2.น้ำตกในอุทยานแห่งชาติ ภาคเหนือ sec 2 (อินทนนท์-แม่ยม)

อุทยานแห่งชาติ

นันทบุรี
พืน้ ท่ี 429.27 ตารางกิโลเมตร

เชียงราย ท่ีต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 7 บา้ นดอยต้วิ ต.ศรภี ูมิ อ.ท่าวังผา จ.น่าน
การเดินทาง : จากตัวเมอื งน่าน ใช้ทางหลวงหมายเลข 1080 สายนา่ น - ทุ่งช้าง ไปยังอ�ำ เภอ
เชียงใหม‹ พะเยา น‹าน ทา่ วงั ผา ถึงทา่ วงั ผาแล้วไปตามทางหลวงหมายเลข 1148 สายทา่ วังผา - สองแคว ประมาณ
ลำพน� 1.5 กิโลเมตร เจอแยกทางหลวงหมายเลข 1082 สายนาหนุน - สบขุ่น เข้าไปจนถึงหลัก
แมฮ‹ อ‹ งสอน ลำปาง กิโลเมตรที่ 27 มที างแยกขวามือเขา้ อุทยานแหง่ ชาติ เข้าไป 1.5 กโิ ลเมตร ถงึ ท่ที �ำ การอทุ ยาน
แพร‹ แหง่ ชาติ
กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
อุตรดติ ถ อุทยานแห่งชาตินันทบุรีมีพื้นที่ครอบคลุมท้องท่ีอำ�เภอท่าวังผา อำ�เภอเมือง อำ�เภอ
บ้านหลวง จังหวดั น่าน มีสภาพป่าและทรัพยากรธรรมชาตทิ ีส่ มบรู ณ์ มคี วามหลากหลายทาง
ตาก สโุ ขทยั ชีวภาพ เป็นแหล่งต้นนํา้ ล�ำ ธาร มีจุดเดน่ ทางธรรมชาตซิ ง่ึ เป็นแหลง่ ทอ่ งเทีย่ วหลายแห่ง เนือ้ ที่
พ�ษณโุ ลก
เพชรบูรณ 306

กำแพงเพชร พจ� ต� ร

นครสวรรค

อทุ ยั ธานี

ลานกางเตน็ ทด์ อยวาว

ทะเลหมอกหนา้ ท่ีท�ำ การอุทยานฯ ลานชมพระอาทติ ย์ข้ึน ติดทีท่ �ำ การอุทยานฯ

ลานกางเตน็ ท์ หนา้ ทท่ี �ำ การอทุ ยานฯ

ประมาณ 431.14 ตารางกิโลเมตร พ้นื ท่ีแหง่ นี้เปน็ จดุ ยทุ ธศาสตร์ทสี่ ำ�คัญแหง่ หนึง่ ในอดีต เคยอย่ภู ายใตอ้ ิทธพิ ลของพรรคคอมมวิ นสิ ตแ์ ห่ง
ประเทศไทย มีการต่อสู้ระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐกับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ (ผกค.) อย่างรุนแรง เกิดความเสียหายทั้งชีวิตและทรัพย์สิน
อยา่ งมากมาย ดังปรากฏในสมรภมู ริ บทล่ี ่ือลั่นในอดตี ภายใต้ช่ือวา่ “ยทุ ธการดอยผาจิ”
ในปี 2537 สำ�นกั งานป่าไมจ้ งั หวดั น่าน ได้มหี นังสอื ถึงกรมป่าไม้ โดยได้เล็งเหน็ ถึงความส�ำ คญั ของคณุ คา่ ทรัพยากรป่าไมแ้ ละสัตว์ป่า
ท่ยี ังคงความอุดมสมบูรณ์ของผืนปา่ ผนื น้ี จึงมกี ารเสนอให้มีการส�ำ รวจและจัดต้งั เปน็ ป่าอนรุ กั ษ์ในรูปของอุทยานแห่งชาติ
กรมป่าไมจ้ ึงได้มีคำ�สัง่ ท่ี 1657/2539 ลงวนั ท่ี 5 กนั ยายน 2539 ใหน้ ายจักรกฤษ เสรนี นทช์ ยั เจ้าพนักงานปา่ ไม้ 5 ส่วนอทุ ยานแห่ง-
ชาติ ไปดำ�เนินการสำ�รวจข้อมูลรายละเอียดพ้ืนท่ีป่าสงวนแห่งชาติป่านํ้ายาว - นํ้าสวด ป่าสงวนแห่งชาติป่าถํ้าผาตูบ และบริเวณพ้ืนที่ป่า
ใกลเ้ คียง เพ่อื พิจารณาความเหมาะสมในการจัดตง้ั เปน็ อุทยานแห่งชาติ

307

ผลการสำ�รวจพบว่า พื้นที่ส่วนหนึ่งของป่าสงวนแห่งชาติป่านํ้ายาว - นํ้าสวด ในท้องที่ตำ�บลตาลชุม ตำ�บลศรีภูมิ ตำ�บลแสนทอง
ตำ�บลผาทอง ตำ�บลป่าคา อำ�เภอท่าวังผา ตำ�บลบ่อ ตำ�บลเรือง ตำ�บลสะเนียน ตำ�บลสวก ตำ�บลถืมตอง ตำ�บลไชยสถาน ตำ�บลผาสิงห์
อำ�เภอเมือง และตำ�บลบ้านพี้ ตำ�บลป่าคาหลวง ตำ�บลบ้านฟ้า ตำ�บลสวด อำ�เภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน มีศักยภาพที่เหมาะสมที่จะจัด
ต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ มีเน้ือที่ประมาณ 453.31 ตารางกิโลเมตร พ้ืนที่ประกอบด้วยทรัพยากรธรรมชาติท่ีสมบูรณ์มีความหลากหลาย
ทางชีวภาพ เป็นแหล่งต้นนํ้าลำ�ธาร มีจุดเด่นทางธรรมชาติซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวหลายแห่ง ปัจจุบันอุทยานแห่งชาตินันทบุรีกำ�ลังอยู่ใน
ข้นั ตอนระหว่างการด�ำ เนนิ การประกาศจดั ต้งั เป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ
มีอาณาเขตติดต่อทิศเหนือจดเขตอำ�เภอสองแคว จังหวัดน่านและเขตอำ�เภอปง จังหวัดพะเยา ทิศใต้จดเขตอำ�เภอเวียงสา จังหวัด
น่าน ทิศตะวันออกจดทางหลวงจังหวัดหมายเลข 1080 (น่าน - ทุ่งช้าง) ทิศตะวันตก จดเขตอำ�เภอเชียงม่วง จังหวัดพะเยา พ้ืนท่ีติดต่อ
อทุ ยานแห่งชาตดิ อยภนู าง และเขตรกั ษาพันธุ์สัตว์ปา่ ดอยผาชา้ ง จงั หวัดพะเยา ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศเป็นทวิ เขาสงู สลบั ซบั ซ้อน วางตัวในแนว
เหนอื - ใต้ อยูท่ างทิศตะวนั ตกของจงั หวดั นา่ น จนไปจดประเทศลาว ระดับความสงู ของพืน้ ที่ประมาณ 300-1,710 เมตรจากระดบั ทะเล
ยอดเขาท่สี งู ท่สี ดุ คอื “ยอดดอยวาว” ความสูง 1,710 เมตร จากระดบั ทะเล เป็นแหล่งตน้ นาํ้ ของล�ำ หว้ ยหลายสายซึง่ เป็นลำ�ห้วยทคี่ อยหลอ่ -
เลย้ี งล�ำ นํา้ นา่ นและล�ำ นํ้ายม ได้แก่ ลำ�นํ้าสมุน ลำ�น้าํ สะเนยี น ลำ�นา้ํ วาว ล�ำ น้ํายาว ลำ�นาํ้ พี้ ลำ�นา้ํ ตึม ล�ำ น้ําสีพัน ล�ำ นา้ํ ไสล ล�ำ น้ําระพี และ
ลำ�นาํ้ คาง

308

เขตรกั ษาพันธุสตั วป †าดอยผาชาŒ ง ดอยวาว ไปอำเภอสองแคว
อุทยานทแหี่ทง‹ ำชกาาตรินันทบุร�
นำ้ ตกนนั ทบรุ � 1148
น้ำตกสนั ตสิ ุข
อำเภอทา‹ วังผา

อุทยานแห‹งชาติดอยภนู าง 1082

บาŒ นพ้�เหนอื บŒานหŒวยระพ� 1080
น้ำตกหŒวยพร�กหลวง
เมืองนา‹ น
1091 101

ไปอำเภอเชียงม‹วน 1251 บาŒ นสองแคว ไปจงั หวัดแพร‹
อำเภอบŒานหลวง

309

น้ำ�ตกสนั ตสิ ุข

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บา้ นสนั ติสขุ ต.ปา่ คา อ.ทา่ วงั ผา จ.นา่ น
พิกัด : 47Q 0678427E 2115171N
การเขา้ ถึง : จากตัวเมืองนา่ น ใช้ทางหลวงหมายเลข 101 ไปท่าวงั ผา ราว 42 กิโลเมตร ถึงอ�ำ เภอท่าวงั ผา เจอทวี่ ่าการอำ�เภอ เลยี้ วซ้าย
ตรงแยก ตรงไปตามทางหลวงหมายเลข 1148 ข้ามสะพานแม่นํา้ น่านไปไมน่ าน เจอตลาดสดบ้านนาหนนุ เล้ียวซ้ายตรงแยกตลาด เขา้ ไปจะ
เจอสามแยกและเจอวดั นาหนุน (มีป้ายบอกทางเข้าอุทยานแห่งชาตนิ นั ทบุร)ี เลยี้ วซ้ายไปตามทาง พอเจอสะพานปนู ขา้ มนํา้ แมย่ าว กจ็ ะเปน็
สามแยกบ้านนาหนุน แต่ตอ้ งตรงไปตามทางหลวงหมายเลข 4022 ราว 4 กิโลเมตร จนถงึ บ้านฮวก เลยไปอีก 6 กิโลเมตร ถึงบ้านนาํ้ ไคร้ ไป
อีก 8 กโิ ลเมตร ถงึ บ้านห้วยมว่ ง แล้วไปอกี 3 กโิ ลเมตร ถึงบา้ นสันตสิ ขุ จะเจอสามแยกเล้ียวขวาเขา้ ไปในหม่บู า้ น 2.7 กโิ ลเมตร เจอวดั ให้
ออ้ มทางหลงั วดั ไป 2 กโิ ลเมตร เจอลานจอดรถ แล้วเดนิ เทา้ 1.5 กิโลเมตร ถงึ นํา้ ตกสันตสิ ุข
ลักษณะ : เป็นน้ําตกสายเล็ก ๆ มที ้ังหมด 3 ช้ัน หา่ ง ๆ กนั ตกลงจากหน้าผาหินสูงราว 5 - 8 เมตร ตกลงมาในแนวค่อนข้างชนั ดงิ่ มีน้ํา
มากในฤดฝู น บรรยากาศท่วั ไปรม่ ร่ืน

