ทดสอบ E-BOOK

รายงานความเคลื่อนไหวดา นแรงงาน 45

รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

46 รายงานความเคลอื่ นไหวดา นแรงงาน

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

รายงานความเคลื่อนไหวดา นแรงงาน 47

รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

48 รายงานความเคลอื่ นไหวดา นแรงงาน

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

รายงานความเคลื่อนไหวดา นแรงงาน 49

รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

50 รายงานความเคลอื่ นไหวดา นแรงงาน

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

รายงานความเคลื่อนไหวดา นแรงงาน 51

รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

52 รายงานความเคลอื่ นไหวดา นแรงงาน

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

เก็บตกขาวมาเลา 53

ขาวเศรษฐกจิ – แรงงาน

กระทรวงแรงงานเตรยี มจัดงาน กิจการที่ธํารงรักษาระบบมาตรฐานแรงงานไทย ขณะนี้
Thailand Labour Management Award อยู ระหว างการพิ จารณาคั ดเลื อกของคณะกรรมการ
จัดงาน จากนั้นจะประกาศผลใหท ราบตอไป ซึ่งจะพิจารณา
2019 คดั เลอื กไดเ สร็จส้ินท้ังหมดภายในเดือนกรกฎาคม 2562

กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เตรียมจัดพิธี (ทม่ี า : www.labour.go.th,วันที่ 4 กรกฎาคม 2562)
มอบรางวลั Thailand Labour Management Excellence
Award 2019 ชูตนแบบสถานประกอบกิจการที่มีระบบ กระทรวงแรงงาน แถลงจดั งานความ
บริหารจัดการดา นแรงงาน มุงยกระดับการดูแลลูกจาง ปลอดภยั และอาชีวอนามัยฯ 4 – 6 ก.ค.น้ี
ณ อมิ แพค เมอื งทองธานี
ณ ไบเทค บางนา
นายวิวัฒน ตังหงส อธิบดีกรมสวัสดิการและ
คุมครองแรงงาน (กสร.) เปดเผยวา กระทรวงแรงงาน โดย กระทรวงแรงงาน โดย สถาบันสงเสริมความ
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน จัดพิธีมอบรางวัล ปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดลอมในการทํางาน
Thailand Labour Management Excellence Award แถลงขาวจดั งานความปลอดภัยและอาชีวอนามัยแหงชาติ
สถานประกอบกิจการท่ีมีระบบบริหารจัดการดานแรงงาน คร้ังท่ี 33 วันท่ี 4 - 6 ก.ค. 2562 ณ ไบเทค บางนา กรุงเทพฯ
ยอดเย่ียมข้ึน ปนเ้ี ปนปที่ 3 โดยมุงยกระดับการบริหาร เสริมสรางวัฒนธรรมจิตสํานึกความปลอดภัยในการทํางาน
จัดการสภาพการจางงานตามมาตรฐานสากล มีความ ใหเกิดขึ้นแกทุกภาคสวน เมือ่ วันที่ 1 กรกฎาคม 2562
ปลอดภัยและอาชีวอนามัยที่ดีในการทํางาน มีระบบ นายสุทธิ สุโกศล ปลัดกระทรวงแรงงาน เปนประธาน
แรงงานสัมพันธท่ีดีและมีสวัสดิการเหมาะสม สําหรับ แถลงขาวการจัดงานความปลอดภัยและอาชีวอนามัย
ป 2562 ไดกําหนดจัดข้ึนในวันพฤหัสบดีท่ี 15 สิงหาคม แหงชาติ ครัง้ ท่ี 33 ซ่ึงจัดข้ึนระหวางวันท่ี 4 - 6 กรกฎาคม
2562ณศูนยแ สดงสินคา และการประชุมอิมแพคเมืองทองธานี 2562 ณ ศูนยนิทรรศการและการประชุมไบเทค บางนา
นนทบุรี โดยไดรับเกียรตจิ ากรัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน กรุงเทพมหานคร โดยมี นายวิวัฒน ตังหงส อธิบดี
เปน ประธานเปดงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน พล.อ.อภิชาต
แสงรุงเรือง ประธานกรรมการบริหาร สสปท. นางสาวอําพันธ
อธิบดี กสร. กลา วตอ ไปวา กิจกรรมหลักของงาน ธุววิทย รองเลขาธิการสํานักงานประกันสังคม พรอมดวย
การมอบรางวัล Thailand Labour Management ผูบริหารระดับสูงกระทรวงแรงงาน เขารวมในคร้ังน้ีดวย
Excellence Award 2019 ใหแกส ถานประกอบกิจการทม่ี ี ณ หองประชมุ ศ.นิคม จันทรวิทุร ชั้น 5 อาคารกระทรวง
การบริหารจัดการดานแรงงานยอดเยี่ยมและธํารงรกั ษาไดตาม แรงงาน โดยปลัดกระทรวงแรงงาน กลาววา กระทรวงแรงงาน
มาตรฐานเปนระยะเวลานานท่ีสุด จํานวน 3 รางวัล ซ่ึงจะ ไดขับเคล่ือนงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ
ไดรับถวยรางวัลพระราชทานจาก สมเดจ็ พระกนิษฐาธิราชเจา สภาพแวดลอมในการทํางานมาอยางตอเนื่องตามนโยบาย
กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ของรฐั บาลท่กี าํ หนดให Safety Thailand เปนวาระแหงชาติ
นอกจากนี้ ยังมีการมอบรางวลั สถานประกอบกิจการดีเดน โดยเริ่มสรางความปลอดภัยต้ังแตเด็กนักเรียนจนกระท่ัง
ดานแรงงานและสวัสดิการแรงงาน สถานประกอบ- ความปลอดภัยในการทํางาน ซ่ึงเปนวัตถุประสงคหลัก
กิจการตนแบบดีเดนดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย ทั้งนี้ ปจจุบันรัฐบาลมีนโยบายพัฒนาประเทศไปสู
และสภาพแวดลอมในการทํางาน และสถานประกอบ- ประเทศไทย 4.0 ซงึ่ ผูประกอบการใหความรวมมอื เปน

รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน สํานกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 กรมสวัสดกิ ารและคมุ ครองแรงงาน

54 เกบ็ ตกขา วมาเลา

อยางดีในการพัฒนาศักยภาพแรงงาน และสรางความ Korea) นางเพชรรัตน สินอวย อธิบดีกรมการจัดหางาน และ
ม่ันใจไดว าผปู ระกอบการไดใ หค วามสําคญั กับการสรา ง คณะลงพ้ืนทีต่ รวจเยีย่ มการทดสอบภาษาเกาหลี สรางขวัญ
วัฒนธรรมความปลอดภัย เนื่องจากหากมีการปองกันท่ีดีแลว และกําลังใจแกเจาหนาที่ผูปฏิบัติงานและผูเขาสอบ
การประสบอันตรายจากการทํางานก็ลดนอยลง ท้ังน้ี ณ หองประชุมศูนยทดสอบภาษาเกาหลี โรงเรียนมัธยม
กระทรวงแรงงาน และภาคีเครือขายไดรวมมือกันเชิญชวน เทศบาล 6 นครอดุ รธานี อําเภอเมอื ง จังหวดั อดุ รธานี
ใหผูประกอบการปฏิบัติตามกฎหมายความปลอดภัย
เพ่ือใหสามารถลดอุบัตเิ หตุจากการทาํ งานใหเ ปนศูนย นายสุทธิ สุโกศล ปลัดกระทรวงแรงงาน กลาว
ภายหลังการตรวจเยี่ยมวา รัฐบาลไทย โดยกระทรวงแรงงาน
สําหรบั งานดังกลาวจัดขึ้นเพ่ือสรางความตระหนัก และรัฐบาลสาธารณรัฐเกาหลี โดยกระทรวงแรงงาน
รถู ึงความสําคัญของความปลอดภัยในการทํางาน กระตุน และการจางงานสาธารณรัฐเกาหลี ไดลงนามในบันทึก
การตอกยา้ํ การสรางจิตสํานึกความปลอดภัยในการทํางาน ความเขาใจวาดวยการจัดสงแรงงานไปทํางานสาธารณรัฐ
ใหเกิดกับผูท่ีเกี่ยวของทุกภาคสวน เพื่อใหนายจาง เกาหลี ตามระบบการจางแรงงานตางชาติ (Employment
ลกู จา ง ผทู ี่เกยี่ วของไดแ ลกเปล่ียน เรียนรู ประสบการณ และ Permit System for Foreign Workers : EPS) มาต้ังแต
แสดงความคิดเห็นถึงแนวทางการพัฒนางานดานความปลอดภัย ป 2547 โดยกําหนดใหกระทรวงแรงงาน โดยกรมการ
ในการทํางาน รวมทั้งไดรับทราบนโยบายดานความปลอดภัย จัดหางานเปน หนวยงานผูสง ทําหนาท่ีในการรับสมัคร
ในการทํางานจากหนวยงานภาครัฐ เพื่อเปนแนวทางใน คัดเลือกและจัดสงคนหางานไปทํางาน ซ่ึงคนหางานที่จะ
การบรหิ ารจัดการควบคูไปกบั การบงั คบั ใชก ฎหมาย เดินทางไปทํางานตองผานการทดสอบภาษาเกาหลี
(EPS-TOPIK) และทักษะการทาํ งาน ตามที่ทางการเกาหลี
ภายในงานยังมีกิจกรรมท่ีนาสนใจ อาทิ การสัมมนา กําหนด โดยมีสํานักบริการพัฒนาบุคลากรแหงเกาหลี
ทางวิชาการกวา30 หัวขอ การปาฐกถาในหวั ขอ "มุงสรางสรรค (Human Resources Development Service of Korea :
วัฒนธรรมไทยเชิงปองกันสูความปลอดภัย อาชีวอนามัย HRD Korea) เปนหนวยงานท่ีรับผิดชอบการจัดสอบ โดย
และความผาสุกที่ยั่งยืน” การมอบโลประกาศเกียรติคุณ HRD Korea ไดแจง กําหนดการและรายละเอียดในการ
กจิ กรรมการรณรงคลดอุบัติเหตุจากการทํางานใหเปนศูนย เปดรับสมัครทดสอบภาษาเกาหลีและทักษะการทํางาน
ประจําป 2562 ไดแก การประกวดนวัตกรรม ประกวด (Point System) ครั้งที่ 7 เพ่ือสมัครไปทํางานสาธารณรัฐ
Story Board ความปลอดภัยและอาชีวอนามัยใน เกาหลีตามระบบการจางแรงงานตางชาติ (EPS) ใน 3 ประเภท
การทํางาน การประกวดทีมฉุกเฉิน การประกวด กจิ การ ไดแก 1. อุตสาหกรรมการผลิตรบั เฉพาะเพศชาย
Safety Youth Brand Ambassador 2019 การแสดง 2. งานภาคเกษตร/ปศสุ ัตว รับทั้งเพศหญิงและเพศชาย
นิทรรศการเฉลิมพระเกยี รติ บรกิ ารดานความปลอดภัย และงานกอสราง รับเฉพาะเพศชาย โดยไดมีการเปดรับ
การจัดแสดงสินคา ผลิตภัณฑ กิจกรรมรวมถึงการแสดง สมคั รทดสอบภาษาเกาหลีไปแลว เมือ่ วันที่ 7 – 9 มิถนุ ายน
นวัตกรรมจากหนวยงานภาครัฐ เอกชน สถานศึกษา 2562 ที่ผานมา ใน 4 ศูนยการรับสมัคร 4 จังหวัด ไดแก
กวา 100 บธู มนิ คิ อนเสริ ต จากศิลปน เปนตน 1) ศูนยการรับสมัครกรุงเทพมหานคร 2) ศูนยการรับ
สมคั รจังหวัดลําปาง 3) ศูนยการรับสมัครจังหวัดอุดรธานี
(ท่ีมา : www.mol.go.th, วันท่ี 4 กรกฎาคม 2562) และ 4) ศูนยการรับสมัครจังหวัดนครราชสีมา ผลการ
รบั สมัครมีจํานวนท้ังส้ิน 12,418 คน เปนงานอุตสาหกรรม
ปลดั แรงงานลงพ้นื ท่ีอุดรธานี นําCEO HRDKorea 6,281 คน งานภาคเกษตร/ปศุสัตว 3,886 คน และงาน
เย่ียมสนามทดสอบภาษาเกาหลี พรอ มหารอื กอสรา ง 2,251 คน
เพม่ิ ยอดโควตาใหแ รงงานไทยไปทาํ งานเกาหลี
สําหรบั วิธีการทดสอบน้ัน จะมี 2 วิธีคือ ทดสอบดวย
เม่ือวันท่ี 21 กรกฎาคม 2562 นายสุทธิ สุโกศล คอมพิวเตอรและทดสอบดวยกระดาษ โดยมีสนาม
ปลัดกระทรวงแรงงาน พรอมดวย นายคิม ดงมัน CEO ทดสอบความสามารถภาษาเกาหลี ดังน้ี 1) สนาม
สํานักบริการพัฒนาบุคลากรแหงเกาหลี (Human ทดสอบกรุงเทพมหานคร ทดสอบดวยคอมพิวเตอร
Resource Development Services of Korea : HRD ณ กรมการจัดหางาน อาคารสํานักงานประกันสังคม

