แผนการนิเทศทางการพยาบาลจิตเวช

46

รายชอื่ สมาชกิ กลุม

ลาํ ดับ ชื่อ-สกลุ ตําแหนง ตําแหนง สงั กัด
1. นางศิริพร พรสัมฤทธ์ิ
2. นางวันชา สรา งเขต (ภายใน) (หนวยงาน)
3. นางระววิ รรณ เติมวาณชิ
4. นางวิลาสินี หรายลอย ประธาน พยาบาลวชิ าชพี สถาบันราชานกุ ูล
5. นางสาวสรินดา นอ ยสขุ
6. นางสาวนฤมล ศรีอักษร ชํานาญการพิเศษ
7. นางเพชรรตั น มหกติ ติไพศาล
8. นางบรรเจดิ ทิพยนรุ ักษ รองประธาน พยาบาลวชิ าชีพ รพ. ศรีธญั ญา
9. นางสาวอารมณ ปรศิ วงศ
10. นางสาวประกอบ ชาตรตั น ชํานาญการ
11. นางสาวชดั เจน จันทรพัฒน
กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ รพ. ศรธี ัญญา

ชาํ นาญการ

กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. ศรีธัญญา

ชาํ นาญการ

กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ รพ. จิตเวชนครสวรรค

ชํานาญการ ราชนครนิ ทร

กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ รพ. จติ เวชนครสวรรค

ชาํ นาญการ ราชนครนิ ทร

กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. จิตเวชขอนแกน

ชํานาญการ ราชนครนิ ทร

กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ รพ. สวนสราญรมย

ชํานาญการ

กรรมการ พยาบาลวชิ าชพี รพ. จติ เวชสงขลา

ชํานาญการ ราชนครนิ ทร

กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. จติ เวชสงขลา

ชํานาญการ ราชนครนิ ทร

เลขานุการ พยาบาลวิชาชพี รพ. จติ เวชสงขลา

ชาํ นาญการ ราชนครนิ ทร

47

แผนการนเิ ทศ
เร่ืองการปอ งกนั ความผิดพลาดในการใหยาในผูปวยจิตเวช (Admin Error)

วัตถปุ ระสงคท่ัวไป เพ่อื ใหผรู ับการนิเทศมคี วามรแู ละความสามารถในการปองกันความผิดพลาดในการ

ใหย าในผูปว ยจิตเวช

วัตถุประสงคเชงิ พฤติกรรม หลังจากเสร็จส้ินการสอนผรู บั การนิเทศจะมีความสามารถดังน้ี

1. อธบิ ายความหมายของ Administration Error ในขอบเขตของพยาบาลได

2. อธิบายหลกั การบริหารยา 10R และปฏิบตั ิตามแนวปฏิบัตใิ นการใหยาในผปู วย

จิตเวชไดอ ยางถูกตอง ครบถว น

วิธีการนเิ ทศ ใหการนิเทศเปนรายกลุม/เดย่ี ว โดย

1. Coaching สําหรับพยาบาลปฏบิ ัตงิ านใหม (6 เดือน –1 ป)

2. Pre-post conference

3. การสาธติ /Micro teaching

4. สอนโดยกรณีศึกษาทเ่ี กดิ ขึ้นจรงิ (Bedside Nursing Care)

สถานที่ หอผปู วย……………..

วันทนี่ เิ ทศ ทกุ 3 เดือนและทกุ คร้ังเมื่อเกิดอุบัติการณ

ผนู เิ ทศ หัวหนา ตึก/ผตู รวจการนอกเวลา/หวั หนา เวร

ผรู บั การนิเทศ พยาบาลวชิ าชพี

วธิ ปี ระเมินผล 1. สังเกตความสนใจ และการถาม/ตอบของผรู ับการนเิ ทศ

2. บรหิ ารยาไดถูกตองตามหลัก 10 R

วตั ถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมินผล
- สงั เกตความสนใจ
1. อธบิ ายความหมาย Administration Error: - กลาวนําเขา สเู นอ้ื หา การถาม-ตอบ

Administration Error ความคลาดเคลื่อนในการ - การสอน

ในขอบเขตของพยาบาลได บริหารยา - pre-post

คือ การบริหารยาท่ีแตกตาง conference

ไปจากคําสั่งยาของผูส่ังใชยาที่

เขียนไวในใบบันทึกประวัติการ

รั ก ษ า ผู ป ว ย ห รื อ ค ว า ม ค ล า ด

เคล่ือนท่ีทําใหผูปวยไดรับยาผิด

ไปจากความต้ังใจในการส่ังยา

ของผูสงั่ ใชย า จําแนกไดดังน้ี

48

วตั ถุประสงคเ ชิงพฤติกรรม เนอ้ื หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

1. การใหยาไมครบ (Dose

omission) ไมไดใหย าแกผูปวย

ตามคําส่ังใชยาจนถึงการใหยา

ในครั้งตอไป โดยไมรวมผูปวย

ปฏิเสธการใชยา และกรณีไมได

ใหยาเน่ืองจากไดขอมูลวาไม

ควรใชสําหรบั ผูป วย

2. การใหยาผิดชนิด (wrong

drug) ใหยาผปู วยคนละชนดิ

(คนละตัวหรือคนละช่อื

generic name) กบั ทีแ่ พทยส ่งั

3. การใหยาผูปวยผิดคน

(wrong patients) การใหยา

ท่ี ไ ม ใ ช ข อ ง ผู ป ว ย นั้ น อ า จ

เน่ืองจากการจัดเตรียมยาไว

สําหรับผูปวยหลายราย จึงให

สลับกับผูปว ยคนอน่ื

4. การใหยาซึ่งผสู ่ังใชยา

ไมไ ดส ่ัง (unordered or

unauthorized drug) ใหย า

โดยไมม คี ําสง่ั ใชย า

5. การใหยาขนาดไมเหมาะสม

(improper dose)

- การใหยาผิดขนาด

(wrong-dose or wrong-

strength error) คือใหยาใน

ขนาดท่ีสูงกวาหรือต่ํากวาขนาด

ท่ีควรจะเปน

- การใหยาผิดความแรงหรือ

ความเขมขน (wrong strength

/concentration)

49

วัตถุประสงคเ ชิงพฤติกรรม เน้อื หา กจิ กรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

6. การใหยาผิดวิถที าง

(wrong route of

administration)

การใหยาผิดวิถีไปจากท่ีผูสั่งใช

ยาสั่ง โดยรวมถงึ ผดิ ตาํ แหนง ท่ี

ใหยาดวย เชน สั่งใหหยอดตา

ขางขวา แตหยอดตาขางซาย

สั่งใหหยอดหูแตกลับใชหยอด

ตา เปนตน

7. การใหยาผิดเวลา (wrong-

time error) การใหยาผิดเวลา

ไปจากที่กําหนดไวในนโยบาย

การใหยาของโรงพยาบาลโดย

ไมมเี หตุผล

8. ระยะเวลาในการใหย าผิด

ใหยาในระยะเวลาที่ผิด อาจให

สั้นเกินไป หรือยาวเกินไป เชน

ส่ังยาทุก 8 ช่ัวโมง แตใหยาทุก

6 ชว่ั โมง เปนตน

9. การใหยามากกวาจํานวน

ครั้งที่สั่ง (extra-dose error)

การใหยาแกผูปวยเกินจํานวน

คร้ังหรือม้ือยาท่ีผูสั่งใชยาสั่งตอ

วัน รวมถึงการใหยาหลังจากมี

คําสั่งหยุดใชยานั้นแลวหรือมี

คําสั่งชะลอการใชยากอนการ

ผา ตัด

10. การใหยาในอัตราเร็วที่ผิด

(wrong rate) การใหยาดวย

ความเรว็ ในการใหย าท่ีผิดไป

50

วัตถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

จากท่ีผูส่ังใชยาหรือผิดไปจาก

วธิ ปี ฏิบัตมิ าตรฐานทรี่ พ.กาํ หนด

คือ เร็วเกนิ ไปหรือชาเกนิ ไป

11. การใหยาผิดเทคนิค

(wrong technique) การให

ยาดวยเทคนิคการใหยาท่ีผิด

เชน ใชเครื่องมือหรืออุปกรณ

ในการใหยาไมถูก การใชยาไม

ถูกวิธี รวมถึงการบดเม็ดยาท่ีไม

ควรบด

12. การใหยาผิดรูปแบบยา

(wrong dosage-form) การ

ใหยาผิดรูปแบบจากท่ีผูส่ังใชยา

ส่งั

13. การใหยาหมดอายุ/

เส่ือมสภาพ (Deteriorated

drug error)

การใหยาที่หมดอายุหรือการให

ยาทเ่ี สือ่ มสภาพ

2. อธบิ ายหลักการบริหาร การบริหารยาดว ยหลัก 10 R - ส อ น / ส า ธิ ต วิ ธี ก า ร - การถามตอบ

ยา 10R และปฏบิ ตั ติ ามแนว เปนการบริหารยาใหเกิด บริหารยาตามหลัก 10R การบรหิ ารยา

ปฏิบัติในการใหย าในผูป วย ความถกู ตอง ปลอดภยั แกผูปวย เปน รายบคุ คล ไดถกู ตอ ง

จิตเวชไดอ ยางถูกตอง โดยการปฏิบัติตามหลัก 10R - สุมการบริหารยาตาม ตามหลัก 10R

ครบถว น ดงั นี้ หลกั 10R

1. ใหย าถูกชนดิ - ตรวจสอบแฟมยาและ

(right medication/ right บันทึกที่เก่ียวของกับการ

drug) บริหารยา

2. ใหผ ปู ว ยถูกคน

(right client/ right patient)

3. ใหขนาดถูกตอ ง (right

dose)

51

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เน้อื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

4. ใหถกู ทาง (right route)

5. ใหถูกเวลา

(right time and frequency)

6. บนั ทึกถูกตอ ง

(right documentation)

7. ตรวจสอบประวตั กิ ารแพย า

และทาํ การประเมินถูกตอ ง

(right history and

assessment)

8. การใหความรแู ละขอมลู

ถูกตอง (right education and

information)

9. สิทธิทีจ่ ะไดร บั ขอมลู เกี่ยวกับ

ยาและสทิ ธใิ นปฏเิ สธยา (right

approach and right to

refuse)

10. การตรวจสอบปฏิกิริยา

ระหวา งกันของยา และการ

ประเมนิ ถูกตอง (right drug-

drug interaction)

ความหมาย:

1. ใหยาถกู ชนดิ (right

medication/ right drug)

หมายถงึ การใหย าถูกตองตาม

แผนการรกั ษาของแพทย

ปฏบิ ัตโิ ดย

- การตรวจสอบช่อื ยาท่ีใบ

คําส่งั การรกั ษาของแพทย

(doctor’s order) ใบบันทึก

การบรหิ ารยา การดยา และ

หนาซองยา/

52

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เน้อื หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