310

นำ้�ตกห้วยพรกิ หลวง

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บ้านพเี้ หนอื ต.บา้ นพี้ อ.บ้านหลวง จ.น่าน
พิกัด : 47Q 0655905E 2090573N
การเขา้ ถงึ : จากตวั เมอื งนา่ น ใชท้ างหลวงหมายเลข 1091 มงุ่ หนา้
ไปทางอำ�เภอบ้านหลวง ราว 40 กิโลเมตร จะถึงแยกเข้าบ้านพ้ี
มีป้อมตำ�รวจบ้านพ้ีทางขวามือ เลี้ยวเข้าไปตามทาง ราว 7 - 8
กโิ ลเมตร ถงึ บา้ นพใี้ ต้ จะเจอสามแยกและมปี อ้ มร้างตรงสามแยก
พอดี และมปี า้ ยบอกเขา้ บ้านพเี้ หนือทางขวา เขา้ ไปตามทาง ราว
4 กิโลเมตร ถงึ บ้านพเ้ี หนือ เข้าไปในบา้ นพ้ีเหนอื จะเจอสามแยก
กลางหมู่บ้าน เล้ียวขวาอีกที เข้าไป 1 กิโลเมตร ก่อนถึงสะพาน
เล้ียวขวา (มีป้ายบอกทางไปน้ําตก) เข้าไปอีก 1.7 กิโลเมตร

311

ถงึ ทีจ่ อดรถ แลว้ เดนิ เท้า 500 เมตร เป็นทางเดนิ ในปา่
แต่เส้นทางชัดเจน ทาง อบต. มาดูแลเส้นทางตลอด
บางชว่ งทางจะชนั บา้ ง เป็นป่าไผ่ ปา่ กล้วย และถงึ นํ้าตก
ลักษณะ : มีต้นน้ํามาจากดอยขุนน้ําสะเนียน ที่เป็น
ต้นน้ําของน้ําป้ี ห้วยพริกน้อย ห้วยพริกหลวง ห้วยตึม
ซ่ึงเป็นป่าต้นนํ้าช้ันดี ตัวนํ้าตกตกลงมาจากหน้าผาหิน
ลาดเอียงราว 60 องศา สูงราว 20 เมตร สายนํ้าไหล
เร่ียมาตามหน้าผาหินลงมายังเบื้องล่าง ก่อนจะไหลท้ิง
ระยะมาราว 20 เมตร จงึ ตกลงเปน็ ชน้ั เลก็ ๆ สงู ราว 2 เมตร
อกี ครง้ั หนง่ึ มผี าหินขนาบขา้ งทำ�ใหบ้ รรยากาศรม่ รื่น


312

น�ำ้ ตกนนั ทบรุ ี

ที่ต้ัง : หมู่ 7 บ้านดอยตว้ิ ต.ศรภี มู ิ อ.ทา่ วังผา จ.นา่ น
พิกัด : 47Q 0671910E 2116154N
การเข้าถึง : จากตัวเมอื งนา่ น ใช้ทางหลวงหมายเลข 1080
สายน่าน - ทุ่งชา้ ง ไปยังอ�ำ เภอทา่ วงั ผา ถึงท่าวังผาแล้วไปตาม
ทางหลวงหมายเลข 1148 สายท่าวงั ผา - สองแคว ประมาณ
1.5 กิโลเมตร เจอแยกทางหลวงหมายเลข 1082 สายนาหนุน
- สบขุ่น เข้าไปจนถึงหลกั กโิ ลเมตรท่ี 27 มที างแยกขวามือเขา้
อุทยานแห่งชาติ เข้าไปราว 1.2 กิโลเมตร ถึงด่านตรวจของ
อทุ ยานแหง่ ชาติ และไปอกี ราว 100 เมตร เจอทางเดินลงนํา้ ตก
ทางซ้ายมือ (ทางลงนํ้าตกห่างจากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ
ราว 100 เมตร) เดินลงไปตามทางเดินในป่า ทางจะลงเขา
ไปเร่ือย ๆ ช่วงท้ายจะเป็นทางชัน ระยะทางเดินเท้าราว 1.2
กิโลเมตร ถงึ นาํ้ ตก

313

ลักษณะ : เปน็ นาํ้ ตกขนาดกลาง ท่ีตกลงมาจากหนา้ ผาหิน เปน็ 3 ชน้ั ท้ิงระยะหา่ งกันราว 3 - 4 เมตร สงู รวมราว 15 เมตร ตกลงมาใน
หุบเขาที่ถูกขนาบด้วยผาหินสองฝ่ัง ก่อนจะไหลลงไปเป็นแก่งเล็กแก่งน้อยอีกหลายช้ันต่อเนื่องกันไป บรรยากาศรายรอบด้วยความร่มรื่น
ของต้นไม้นอ้ ยใหญ่

314

น้ําตกอชุทยาานตแห่งิตชารติ ะการ
พืน้ ที่ 543 ตารางกโิ ลเมตร

เชียงราย ที่ตั้งที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 3 บา้ นปากรอง ต.ชาตติ ระการ อ.ชาติตระการ
จ.พษิ ณโุ ลก
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา การเดินทาง : จากจงั หวัดพษิ ณุโลกไปได้ 2 เสน้ ทาง คอื ไปตามเสน้ ทางหลวงพษิ ณุโลก -
เชยี งใหม‹ หลม่ สกั เลย้ี วซา้ ยเข้าอำ�เภอนครไทย และจากอำ�เภอนครไทย เดนิ ทางสู่อำ�เภอชาติตระการ
น‹าน ก่อนถงึ อ�ำ เภอชาติตระการ 1 กิโลเมตร มที างแยกเลยี้ วขวาไปอกี ประมาณ 9 กิโลเมตร และ
เล้ียวขวาเข้าเส้นทางของอุทยานแห่งชาติ อีก 1 กิโลเมตร รวมระยะทางประมาณ 145
ลำพ�น ลำปาง แพร‹ กิโลเมตร จากพษิ ณโุ ลก

อุตรดติ ถ กับอีกเสน้ ทางคอื ใช้เสน้ ทางสายพษิ ณุโลก - วัดโบสถ์ จากอ�ำ เภอวดั โบสถ์ เล้ยี ว
ขวาไปตามเส้นทางสายวดั โบสถ์ - คนั โซ้ง - โป่งแค่ จากน้ันเล้ียวขวาเข้าอำ�เภอชาติตระการ
ตาก สโุ ขทัย และเลีย้ วซ้ายเข้าสู่เสน้ ทางเข้าอุทยานแห่งชาติ รวมระยะทางประมาณ 120 กโิ ลเมตร หรอื
พษ� ณโุ ลก นงั่ รถโดยสารจากตัวเมืองพิษณุโลกมาชาติตระการ แล้วจากชาติตระการนั่งรถโดยสาร
เพชรบรู ณ
315
กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อทุ ัยธานี

ผากระดานเลข

สายชาติตระการ - บ่อภาค - ร่มเกล้า ประมาณ 9 กิโลเมตร ลงหน้าทางแยกเข้าอุทยานแห่งชาติแล้วเดินเท้าเข้าสู่อุทยานแห่งชาติ
อีกประมาณ 1 กิโลเมตร หรือจากอำ�เภอชาตติ ระการใหโ้ ดยสารมอเตอร์ไซด์รับจา้ งเข้าสอู่ ทุ ยานแห่งชาตโิ ดยตรง
กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เดิมพ้ืนที่ตรงน้ีชาวบ้านในพื้นท่ีจะรู้จักกันในนาม นํ้าตกปากรอง เพราะอยู่ตรงบ้านปากรอง แต่ในปี 2523 ถูกจัดต้ังเป็นวนอุทยาน
เขาย่าปุกตามช่ือป่าเขาย่าปุกอันเป็นพื้นท่ีวนอุทยาน ต่อมาในปี 2525 ก็เปลี่ยนชื่อเป็นวนอุทยานชาติตระการตามชื่อของอำ�เภอ ต่อมา
สำ�นักงานป่าไม้เขตพิษณุโลก ได้ส่งคณะมาสำ�รวจป่าต้นน้ําลำ�ธารของลำ�นํ้าแคว ลำ�นํ้าภาค ซ่ึงนอกจากจะมีสภาพป่าท่ีสมบูรณ์แล้วยังมี
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติท่ีสวยงามอีกด้วย จึงมีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดให้บริเวณท่ีดินป่านํ้าภาค ป่าลำ�น้ําแควน้อยฝ่ังซ้าย ป่าแดง
และป่าชาตติ ระการ ในท้องท่ตี ำ�บลชาติตระการ ต�ำ บลนํา้ กุม่ ตำ�บลนครชมุ ใหเ้ ป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ ซึง่ ประกาศไวใ้ นราชกจิ จานเุ บกษา เมอื่
2 พฤศจกิ ายน 2530 จงึ เปน็ อุทยานแห่งชาติลำ�ดับท่ี 55 ของประเทศ พื้นที่ 543 ตารางกิโลเมตร
นอกจากความโดดเด่นของน้ําตกปากรองหรือนํ้าตกชาติตระการที่ตกลงมาจากช่องหน้าผาหินทรายสีนวลแดงแล้ว ยังมีการค้น

316

พบผากระดานเลข ซึ่งเกิดจากการกระทำ�ให้เกิดหลุมรอยขึ้นบนแผ่นหิน โดยคนในยุคโบราณ ซึ่งน่าจะเป็นเพียงแห่งเดียวที่มีในลักษณะน้ี
ในประเทศไทย ลวดลายต่างจากภูผายลท่ีสกลนคร นับเป็นอัตลักษณ์อันโดดเด่นย่ิงของพ้ืนท่ี ท้ังยังมีกิจกรรมเปลี่ยนธงบนยอดเขาช้างล้วง
ซึ่งเปน็ พธิ ที างความเชื่อของคนในพื้นท่ี ที่จะเดินขน้ึ เขาไปเปล่ยี นธงทางศาสนา จะจดั กนั ในช่วงราวเดือนพฤศจกิ ายนของทุกปี
อทุ ยานแหง่ ชาตชิ าตติ ระการมีน้าํ ตกต่าง ๆ หลายแห่ง แบง่ เป็นสองกลุ่ม คือ กล่มุ ฝัง่ ทางตะวันตกและทิศเหนอื ของอทุ ยานแห่งชาติ
(ทางดา้ นท่ีทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาต)ิ และกล่มุ ทางตะวนั ออกของอทุ ยานแหง่ ชาตใิ นหุบแอง่ นครชุม

317

ไปอำเภอน้ำปาด

บŒานเหลา‹ กอหก ไปอำเภอนาแหวŒ

1237 1268

บŒานนาหลง่ึ

บŒานขวดน้ำมัน บŒานบง‹ุ ผำ ไปโ †ปงสอ
น้ำตกหŒวยอปี †มุ

น้ำตกตาดคŒอ 1248
นำ้ ตกผาคุคำ
บŒานนำ้ ดบิ
บาŒ นนาจาน นำ้ ตกนาจาน หน‹วยพท� ักษ บาŒ นนำ้ กมุ‹
อทุ ยานแห‹งชาติท่ี ชก.4 บาŒ นนาเมอื ง
1237 จ�ดชมทิวทัศน
(นำ้ กุ‹ม)
นำ้ ตกตาดใหญ‹ นครชมุ
ไปภูขดั
ไปอำเภ11อ4ว3ดั โบสถ บŒานปากรอง ที่ทำการอทุ ยานแห‹งชาตนิ ำ้ ตกชาติตระการ ไปบŒานนาบัว
1296 อำเภอ
ชาตติ ระการ นำ้ ตกชาติตระการ บŒานนาฟองแดง
ไปบรรจบ นำ้ ตกตาดฟ‡า