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 กรมสวสั ดกิ ารและคุมครองแรงงาน

เก็บตกขาวมาเลา 55

กรุงเทพมหานครพน้ื ท่ี 3 ช้นั 11 ถนนมิตรไมตรี เขตดินแดง พลเอก ประวติ ร วงษส วุ รรณ มอบนโยบาย
กรุงเทพมหานคร 2) สนามทดสอบจังหวัดอุดรธานี กระทรวงแรงงาน เปด 9 แผนหลัก ชู 2 โมเดล
ทดสอบดวยคอมพิวเตอร ณ อาคารพาณิชยเลขที่ 131
หมูท่ี 5 ถนนรอบเมือง ตําบลบานเลื่อม อําเภอเมือง พฒั นาแรงงานไทย กาวไกลอาเซยี น
จังหวัดอุดรธานี และทดสอบดวยกระดาษ ณ โรงเรียน
มธั ยมเทศบาล 6 นครอุดรธานี เลขท่ี 237/4 ถนนอุดรดุษฎี ตามที่ นายกรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ
ตาํ บลหมากแขง อาํ เภอเมอื ง จังหวัดอุดรธานี 3) สนาม จันทรโอชา ไดแถลงนโยบายตอรัฐสภา เมื่อวันท่ี
ทดสอบจังหวัดลาํ ปาง ทดสอบดวยกระดาษ ณ มหาวิทยาลัย 25 กรกฎาคม และมอบนโยบาย ตอผูบริหารระดับสูง
ราชภัฏลําปาง เลขที่ 119 ถนนลําปาง – แมทะ ตาํ บลชมพู เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม ที่ผานมา ไดกําหนดเปาหมาย
อําเภอเมืองลําปาง จังหวัดลําปาง และ 4) สนามทดสอบ ชัดเจนที่จะพัฒนาประเทศไทยใหหลุดพนจากกับดัก
จังหวัดนครราชสีมา ทดสอบดวยกระดาษ ณ โรงเรียน ประเทศรายไดปานกลาง โดยมุงหมายใหคนไทยใน
เกียรติคุณวิทยา เลขท่ี 12 ถนนมิตรภาพ – หนองคาย ทกุ ชวงวัยเปน กําลงั คนคุณภาพท่จี ะผลักดนั ประเทศให
ตาํ บลหม่ืนไวย อําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เติบโต อยางย่งั ยนื ซ่งึ กระทรวงแรงงาน เปนหนวยงาน
หลักในการพฒั นาทรพั ยากรมนุษยของประเทศ
ดานนางเพชรรัตน สินอวย อธิบดีกรมการ
จัดหางาน กลาวเพิ่มเติมวา ในวันน้ี (21 กรกฎาคม 2562) เมอื่ วนั ท่ี 16 สิงหาคม 2562 พล.อ.ประวิตร
กําหนดทดสอบภาษาเกาหลีดวยกระดาษ มีศูนยการทดสอบ วงษสุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีฝายความม่ันคง เปน
จํานวน 3 จังหวดั ไดแก 1) สนามทดสอบจังหวัดอดุ รธานี ประธานการประชุมมอบนโยบายแกผูบริหาร ขาราชการ
จํานวน 2,558 คน 2) สนามทดสอบจังหวัดลําปาง จํานวน และเจา หนาทก่ี ระทรวงแรงงานโดยมีหมอมราชวงศจ ัตุมงคล
2,317 คน 3) สนามทดสอบจังหวัดนครราชสีมา จํานวน โสณกุล รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน กลาวตอนรับ
2,465 คน โดยจะประกาศรายช่ือผูผานการทดสอบ นายสุทธิ สุโกศล ปลัดกระทรวงแรงงาน กลาวสรุปผล
ภาษาเกาหลใี นวันท่ี 2 สิงหาคม 2562 ต้ังแตป 2547 ถึง การดําเนินงาน พรอมดวยผูบริหารระดับสูงกระทรวง
ปจจุบันมีสถิติแรงงานไทยที่ไปทํางานสาธารณรัฐเกาหลี แรงงาน เขารวมในคร้ังนี้ดวน ณ หองประชุม ศ.นิคม
ภายใตระบบการจางแรงงานตางชาติ (EPS) จํานวนท้ังส้ิน จันทรวิทุร ช้ัน 5 อาคารกระทรวงแรงงาน โดยขอให
76,365 คน โดยสวนใหญไปทาํ งาน ในกิจการอุตสาหกรรม ดําเนินการตาม 9 แผนงานหลัก ดังนี้ 1. ใหกําหนด
รองลงมาเปน กจิ การเกษตร/ปศสุ ัตว และกอสรา งตามลําดบั แผนงานท่ีชัดเจน ในการพัฒนากาํ ลังแรงงานเพื่อรองรับ
อุตสาหกรรม 4.0 และอุตสาหกรรมเปาหมายของรัฐบาล
ภายหลังการตรวจเยี่ยมไดมีการหารือรวมกัน รวมท้ังเตรียมการรองรับการเปล่ียนแปลงโครงสราง
ในประเด็นเก่ียวกับสภาพการจางแรงงานไทยในสาธารณรัฐ กาํ ลังแรงงานและการเขาสูสังคมผสู ูงอายุ 2. ผลิตกําลัง
เกาหลี โดยฝายไทยขอใหชวยดูแลสภาพการจาง แรงงานคุณภาพ รวมทั้งพัฒนาทักษะอาชีพใหคนทุก
แรงงานไทยในสาธารณรัฐเกาหลีดวย นอกจากน้ียังได ชวงวัย ตอบโจทยความตองการของผูประกอบการใน
หารือเก่ียวกับการใชประโยชนจากหองทดสอบภาษา ทุกภาคสวน รวมไปถึงรองรับการพัฒนาเขตพัฒนา
เกาหลีดวยคอมพิวเตอรโดยขอใหใชในการอบรมภาษา พเิ ศษภาคตะวันออก 3. สงเสริมการมีงานทําทม่ี ีคุณคา
เกาหลี หรอื อบรมอ่ืน ๆ ใหคนหางานทีไ่ ปทาํ งานตามระบบ ใหคนทุกกลุม และสรางสภาพแวดลอมในการทํางานท่ี
EPS ดวย ซ่ึงปจ จุบันศูนย EPS ประเทศไทยมีหองทดสอบ สมดุล ระหวางงานกับชีวิตสวนตวั รวมทั้งคุมครองแรงงาน
ภาษาเกาหลีดวยคอมพิวเตอร จํานวน 2 แหง คือ ทั้งในระบบและนอกระบบใหไดรับรายได สวัสดิการ
ท่ีกรุงเทพมหานคร และท่ีจังหวัดอุดรธานี และหารือ และหลักประกันทางสังคมที่เพียงพอ เหมาะสม กับการ
ขอเพ่ิมโควตางานภาคอุตสาหกรรมการผลิต จากเดิม ดํารงชีพ 4. สรา งกระบวนการทไี่ ดร บั การยอมรบั ผานกลไก
4,800 คน/ป เพิม่ เปน 6,000 คน/ป คณะกรรมการไตรภาคีในการกําหนดคาจางขั้นต่ํา
สําหรับแรงงานแรกเขา และคาจางตามมาตรฐานฝมือ
(ท่มี า: www.mol.go.th, วันท่ี 21 กรกฎาคม 2562)

