2.น้ำตกในอุทยานแห่งชาติ ภาคเหนือ sec 2 (อินทนนท์-แม่ยม)

น�ำ้ ตกหว้ ยเนยี ม

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สญ.1 (ต้นขนุน) หมู่ 5
บ้านห้วยเนียม ต.นํ้าไผ่ อ.นํ้าปาด จ.อุตรดิตถ์
พิกัด : 47Q 0675637E 1940209N
การเขา้ ถึง : จากบ้านต้นขนุน เดินทางต่อเข้าไปตามทาง จะ
ผ่านบ้านกกมน จนไปถึงบ้านห้วยเนียม จะเห็นวัดห้วยเนียม
ทางขวา เข้าไปตามทางซ้ายมือ เข้าไปได้อีก 1.5 กิโลเมตร
ถึงจุดจอดรถ แล้วจึงเดินเท้าอีก 2 กิโลเมตร (ในหน้าแล้ง
สามารถว่าจ้างรถอีแต๋นชาวบ้านเข้าไปส่งได้) ทางจะเป็นทาง
เข้าไปตามไร่ของชาวบ้าน มีทางขึ้นเนินบ้างบางช่วง

256

ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยสาบ แต่เพราะอยู่ในเขตบ้านห้วยเนียม จึงเรียกเป็นนํ้าตกห้วยเนียม เป็นนํ้าตกหิน มีราว 2 - 3 ชั้น แต่ละชั้น
จะตกลงมาชั้นเดียว ทิ้งระยะกันไม่มาก ชั้นสูงสุดราว 8 เมตร นํ้าจะน้อยมากในช่วงฤดูแล้ง แต่ดูสวยงามในช่วงฤดูฝน
หมายเหตุ : นํ้าตกในย่านนี้ส่วนใหญ่จะเป็นนํ้าตกหินทรายที่มีการผุสลายง่าย จึงเป็นเหตุให้นํ้าตกห้วยคอม ซึ่งเคยเป็นนํ้าตกหนึ่งใน
อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่ โดนนํ้าป่าถล่มต่อเนื่องกันนับตั้งแต่ปี 2544 เป็นต้นมา ทำ�ให้หน้าผาหินทรายของนํ้าตกห้วยคอม ทั้งพังทลาย
และนํ้าพัดพาก้อนหินมาถมพื้นที่ต่างระดับของชั้นนํ้าตกจนหมดสภาพนํ้าตกไปแล้ว เป็นเพียงธารนํ้าปกติทั่วไป นอกจากนี้แล้วยังมีนํ้าตก
ภูเมี่ยง นํ้าตกสวนกล้วยใหญ่ ในพื้นที่ด้วย

257

ท่งุ นางพญา

อุทยานแห่งชาติ

ทุ่งแสลงหลวง
พนื้ ท่ี 1,262.4 ตารางกิโลเมตร

เชียงราย

แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา ที่ต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 9 ต.บ้านแยง อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
เชยี งใหม‹ น‹าน การเดินทาง : ทางที่สะดวกที่สุดคือ จากจังหวัดพิษณุโลกใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 12 สาย
พิษณโุ ลก - หลม่ สกั ระยะทางประมาณ 80 กโิ ลเมตร ถึงทีท่ ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ งุ่ แสลงหลวงทาง
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ ขวามือ

อุตรดิตถ

ตาก สุโขทยั พ�ษณุโลก กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เพชรบูรณ มตคิ ณะรัฐมนตรี เมื่อวนั ที่ 7 ตุลาคม 2502 ให้ก�ำ หนดปา่ ทงุ่ แสลงหลวง จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และ
จงั หวดั เพชรบรู ณ์ และปา่ อน่ื ๆ ในทอ้ งทจ่ี ังหวัดต่าง ๆ รวม 14 ปา่ เป็นอุทยานแหง่ ชาติ ในปี 2503
กำแพงเพชร พ�จ�ตร กรมป่าไม้จึงได้ให้เจ้าหน้าท่ีไปทำ�การสำ�รวจและหมายแนวเขตป่าทุ่งแสลงหลวง เพ่ือกำ�หนดให้เป็น

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

258

อทุ ยานแหง่ ชาติ และไดน้ ำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ซง่ึ ก็ได้มีมตเิ หน็ ชอบใหก้ ำ�หนดป่าทงุ่ แสลงหลวง เนอ้ื ท่ปี ระมาณ 1,281.60
ตารางกิโลเมตร เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณที่ดินป่าทุ่งแสลงหลวงในท้องที่ตำ�บลวังนกนางแอ่น ตำ�บล
ชมพู ตำ�บลบา้ นมุง อำ�เภอวังทอง ต�ำ บลหนองกระท้าว อำ�เภอนครไทย จงั หวัดจงั หวดั พษิ ณโุ ลก และตำ�บลทา่ พล อ�ำ เภอเมือง ตำ�บลนํา้ ชุน
อ�ำ เภอหล่มสกั ตำ�บลวงั โป่ง อำ�เภอชนแดน จงั หวัดเพชรบูรณ์ ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ซงึ่ ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเล่ม 80 ตอนที่ 11 ลง
วันท่ี 29 มกราคม 2506 เป็นอทุ ยานแห่งชาตลิ ำ�ดับท่ี 3 ของประเทศ
ต่อมาวันที่ 7 มกราคม 2514 กองทัพภาคท่ี 3 ขอใช้พื้นที่ในเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงท่ีหมู่บ้านเข็กน้อย อำ�เภอนครไทย
จงั หวดั พษิ ณโุ ลก เพอ่ื จดั ตั้งกองรอ้ ยชาวเขาอาสาสมคั ร กรมปา่ ไม้จงึ มีมตเิ ห็นควรให้ท�ำ การเพกิ ถอนพนื้ ทีด่ งั กล่าวใหท้ างราชการทหาร โดย
ออกประกาศพระราชกฤษฎกี าใหเ้ ปน็ พ้นื ท่หี วงห้ามทางราชการทหารตอ่ ไป เพื่อประโยชนข์ องประเทศชาตแิ ละประชาชน โดยไดม้ ีประกาศ
ของคณะปฏิวัติฉบับที่ 357 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 เพกิ ถอนเขตอุทยานแหง่ ชาตทิ งุ่ แสลงหลวงบางส่วน และกำ�หนดเขตอุทยานแห่งชาติ
ขนึ้ ใหม่ ซงึ่ ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาเล่ม 89 ตอนท่ี 190 ลงวนั ท่ี 13 ธันวาคม 2515
ต่อมาอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวงได้มีหนังสือท่ี 49/2517 ลงวันที่ 17 เมษายน 2517 รายงานว่า ตามประกาศของคณะปฏิวัติ
ฉบับที่ 357 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 ก�ำ หนดให้บรเิ วณทด่ี ินปา่ ท่งุ แสลงหลวงเป็นอุทยานแหง่ ชาติ จากการตรวจสอบของอทุ ยานแหง่ ชาติ
ปรากฏว่า การประกาศมิได้ระบุบางตำ�บลท่ีเป็นเขตอุทยานแห่งชาติไว้ด้วย กรมป่าไม้จึงได้นำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติในคราว
ประชมุ ครง้ั ท่ี 5/2517 เมอ่ื วนั ท่ี 10 กรกฎาคม 2517 มมี ตใิ หข้ ยายบรเิ วณทด่ี นิ สว่ นทม่ี ไิ ดร้ ะบใุ นประกาศคณะปฏวิ ตั ใิ หถ้ กู ตอ้ ง โดยมพี ระราช-
กฤษฎกี าใหย้ กเลิกประกาศของคณะปฏวิ ตั ิและก�ำ หนดบรเิ วณทดี่ ินทงุ่ แสลงหลวง ในทอ้ งทีต่ �ำ บลวังนกนางแอน่ ตำ�บลชมภู อ�ำ เภอหลม่ สัก

ทุ่งแสลงหลวงในชว่ งหน้าฝน

259

บ้านพักของหนว่ ยฯ หนองแมน่ า

สะพานสลงิ ทางดา้ นทที่ �ำ การอทุ ยานฯ

ต�ำ บลทา่ พล อำ�เภอเมือง ต�ำ บลวงั โปร่ง อำ�เภอชนแดน จงั หวัดเพชรบรู ณ์ ใหเ้ ปน็ อุทยานแหง่ ชาติ มพี ื้นที่ประมาณ 1,262.40 ตารางกิโลเมตร
อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง ถือเป็นอุทยานแห่งชาติรุ่นแรก ๆ ของประเทศไทย ที่ก่อกำ�เนิดมารุ่นราวคราวเดียวกับอุทยานแห่ง-
ชาติเขาใหญ่ ซ่ึงเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของไทย ครอบคลุมผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ของทิวเขาเพชรบูรณ์ ในพ้ืนที่ของอำ�เภอวังทอง
อ�ำ เภอนครไทย อำ�เภอเนนิ มะปราง จังหวัดพิษณโุ ลก และอำ�เภอเขาคอ้ อำ�เภอวังโปง่ จงั หวดั เพชรบรู ณ์ มยี อดเขาแค เปน็ ยอดเขาทสี่ ูงทีส่ ดุ
(สูงจากระดบั ทะเลปานกลางประมาณ 1,028 เมตร) เป็นปา่ ทอ่ี ุดมสมบูรณ์ทงั้ ปา่ ดิบแลง้ ดบิ ชนื้ ปา่ สน และเบญจพรรณ แลว้ ยงั มที งุ่ หญา้
ในพน้ื ทห่ี ลายแหง่ มสี ตั วป์ า่ ชกุ ชมุ รวมทง้ั เปน็ แหลง่ ตน้ นา้ํ ล�ำ ธารทส่ี �ำ คญั หลายสาย เชน่ หว้ ยเขก็ ใหญ่ หว้ ยเขก็ นอ้ ย ล�ำ นํา้ ทมุ่ คลองชมภู คลอง
น้ําปอย คลองวังทอง ห้วยกอก
นอกจากสายนํา้ ลำ�ธารที่เป็นผลผลิตของจากป่าสมบูรณแ์ ล้ว ยังมที งุ่ หญา้ ท่เี ปน็ ทรี่ จู้ ักกันดี คอื ทุ่งโนนสน ท่มี ปี ่าสนและดงดอกไม้ดนิ
นานาชนิด รวมท้งั ทัศนียภาพทสี่ วยงาม

260

ไปอทุ ยานแห‹งชาติภูหินร‹องกลŒา

ไปจังหวัดพ�ษณุโลก 12 หน‹วยพ�ทกั ษ ท่ีทำการอทุ ยานแห‹งชาติทงุ‹ แสลงหลวง ไปอำเภอหล‹มเกา‹
อ.วงั ทอง อทุ ยานแห‹งชาตท่ี สล.2 ไปจงั หวดั ขอนแกน‹
แกง‹ ซอง 12
แมน‹ ำ้ เข็ก (น้ำตกแกง‹ โสภา)
ปอย
แก‹งโสภา
หนว‹ ยพ�ทักษ
อุทยานแหง‹ ชาติท่ี สล.1
(สะพานสลิง)