ถนนหมายเลข
12

1248

ไปอำเภอด‹านซŒาย

1143 อำเภอนครไทย 2013

2013

ไปแยกบŒานแยง

318

กลมุ่ ทางตะวันตกของอทุ ยานแห่งชาติ ใช้ถนนสาย 1237 เป็นหลกั มสี องนำ�้ ตกคือน้ำ�ตกชาตติ ระการและน้ำ�ตกนาจาน

ช้นั ที่ 4 ยสี่ ุ่นเทศ

น�ำ้ ตกชาตติ ระการ

ที่ต้ัง : อยู่บริเวณเดียวกันกับท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 3 บ้านปากรอง
ต.ชาติตระการ อ.ชาติตระการ จ.พษิ ณโุ ลก
พิกัด : 678861X 1913364Y
การเข้าถึง : เริ่มต้นจากอำ�เภอชาติตระการ มีทางแยกทางหลวงหมายเลข
1237 (บ้านโคก - ห้วยมุ่น) แยกนี้ไม่ไกลจากสามแยกเข้าตลาดชาติตระการ
ราว 100 เมตร เข้าไปตามทางหลวงหมายเลข 1237 ราว 9 กโิ ลเมตร ถึงบา้ น
ปากรอง มีป้ายขวามือเข้าท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติน้ําตกชาติตระการ เข้าไป
1 กโิ ลเมตร ถงึ ท่ที �ำ การอทุ ยานแห่งชาตแิ ละลานจอดรถ แล้วเดินเทย่ี วนา้ํ ตก
ชน้ั ที่ 1 หา่ งจากลานจอดรถราว 80 เมตร ส่วนช้ันต่อ ๆ ไป จะมีทางเดินและบนั ไดข้นึ เขาไปเรอื่ ย ๆ
ลักษณะ : เป็นนาํ้ ตกผาหนิ ทราย มี 7 ชั้น เกดิ จากลำ�ห้วยสายเดียวกนั ท่ไี หลผ่านลานหนิ และชน้ั นาํ้ ตกต่าง ๆ ลงมา บางช้ันกล็ าดหลนั่
บางชนั้ กท็ ง้ิ ดง่ิ ลงมาชน้ั เดยี ว มที ง้ั ทส่ี งู มากและไมส่ งู มากนกั แตล่ ะชน้ั มชี อ่ื เรยี กตามชอ่ื ธดิ าของทา้ วสามลในวรรณคดเี รอ่ื งสงั ขท์ อง คอื มะลวิ ลั ย์
กรรณิการ์ การะเกด ยีส่ นุ่ เทศ เกศเมอื ง เรอื งยศ รจนา การเดินไปพชิ ิตนา้ํ ตกท้ัง 7 ชัน้ นั้นตอ้ งคอ่ ย ๆ เดนิ ขน้ึ เขาไปตามทางเรอื่ ย ๆ จะมที าง
เดินค่อนขา้ งชัดเจน บางชว่ งเปน็ บนั ได ในฤดูฝนน้าํ จะมากและลานหินทรายอาจจะล่ืนตะไคร่น้าํ และคราบดนิ โคลนได้

319

ชั้น 2 กรรณกิ าร์

นํ้าตกมีลักษณะโดดเด่นตั้งแต่ชั้นที่ 1 ถึง ชนั้ 1 มะลิวลั ย์
ชั้นที่ 4 มีลักษณะโครงสร้างทางกายภาพใน
หินทรายเนื้อหยาบปานกลาง สีชมพู ที่แสดง 320
ชั้นรอย ชั้นขวางเฉียงระดับ รอยแตก รอยเลื่อน
และการกัดเซาะของทางนํ้าในหินทรายในหลาย
บริเวณ และยังพบบ่อนํ้าผุดบริเวณด้านข้าง
น้ําตกด้วย หินบริเวณนี้อยู่ในชั้นหินทราย
สีนํ้าตาลอ่อน สีนํ้าตาลแกมแดง แสดงรอย
ชั้นขวางขนาดใหญ่ หินทรายและหินดินดาน
สีนํ้าตาลอ่อนและนํ้าตาลแกมแดง มีแร่ไมก้าและ
หินกรวดมน อยู่ในหมวดหินย่าปุก อายุช่วงบน
ครีเทเชียส หรือประมาณ 140 ล้านปี

น้�ำ ตกนาจาน

ที่ต้ัง : หมู่ 9 บา้ นนานอ้ ย ต.ชาติตระการ อ.ชาตติ ระการ จ.พิษณโุ ลก
พิกัด : 683208X 1916930Y
การเข้าถึง : จากทที่ �ำ การอุทยานแหง่ ชาติ ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 1237 เลยี้ วขวาไปราว 4 กิโลเมตร ถงึ บ้านนาจานขวามือ เขา้ ไป
1 กโิ ลเมตร จอดรถหลงั โรงเรยี นบา้ นนาจาน แลว้ เดนิ เทา้ มเี ดนิ ขา้ มล�ำ หว้ ย ทางเดนิ ในปา่ เดนิ ขน้ึ เนนิ บางชว่ ง แลว้ มสี นั เขา สภาพปา่ รอบ ๆ เปน็ ปา่
เบญจพรรณ เดินราว 3 กโิ ลเมตร ถึงนํา้ ตกชัน้ ที่ 1
ลักษณะ : เป็นนํา้ ตกหนิ ทรายมีทัง้ หมด 11 ชั้น แตล่ ะชั้นทิง้ ระยะหา่ งกนั หลายสิบเมตร สว่ นใหญต่ กช้นั เดยี ว มคี วามสูงตัง้ แต่ 4 - 30 เมตร
สามารถเล่นน้ําไดเ้ กอื บทุกชัน้ มีพชื พรรณหายากและไมด้ อกนานาชนดิ ตามทาง

ชน้ั 2 ชัน้ 5 ชั้น 10 สะพานบ้านนาจานข้ามไปสู่น้ำ�ตกนาจาน

นาจานชัน้ 1

321

นำ�้ ตกห้วยอปี มุ่

ที่ต้ัง : หนว่ ยพทิ ักษ์อุทยานแหง่ ชาติท่ี ชก.3 (บุ่งผำ�) หมู่ 7 บา้ นบงุ่ ผำ� ต.นาํ้ กมุ่ อ.นครไทย
จ.พิษณุโลก
พิกัด : 695164E 1923380N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 1237 จากหน้าอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ปจนถงึ สามแยก
เหล่ากอหก เล้ียวขวาไปใช้ทางหลวงหมายเลข 1268 (ไปออกนาแห้วได้) ไประยะทาง
ราว 13 กโิ ลเมตร ถงึ บ้านนาหลึง่ เลยี้ วขวาเขา้ ไปบา้ นบุ่งผำ� เขา้ มาเกือบถึงหม่บู ้าน จะมี
ทางล�ำ ลองเล็ก ๆ ทางซ้าย เขา้ ไปราว 5 กโิ ลเมตร แล้วเดนิ เท้าต่ออีกราว 3 กโิ ลเมตร (แต่
หนา้ ฝนรถอแี ต๊กเข้าไมไ่ ด้ ตอ้ งเดนิ เท้าจากบ้านบงุ่ ผำ�)
ลักษณะ : ต้นนา้ํ มาจากภูทอก ภูไกห่ อ้ ย ไหลลงหว้ ยนา้ํ รนิ ทางเหนอื ของพ้ืนที่อทุ ยาน
แห่งชาติ เป็นห้วยอปี ุ่ม ไหลผา่ นลานหินทรายกวา้ ง ตกลงมาเปน็ สองช้ัน ในแนวคอ่ นขา้ ง
ดง่ิ ชนั้ บนสุดสงู ราว 7 เมตร ตกลงมาแล้วทงิ้ ระยะราว 20 เมตร จึงไหลตกลงช้ันท่ี 2 ซึ่ง
สงู ราว 3 เมตร มแี อง่ นํ้าด้านหน้า ก่อนจะไหลลงไปสมทบกับลำ�แควน้อย

322

กลุม่ ทสี่ องเป็นกลุ่มที่อยู่ในยา่ นหบุ เขาท่เี รยี กว่านครชุม ซึ่งทีร่ าบเชิงเขาโปกโหลน่ มลี �ำ หว้ ยแควน้อยไหลผา่ นกลางทีร่ าบ ลำ�ห้วยท่เี กิดจาก
ป่าเขาที่ขนาบทรี่ าบ กอ่ เกดิ เป็นลำ�หว้ ยและเปน็ แกง่ เปน็ น�้ำ ตกต่าง ๆ แลว้ จึงไหลลงแควน้อยในท่รี าบนครชุม
มีการเดินทางรวม คือ จากอำ�เภอนครไทยใช้ทางหลวงหมายเลข 2013 ท่ีจะไปนาแห้ว ถนนจะผ่ากลางชุมชนของอำ�เภอนครไทย
พอเร่ิมออกนอกเมือง กอ่ นจะขน้ึ สะพาน จะมีสามแยกซา้ ยมือ เลี้ยวซา้ ย เขา้ ไปตามทางหลวงหมายเลข 1248 เข้าไปเรือ่ ย ๆ จะเจอสามแยก
นาบวั ให้ไปทางซา้ ย จะผา่ นทางเขา้ เขตรกั ษาพนั ธ์ุสัตว์ปา่ ภขู ัด (ขวามอื ) และทางจะข้ึนภูเขาสูงชนั ทางคอ่ นข้างแคบ มโี คง้ หักศอกหลาย
แหง่ ไปจนสุดสันเขา จะมจี ดุ ชมทิวทัศน์เมืองนครชมุ ดา้ นหนา้ ท่เี ป็นหนา้ ผาคอื เขาโปกโหลน่ ลงไปจากจุดชมทิวทศั น์น้ี ราว 1.5 กโิ ลเมตร
มีสามแยกบ้านนาเมือง (มีป้อมตำ�รวจทางซ้ายมือ) ระยะทาง 28 กิโลเมตรจากแยกนาเมือง นอกเมืองนครไทย ถ้าเล้ียวซ้ายไปตามทาง
จะข้ามลำ�แควน้อยไปยังอีกฝั่งเขาลงไปทางทิศใต้ไปบ้านนาฟองแดง แต่ให้เลี้ยวขวา เข้าไปตามทางซึ่งมุ่งหน้าขึ้นตะวันออกเฉียงเหนือ
ทางจะผ่านบา้ นโปรง่ เบี้ย จนถงึ บ้านน�ำ้ กมุ่ หนว่ ยพิทกั ษ์อุทยานแหง่ ชาติที่ ชก.4 (น�ำ้ กุ่ม) อยูท่ างซา้ ยมือ

น้ำ�ตกผาคุค�ำ

ที่ต้ัง : อยใู่ นความดูแลของหน่วยพทิ กั ษ์อุทยานแห่งชาตทิ ี่ ชก.4 (น้าํ ก่มุ ) หมู่ 5 บ้านนาหนิ ต.นํา้ กุ่ม อ.นครไทย จ.พิษณโุ ลก
พิกัด : 698668E 1923380N