ฉ ล า ก ย า / แ ผ ง ย า ใ ห ถู ก ต อ ง

ตรงกัน และ

- อานชื่อยาที่หนาซองยา/

ฉลากยา/แผงยา อยางนอย 3

ครง้ั ไดแก

1) กอนหยิบซองยา/ขวด

ยาออกจากตยู า

2) กอนนํายาออกจาก

ซอง/กอ นเทยาจากขวด และ

3) กอนนําซองยา/ขวดยา

เกบ็ เขาตยู า

- หามเตรยี มยาใหผูปวยหาก

ซองยา/ขวดยาไมมีช่ือยา หรือ

ฉลากยาชํารุดจนไมสามารถ

อา นช่ือยาได

- ตรวจสอบความถูกตองของ

ยาท้ังชื่อของยา รูปรางของยา

ภาชนะที่บรรจุ เพราะยาทาง

จิ ต เ ว ช ห ล า ย ตั ว มี ลั ก ษ ณ ะ ที่

คลายคลึงกัน เพ่ือลดความ

สบั สน

2. ใหผ ปู วยถูกคน (right

client/right patient)

หมายถึง การใหยากับผูปวย

ไดถูกบุคคลตามแผนการรักษา

ของแพทย ไมใหยากับผูปวย

ผิดคน ปฏบิ ตั โิ ดย

- กอนเตรียมยาทําการ

ต ร ว จ ส อ บ ชื่ อ แ ล ะ น า ม ส กุ ล

ผูปวยในใบคําส่ังการรักษาของ

แพทย ใบบันทึกการบริหารยา

53

วัตถุประสงคเชงิ พฤติกรรม เนอ้ื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

แ ล ะ ก า ร ด ย า โ ด ย ช่ื อ แ ล ะ

น า ม ส กุ ล ผู ป ว ย ต อ ง ถู ก ต อ ง

ตรงกันทุกที่

- ในขณะเตรียมยาทําการ

ต ร ว จ ส อ บ ชื่ อ แ ล ะ น า ม ส กุ ล

ผูปวยจากใบบันทึกการบริหาร

ยา การด ยา และหนา ซองยา/

ฉลากยา/แผงยาตองถูกตอง

ตรงกนั ทุกที่

- การตรวจสอบช่ือและ

นามสกุลผูปวยกอนใหยากับ

ผูป ว ย โดยการถามชื่อ-นามสกุล

ผูปวย โดยใชคาถามปลายเปด

คือ “คุณชื่ออะไรคะ/ครับ”

แลวใหผูปวยบอกช่ือ-นามสกุล

ดวยตนเอง หามใชคําถาม

ปลายปดท่ีระบุชื่อ-นามสกุล

แลวใหผูปวยตอบวา “ใช” หรือ

“ไมใช” เน่ืองจากผูปวยอาจอยู

ใ น ภ า ว ะ ท่ี มี ร ะ ดั บ ก า ร รั บ รู ท่ี

ลดลง ระดับความรูสึกตัวลดลง

หรือความสามารถในการไดยิน

บกพรอ ง แลวตอบรับโดยไมตรง

ตามความเปน จรงิ

- ในกรณีที่ผูปวยไมสามารถ

สื่อสารไดใหตรวจสอบโดยยึด

หลักการระบุตัวผูปวยตามหลัก

ผูปวยจิตเวชหามใหยาผูปวย

โ ด ย ไ ม ไ ด ต ร ว จ ส อ บ ชื่ อ แ ล ะ

นามสกลุ

54

วตั ถปุ ระสงคเ ชิงพฤติกรรม เนื้อหา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

3. ใหข นาดถกู ตอ ง (right

dose)

หมายถึง การใหยาตาม

ขนาดที่แพทยส ่ัง ปฏบิ ตั โิ ดย

- การตรวจสอบขนาดยาท่ี

ใบคาํ ส่ังการรักษาของแพทย

ใบบันทึกการบริหารยา การด

ยา และหนา ซองยา/ฉลากยา/

แผงยาใหถ ูกตองตรงกนั

- กอนจัดยาใหผูปวย โดย

ต ร ว จ ส อ บ ท้ั ง ข น า ด ย า ที่ เ ป น

ตัวเลข และหนวยของยา หาก

พบวาขนาดยา และ/หนวยของ

ยาในใบคําส่ังการรักษาของ

แพทย ใบบันทึกการบริหารยา

หรอื การดยา ไมต รงกับหนาซอง

ยา/ฉลากยา/แผงยา ตอ งทําการ

คํ า น ว ณ ข น า ด ย า ใ ห ไ ด ต า ม

แผนการรักษาของแพทย

- สําหรบั การหกั แบง ยาเม็ด

และการตวงยานํ้าตอ งปฏิบตั ิ

ตามหลกั การเพ่ือใหผ ปู วยไดรับ

ยาตามขนาดทแ่ี พทยส ่ัง

- หากมีขอสงสยั เกี่ยวกบั

ขนาดยาทีผ่ ปู ว ยไดรับตองถาม

แพทยผสู ่ังยาใหไดความกระจาง

กอน

4. ใหถ กู ทาง (right route)

หมายถึง การใหยากับผูปวย

ตามทางท่ีแพทยส ั่ง และ

ตรวจสอบวาเปน ทางท่ี

55

วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม เน้ือหา กจิ กรรมการนิเทศ การประเมินผล

เหมาะสมและปลอดภัยสําหรบั

การใหย าชนิดนั้น ๆ ปฏิบัตโิ ดย

- ตรวจสอบทางท่ีใหยาท่ีใบ

คํ า ส่ั ง ก า ร รั ก ษ า ข อ ง แ พ ท ย

ใบบันทึกการบริหารยา การด

ยา และที่ฉลากยาวาสามารถให

ตามทางท่ีแพทยส่ังไดหรือไม

เชน หากที่ฉลากยาระบุวาเปน

ยาสําหรับฉีดเขาชั้นกลามเนื้อ

หมายความวา เปนยาสําหรับ

ฉีดเขาชั้นกลามเนื้อเทานั้น ไม

สามารถนํายานี้มาใหผูปวยทาง

อนื่ ได

- หามจัดใหยากับผูปวยหาก

ไ ม แ น ใ จ ว า ย า ช นิ ด น้ั น ๆ

สามารถใหทางที่แพทยสั่งได

หรือไม ใหตรวจสอบจนแนใจ

กอ นจึงใหยาผปู ว ย

5. ใหถ กู เวลา (right time

and frequency)

เปนการจัดยาเพ่ือใหผูปวย

ไดรับตรงตามเวลาและความถ่ี

ท่แี พทยส ง่ั ปฏิบัติโดย

- ตรวจสอบเวลาใหยาจาก

ใบคําสง่ั การรักษาของแพทย

ใบบันทึกการบริหารยา การด

ยา ฉลากแนะนําการบริหารยา

และเวลาท่ีใหยาครง้ั สดุ ทา ย

- ตรวจสอบเวลาการจัดยาวา

ใหในมื้อกอนอาหาร/ม้ือพรอม

อาหารหรือมื้อหลังอาหาร โดย

56

วตั ถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนอ้ื หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

จัดใหถูกตอง ท้ังน้ีเพื่อใหเกิด

ประสทิ ธภิ าพของยาสงู สุด

6. บนั ทกึ ถูกตอง (right

documentation)

หมายถึง การลงบันทึกเวลา

ท่ีใหยาในใบบันทึกการบริหาร

ยาตามเวลาท่ีใหยาจรงิ โดยทันที

- หากเวลาที่ใหยากับผูปวย

ตางไปจากเวลาที่แพทยสั่งให

บันทึกเวลาท่ีใหจริงในใบบันทึก

การบริหารยา พรอมบันทึก

เหตุผลลงในใบบันทึกทางการ

พยาบาล

- หากไมไดใหยากับผูปวยให

บันทึกเหตุผลลงในใบบันทึก

ทางการพยาบาล

7. ตรวจสอบประวตั กิ ารแพยา

และทําการประเมินถูกตอง

(right history and

assessment)

หมายถึง การซักประวัติและ

ตรวจสอบประวัติการรับยาของ

ผูปว ย โ ดยเฉพาะอยางย่ิง

ประวัติการแพยา หากพบวา

ผู ป ว ย แ พ ย า ห รื อ ส า ร ช นิ ด ใ ด

ตองติดช่ือยาที่ทําใหผูปวยเกิด

อาการแพไวใหเห็นอยางชัดเจน

ทหี่ นา แฟมผูปว ย และตองไมนํา

ยาหรือสารใด ๆ ที่ผูปวยแพไป

ใหก ับผปู วย

57

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนอ้ื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

8. การใหค วามรแู ละขอ มูล

ถกู ตอง (right education

and information)

หมายถึง การใหความรูและ

ขอมูลกับผูปวยอยางเพียงพอ

เก่ียวกับยาที่ผูปวยไดรับ ผลท่ี

คาดหวังจากการรักษาดวยยา

และอาการขางเคียงท่ีอาจพบ

จากการรับยาชนดิ นัน้ ๆ

9. สทิ ธิท์ ีจ่ ะไดรับขอ มลู

เกย่ี วกับยา และสิทธิ์ในปฏเิ สธ

ยา (right approach and

right to refuse)

หมายถึง ผูปวยมีสิทธิ์ที่จะ

ทราบ ผลก ารรัก ษาจ ากย า

อาการขางเคียงของยา และมี

สิทธทิ์ ีจ่ ะปฏิเสธการรบั ยา

10. การตรวจสอบปฏิกิริยา

ระหวางกันของยา และการ

ประเมินถูกตอง (right drug-

drug interaction and

evaluation)

หมายถึง การตรวจสอบชนิด

ของยาและอาหารท่ีผูปวยเคย

ไดรับ หรือชนิดของยา และ

อาหารท่ีผูปวยกําลังไดรับอยู

ที่ อ า จ จ ะ ส ง ผ ล ก ร ะ ท บ ต อ

ประสิทธิภาพของยาที่ผูปวย

กําลงั ไดร บั อยู

58

วัตถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

เนนย้ําการปฏิบัติตามแนว

ทางการใหยาสําหรับพยาบาล

ตามแนวปฏิบตั ขิ องโรงพยาบาล

การประเมินผลการนิเทศ การปองกนั ความผดิ พลาดในการใหยาในผปู วยจติ เวช (Admin Error)
พยาบาลวิชาชีพ
ผูรับการนเิ ทศ 45-60 นาที
ระยะเวลาการนเิ ทศ

ผลการนเิ ทศ

หัวขอ ระดบั รอ ยละ (n……..)
มาก ปานกลาง นอ ย
1. เน้อื หาการนิเทศมีความนา สนใจ
2. กอ นการนเิ ทศทานมีความรูเ พยี งใด
3. หลงั การนเิ ทศทา นมีความรเู พม่ิ ข้นึ
4. ผนู เิ ทศมีการนเิ ทศท่ีนาสนใจและเขาใจงา ย
5. การใชอุปกรณในการนิเทศเหมาะสม
6. เวลาการนเิ ทศเหมาะสม
7. ความพึงพอใจในการนเิ ทศ

ขอ เสนอแนะ
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

59

บรรณานกุ รม

กรมสขุ ภาพจติ และสาํ นักการพยาบาล. (2556). มาตรฐานการพยาบาลสขุ ภาพจติ และจิตเวช. นนทบุรี:
วจิ ิตรการพมิ พ.

มาโนช หลอตระกลู . (2557). คมู ือการใชยาทางจติ เวช. (พิมพค รง้ั ท่ี 5). กรงุ เทพฯ: หมอชาวบา น.
สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล. (2543). เสนทางสูคุณภาพบริการเภสัชกรรม. (พมิ พค รงั้ ที่ 2). นนทบรุ ี: สถาบัน

พฒั นาและรบั รองคณุ ภาพโรงพยาบาล.