แมน‹ ้ำเขก็ หนว‹ ยพ�ทักษ
อทุ ยานแห‹งชาติท่ี สล.10
น้ำตกกหุ ลาบแดง ท‹ุงโนนสน
(ยางโทน)

หน‹วยพท� ักษอุทยานแห‹งชาตทิ ี่ สล.12 แกง‹ หักไพร� 2196
หน‹วยพท� ักษ
11 (รกั ษไทย) หนว‹ ยพ�ทักษ
อุทยานแหง‹ ชาตที่ สล.11
อุทยานแห‹งชาตทิ ่ี สล.5 (เพชรดำ)
(วังแดง)
2323
1295 ถ้ำพระวังแดง

นำ้ ตกศร�ดษิ ฐ

แกง‹ วังนำ้ เยน็ 21

2325

อำเภอ อำเภอ หน‹วยพท� ักษ นำ้ ตกคนเมิน 2258
สากเหล็ก เนนิ มะปราง อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ สล.6 นำ้ ตกซอนโสม
ไปจงั หวดั พ�จ�ตร หน‹วยพท� กั ษอ ุทยานแหง‹ ชาตท่ี สล.8
1115 (บาŒ นมงุ ) (หนองแมน‹ า)
ถ้ำเดือน-ถำ้ ดาว

ไปอำเภอสากเหล็ก ไปจังหวดั เพชรบรู ณ
ไปจังหวัดเพชรบรู ณ
ทุง‹ นางพญาเมอื งเลน

261

น้ำ�ตกแกง่ โสภา

ที่ต้ัง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา)
หมู่ 4 บ้านเข็กใหญ่ ต.บ้านแยง อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 0695492E 1866249N
การเขา้ ถึง : จากแยกวังทอง (พิษณุโลก) ใช้ทางหลวงหมายเลข 12 มุ่งหน้าไป
เพชรบรู ณ์ ถนนจะเลาะเลียบไปกับลำ�นํ้าเข็ก ผ่านสวนพฤกษศาสตร์สกุโณทยาน
ผ่านนํ้าตกแก่งซอง นํ้าตกปอย เลยแยกบ้านแยง (ทางไปอุทยานแห่งชาติภูหิน-
ร่องกล้า) ระหว่างหลักกิโลเมตร ที่ 71 - 72 มีทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่ง-
ชาติที่ สล.2 (นํ้าตกแก่งโสภา) มีด่านเก็บค่าบริการปากทาง แล้วเข้าไปตามทาง
ราว 2 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถ แล้วเดินเท้าราว 100 เมตร
ลักษณะ : นา้ํ ตกแกง่ โสภา เดมิ มชี อ่ื วา่ นา้ํ ตกบนั ไดยาว ตามลกั ษณะทม่ี นี า้ํ ตกลงมา 3
ขั้น คล้ายบันได ชาวบ้านจึงเรียกนํ้าตกบันไดยาว ต่อมามีผู้นำ�หมู่บ้าน เป็นกำ�นัน
ชื่อ โสภา มาตั้งบ้านอยู่ใกล้นํ้าตก และเป็นที่นับถือของชาวบ้านจึงเป็นชื่อเป็น
นํ้าตกแก่งโสภา ตามชื่อกำ�นัน และเรียกชื่อนี้มาจนทุกวันนี้
น้ําตกเป็นแก่งหินขนาดใหญ่กลางลำ�น้ําเข็ก ท่ีเป็นช้ันหินทรายท่ีหักตกลง
มา 3 ชั้น คล้ายขั้นบันไดขนาดใหญ่ สูงรวมประมาณ 7 เมตร แต่ลาดหลั่นยาว

262

ต่อเนื่องราว 60 เมตร เนื่องจากเป็นแก่งใหญ่กลางลำ�ห้วย จึงกลายเป็นนํ้าตกที่มีหน้านํ้าตกกว้างและปริมาณนํ้ามาก มีนํ้าตลอดปี ในช่วง
กลางฤดูฝนนํ้าจะมากจนบางครั้งแทบจะท่วมแก่ง หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาตินี้ มีลานกางเต็นท์ไว้บริการด้วย
นา้ํ ตกแกง่ โสภาเปน็ หินทรายแสดงชั้นในแนวราบสีนา้ํ ตาลแดง มแี ร่ไมก้า หนิ ทรายแปง้ สีนํ้าตาลแกมเทา นํ้าตาลแกมทอง หินดนิ ดาน
สีนํ้าตาลแกมม่วงแดงอิฐ มีแร่ไมก้า และหินกรวดมนเม็ดปูน มีรอยแตกที่เด่นชัดในทิศตะวันออก - ตะวันตก อยู่ในหน่วยเสาขัว หมวดหิน
ภูพาน อายุช่วงกลาง - ช่วงบน จูแรสซิค หรืออายุประมาณ 140 - 110 ล้านปี

263

น้ำ�ตกซอนโสม

ที่ต้ัง : หมู่ 11 บ้านร่มเกล้า ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 694980E 1838278N
การเขา้ ถึง : จากหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) ไปเลี้ยวซ้ายเข้าทุ่งนางพญาตรงด่านเก็บค่าบริการ เข้าไปทางทุ่ง
นางพญา ราว 4 กิโลเมตรจะถึงศาลาดุสิตา แล้วเลยไปอีก 0.5 กิโลเมตร เริ่มเดินเท้าไปในทุ่งหญ้า สลับป่าดิบ ราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกเพิงหน้าผาหินทราย เป็นลักษณะผาหินหักตก จึงมีก้อนหินใหญ่ระเกะระกะด้านหน้า ด้านล่างเป็นเพิงเข้าไป
ตามแบบนํ้าตกหินทราย ด้านบนเป็นลานหิน และแก่งนํ้าเล็ก ๆ มีนํ้ามากในช่วงฤดูฝนหน้าแล้งนํ้าน้อยจนกระทั่งแห้งหมด

264

ตน้ สนบนทุ่งโนนสน

นำ�้ ตกกหุ ลาบแดง น�้ำ ตกแหง่ เดยี วกลางทงุ่ โนนสน

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านเผ่าไทย ต.ชมพู อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
พิกัด : 47Q 0690158E 1850328N
การเข้าถึง : ใช้ถนนสายพิษณุโลก - หล่มสัก (ทางหลวงหมายเลข
12) ไปราว 40 กิโลเมตร ถึงบ้านแก่งจูงนาง อำ�เภอวังทอง เลี้ยว
ขวาข้างโรงเรียนแก่งจูงนาง เข้าไปตามทางราว 28 กิโลเมตร ถึง
หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.12 (รักไทย) จากนั้นต้องมีรถ
ไปส่งตามทางลำ�ลองอีก 8 กิโลเมตร จนถึงเชิงเขา แล้วเดินขึ้นเขา
8 กิโลเมตร ถึงทุ่งโนนสน ซึ่งเป็นทุ่งหญ้า สลับลานหิน และป่าสน
ธรรมชาติ ส่วนนํ้าตกเป็นร่องห้วยกลางทุ่ง

265

ทุ่งโนนสน สวรรคข์ องนกั ดูดอกไมป้ า่

ลำ�ธารน้ำ�แหง่ เดียวของทงุ่ โนนสน ดอกไมน้ านาพรรณบนทุ่งโนนสน
ท่ีไหลตกไปเปน็ นำ้�ตกกุหลาบแดง

ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็ก ที่อยู่ในพื้นที่ลุ่มสุดในทุ่งโนนสน นํ้าที่มาจากทุ่งทั้งหมด จึงไหลลงมารวมกันในร่องธารกลางทุ่ง แล้วจึง
ไหลไปตามร่องธารนํ้า ตกลงจากเพิงผาหินทรายชั้นเดียว สูงราว 4 เมตร ด้านล่างเป็นเพิงใต้นํ้าตก แล้วจึงไหลไปตามลำ�ธารนํ้าในทุ่งต่อไป
เนื่องจากแหล่งต้นนํ้าของลำ�ห้วยนี้เป็นทุ่งหญ้าและลานหิน จึงมีนํ้าเฉพาะหน้าฝนเท่านั้น ใกล้หน้าผานํ้าตก มีธารนํ้าขังเล็ก ๆ ที่ริมธารนํ้า
มีต้นกุหลาบแดงขึ้นอยู่ ซึ่งจะเริ่มออกดอกราวเดือนธันวาคม จึงเป็นที่มาของชื่อนํ้าตกดังกล่าว

266

น้�ำ ตกคนเมิน

ที่ต้ัง : อยู่ใกล้กับที่ทำ�การหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ สล.8 (หนองแม่นา) หมู่ 6 ต.หนองแม่นา อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์
พิกัด : 47Q 699234 E 1835008 N
การเข้าถึง : จากสามแยกอำ�เภอเขาค้อ ใช้ทางหลวงหมายเลข 2325 ไปหนองแม่นา จะมีป้ายบอกทางเข้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
ที่ สล.8 (หนองแม่นา) เข้าไปตามทางราว 1.5 กม. ถึงหน่วยแล้วมุ่งหน้าไปตามทางเข้าทุ่งนางพญา เลยด่านตรวจไปตามทางลูกรัง ราว 700
เมตร จะเป็นช่วงลงห้วยเล็ก ๆ จากตรงนี้เดินไปตามลำ�ห้วยราว 100 เมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 8 เมตร ตกลงมาจากหน้าผาหินชั้นเดียว ท่ามกลางต้นไม้รอบข้างที่ร่มรื่น มีนํ้ามากในฤดูฝน