323

การเขา้ ถึง : จากหนว่ ยพิทกั ษอ์ ุทยานแหง่ ชาติ ไปตามทางซา้ ยมอื จะผา่ นหมู่บา้ นไป 1 - 2 แหง่ จนถึงบ้านน้ําดบิ (2.5 กโิ ลเมตร จาก
หนว่ ยพทิ ักษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาต)ิ ช่วงโค้งหักศอกในหมบู่ า้ น จะมที างปนู เลก็ ๆ ทางซ้าย เลย้ี วซ้ายเขา้ ไปตามทางอีกราว 60 เมตร เล้ียวซา้ ย
อีกที ทนี ้ีจะเปน็ ทางดนิ เขา้ ไปไรข่ า้ วโพด เข้าไปราว 1.5 กโิ ลเมตรจะมฉี างขา้ วโพดและตน้ มะม่วงใหญ่ จอดรถแลว้ เดนิ เทา้ ไปตามทาง ทาง
จะพาลงเนิน แล้วเดินทางราบ แล้วจึงเจอลำ�ห้วย ข้ามลำ�ห้วยแล้วลัดเลาะ ป่ายปีน บางครั้งก็มุดโพรงก้อนหินขนาดใหญ่ข้ึนไปจนอยู่กลาง
หนา้ ผาสองขา้ ง นํ้าตกซอ่ นตัวอยทู่ ่ามกลางหลืบผาทางซ้ายมือ
ลักษณะ : เกดิ จากห้วยน้ําก่มุ นอ้ ย เปน็ นา้ํ ตกหินทราย ตกลงมาจากหน้าผาสูงราว 30 เมตร ชนั เกือบจะ 90 องศา ลงมาในรอ่ งเขาแคบ ๆ
หนา้ นํา้ ตกไม่กว้างแตส่ ูง ในฤดูฝนจะมีสายนํา้ ตกตกลงมาในหบุ หน้าผาเดยี วกนั เป็นสามสาย หา่ งกันราว 10 - 30 เมตร ความน่าพศิ วงคือ
หนา้ ผาสองข้างทบ่ี ีบโค้งเขา้ มาหากนั นนั่ เอง

324

น�ำ้ ตกตาดคอ้

ที่ต้ัง : อยู่ในความดแู ลของหนว่ ยพิทกั ษ์อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ ชก. 4 (น้ํากุ่ม) หมู่ 5 บา้ นนาหิน
ต.น้ํากมุ่ อ.นครไทย จ.พษิ ณุโลก
พิกัด : 47Q 695597E 1925471N
การเข้าถึง : จากจุดจอดรถใต้ต้นมะม่วงกลางไร่ข่าวโพดท่ีไปน้ําตกผาคุคำ� จากจุดนี้
ถ้าหันหน้าไปตามแนวภูเขา ให้แนวเขาอยู่ทางซ้ายมือ ทางไปนํ้าตกผาคุคำ�จะอยู่ด้านหน้า
แต่ถา้ ไปนํา้ ตกตาดคอ้ จะเดินผา่ ไร่ขา้ วโพดขึน้ ภูเขาทางซา้ ยมอื ขึ้นเขาคอ่ นขา้ งชนั พอข้ึนถงึ
หลังเขา เดนิ ไปสักระยะจะตัดลงเขาแล้วเจอล�ำ หว้ ย ก็เดินตามล�ำ ห้วยไปเร่อื ย ๆ จนถงึ นํ้าตก
รวมระยะทางจากจุดจอดรถกลางไร่ขา้ วโพด 8 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกที่ตกผ่านช้ันหน้าผาหินทราย เป็นลานหินกว้าง มีหลายชั้น สูงรวม
ราว 7 เมตร ตกลงมาเป็นชนั้ บนั ไดหลาย ๆ ชัน้ ระยะทางนํ้าตกทีไ่ หลลงมาราว 20 เมตร
ดา้ นล่างสุดเปน็ ลานหินนา้ํ จะแผเ่ ตม็ ลานกอ่ นจะไหลเปน็ ลำ�ห้วยต่อไป

325

น�้ำ ตกตาดใหญ่

ที่ต้ัง : หมู่ 2 บ้านนาํ้ กมุ่ ต.น้าํ กุ่ม อ.นครไทย จ.พษิ ณโุ ลก
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : จากบ้านน้ํากุ่ม ก่อนถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี ชก.4
(นา้ํ กมุ่ ) จะมีทางเล็ก ๆ ซ้ายมือ เข้าไปจนถึงท้ายหมู่บ้าน ทางจะไปติดลำ�ห้วย
หลังจากน้ันจะเดินเท้าเลาะไปตามลำ�ธาร บางช่วงมีข้ึนเนินบ้างเล็กน้อย ราว
2.8 กโิ ลเมตร จงึ ถึงน้าํ ตก
ลักษณะ : เป็นน้ําตกหินทราย ตกลงมาจากหน้าผาหนิ แบบขน้ั บันได รวม 5
ช้ัน ชนั้ บนสดุ จะสงู ราว 4 เมตร ตกลงมาแล้วทิ้งระยะราว 5 เมตร จึงตกลงมา
เป็นขน้ั บนั ไดตอ่ เน่ืองกัน 4 ชั้น สงู รวมราว 10 เมตร ด้านลา่ งเป็นแอ่งน้าํ

326

นำ�้ ตกตาดฟ้า หุบเขานครชุม ทต่ี ัง้ ของน�ำ้ ตกตาดฟา้

ที่ตั้ง : อยู่ในความดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี ชก.1
(นาฟองแดง) หมู่ 5 บา้ นนาขุมคนั ต.นครชมุ อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
พิกัด : 694723E 1909850N
การเขา้ ถงึ : จากแยกบ้านนาเมือง ม่งุ หน้านครไทย ช่วงกำ�ลังจะ
ขน้ึ เขากลบั ออกมา เข้ามานิดเดียว จะมีทางรถลงทางขวามือ เข้าไป
ตามทางคอนกรตี ราว 1 กิโลเมตร สดุ ทางกจ็ ะตดิ ห้วย แลว้ เดินเทา้
เลียบลำ�ห้วยทวนน้ํา ไม่มีขึ้นเขา แต่เดินเลาะริมลำ�ธาร ระยะทาง
เดินเท้าราว 2.7 กิโลเมตร ถงึ น้าํ ตก
ลักษณะ : เป็นลักษณะแก่งน้ํากว้าง กลางลำ�ห้วย แก่งยาวราว
6 - 7 เมตร เอยี งไมม่ ากนกั ไหลลาดลงมา ในชว่ งหนา้ แลง้ หรอื นา้ํ นอ้ ย
จึงจะเห็นแกง่ ชัดเจน

327

อุทยานแห่งชาติ

นําตกบัวตอง-นําพุ เจ็ดสี
พื้นที่ 84.83 ตารางกโิ ลเมตร

เชียงราย

แม‹ฮอ‹ งสอน พะเยา ท่ีต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 8 บา้ นปา่ ไม้ ต.แม่หอพระ อ.แมแ่ ตง จ.เชียงใหม่
เชียงใหม‹ น‹าน การเดินทาง : เดนิ ทางไดส้ องเสน้ ทาง คอื
เส้นทางถนนสายเชียงใหม่ – แม่โจ้ – พร้าว (ทางหลวงหมายเลข 1001) จาก
ลำพน� ลำปาง แพร‹ ตัวอำ�เภอเมืองเชียงใหม่ ถึงหลักกิโลเมตรที่ 49 บริเวณหมู่บ้านป่าไม้ แล้วเลี้ยวขวาเข้าไป
ประมาณ 3 กโิ ลเมตร ถึงท่ที �ำ การอุทยานแหง่ ชาติ
อตุ รดติ ถ เส้นทางถนนสายเชียงใหม่ - ฝาง (ทางหลวงหมายเลข 107) จากตวั เมอื งเชียงใหม่
พ�ษณุโลก ถึงปากทางเข้าเขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล แล้วเล้ียวขวาเข้าไปประมาณ 10 กิโลเมตร ถึง
ส�ำ นกั งานประปาแมแ่ ตง เลี้ยวขวาเขา้ ถนนสายบ้านภูดนิ - ปา่ เลา จะไปบรรจบกับทางหลวง
ตาก สุโขทัย หมายเลข 1001 แลว้ เลย้ี วซา้ ยขึน้ ไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร แล้วเลีย้ วขวาทางแยกเขา้ นํ้าตก
เพชรบูรณ ไปอีกประมาณ 3 กิโลเมตร ถงึ ท่ีทำ�การอุทยานแหง่ ชาติ

กำแพงเพชร พ�จต� ร 328

นครสวรรค

อุทยั ธานี

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เดิมพ้ืนที่เป็นท่ีต้ังของวนอุทยานน้ําตกบัวตองมาก่อน ต่อมาจึงมีคำ�ส่ังให้สำ�รวจพื้นท่ีเพิ่มเติมเพ่ือเตรียมจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ
โดยไดส้ �ำ รวจพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าสันทราย ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง ป่าสงวนแห่งชาติป่าขุนแม่กวง และพื้นที่วนอุทยานนํ้าตก
บวั ตอง - นํ้าพเุ จด็ สี ซง่ึ กรมป่าไมไ้ ดป้ ระกาศจดั ตง้ั เม่อื 10 กันยายน 2539 โดยพ้ืนท่เี ป้าหมาย 178.93 กิโลเมตร ซ่ึงเป็นป่าทไ่ี ดม้ ีการประกาศ
กำ�หนดเปน็ พ้ืนทีล่ มุ่ นา้ํ ช้นั ที่ 1 ป่าต้นน้าํ ล�ำ ธาร ในท้องท่ีอ�ำ เภอสันทราย อำ�เภอดอยสะเก็ด และอำ�เภอแมแ่ ตง จงั หวดั เชยี งใหม่ พบว่าสภาพ
พ้ืนที่เป็นทิวเขาสลับกับหุบเขา ทอดตัวยาวจากทิศตะวันออกไปยังทิศตะวันตกเฉียงใต้ จัดเป็นพื้นท่ีอนุรักษ์โซน C ตามแผนท่ีแสดงการ
จ�ำ แนกเขตการใช้ประโยชนท์ ดี่ นิ ปา่ ไม้ เขตปา่ สงวนแหง่ ชาติ สันเขาลาดเทไปสองฝั่ง ด้านทางทิศตะวนั ออกเปน็ ปา่ แม่แตงและปา่ ขุนแม่กวง
ส่วนอีกดา้ นทิศตะวนั ตกเปน็ ปา่ สันทราย ภูเขาสลับเป็นลูก ๆ มีความลาดชนั มาก มที ีร่ าบเฉพาะรอ่ งหว้ ยรอ่ งเขาน้อยมาก ไม่เหมาะแกก่ าร
ทำ�เกษตรกรรม เน่อื งจากพน้ื ดินมีสภาพเป็นกรวด หนิ หน้าดนิ ตื้นเสยี เป็นส่วนใหญ่ พื้นทโ่ี ดยท่ัวไปมคี วามสูงอยูร่ ะหว่าง 380 – 947 เมตร
จากระดบั ทะเล มยี อดเขาทส่ี งู ทส่ี ดุ คอื ดอยผตี ากผา้ สงู ประมาณ 947 เมตร จากระดบั ทะเล และพน้ื ทท่ี ม่ี รี ะดบั ตา่ํ สดุ คอื บรเิ วณอา่ งเกบ็ นา้ํ
หว้ ยแม่ปอ๋ น และบริเวณอ่างเกบ็ นา้ํ ห้วยสม้ ตา่ํ สุดอยู่ระหว่าง 380 เมตร จากระดบั ทะเล จากร่องลึกของดอยตา่ ง ๆ เกิดเปน็ ล�ำ หว้ ยและอา่ ง
เกบ็ นา้ํ เปน็ แหล่งต้นนํา้ ลำ�ธารทสี่ �ำ คญั ของแม่นา้ํ ปิง ปจั จุบนั มีพน้ื ทคี่ งเหลือ 78.19 ตารางกโิ ลเมตร