รายงานความเคลือ่ นไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

56 เก็บตกขาวมาเลา

ท่ีเหมาะสมกับทักษะความเช่ยี วชาญ เพื่อจูงใจ ใหกําลัง นอกจากนั้น พล.อ.ประวิตร ยังไดเนนยํ้าให
แรงงานพัฒนาตนเองอยางตอเน่ือง 5. วางระบบการบริหาร กระทรวงแรงงานเปนหนวยงานหลักในการพัฒนา
จัดการแรงงานตางดาว ใหถูกตองตามกฎหมาย สงเสริม ทรัพยากรมนุษยของประเทศ โดยใหกําหนดแผนงาน
และคุมครองใหแรงงานไทยเดินทางไปทํางานตางประเทศ เพื่อพัฒนากําลังแรงงานรองรับอุตสาหกรรม 4.0 และ
อยางมีศักด์ิศรี ถูกตองตามกฎหมาย และปองกันการ อุตสาหกรรมเปาหมายของรัฐบาล รองรับการเปลี่ยนแปลง
หลอกลวงไปทํางานตางประเทศ 6. เพิ่มประสิทธิภาพ โครงสรางกําลังแรงงานและการเขาสูสังคมผูสูงอายุ
การบังคบั ใชกฎหมาย เพ่ือปองกันและแกไขปญหาการบังคับ ผลิตกาํ ลงั แรงงานคณุ ภาพ พฒั นาทักษะอาชีพสอดคลองกับ
ใชแรงงานการคามนษุ ยด า นแรงงาน การใชแรงงานเดก็ ความตองการในเขตเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก
และการใชแรงงานในภาคประมง 7. สง เสรมิ คุมครอง และ สงเสริมการมีงานทํา คุมครองแรงงานในระบบและ
พัฒนาทักษะใหกับแรงงาน ท่ีประกอบอาชีพอิสระให นอกระบบใหมีรายได สวัสดิการ และหลักประกันทาง
มีอาชีพ มีรายไดมีหลักประกันทางสังคม ตลอดจนสงเสริม สงั คม สรางกระบวนการยอมรับจากผูมีสวนไดส วนเสีย
ใหเกิดการจางงานผูสูงอายุ ผูพิการ หรือผูผานการตองขัง ผานกลไกไตรภาคีในการกําหนดคาจางขั้นตํ่าสําหรับ
8. สําหรับเรื่องการจดทะเบียนแรงงานตางดาวท้ัง 3 สัญชาติ แ ร ง ง า น แ ร ก เ ข า แ ล ะ ค า จ า ง ต า ม ม า ต ร ฐ า น ฝ มื อ ท่ี
ใหพ จิ ารณาระบบจัดจา งเอกชนมารับจดทะเบียนแทนดวย เหมาะสมกับทักษะความเชี่ยวชาญ เพื่อจูงใจใหกําลัง
9. ใหพิจารณาจัดเก็บอัตลักษณบุคคลแรงงานตางดาว แรงงานพัฒนาตนเองอยางตอเน่ือง บริหารจัดการ
ท้งั 3 สัญชาติ ในระบบไบโอแมททริกซเพ่ือพัฒนาไปเชอ่ื มตอ แรงงานตางดาวใหถูกตองตามกฎหมาย ตลอดจน
กับระบบของสํานักงานตรวจคนเขาเมอื ง ตามแผนงานหลัก สงเสริมและคุมครองแรงงานไทยท่ีไปทํางานตางประเทศ
9 แผน ดงั กลาว ไดช ู 2 โมเดล คือ โมเดลแรก เร่ืองการ อยางมีศักด์ิศรี ถกู กฎหมาย และปองกันการหลอกลวง
จดทะเบียนแรงงานตางดาวท้ัง 3 สัญชาติ ใหพิจารณา ไปทํางานตางประเทศ เพิ่มประสิทธิภาพการบังคับใช
ระบบจัดจางเอกชนมารับจดทะเบียนแทนจะทําใหการ กฎหมายเพื่อปองกันและแกไขปญหาการบังคับใชแรงงาน