267

หลม่ ภเู ชยี ว

เชียงราย อุทยานแห่งชาติ

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา ถําผาไท
เชยี งใหม‹ พ้ืนที่ 1,229.28 ตารางกิโลเมตร
นา‹ น ท่ีต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 3 ต.บ้านหวด อ.งาว จ.ล�ำ ปาง
การเดินทาง : ใช้เส้นทางจากตัวจังหวดั ล�ำ ปาง - พะเยา - เชียงราย ราว 65 กโิ ลเมตร (ระหว่าง
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ หลักกิโลเมตรท่ี 665 - 666) ก่อนเข้าตวั อำ�เภองาวจะเหน็ ป้ายอุทยานแห่งชาตถิ า้ํ ผาไททางซา้ ย
เข้าไป 150 เมตร ถึงทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ หรือถ้ามาจากอ�ำ เภองาว มงุ่ หนา้ ไปลำ�ปาง ราว
อุตรดิตถ 18 กิโลเมตร เหน็ ปา้ ยทางเข้าขวามอื ไปกลบั รถแลว้ เข้าไปตามทาง หรอื ถ้าใช้รถประจำ�ทาง สาย
ลำ�ปาง - งาว - พะเยา ก็จะผา่ นหนา้ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ชน่ กนั
ตาก สโุ ขทัย
พ�ษณโุ ลก กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เพชรบรู ณ ตามคำ�สั่งกรมป่าไม้ ท่ี 1627/2532 ให้นายพูนสถติ ย์ วงศ์สวสั ด์ิ นักวิชาการปา่ ไม้ 5 กอง
อุทยานแห่งชาติ ดำ�เนินการสำ�รวจ และจัดตั้งพ้ืนท่ีป่าบริเวณอุทยานแห่งชาติถํ้าผาไท และ
กำแพงเพชร พจ� �ตร บริเวณปา่ สงวนแหง่ ชาตปิ ่าแมย่ าง ป่าแม่งาว ป่าแมต่ า๋ ปา่ แม่มาย ปา่ แม่งาวฝ่ังขวา และป่าแม่
โปง่ ในท้องท่ีอ�ำ เภอเมือง อ�ำ เภอแจห้ ม่ และอำ�เภองาว จังหวดั ล�ำ ปาง เพ่ือประกาศเปน็ อุทยาน
นครสวรรค แหง่ ชาติ โดยให้ทำ�หนา้ ท่ีหวั หน้าอุทยานแหง่ ชาติแหง่ นี้ด้วย

อทุ ัยธานี 268

ป่าในพน้ื ท่อี ทุ ยานฯ เหน็ หลม่ ภเู ขียว

ถำ้�ผาไท ถำ้�ผาไท

ถ้�ำ ผาไท

หล่มภูเชียว

ผลการสำ�รวจพื้นที่ที่จะจัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติถํ้าผาไท พบว่าเป็นป่าธรรมชาติที่ยังคงมีความอุดมสมบูรณ์ สภาพโดยทั่วไปเป็น
ภูเขาสูงสลับซับซ้อน เป็นป่าเบญจพรรณและมีพ้ืนที่ถูกบุกรุกแผ้วถาง มีสวนสักกระจายอยู่ท่ัวไป ยอดเขาสูงที่สำ�คัญ คือ ดอยกิ่วลม สูง
1,202 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง รองลงมาคือ ดอยสันกลาง สงู 1,022 เมตร ดอยผาหวด สงู 975 เมตร ซง่ึ มพี ้ืนที่สว่ นใหญ่เปน็ ปา่
เบญจพรรณสลับกบั ป่าเตง็ รงั สว่ นทศิ ใต้ ได้แก่ ดอยหลวง สูง 1,100 เมตร ทางทศิ ตะวนั ออกของพื้นทเ่ี ป็นแหลง่ เพาะปลกู ทส่ี �ำ คญั ส่วนทาง
ดา้ นทิศตะวนั ตกของพนื้ ทส่ี ่วนใหญ่เป็นป่าเต็งรัง มธี ารนา้ํ จากล�ำ หว้ ยและล�ำ ธารสายตา่ ง ๆ ทไ่ี หลไปทางทศิ ตะวนั ตกจะไหลลงสู่แม่นาํ้ วงั

269

แพพัก เขื่อนก่ิวลม

ปลาในหลม่ ภูเขยี ว ถ้ำ�ผาไท

สว่ นทไี่ หลไปทางด้านทศิ ตะวนั ออกจะไหลลงสแู่ ม่นํ้างาว มีเข่อื นกิว่ ลม หล่มภเู ขียว และถ้าํ ผาไท ท่ีรจู้ กั กนั เป็นอย่างดีในพน้ื ที่ จึงได้ขอ
อนมุ ตั ใิ ช้ชอ่ื อุทยานแห่งชาติตามหนังสืออทุ ยานแห่งชาติ ที่ กษ 0713(ผท)/20 ลงวนั ท่ี 1 กุมภาพันธ์ 2534 ว่า อทุ ยานแห่งชาติถํ้าผาไท ซ่งึ
นายไพโรจน์ สวุ รรณกร อธิบดีกรมป่าไม้ อนุมัติให้ใชช้ ่อื “อุทยานแห่งชาติถํ้าผาไท” เมอื่ วนั ท่ี 4 มนี าคม 2534 ปจั จุบนั กรมอุทยานแหง่ ชาติ
สัตวป์ ่า และพันธุ์พืช ก�ำ ลังรวบรวมขอ้ มูลเพ่อื พิจารณาประกาศจดั ตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติตอ่ ไป
นํ้าตกในอุทยานแห่งชาติถ้ําผาไท แบ่งเป็นสองกลุ่มคือด้านตะวันออกของอุทยานแห่งชาติ น้ําตกจะเกาะกลุ่มอยู่ทางด้านถนน
หมายเลข 1 (บา้ นออ้ น หรือทางหล่มภเู ขยี ว) ไดแ้ ก่...

270

อำเภอวงั เหนอื ไปจงั หวดั เชยี งราย

ไปจงั หวัดเชียงใหม‹ อำเภอเมอื งพะเยา
120 ไปบรรจบถนน 1024

อำเภอวงั เหนอื

ไปแม‹ช‹อฟ‡า 1

1035

บาŒ นทงุ‹ ฮŒาง น้ำตกตาดเหมย
บŒานแจคŒ อน

หน‹วยพ�ทกั ษ(อตุทายดานนŒอแยห)ง‹ ชาตทิ ่ี ผท.5
น้ำตกตาดนอŒ ย

บาŒ นใหม‹ บŒานไฮ

หน‹วยป‡องกนั แม‹ต๋ำ อำเภองาว

ไรท‹ รพั ยห มนื่ แสน ไปจอังหำเวภัดอแลพอรง‹
1 ไปจังหวดั แพร‹
อำเภอแจหŒ ม‹

ที่ทำการ
อทุ ยานแหง‹ ชาติ

ถ้ำผาไท

น้ำตกก�วิ ลม น้ำตกแม‹สŒาน ภาพเขย� น
หนว‹ ยพท� ักษ สีโบราณ
อุทยานแห‹งชาติ บาŒ นแม‹สาป ประตผู า น้ำตกตาดหนิ
ท่ี ผท.2 (ก�วิ ลม)
บŒานแลง ไปบŒานหŒวยโล‹ง
1035 1335
1.5 กม.
เขตบร�การนักทอ‹ งเท่ยี ว ลานจอดรถ
หลม‹ ภเู ข�ยว
วัดจำปุย บŒานอัอน
1 คา‹ ยประตผู า
5 กม. ไปอำเภองาว

ไปจังหวดั ลำปาง ท‹ุงนา
ปา‡ ยสามแยก

ไปจังหวัดลำปาง ถำ้ ราชคฤห นเก้ำาตฟก�
อุทหผยนทาว‹.น4ยแพห(แง‹มท� ช‹แกั ากษต)Œ ิที่
นำ้ ตกธารสวรรค
น้ำตกแม‹แกŒ
4 กม.
14 กม.บŒานหŒวยนอ ต

ไปบŒานหŒวยหก

271

น�้ำ ตกแมแ่ ก้

ที่ต้ัง : บ้านแม่แก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 586064E 2072733N
การเข้าถึง : นํ้าตกอยู่ตรงข้ามกับหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.4 (แม่แก้) โดยเริ่มต้นจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เลี้ยวซ้าย
มาตามทางหลวงหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธนิ ) ถงึ แยกบา้ นดง อ�ำ เภองาว แลว้ เลย้ี วซา้ ยไปตามถนนสายบา้ นดง - บา้ นออ้ น เลยทะลบุ า้ นออ้ น
ออกไป จะถึงสามแยก ขวามือจะไปหล่มภูเขียว ไปทางซ้ายตามถนนสายบ้านอ้อน - บ้านแม่แก้ ผ่านบ้านห้วยน๊อต 14 กิโลเมตร จากแยก
หล่มภูเขียว จนไปเจอสามแยกห้วยหก ซ้ายมือไปบ้านเย้าห้วยหก เลี้ยวขวาอีกที ไปราว 4 กิโลเมตร เห็นหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่
ผท.4 (แม่แก้) ทางซ้าย นํ้าตกอยู่ตรงข้ามหน่วย รวมระยะทางจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ราว 44 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีสองชั้นใหญ่ ๆ ชั้นบนสุดสูงประมาณ 10 เมตร ตกลาดไหลลงมายังชั้นสองที่แผ่กว้าง สูงราว 4 เมตร เป็น
นํ้าตกที่มีความสวยงามมากแห่งหนึ่ง

272

น้ำ�ตกธารสวรรค์

ที่ต้ัง : บา้ นแมแ่ ก้ ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 585993E 2073139N
การเข้าถึง : ต่อจากนํ้าตกแม่แก้ เข้าไปตามทางมุ่งหน้าไปทางนํ้าตกเกาฟุ ราว 200 เมตร จากนํ้าตกแม่แก้ ช่วงขึ้นเนินและเป็นช่วงโค้ง
สังเกตกระต๊อบเล็ก ๆ ขวามือ จอดรถแล้วเดินลงไปราว 50 เมตร จะถึงนํ้าตกช่วงชั้นกลาง ๆ
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูน มีหลายชั้น นับชั้นใหญ่ ๆ ที่สูงกว่า 2 เมตรขึ้นไปมีราว 4 ชั้น แต่ละชั้นทิ้งระยะห่างกันนับสิบเมตร แต่ระหว่าง
นั้นจะมีชั้นเล็ก ๆ บ้าง ลำ�ธารนํ้าตกถูกปกคลุมจากต้นไม้ชายนํ้าจนดูร่มรื่นเป็นชั้นนํ้าตกไม่สูง แต่มีหลายชั้น

273

น�้ำ ตกเกาฟุ

ที่ต้ัง : ต.บ้านอ้อน อ.งาว จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 585317E 2073391N
การเข้าถึง : เดินทางต่อจากนํ้าตกแม่แก้ไปตามทางราว 2 กิโลเมตร นํ้าตกจะอยู่ทางซ้ายมือ ไม่มีลานจอดรถต้องจอดริมถนน แล้วเดิน
ไปนํ้าตก ห่างจากถนน 20 เมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนที่สูงไม่มาก แต่ชั้นนํ้าตกลาดหลั่นไหลต่อเนื่องกันลงมา เป็นทางยาวราว 30 เมตร ก่อนจะตกดิ่ง สูงราว 2
เมตร ลงในแอ่งด้านล่างที่เป็นแอ่งกว้าง นํ้าตกแห่งนี้เหมาะกับการเล่นนํ้า ด้านหน้าเป็นลานนั่งพักใต้ร่มเงาของสวนลำ�ไย

