ์
ความรสู้ กึ สนกุ สนาน ความเรยี บงา่ ยของ
สะท้อนวัฒนธรรม โอกาสในการบรรเลง คนในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ)

ดนตรีในแตล่ ะวัฒนธรรม 141

141 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

แนวคำ� ตอบ

(๑.๔ ๑.๔
• โหม่ง โทนหรือทับ ฉ่ิง กลองชาตรี ✤ ในภาพมีเครื่องดนตรีอะไรบ้าง
ปช่ี วา กรับ ✤ ลักษณะการบรรเลงดนตรีในภาพเป็นอย่างไร
• นง่ั บรรเลงประกอบการแสดงหนงั ตะลงุ ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ถ่ายทอดอารมณ์อย่างไร
มคี นพากยห์ นงั ✤ การบรรเลงดนตรีนี้ใช้บรรเลงในโอกาสใด
• สนุกสนาน ครื้นเครง เขม้ แข็ง ✤ การบรรเลงดนตรีนี้เป็นการแสดงของภาคใด
• ไดท้ กุ โอกาส เพอื่ ความบันเทงิ เพราะอะไร
• ภาคใต้ เพราะการแสดงหนังตะลุง ✤ การบรรเลงดนตรีในภาพสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม
เปน็ การแสดงพน้ื บ้านของภาคใต้
• ดนตรีภาคใต้มีเอกลักษณ์เฉพาะ ตัวอย่างแผนภาพ ของคนในท้องถิ่นอย่างไร
ถ่ายทอดความรู้สึก อารมณ์ที่เข้มแข็ง
หนกั แนน่ ตามอปุ นสิ ยั และวถิ ชี วี ิต) เป็นการแสดงของภาค

การถ่ายทอดอารมณ์ โอกาสในการบรรเลง
ของดนตรี

เครื่องดนตรี สะท้อนวัฒนธรรม

ตัวชี้วัด ๒. ให้นักเรียนร่วมกันจัดป้ายนิเทศในชั้นเรียนในหัวข้อวิธีการสืบทอดวัฒนธรรมทางดนตรี
๓. ให้นักเรียนร่วมกันจัดการแสดงที่สื่อถึงการสืบสานวัฒนธรรมทางดนตรี มา ๑ การแสดง
ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗ เพื่อสืบสานวัฒนธรรมทางดนตรีไทยที่ดีงาม
ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๓ ๔. ให้นักเรียนเปรียบเทียบลักษณะเด่นของดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนกับภูมิภาคที่สนใจว่ามี
ความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร เป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ลักษณะเด่นของ ลักษณะเด่นของ
ดนตรีในท้องถิ่น สิ่งที่ ดนตรีในท้องถิ่น
ของฉัน คือ เหมือนกัน ภาค

คือ

142 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 142

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

๕. ให้นักเรียนเปรียบเทียบอารมณ์และความรู้สึกที่ได้จากดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนกับดนตรี ศ ๒.๑ ม.๔-๖/๗
ในภาคอื่น ๑ ภาค ว่ามีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร เป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
แนวคำ� ตอบ
อารมณ์และ อารมณ์และความ
ความรู้สึกที่ได้จาก สิ่งที่ รู้สึกที่ได้จากดนตรี ๑. มีจังหวะสนุกสนานเร้าใจ ผสมผสาน
ดนตรีในท้องถิ่น ได้รับ ในท้องถิ่นภาค ร ะ ห ว่ า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ร า ษ ฎ ร์ แ ล ะ
ของฉัน คือ เหมือนกัน คือ

วฒั นธรรมหลวง

๒. วงกลองยาว

๓. มีจังหวะทำ�นองช้า อ่อนหวาน นุ่มนวล

สบาย

คำถามพัฒนากระบวนการคดิ ๔. มีลักษณะทางดนตรีท่ีเรียบง่าย

๑. ลักษณะเด่นของวัฒนธรรมทางดนตรีในท้องถิ่นของนักเรียนเป็นอย่างไร สัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนในท้องถ่ิน

๒. ในท้องถิ่นของนักเรียนมีวงดนตรีพื้นบ้านใดที่สร้างความภูมิใจให้กับนักเรียนและคนในท้องถิ่นบ้าง ที่เรยี บงา่ ย อยงู่ า่ ยกนิ งา่ ย
๓. ดนตรีภาคเหนือมีลักษณะเด่นอย่างไร ๕. ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื (ภาคอสี าน)
๔. ดนตรีในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนในภาคนั้นอย่างไร
๕. บทเพลงพื้นบ้านของภาคใดบ้างที่มีภาษาของประเทศอื่นรวมอยู่ด้วย และภาคใต้
๖. ถ้าคนในท้องถิ่นไม่ให้ความสำาคัญกับดนตรีพื้นบ้านจะเกิดผลอย่างไร ๖. ดนตรพี นื้ บา้ นจะสญู หายและไมม่ ใี คร
๗. ดนตรีพื้นบ้านในภาคกลางกับภาคเหนือมีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไร
รู้จกั

๘. ดนตรีของภาคใต้ให้ความรู้สึกเป็นอย่างไร ๗. เหมือนกัน คือ ให้ความสุขกับคน
๙. นักเรียนจะนำาเพลงพื้นบ้านของท้องถิ่นตนเองมาใช้ในการเรียนการสอนอย่างไรบ้าง ในท้องถ่นิ แตกตา่ งกันคอื ภาคเหนือ
๑๐. นักเรียนมีแนวทางในการอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้านให้คงอยู่อย่างไร จะมีลักษณะอ่อนหวาน นุ่มนวล