สมาคมเภสชั กรรมโรงพยาบาล. (2548). การปอ งกนั ความคลาดเคล่ือนทางยาเพ่อื ความปลอดภัยของผูปวย.
(พมิ พค ร้ังท่ี 2). กรงุ เทพฯ: พิมพล ักษณ.

สริ นิ รตั น พรรณแ ผว . (2554). ผลของกระบวนการ Medication Reconciliation ทม่ี ีตอความคลาดเคล่ือน
ทางยาของใบสั่งยาผปู วยสถาบนั ราชานุกลู . (รายงานการวจิ ัย). กรุงเทพฯ: กลุมงานเภสัชกรรม
สถาบนั ราชานุกลู กรมสุขภาพจติ .

รายชื่อสมาชิกกลุม

ลําดับ ช่อื -สกุล ตําแหนง ตาํ แหนง สังกัด

(ภายใน) (หนวยงาน) รพ. จิตเวชขอนแกน
ราชนครนิ ทร
1. นางจติ ภินันท บาสซอตติ ประธาน พยาบาลวชิ าชพี สถาบันกลั ยาณ
ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ รพ. จติ เวชสระแกว
ราชนครนิ ทร
2. นางวยณุ ี ชา งมิง่ รองประธาน พยาบาลวชิ าชีพ รพ. จิตเวชนครราชสมี า
ราชนครนิ ทร
ชํานาญการ รพ. จติ เวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
3. นางสาวฉิมมาลี ธรรมมา กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ รพ. จิตเวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ รพ. จิตเวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
4. นางสาวสวสั ดิ์ เทีย่ งธรรม กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ

ชํานาญการ

5. นางเขมิกา ศริ เิ สถยี ร กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ

ชํานาญการ

6. นางสาวรดาฝน สวุ รรณกาญจน กรรมการ พยาบาลวชิ าชพี

ชาํ นาญการ

7. นางมัลลกิ า ชัยเพ็ชร เลขานุการ พยาบาลวชิ าชีพ

ชํานาญการ

60

แผนการนิเทศ
เรือ่ งการพยาบาลในการบรหิ ารยาผูปว ยแอลกอฮอลในระยะถอนพิษสรุ า

วัตถปุ ระสงคท ั่วไป เพ่อื ใหผรู บั การนเิ ทศมคี วามรูและสามารถบรหิ ารยาผปู วยแอลกอฮอลในระยะ

ถอนพษิ สรุ า

วัตถุประสงคเ ชิงพฤติกรรม หลังจากเสรจ็ สิน้ การสอนผรู บั การนิเทศจะมีความสามารถดังนี้

1. อธบิ ายละเอียดของยาท่ใี ชรกั ษาอาการถอนพษิ สุราได (เภสัชวทิ ยาและอาการไมพงึ

ประสงคข องกลุมยาBenzodiazepine, Vitamine)

2. อธิบายหลักการบริหารยา 6R ในการใหย าผูปว ยแอลกอฮอลในระยะถอนพษิ สรุ า

ไดถ ูกตอง

3. ปฏิบัตติ ามแนวทางการบริหารยาผปู ว ยแอลกอฮอลใ นระยะถอนพิษสุราตามแนว

ปฏิบตั ิ (AWS,CIWA –AR)

4. ประเมินความคลาดเคลื่อนในการบรหิ ารยาในผปู วยแอลกอฮอลใ นระยะถอนพิษ

สุราไดถ ูกตอง (ประเภท, ระดับ)

5. บันทึกและรายงานอบุ ตั ิการณความคลาดเคลอ่ื นในการบริหารยา

วธิ ีการนเิ ทศ ใหก ารนเิ ทศเปนรายกลุม/เดีย่ ว

1. Coaching สาํ หรับพยาบาลปฏิบัติงานใหม (6 เดือน –1 ป)

2. Pre-post conference

3. บรรยายโดยใช power point สาํ หรบั พยาบาลปฏบิ ตั ิงานใหม

4. การสาธติ

สถานที่ หอผูปวย………………

วันท่ีนิเทศ ทกุ 3 เดือนและทกุ คร้ังทีม่ ปี ญ หาในการบริหารยาผปู ว ยแอลกอฮอลใ นระยะ

ถอนพิษสุรา

ผูนเิ ทศ หัวหนา ตึก/ผูตรวจการนอกเวลา/หวั หนา เวร

ผรู ับการนเิ ทศ พยาบาลวิชาชพี

วิธีประเมินผล 1. การสังเกตความสนใจ และการถาม/ตอบของผรู บั การนิเทศ

2. บรหิ ารยาไดถูกตองตามหลกั 6R ในการใหย าผูป ว ยแอลกอฮอลใ นระยะถอนพษิ สรุ า

3. ไมมีอุบตั ิการณความคลาดเคล่อื นในการบริหารยาในระยะถอนพิษสรุ า

4. สามารถประเมินภาวะถอนพิษสรุ าไดอยางถกู ตอง

5. สามารถบริหารยาในขณะผปู ว ยถอนพษิ สรุ าไดอยา งถูกตอง

61

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

1. บอกรายละเอยี ดของยาที่ สาํ หรับพยาบาลวชิ าชพี สอนโดย - สามารถบอกยาที่

ใชรกั ษาอาการถอนพษิ สรุ า - สอนนองใหม - Power point ใชในผูป วยที่มภี าวะ

ได (กลมุ ยา - ผมู ปี ระสบการณ - วิดีโอ ถอนสุราไดอยาง

Benzodiazepine, - ความรูเรื่องยาทางจิตเวช - Bed side teaching ถกู ตอง

Vitamin เภสชั วทิ ยา (กลุมยาทางจิตเวช ขอบงช้ี - สามารถบอก

อาการไมพึงประสงค) กลไกการออกฤทธิ์ อาการไมพึง วธิ กี ารบริหารยา

2. อธิบายหลกั การบรหิ าร ประสงค การเกิดปฏิกิริยา 6R ไดอยา งถกู ตอง

ยา 6R ในการใหยาผูปว ย ระหวา งยา และการไดร ับยาเกิน - สามารถบอก

แอลกอฮอลใ นระยะถอนพิษ ขนาด) ระยะของการถอน

สรุ าไดถูกตอง หลักการบริหารยาตามหลัก - สอนวธิ ีการบรหิ ารยา พษิ สุราและ

3. ปฏิบัติตามแนวทางการ 6R ตามหลกั 6R เปน แผนการดูแลรักษา

บริหารยาผปู วยแอลกอฮอล 1. Right patient คือ การใหยา รายบคุ คล ไดอยางถูกตอ ง

ในระยะถอนพษิ สุราตาม อยางถูกตองตรงตัวของผูปวย - สุมการบริหารยา - สามารถใชแบบ

แนวปฎบิ ัติ (AWS, CIWA– โดยระบตุ วั ผูป ว ยไดถกู ตอ ง ตามหลัก 6R ประเมนิ AWS,

AR) ผานการ Identify และผานการ - ตรวจสอบแฟม ยา และ CIWA–AR ไดอ ยาง

4. ประเมนิ ความคลาด Double check บนั ทกึ ทเ่ี กย่ี วของกบั การ ถูกตอง

เคลือ่ นในการบริหารยาใน 2. Right Drug คอื การใหยาท่ี บริหารยา - สามารถบอกวิธี

ผปู ว ยแอลกอฮอลใ นระยะ ถกู ชนดิ ตามทแี่ พทยผ ูส ั่งใชย าส่งั - การสอน บรรยาย บรหิ ารยาในผูป ว ย

ถอนพิษสุราไดถ ูกตอ ง ตองระวังช่ือยาที่เขียนคลายกัน - การแลกเปลย่ี น ถอนพิษสุราได

(ประเภท, ระดบั ) หรือออกเสียงคลายกัน (Look- ประสบการณ เทคนิค อยางถูกตอง

5. บนั ทึกและรายงาน Alike Sound-Alike: LASA การใหยาในผูปว ย

อบุ ตั ิการณความ drug name) กรณีที่แพทยผูส่ัง แอลกอฮอล

คลาดเคลอ่ื นในการบริหาร ใชยาเขียนไมชัดเจน ตองทวน

ยา สอบแผนการรักษากับแพทยทุก

6.ทราบอาการและอาการ คร้งั

แสดงทเ่ี กิดจากภาวะถอน 3. Right Dose คือ การใหย าที่

พษิ สรุ าในระดับความรุนแรง ถกู ขนาดตามท่ีแพทยผสู ่ังใชยา

ตา ง ๆ และแนวทางการ สง่ั ไมใหขนาดที่สงู หรือตา่ํ กวา

รักษา ผสู ง่ั ใชยาสั่งในแตละคร้ังของ

การใหยา

62

วตั ถุประสงคเ ชิงพฤติกรรม เน้ือหา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

7. สามารถประเมินความ เชน Diazepam ชนิดเม็ดขนาด

รนุ แรงของอาการขาดสรุ า 2 mg/5mg ตอ งอานและ

โดยใชแ บบประเมินและ ต ร ว จ ส อ บ ข น า ด ข อ ง ย า

ตดิ ตามความรนุ แรงของ ใหถ ูกตอง กอ นใหยาผปู วย

อาการขาดสรุ า 4. Right Route คือใหยาอยาง

8. เขาใจในการเปรียบเทยี บ ถูกทางและถูกตําแหนงตามที่ผู

ยาตามแผนการรักษา สั่ ง ใ ช ย า สั่ ง เ ช น โ ด ย ก า ร

9. เขาใจในการคาํ นวนยา รบั ประทาน การฉีดทางหลอด

และรวบยา เลือดดํา ฉีดทางกลามเน้ือ หรือ

ฉดี เขาใตผวิ หนัง

5. Right Technique เปนการ

เตรียมยาและใหยาอยา งถกู วิธี

เชน มกี ารเตรยี มยาใน

สารละลายทีเ่ หมาะสม

ไมม ีตกตะกอน ผสมแลว ความ

เขม ขน ถูกตอง ยาไมเ ส่ือมสภาพ

มีการปองกันแสงสาํ หรบั

ยาท่ีไวตอแสง ไมผสมยา 2

ชนิดที่เขากันไมไ ดดวยกนั

รวมไปถงึ ใหยาอยา งถกู เทคนิค

เชน การบริหารยา High Alert

Drug ตอ งบรหิ ารยาผาน

Infusion Pump เทา นน้ั

เปน ตน

6. Right Time and Real

Time คือ การใหย าถูกตองตาม

เวลาทีก่ าํ หนดไวในนโยบายการ

ใหย าของแตละโรงพยาบาล

เชน ไมใ หย าเกินกวา 30 นาที

กอ นหรือหลงั เวลาการใหยาที่

กาํ หนดไวใน Med sheet และ

63

วตั ถปุ ระสงคเ ชิงพฤติกรรม เนือ้ หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

เขยี นเวลาที่ใหยาตามเวลาท่ีให

ยาแกผปู ว ยจริง

- การประเมินความ -

คลาดเคลือ่ นของยา

(ระดับความรุนแรงของความ

คลาดเคลอื่ นทางยา

ประเภทของเหตุการณไมพึง

ประสงค)

แนวทางการบรหิ ารยาผูปวย - สอนเร่อื งอาการถอน

แอลกอฮอลใ นระยะถอนพิษ พษิ สุรา และแนวทาง

สรุ าตามแนวปฏิบัติ การรกั ษา

(AWS,CIWA –AR)

- กลมุ อาการขาดสรุ า

Alcohol withdrawal

syndromes

เปนกลุมอาการท่ีเก่ียวของกับ

การเปล่ียนแปลงในหนาท่ีของ

ระบบประสาทสวนกลาง เกิดใน

ผูที่หยุดด่ืมหรือลดการด่ืมสุรา

ลงอยางกระทันหัน หลังจากด่ืม

ติดตอกันมานาน อาการขาด

สุราจะเกิดขึ้นหลังจากนั้ น

ประมาณ 2-3 วนั

ซึง่ ผูปวยจะมาพบแพทยดวย

อาการแตกตางกันไป เชน

อาการตัวส่ัน ประสาทหลอน

อ า ก า ร สั บ ส น วุ น ว า ย ชั ก

เปน ตน

64

วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม เน้อื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

ระดบั ความรุนแรงของอาการ

ขาดสุรา

ระยะท่ี 1: เลก็ นอ ย หลงั ดื่ม

ครัง้ สุดทาย: 6-36 ชม.