274

นำ้�ตกตาดไครห้ รือน้�ำ ตกตาดหิน

ที่ต้ัง : ต.บา้ นออ้ น อ.งาว จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 47Q 590577E 2075054N
การเข้าถึง : จากบ้านอ้อน ออกมาทางท้ายหมู่บ้านจะ
เจอสามแยก ท่ีเล้ียวซ้ายไปน้ําตกแม่แก้ แต่ให้เล้ียวขวา
ไปทางหลม่ ภเู ขยี ว เปน็ ระยะทาง 8 กิโลเมตร จากแยกจนไป
ถงึ ลานจอดรถหลม่ ภเู ขยี ว ใหเ้ ขา้ ไปตามทางรถยนตต์ อ่ ไป ทาง
จะเปน็ ทางล�ำ ลอง เขา้ ไปตามทาง จะมขี า้ มคลองบา้ ง ราว 1.5
กิโลเมตร ถงึ นา้ํ ตกทอ่ี ยรู่ มิ ทาง
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู เลก็ ๆ สงู ราว 5 เมตร ตกตอ่ เนอ่ื ง
กนั เปน็ ชน้ั เลก็ ๆ ลาดลงมายงั แอง่ นา้ํ ดา้ นหนา้ กอ่ นจะไหลออก
ไปดา้ นนอก

275

น�้ำ ตกแมส่ ้านหรอื นำ�้ ตกตาดหมอก

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บ้านแม่ส้าน ต.บ้านดง อ.แม่เมาะ จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 47Q 578796E 2061021N
การเขา้ ถงึ : ใชถ้ นนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 จากล�ำ ปางมงุ่ หนา้ อ�ำ เภองาว จนเลยคา่ ยประตผู าไปราว 800 เมตร จะถงึ ทางเขา้ วดั จ�ำ ปยุ
ซา้ ยมอื เข้าไปตามทางนั้น ไปตามทางเรื่อย ๆ จะผ่านบ้านกลาง จนถึงบ้านแม่ส้าน จากบ้านแม่ส้านจะเดินเท้าเส้นทางป่าขึ้นเขา ลงห้วยไป
เป็นระยะทางราว 8 กิโลเมตร ถึงนํ้าตกตาดหมอกหรือนํ้าตกแม่ส้าน
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ มสี ามชน้ั ใหญ่ ๆ ตกทง้ิ ระยะหา่ งกนั นบั สบิ เมตร มคี วามสงู ตง้ั แต่ 4 - 20 เมตร มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี รอบขา้ งเป็นป่า
เบญจพรรณ

276

น้ำ�ตกก่วิ ลม

ที่ต้ัง : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) ต.เมอื งมาย
อ.เมอื ง จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 47Q 565447E 2051061N
การเข้าถึง : จากตวั เมอื งล�ำ ปาง เลย้ี วขวามาตามถนนพหลโยธนิ ทางหลวงหมายเลข 1 (ล�ำ ปาง - งาว) จะเปน็ ทางคขู่ นาน 4 เลน ไป 26
กโิ ลเมตร สงั เกตซา้ ยมอื เปน็ รา้ นชนภทั รวสั ดกุ อ่ สรา้ ง จะมแี ยกซา้ ยมอื เรยี กแยกกว่ิ ลม คอื ถนนหมายเลข 1335 เขา้ ไปตามทางเรอ่ื ย ๆ จนเขา้ เขต
บา้ นเมอื งมาย ไปถงึ โรงเรยี นสบมายทางซา้ ยมอื จะมที างแยกขวา เขา้ ไปตามทางขวามอื จากแยกนไ้ี ปอกี 6 กโิ ลเมตร จะเหน็ ปา้ ยทางเขา้ หนว่ ยพทิ กั ษ์
อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ผท.2 (กว่ิ ลม) เขา้ ไปราว 1 กโิ ลเมตร ถงึ หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาติ นา้ํ ตกอยใู่ กล้ ๆ บา้ นพกั .
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเลก็ อยขู่ า้ ง ๆ หนว่ ย ตกไหลลาดลงมาในรอ่ งหว้ ยทเ่ี ปน็ หนิ ปนู นา้ํ ตกทง้ั หมด มมี อส เฟนิ ขน้ึ อยา่ งสวยงาม
นา้ํ จะมากชว่ งหนา้ ฝน หว้ ยนจ้ี ะไหลลงอา่ งเกบ็ นา้ํ ของเขอ่ื นกว่ิ ลมทอ่ี ยใู่ กล้ ๆ

277

278

น�ำ้ ตกตาดเหมย

ที่ต้ัง : หน่วยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาติท่ี ผท.3 (ตาดเหมย) หมู่ 1 บ้านทุง่ ฮา้ ง ต.ทุง่ ผงึ้ อ.แจห้ ม่ จ.ลำ�ปาง
พิกัด : 576089E 2080434N
การเข้าถึง : จากตัวเมืองลำ�ปางใช้ทางหลวงหมายเลข 1035 (ลำ�ปาง - แจ้ห่ม) ไปหลายสิบกิโลเมตร จนผ่านโรงเรียนบ้านผาช่อ
เลยโรงเรียนไป 2 กโิ ลเมตร จะถงึ บา้ นวังใหม่ มีป้อมต�ำ รวจทางขวามอื เลย้ี วเข้าไปตามทาง ผ่านบ้านแจค้ อน และบ้านทุง่ ฮ้าง (12 กิโลเมตร
จากแยกวังใหม่) จากหมู่บ้านทุ่งฮ้าง จะมีทางเข้าข้างวัดทุ่งฮ้าง ทางจะข้ึนเนินเขาท้ายหมู่บ้านและเป็นทางลำ�ลองเข้าไร่ และลงในลำ�ห้วย
ว่ิงตามลำ�ห้วยไปตามทางเรื่อย ๆ 8 กิโลเมตร จากบ้านทุ่งฮ้าง ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.3 (ตาดเหมย) จอดรถแล้วเดินเท้า
เลียบนํ้าตกไปเรอ่ื ย ๆ ราว 1 กิโลเมตร ถงึ นํา้ ตกช้ันท่ี 1
ลักษณะ : เป็นน้ําตกหินปูนขนาดใหญ่ มีทั้งหมด 9 ช้ัน แต่ละชั้นห่างกันเป็นร้อยเมตร น้ําตกแต่ละช้ันมักตกชันลงมาช้ันเดียว สูงต้ังแต่
7 - 15 เมตร มนี ้ําไหลตลอดทงั้ ปี ถ้าไปครบ 9 ช้นั จะเปน็ ระยะทางราว 2 กิโลเมตร นบั จากชนั้ ท่ี 1 มนี ํ้าตลอดทัง้ ปี

279

นำ้�ตกตาดน้อย

ที่ตั้ง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ผท.5 (ตาดน้อย) บ้านห้วยปง
ต.ปงดอน อ.แจ้ห่ม จ.ล�ำ ปาง
พิกัด : 574075E 2040433N
การเขา้ ถงึ : จากอ�ำ เภอแจห้ ม่ ใหใ้ ชท้ างหลวงหมายเลข 1035 มงุ่ หนา้
ไปทางวังเหนือ เลยอำ�เภอแจ้ห่มไปไม่ไกล เห็นไร่ทรัพย์หมื่นแสน
ทางซ้ายมอื เลยไปอีกนดิ จะมีทางเลี้ยวขวา เข้าไปตามทาง จะผ่านหนว่ ย
ป้องกันฯ แมต่ ๋า ไปเรื่อย ๆ ผ่านบ้านแม่ตะหละ บ้านไฮ และถึงจดุ สกดั
แมห่ ยวก จากนั้นจะเป็นทางลูกรงั ไปเรอื่ ย ๆ ราว 25 กิโลเมตร (จาก
ทางแยกทรพั ย์หม่ืนแสน) ถงึ นา้ํ ตกตาดนอ้ ย รมิ ทางขวามอื หนว่ ยพิทกั ษ์
อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ ผท.5 (ตาดน้อย) อยู่ซ้ายมอื
ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเล็ก หนา้ น้าํ ตกกวา้ ง มหี ลายช้นั ชั้น
สูงสดุ ราว 4 เมตร แล้วลาดไหลลงมาตามลานนํ้าตกทล่ี าดเอยี ง

280

อุทยานแห่งชาติ

ถ้ําปลา-น้ําตกผาเส่ือ
พน้ื ท่ี 630.58 ตารางกโิ ลเมตร

เชียงราย ที่ต้ังท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 1 ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แมฮ่ อ่ งสอน
การเดินทาง : จากเชียงใหม่มุ่งหน้ามาทางอำ�เภอแม่แตง ถึงตลาดแม่มาลัย เลี้ยวซ้ายไป
เชยี งใหม‹ พะเยา น‹าน ตามถนนหมายเลข 1095 ก็จะผ่านทางเข้าห้วยนํ้าดัง – ปาย - ปางมะผ้า ก่อนถึงอำ�เภอเมือง
ลำพน� แม่ฮ่องสอน 18 กิโลเมตร จะเหน็ ป้ายถ้าํ ปลาทางขวามอื หรอื มาจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ใชถ้ นน
แมฮ‹ ‹องสอน ลำปาง 1095 (ไปปาย - เชยี งใหม)่ 18 กโิ ลเมตร ถึงถา้ํ ปลาทางซ้ายมอื
แพร‹ กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติถํา้ ปลา - นํ้าตกผาเส่อื เป็นการผนวกรวมพนื้ ท่ีของวนอทุ ยานถ้าํ ปลาและ
อตุ รดิตถ วนอทุ ยานน้ําตกผาเส่อื เข้าดว้ ยกัน โดยกรมปา่ ไม้ไดม้ คี �ำ ส่งั ที่ 652 /2538 ลงวนั ท่ี 10 เมษายน
2538 แต่งต้ังคณะกรรมการสำ�รวจพื้นที่เพ่ือจัดต้ังอุทยานแห่งชาติ และมีคำ�สั่งที่ 240/2539
ตาก สโุ ขทยั ลงวันท่ี 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2539 ใหน้ ายพนิต สวุ รรณพัฒน์ ดำ�เนินการสำ�รวจข้อมูลเพ่มิ เตมิ ในพน้ื ที่
พษ� ณโุ ลก วนอุทยานถ้ําปลาและวนอุทยานนา้ํ ตกผาเสอ่ื เพือ่ จดั ต้ังเป็นอุทยานแหง่ ชาติ
เพชรบูรณ
281
กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