มากกว่าดนตรภี าคกลาง

๘. คึกคกั เร้าใจ

๙. ใช้ในการเรียนวิชาดนตรีเพื่อให้

ทุกคนตระหนักถึงความสำ�คัญของ

ดนตรใี นแตล่ ะวฒั นธรรม 143 เพลงพ้ืนบา้ น

๑๐. จัดประกวดขับร้องเพลงพื้นบ้าน

จั ด แ ส ด ง บ ร ร เ ล ง ด น ต รี พ้ื น บ้ า น

ทุกวันหยุด นำ�ดนตรีพ้ืนบ้านไปใช้

บรรเลงในงานประเพณีท้องถ่ิน

143 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

เปา้ หมายการเรยี นรู้ ๘หนว ยการเรยี นรทู ่ี บทบาทของดนตรีในสงั คม

มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชว้ี ดั
มาตรฐาน ศ ๒.๒
เ ข้ า ใ จ ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ร ะ ห ว่ า ง ด น ต รี ๑. อธิบายบทบาทของดนตรีในการสะท้อนแนวความคิดและค่านิยมที่เปลี่ยนไปของคนในสังคม
ประวตั ศิ าสตร์ และวฒั นธรรม เหน็ คณุ ค่า (ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔)
ของดนตรีท่ีเป็นมรดกทางวัฒนธรรม ๒. นำาเสนอแนวทางในการส่งเสริมและอนุรักษ์ดนตรีในฐานะมรดกของชาติ (ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕)
ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ภูมิปัญญาไทยและ
สากล

สมรรถนะส�ำ คญั ของผู้เรยี น ผงั สาระการเรียนรู้
บทบาทดนตรี
ความสามารถในการสอ่ื สาร
ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี ในการสะท้อนสงั คม

คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ คา่ นยิ มของสังคม บทบาทของ การจดั ตงั้ พิพธิ ภณั ฑ์
รกั ความเป็นไทย ในผลงานดนตรี ดนตรใี นสังคม ดนตรี
ตัวชวี้ ดั ที ่ ๗.๓ อ นุ รั ก ษ์ แ ล ะ สื บ ท อ ด ความเช่ือของสังคม
ภมู ิปัญญาไทย ในผลงานดนตรี แนวทางและวธิ ีการ การเผยแพร่
ในการส่งเสริมอนุรักษ์ และการบริหาร
พิพิธภัณฑด์ นตรี
ดนตรไี ทย

สาระสาำ คญั

ดนตรีมีบทบาทต่อสังคม สะท้อนให้เห็นถึงชีวิต วัฒนธรรม ความเจริญก้าวหน้าของสังคม ทำาให้สังคมเกิดความ
สงบสุข คนในสังคมสนุกสนานผ่อนคลาย และการอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทยเป็นสิ่งสำาคัญที่ทำาให้ดนตรีไทยมีความ
เจริญก้าวหน้า มีการพัฒนา และคงอยู่สืบต่อไปให้เยาวชนรุ่นหลังได้รู้จัก

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จดุ ประกายโครงงาน

ให้นักเรียนร่วมกันสำ�รวจผลงานดนตรีในท้องถ่ินของตนเองท่ีเกิดจาก

ภูมิปัญญาและความเชื่อของคนในท้องถ่ิน จากนั้นให้ร่วมกันฝึกซ้อม

การแสดงดนตรี และจดั แสดงดนตรีดงั กล่าว เพ่ืออนรุ ักษ์สบื สานภูมปิ ญั ญา

ทอ้ งถนิ่ และเพ่อื สร้างความสนุกสนาน และผอ่ นคลายแก่ผูช้ ม

สุดยอดคู่มือครู 144

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม ตัวชว้ี ัด

จดุ ประกายความคดิ ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔
ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕
นักเรียนจะมีวิธีการ
ส่งเสริมให้เยาวชน ภาระงาน/ชนิ้ งาน
รักในดนตรีไทย - จดั ท�ำ การน�ำ เสนอลกั ษณะงานดนตรที เ่ี ปน็
ที่นิยมของคนในสังคมปัจจุบัน โดยใช้
ได้อย่างไร ไมโครซอฟตอ์ อฟฟศิ เพาเวอรพ์ อยต์
- แผนภาพความคิดแนวทางและวิธีการ
ในการสง่ เสริมอนรุ กั ษ์ดนตรไี ทย