อาการ

- มือส่ัน วิตกกังวลเล็กนอย

หงดุ หงดิ ปวดมนึ ศรี ษะ

- เหง่อื ออก ใจสน่ั ความดัน

โลหิตสูงขึน้ เล็กนอย

- เบ่อื อาหาร คลื่นไส

- ผะอืดผะอม อาเจยี น

- นอนไมห ลบั

- ตรวจสภาพจิตปกติ

แนวทางการรักษา

- ดแู ลแบบผูปวยนอก

- เนนการประเมินภาวะโรค

ทางกายทีพ่ บรวมและใหการ

รักษาแบบประคับประคอง

- ให Brief intervention

อาจไมจ ําเปนตอ งใหยา หรอื

อาจใหร บั ประทานเฉพาะเวลามี

อาการ ไดแ ก

- diazepam 5 mg หรอื

- lorazepam 1 mg หรือ

- Chordiazepoxide 10 mg

ระยะท่ี 2: ปานกลางถงึ รุนแรง

หลงั ด่ืมครั้งสดุ ทา ย 24-72 ชม.

อาการ:

- กระวนกระวาย

กระสับกระสา ยมากขนึ้

ผุดลกุ ผดุ นัง่

65

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนื้อหา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

- มือส่ัน เหงอื่ ออกมาก

ตวั สน่ั

- ไมอ ยากอาหาร คลืน่ ไส

อาเจียน ทองเสีย

- PR >120 ครงั้ /นาที

BP สงู มาก/อาจมไี ข

- อาการสับสน หงดุ หงดิ งาย

วิตกกังวล

แนวทางการรักษา

- ควรดแู ลแบบผูป วยใน

- เนน การประเมนิ อาการขาด

สรุ าและภาวะแทรกซอ น

- ใหยาสงบอาการขาดสรุ าได

ทง้ั วธิ ี fixed dose หรอื

symptom trigger

- ใหคําแนะนาํ ปรกึ ษาเพ่ือ

จงู ใจใหผ ปู วยปรับเปลีย่ น

พฤติกรรมและนัดตดิ ตามผล

- diazepam 10 mg หรือ

- lorazepam 2 mg หรือ

- chordiazepoxide 25 mg

ทกุ 6 ช่วั โมงใน 2 วนั แรกแลว

คอ ยลดลงในวนั ท่ี 4-7 แลวหยดุ

ใช

ระยะที่ 3:

รุนแรงเพอ คล่งั มีอาการ

เพอ คล่งั สับสน (delirium

tremens) เกดิ หลงั ด่มื ครงั้

สดุ ทาย: 48-96 ช่ัวโมง

66

วตั ถุประสงคเ ชิงพฤติกรรม เน้อื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

อาการ:

- กระสับกระสา ย เหง่อื ออก

มาก

- อยไู มน ่ิง เดินไปมา ไมมี

สมาธิ

- ไขสงู ชพี จรเร็ว มอื สนั่ ตวั

สั่นมาก

- สับสน ไมรวู นั เวลา

สถานที่

- เห็นภาพหลอน หแู วว

- หลงผดิ หวาดระแวงกลัว

แนวทางการรักษา

- ดแู ลแบบผปู ว ยใน

- เนนการเฝา ระวังอนั ตราย

ทอี่ าจเกิดขึน้ จากการเพอ คล่งั

- ปอ งกันภาวะแทรกซอน

ทางกาย ภาวะโรครว มอ่ืน ๆ

- ใหยาสงบอาการดวยยา

ระดบั สูง diazepam 10-20

mg IV ทกุ 15-20 นาที

จนกวาจะสงบ

- สามารถใหยาไดถ งึ 500

mg หรอื ตอ งคงยาระดับสงู ของ

diazepam 2gm/วัน ในระยะ

2-3 วันแรก

อาการชกั จากการขาดสุรา

หลงั ดื่มครงั้ สดุ ทาย 6-48 ช่วั โมง

อาการ:

- เกรง็ กระตกุ ท่ัวรา งกาย - สอนบรรยาย การใช

หมดสติ มักจะชักครง้ั เดยี ว แบบประเมินความ

67

วัตถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

(แตสามารถเกิดอาการชักเปน รุนแรงของภาวะถอนพิษ

ชดุ 2-3 ครง้ั หา งกนั 5 นาท)ี สุรา และฝก การประเมนิ

- อาการชกั แบบตอเนอ่ื ง พบ

ไดน อ ยมาก หากพบควรตอ ง

ตรวจหาสาเหตอุ นื่ ดวย

รูปแบบการรักษา

- เนน การประเมินการชกั วามี

สาเหตจุ ากโรคอนื่ หรือไม

- อาจไมจ าํ เปน ตองใหย ากัน

ชักหากคมุ อาการขาดสุราไดดี

- หากพจิ ารณาใหยากันชัก

ควรเลอื กยาทสี่ ามารถสงบ

อาการขาดสุราและกันชักได

- หลงั ผา นระยะถอนพิษ ไมมี

ความจําเปนตองใหย ากันชัก

ระยะยาวใหยากลุม BZD ให

เพียงพอ

- sodium valproate

loading 20 mg/kg/d

แบง เปน 2 ครงั้ หางกัน 6-8 ชม.

หลังจากน้ัน ใหวันละ 2 ครั้ง

เปน เวลา 4 วัน หรอื

- carbamazepine วันแรก

ให 600-800 mg จากนนั้ ลดลง

จนเหลอื 200 mg ในวนั ที่ 5

อาการประสาทหลอนจากการ

ขาดสรุ า เกดิ หลังดื่มคร้งั

สดุ ทา ย 12-48 ช่ัวโมง

อาการ:

- อาการประสาทหลอนสวน

ใหญจะเปนเสียงแวว เชน เสียง

68

วตั ถปุ ระสงคเ ชิงพฤติกรรม เนอ้ื หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

นาฬิกา เสียงรถยนต เสียงคน

พดู คยุ กนั หรอื พดู ขมขู

สวนภาพหลอนพบไดน อ ยมาก

โดยทั่วไปจะมีอาการอยูไมนาน

เปนเพยี งชว่ั โมงหรอื เปน วัน

- ผูปว ยทราบวา อาการ

ประสาทหลอนนน้ั เปน ผลจาก

สรุ าและไมใชค วามจรงิ

รปู แบบการรกั ษา

- เนนการประเมนิ ภาวะโรค

รวมทางจติ เวช

- ใหย าสงบอาการขาดสุรา

- หากจําเปน ใหยารักษาโรค

จิตเสรมิ

- ใหคําแนะนําปรกึ ษาเพื่อจูง

ใจใหผ ูปวยปรบั เปลี่ยน

พฤติกรรมและนัดติดตามผล

- diazepam

- ในกรณที ี่มอี าการประสาน

หลอนรนุ แรง อาจให

haloperidol 5-10 mg ตอวัน

ในระยะส้ัน

การประเมนิ อาการขาดสุรา

แบบประเมินความรุนแรงข

ของอาการขาดสรุ าทใี่ ชบ อย คือ

1. แบบประเมิน Alcohol

Withdrawal Scale (AWS)

2. แบบประเมิน Clinical

Institute Withdrawal

Assessment for Alcohol-

Revised Version (CIWA-fAr)

69

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

ควรจะประเมนิ baseline และ

ประเมินอยา งตอเนอื่ ง

โดยเฉพาะการรกั ษาแบบผูปว ย

ใน

ALCOHOL WITHDRAWAL

SCALE (AWS)

- ประกอบดวย 7 หัวขอ

ไดแก เหง่ือ สั่น วิตกกังวล

ก ร ะ สั บ ก ร ะ ส า ย อุ ณ ห ภู มิ

ประสาทหลอน และการรับรู

บคุ คล วัน เวลา สถานที่

- คะแนน 0-4 ในแตล ะขอ

รวม 28 คะแนน

- การแปลผลคะแนนรวม

AWS

1-4 = Mild withdrawal

5-9 = Moderate

withdrawal

10-14 = Severe

withdrawal

> 15 = Very severe

withdrawal

ITEM 1: PERSPIRATION

(เหงื่อ)

0 = ไมมเี หง่ือ

1 = ชืน้ เฉพาะท่ฝี า มือ

2 = ฝา มอื ชนื้ และมีเมด็ เหงื่อ

เฉพาะตามใบหนา /ตัว

3 = เหงอ่ื เปยกชนื้ ไปทงั้ ตัว

4 = เหงอื่ อกมาก (เสอ้ื

ผา เปย ก)

70

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กิจกรรมการนิเทศ การประเมินผล

ITEM 2: TREMOR (สัน่ )

0 = ไมมีอาการส่นั

1 = มอี าการส่นั เฉพาะเวลา

ยื่นมอื ไปจบั สิง่ ของ/ถือของ

2 = มือสน่ั เล็กนอยตลอดเวลา

3 = มือส่ันอยา งมาก

ตลอดเวลา

ITEM 3: ANXIETY (วติ ก

กังวล)

0 = สงบ ไมมอี าการวติ กกังวล

1 = รูสึกไมคอยสบายใจ

2 = รูส ึกหวาดหวัน่ ตกใจงาย

3 = วิตกกังวล กลวั สงบได

ยาก

4 = ไมสามารถควบคุมอาการ

วติ กกงั วลได รวมถงึ

Panic attacks

ITEM 4: AGITATION

(กระสับกระสา ย)

0 = ปกติ ไมมีอาการ

กระสับกระสา ย

1 = งนุ งา น อยูไมนิ่ง

2 = กระวนกระวายไมสามารถ

นอนพกั นงิ่ ๆ ได

3 = กระสับกระสา ย เปล่ยี น

ทา บอ ย เดินไปมา

น่ัง/นอนพกั ไดชว งส้ัน ๆ

4 = กระสับกระสา ยอยา งมาก

ไมส ามารถอยนู ิ่งไดเ ลย

เดินไปมาตลอดเวลา

71

วตั ถุประสงคเชงิ พฤติกรรม เนอ้ื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