บริเวณถา้ํ ปลา

ผลการสำ�รวจและรวบรวมพ้ืนท่ีท่ีจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ประมาณ 488 ตารางกิโลเมตร อุทยานแห่งชาติน้ีเป็นพ้ืนท่ีป่าอนุรักษ์
อย่างแทจ้ รงิ และไดก้ ันพื้นทีห่ มู่บ้านหรอื ชุมชน ออกจากพ้นื ที่จะประกาศจดั ตงั้ เปน็ อุทยานแห่งชาตแิ ล้ว ประกอบกับทางอุทยานแหง่ ชาตไิ ด้
ด�ำ เนินการประสานงานกบั หน่วยงานอ่ืน อาทเิ ชน่ ฝ่ายปกครอง ผนู้ �ำ ทอ้ งถิน่ อย่างใกล้ชิด จงึ ไม่มปี ัญหามวลชนแต่อย่างใด และต่อมาคณะ
อนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบทำ�ลายทรัพยากรป่าไม้ประจำ�จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้มีการประชุมเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม
2539 ซึ่งมีนายสมเจตน์ วริ ยิ ะดำ�รงค์ ผวู้ า่ ราชการจงั หวัดแมฮ่ ่องสอน เป็นประธานมีมติเห็นชอบให้ดำ�เนินการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติ ตอ่ มา
เมื่อวันท่ี 28 มกราคม 2540 คณะกรรมการอุทยานแห่งชาติได้มีมติเห็นชอบให้จัดตั้งอุทยานแห่งชาติถ้ําปลา - นํ้าตกผาเสื่อ จังหวัด
แม่ฮ่องสอน โดยให้กรมปา่ ไม้ ไปด�ำ เนินการเสนอร่างพระราชกฤษฎีกาก�ำ หนดเปน็ อุทยานแหง่ ชาตติ อ่ ไป

อทุ ยานแห่งชาติถ้าํ ปลา - นํา้ ตกผาเสอ่ื มีภมู ปิ ระเทศแบบเขาหนิ ปนู ในทวิ เขาถนนธงชัย สลับซบั ซอ้ นเปน็ ลูกคล่นื ตอ่ เนื่องไปจน
จดชายแดนเมยี นมาทางด้านทศิ เหนือ มจี ดุ สงู สดุ ทยี่ อดเขาดอยลาน สงู ประมาณ 1,918 เมตร จากระดบั ทะเลปานกลาง ทศิ เหนือจดรฐั ฉาน
ประเทศเมยี นมา ทศิ ใตจ้ ดถนนสายปาย - แมฮ่ อ่ งสอน (ทางหลวงหมายเลข 1095) และเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ ลมุ่ นา้ํ ปาย ทศิ ตะวนั ออกจดล�ำ นา้ํ
ของและเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ตั วป์ า่ สนั ปนั แดน และทศิ ตะวนั ตกจดรฐั ฉาน ของเมยี นมา สภาพพน้ื ทเ่ี ปน็ ปา่ ดบิ เขา ปา่ เบญจพรรณ ปา่ สน และป่าเตง็ รงั
มีลำ�ห้วยลำ�ธารหลายสายที่เกิดจากป่าผืนนี้ในพ้ืนที่ มีถ้ําปลาและน้ําตกผาเสื่อเป็นจุดท่องเที่ยวท่ีประชาชนรู้จักมากท่ีสุดเพราะอยู่ติดถนน
ใหญ่และพืน้ ท่กี ส็ วยงาม เหมาะกับการเดินเลน่
น้าํ ตกในอุทยานแห่งชาติถ้าํ ปลา - น้าํ ตกผาเส่อื น้ี ส่วนใหญ่จะเดินทางง่าย เดินเท้าไม่มาก ทางรถยนต์เข้าถึงเกือบท้งั หมด ส่วนใหญ่
ใชเ้ สน้ ทางเดยี วกัน โดยนา้ํ ตกแตล่ ะแห่งจะแยกเข้าไปอีกที

282

น้ำตก เมียนมา
แม‹ไมกŒ าย
บาŒ นป†าโหล
บŒานซอแบะ

เมียนมา ถนน มส.5013
อบต.นาป†ูปอ‡ ม

ทที่ ำการเขตรกั ษาพันธสุ ัตวป †าสนั ปน˜ แดน

บาŒ นรักไทย หนว‹ ยป‡องกัน
ปางองŽุ รักษาป†า มส.15

นำ้ ตก (นา้ํ ของ)
แม‹สะงากลาง 1095

พปราะตงตำหอนงกั นำ้ ตก สะพานขาŒ มแมน‹ ้าํ ของ ไปอำเภอปาย
ผาเสื่อ
อา‹ งเก็บน้ำแม‹สะงา
เมยี นมา หน‹วยพท� กั ษ บŒานทบศอก 1095
อทุ ยานแหง‹ ชาติที่ ถผ.2

(นำ้ ตกผาเส่ือ)

บาŒ นหมอกจำแป‰

หŒวยบโปาŒ †งนอ‹อน อ‹างเกบ็ นำ้ หนว‹ ยพ�ทกั ษ
นำ้ ตก หวŒ ยโปง† อ‹อน อทุ ยานแห‹งชาตทิ ่ี ถผ.1
สอยดาว
น้ำตก (ถำ้ ปลา)
บาŒ นในสอย หŒวยโป†งออ‹ น

7017

1095

ไปจังหวดั แมฮ‹ ‹องสอน

283

น�ำ้ ตกสอยดาว

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บ้านในสอย ต.ปางหมู อ.เมือง จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : 47Q 379635E 2145014N
การเขา้ ถึง : อยู่ในการดแู ลของหน่วยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาติท่ี ถผ.3 (ในสอย) โดยออกจากตัวเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน มาตามทางหลวงหมายเลข
1095 ไปทางปาย ราว 15 กิโลเมตร มที างเลย้ี วซ้ายเป็นถนนเสน้ เล็ก (ทางหลวงหมายเลข 7017) เข้าไปราว 7 กิโลเมตร จากปากทาง จะมี
ทางแยกซา้ ยมอื เข้าไปบา้ นในสอย (ทางหลวงหมายเลข 7019 ทางเดยี วกันกบั ท่ีจะไปดูกะเหรีย่ งคอยาวบา้ นในสอยนั่นเอง) เข้าไปตามทาง
เร่ือย ๆ จนถึงบา้ นในสอย จะเหน็ ปา้ ยเลก็ ๆ เขียนบอกทางแยกทางซ้ายว่าไปดูกะเหรี่ยงคอยาว แต่นาํ้ ตกใหไ้ ปตามทางหลักจนถงึ วัดในสอย
ทมี่ ีสถาปัตยกรรมแบบไทยใหญส่ วยงามน้ัน ทางบงั คบั เลย้ี วขวา ไปราว 30 เมตร จะบังคบั เล้ียวซา้ ยอีกที แลว้ ไปตามทางเรื่อย ๆ จนออกนอก
หมบู่ า้ นไปราว 5 กโิ ลเมตร ทางจะข้นึ เขา เพียงเร่ิมต้นข้นึ เขาไปราว 150 เมตร จะมีทางเล็ก ๆ ขวามือ ตรงชว่ งกลางเนินพอดี เล้ยี วขวาไป
จอดในลานเล็ก ๆ รมิ ถนนแลว้ เดินเทา้ ไปตามทางราว 250 เมตร จะผ่านศาลาของโครงการเพอื่ ความมนั่ คงบ้านในสอย มที างเดนิ ลงเนินจาก
ศาลาไปไม่ถึง 100 เมตร ก็พบนา้ํ ตกสอยดาว
ลักษณะ : นํ้าตกสอยดาวเป็นนํ้าตกขนาดเล็กสูงราว 10 เมตร ตกตอ่ เนอ่ื งกัน 2 ชน้ั นํ้าไหลซอกซอนผ่านชั้นหินปูนที่ถูกกัดกร่อนจนเป็น
ริ้วรอยต่าง ๆ มปี รมิ าณนํ้าคอ่ นข้างมากแมใ้ นฤดูแลง้

284

น�ำ้ ตกห้วยโป่งอ่อน

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บ้านหว้ ยโป่งอ่อน ต.หมอกจ�ำ แป๋ อ.เมอื ง จ.แมฮ่ ่องสอน
พิกัด : 47Q 388339E 2148737N
การเขา้ ถึง : ออกมายงั ทางหลวงหมายเลข 7017 เลย้ี วซ้ายไปทางบ้านหมอกจ�ำ แป๋ ราว 3 กิโลเมตร จะเห็นปา้ ยปูนทางซ้ายมือวา่ “อา่ ง
เก็บนํ้าห้วยโป่งอ่อน” เล้ียวซ้ายเข้าไปตามทาง จะเห็นอ่างเก็บนํ้าอยู่ทางขวา เข้าไปตามทางเรื่อย ๆ จะเป็นทางปูน สังเกตทางซ้ายจะมี
อาคารเล็ก ๆ เปน็ โรงผลติ ไฟฟา้ พลังนา้ํ เลยไปอกี 200 เมตร จะเห็นท่อนาํ้ ขนาดใหญท่ างซ้ายมือวางอยู่เหนอื พ้นื ถนนราว 3 เมตร จอดรถ
ชดิ ขอบทางตรงนั้น แลว้ เร่ิมเดินเทา้ ลงลอดทอ่ นํา้ จะมที างลงทางซา้ ยมือเราลอดท่อ จะเหน็ ล�ำ ธารนา้ํ อยตู่ ิดถนน ข้ามฝง่ั นํา้ แลว้ เดินเลาะตาม
ทิศทางนํ้ามาราว 25 เมตร ถงึ ชน้ั บนของน้ําตก
ลักษณะ : นํา้ ตกห้วยโป่งอ่อนเปน็ นา้ํ ตกหนิ ชน้ั บนมหี นา้ น้ําตกแคบราว 1.5 เมตร ตกลงไปยงั ชน้ั หนิ ด้านล่าง สูงราว 5 เมตร แล้วไหลไป
ตามซอกหินในทางตะวันตกราว 6 เมตร จึงตกลงในซอกหินอีกชั้นหน่ึงสูงราว 4 เมตร แล้วจึงไหลไปตามลำ�ห้วย ก่อนจะไปลงอ่างเก็บนํ้า
ปากทางน่ันเอง นาํ้ ตกแห่งนี้รปู ลกั ษณแ์ ปลกและหนา้ นํา้ ตกชั้นบนแคบ ถ้าจะเลน่ น้าํ ควรลงไปช้นั ลา่ งสุดทเี่ ป็นแอ่งน้าํ