ep 1St

การดำารงชีวิตในปัจจุบัน มีปัจจัยหลายด้านที่ทำาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมมาตั้งแต่อดีต ขั้นรวบรวมขอ้ มูล
จนถึงปัจจุบัน ส่งผลให้มนุษย์ที่อยู่ร่วมกันในสังคมเกิดการปรับตัวเพื่อที่จะสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่าง
สงบสุข การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสังคมจึงส่งผลต่อความบันเทิง ความสนุกสนานของคนในสังคม ๑. ให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
เช่นกัน เช่น ในสมัยอดีตการแสดงดนตรีสามารถชมได้จากโรงละคร โรงมหรสพ แต่ปัจจุบันสามารถ โดยครใู ช้ค�ำ ถามท้าทาย ดงั นี้
รับชมได้จากทางโทรทัศน์ การแสดงตามร้านอาหาร
ดนตรีมีความเกี่ยวข้องกับมนุษย์มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และมีบทบาททางสังคมด้วยเช่นกัน • นักเรียนคิดว่าดนตรีในโลก
เพราะดนตรเี ปน็ สิง่ ทีแ่ สดงใหเ้ หน็ วา่ สงั คมและประเทศชาตนิ ัน้ เปน็ อยา่ งไร เชน่ การบรรเลงดนตรปี ระเภท อนาคตจะมลี กั ษณะอยา่ งไร
เพลงปลุกใจในยามเกิดสงครามแสดงให้เห็นว่าบ้านเมืองกำาลังมีศึกสงคราม การบรรเลงดนตรีประเภท
เพลงอวยพรปีใหม่ก็สะท้อนให้เห็นว่าขณะนั้นกำาลังอยู่ในช่วงเทศกาลปีใหม่ หรือการบรรเลงดนตรีที่ ๒. ครูนำ�ภาพเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้นในสังคม
สนุกสนานรื่นเริงในงานต่าง ๆ แสดงให้เห็นว่าคนในสังคมมีความสุข สนุกสนาน จากนติ ยสาร วารสาร หรอื หนงั สอื พมิ พ์
ดนตรีจึงมีบทบาทในการสะท้อนสังคมเป็นอย่างมาก การนำาเทคโนโลยีมาใช้ในการสร้างสรรค์ ให้นักเรียนดู แล้วให้นักเรียนร่วมกัน
บทเพลง การพัฒนารูปแบบดนตรีก็แสดงให้เห็นว่าในสังคมและประเทศชาตินั้นมีความพัฒนาและ แสดงความคิดเห็น โดยครูใช้คำ�ถาม
เจริญก้าวหน้า ดังน้ี

บทบาทของดนตรใี นสงั คม 145 • จากภาพเป็นภาพที่เก่ียวกับอะไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ภาพงานฉลอง
วันขนึ้ ปใี หม)่

• จากภาพสะท้อนให้เห็นถึงสังคม
อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ สังคมมี
ความสขุ มคี วามรื่นเรงิ )

• นักเรียนจะเลือกบรรเลงเพลงใด
เพื่อส่งผลที่ดีต่อเหตุการณ์ในภาพ
เพราะเหตุใด

(ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ เพลงพรปใี หม่ เพราะ

เนอื้ หามคี วามหมายส�ำ หรบั การอวยพร)

145 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

ep 2 บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

St ข้ันคิดวเิ คราะห์
และสรุปความรู้
ดนตรีเป็นสิ่งที่มีบทบาทในการสะท้อนสังคมจนทำาให้เกิดค่านิยมและความเชื่อทางผลงาน

๓. ครนู �ำ ภาพศลิ ปนิ นกั รอ้ งหรอื นกั ดนตรี ด้านดนตรีขึ้น ซึ่งมีดังนี้

ทไี่ ดร้ บั ความนยิ มในปจั จบุ นั ใหน้ กั เรยี น ๑. คา่ นยิ มของสงั คมในผลงานดนตรี

ดู จากนั้นให้นักเรียนวิเคราะห์ว่า ค่านิยม หมายถึง สิ่งที่บุคคลหรือสังคมยึดถือเป็นเครื่องช่วยตัดสินใจ และกำาหนดการกระทำา
ภาพดงั กลา่ วสะทอ้ นถงึ คา่ นยิ มของคน ของตนเอง
ในสังคมด้านต่าง ๆ อย่างไรบ้าง เป็น ค่านิยมของสังคมในผลงานดนตรี จึงเป็นสิ่งที่สังคมยึดถือและกำาหนดเกี่ยวกับงานดนตรี
แผนภาพความคดิ ค่านิยมของสังคมที่เกี่ยวกับดนตรี มีดังนี้

๑.๑ ค่านิยมเกี่ยวกับศิลปินและวงดนตรี เป็นความยึดถือ ชื่นชม และชื่นชอบในตัวศิลปิน
ซึ่งส่งผลให้ชื่นชอบผลงาน และวงดนตรีของศิลปินนั้นด้วย

๑.๒ คา่ นิยมเกี่ยวกับเครือ่ งแต่งกาย เป็นความชื่นชอบในการแต่งกายของศิลปิน ทำาใหม้ ีการ
ผลิตเครื่องแต่งกายเพื่อเลียนแบบเสื้อผ้าของศิลปินมาวางจำาหน่ายให้คนที่ชื่นชอบได้ซื้อ
๑.๓ ค่านิยมเกี่ยวกับวัฒนธรรมทางดนตรีของต่างชาติ ปัจจุบันการดนตรีมีวิวัฒนาการ
มากขึ้นทั้งของไทยและสากล ดนตรีต่างชาติเข้ามามีบทบาทต่อคนในสังคมไทยมากขึ้น เช่น วัฒนธรรม
ทางดนตรีของเกาหลี ญี่ปุ่น อเมริกา
๑.๔ ค่านิยมเกี่ยวกับบทเพลง บทเพลงในปัจจุบันมีหลากหลายแนว ทำาให้เกิด
ค่านิยมทางดนตรีมากขึ้น คนในสังคมสนใจเพลงไทยสากล เพลงลูกทุ่ง เพลงสากลมากขึ้น รวมทั้งมี
บทเพลงแนวฮิปฮอป แร็พ ทำาให้เกิดค่านิยมที่หลากหลายในการฟังบทเพลง
๑.๕ ค่านิยมเกี่ยวกับการศึกษาดนตรี การศึกษาดนตรีไทยและดนตรีสากล คนในสังคม
เริ่มมีความสนใจในการเรียนดนตรีมากขึ้น จึงทำาให้เกิดหลักสูตรการเรียนดนตรี มีโรงเรียนสอนดนตรี
มากขึ้น

เรน ศิลปินชื่อดังของประเทศเกาหลี เป็นศิลปินที่ได้รับ
ความนิยมชื่นชอบ ทำาให้วัฒนธรรมทางดนตรีของประเทศเกาหลี