ITEM 5: AXILLA

TEMPERATURE

0 = T < 37.0°c

1 = T 37.1°c -37.5°c

2 = T 37.6°c - 38.0°c

3 = T 38.1°c - 38.5°c

4 = T > 38.6°c

ITEM 6: HALLUCINATION

0 = ไมมีประสาทหลอนเลย

1 = มีอาการเห็นสิ่งของรอบ

ขางบดิ เบือนไปเปน พักๆ ยังรูตัว

วา ไมไดเกิดขน้ึ จริง

2 = มีประสาทหลอนชัดเจน

เกิด ข้ึน เฉพ าะ บาง ส่ิง /บา ง

เหตุการณและเกิดข้ึนชวงสั้น ๆ

ยงั คงรับรคู วามเปนจริงอยู

3 = มปี ระสาทหลอนชัดเจน

เหมือนขอ 2 แตไมเชื่อวาไมใช

เรื่องจริง ยากที่จะใหยอมรับได

วาเปนประสาทหลอน รูสึกทุกข

ท ร ม า น กั บ อ า ก า ร ป ร ะ ส า ท

หลอนนั้น และยังรับรูความ

เปน จรงิ เฉพาะบางเรอื่ ง

4 = มีประสาทหลอนชดั เจนใน

หลายเร่อื ง ไมสามารถรบั รู

ความเปนจรงิ ได ผปู ว ยเหมือน

อยใู นโลกของประสาทหลอน

ITEM 7: ORIENTATION

0 = รบั รบู ุคคล วันเวลา

สถานท่ีไดดี

72

วตั ถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนือ้ หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมินผล

1 = รับรบู ุคคลและสถานที่ได

ดีแตมปี ญหาเร่ืองวันเวลา

2 = รับรูบ ุคคลไดด ี แตมี

ปญ หาการรบั รูสถานทแ่ี ละวนั

เวลาเปนบางครัง้

3 = มีปญหาการรบั รูบ ุคคล

บางครงั้ แตการรบั รสู ถานท่ี

และวนั เวลาเสยี ไป

4 = เสยี การรบั รูบ ุคคล

สถานที่ วันเวลา ไมทราบวา

ตวั เองอยูทไ่ี หน อยูกับใคร และ

ไมร วู ันเวลา

Clinical Institute

Withdrawal Assessment

for Alcohol-Revised

Version (CIWA-Ar)

ประกอบดวย 10 หัวขอ ไดแ ก

1. อาการคลืน่ ไสอาเจียน

2. การรบั สัมผัสผดิ ปกติ

3. อาการส่ัน

4. การรบั รูท างเสียงผิดปกติ

5. อาการเหง่ืออกเปน พัก ๆ

6. การรบั รูท างตาผดิ ปกติ

7. อาการวติ กกงั วล

8. ปวดหัวมึนตอ้ื

9. อาการกระวนกระวาย

10. การรบั รเู วลาสถานที่

โดยมคี ะแนน 0-7 ในแตละขอ

การแปลผลคะแนนรวม

CIWA-Ar มดี งั นี้

73

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนื้อหา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

1-7 = Mild withdrawal

8-14 = Moderate

Withdrawal

15-19 = Severe withdrawal

> 20 = Very severe

withdrawal

1. อาการคล่ืนไสอ าเจียน

คําถาม “คณุ รูสึกคลื่นไส ผะอืด

ผะอมบางไหม?”“อาเจยี น

ไหม?”

การสังเกต

0 – ไมม ีคลืน่ ไส ไมอาเจยี น

1 – คลนื่ ไสเลก็ นอ ยไมอาเจียน

4 – คลน่ื ไสเปน พกั ๆ อาเจียน

แตไมมีอะไร

7 – คล่ืนไสอ ยูเ รอื่ ย ๆ อาเจียน

บอย

2. การรบั สัมผัสผดิ ปกติ

คาํ ถาม “คณุ รูส กึ คนั ยบุ ยบิ

เหน็บชา ปวดแสบปวดรอ น

ปวดแปลบ ๆ หรอื รูสึก

เหมือนกับมีแมลงไตหรือไชตาม

ผวิ หนัง บา งไหม?”

การสังเกต

0 - ไมม ี

1 - คันยุบยิบ เหนบ็ ชาปวดแสบ

ปวดรอ น ปวดแปลบ ๆ

เปน นอยมาก

2 - คันยุบยบิ เหนบ็ ชาปวดแสบ

ปวดรอน ปวดแปลบ ๆ

เปน นอ ย

74

วัตถปุ ระสงคเชิงพฤติกรรม เนือ้ หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

3 - คนั ยุบยิบ เหนบ็ ชา

ปวดแสบ ปวดรอน

ปวดแปลบๆ ปานกลาง

4 – มีประสาทหลอนทาง

สมั ผสั คอนขางมาก

5 – มปี ระสาทหลอนทาง

สมั ผัสมาก

6 – มปี ระสาทหลอนทาง

สัมผัสรนุ แรงมาก

7 – มปี ระสาทหลอนตลอด

3. อาการส่ัน

ใหเหยียดแขนตรง กางมือออก

การสังเกต

0 – ไมมีอาการสัน่

1 – ไมเห็น แตรสู กึ วาปลาย

นิว้ แตล ะนิว้ มีอาการส่ัน

4 – ปานกลาง พบส่นั ขณะ

ผูป วยเหยยี ดแขนตรง

7 – รุนแรง เห็นแมขณะไม

เหยยี ดแขน

4. การรบั รทู างเสยี งผิดปกติ

คาํ ถาม “รสู กึ วา คณุ พะวง

เก่ียวกบั เสยี งรอบตัวมากกวา

เดมิ ไหม? เสียงฟงแลวระคายหู

ไหม? เสยี งทาํ ใหกลัวไหม? คุณ

ไดยนิ เสียงบางอยา งทรี่ ูสึกวา

รบกวนมากไหม? คุณไดย ินเสียง

ทีร่ ูว าไมม ตี ัวตนจริง ๆ ไหม?”

75

วตั ถปุ ระสงคเชิงพฤติกรรม เนอ้ื หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

การสังเกต

0 – ไมม เี สยี ง

1 – เสียงระคายหู/ทาํ ให

กลัวนอ ยมาก

2 – เสียงระคายหู/ทาํ ใหกลัว

นอ ย

3 – เสียงระคายหู/ทาํ ใหก ลัว

ปานกลาง

4 – มอี าการหูแวว คอนขา ง

รุนแรง

5 – มอี าการหแู วว รุนแรง

มาก

6 – มอี าการหูแวว รนุ แรง

มากอยางชัดเจน

7 – มีอาการหแู ววอยู

ตลอดเวลา

5. อาการเหง่ือออกเปน พกั ๆ

สงั เกต

0 – ไมเ หน็ เหงื่อ

1 – ไมคอยเหน็ วาเหง่ือออก

ฝา มือชน้ื

4 – เหน็ เหง่ือเปน เม็ด ๆ ชัด

บริเวณหนาผาก

7 – เหง่อื แตกทั่วตัว

6. การรบั รูทางตาผิดปกติ

คําถาม “รูส ึกวาแสงไฟท่ีเหน็

สวา งจา เกินปกติไหม?” สี

เปลี่ยนไปไหม? ทําใหร ูสกึ แสบ

เคอื งตาไหม? มเี หน็ อะไรที่

แปลก ๆ ไหม? มีเหน็ อะไรท่ีรู

วาไมมีอยจู รงิ ไหม?”

76

วตั ถปุ ระสงคเชิงพฤติกรรม เนือ้ หา กจิ กรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

การสังเกต

0 – ไมมี

1 – ไวตอแสงกวาปกติ

นอยมาก

2 – ไวตอ แสงกวาปกติ

เลก็ นอ ย

3 – ไวตอแสงกวา ปกติ

ปานกลาง

4 – อาการประสาทหลอน

คอ นขา งรนุ แรง

5 –อาการประสาทหลอน

รนุ แรง

6 – อาการประสาทหลอน

รนุ แรงมาก

7 – มีประสาทหลอนอยู

ตลอด

7. อาการวิตกกังวล

คําถาม “คณุ รสู กึ วิตกกังวล

ไหม?”

การสังเกต

0 – ไมกงั วล ผอนคลาย

1 – กังวลเล็กนอย

4 – กังวลปานกลาง/ปด บงั

ทาํ ใหสงสยั วานาจะมี

7 – ตระหนักกลัวรนุ แรงมาก

8. ปวดหัว มึนต้อื

คําถาม “มีปวดมึนหัวบา งไหม?

รสู ึกเหมอื นมีอะไรมารัดรอบหัว

ไหม?”

ไมรวมอาการวงิ เวยี น งง ๆ ดู

ตามความรุนแรงของอาการ

77

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา กจิ กรรมการนิเทศ การประเมินผล

0 – ไมม ี

1 – มนี อยมาก

2 – มีนอ ย

3 – ปานกลาง

4 – คอ นขา งรนุ แรง

5 – รนุ แรง

6 – รุนแรงมาก

7 – รนุ แรงทส่ี ดุ

9. อาการกระวนกระวาย

การสังเกต

0 – พฤติกรรมปกติ

1 – กระวนกระวายกวา ปกติ

เลก็ นอย

4 – ดูกระวนกระวาย อยูไม

น่งิ

7 – เดินไปมาขณะตอบ

คาํ ถามหรอื อยูกบั ท่ี

ไมไ ดเ ลย

10. การรับรเู รื่องเวลาสถานท่ี

คาํ ถาม “วนั นี้วันอะไร? ขณะนี้

คุณอยูท่ีไหน? คิดวาผูตรวจเปน

ใคร?

0 – ตอบไดตรง

1 – ไมแ นใจเรื่องวนั

2 – ตอบผดิ เรือ่ งวนั แต

ผดิ พลาดไมเ กนิ 2 วัน

3 – ตอบวันผดิ มากกวา 2

วนั

4 – ตอบผดิ ดา นสถานที่

และ/หรือบุคคล

78

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

การเทยี บ dose ยา - สอนบรรยาย และฝก

CDX 25 mg = diazepam 5 ปฎบิ ัติในการคาํ นวณยา

mg

CDX 25 mg = Lorazepam 1

mg

CDX 25 mg = clonazepam

0.5mg

CDX 25 mg = alprazolam

0.25mg

เม่อื ครบ 24 ช่ัวโมงแรกให

รายงานแพทยเพื่อรวบยา

การคาํ นวณยาหลงั รวบยา

ก า ร คํ า น ว ณ ย า ห ลั ง ร ว บ ย า

ควรแบงใหเปน 4 เวลา โดยม้ือ

เชา กลางวัน และเย็น ใหยา

มื้อละ 20% สวนมื้อกอนนอน

ให 40% (ยกเวนกรณีท่ีแพทย

ส่ังใหเปนมื้ออยูแลว) หลังจาก

น้ันคอย ๆ ลดยาลงวันละ 25%

จนยาหมดใน 5 วัน

หมายเหตุ

- ในชวงต้ังแตวันที่ 2 ข้ึนไป

หากประเมนิ แลวอาการอยใู น

ระดบั นอย (0-9) ท่ตี องประเมิน

วนั ละ 1 ครงั้ แตเ ม่ือใดก็ตามที่

สงั เกตเห็นวาผปู วยเร่มิ มีอาการ

ถอนสุรา เชน มอื ส่ัน เหง่ือออก

สับสนมากขึ้น ใหประเมินทนั ท่ี

ไมตอง รอเวลาท่ีกาํ หนด

- หากรับผูปวยไวใน

โรงพยาบาล 5 วันแลว อาการ

79

วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม เน้อื หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

ผูปวยยังไมสงบ ใหรายงาน

แพทยเพ่ือประเมินอาการผูปวย

อกี ครง้ั

80

ตวั อยางการคํานวณยา

วนั ที่ ขนาด% Dose CDX เชา เทย่ี ง เย็น กอนนอน

(ต้ังแตร วบยา) (mg)