บริการตอนายจางและลูกจางคลองตัวขึ้น โมเดลที่สอง การคา มนษุ ยด านแรงงาน การใชแ รงงานเด็กในรูปแบบ
การพิจารณาจัดเก็บอัตลักษณบุคคลแรงงานตางดาว ทเ่ี ลวราย และแรงงานภาคประมง สงเสริม คุมครอง และ
ทั้ง 3 สัญชาติ ในระบบไบโอแมททริกซ เพื่อพัฒนาไป พัฒนาทักษะใหแรงงานอิสระมีอาชีพ มีรายได มี
เชื่อมตอกับระบบของสํานักงานตรวจคนเขาเมือง การ หลักประกันทางสังคม และสงเสริมการจางงาน
เก็บขอมูลอตั ลกั ษณบ ุคคลของกระทรวงแรงงานจะเปน ผสู งู อายุ ผูพ กิ าร และผูตอ งขัง
ระบบเดียวกันกับสํานักงานตรวจคนเขาเมืองเพื่อความ
สะดวกในการตรวจสอบประวัติบุคคลนโยบายท่ีตอง ตามรายงานสภาวะสังคมไทยไตรมาสที่ 1
เขาไปมีสว นรวมสนับสนนุ 1. เขาไปมีสว นรว มในการพัฒนา ป 2562 จากสภาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ (สศช.)
ศักยภาพผูประกอบการ ใหสามารถแขงขันไดโดยการพัฒนา เปดเผยเกีย่ วกับสถานการณแ รงงานในปจจบุ ันไวด ังนี้
ทกั ษะ ความเปนผูประกอบการ และใชประโยชนจาก
เทคโนโลยีในการเพิ่มผลติ ภาพ 2. พัฒนาคนตามความ การจางงานนอกภาคเกษตรเพิ่มข้ึน อัตราการ
ตองการของพ้ืนที่ และชมุ ชน สรางหลักสูตร ฝกอบรม วางงานลดลง รายไดและผลิตภาพแรงงานเพิ่มขึ้น
ทกั ษะ ฝมือระยะสั้น โดยทํางานรวมกับสถานประกอบการ ไตรมาสหน่ึงป 2562 การจางงานเพิม่ ข้ึนรอยละ 0.9 โดย
และภาคการศึกษา เพ่ือใหสามารถพัฒนาทักษะมา เปนการเพิ่มขึ้นนอกภาคเกษตรรอยละ 3.2 ในสาขา
เทียบเคียงเปนหนวยกิตตอยอดเปนใบปริญญาชุมชน การกอสรางรอยละ 10.5 ตามการขยายตัวของพื้นท่ี
3. รวมรณรงค ปองกัน และแกไขปญหายาเสพติดใน กอสรางและการลงทุนขนาดใหญของภาครัฐ สาขา
สถานประกอบการ 4. สนบั สนนุ ความเปนรัฐบาลดิจิทัล อุตสาหกรรมจางงานเพิ่มขึ้นรอยละ 1.0 ชะลอตัวลง
โดยยกระดับศูนยขอมูลแรงงานแหงชาติ ใหเปน ตามการผลิตท่ีเชื่อมโยงกับการสงออก ขณะที่สาขา
ศูนยกลางการใช Big Data ดานแรงงานท่ีสามารถใช โรงแรมและภัตตาคารมีการจางงานลดลงเลก็ นอยจาก
ประโยชนรว มกัน ไดทุกหนวยงานที่เกีย่ วของ ชวงเดยี วกันปกอนที่รอยละ 0.2 สวนหนึ่งเปนผลจาก
จํานวนนักทองเที่ยวตางชาติที่ชะลอลง และผูมีงานทํา
รายงานความเคล่อื นไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน ภาคเกษตรลดลงรอยละ 4.2 อัตราการวางงานเทากับ
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562
สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