อา่ งเก็บน้ำ�หว้ ยโป่งออ่ น

285

อ่างเกบ็ น�ำ้ แมส่ ะงากลาง

น�ำ้ ตกแมส่ ะงากลาง

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ. เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390845E 2156669N
การเข้าถึง : อยู่ในการดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.1 (ถํ้าปลา) โดยย้อนออกมาตรงปากทางเข้านํ้าตกห้วยโป่งอ่อน
แล้วเลี้ยวซ้ายใช้ทางหลวงหมายเลข 7017 มุ่งหน้าเข้าไปบ้านรักไทย ไปประมาณ 2 กิโลเมตร จะพบทางแยกบ้านหมอกจำ�แป๋ (เลี้ยวขวา
สามารถไปออกถํ้าปลาได้) เลี้ยวซ้ายไปตามทางไปบ้านรักไทย จะผ่านบ้านยอด บ้านห้วยขาน แล้วถึงบ้านทบศอก สังเกตทางขวามือ จะ
มีป้ายเข้าโรงไฟฟ้าแม่สะงา เลี้ยวขวาเข้าไปตรงป้าย แล้วไปตามทางวิ่งไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร ทางจะบังคับให้เลี้ยวไปทางสันเขื่อน
ด้านซ้าย แล้วจึงแล่นตามสันเขื่อนไปทางขวา แล้วจอดรถมุมสันเขื่อนทางขวา หลังจากนั้นเดินตามทางเท้าเลาะขอบอ่างเก็บนํ้าไปราว 1
กิโลเมตร ก็จะถึงนํ้าตก
ลักษณะ : นา้ํ ตกแมส่ ะงากลาง เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ สงู ประมาณ 20 กวา่ เมตร ไหลตกลงมาจากลานหนิ ทถ่ี กู กดั เซาะจนเปน็ รปู รา่ งตา่ ง ๆ มปี า่
ไผ่ ป่าดิบแล้งรอบนํ้าตก มีนํ้าตลอดทั้งปี

286

น้ำ�ตกผาเสื่อ

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านทบศอก ต.หมอกจำ�แป๋ อ.เมือง แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 390660E 2155530N
การเข้าถึง : ย้อนออกมาถนนสายเดิมมาถึงปากทางแล้ว เลี้ยวขวาตรงป้ายทางเข้าโรงไฟฟ้าพลังนํ้า ไปราว 150 เมตร ทางค่อนข้างชัน
จะขึ้นเขาโค้งหักศอก 2 - 3 ครั้ง ขี้นไปจนสุดทางโค้ง ก็จะพบลานจอดรถของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ถผ.2 (นํ้าตกผาเสื่อ) ตรงนี้จะ
มีด่านเก็บค่าบริการ มีห้องนํ้า ร้านกาแฟ และบริเวณนั่งเล่น เดินลงไปตามทาง
ราว 70 เมตร ก็ถึงนํ้าตกที่อยู่ในหุบห้วยด้านล่าง
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยแม่สะงา เป็นนํ้าตกหิน สูงราว 6 - 10 เมตร ไหล
ตกลงมาจากหนา้ ผาหนิ ในฤดนู า้ํ หลากนา้ํ จะลน้ เตม็ หนา้ ผา การเดินลงไปด้านลา่ ง
ในฤดูฝนจึงอันตราย แต่พอเข้าหน้าหนาวแล้ว สามารถลงไปจนถึงลานหิน
หน้านํ้าตกได้อย่างสบาย ในฤดูหนาวและฤดูร้อน สามารถลงเล่นนํ้าได้
บริเวณนํ้าตกเป็นหินเกรย์แวกสีเทาดำ� อายุช่วงคาร์บอนิเฟอร์รัส
(ประมาณ 360 - 280 ล้านปี) เกิดในสภาพแวดล้อมการสะสมตัวของตะกอน
บริเวณภาคพื้นสมุทร บ่งบอกว่า บริเวณนี้เคยเป็นทะเลมาก่อน

287

นำ�้ ตกแม่ไม้กาย

ที่ต้ัง : หมู่ 12 บ้านปางคอง ต.นาปปู่ ้อม อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : -
การเข้าถึง : จากถ้ําปลา ใช้ถนน 1095 ไปทางปางมะผ้าราว 13 กิโลเมตร กอ่ นขา้ มสะพานขา้ มน้าํ ของ จะเจอทางแยกซา้ ยเขา้ ไปต�ำ บล
นาปู่ป้อม เข้าไปตามทาง ผ่าน อบต.นาปู่ป้อม แล้วมุ่งหน้าไปทางบ้านป่าโหล แล้วไปหย่อมบ้านปางโยน - ปางคอง (มีโครงการหลวง
ปางคอง) ระยะทาง 16 กโิ ลเมตร จนเกือบถงึ บา้ นปางคอง จะเปน็ ช่วงโค้งซา้ ยมือ มมุ หัวโคง้ ทางขวาจะมที างแยกลงจนถึงจดุ จอดรถแลว้ เดนิ
เทา้ ราว 1 กิโลเมตร ถึงน้ําตกแมไ่ ม้กาย
ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกหนิ ปูนขนาดใหญ่ตกลงมาต่อเน่ืองกนั 4 ช้ัน ชัน้ บนสดุ ทีม่ ีหวั นาํ้ ตกแคบ ก่อนจะขยายใหญ่ออกด้านขา้ ง สงู ราว 30
เมตร ตกลงมาตามหนา้ ผาหนิ ปูนตอ่ เน่ืองกันจนดูเหมือนเปน็ ชน้ั เดยี ว แล้วจึงลงมายังชน้ั ลา่ ง ๆ ท่ตี อ่ เนือ่ งกนั ท่ีมคี วามสงู ตั้งแต่ 2 - 10 เมตร
สงู รวม 50 เมตรในบรรยากาศรม่ รนื่ ดว้ ยพืชพนั ธุ์ไม้ตา่ ง ๆ
หมายเหตุ : ในพื้นทอ่ี ทุ ยานแห่งชาตถิ ้ําปลา - นา้ํ ตกผาเสื่อ ยังมนี า้ํ ตกผาโพ้อีกแหง่ หน่ึง

288

ยอดเขานม ยอดเขาคู่ของภลู งั กา

เชยี งราย อุทยานแห่งชาติ

แมฮ‹ อ‹ งสอน พะเยา นา‹ น ถําสะเกิน
เชียงใหม‹ ลำปาง แพร‹ พนื้ ที่ 249.89 ตารางกิโลเมตร
ลำพ�น
ท่ีต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บ้านสะเกนิ ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
อตุ รดิตถ การเดินทาง : ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติถ้ําสะเกินอยู่ห่างจากอำ�เภอเมือง จังหวัดน่าน
ประมาณ 120 กิโลเมตร โดยเดินทางไปตามทางหลวงหมายเลข 1080 (สายน่าน – ทุ่งช้าง)
ตาก สโุ ขทยั ถึงอำ�เภอท่าวังผา แยกซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 1148 (สายท่าวังผา – เชียงคำ�) ถึง
พ�ษณุโลก บ้านสะเกนิ แลว้ แยกขวาผ่านหม่บู ้านไปอีกประมาณ 5 กโิ ลเมตร ถึงที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
เพชรบูรณ ถํ้าสะเกิน หรือมาจากทางอำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา ระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร ใช้
ทางหลวงหมายเลข 1148 ไปทางท่าวังผา จนถึงบ้านสะเกิน แล้วแยกซ้ายผ่านหมู่บ้านไปอีก
กำแพงเพชร พ�จต� ร ประมาณ 5 กโิ ลเมตร ถงึ ที่ทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ

นครสวรรค 289

อทุ ัยธานี

ท่งุ หญ้าบนภลู ังกา

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เมือ่ ปี 2539 นายวทิ ยา หงสเ์ วยี งจนั ทร์ นกั วชิ าการป่าไม้ 5 ท�ำ หนา้ ท่ีหวั หน้าอุทยานแหง่ ชาติดอยภคู า จังหวัดน่าน ไดท้ ำ�การส�ำ รวจ
พ้ืนที่อทุ ยานแห่งชาติถํ้าสะเกนิ และพนื้ ท่ีโดยรอบ ซ่งึ อยู่ในเขตปา่ สงวนแหง่ ชาติป่าน้ํายาว และป่าน้ําสวด อำ�เภอสองแคว จังหวดั น่าน พบว่า
ยังมสี ภาพสมบรู ณ์ เป็นพ้นื ทีต่ ้นนํ้าลำ�ธารลมุ่ นํ้าชน้ั 1 เอ มีจุดเดน่ ทางธรรมชาติท่สี วยงามหลายแหง่ เนื้อที่ประมาณ 448 ตารางกิโลเมตร
เป็นพ้นื ที่ทีเ่ หมาะสมในการจดั ตัง้ เป็นอทุ ยานแห่งชาติ จึงไดร้ ายงานมายังกรมปา่ ไม้
กรมป่าไม้พิจารณาแล้วได้ส่ังการให้ นายธนศาสตร์ เวียงสารวนิ นักวชิ าการปา่ ไม้ 5 หวั หน้าอุทยานแห่งชาติเขอื่ นศรีนครินทร์ ปฏบิ ัติ
งานประจำ�อุทยานแห่งชาตินํ้าหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์และจังหวัดชัยภูมิ
ให้ไปด�ำ เนนิ การส�ำ รวจข้อมลู สภาพป่ารายละเอียดในพื้นท่บี รเิ วณดังกลา่ ว
และบริเวณใกลเ้ คียง ทม่ี คี วามเหมาะสมเป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ ตัง้ แตว่ ันที่ 5
กรกฎาคม 2539 โดยให้จดั ตงั้ เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ และท�ำ หน้าที่หัวหนา้
อทุ ยานแห่งชาตนิ ี้ดว้ ย
ต่อมากรมป่าไม้ได้มีคำ�ส่ังให้ นายประดิษฐ์ เลิศลักษณ์ศิริกุล
เจ้าพนักงานป่าไม้ 5 ประจำ�อุทยานแห่งชาติเขื่อนศรีนครินทร์ จังหวัด
กาญจนบรุ ี ไปปฏบิ ัติงานทำ�หนา้ ทีห่ ัวหนา้ อุทยานแหง่ ชาติถ้ําสะเกนิ แทน