329

ไปอำเภอแมแ‹ ตง

ไปอำเภอสันทราย - เชียงใหม‹ ไปเขอ่� นแม‹งดั

4046

สวนป†าแม‹หอพระ

อา‹ งเก็บนำ้ 1001
หŒวยแมป‹ อน

ไปอำเภอพราŒ ว

นำ้ ตกบัวตอง
ท่ีทำการ

อทุ ยานแหง‹ ชาติ
นำ้ ตกบัวตอง - นำ้ พ�เจ็ดสี

นำ้ ตกวงั ทอง

330

น�้ำ ตกบวั ตอง

ท่ีตั้ง : หมู่ 8 บ้านป่าไม้ ต.แม่หอพระ อ.แม่แตง
จ.เชียงใหม่
พิกัด : GPS. ละติจูดท่ี 19.079315. ลองติจูดท่ี
99.080492.
การเขา้ ถึง : ทเ่ี ดียวกับทท่ี �ำ การอุทยานแหง่ ชาติ คือ
ใช้เสน้ ทางถนนสายเชยี งใหม่ – แม่โจ้ – พรา้ ว (ทางหลวง
หมายเลข 1001) จากตวั อ�ำ เภอเมืองเชยี งใหม่ ถงึ หลกั
กิโลเมตรท่ี 49 บริเวณหมู่บ้านป่าไม้ เล้ียวขวาเข้าไป
ประมาณ 3 กโิ ลเมตร ถึงท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ จอด
รถแลว้ เดินเท้าราว 70 เมตร ถึงชั้นบนของนาํ้ ตก

331

ลักษณะ : เหนอื นํ้าตกขึน้ ไปราว 100 เมตร จะมีบอ่ นํา้ ผดุ ใต้ดิน ที่ไหลมาเป็นล�ำ ธาร ราว 100 เมตร แลว้ ตกเร่ยี มาตามหนา้ ผาหนิ ปูนทีล่ าด
เอียงราว 50 องศา ลงไปเป็นสองสายหลกั ๆ สูงราว 30 เมตร หนา้ นํา้ ตกไหลยาวราว 80 เมตร บรเิ วณทั่วไปรม่ รน่ื ด้วยไม้ยนื ตน้ อน่ื ๆ ต้นเฟิน
ดอกเทยี น ท่ขี ้นึ ตามหน้านํ้าตก นาํ้ ตกน้เี ป็นทน่ี ยิ มของผูม้ าทอ่ งเทย่ี วเปน็ อยา่ งมาก
นา้ํ ตกแห่งนีม้ ีตน้ กำ�เนิดมาจากนํ้าฝนและนํ้าผิวดินที่ละลายก๊าซคารบ์ อนไดออกไซค์จากบรรยากาศและในชั้นดินจนกลายเป็นกรด
คาร์บอร์นิค ซึ่งเป็นกรดอ่อน ๆ แล้วไหลแทรกซึมเข้าไปตามรอยแตกหรือช่องว่างต่าง ๆ ในช้ันหินปูน และทำ�ให้เกิดสารละลายของแร่
แคลเซียม (CaCO3) ท่เี ป็นแรป่ ระกอบหินหลกั ของหินปนู ได้ และเกดิ การสะสมตวั ของสารละลายแคลเซยี มคารบ์ อเนต ซึง่ เมอ่ื นํ้าระเหยออก
ไปและคาร์บอนไดออกไซค์แยกตัวออกไปจะเกิดการเปลี่ยนแปลง ทำ�ให้เกิดแคลเซียมคาร์บอเนตตกตะกอน กลายเป็นทูฟาเน้ือปูน(tufa)
เนื่องจากประกอบด้วยคาร์บอเนตเป็นหลกั บริเวณน้าํ ตกจงึ มปี รมิ าณแคลเซียมคารบ์ อเนตตกสะสมอย่เู ปน็ จ�ำ นวนมาก เป็นสีขาวเกือบทัง้ นา้ํ
ตก อีกทง้ั บรเิ วณนํ้าตกยงั ไม่ลน่ื เนื่องจากมกี ารสะสมตวั ของแคลเซียมคารบ์ อเนตตลอดเวลา ทั้งน้หี ากทูฟามกี ารสะสมตวั อย่เู ปน็ จำ�นวนมาก
จะเรียกวา่ ทราเวอร์ทนี (travertine) หรอื หนิ ปูนนํา้ จืด ซึง่ เป็นหินปนู ทีเ่ กิดทตุ ยิ ภูมิ เกิดจากการสะสมตัวของหินปูนทม่ี ีอยเู่ ดิม

332

น้ำ�ตกวงั ทอง

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บ้านปา่ ไม้ ต.แมห่ อพระ อ.แมแ่ ตง จ.เชียงใหม่
พิกัด : 0508719E 2107420N
การเขา้ ถงึ : อยใู่ กลก้ บั นา้ํ ตกบวั ตอง คอื เมอ่ื เลย้ี วเขา้ มาจากทางหลวง
หมายเลข 1001 เข้ามานํ้าตกบัวตอง กอ่ นจะถงึ ด่านตรวจของอทุ ยาน
แห่งชาติ ราว 150 เมตร จะเป็นทางโคง้ จะเห็นทางตรงโคง้ แยกเข้าไป
ในสวนสัก (มดี า่ นกน้ั ล๊อคกุญแจ) ทางจะเป็นทางดิน บางช่วงเป็นหล่ม
เลน เข้าไปตามทาง ราว 1.5 กิโลเมตร จากที่กั้นล๊อคกุญแจ จอดรถ
แล้วเดินเท้าราว 150 เมตร ทางจะเลียบลำ�ห้วยแล้วตัดลงเนินเขาสูง
ไม่มาก ลงไปเจอล�ำ หว้ ย แล้วเดินทวนนาํ้ ขึน้ มาราว 50 เมตร ถงึ น้ําตก

333

ลักษณะ : เป็นนา้ํ ตกหนิ ปนู ขนาดเล็ก สงู ราว 6 เมตร หนา้ นาํ้ ตกกว้างราว 10 เมตร ตกลงในแนวด่งิ มแี อง่ น้าํ ด้านหนา้ แลว้ สายน้าํ จะไหล
ลงมาเปน็ ช้นั นาํ้ ตกอ่ืน ๆ ช้นั เล็ก ๆ อีกมากมาย บรเิ วณร่มรื่นและเงยี บสงบมาก

334

แม‹ฮ‹องสอน อุทยานแห่งชาติ
เชยี งใหม‹
น้ําตกพาเจริญเชียงราย
พะเยา พ้นื ท่ี 778.04 ตารางกโิ ลเมตร
น‹าน

ลำปาง

ลำพ�น แพร‹ ที่ตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 6 บา้ นพาเจรญิ ต.ชอ่ งแคบ อ.พบพระ จ.ตาก

สุโขทยั อตุ รดติ ถ การเดินทาง : มาจากเมืองตาก โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 12 หรอื AH 1 จนลงท่ีราบอ�ำ เภอแม่สอด
ตาก จะเจอทางแยกใหญ่ ขวามือเข้าตัวเมืองแม่สอด แต่ให้ตรงไป โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 1090 ไป
พ�ษณุโลก
เพชรบูรณ จนถึงกิโลเมตรที่ 37 มีป้ายบอกทางเข้าอุทยานแห่งชาตินํ้าตกพาเจริญซ้ายมือ เข้าไปประมาณ 700

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค เมตร จะถึงที่ท�ำ การอุทยานแห่งชาติ
ถ้ามารถโดยสารกใ็ ช้รถโดยสารสายแมส่ อด - อมุ้ ผาง จะผา่ นทางเข้าอุทยานแห่งชาติ
อุทยั ธานี

335

กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เดิมนั้นกองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ ได้จัดต้ังวนอุทยานน้ําตกพาเจริญ ในเขตพื้นท่ีป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่สอด ท้องท่ีอำ�เภอ
พบพระ จังหวดั ตาก ตง้ั แตเ่ ดือนกุมภาพนั ธ์ 2535 ตอ่ มากรมปา่ ไมไ้ ด้พจิ ารณาแลว้ เหน็ ว่าปจั จุบันพื้นทป่ี ่าบรเิ วณต่าง ๆ กำ�ลงั ถกู ทำ�ลาย และ
ยดึ ถือครอบครองเป็นจ�ำ นวนมาก กรมปา่ ไม้จงึ ไดม้ ีค�ำ ส่ังท่ี 937/2536 ใหน้ ายธารากร อุดมธรรม เจ้าพนกั งานป่าไม้ 5 กองอทุ ยานแหง่ ชาติ
ปฏบิ ตั งิ านประจ�ำ และท�ำ หนา้ ทห่ี วั หนา้ วนอทุ ยานนา้ํ ตกพาเจรญิ จงั หวดั ตาก ไปด�ำ เนนิ การส�ำ รวจเพม่ิ เตมิ และจดั ตง้ั พน้ื ทป่ี า่ บรเิ วณวนอทุ ยาน
น้ําตกพาเจริญ ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ละเมา ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่สอด ป่าสงวนแห่งชาติป่าช่องแคบ และป่าแม่โกนเกน ท้องที่จังหวัด
ตาก และพนื้ ทปี่ า่ บรเิ วณใกล้เคียงทม่ี ีสภาพเหมาะสมในการจดั ตั้งเป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ

336

นำ้�พุร้อนห้วยน้�ำ นัก

ต่อมากรมป่าไม้ ไดม้ คี ำ�สัง่ ใหส้ ำ�รวจพืน้ ทีเ่ พ่มิ เติม เพื่อประกาศเป็นอทุ ยานแห่งชาตโิ ดยก�ำ หนดใหพ้ น้ื ทป่ี ่าทัง้ หมดในเขตป่าสงวนแหง่ -
ชาติป่าแม่สอด เป็นอุทยานแห่งชาติน้ําตกพาเจริญ มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 778.04 ตารางกิโลเมตร ในท้องที่ตำ�บลด่านแม่ละเมา ตำ�บล
พะวอ ตำ�บลพระธาตุผาแดง ต�ำ บลแม่กุ ตำ�บลแม่ตาว ตำ�บลมหาวัน อ�ำ เภอแม่สอด และต�ำ บลช่องแคบ ตำ�บลพบพระ ตำ�บลคีรีราษฎร์
อ�ำ เภอพบพระ จงั หวัดตาก โดยมตทิ ี่ประชุมคณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาติ ครั้งท่ี 4/2537 วันที่ 8 พฤศจกิ ายน 2537 เหน็ ชอบในหลักการ
ให้จดั ต้งั เป็น “อทุ ยานแหง่ ชาติ”
พน้ื ท่สี ว่ นใหญ่ของอทุ ยานแห่งชาตินํ้าตกพาเจริญ เป็นภูเขาสลับซับซ้อน วางตัวไปตามแนวเหนือ - ใต้ มีพื้นที่ราบเล็กน้อยตามริม
ลำ�น้ํา ยอดเขาสูงเด่นในพื้นที่มีดอยป่าตาล ดอยเด่นกระทิง ดอยหลวง ดอยหมากหม่ืน เขาลมพักเย็น ซ่ึงเป็นส่วนหน่ึงของเทือกเขาถนน-
ธงชยั เป็นพื้นทต่ี น้ น้ําล�ำ ธาร และเปน็ ตน้ กำ�เนดิ ของห้วยแม่ละเมา ห้วยอุม้ เปีย้ ม ซึง่ มที ิศทางการไหลของนาํ้ จากทิศใตไ้ ปสทู่ ิศเหนอื มีล�ำ ห้วย
หลายสายทีม่ ตี น้ ก�ำ เนดิ จากพืน้ ที่น้ไี หลสู่พน้ื ท่ีเกษตรกรรมของอำ�เภอแม่สอด อำ�เภอพบพระ เชน่ ห้วยแมส่ อด ห้วยแม่ดาว หว้ ยผักกูด ฯลฯ