1 100 300 60 60 60 120

(300x20/100) (300x40/100)

2 75 225 45 45 45 90

(100-25) (300-75) (225x20/100) (225x40/100)

3 50 150 30 30 30 60

(75-25) (225-75) (150x20/100) (150x40/100)

4 25 75 15 15 15 30

(50-25) (150-75) (75x20/100) (75x40/100)

5 00 0 00 0

หมายเหตุ
- ในชวงต้ังแตว นั ท่ี 2 ข้นึ ไป หากประเมนิ แลวอาการอยูในระดบั นอย (0-9) ทีต่ องประเมินวันละ 1 ครั้ง แต

เม่อื ใดก็ตามท่สี ังเกตเห็นวา ผูป ว ยเริ่มมีอาการ

ถอนสรุ า เชน มือสนั่ เหงื่อออก สับสนมากขึน้ ใหป ระเมนิ ทันท่ี ไมตอง รอเวลาท่ีกาํ หนด

- หากรบั ผปู วยไวใ นโรงพยาบาล 5 วนั แลว อาการผูป วยยงั ไมส งบ ใหรายงานแพทยเ พือ่ ประเมินอาการผปู วย
อีกคร้ัง

81

การประเมนิ ผลการนิเทศ การพยาบาลในการบริหารยาผูป ว ยแอลกอฮอลในระยะถอนพษิ สรุ า
พยาบาลวชิ าชพี จํานวน ……. คน
ผรู บั การนิเทศ 45-60 นาที

ระยะเวลาการนเิ ทศ
ผลการนิเทศ

หวั ขอ ระดบั รอยละ (n……..)
มาก ปานกลาง นอย
1. เนื้อหาการนิเทศมีความนาสนใจ
2. กอนการนิเทศทา นมีความรูเพียงใด
3. หลงั การนิเทศทานมคี วามรเู พิม่ ขึน้
4. ผนู ิเทศมกี ารนิเทศท่นี า สนใจและเขา ใจงาย
5. การใชอปุ กรณใ นการนเิ ทศเหมาะสม
6. เวลาการนิเทศเหมาะสม
7. ความพงึ พอใจในการนิเทศ

ขอเสนอแนะ
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

บรรณานุกรม

ฝา ยการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม. (2550). คูม ือการบนั ทึกทางการพยาบาล. ฝายการ
พยาบาล: โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม.

ฟารดิ า อบั ราฮมิ . (2541). กระบวนการพยาบาล. กรงุ เทพฯ: โครงการพัฒนาตําราสาขาพยาบาลศาสตร
คณะพยาบาลศาสตร มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล.

ภาควชิ าการพยาบาลศัลยศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวิทยาลัยเชยี งใหม. (2554). การพยาบาล
ศลั ยกรรมประสาท. เชยี งใหม: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม.

สาลี เฉลิมวรรณพงศ. (2544). กระบวนการพยาบาล: หลกั การและการประยุกตใช. ไมระบสุ ถานที่พมิ พ.

82

รายชอ่ื สมาชกิ กลุม

ลําดบั ชอื่ -สกุล ตําแหนง ตําแหนง สงั กดั

(ภายใน) (หนว ยงาน) สถาบนั กัลยาราชนครินทร

1. นายไพโรจน สุขเกดิ ประธาน พยาบาลวชิ าชพี รพ. จิตเวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
ชํานาญการพเิ ศษ รพ. จติ เวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
2. นางกนกชนก การะเกสร รองประธาน พยาบาลวิชาชพี รพ. พระศรีมหาโพธิ์

ชํานาญการ รพ. สระแกวราชนครนิ ทร

3. นางสาวจตพุ ร ดําเกล้ียง กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ สถาบนั ราชานกุ ลู

ชาํ นาญการ รพ. จิตเวชเลย
ราชนครนิ ทร
4. นางปราณี เอกชนนิยม กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. จิตเวชขอนแกน
ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ สถาบนั จิตเวชเด็กและ
วยั รุนราชนครนิ ทร
5. นายลวญิ ญว ชิ ญพงศ ภมู ิจนี กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. จติ เวชนครพนม
ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ รพ. จิตเวชนครราชสมี า
ราชนครนิ ทร
6. นางสาวอุดมลักษณ หารทา คอ กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ รพ. จิตเวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
ชํานาญการ รพ. จิตเวชสงขลา
ราชนครนิ ทร
7. นายณรงค ตัง้ วงศ กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ

ชํานาญการ

8. นางศริ ิพร ธงยศ กรรมการ พยาบาลวิชาชพี

ชํานาญการ

9. นางนา้ํ เพชร รตั นโกสยั กรรมการ พยาบาลวิชาชพี

ชํานาญการ

10. นางทพิ ยพธู จนั ทเรืองทอง กรรมการ พยาบาลวิชาชพี

ชาํ นาญการ

11. นายสันทดั ธีรพัฒนพงศ กรรมการ พยาบาลวิชาชพี

ชาํ นาญการ

12. นางจรรยา พทุ ธวาศรี กรรมการ พยาบาลวชิ าชีพ

ชาํ นาญการ

13. นางสาวนนั ทพร ศรนี ิ่ม เลขานกุ าร พยาบาลวชิ าชีพ

ชาํ นาญการ

83

แผนการนิเทศ
เรอื่ งการพยาบาลผูปวยเพอ่ื ปองกันการฆา ตัวตาย

วัตถปุ ระสงคท่ัวไป เพอ่ื ใหผูรับการนิเทศมีความรูและปฏิบัตกิ ารดูแลผปู วยเพอื่ ปองกนั การฆาตัวตาย

วตั ถุประสงคเชงิ พฤติกรรม หลงั จากเสร็จสน้ิ การสอนผูร บั การนเิ ทศจะมีความสามารถดังนี้

1. บอกและอธิบายความหมาย ลักษณะ อาการ พฤตกิ รรม ประเมนิ ระดบั ความ

รนุ แรง

และการจัดการเมื่อพยายามฆาตัวตายได

2. ใหก ารดูแลตามแนวปฏบิ ัติการปองกันผปู วยฆาตัวตายและการจัดการผูปว ย

ฆา ตัวตายไดอยา งถกู ตองครบถวนตามกระบวนการพยาบาล

วธิ ีการนิเทศ ใหการนเิ ทศเปน รายกลุม/เดีย่ ว โดย

1. On the job training

2. pre-post conference ขณะรับสง เวร

3. Coaching (พยาบาลใหม)

4. mentor

สถานที่ ทกุ หอผูปว ย

วันทีน่ เิ ทศ ทุก 3 เดอื น/และทุกครั้งเมื่อเกดิ อบุ ัติการณ

ผนู ิเทศ หัวหนาตกึ /ผตู รวจการนอกเวลา/หวั หนาเวร

ผรู ับการนิเทศ พยาบาลวิชาชพี /พยาบาลเทคนิค/พนักงานชว ยเหลือคนไข

วธิ ปี ระเมินผล 1. ประเมนิ /สังเกตความสนใจและการถามตอบ การอธบิ ายความหมายตา ง ๆ ของ

ผูรับการนเิ ทศ

3. การปฏิบัติตามขั้นตอนแนวปฏิบัติการปองกันผปู วยฆา ตวั ตาย

84

วตั ถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนอ้ื หา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล
สรางสมั พันธภาพผรู บั การ
นเิ ทศและนําสกู ารนเิ ทศ กลา วทกั ทาย แนะนําตัว กลา วทักทายและ พฤติกรรมแสดง

1. บอกและอธบิ าย ผนู เิ ทศ บอกวตั ถุประสงค แนะนาํ ตัว ออกจาก
ความหมาย ลักษณะอาการ
พฤติกรรม ประเมินระดับ ระยะเวลาการนเิ ทศ และ สีหนาทา ทาง
ความรนุ แรง และการจดั การ
เมือ่ พยายามฆา ตัวตายได ประโยชนท จ่ี ะไดรบั จากการ

นเิ ทศ

ความหมาย - กลาวนําเขาสูเนื้อหา - บอกและอธบิ าย

การฆา ตัวตาย ซกั ถามถึงปญหาที่พบ ความหมาย

- การฆาตัวตาย (Suicide) - ยกตัวอยา งผูป ว ยราย ลกั ษณะอาการ

หมายถงึ การกระทาํ ของบุคคลท่ี กรณีทเี่ คยฆาตวั ตาย พฤติกรรม ประเมิน

มุง ใหตนเองจบชวี ติ ดว ยฝมอื และบอกความหมาย ระดับความรนุ แรง

ตนเอง การฆา ตัวตาย และระดับ และการจดั การเม่ือ

-ความคิดฆาตัวตาย (Suicide ความเส่ยี งตอของ ผูปว ยมคี วามเส่ียง

ideation)หมายถงึ ความคดิ ที่ การฆา ตวั ตายระดบั ตํ่า หรือพยายาม

เก่ียวกบั การฆา ตัวตาย โดยอาจมี ปานกลาง และรุนแรง ฆา ตวั ตายไดถูกตอง

ความคดิ เกีย่ วกับแผนการกระทาํ

รวมดวยแตยงั ไมไดลงมือกระทํา

-การพยายามฆาตัวตาย

(Suicide attempts) หมายถงึ

การกระทาํ ตอตนเองโดยมงุ หวงั

ใหจบชีวติ แตไมส ําเรจ็

- การทาํ รา ยตนเอง (Self-

harm) หมายถึงการต้ังใจทาํ ราย

ตนเองใหบ าดเจบ็ โดยสวนใหญ

ไมไดประสงคใหจ บชวี ิต

- แสรงกระทําการ

ฆาตวั ตาย (Suicide gestures)

หมายถงึ

เปนการพยายาม

ฆาตัวตาย/ทาํ รา ยตนเอง

ทีไ่ มรนุ แรง ไมตั้งใจจะจบชวี ิต

ตนเอง ทาํ ใหผูก ระทําไมไ ดรบั

85

วตั ถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

2. ใหก ารดแู ลตามแนว บาดเจบ็ หรือบาดเจ็บเล็กนอย
ปฏบิ ตั กิ ารปองกันผูปว ย
ฆาตัวตายและการจัดการ พฤติกรรมดงั กลา วแสดงใหเ ห็นวา
ผปู ว ยฆาตวั ตายไดอ ยาง
ถกู ตองครบถวนตาม ผกู ระทํายงั อยากมีชีวิตอยตู อและ
กระบวนการพยาบาล
ตองการการชวยเหลือ

ระดับความรนุ แรงความเสี่ยงตอ

การฆาตัวตาย

ผูท่มี ีความเส่ียง/แนวโนม ท่จี ะ

ฆา ตัวตาย

ระดบั ต่าํ (Low Risk) คะแนน

M.I.N.I.-Suicide เทากับ 1-8

คะแนน

ระดบั ปานกลาง (Moderate

Risk)

คะแนน M.I.N.I.-Suicide เทากบั

9-16 คะแนน

ระดับสงู (High risk)