เข้ามามีบทบาทในสังคมไทยมากขึ้น

146 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 146

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

๒. ความเชอื่ ของสงั คมในผลงานดนตรี ep 2

ข้ันคดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้

คนในสังคมมีความเชื่อเกี่ยวกับดนตรี ดังนี้ ๔. ใหน้ กั เรียนแบ่งกลุ่ม รว่ มกนั วิเคราะห์
๒.๑ ความเชื่อในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พิธีกรรม และศาสนา คนในสังคมส่วนใหญ่ยังมี ว่าความเช่ือของคนในสังคมส่งผล
ความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีการบูชาเทพเจ้า ส่วนงานพิธีกรรมต่าง ๆ มีการนำาดนตรีเข้ามาบรรเลง ตอ่ ผลงานดนตรอี ยา่ งไร เปน็ แผนภาพ
จึงทำาให้เกิดความเชื่อต่าง ๆ ขึ้น เช่น การนำาสายสิญจน์มาพันลำาโพงปี่กาหลอ เพื่อใช้ในงานศพและ ความคดิ
งานบวชที่ผู้บวชตั้งใจจะไม่สึกตลอดชีวิต สำาหรับความเชื่อในเรื่องศาสนานั้น ในสมัยอดีตดนตรีเกิดขึ้น
จากศาสนามีบทสวดต่าง ๆ จึงนำาดนตรีมาใช้บรรเลงในบทสวดเพื่อให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์มากขึ้น ๕. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่มให้
๒.๒ ความเชื่อในเรื่องของการรักษาโรค เชื่อว่าดนตรีสามารถรักษาโรคได้ เป็นการนำาดนตรี แต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับ
มาใช้บำาบัดรักษาสภาพจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่ตึงเครียด เช่น ดนตรีบำาบัด แนวทางในการสง่ เสรมิ อนรุ กั ษด์ นตร-ี
๒.๓ ความเชื่อในเรื่องการพัฒนาและเผยแพร่ดนตรี คนในสังคมมีความเชื่อถือ ไทย แลว้ ร่วมกนั สรปุ ผลการอภปิ ราย
เชื่อมั่นว่าการดนตรีจะมีการพัฒนาขึ้น และต้องได้รับการอนุรักษ์ เพื่อให้คงอยู่และมีวิวัฒนาการมากขึ้น
๖. ให้นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ด้านรักความเป็นไทย โดยให้นักเรียน
ร่วมกันบอกคุณค่าของดนตรีท่ีมีต่อ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ปัจจุบันนี้ สงั คมไทยและประเทศชาติ แลว้ ร่วมกนั
สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็น มีมากมาย ปัจจัยหนึ่ง คือ พระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระ- เสนอแนวทางการอนรุ กั ษแ์ ละสง่ เสรมิ
องค์ส่งเสริมอนุรักษ์มรดก ดนตรีไทย เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงเป็นองค์อนุรักษ์ ดนตรีไทยว่ามีวธิ ใี ดบา้ ง
มรดกไทย พระองค์ทรงเสนอแนวทางและวิธีการในการส่งเสริม
อนุรักษ์ดนตรีไทยไว้ในหนังสือ มหกรรมดนตรีไทยมัธยมศึกษา (ตวั อย่างค�ำ ตอบ เข้าร่วมชมรมดนตรีไทย
ครั้งที่ ๑๖ ไว้ดังนี้ จดั การแสดงดนตรไี ทยในงานของชมุ ชน)

๑. การจัดต้งั พพิ ิธภัณฑ์ดนตรี ๗. ให้นักเรียนและครูร่วมกันสรุป
ความคิดรวบยอดเกี่ยวกับแนวทาง
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรง และวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์
ให้รายละเอียด ในการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ดนตรี โดยสรุป ดังนี้ ดนตรีไทย แล้วเขียนเป็นแผนภาพ
ความคิดบนกระดาน
● ควรเป็นสถานที่ไม่ใหญ่โตจนเกินไป เพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย
● เป็นสถานที่ที่ปลอดภัยไม่ถูกโจรกรรม หรือเกิดไฟไหม้ง่าย ๆ
● ห้องเก็บเครื่องดนตรีที่มีอยู่ควรเป็นห้องที่ควบคุมอุณหภูมิ
ห้อง เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องดนตรีเสียหาย
● เครื่องดนตรีที่มีอยู่ควรหมุนเวียนออกแสดงเป็นระยะ
เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องดนตรีไทยถูกลืมเลือนไป

บทบาทของดนตรีในสงั คม 147 เสริมความรู้ ครูควรสอน

NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA ป่ีกาหลอ เป็นเครื่องเป่าชนิดหน่ึง
ทำ�ด้วยไม้ ยาวประมาณ ๑๓ น้ิว
เครื่องดนตรีมีความผูกพนั กบั สง่ิ ศกั ดส์ิ ิทธ์ิ มีรูบังคับเสียง ๗ รู และด้านล่าง
มรี ูนว้ิ หวั แม่มือ ๑ รู ใชเ้ ป่าบรรเลงใน
จากข้อความดังกล่าว แสดงถงึ บทบาทของดนตรขี อ้ ใด งานศพ หรอื งานบวชทผ่ี บู้ วชจะไมส่ กึ

๑ คา่ นยิ ม

๒ ประเพณี

๓ ความเชอื่ (เฉลย ๓ เพราะความเช่ือท�ำ ใหด้ นตรเี ข้ามาเก่ยี วขอ้ ง

๔ วัฒนธรรม กับส่ิงศักดิ์สิทธิ์ โดยนำ�มาใช้ประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ

๕ หน้าท่ี ทำ�ให้พธิ กี รรมมีความศักดิ์สทิ ธม์ิ ากข้ึน)

147 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA
ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์
St ● การนำาเครื่องดนตรีออกแสดงจะต้องจัดข้อมูลให้พร้อมก่อนนำาแสดง
และสรุปความรู้ ● การนาำ เครือ่ งดนตรอี อกแสดงควรมคี วามหลากหลายวธิ กี าร เชน่ เดอื นแหง่ เครือ่ งสายจดั แสดงเฉพาะ
เครื่องสาย
๘. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม วิเคราะห์ข้อดี ● เจ้าหน้าที่ประจำาพิพิธภัณฑ์ดนตรี ควรเป็นผู้มีความรู้ความสามารถทางดนตรีให้ความรู้แก่ผู้เข้าชม
และสามารถบรรเลงเครื่องดนตรีบางชนิดได้
● ควรมีการฝึกมัคคุเทศก์ให้ทำาหน้าที่บรรยาย โดยใช้เยาวชนที่กำาลังเรียนวิชาดนตรีผลัดเปลี่ยนกัน
ในการจัดตงั้ พิพธิ ภัณฑด์ นตรี ทำาหน้าที่บรรยาย จะช่วยให้มีการเรียนรู้เรื่องดนตรีมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
เปน็ แผนภาพความคดิ ดงั ตัวอยา่ ง ● สร้างรายได้ให้กับเยาวชนที่อาสาเข้ามาทำางาน เป็นการกระจายแรงงานและได้ประโยชน์มากขึ้น
● ควรมีพนักงานที่รู้จักวิธีการรักษาจนถึงซ่อมแซมเครื่องดนตรีได้
● ต้องมีการประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับดนตรีเพื่อให้มีผู้ชมมากขึ้น
● ควรมีห้องแสดงดนตรีหรือห้องบรรยายขนาดเล็ก เพื่อใช้ประโยชน์ในการแสดงหรือการบรรยาย
เป็นการอนุรกั ษ์ กลุ่มย่อย ซึ่งอาจใช้เป็นที่ประชุมพบปะแลกเปลี่ยนความรู้ ความคิดเห็นทางดนตรี
● ควรมีห้องสมุดที่มีหนังสือไปจนถึงห้องสมุดดนตรีเพื่อการฟังเพลง (หากสามารถจัดได้) เปิดโอกาส
ดนตรีไทย เปน็ แหล่งเรยี นรู้ ให้ผู้ที่ต้องการศึกษาเรื่องดนตรีได้มีโอกาสค้นหาข้อมูลได้สะดวก

๒. การเผยแพรแ่ ละการบรหิ ารพพิ ิธภัณฑ์ดนตรี


ข้อดีของ
การจัดตงั้
พิพธิ ภัณฑ์ดนตรี


เป็นการรกั ษามรดก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงให้รายละเอียดในการเผยแพร่และบริหาร
ของชาติ พิพิธภัณฑ์ดนตรี โดยสรุป ดังนี้

● ควรทำาหน้าที่ประชาสัมพันธ์ความรู้ ความสามารถของศิลปินดนตรี นับตั้งแต่ผู้ผลิตและสร้าง
เครื่องดนตรี นักดนตรี นักแต่งเพลง และนักร้อง

● ควรจัดพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับดนตรีเป็นประจำา
● จัดการบรรยาย การแสดง การประกวดเครื่องดนตรี เพื่อจะได้เป็นทุนในการดำาเนินงานและ
ประชาสัมพันธ์พิพิธภัณฑ์ไปพร้อมกัน

● ต้องเลือกสรรผู้บริหารการดนตรี งานจึงจะดำาเนินไปด้วยความราบรื่น เกิดประโยชน์แก่
ประเทศชาติ
นอกจากแนวทางที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงกล่าวไว้ การอนุรักษ์ และ
ส่งเสริมดนตรีไทยสามารถปฏิบัติได้ด้วยตนเอง เช่น

● ศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับดนตรีไทย
● ฝึกเล่นเครื่องดนตรีไทยด้วยตนเองหรือเรียนดนตรีไทย
● รวมกลุ่มกับเพื่อนเพื่อฝึกซ้อมดนตรีไทย
● ชมการแสดงดนตรีไทยทุกครั้งที่มีโอกาส
● ชักชวนให้คนในชุมชนเห็นความสำาคัญ และคุณค่าของดนตรีไทย
สิ่งเหล่านี้เป็นแนวทางหนึ่งที่จะทำาให้ดนตรีไทยคงอยู่และมีการพัฒนาเกิดขึ้น ซึ่งจะเกิดขึ้นได้นั้น ก็ขึ้นอยู่กับ
ความร่วมมือร่วมใจของคนในสังคมและชาติที่จะอนุรักษ์ และส่งเสริมดนตรีไทยให้คงอยู่และพัฒนาสู่ทั่วโลก
ได้ต่อไป

148 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 148

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

คำ�ถ�มท้�ท�ย การอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทยมีประโยชน์อย่างไร ep 3 ขน้ั ปฏิบัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ัติ