337

ไปจงั หวดั ตาก

ไปแมร‹ ะมาด ศาลเจาŒ พอ‹ พะวอ

105 12 บŒานหŒวยยะอุ บสาŒ มŒ นปม†อูเซยอ บาŒ นตŒนม‹วง
บาŒ นหวŒ ยระพรง�
ดแ‹ามนส‹ อตดม. บŒานหัวฝาย บŒานหŒวยขนุน
แเมม‹นยำ้ นคเทรศแมบส‹าลอด
1090 บาŒ นธงชยั

บาŒ นแมก‹ ุ บาŒ นหŒวยผักกูด

บŒานหวŒ ยไมŒแป‡น ถ้ำสีฟา‡ บŒานหวŒ ยเหลอื ง

บาŒ นเจดียโคะ เจนด้ำยี ตโกคะ นำ้ ตกป†าหวาย บŒานแมล‹ ะเมานŒอย
บาŒ นปา† หวาย บŒานอมŒุ เปœ‚ยม
1206 พนา้ำเจตรก�ญ

ซบอาŒ โนอ

ช‹อบงŒาแนคบ ทท่ี ำการอทุ ยานแหง‹ ชาติ 1090
น้ำตกพาเจร�ญ

เมียนมา หบวŒ‹อยนน้ำร้ำนŒอนกั บŒานหวŒ ยน้ำนัก

ทีว่ ‹าพกบารพอรำะเภอ เมยี นมา

ไปอำเภออุŒมผาง

338

ดอกกระเจียว “ฉตั รทอง”

นำ�้ ตกพาเจริญหรือนำ้�ตกร่มเกลา้

ที่ต้ัง : หมู่ 6 บา้ นพาเจรญิ ต.ช่องแคบ อ.พบพระ จ.ตาก
พิกัด : 473611E 1824372N
การเข้าถึง : น้าํ ตกอยบู่ ริเวณเดยี วกับท่ีตัง้ ทีท่ �ำ การอทุ ยานแห่งชาติ หา่ งจากตัวอาคารทีท่ ำ�การ ราว 100 เมตร
ลักษณะ : เป็นน้าํ ตกหินปนู ทีเ่ กดิ จากหว้ ยนาํ้ นับและแหลง่ นาํ้ ซับ บรเิ วณหมู่บ้านชบิ าโบ ชื่อของนา้ํ ตกตง้ั ตามชอ่ื ของผคู้ ้นพบน้าํ ตกคนแรก
นามวา่ สหายพา แหง่ พรรคคอมมวิ นสิ ต์ ตอ่ มาชาวบา้ นเขา้ มาอาศยั ในพน้ื ทบ่ี รเิ วณน้ี จนเกดิ เปน็ ชมุ ชนทเ่ี จรญิ ขน้ึ จงึ ตอ่ ค�ำ วา่ “เจรญิ ” ทา้ ยชอ่ื
นํ้าตก เปน็ นํ้าตกพาเจริญ ไหลลดหล่นั กันลงมาเปน็ ช้ันเลก็ ๆ แต่ละชั้นสูงไมม่ าก มถี งึ 97 ชนั้ หนา้ น้าํ ตกด้านบนแคบ พอตกลงมาดา้ นลา่ ง
หน้านํ้าตกจะกว้างขึ้น รวมระยะทางท่ีน้ําไหลลดหล่ันลงมาราว 70 เมตร บรรยากาศรายรอบร่มร่ืน หินปูนน้ําตกเป็นหินปูนของหน่วยหิน
ก่วิ ลม กลุ่มหนิ ราชบุรี อายเุ พอร์เมียนตอนตน้ ประมาณ 286 - 245 ล้านปี โดยหินปูนเปน็ เนือ้ โดโลมิตกิ แสดงลักษณะเปน็ ชั้น (Bedding)
ตอ่ มามนี ํา้ ไหลตามรอยแตกของชนั้ หนิ ปนู ทำ�ใหเ้ กดิ การกดั กรอ่ นเปน็ ชัน้ ทีส่ วยงาม ช่วงเดอื นกรกฎาคม - กนั ยายน จะมีดอกกระเจยี วสีส้ม
“ฉตั รทอง” ออกดอกบานสะพรั่งทวั่ บริเวณ

339

น้�ำ ตกป่าหวาย

ที่ต้ัง : หนว่ ยพิทักษ์อทุ ยานแห่งชาติท่ี นพ.1 (ปา่ หวาย)
หมู่ 3 บา้ นป่าหวาย ต.ครี รี าษฏร์ อ.พบพระ จ.ตาก
พิกัด : 482317E 1832526N
การเข้าถึง : จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ออกมาใช้
ทางหลวงหมายเลข 1090 เล้ียวซ้ายไปทางอุ้มผาง ผ่าน
แยกไปพบพระ จนประมาณราวกโิ ลเมตรที่ 42 จะมที าง
แยกเขา้ ทางซา้ ยมอื ไปตามทาง 3 กโิ ลเมตร ถงึ บา้ นชวิ าโป
เจอสามแยกเลยี้ วซ้ายเข้าไป ราว 200 เมตร เจอสามแยก
เล้ยี วขวาไปตามทางเร่ือย ๆ จะผา่ นหนว่ ยพิทกั ษ์อทุ ยาน-
แหง่ ชาติไปราว 2 กิโลเมตร มีทางเขา้ น้ําตกซา้ ยมือ เข้าไป
3 กิโลเมตร จอดรถด้านบนในลานจอดรถ แล้วเดินลง
เทีย่ วนํา้ ตก

340

ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู จากล�ำ หว้ ยหวาย มนี า้ํ ไหลตลอดทง้ั ปี นา้ํ ตกสงู เบด็ เสรจ็ ราว 20 เมตร แตต่ กลดหลน่ั ลงมาเรอ่ื ย ๆ เปน็ ชน้ั เลก็ ๆ มี
นบั ร้อยช้ันคล้าย ๆ กบั นํ้าตกพาเจริญแตช่ ัน้ สูงกว่า บริเวณนาํ้ ตกมตี ้นไม้ขึ้นจนดรู ม่ ร่ืนโดยเฉพาะหวาย จึงเป็นที่มาของช่อื นา้ํ ตก ทางอทุ ยาน
แหง่ ชาติได้ท�ำ เส้นทางเดนิ ชมนํ้าตกจากดา้ นบนลงไปดา้ นลา่ ง สามารถชมนํา้ ตกจากด้านล่างได้ดว้ ย ลงไปอีก 100 เมตร มีนา้ํ ตกพศิ วงอกี แหง่
ในล�ำ ห้วยเดยี วกัน
บริเวณน้ําตกน้ีเป็นหินปูนและหินดินดานยุคคาร์บอนิเฟอรัส ที่เกิดการกัดกร่อนเป็นน้ําตก ส่วนนํ้าตกพิศวงเกิดจากการทรุดตัวเป็น
หลมุ ยุบ (Sink hole) ขนาดประมาณ 3 x 4 ตารางเมตร

341

น้ํ าตกอุทแยานมแห่ส่งชุ ารติ ินทร์
พื้นท่ี 396.60 ตารางกิโลเมตร

เชยี งราย ท่ีตั้งที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บ้านปางหมู ต.ปางหมู อ.เมือง จ.แมฮ่ อ่ งสอน
การเดินทาง : จากอ�ำ เภอเมอื ง จงั หวดั แม่ฮอ่ งสอน ไปตามทางหลวงจังหวดั หมายเลข 1095 สาย
แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา น‹าน แม่ฮ่องสอน - อำ�เภอปาย (ไปทางอำ�เภอปาย) ถึงบริเวณบ้านปางหมู (ก่อนถึงแม่นํ้าปาย) ห่างจาก
เชยี งใหม‹ อำ�เภอเมืองแม่ฮ่องสอนไปทางทิศเหนือ ประมาณ 9 กิโลเมตร จะพบสามแยก ให้เล้ียวขวา ไปอีก
ลำพน� ลำปาง ประมาณ 2 กิโลเมตร กจ็ ะถงึ ทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
แพร‹ กว่าจะเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
กรมป่าไม้ได้รับหนังสือจังหวัดแม่ฮ่องสอนที่ มส 09/71 ลงวันที่ 3 มกราคม 2523 แจ้งว่า
อตุ รดติ ถ จังหวัดได้รับหนังสืออำ�เภอขุนยวมที่ มส 0953/3338 ลงวันท่ี 11 ธันวาคม 2522 ท่ีขอให้จัดตั้ง
อทุ ยานแหง่ ชาติน้าํ ตกแมส่ ุรินทร์ เพ่อื อนรุ กั ษบ์ รเิ วณนาํ้ ตกแม่สรุ ินทร์ซ่ึงเป็นนํา้ ตกท่สี วยงามไว้ใหเ้ ป็น
ตาก สุโขทยั สถานทพ่ี กั ผอ่ นหย่อนใจ ตามท่นี ายสกลุ อนันตกลุ กำ�เนิด เจา้ พนกั งานป่าไม้ 3 เสนอโครงการจดั ตัง้
พษ� ณโุ ลก
เพชรบูรณ