คะแนน M.I.N.I.-Suicide

เทา กบั 17 คะแนนขึ้นไป

แนวปฏบิ ัติการปองกันผปู ว ยฆา - ใหอ ธบิ ายการพยาบาล - อธบิ ายการ

ตัวตายและการจัดการผปู วยฆา ผูป วยตามแนวปฏิบัตกิ าร พยาบาลผปู ว ยตาม

ตวั ตาย ปองกันและการจัดการ แนวปฏบิ ัตกิ าร

(ตามแนวทางการปองกนั และ ผูป ว ย ปองกนั ผปู ว ย

ดแู ลรักษาผูปว ยจิตเวชผูใหญท่ี ฆา ตวั ตาย ฆาตวั ตายและการ

เส่ียงตอ การฆา ตวั ตาย) - ตรวจสอบขอมลู การ จดั การผูปวย

ประเมินผลและการสงตอ พยายามฆา ตัวตาย

ขอ มลู ผลการดูแลตาม ไดถูกตอ ง

แนวปฏบิ ตั กิ ารปองกัน - บอกขอมูลการ

ผูป ว ยฆา ตวั ตาย ประเมินผลและ

- ตรวจสอบการบันทกึ การสงตอขอ มลู

ทางการพยาบาลผูป วย ผลการดูแลตาม

เส่ียง หรือพยายาม แนวปฏบิ ัตกิ าร

86

วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม เนือ้ หา กิจกรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

ฆาตวั ตายจากแบบบันทึก ปองกันผูป วย

ทางกาพยาบาล ฆา ตัวตายไดถกู ตอง

-เขียนบันทึกและ

รายงานอุบตั ิการณ

ผูป ว ยฆาตวั ตายตาม

แนวปฏิบตั ิได

ถูกตอง

การประเมนิ ผลการนิเทศ การพยาบาลเพ่ือปอ งกันผปู ว ยฆาตวั ตาย
ผูรบั การนเิ ทศ พยาบาลวิชาชีพ/พยาบาลเทคนิค จาํ นวน ...........คน
พนกั งานชว ยเหลือคนไข จาํ นวน.................คน
ระยะเวลาการนิเทศ 45-60 นาที
ผลการนิเทศ

หัวขอ ระดบั รอยละ (n……..)
มาก ปานกลาง นอย
1. เนอื้ หาการนิเทศมีความนา สนใจ
2. กอนการนิเทศทานมีความรูเพียงใด
3. หลังการนิเทศทา นมีความรูเพ่มิ ขึน้
4. ผนู เิ ทศมกี ารนิเทศที่นาสนใจและเขา ใจงา ย
5. การใชอ ปุ กรณในการนเิ ทศเหมาะสม
6. เวลาการนเิ ทศเหมาะสม
7. ความพึงพอใจในการนเิ ทศ

ขอเสนอแนะ
.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

87

บรรณานุกรม
โรงพยาบาลจติ เวชขอนแกน ราชนครินทร กรมสขุ ภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2563). แนวทางเวชปฏิบตั กิ าร

ปอ งกนั และดแู ลรักษาผปู วยท่ีเส่ยี งตอการฆา ตัวตาย.

รายชื่อสมาชกิ กลุม

ลําดับ ชือ่ -สกุล ตําแหนง ตําแหนง สังกัด
1. นางอัมพร สลี ากุล (ภายใน) (หนว ยงาน)
พยาบาลวิชาชีพ รพ. พระศรีมหาโพธ์ิ
ประธาน ชํานาญการพิเศษ
รพ. จิตเวชขอนแกน
2. นางสาวจดิ ารตั น พิมพดีด รองประธาน พยาบาลวิชาชีพ ราชนครนิ ทร
ชํานาญการพิเศษ รพ.จิตเวชสงขลา
3. นายวานชิ จีนฉาย กรรมการ ราชนครนิ ทร
พยาบาลวชิ าชพี สถาบันจติ เวชศาสตร
4. นางสาวกนกวรรณ บุญอรยิ ะ กรรมการ ชาํ นาญการ สมเด็จเจาพระยา
รพ. จิตเวชสงขลา
5. นายบรรณวิชญ เพชรสุวรรณ กรรมการ พยาบาลวิชาชีพ ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ รพ. จิตเวชสงขลา
6. นายเทยี น ปาโต กรรมการ ราชนครนิ ทร
พยาบาลวิชาชพี รพ. สวนปรุง
7. นางสาวใสยา ตะกลู มูล กรรมการ ชํานาญการ
รพ.จิตเวชนครราชสีมา
8. นางสาวนิศากร แกวพลิ า กรรมการ พยาบาลวชิ าชพี ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ สถาบนั จิตเวชศาสตร
9. นางมาลี หนานเจยี ง กรรมการ สมเดจ็ เจา พระยา
พยาบาลวชิ าชพี สถาบนั กัลยาณ
10. นางสาวชนดิ า ชาฎโิ กฏ เลขานุการ ชาํ นาญการ ราชนครนิ ทร

พยาบาลวิชาชีพ
ชํานาญการ

พยาบาลวิชาชีพ
ชาํ นาญการ

พยาบาลวิชาชพี
ชาํ นาญการ

88

แผนการนเิ ทศ
เรื่องการปอ งกนั การพลัดตกหกลม ในผูปวยจติ เวชเดก็ และวัยรุน

วัตถปุ ระสงคท ่ัวไป เพือ่ ใหผูร ับการนเิ ทศ มคี วามรแู ละสามารถ ใหการดแู ลและปองกนั

การพลดั ตกหกลมในผปู ว ยจิตเวชเด็กและวยั รุน

วัตถปุ ระสงคเ ชิงพฤติกรรม หลังจากเสร็จสน้ิ การสอนผรู บั การนเิ ทศจะมีความสามารถดังนี้

1. บอกความหมายการเกดิ พลัดตกหกลม

2. ประเมินและระบผุ ูปวยท่มี ีความเสีย่ งเพ่ือปองกันการเกิดพลัดตกหกลม

3. บอกแนวปฏิบตั ิการปองกันการเกิดพลดั ตกหกลม

วิธีการนเิ ทศ ใหก ารนเิ ทศเปนรายกลมุ /เด่ยี ว โดย

1. pre-post conference ขณะรบั สง เวร

2. Coaching (พยาบาลใหม)

3. สอนหรอื สาธิตโดยใชส ่ือวีดีทศั น

สถานที่ หอผูปวย……………..

วนั ที่นเิ ทศ ทกุ เดือนและทุกครง้ั เม่ือเกดิ อุบตั กิ ารณ

ผนู เิ ทศ หัวหนา ตกึ /ผูตรวจการนอกเวลา /หัวหนาเวร

ผรู บั การนิเทศ พยาบาลวิชาชพี

วธิ ปี ระเมนิ ผล 1. สงั เกตความสนใจและการถาม-ตอบของผรู ับการนิเทศ

2. ประเมินผปู ว ยทมี่ ีความเสยี่ งของการพลัดตกหกลม

3. ปฎิบตั ิตามแนวปฏิบัติการปองกันการเกิดพลัดตกหกลม

วัตถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรม เน้ือหา กจิ กรรมการนิเทศ การประเมนิ ผล

เพ่ือสรา งสัมพันธภาพ แนะนาํ ตวั - กลาวทักทายและ - ตอบคําถามได
ถกู ตอง
ดฉิ ัน ......................................... แนะนาํ ตัว

หัวหนาตึก........ยินดีท่ีไดมา

พูดคุยแลกเปล่ียนเรียนรูเร่ือง

การปองกันการเกิดพลัดตกหก

ล ม ใ น ผู ป ว ย จิ ต เ ว ช เ ด็ ก แ ล ะ

วยั รุน

1. บอกความหมายการเกิด การพลดั ตกหกลมหมายถึง การ - ซักถามคํานยิ าม

พลดั ตกหกลม เปลย่ี นตาํ แหนงของรา งกายจาก การพลัดตกหกลม

ก า ร ล่ื น ไ ถ ล ถ ล า ห รื อ ต ก ไ ป สู

89

วัตถปุ ระสงคเชงิ พฤติกรรม เนือ้ หา กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

พื้นผวิ ท่ตี ่ํากวาซ่ึงเปนเหตุการณ

ที่เกิดข้ึนโดยไมไดต้ังใจและไม

สามารถควบคุมไดอาจสงผลให

รางกายของผปู วยไดรับบาดเจ็บ

หรอื ไมไ ดร ับบาดเจบ็ ก็ตาม

2. ประเมินและระบุผูปวยที่ วิธีการประเมินและระบุตัว - บรรยาย - ประเมินความ

มีความเส่ียงเพื่อปองกันการ ผปู ว ย - ทดสอบใหป ระเมินและ เสยี่ งของผปู วยได

เกิดพลัดตกหกลม 1. พยาบาลประเมนิ ความเสี่ยง ระบุตัวผปู วยทถี่ กู ตอง ถกู ตอง

ชองผูป ว ยตง้ั แตแรกรับ

1.1 ผปู วยทมี่ พี ฤติกรรมซน

อยไู มน่ิง ปนปา ย เชน ASD

ADHD เปน ตน

1.2 ผูปวยเด็กพัฒนาการ

ลาชา (GDD) ท่ีมีพัฒนาการอยู

ในชว งวัยเตาะแตะ

1.3 ผูปวยเด็กสมองพิการ

(CP) ท่ีมีปญหาเรื่องการเดิน

เคล่อื นไหว และทรงตัว

1.4 ประเมินอาการผูปวย

หลังไดรับยาที่อาจสงผลใหเกิด

อาการงวงซึมหรือ agitate เชน

Risdal, Diazepam, Ritalin

2. ประเมินส่ิงแวดลอมทาง

กายภาพ

3. ประเมินกิจกรรมบริการที่

ผปู ว ยไดรบั

4. กําหนดสัญลักษณและระบุ

ตัวผูปวยท่ีมีความเสี่ยงการพลัด

ตกหกลมเพ่ือเฝาระวัง เชน ซน

อยไู มนิง่ กลามเนอื้ ออ นแรง

งว งซมึ จากการไดร บั ยา เปน ตน

90

วัตถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนื้อหา กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล
- บอกแนวทางการ
3. บอกแนวปฏิบตั ิ แนวทางการปองกันการเกิด - ยกตวั อยางสถานการณ ปอ งกนั ไดถ กู ตอ ง

การปอ งกนั พลดั ตกหกลม และกรณีศึกษา

การพลัดตกหกลม 1. ปฏิบัติตามแนวปฏิบัติการ

ปองกนั การเกิดพลัดตกหกลม

1.1 จัดสิง่ แวดลอมให

ปลอดภยั เชน พน้ื ไมเปย ก

ไมล่ืน แสงสวางเพียงพอบุผนัง

และพนื้ ใหน มุ ลบเหลยี่ มมมุ

1.2 จัดกจิ กรรมให

เหมาะสมตามอาการและ

ความสามารถของผปู ว ย

1.3 บันทกึ อาการและ

พฤติกรรมของผปู วยกลุมเสี่ยง

เมือ่ มีอาการเปลยี่ นแปลง

1.4 รายงานและประสาน

ทีมสหวิชาชีพท่ีเกี่ยวของในการ

ดูแลผูปวย

2. นําเคร่ืองมือคุณภาพมาใชใน

การทบทวนการดแู ลผูป ว ย

การประเมนิ ผลการนิเทศ การปองกนั การพลดั ตกหกลม ในผปู ว ยจติ เวชเดก็ และวัยรนุ
ผรู บั การนิเทศ พยาบาลวชิ าชีพจาํ นวน ...........คน
45-60 นาที
ระยะเวลาการนิเทศ

91

ผลการนิเทศ

หวั ขอ ระดบั รอยละ (n……..)
มาก ปานกลาง นอย
1. เนื้อหาการนเิ ทศมคี วามนาสนใจ
2. กอ นการนเิ ทศทานมคี วามรเู พียงใด
3. หลังการนเิ ทศทานมีความรเู พ่ิมขนึ้
4. ผนู ิเทศมกี ารนเิ ทศท่ีนา สนใจและเขา ใจงาย
5. การใชอ ุปกรณในการนเิ ทศเหมาะสม
6. เวลาการนเิ ทศเหมาะสม
7. ความพึงพอใจในการนิเทศ

ขอเสนอแนะ
..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................