เกบ็ ตกขา วมาเลา 57

รอ ยละ 0.9 โดยเปนการลดลงท้ังผูท่ีเคยทํางานและไมเคย และตองใชทักษะท่ีหลากหลาย ดังนั้น การพัฒนากําลัง
ทาํ งานมากอนรอยละ 32.2 และ 18.7 ตามลําดับ คาจาง แรงงานใหมีทักษะเปนท่ีตองการของตลาดจงึ เปนสงิ่ จําเปน
แรงงานท่ีแทจริงภาคเอกชนเพ่ิมข้นึ รอยละ 2.5 ขณะท่ี ท่ีตองเรงดําเนินการทั้ง 1) การเพิ่มทักษะแรงงาน (up-skill)
ผลิตภาพแรงงานโดยรวมยังคงเพ่ิมข้ึนท่ีรอยละ 1.8 ใหมีทักษะใหม ๆ เชน การพัฒนาทักษะแรงงานใหมีความ
ตลาดแรงงานตึงตัวมากข้ึน โดยจํานวนสัดสวนผูสมัครงาน ยืดหยุนเพื่อสามารถรับมือกับงานที่เรงดวนหรือมีภาวะ
ใกลเคียงกับจํานวนตําแหนงงานวางเปน 0.98 เทา ลดลง กดดันได (flexible workforce for critical tasks) การ
จาก 1.35 เทาในชวงเดียวกันของปท่ีแลว เมื่อพิจารณา พัฒนาทักษะดานการใชเทคโนโลยีรูปแบบใหม เปนตน
ตามระดับการศึกษา พบวามีความตองการแรงงานใน และ 2) การปรับเปลยี่ นทักษะแรงงาน (re-skill) เชน การ
ระดับประถมศึกษา และสายอาชีพสูงกวาจํานวน เสริมสรา งทักษะดานอ่ืน ๆ ท่ีแตกตาง ไปจากเดิม ภายใต
ผูสมัครงานถึง 2 เทา สะทอ นความขาดแคลนแรงงาน แนวคดิ การเรียนรูตลอดชีวิต (Lifelong learning) โดยเฉพาะ
ทง้ั จาํ นวนแรงงานและทักษะท่ีไมต รงกับความตองการ ผูท่ีอยูในวัยทํางานใหสามารถพัฒนาตนเองเพ่ือรองรบั ใน
กรณีที่จําเปน ตองมีการเปลี่ยนงานหรือเปลี่ยนอาชีพใน
ประเดน็ ท่ีตองติดตามดา นแรงงาน(1)สถานการณ อนาคต
ภยั แลง ทจ่ี ะสงผลกระทบตอกิจกรรมทางการเกษตรและ
รายไดเ กษตรกร จากรายงานสถานภาพนํ้าในเขื่อนของ (ทมี่ า: www.mol.go.th, วันท่ี 16 สิงหาคม 2562)
กรมชลประทาน พบวาปริมาณน้ําในเข่ือนทั่วประเทศ
อยูที่รอยละ 53 ของปริมาณความจุท่ีระดับน้ําทะเล รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน
ปานกลาง โดยมีปริมาณน้ําที่ใชไดจริงอยูท่ีรอยละ 20 สงเจา หนาทเ่ี ขาหารอื กบั ผแู ทนบริษทั จีเอ็ม
(ณ วันที่ 31 พฤษภาคม 2562) ซึง่ อยูในเกณฑน้ํานอย กรณกี ารปรับลดพนักงานใหลกู จา งไดร ับ
ขั้นวกิ ฤติ โดยเฉพาะจากเข่ือนในบริเวณภาคกลางและ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เกษตรกรควรเตรียมรับมือ สทิ ธิประโยชนต ามกฎหมายโดยเร็ว
กั บ วิ ก ฤ ติ ภั ย แ ล ง โ ด ย อ า จ เ ป ล่ี ย น จ า ก ก า ร ป ลู ก พื ช
ตองการนํ้ามากมาเปนพืชหมุนเวียนที่ใชน้ํานอยแทน เมือ่ วันท่ี 30 ส.ค. 2562 หมอมราชวงศจัตุมงคล
(2) ผลกระทบจากสงครามการคาระหวางสหรัฐอเมริกา โสณกุล รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน เปดเผยถึง
และจีน ซ่ึงอาจกระทบไทยผานการสงออกและการ กรณีการปรับลดพนักงานของบริษัท เจนเนอรัล มอเตอรส
ทอ งเท่ียว โดยในดานการสงออก สินคาท่ีคาดวาจะได พาวเวอรเทรน (ประเทศไทย) จํากัด หรือจีเอ็มวา กระทรวง
ผลกระทบสวนใหญเปนสินคา ดานอิเล็กทรอนิกส เชน แรงงาน ไดติดตามสถานการณดานแรงงานอยางตอเนื่อง
อินเทอรเนต็ โมเดม็ แผงวงจรอิเลก็ ทรอนิกส แผงวงจรพิมพ ซึ่งกรณีดังกลาวไดกําชับใหกรมสวัสดิการและคุมครอง
อุปกรณสงขอมูลตาง ๆ ชิ้นสวนยานยนต และวัสดุ แรงงานเขาไปตรวจสอบขอเท็จจริงเพ่ือใหการชวยเหลือ
กอสราง อยางไรก็ตาม อาจไมสงผลกระทบตอการจางงาน ลูกจางท่ถี กู เลิกจางไดร บั สิทธปิ ระโยชนตามกฎหมาย
ภาคการผลิตมากนัก เนื่องจากสาขาอุตสาหกรรม
ดังกลาวเปนอุตสาหกรรม ที่ใชเคร่ืองจักรเขมขน ม.ร.ว.จัตุมงคลฯ ยังไดกําชับใหหนวยงานใน
(Capital intensive) แตตองเฝาระวังการจางงานใน สังกัดกระทรวงแรงงานในพื้นที่จังหวัดระยองเขาไป
สาขาบริการทองเท่ียว เน่ืองจากลักษณะของการจาง ตรวจสอบ ซ่ึงจากการเขาไปหารือรวมกันระหวางผูแทน
งานสวนหนึ่งเปนการจางงานช่ัวคราว ตามปรมิ าณการ บริษัทฯ โดยสวัสดิการและคุมครองแรงงานจังหวัด
เขาพักของนักทองเท่ียว โดยนักทองเท่ียวจีนและ ระยอง พบวา บริษัท เจนเนอรัล มอเตอรส พาวเวอรเทรน
สหรฐั อเมริการวมคิดเปนสัดสวนประมาณรอยละ 30 ของ (ประเทศไทย) จํากัดต้ังอยูท่ี 111/1 หมูท่ี 4 นิคมอุตสาหกรรม
นักทองเทยี่ วรวม (3) การปรับตัวของตลาดแรงงานภายใต อีสเทิรนซีบอรด ต.ปลวกแดง อ.ปลวกแดง จ.ระยอง
แนวโนมการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ปจจุบันมีการ ซ่ึงเปนสถานประกอบกิจการผลิตเคร่ืองยนตประกอบ
นํานวัตกรรมมาใชในอุตสาหกรรมการผลิตมากขึ้น รถยนตเชฟโรเลต มีลูกจางประจํา 1,553 คน และลูกจาง
รวมถึงการบริหารจัดการท่ีจําเปนตอ งมีความยืดหยุน รบั เหมาคาแรง 186 คน บริษัทมีการปรบั โครงสรางองคกร
โดยการปรับลดพนักงาน เนื่องจากปจจุบันประสบ
รายงานความเคล่ือนไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวสั ดิการและคมุ ครองแรงงาน