กำแพงเพชร พ�จต� ร

นครสวรรค

อุทยั ธานี

342

แม่น้�ำ กกหน้าลานกางเต็นท์ของอทุ ยานแหง่ ชาติ

อุทยานแหง่ ชาตินํ้าตกแม่สุรนิ ทร์ ประกอบกบั ดร.เถลิง ธ�ำ รงนาวาสวัสด์ิ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้บินตรวจปา่ พบวา่ บริเวณปา่
ของอำ�เภอขุนยวม และอำ�เภอเมอื ง จงั หวัดแม่ฮอ่ งสอน มีลกั ษณะโดดเดน่ มีความสมบรู ณต์ ามธรรมชาติ และมนี ้าํ ตกสวยงามหลายแห่ง จึง
ให้กองอทุ ยานแหง่ ชาติดำ�เนินการสำ�รวจพืน้ ที่
กองอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ด้มีหนังสอื ที่ กส 0708/1140 ลงวนั ที่ 15 กมุ ภาพันธ์ 2523 เสนอกรมปา่ ไม้ ให้เจ้าหนา้ ท่ีสำ�นักงานปา่ ไมเ้ ขต
แมส่ ะเรยี ง ไปท�ำ การส�ำ รวจ ซง่ึ ส�ำ นกั งานปา่ ไมเ้ ขตแมส่ ะเรยี งไดม้ คี �ำ สง่ั ท่ี 180/2523 ลงวนั ท่ี 4 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2523 ให้ นายอดุ ม ธมั ทะมาลา
เจ้าพนักงานป่าไม้ 4 ทำ�การสำ�รวจ พบว่า ป่าน้ําตกแม่สุรินทร์เป็นภูเขาสลับซับซ้อน สภาพป่าอุดมสมบูรณ์ มีทิวเขาและภูเขาสูงสลับซับ-
ซ้อน ทอดตวั ยาวตามแนวทิศเหนือจดทศิ ใต้ ทิศตะวนั ออกจะเปน็ ภูเขาสงู ชันลาดไปทางทศิ ตะวันตก มภี เู ขาหนิ และหนา้ ผาสูงชนั ในลักษณะ
ทส่ี วยงาม มคี วามสงู ตํ่าจากระดบั น้าํ ทะเลอยู่ในชว่ ง 300 - 1,752 เมตร ยอดเขาทส่ี งู ท่ีสุด คือ ดอยปยุ รองลงมาคือ ดอยตน้ หว้ ยผาคอ สูง
1,601 เมตร จากระดบั ทะเล เปน็ ป่าต้นนา้ํ ลำ�ธารของลำ�นาํ้ หลายสาย โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งบริเวณดอยปุยมีลกั ษณะเป็นยอดเขาสงู มรี ปู ร่าง
คล้ายฝาชี ขา้ งบนยอดแบนเป็นที่ราบ อากาศหนาวจัด เป็นป่าต้นนํ้าของล�ำ น้ําปาย ล�ำ นาํ้ แม่สะมาด ห้วยปงกนุ น้ําแม่สะกดึ ห้วยมอ่ นตะแลง
นํ้าแมฮ่ ่องสอน หว้ ยโปง่ น้ําแม่สรุ นิ ทร์ หว้ ยนาออ่ น หว้ ยเฮย้ี ห้วยอูคอนอ้ ย และหว้ ยอคู อหลวง ซง่ึ ล�ำ ธารเหลา่ นไ้ี หลลงสแู่ มน่ า้ํ ปายและแมน่ า้ํ
ยวม และยังมีนา้ํ ตกสวยงาม 2 แหง่ คือ นาํ้ ตกแม่สุรนิ ทร์ และน้าํ ตกผาบ่อง เหมาะสมจดั ตัง้ เป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ
กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ จึงได้นำ�เสนอต่อคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติซ่ึงมีมติในการประชุมครั้งที่ 3/2523 เมื่อวันท่ี 21
ตุลาคม 2523 เห็นชอบให้กำ�หนดบริเวณที่ดินป่าแม่นํ้าปายฝั่งซ้ายและป่าแม่สุรินทร์ในท้องที่ตำ�บลปางหมู ตำ�บลผาบ่อง ตำ�บลห้วยโป่ง
อำ�เภอเมืองแมฮ่ ่องสอน และตำ�บลขนุ ยวม ตำ�บลแม่ยวมนอ้ ย อ�ำ เภอขุนยวม จงั หวดั แม่ฮ่องสอน ให้เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ ซึ่งประกาศไวใ้ น
ราชกจิ จานเุ บกษา เล่ม 98 ตอนที่ 180 ลงวันท่ี 29 ตลุ าคม 2524 เปน็ อุทยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 37 ของประเทศ มเี น้ือท่ีประมาณ 396.60
ตารางกิโลเมตร

343

ไปอำเภอปาย

แม‹น้ำปาย

ที่ทำการอุทยานแหง‹ ชาตนิ ำ้ ตกแมส‹ รุ น� ทร

ลานกางเตน็ ท

1095

ตวั เมอื ง
แม‹ฮอ‹ งสอน

หนว‹ ยพ�ทกั ษ ดอยปยุ
อุทยานแหง‹ ชาติท่ี สร.3

(แม‹สะกด๊ึ )
น้ำตกแมส‹ ะกึด๊
นำ้ ตกแม‹สะกึ๊ดหลวง

จ�ดชมทิวทัศน บาŒ นหŒวยฮ่ี ไปอำเภอกัลยาณวิ ฒั นา
ดอยสนั ฟ‡า

หน‹วยพ�ทกั ษ
อทุ ยานแห‹งชาตทิ ี่ สร.4

(นำ้ ตกผาบอ‹ ง)
น้ำตกผาบ‹อง

108

หนว‹ ยพ�ทกั ษ
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี สร.1

(น้ำตกแม‹สุร�นทร)
นำ้ ตกแมส‹ ุรน� ทร

ดอยแม‹อุคอ

1263 ไปอำเภอแม‹แจม‹

อำเภอขน� ยวม

ไปอำเภอแมส‹ ะเรย� ง

344

น้�ำ ตกแม่สะกดึ๊

ทตี่ ง้ั : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี สร.3 (แมส่ ะกด๊ึ ) หมู่ 10
บ้านหวั น้าํ แมส่ ะก๊ึด ต.ผาบอ่ ง อ.เมือง จ.แมฮ่ อ่ งสอน
พิกัด : 47Q 394960E 2129180N
การเข้าถึง : จากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน ใช้ทางหลวง
หมายเลข 108 (แมฮ่ อ่ งสอน - ขนุ ยวม - แมส่ ะเรยี ง - ฮอด)
มงุ่ หนา้ ไปทางขนุ ยวม ราว 7 กโิ ลเมตร ถงึ บา้ นหวั นา้ํ แมส่ ะกด๊ึ
มีทางแยกทางซ้าย (มปี ้ายบอกทางเขา้ น้ําตกแมส่ ะก๊ดึ ) เลยี้ ว
เข้าไปตามทางราว 3 กม. ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
จะเห็นป้ายทางซ้ายมือเขียนว่าไปนํ้าตกแม่สะกึ๊ด (ถ้าตรงไป

345

จะไปบนยอดดอยปยุ จดุ ชมทิวทัศน์ยอดดอยปยุ ได)้ จอดรถรมิ ทางแล้วเดนิ เท้าลงไปทางซ้ายมอื ของถนน
ทางเดินจะเปน็ ทางเดินเลก็ ๆ ในช่วงแรกจะเดินลงหบุ หว้ ย แล้วเดนิ เลยี บล�ำ ธารไป บางช่วงมขี า้ มนา้ํ บ้าง เดนิ ราว 500 เมตร จะมีทาง
แยกทางขวาเดนิ เลียบผาหินไปราว 15 เมตร ถึงน้ําตกช้ันท่ี 1 เม่อื เดินย้อนกลบั ออกมาตรงทางแยกเดินเทา้ แล้วเดินไปตามทาง ชว่ งนจ้ี ะปีน
หินเลก็ น้อยราว 30 เมตร จะถงึ นํา้ ตกชั้นบน
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเลก็ ทล่ี �ำ ธารน้ําตกลงมาในซอกเขา เปน็ ชอ่ งแคบเลก็ ๆ เป็นสองช้นั ห่างกนั ราว 60 เมตร ตกลงมาไม่สงู นัก เฉลี่ย
ราว 10 เมตร ชน้ั ท่ี 1 ซ่งึ เป็นซอกเขาหินกวา้ งราว 4 - 5 เมตร ด้านหนา้ จะเปน็ ร่องนาํ้ ตกทตี่ กลงมาในซอกหนิ สงู ราว 10 เมตร ตกลงมาใน
ร่อง แล้วจงึ ไหลลาดลงมา สว่ นน้ําตกชัน้ สอง ก็รปู รา่ งแบบเดียวกนั คอื ตกลงตามซอกเขาแคบ ๆ สูงราว 10 เมตร
ในบริเวณหน่วยพิทกั ษอ์ ทุ ยานแห่งชาติ มีเส้นทางเดินศกึ ษาธรรมชาติ และลานกางเตน็ ทไ์ ว้บริการอกี ดว้ ย

346

น�้ำ ตกแมก่ ด๊ึ หลวง

ที่ต้ัง : หมู่ 10 บ้านหัวน้ําแม่สะก๊ึด ต.ผาบ่อง อ.เมือง
จ.แมฮ่ อ่ งสอน
พิกัด : 47Q 396423E 2127654N
การเข้าถึง : ใช้เส้นทางเดียวกับท่ีไปดอยปุย โดยห่างจากจุด
เดินเท้าไปน้ําตกแม่สะก๊ึด 2 กิโลเมตร จอดรถข้างทาง (มีป้าย
บอก) แลว้ เดินลงไป 300 เมตร
ลักษณะ : เปน็ น้ําตกหิน มีหลายชน้ั หา่ ง ๆ กัน มชี น้ั ยบิ ย่อย
2 - 3 ชนั้ แต่ละชั้นไม่สงู มากนัก แตช่ ั้นสงู สดุ สงู ประมาณ 15
เมตร ตกลงมาจากชอ่ งหินเล็ก ๆ ลงมายังแอง่ ขา้ งล่าง

347

นำ้�ตกผาบอ่ งหรอื น�ำ้ ตกดำ�ข่อน

ที่ต้ัง : หน่วยพทิ กั ษอ์ ุทยานแห่งชาตทิ ี่ สร.4 (น้ําตกผาบอ่ ง) บา้ นห้วยด�ำ ขอ่ น ต.ผาบอ่ ง อ.เมอื ง จ.แม่ฮ่องสอน
พิกัด : 47Q 394619E 2122437N
การเข้าถึง : ยังคงใช้เส้นทางเดิมคือ ทางหลวงหมายเลข 108 เลยแยกเข้าบ้านหัวน้ําแม่สะก๊ึดไปทางขุนยวมราว 6 กิโลเมตร ถึงบ้าน
ผาบ่อง เลยหมบู่ า้ นไปไมไ่ กล มีทางแยกซ้ายมือเข้าหน่วยพิทกั ษ์อทุ ยานแห่งชาติที่ สร.4 (นํา้ ตกผาบอ่ ง) มีป้ายบอกตรงทางแล้ว เขา้ ไปตาม
ทางราว 1 กิโลเมตร ถงึ น้ําตกผาบ่อง ลานจอดรถอยู่ติดล�ำ ธารนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นน้ําตกที่เกิดจากหว้ ยดำ�ขอ่ น ไหลตกลงมาผ่านหน้าผาหนิ ช้นั เดียว ลงส่แู อ่งเบือ้ งล่าง สงู ราว 30 เมตร แต่จะมนี าํ้ ในหน้าฝน
ต้ังแต่ กรกฎาคม - พฤศจิกายน นอกน้นั น้ําจะนอ้ ยมากจนถึงไมม่ นี ํ้า

348

น�้ำ ตกแมส่ รุ นิ ทร์

ท่ีต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี สร.1 (นํ้าตกแม่-
สุรนิ ทร)์ หมู่ 2 บา้ นหัวฮะ ต.ขนุ ยวม อ.ขุนยวม จ.แม่ฮอ่ งสอน
พิกัด : 47Q 401978E 2094342N