สรุป ดนตรีมีบทบาทในสังคมเป็นอย่างมาก เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิต วัฒนธรรมต่าง ๆ ๙. ใหน้ กั เรยี นแบง่ กลมุ่ กลมุ่ ละ ๓-๔ คน
แล้วให้แต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจ
ในสังคมทำาให้คนในสังคมผ่อนคลาย สบายใจ สนุกสนาน ดังนั้นจึงเห็นได้ว่าดนตรีมีความสำาคัญ ลักษณะงานดนตรีท่ีได้รับความนิยม
และมีคุณค่าอีกทั้งยังเป็นสิ่งที่ควรอนุรักษ์ ส่งเสริมเพื่อให้ดนตรีไทยพัฒนาและเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้นไป ในสังคมปัจจุบัน จากน้ันร่วมกัน
วิเคราะห์ข้อมูล และสรุปผลการ
อาชีพมัคคเุ ทศก์ สำ�รวจ โดยจัดทำ�เป็นไมโครซอฟต์-
ออฟฟิศเพาเวอรพ์ อยต์
อาชพี มคั คเุ ทศก ์ คือ อาชีพท่ีทำาหน้าท่ใี นการนาำ นกั ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางทอ่ งเทย่ี วตามสถานทีต่ ่าง ๆ
ท่จี ดั นำาเท่ียว และให้ความรู้แกน่ กั ท่องเทีย่ วดว้ ยการอธิบาย บรรยายสถานทเ่ี ที่ยวทสี่ าำ คญั ในดา้ นประวตั ิศาสตร์ ๑๐. ให้นักเรียนและครูร่วมกันสรุป
ภูมิศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณี ผู้ที่จะประกอบอาชีพนี้จะต้องมีความรู้ทั่วไป พูดภาษาต่างประเทศได้ ความรู้ ดงั นี้
ขยันขวนขวายหาความรู้ใหม่ ๆ รกั การทอ่ งเทย่ี วและบรกิ าร สามารถแก้ไขปัญหาได้ มคี วามอดทน มีความเป็น
ผนู้ ำา มีมนษุ ยสมั พันธ์ รา่ เริง แจม่ ใส • คา่ นยิ มและความเชอ่ื ของสงั คม
ในผลงานดนตรี เปน็ สง่ิ ทส่ี งั คมยดึ ถอื
กิจกรรมพัฒน�คว�มส�ม�รถในก�รอ่�น เกี่ยวกับงานดนตรีที่คนในสังคมมี
ความนยิ มชน่ื ชอบ อกี ทง้ั คนในสงั คม
ให้นักเรียนอ่านคำาและความหมายของคำาต่อไปนี้ ยังมีความเช่ือในเรื่องต่าง ๆ ซ่ึง
ความเชื่อเหล่านั้นเป็นส่ิงท่ีทำ�ให้เกิด
คาำ ศพั ท์ คำาอา่ น ความหมาย ผลงานด้านดนตรีขนึ้ ในสงั คม

พิพิธภัณฑ์ พิ - พิด - ทะ - พัน สถานที่เก็บรวบรวมและแสดงสิ่งต่าง ๆ ที่มีความสำาคัญ • การอนุรักษ์ดนตรีไทยเป็นการ
ด้านวัฒนธรรม หรือด้านวิทยาศาสตร์ โดยมีความ ส่งเสริมมรดกของชาติให้คงอยู่และ
มุง่ หมายเพือ่ ใหเ้ ปน็ ประโยชนต์ อ่ การศกึ ษาและกอ่ ใหเ้ กดิ เป็นท่ีรู้จักสืบไปยังเยาวชนรุ่นหลัง
ความเพลิดเพลินใจ ดงั นน้ั คนไทยทกุ คนจงึ ตอ้ งรว่ มมอื กนั
รักษา สบื ทอด และพฒั นาดนตรไี ทย
มัคคุเทศก์ มัก - คุ - เทด ผู้นำาทาง ผู้นำาเที่ยว สบื ต่อไป
วิวัฒนาการ
วิ - วัด - ทะ - นา - กาน กระบวนการเปลี่ยนแปลงหรือคลี่คลายไปสู่ภาวะที่ดีขึ้น
หรือเจริญขึ้น

สายสิญจน์ สาย - สิน ด้ายดิบสีขาวที่นำามาจับทบเป็น ๓ เส้น หรือ ๙ เส้น
ใช้ในพิธีทางศาสนา

เว็บไซตแ์ นะนาำ
บทบาทของดนตรีในสังคม www.thaiedresearch.org

บทบาทของดนตรใี นสังคม 149

149 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันGรวaบthรวeมrขin้อgมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

St Step 4

ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ ผังสรปุ สาระสำาคญั

๑๑. ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ออกมาน�ำ เสนอ บทบาทดนตรี ค่านิยมของสังคมในผลงานดนตรี ดนตรที าำ ให้เกดิ
ผลการสำ�รวจลักษณะของดนตรี ในการสะท้อนสังคม ค่านิยมในการยึดถือชื่นชมศิลปิน การแต่งกาย
โ ด ย ใ ช้ เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ เลียนแบบศิลปิน การรับวัฒนธรรมดนตรีจากต่างชาต ิ
หน้าชั้นเรยี น การสร้างแนวดนตรีที่หลากหลาย และการสนใจ
เรียนรู้ดนตรีเพิ่มมากขึ้น
5ep ข้นั ประเมนิ เพ่ือเพ่มิ คุณคา่
บริการสงั คม บทบาทของ ความเชื่อของสังคมในผลงานดนตรี ค ว า ม เ ชื่ อ
และจิตสาธารณะ ดนตรใี นสงั คม ในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การรักษาโรค พิธีกรรม ศาสนา
และการพัฒนาเผยแพร่ดนตรี
๑๒. ให้นักเรียนร่วมกันจัดนิทรรศการ แนวทางและวิธีการในการ
ดนตรีไทย เพื่อเผยแพร่ความรู้และ ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย การจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ดนตรี ทำาให้มีแหล่งเรียนรู้
เป็นการอนุรักษด์ นตรไี ทย ดนตรีเพิ่มมากขึ้น ซึ่งช่วยให้ผู้เข้าชมสามารถเข้ามา
เรียนรู้เกี่ยวกับดนตรี