290

นายธนศาสตร์ เวียงสารวิน โดยเร่ิมปฏิบัติงานในหน้าท่ีต้ังแต่ วันท่ี 5 จุดชมทวิ ทศั น์บ้านหว้ ยเฟอื ง (หรือหนา้ ภูลังการสี อร์ท)
สิงหาคม 2542 โดยได้สำ�รวจพื้นท่ีป่าสงวนแห่งชาติ ป่านํ้ายาวและป่า ทวิ ทศั นห์ น้าบ้านพกั ของอทุ ยานแหง่ ชาติ
นํ้าสวด (ประกาศเป็นป่าสงวนแหง่ ชาติ เม่ือวนั ที่ 11 กุมภาพันธ์ 2531)
ในท้องท่ีอำ�เภอท่าวังผา อำ�เภอเชียงกลาง อำ�เภอทุ่งช้าง และอำ�เภอ
สองแคว จงั หวดั น่าน ปา่ สงวนแห่งชาติป่าน้าํ เปือ๋ ย ป่านํ้าหย่วน และป่า
นาํ้ ลาว ท้องที่อำ�เภอเชียงคำ� จังหวัดพะเยา และป่าสงวนแห่งชาติป่า
แม่ยม ท้องท่ีอำ�เภอปง (เดิมข้ึนอยู่กับจังหวัดเชียงราย ปัจจุบันท้องท่ี
อ�ำ เภอปง ข้ึนอยกู่ ับจังหวัดพะเยา) เพ่ือจดั ตัง้ เป็นอทุ ยานแห่งชาตติ อ่ ไป
ต่อมาในเดอื นเมษายน พ.ศ.2559 ไดม้ พี ระราชกฤษฎีกากำ�หนด
บริเวณท่ีดินป่าน้ํายาวและป่านํ้าสวด ป่าน้ําเป่ือย ป่าน้ําหย่วน และป่า
น้าํ ลาว และปา่ แมย่ ม ในท้องท่ตี �ำ บลชนแดน ตำ�บลยอด อำ�เภอสองแคว
จังหวัดน่าน และตำ�บลร่มเย็น ตำ�บลแม่ลาว อำ�เภอเชียงคำ� ตำ�บล
ผาชา้ งนอ้ ย อำ�เภอปง จงั หวัดพะเยา เน้ือทปี่ ระมาณ 249.8992 ตาราง-
กิโลเมตร ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 133 ตอนที่ 33ก วันท่ี 21 เมษายน 2559 เป็นอุทยานแห่งชาติ
ลำ�ดับที่ 128 ของประเทศไทย

291

ทงุ่ ดอกไม้บริเวณสวนหนิ ลา้ นปี ยอดภูลังกา

ฟอสซลิ แบคครโี อพอท บรเิ วณลานจอดรถไปน�ำ้ ตกผาธาร ภลู งั กาเมือ่ มองทางดา้ นบา้ นนำ้�คะ

พื้นที่ในอุทยานแห่งชาติถํ้าสะเกินเป็นทิวเขาสูงสลับซับซ้อนวางตัวในแนวเหนือใต้ ระดับความสูงของพื้นท่ีประมาณ 300 - 1,752
เมตร จากระดบั ทะเล มยี อดเขาทส่ี งู ท่ีสุด คอื ยอดดอยจี๋ มีความสูงจากระดับทะเล 1,752 เมตร เปน็ พนื้ ทีต่ ้นกำ�เนดิ ของลุม่ นํ้าถงึ สามลุ่มนํา้
ด้วยกัน คอื ล่มุ น้าํ ยมตอนบน ลุ่มนา้ํ ยาวตอนบน และลุ่มนา้ํ ลาว ซ่ึงเปน็ ตน้ ก�ำ เนิดของลำ�นา้ํ สายหลักของประเทศ คอื ลำ�นาํ้ ยม และ ลำ�นํา้
นา่ น อันเป็นแม่น้าํ ส�ำ คัญของประเทศอกี ดว้ ย

292

สปป.ลาว

บŒานแมล‹ าว น้ำตกหงสเ วย� งจนั ทร บาŒ นนำ้ หลุ
ไปอำเภอ
เชียงคำ นำ้ ตกหวŒ ยหาด 1279
1148
น้ำตกน้ำมิน บŒาน นำ้ ตกบŒานหนองหาŒ
อำเภอสองแคว
คะแนง นำ้ ตกคะแนง นำ้ ตกผาธาร ไปอำเภอ
ภนลู ้ำังตกกา เชยี งกลาง
บาŒ น ภูลังกา ทีท่ ำการ บŒานยอด
น้ำมนิ หน‹วยบร�การ อทุ ยานแห‹งชาติ ไปอำเภอ
น้ำตก บาŒ นสะเกนิ ถ้ำสะเกิน ท‹าวังผา
หŒวยนำ้ คะ
4019 ภลู งั กา จด� ชม
โครงการหลวง ทวิ ทัศน 1148
ป˜งค‹า หŒวยเฟ�อง

1092
1188

ไปอำเภอปง ไปอำเภอปง

293

294

น�้ำ ตกหว้ ยหาด

ที่ต้ัง : หมู่ 2 บา้ นยอด ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
พิกัด : 47Q 0663512E 2145193N
การเขา้ ถงึ : จากบา้ นสะเกนิ ทต่ี ง้ั ของทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 1148 (สองแคว - เชยี งค�ำ ) เลีย้ ว
ซ้ายไปทางสองแคว ราว 7 กโิ ลเมตร ถงึ บ้านยอด จะมที างแยก
ซ้ายเข้าวดั บ้านยอด เล้ียวเข้าไปตามทาง จะเขา้ คลองเลก็ ๆ ใน
หมูบ่ า้ น แลว้ ออกไปทา้ ยบ้านจนสดุ ทาง (1 กโิ ลเมตร จากแยก
ทางหลวงหมายเลข 1148) จอดรถแล้วเดินเท้าตามทางเดินใน
ปา่ (มที อ่ น้าํ น�ำ ทาง) ทางจะเลียบลำ�หว้ ยไป ราว 1 กโิ ลเมตร ถึง
นา้ํ ตก
ลักษณะ : เกิดจากล�ำ ห้วยหาดทมี่ ีต้นกำ�เนดิ จากดอยจ๋ี ตกลง
มาจากหน้าผาหินซ่ึงถูกขนาบด้วยภูเขาสองข้าง นํ้าตกสูงราว
30 เมตร ตกลงในแนวค่อนขา้ งดิ่งลงมายังแอง่ น้าํ เบ้อื งล่าง แล้ว
จึงไหลออกไปด้านนอก ชาวบ้านยอดใช้นํ้าจากนํ้าตกนี้ในการ
เกษตรและบรโิ ภคในครวั เรือน มีนา้ํ ตลอดท้งั ปี

295

นำ�้ ตกผาธาร

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บา้ นสะเกิน ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
พิกัด : 47Q 0660812E 2144682N
การเขา้ ถงึ : ใช้ถนนจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ เข้าไปจนสุดทาง
ระยะทาง 1 กิโลเมตร แล้วจึงเดินเท้าไปตามทางเดินในป่าราว 1
กโิ ลเมตร มีทางตัดลงล�ำ ห้วยนํา้ ตก
ลกั ษณะ : มตี น้ ก�ำ เนดิ จากดอยจ๋ี เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ทรายในล�ำ หว้ ย
นํ้างิม เป็นลักษณะของชั้นหินถล่ม หน้าน้ําตกและในลำ�ห้วยจึงเต็ม
ไปดว้ ยกองหนิ ขนาดใหญ่ ทถ่ี ลม่ กองกนั เตม็ ล�ำ ธาร ท�ำ ใหช้ น้ั นา้ํ ตกไมเ่ ดน่ ชดั
แต่กระน้ันบางชั้นทเี่ ห็นชดั เจนเป็นหนา้ ผาหนิ สูงราว 5 - 8 เมตร ไหลลง
ตามกองหินต่าง ๆ ในฤดูฝนท่ีปริมาณน้ํามากจะเห็นนํ้าไหลเป็นแก่ง
ตามกองหินชดั เจน แตห่ นา้ แลง้ ทน่ี ํ้าน้อย น้าํ จะมดุ หายใตก้ องหิน

296

เชิงนํ้าตกผาธาร มีการค้นพบปรากฏซากดึกดำ�บรรพ์ เป็นหอย
ในหนิ ทรายสเี ทา ทม่ี อี ายใุ นยคุ เพอรเ์ มยี นตอนตน้ ราว 299 - 270
ลา้ นปี บง่ บอกถึงสถานภาพทเ่ี คยเป็นท้องทะเลมาก่อน

297

298

หว้ ยนำ้�งมิ ปลายนำ้�แหง่ หงสเ์ วยี งจันทร์

น�ำ้ ตกหงสเ์ วยี งจนั ทร์

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บ้านสะเกนิ ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน
พิกัด : 47Q 661159E 2145690N
การเข้าถึง : เรมิ่ เดนิ เทา้ จากหลังบ้านพักรับรองด้านบน ตามทางขึน้ เขาไปเรื่อย ๆ ช่วง
ปลายเส้นทางจะมีล�ำ หว้ ยแยกทางซา้ ย ข้ามห้วยไปแลว้ เดนิ อกี 150 เมตร ถึงน้าํ ตก รวม
ระยะทางเดนิ เท้า 5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นน้ําตกท่ีอยู่ลึกในป่า กว่าจะไปถึงก็ไกล แต่ไปถึงก็คุ้ม เพราะเป็นน้ําตก
ขนาดใหญ่ ต้นกำ�เนิดจากทิวเขาดอยจ๋ี เป็นน้ําตกหน้าผาหิน มีท้ังหมด 6 ช้ัน ชั้นสูงสุด
เปน็ หน้าผาหินขนาดใหญ่ ชนั เกอื บ 90 องศา นํ้าตกลงมาจากหน้าผาชั้นบนสูงประมาณ
40 เมตร แล้วตกลงมาด้านล่าง จะเป็นช้ันเล็ก ๆ อกี สองชน้ั สงู ราว 2 - 3 เมตร ทง้ิ ระยะ
หา่ งกันราว 10 เมตร
ชอ่ื นาํ้ ตกเป็นนามสกลุ ของนายวิทยา หงส์เวียงจนั ทร์ คร้ังมาทำ�การสำ�รวจและเป็น
หัวหนา้ อุทยานแห่งชาตถิ ้ําสะเกนิ จงึ ตัง้ ชอื่ นํ้าตกใหเ้ ป็นเกยี รติ

299

นำ�้ ตกหว้ ยนำ�้ คะ

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นนาํ้ คะ ต.ผาช้างนอ้ ย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 659082E 2143828N
การเข้าถึง : เริม่ จากตรงภูลังการีสอรต์ (จุดชมทะเลหมอกบ้านหว้ ยเฟอื ง) จะมที างรถยนตเ์ ล็ก ๆ เข้าไปทางขวามอื ทางจะเป็นทางเข้าไร่
เล็ก ๆ แคบ ๆ และขึ้นเขาชนั มีหญ้าคลมุ ทางในชว่ งหนา้ ฝน เข้าไปจนสดุ ทางราว 3 กโิ ลเมตร แล้วเดนิ เทา้ ลงในหุบห้วย ผา่ นป่ากล้วย ปา่
ต้นคล้า ราว 200 เมตร ถึงนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นสายนา้ํ ที่เกิดจากล�ำ หว้ ยทมี่ าจากภเู ขาสองภู คือ ภลู งั กา และภเู ทวดา ซงึ่ เปน็ ยอดดอยสงู ในพื้นที่ (สงู 1,720 เมตร จาก
ระดับทะเลปานกลาง) เป็นยอดดอยท่ีสูงที่สุดในทิวเขาผีปันนํ้า ซึ่งหุบเขาระหว่างกลางตลอดแนวสันเขาท้ัง 2 รวมกันนี้ เป็นต้นกำ�เนิด
แมน่ าํ้ ยมอกี ที น้าํ ตกหว้ ยนาํ้ คะ เป็นนํา้ ตกที่ตกลงจากชัน้ หนิ ต่างระดับลดหล่นั กันลงมา มสี องชั้น หา่ งกนั ราว 30 เมตร แต่ละชนั้ สงู ราว 5
เมตร หน้าน้ําตกไม่กวา้ งนัก มแี อง่ น้ําใหเ้ ลน่ บรรยากาศร่มร่ืน