349

การเขา้ ถึง : ใชเ้ สน้ ทางเดียวกบั ท่ไี ปดดู อกบวั ตองดอยแม่อุคอนั่นเอง คือ จากตวั เมืองแม่ฮอ่ งสอน ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 (แมฮ่ ่องสอน
- ขนุ ยวม) กอ่ นถงึ ตัวอำ�เภอขุนยวม 1 กิโลเมตร มีสามแยก(ขวามือไปตวั อ�ำ เภอขนุ ยวม) เข้าทางแยกซ้ายมือไปราว 1.5 กโิ ลเมตร มสี ามแยก
(ตรงไปจะไปอำ�เภอแม่แจ่ม) เลี้ยวซ้ายเข้าไปตามทางหลวงหมายเลข 1263 เป็นทางขึ้นเขาลัดเลาะไปตามสันเขา คดเค้ียวไปมา บางช่วงมี
ทางหักศอก แลน่ ตามสนั เขา จนถึงดอยแมอ่ คุ อ (ในช่วงเดอื นพฤศจิกายน - ธันวาคม จะมีดอกบวั ตองเหลอื งอร่ามเตม็ ดอย) ตรงไปตามทาง
สายหลัก จะมีปา้ ยบอกไปนํ้าตกแม่สรุ นิ ทร์ จนถงึ ดา่ นตรวจเขา้ หนว่ ยพิทักษอ์ ุทยานแห่งชาติ เข้าไปตามทางจนถงึ ลานจอดรถแลว้ เดนิ ไปยัง
ลานชมนํ้าตก ซึ่งทางอทุ ยานแห่งชาติจัดทไ่ี ว้ เห็นนา้ํ ตกแม่สรุ ินทร์ตกลงมาจากภูเขาอีกดา้ นหน่ึง (รวมระยะทางจากแยกอ�ำ เภอขนุ ยวม 26
กโิ ลเมตร)
ลักษณะ : น้ําตกแมส่ รุ นิ ทรเ์ ป็นนํ้าตกสูงมากรว่ ม 100 เมตร สายนํ้าตกไม่ใหญน่ กั แตพ่ อตกลงมาจากหนา้ ผาสูงในภเู ขาฝ่ังตรงขา้ ม กว่าจะ
ถงึ ดา้ นลา่ งน้ําก็แผ่กระจายออกจนฟุ้งในบรเิ วณหบุ เขาด้านล่างตลอดเวลา
หมายเหตุ : ในอทุ ยานแหง่ ชาตนิ าํ้ ตกแมส่ รุ นิ ทร์ ยงั มีนํ้าตกนาเจด็ ลอ๊ คอกี ท่ีหนงึ่ ดว้ ย

350

เชยี งราย บรรยากาศยามเช้าของอทุ ยานแห่งชาตินำ�้ หนาว

แมฮ‹ ‹องสอน พะเยา อุทยานแห่งชาติ
เชียงใหม‹
น‹าน นําหนาว
พ้นื ที่ 966 ตารางกิโลเมตร
ลำพน� ลำปาง แพร‹ ท่ีต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : ต.นา้ํ หนาว อ.นํ้าหนาว จ.เพชรบรู ณ์
การเดินทาง : ท่ที �ำ การอทุ ยานแห่งชาตนิ ้ําหนาว อยู่หา่ งจากอำ�เภอหลม่ สัก จังหวัดเพชรบูรณ์
อตุ รดติ ถ ประมาณ 55 กิโลเมตร โดยใชท้ างหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ซงึ่ เปน็ ถนนสายหลกั เชอื่ มระหว่าง
ตาก สุโขทยั พ�ษณโุ ลก ภาคอสี าน (ขอนแก่น) กับภาคเหนือตอนล่าง (เพชรบูรณ์) โดยเรม่ิ จากทางหลม่ สกั ใชท้ างหลวง
หมายเลข 12 ข้ามสะพานพ่อขุนผาเมือง (ห้วยตอง) ไปตามทางเรื่อย ๆ จะผ่านด่านตรวจ
กำแพงเพชร พ�จ�ตร ของอุทยานแห่งชาติ และผ่านจุดท่องเที่ยวต่าง ๆ อย่างทางเข้าถ้ําผาหงส์ จุดชมทิวทัศน์ภูค้อ
เพชรบรู ณ ทางเข้าสวนสนแปกด�ำ และถงึ แยกเขา้ ทีท่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ ตรงหน้าหลักกโิ ลเมตร ท่ี 406
แล้วเข้าไปอีก 2 กิโลเมตร ถงึ ทที่ �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ รวมระยะทาง 55 กโิ ลเมตรจากหลม่ สัก
นครสวรรค
351
อุทยั ธานี

จดุ ชมอาทิตย์ตกถำ�้ ผาหงส์

หรอื มาจากทางชมุ แพ - คอนสาร กใ็ ช้ทางหลวงหมายเลข 12 เชน่ เดยี วกัน มงุ่ หนา้ มา
หลม่ สกั จะผา่ นหนา้ ทางเขา้ อทุ ยานแหง่ ชาติ แลว้ เขา้ ไปอกี 2 กโิ ลเมตร เชน่ กนั ทง้ั มรี ถประจ�ำ ทาง
ใหบ้ ริการตลอด

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ สนสองใบท่ีใหญท่ ี่สดุ ขนาดหลายคนโอบ
อุทยานแห่งชาตินํา้ หนาว ถอื เปน็ อทุ ยานแห่งชาติในยุคแรก ๆ ของการจัดตั้งอุทยาน-
แหง่ ชาตใิ นประเทศไทย โดยมมี ตขิ องคณะรฐั มนตรี เมอ่ื วันที่ 7 ตุลาคม 2502 ให้ก�ำ หนดปา่
น้ําหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ และปา่ อนื่ ๆ ในท้องทจ่ี ังหวัดตา่ ง ๆ รวม 14 ปา่ เป็นอทุ ยาน-
แห่งชาติ ในปี 2511 กรมป่าไม้จงึ ไดส้ ่งเจ้าหนา้ ท่ไี ปทำ�การสำ�รวจเบ้ืองต้นเกย่ี วกับสภาพพ้ืนท่ี
บรเิ วณปา่ นา้ํ หนาว ปรากฏวา่ มสี ภาพปา่ ทอ่ี ดุ มสมบรู ณ์ มที วิ ทศั นธ์ รรมชาตทิ ส่ี วยงามหลายแหง่
ตลอดจนเปน็ แหล่งทอ่ี ยอู่ าศยั ของสตั ว์ป่านานาชนิดสมควรจัดต้งั เปน็ อุทยานแห่งชาติ
จึงมีประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับท่ี 142 เมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2515 กำ�หนด
บริเวณป่าน้ําหนาวในท้องท่ีตำ�บลบ้านโคก อำ�เภอเมืองเพชรบูรณ์ ตำ�บลบ้านกลาง ตำ�บล
บ้านต้ิว ตำ�บลหว้ ยไร่ อ�ำ เภอหลม่ สกั ต�ำ บลนา้ํ หนาว อ�ำ เภอหลม่ เกา่ จงั หวดั เพชรบรู ณ์ และต�ำ บล
หว้ ยยาง อำ�เภอคอนสาร จงั หวดั ชยั ภมู ิ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ โดยประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา
เมอ่ื วนั ท่ี 4 พฤษภาคม 2515 เป็นอุทยานแหง่ ชาตแิ หง่ ท่ี 5 ของประเทศ ต่อมาไดข้ ยายพื้นที่
ในทอ้ งท่ีตำ�บลท่าอิบญุ และตำ�บลปากช่อง อำ�เภอหล่มสกั จังหวัดเพชรบรู ณ์ โดยประกาศใน

352

ทิวทัศน์ภูผาจิตฝ่ัง อ.น�้ำ หนาว จุดชมอาทิตย์ขึ้นภูคอ้
ปา่ เปลยี่ นสีในช่วงเดอื นมกราคม

หอดไู ฟภคู อ้

ราชกจิ จานุเบกษา ลงวนั ท่ี 26 กันยายน 2525 ปจั จุบนั มพี ้นื ท่ี 966 ตารางกิโลเมตร
อุทยานแห่งชาตินํ้าหนาวถือเป็นอุทยานแห่งชาติที่สำ�คัญและสวยงามแห่งหนึ่ง ซ่ึงเป็นส่วนหนึ่งของทิวเขาเพชรบูรณ์ ซ่ึงเป็น
แนวเขตกั้นระหว่างภาคอีสานและภาคเหนือตอนล่าง สภาพพ้ืนที่ทั่วไปเป็นเทือกเขาสูง มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ มีท้ังป่าสน ป่าดิบแล้ง
ปา่ เบญจพรรณ และปา่ เตง็ รงั ภเู ขาจะมลี กั ษณะเปน็ เนนิ ยอดปา้ น มคี วามสงู อยรู่ ะหวา่ ง 650 - 1,200 เมตร จากระดบั ทะเล เชน่ ภผู าจติ ภกู มุ่ ขา้ ว โดย
มีภูด่านอีปอ้ งเป็นจดุ สงู สดุ มีความสูง 1,271 เมตร จากระดบั ทะเล และดว้ ยความท่ีผนื ป่าต่อเช่อื มกับปา่ อนรุ กั ษห์ ลายแหง่ ทำ�ให้ระบบนเิ วศ
ของปา่ ไมถ่ กู ตดั ชว่ ง จงึ เปน็ ตน้ นา้ํ ล�ำ ธารทส่ี �ำ คญั หลายสาย เชน่ แมน่ า้ํ ปา่ สกั แมน่ า้ํ พอง แมน่ า้ํ เลย หว้ ยขอนแกน่ หว้ ยนา้ํ เชญิ ซึ่งไหลลงสูเ่ ขอ่ื น
อุบลรัตน์ และเข่ือนจฬุ าภรณ์
อทุ ยานแห่งชาตนิ ้ําหนาวมีทางหลวงหมายเลข 12 ผ่าใจกลางปา่ ท�ำ ให้การสัญจรไปมาระหวา่ งอำ�เภอหล่มสกั จงั หวดั เพชรบูรณแ์ ละ
อ�ำ เภอชมุ แพของจังหวดั ขอนแก่นน้นั สะดวกสบายยิง่ ขนึ้ โดยการเดินทางไปตามนํ้าตกตา่ ง ๆ ก็จะใชท้ างหลวงหมายเลข 12 นีเ้ ป็นหลกั

353

ไปอำเภอหลม‹ เก‹า ผาลŒอม ผากอง
หน‹วยพ�ทักษอทุ ยานท่ี นน.6
(ถำ้ ใหญ‹นำ้ หนาว) หนว‹ ยพท� กั ษอ ุทยานแห‹งชาติ ท่ี นน.3 (ภูผากลางดง)
ภผู ากลางดง
ถำ้ น้ำหนาว

อำเภอน้ำหนาว ภูกระดึง
โรงพยาบาลนำ้ หนาว
น้ำตก
ตาดพรานบา

หนว‹ ยพ�ทกั ษ ถำ้ ผาหงส จด� ชมทิวทศั น 2216 บาŒ นโคกมน ไปน้ำตกตาดใหญ‹
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ี่ นน.1 สแปวกนดสนำ ภคู อŒ แคนยอนนา้ํ หนาว
ไปอำเภอหลม‹ สกั ท่ที ำการ
(ถ้ำหŒวยประหลาด) อทุ ยานแห‹งชาติ
ด‹านตรวจ กม.29 น้ำหนาว น้ำตกทรายทอง

หวŒ ยนป้ำรตะหกลาด 12 นำ้ ตกเหวทราย

หนว‹ ยพท� ักษ 12 บŒานหวŒ ยสนามทราย
อทุ ยานแหง‹ ชาติท่ี นน.2

(ซำบอน)

ภผู าจ�ต ดา‹ นตรวจ ไปอำเภอคอนสาร, อำเภอชุมแพ
อทุ ยาน
แหง‹ ชาติ

ภูกมุ‹ ขŒาว

ชยั ภูมิ

354

น้�ำ ตกห้วยประหลาด

ทตี่ งั้ : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี นน.1
(ถ้ําห้วยประหลาด) หมู่ 7 บ้านห้วยระหงส์
ต.ปากช่อง อ.หลม่ สัก จ.เพชรบรู ณ์
พิกัด : 47Q 0763448E 1850449N

355