58 เก็บตกขาวมาเลา

ปญหาไมมีคาํ สง่ั ซือ้ รถยนตจ ากตางประเทศ ทําใหยอดการ สงเคราะหลูกจางมีสภาพคลอง มีเงินหมุนเวียนกวา
ผลิตลดลงอยางมาก จําเปนตองปรับลดกระบวนการผลิต 400 ลานบาท พรอ มชวยเหลือลกู จาง
จาก 16 แผนกเหลอื 12 แผนกเพ่ือปรับลดลูกจางใหเหมาะสม
กับปริมาณและกําลังการผลิต จาก 1,553 คน เหลือประมาณ นายวิวัฒน ตังหงส อธิบดีกรมสวัสดิการและ
900 คน โดยไดกําหนดหลักเกณฑการพิจารณาจาก คุมครองแรงงาน (กสร.) กลาวถึงกรณีที่มีกระแสขาว
ประสิทธิภาพการทํางานและความเหมาะสมของพ้ืนที่ ความกังวลเกยี่ วกบั สถานการณการเลิกจา งงานประเทศไทย
การปฏบิ ัตงิ าน และความกังวลวางบประมาณของกองทุนสงเคราะหลูกจาง
จะไมเพียงพอตอการชวยเหลือลูกจางที่ถูกเลิกจางน้ัน
ท้ังน้ี ลกู จา งจะไดรับสิทธปิ ระโยชนต ามกฎหมาย จากกรณีดังกลาวตองขอขอบคุณทุกฝายที่หวงใย
แรงงานบวกเงินพิเศษ ซ่ึงรวมถึงลูกจางรับเหมาคาแรง ลูกจา งซึ่งอาจไดรบั ผลกระทบจากสภาพเศรษฐกิจ รวม
ที่จะไดรับเงินสว นตางพิเศษของการยกเลิกสัญญา ไปถึงความผันผวนของภาวะเศรษฐกิจโลก สถานประกอบ-
รวมสิทธิประโยชนท่ีบริษัทจายใหลูกจางท่ีถูกเลิกจาง กิจการบางแหงจึงมีการปรับโครงสรางธุรกิจเพื่อความ
จาํ นวน 394 คน ซ่ึงมอี ายุงานระหวาง 3-20 ป โดยเปน อยูรอด อยางไรก็ตาม ขอมูลการขึ้นทะเบียนการวางงาน
ลูกจา งของ บริษัท เจนเนอรลั มอเตอรส (ประเทศไทย) จํากัด ของผปู ระกนั ตนประกันสังคม เปรียบเทียบในชวงเวลา
กับ บริษัท เจนเนอรัลมอเตอร พาวเวอรเทรน (ประเทศไทย) เดียวกันระหวางป 2561 กับป 2562 พบวาไมแตกตางกัน
จํากัด จํานวน 208 คน และลูกจางรับเหมาคาแรง บริษัท มากนัก โดยในชวงเดือน ม.ค. – ธ.ค. ป 2561 มีผูขึน้ ทะเบียน
สกิล พาวเวอรเซอรวิส ประเทศไทย จํากัด จํานวน 186 คน วางงานเฉล่ียตอ เดือน 72,000 คน และป 2562 จํานวน
มูลคา ประมาณ 300 กวาลานบาท ทง้ั นี้ บริษัทฯ ไดดูแล 79,000 คน ซ่ึงลูกจา งเหลานี้ก็จะไดรับคาชดเชยจาง
พนักงานท่ีถูกเลิกจางโดยจัดทีมงานท่ีปรึกษาเพื่อหางานใหม นายจางและเงินทดแทนกรณีวางงานจากกองทุน
และเตรียมตัวสอบสัมภาษณงานใหกับลูกจาง สําหรับ ประกนั สังคมดวย
การเลิกจา งจะมีผลในวันท่ี 1 ตลุ าคมนี้เปนตน ไป โดยลูกจาง
ทีถ่ ูกเลิกจางทํางานวันที่ 27 สิงหาคม 2562 เปนวันสุดทาย อธิบดี กสร. กลาวตอวา สําหรับลูกจางท่ีถูก
และไมตอ งมาทํางานอกี โดยบริษัทฯ จะจายคาจางใหถึง เลิกจาง และนายจางยังคางจายคาชดเชย และเงินอ่ืน ๆ