300

น้ำ�ตกภูลงั กา

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นนํ้าต้ม ต.ผาช้างนอ้ ย อ.ปง จ.พะเยา
พิกัด : -
การเขา้ ถงึ : จากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตถิ า้ํ สะเกนิ ออกมาทบ่ี า้ นสะเกนิ แลว้ เลย้ี วขวา ใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 จะผา่ นบา้ นหว้ ยเฟอื ง
(ย่านดูทะเลหมอกภูลังการีสอร์ท) ไปตามทางเรื่อย ๆ จนถึงตำ�บลผาช้างน้อย ซ่ึงท่ีทำ�การ อบต.ผาช้างน้อย อยู่ใกล้ทางแยกขวามือไป
ภูลงั กา เข้าไปตามทางข้ึนเขา จนสดุ เนนิ จึงจะลงหุบทรี่ าบบ้านนํ้าตม้ ซ่งึ มโี ครงการหลวงนา้ํ คะ จะเห็นภลู งั กาเดน่ ตระหง่าน ไปตามทางผา่ น
โครงการหลวงนํ้าคะ แล้วทางจะขึ้นเขาอีกที จะมีช่วงโค้งหักศอกหลายครั้ง จนไปถึงจุดบริการแหล่งท่องเท่ียวภูลังกา ที่เคยเป็นท่ีทำ�การ
ของวนอุทยานภูลังกามาก่อน (ปัจจุบันถูกผนวกรวม
พนื้ ทีม่ าเปน็ อทุ ยานแห่งชาติถํ้าสะเกิน) รวมระยะทาง
จากแยกผาช้างน้อย 7 กิโลเมตร จากจุดนี้เป็นจุดท่ี
นักท่องเท่ียวท่ีจะขึ้นภูลังกา จะต้องมาเปล่ียนรถ ใช้
บริการรถในท้องถิ่น เป็นรถ 4 WD รถยนต์จะแล่น
เขา้ ไปตามทางดิน ที่ขึ้นดอยไปเรื่อย ๆ เข้าไปราว
2 .5 กิโลเมตร ก่อนถึงกลุ่มบ้านพักในป่า ซึ่งจะมี
ป้ายทางเดินลงนํ้าตกทางขวามือ เดินเท้าเดินลงไป
ตามทางลงหุบราว 300 เมตร ถึงลำ�ห้วยด้านล่าง แลว้
เดินทวนน้าํ ข้ึนไปราว 100 เมตร ถึงนํ้าตก

301

ภลู ังกาโดดเดน่ ในวันฟ้าใส

ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกที่เกิดจากล�ำ ห้วยสายเลก็ ๆ ที่มตี น้ ธารมาจากแอ่งระหวา่ งภลู ังกา และยอดดอยภนู ม ไหลลงมาในหบุ ป่า ผา่ นหน้าผา
หินที่ไมก่ วา้ งมากนกั สงู ประมาณ 20 เมตร ลงมายังล�ำ ธารท่ีซ่อนตัวในปา่ ทบึ ด้านลา่ ง ในฤดูฝนจะได้ยนิ เสียงนํ้าตกไปถงึ เขตบรกิ ารท่องเที่ยว
ภูลงั กาเลยทเี ดยี ว แตห่ น้าแล้งไม่มีนํ้า ทากเยอะ

302

น้ำ�ตกหนองหา้ หรือนำ�้ ตกเบญจธารา

ที่ต้ัง : หมู่ที่ 16 บ้านตน้ ผ้ึง ต.รม่ เยน็ อ.เชยี งค�ำ จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 659850E 2153490N
การเขา้ ถึง : จากท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 1148 ท่บี า้ นสะเกิน แลว้ เล้ียวขวา มุ่งหน้าไปทางอ�ำ เภอเชยี งคำ�
เลยภลู ังการสี อรท์ เลย อบต.ผาชา้ งนอ้ ย (ทางเขา้ ภลู ังกา) ไปจนเจอสามแยกซา้ ยมอื (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอำ�เภอปง) เลยไปอีก
ไม่ไกล จะเจออีกสามแยกหนึง่ ซึ่งทางหลวงหมายเลข 1148 น้ี จะเขา้ อ�ำ เภอเชียงค�ำ แตใ่ หเ้ ลี้ยวขวาจะเป็นทางหลวงหมายเลข 4029 เขา้ ไป
จนถงึ บ้านตน้ ผง้ึ แลว้ ให้ใช้ทางไปโครงการบ้านเลก็ ในปา่ ใหญ่ ราว 5 กิโลเมตร มีแยกซา้ ยมือไปอกี 500 เมตร แล้วจงึ เดนิ เท้าเขา้ ไปตามทาง
เดินเท้า ราว 300 เมตร ถึงนํ้าตก รวมระยะจากบา้ นต้นผ้ึง 5.8 กิโลเมตร
ลักษณะ : เดิมน้ันเคยมีหมู่บ้านหนองห้า เป็นหมู่บ้านเย้าอยู่ภายในป่าใกล้นํ้าตก ต่อมามีการอพยพหมู่บ้านออกไป แล้วมีคนตั้งชื่อเป็น
นา้ํ ตกเบญจธารา โดยไม่ทราบชอื่ ผูต้ ัง้ แตช่ าวบา้ นยงั เรียกนาํ้ ตกบ้านหนองห้าเชน่ เดมิ น้าํ ตกน้เี ป็นนํ้าตกทเี่ กดิ จากหว้ ยน้ําหยวนท่มี ตี น้ ก�ำ เนิด
จากขนุ น้าํ หยวนในป่าของอทุ ยานแห่งชาติ เป็นนํ้าตกขนาดใหญ่ที่เป็นสองชั้น ตกลงมาจนเกอื บดิ่ง หน้านํา้ ตกสงู เกือบถงึ 80 เมตร หนา้ ผา
นํา้ ตกกว้างราว 20 เมตร สูง 2 ชนั้ มีแอ่งนํ้าดา้ นลา่ ง มนี ํ้าตลอดปี

303

ภาพ : Wittayakorn Khamlar (DTT Tour)

304

น�ำ้ ตกคะแนง ภาพ : Wittayakorn Khamlar
(DTT Tour)

ที่ต้ัง : หมู่ที่ 10 บา้ นคะแนง ต.แมล่ าว อ.เชยี งคำ� จ.พะเยา
พิกัด : 47Q 655682E 2147719N
การเข้าถึง : จากท่ีท�ำ การอุทยานแห่งชาติ ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 1148 ทีบ่ ้านสะเกนิ แลว้ เล้ยี วขวา มุง่ หน้าไปทางอ�ำ เภอเชียงคำ�
เลยภูลังการสี อร์ท เลย อบต.ผาช้างน้อย (ทางเขา้ ภูลังกา) ไปจนเจอสามแยกซา้ ยมอื (ทางหลวงหมายเลข 1092 ไปอำ�เภอปง) เลยไปอกี ไม่
ไกล จะขออีกสามแยกหนง่ึ ซึ่งทางหลวงหมายเลข 1148 น้ี จะเขา้ อ�ำ เภอเชียงคำ� แต่ให้เลย้ี วขวาจะเป็นทางหลวงหมายเลข 4029 จะผ่าน
บ้านแฮะ ข้ามสะพานยาวน้ํามิน ถึงบ้านนํ้ามิน แล้วเลยไปอีกไม่ไกลจะถึงวัดวังถ้ํา ตรงน้ีจะเป็นสามแยก ให้ไปทางแยกขวาไปบ้านคะแนง
ทางจะข้นึ เนินเขาท่ีไมช่ นั นัก แลว้ จึงลงสู่ย่านพ้ืนทีเ่ กษตร เหน็ ยอดเขาแหลม ๆ จนถึงบ้านคะแนง ไปจนสุดทางจะมที างข้นึ ท้ายหมบู่ ้านแลว้
เป็นสามแยก ใหเ้ ลยี้ วขวา เลยไปไม่ถงึ รอ้ ยเมตร จะมที างแยกให้เลี้ยวซ้ายอีกครง้ั ทางจะเป็นทางข้ึนเนินเขา ไปไร่ไปสวนชาวบ้าน ไปตามทาง
ราว 2 กโิ ลเมตร จนสุดทางจะเป็นสวนยางพาราและมกี ระท่อมเฝา้ สวน จากจุดนต้ี อ้ งเดินเทา้ ไปตามทางในป่า ทางจะมีขึน้ เนนิ ลงหบุ แต่
เลาะเลียบฝ่ังซ้ายของล�ำ หว้ ย เดินไปราว 1.5 กโิ ลเมตร จะได้ยินเสยี งนาํ้ ทางหุบห้วยขวามือ ให้ตัดลงไป ทางค่อนข้างชนั ลงไปราว 70 เมตร
กถ็ งึ ล�ำ ห้วย มองทางซา้ ยจะเหน็ นาํ้ ตกช้นั ใหญ่ สว่ นทางขวา จะเป็นชัน้ นา้ํ ตกเลก็ ๆ
ลักษณะ : คะแนง เปน็ ชื่อของล�ำ หว้ ยคะแนง ซง่ึ ช่อื “คะแนง” เป็นชือ่ ของสิง่ ของท่ที ำ�จากเขาวัว สำ�หรบั ใชบ้ รรจุดินปนื เลา่ กนั วา่ มชี าวเขา
เผ่าม้งจากภูลังกา มาล่าสัตว์และหาของป่าบริเวณห้วยแห่งน้ีและได้ลืม “คะแนง” ไว้ที่ห้วยนี้ จนชาวบ้านไปพบจึงเรียกว่า “ห้วยคะแนง”
และพอพบนํ้าตกก็เรียก “นํ้าตกคะแนง” เป็นน้ําตกขนาดกลาง ที่สูงราว 20 เมตร ตกลงจากหน้าผาหินชั้น ในลักษณะต้ังด่ิงลงมายัง
พืน้ ล่างทเ่ี ป็นแอง่ นํ้า แลว้ จึงไหลลงไป เปน็ นา้ํ ตกชัน้ เลก็ ๆ สงู 4 - 6 เมตร ต่อเน่อื งกันมาอีก 6 ชนั้ ส่วนใหญ่จะเป็นลกั ษณะชัน้ ของกองหนิ
มลี ักษณะเปน็ ชั้นที่ชดั เจนแค่ 1 - 2 ชนั้ เทา่ นัน้

305