การเผยแพร่และการบริหารพิพิธภัณฑ์ดนตรี มีการ
ให้ความรู้เกี่ยวกับศิลปินทางดนตรี จัดบรรยายและ
แสดงทางดนตรี รวมทั้งมีการจัดพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับ
ดนตรี

150 ดนตรี ม.๔-๖

NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

ขอ้ ใดแสดงถึงการเผยแพร่ดนตรไี ทยสู่นานาชาติ ทเ่ี กิดข้นึ ได้งา่ ยและน่าจะพบไดเ้ สมอ
๑ การน�ำ เพลงไทยไปบรรเลงโดยวงดนตรีตา่ ง ๆ
๒ การนำ�เพลงนานาชาติมาบรรเลงโดยวงดนตรีไทย
๓ การขบั ร้องเพลงไทยโดยใช้ภาษาอังกฤษ
๔ การส่งนักรอ้ งและนกั ดนตรไี ทยไปตา่ งประเทศ
๕ การนำ�เพลงสากลไปบรรเลงโดยนักดนตรีไทย
(เฉลย ๑ เพราะเพลงไทยเป็นเพลงที่มีเอกลักษณ์ของความเป็นไทย การนำ�เพลงไทย
ไปบรรเลงโดยวงดนตรตี า่ ง ๆ จึงเปน็ การเผยแพรด่ นตรีไทยท่ีเกิดขึ้นไดง้ ่ายมากกว่าขอ้ อนื่ )

สุดยอดคู่มือครู 150

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวช้ีวัด

กิจกรรมการเรียนรู บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๔
แนวทางและวิธีการในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ศ ๒.๒ ม.๔-๖/๕

๑. ให้นักเรียนชมการแสดงดนตรีในปัจจุบัน (เช่น การแสดงคอนเสิร์ต) แล้ววิเคราะห์รูปแบบ แนวค�ำตอบ
การแสดงว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร สะท้อนให้เห็นถึงสิ่งใดบ้าง
๒. ให้นักเรียนสำารวจดนตรีในท้องถิ่นของตนเองว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร และสามารถ ๑. ทำ�ใหม้ นุษยผ์ ่อนคลาย สบายใจ
สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อในเรื่องใด ๒. สังคมจะไม่มีสิ่งท่ีช่วยผ่อนคลาย
๓. ให้นักเรียนบอกบทบาทหน้าที่ของดนตรีที่มีต่อสังคมไทย
๔. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับแนวทางในการอนุรักษ์ส่งเสริมดนตรีไทย ความเครียด และสร้างความบันเทิง
๕. ให้นักเรียนสรุปความรู้เกี่ยวกับบทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม แนวทางและวิธีการ สนุกสนาน
ในการส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทยเป็นแผนภาพ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ ๓. ศิลปินไทยแต่งกายเลียนแบบศิลปิน
ต่างชาติ นำ�แนวดนตรีต่างชาติเข้ามา
บทบาทดนตรีในการ แนวทางและวิธีการในการ ประยกุ ตใ์ ช้
สะท้อนสังคม ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ๔. ความแปลกใหม่ของดนตรี รูปร่าง
หนา้ ตาของศิลปิน
บทบาทดนตรีในการสะท้อนสังคม ๕. การนำ�ดนตรีมาบรรเลงเพ่ือบูชา
แนวทางและวิธีการในการ ส่ิงศักด์ิสิทธ์ิ การประกอบพิธีกรรม
ส่งเสริมอนุรักษ์ดนตรีไทย ตา่ ง ๆ
๖. ทำ�ให้ผ่อนคลายความเครียดเม่ือได้
คำถามพัฒนากระบวนการคิด ฟงั เพลง
๗. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนดนตร-ี
๑. ดนตรีมีความสำาคัญต่อชีวิตประจำาวันของมนุษย์อย่างไร ไทยแบบประยุกต์ให้ทันยุคสมัย เช่น
๒. ถ้าไม่มีดนตรีสังคมจะเป็นอย่างไร การบรรเลงดนตรีไทย แนวเพลง
๓. ในปัจจุบันสังคมไทยมีค่านิยมเกี่ยวกับดนตรีเป็นอย่างไร ไทยสากล หรอื เพลงตามสมัยนยิ ม
๔. มีปัจจัยใดบ้างที่ทำาให้คนไทยนิยมดนตรีของต่างชาติ ๘. จัดการแสดงดนตรไี ทยในงานส�ำ คัญ
๕. ดนตรีมีส่วนเกี่ยวข้องกับความเชื่ออย่างไร ต่าง ๆ
๖. ดนตรีมีอิทธิพลต่อนักเรียนอย่างไรบ้าง ๙. ดนตรไี ทยคงอยู่และเปน็ ท่ีรจู้ ักสืบไป
๗. นักเรียนจะมีแนวทางส่งเสริมให้เยาวชนไทยรุ่นใหม่สนใจดนตรีไทยได้อย่างไร ๑ ๐. ดนตรีไทยจะค่อย ๆ สูญหายไป ไม่มี
๘. นักเรียนจะอนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยอย่างไร เพื่อให้ดนตรีไทยคงอยู่และเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ผู้สนใจ ไมม่ ผี ูร้ จู้ ัก
๙. การอนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยทำาให้เกิดผลอย่างไร
๑๐. ถ้าทุกคนไม่อนุรักษ์และส่งเสริมดนตรีไทยจะทำาให้เกิดผลอย่างไร