บรรณานุกรม

กาญจนา จันทรไทย ธรี พร สถิรอังกูร ประหยัด ประภาพรหม และราณี พรมานะจริ งั กลุ . (2556). มาตรฐานการ
พยาบาลจติ เวชและสขุ ภาพจติ . พิจติ ร: วิจติ รการพิมพ.

บุญเฉลา สุรยิ วรรณ. (2552). แนวทางปฎบิ ตั ิการพยาบาลทางคลนิ ิก (CPG) เรือ่ งการปองกนั การพลดั ตกหก
ลม ของผปู ว ยในโรงพยาบาล. ฝา ยการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยี งใหม.

ศูนยพฒั นาคุณภาพ โรงพยาบาลกลาง. (2557). แนวทางปฎิบตั ทิ างคลินกิ เพื่อปอ งกันการพลัดตกหกลม.
สบื คน จาก http://www.klanghospital.go.th/attachments/1202.

92

รายชอื่ สมาชกิ กลุม

ลําดบั ชื่อ-สกุล ตาํ แหนง ตําแหนง สงั กดั
1. นางอจั ฉรีย สวุ รรณกุล (ภายใน) (หนวยงาน)
2. นายธรี พล เช้ือสขุ ประธาน พยาบาลวชิ าชีพ รพ. ยุวประสาท
3. นางพรรณราย แสงกาํ พล ชํานาญการ ไวทโยประถัมภ
4. นางปณฎั ฐา บญุ ธนเมธี รองประธาน สถาบนั ราชานุกลู
5. นางสาวบญุ ร่นื บุญเอบิ พยาบาลวิชาชีพ
6. นางนพวรรณ บวั ทอง กรรมการ ชาํ นาญการ รพ. ยุวประสาท
7. นางสาวภานชิ า วงศเ ขียว ไวทโยประถมั ภ
8. นางสาวจุฬาภรณ สมใจ กรรมการ พยาบาลวิชาชพี รพ. ยวุ ประสาท
ชํานาญการ ไวทโยประถมั ภ
กรรมการ รพ. จิตเวชสงขลา
พยาบาลวชิ าชพี ราชนครนิ ทร
กรรมการ ชาํ นาญการ สถาบนั พฒั นาการเด็ก
ราชนครนิ ทร
กรรมการ พยาบาลวชิ าชพี สถาบันพัฒนาการเดก็
ชํานาญการ ราชนครนิ ทร
เลขานุการ สถาบันพฒั นาการเด็ก
พยาบาลวชิ าชพี ราชนครนิ ทร
ชาํ นาญการ

พยาบาลวิชาชีพ
ปฏบิ ตั กิ าร

พยาบาลวชิ าชพี
ชํานาญการ

93

แผนการนเิ ทศ
เรอ่ื ง การพยาบาลผูป วยจติ เวชท่ีมีพฤตกิ รรมกา วรา ว

วตั ถปุ ระสงคท ั่วไป เพือ่ ใหผ ูรับการนิเทศมคี วามรูและสามารถใหการพยาบาลผูปวยทม่ี พี ฤติกรรม

กา วรา ว

วตั ถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม หลังจากเสร็จสิ้นการนเิ ทศ ผูรับการนเิ ทศจะมีความสามารถดงั น้ี

1. อธบิ าย/บอกความหมาย สาเหตุ อาการของผูปว ยจิตเวชท่ีมพี ฤตกิ รรมกา วราวได

2. ประเมนิ ผูป ว ยจติ เวชที่มีพฤติกรรมกา วรา วได และสามารถบริหารจดั การไดอยา ง

ถกู ตอง

3 .ใหก ารพยาบาลผูปว ยจติ เวชทมี่ ีพฤติกรรมกาวราวตามระเบียบ/วธิ ีปฏบิ ัติ

ไดถูกตองและครบถวน

4. จํากดั พฤติกรรมผปู วยไดอยา งถกู ตอง ผปู ว ยและเจาหนาทไี่ ดร ับความปลอดภยั

จากการจาํ กดั พฤตกิ รรมและการผกู ยดึ

5. บอกประเมนิ ผลการดแู ลและบนั ทึกไดอยา งถูกตอง

วธิ ีการนเิ ทศ ใหการนเิ ทศเปน รายบุคคล/รายกลุม โดย

สอนและสาธิตเทคนคิ ในคลนิ ิกการควบคมุ ตวั ผูปว ยทม่ี ีพฤติกรรมกาวรา วโดยผาน

สอ่ื วดิ โี อและการฝกปฏบิ ัติ

สถานที่ หอผปู วย……………..

วนั ทนี่ ิเทศ ทุก 3 เดอื นและทุกคร้ังที่เกิดอุบตั กิ ารณการบรหิ ารเหตุการณไ มเ หมาะสม

ผนู เิ ทศ ผูนเิ ทศประจาํ รพ.เรอื่ งการบริหารจดั การผูปว ยกา วรา วรุนแรง

ผรู บั การนิเทศ พยาบาลวิชาชพี /พนกั งานชวยเหลือคนไข

วธิ ปี ระเมินผล 1. ความสนใจฟงและถาม-ตอบของผูรบั การนเิ ทศ

2. สามารถประเมินความเส่ยี งของพฤติกรรมกา วรา วไดถ ูกตอง

3. ใหการดแู ลตามแนวปฏบิ ัติการปองกนั พฤตกิ รรมกา วรา วไดอ ยางถูกตอง

4. สามารถสาธติ การจาํ กัดพฤตกิ รรมและการผูกยดึ ไดอยา งถูกตอง

5. ประเมนิ ผลการปฏิบตั ิและบันทึกทางการพยาบาลอยางถูกตองครบถว น

94

วตั ถุประสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนือ้ หา (พยาบาล/ผชลฯ) กิจกรรมการนเิ ทศ การประเมินผล

1. อธบิ ายความหมาย สวสั ดีคะ ดิฉนั /ผม นางสาว/

สาเหตุ อาการของผปู ว ย นาย.........พยาบาลหัวหนาทีม

จติ เวชที่มพี ฤติกรรม เรื่องการบริหารจัดการผปู ว ย

กาวราวได กาวราวรนุ แรง มคี วามยนิ ดีท่ีได

มโี อกาสนเิ ทศทางการพยาบาล

งานในหอผปู ว ย...............เพ่ือให

สามารถนําไปปฏิบตั งิ านทม่ี ี

ประโยชนส าํ หรับนาํ ไปปรบั ใช

ในหอผูป ว ยท่ีผรู บั การนเิ ทศได

ทาํ งานอยู ในเร่ือง การดแู ล

ผปู ว ยทม่ี พี ฤติกรรมกา วราวซึ่ง

ในโอกาสนี้ไดศ กึ ษาส่งิ ท่นี าจะ

เปนโอกาสพฒั นาของหอผูปว ย

โดยหวงั วาสิ่งทจ่ี ะนํามานิเทศ

วันนี้ คงมีประโยชนตอ ทุกคน

นะคะ/นะครับ

วิธีการ

ใหการนิเทศเปนรายกลมุ โดย

1. สอนนิเทศทุก 3 เดือน

2. สาธติ เทคนคิ การควบคมุ

ตวั ผูปว ยท่ีมพี ฤติกรรมกา วรา ว

และการผูกยึด

3. ใหฝ กปฏบิ ตั ิการควบคุมตวั

ผปู วยที่มพี ฤติกรรมกาวรา ว

และการผกู ยึด

2. ประเมินผปู วยจิตเวชที่มี ความสําคัญของการดูแล - กลาวนาํ เขาสเู นือ้ หา

พฤติกรรมกาวราวได ผูปวยท่ีมีพฤติกรรมกาวราวน้ัน ซักถามถงึ ปญหาทพี่ บ

3. ใหการพยาบาลผูป วย แ ส ด ง ใ ห เ ห็ น ถึ ง ค ว า ม เ ป น

จิตเวชที่มีพฤติกรรมกาวราว วชิ าชพี เพราะมองเหน็ ถึงการใช

ตามระเบยี บ/วิธีปฏบิ ัตไิ ด กระบวนการพยาบาลสามารถ

ถูกตองและครบถว น ใ ช เ ป น แ น ว ท า ง ใ น ก า ร ดู แ ล

95

วตั ถปุ ระสงคเ ชงิ พฤติกรรม เนอื้ หา (พยาบาล/ผชลฯ) กจิ กรรมการนเิ ทศ การประเมนิ ผล

4. เขาจาํ กดั พฤติกรรมผปู วย ผูปวย ระหวางสมาชิกในทีม - ซักถาม...ทบทวน

ไดอ ยา งถกู ตอง ผปู วยและ สุขภาพ มีประโยชนดานการ (ขน้ั ตอน รายละเอยี ด

เจาหนาท่ไี ดรบั ความ ศึกษาวิจัยและการติดตาม องคป ระกอบ....

ปลอดภยั จากการจํากดั ประเมินคุณภาพของการดูแล ในแนวปฏบิ ตั กิ ารดแู ล

พฤติกรรมและการผกู ยึด รักษา ชว ยในการจัดการ ผูปวยพฤติกรรมกา วรา ว)

5. บอกประเมนิ ผลการดแู ล ตลอดจนใชเปนหลักฐานทาง

และบนั ทึกไดอยา งถูกตอง กฎหมาย

จากการไดศึกษาเวชระเบียน

และแนวทางการจัดการดูแล

ผูปวยท่ีมีพฤติกรรมกาวราวใน

หอผูปวยพบวามีขอมูลหลาย

อยา ง ทยี่ ังเปน ปญหาในการการ

ดูแลผปู ว ยท่ีมีพฤตกิ รรมกาวราว

อยูและขอมูลหลาย ๆ จุดไม

ส า ม า ร ถ ใ ช ป ร ะ โ ย ช น ไ ด

ต ล อ ด จ น ก า ร ดู แ ล ผู ป ว ย ที่ มี

พฤติกรรมกาวราวไมเหมาะสม

ไมทราบวาทุกคนเห็นปญหา

เหลานี้บางหรือไม ลองดู

ตัวอยางจากเอกสารท่ีแจก จะ

เห็นจดุ ทเ่ี ปน ปญหาไดชดั เจนข้ึน

ได ซ่ึงจะขอนํามาใหการนิเทศ

ในสวนท่ีสําคัญและเชื่อมโยงกัน

คื อ วิ ธี ก า ร ดู แ ล ผู ป ว ย ที่ มี

พฤตกิ รรมกาวรา ว

ความหมายของพฤติกรรม

กา วรา ว

พฤติกรรมกาวราว หมายถึง

การกระทําหรือพฤติกรรมท่ี

แสดงออกอยางรุนแรง ท้ังทาง

วาจาหรือทางกาย ซึ่งเกิดจาก