บทบาทของดนตรีในสงั คม 151

NET แนวข้อสอบ O-NET/PISA

เพราะเหตใุ ดดนตรีสากลจงึ มีบทบาทต่อสงั คมในยุคปัจจบุ ันเป็นอย่างมาก
๑ เครอ่ื งดนตรีมคี วามทันสมัยและพฒั นาตลอดเวลา
๒ มีการสร้างนกั รอ้ งและนกั ดนตรรี ุน่ ใหมเ่ กิดขึน้ เสมอ
๓ ภาคเอกชนเขา้ มาบรหิ ารดว้ ยระบบธุรกิจสมยั ใหม่
๔ สงั คมมีการเปลย่ี นแปลงและมีการสรา้ งสรรคส์ ่งิ ใหมอ่ ยเู่ สมอ
๕ นักดนตรตี า่ งชาตเิ ป็นครูผู้สอนดนตรสี ากลในประเทศไทยทั้งหมด

(เฉลย ๔ เพราะปัจจุบันสังคมมีการเปล่ียนแปลง จึงทำ�ให้ค่านิยมของคนในสังคม

เปล่ยี นไปโดยการรับวฒั นธรรมตะวนั ตกจงึ ทำ�ใหด้ นตรีสากลมีบทบาทตอ่ สงั คมมาก)

151 สุดยอดคู่มือครู

บรรณานกุ รม

โกวิทย์ ขันธศิริ. สังคีตนิยมดนตรีตะวันตก. ม.ป.ท., ม.ป.ป.
ไขแสง ศุขะวัฒนะ. ดนตรีอเมริกัน. กรุงเทพฯ : แพร่พิทยา, ๒๕๑๗.
ณัชชา โสคติยานุรักษ์. ทฤษฎีดนตรี. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๓.
ดนัย ลิมปดนัย. ดนตรีแห่งชีวิต. กรุงเทพฯ : กราฟิคอาร์ต, ๒๕๒๒.
ดนตรีวิจารณ์. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล, ๒๕๓๘.
ดำารงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำานานเรื่องมโหรี ปี่พาทย์ และประชุม

บทเพลงไทยเดิม ภาค ๑ ภาค ๒ และภาค ๓. พระนคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๑๒.
(พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนายเจริญ จูฑะรุต ๔ มิถุนายน ๒๕๑๒)
ทวีสิทธิ์ ไทรวิจิตร. สังคีตนิยม. กรุงเทพฯ : พีระพัธนา, ๒๕๒๒.
ประดิษฐ์ อินทนิล. ปริทรรศน์ดนตรีไทย. ชลบุรี : กมลศิลป์การพิมพ์, ๒๕๒๖.
พูนพิศ อมาตยกุล. ดนตรีวิจักษ์. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : สยามสมัย, ๒๕๒๙.
มงคลขจร สาทิส, จ. จากดวงใจ คีตกร. กรุงเทพฯ : อักษรสัมพันธ์, ๒๕๐๓.
มนตรี ตราโมท. ดนตรีไทย. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, ๒๕๓๘.

. ดนตรีไทยสมัยอยุธยา. พระนคร : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๑๓.
. ดุริยางคศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : มติชน, ๒๕๔๐.
. โน้ตเพลงไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชวนพิมพ์, ๒๕๓๙.
มหกรรมดนตรีไทยมัธยมศึกษา ครั้งที่ ๑๖ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี. กรุงเทพฯ : พี.เอ็น.การพิมพ์, ๒๕๓๕.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์, ๒๕๔๖.
. ศัพท์ดนตรีสากล. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์, ๒๕๔๘.
. สารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ภาคประวัตินักดนตรีและนักร้อง. กรุงเทพฯ :
ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๔๒.
วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. พจนานุกรมอังกฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ๒๕๔๑.
สรรพสังคีต. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, ๒๕๒๒.
สุกรี เจริญสุข. จะฟังดนตรีอย่างไรให้ไพเราะ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เรือนแก้วการพิมพ์, ๒๕๐๒.
หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยะชีวิน). เสียงทิพย์จากสายซอ. ม.ป.ท., ๒๕๓๕.

152 ดนตรี ม.๔-๖

สุดยอดคู่มือครู 152



๑๒สครา่ น้างยิ เมสหรลิมัก ประการ

๓๖๐ํแพนัฒวทนาาง
สโู่ รงเรียนมาตรฐานสากล
GPAS
จัดบรรยากาศเชงิ บวก
Kคร-อPบค-ลAมุ
เน้นการคิด
เก่ง ดี มีสขุ สร้างองค์ความรู้
สกู่ ารปฏิบตั ิ

และโลกรอบรู้ พกจิ ฒักรรนมาผ้เู รียน
อาเซียน เพ่ือเพม่ิ ความรู้
๒๑โรงเรยี นมาตรฐานสากล
และทักษะ

ศตวรรษท่ี

เสรมิ แนวข้อสอบคดิ วเิ คราะห์ จุดประกายโครงงาน website :
www.iadth.com
สง่ เสริมการสร้าง

NT/O-NET/PISA นวตั กรรมเพ่มิ ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรียนและทกั ษะการคดิ

สถาบันพัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) สำานกั พมิ พ์ บรษิ ทั พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จาำ กดั ISBN : 978-616-05-3874-4
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อตั โนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

สงวนลขิ สทิ ธิ์ หนงั สอื เลม่ นไ้ี ดจ้ ดทะเบียนลิขสิทธ์ถิ กู ต้องตามกฎหมาย 9 786160 538744