วันท่ี 30 กันยายนนี้ ซ่ึงกระทรวงแรงงาน โดยสํานักงาน กส็ ามารถมาย่ืนขอรับเงนิ ชวยเหลือจากกองทุนสงเคราะห
สวัสดิการและคุมครองแรงงานจังหวัดระยองไดประสาน ลูกจา งเพ่ือบรรเทาความเดอื ดรอ นชว่ั คราวได โดยจะไดรับ
สํานักงานจัดหางานและสํานักงานประกันสังคมจังหวัด เงินชวยเหลือตามอายุงาน เชน ทํางานเกิน 120 วัน
ระยองเพือ่ ดาํ เนินการ หาตําแหนงงานวางใหกับลกู จางและ แตไมครบ 3 ป จะไดรับเงนิ ชวยเหลือ 30 เทาของคาจาง
ใหลกู จางไดรบั การสทิ ธปิ ระโยชนความคมุ ครองที่เหมาะสม รายวัน, ทํางานเกิน 3 ป แตไมเกิน 10 ป ไดรบั เงิน 50 เทา
ตามกฎหมายตอไป กรณีลูกจางไมไดรับสิทธิประโยชน เปนตน ทั้งน้ีการชวยเหลือดังกลาวไมไดเปนการให
ตามกฎหมาย สามารถขอรับความชวยเหลือไดที่สํานักงาน เปลา เม่ือกองทุนฯ จายเงนิ ชว ยเหลือใหกบั ลูกจา งแลวก็
สวัสดิการและคุมครองแรงงานจังหวัดทุกจังหวัด สํานักงาน จะเรียกเก็บเงินสวนดังกลาวจากนายจาง ซ่ึงกองทุน
สวสั ดิการและคุมครองแรงงานกรุงเทพมหานครพ้ืนที่ 1 - 10 สงเคราะหลูกจางไดจัดต้ังข้ึนตามพระราชบัญญัติคุมครอง
หรือโทรสายดว นกระทรวงแรงงาน 1506 กด 3 แรงงาน พ.ศ. 2541 โดยไดรับเงนิ สวนหน่ึงจากเงินอุดหนุน
ของรัฐบาลต้ังแตป 2543จนถงึ ปจจุบนั เปนเงิน 400ลานบาท
(ท่ีมา : www.simrath.go.th, วันที่ 30 สิงหาคม 2562) เงินคาปรับกรณีนายจางไมปฏิบัติตามกฎหมายคุมครอง
แรงงาน และเงินดอกผลของกองทุนฯ โดยในป 2561
กรมสวัสดกิ ารและคมุ ครองแรงงาน ที่ผานมา มีลูกจางมาขอรับเงินชวยเหลือจากกองทุน
ยันกองทุนสงเคราะหล ูกจา งมเี งินหมนุ เวียน สงเคราะหลูกจาง จํานวน 652 คน เปนเงินประมาณ 12
ลานบาท และในป 2562 จํานวน 845 คน เปนเงนิ ประมาณ
พอชวยลกู จาง 14 ลานบาท ซง่ึ ขอยืนยันวากองทุนสงเคราะหลูกจาง
มีเงินเพียงพอสําหรับชวยเหลือลูกจางอยางแนนอน แต
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เผย หากไมเพียงพอตอความตองการของลูกจางจริง เช่ือวา
สถานการณการเลิกจางยังไมนาเปนหวง ยืนยันกองทุน
สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน กรมสวสั ดกิ ารและคุมครองแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562

เกบ็ ตกขาวมาเลา 59

รัฐบาลตองเล็งเห็นความสําคัญและพรอมท่ีจะใหเงิน บริการ ไมวาจะเปนดานการผลิต การขนสงสินคา การบริหาร
อุดหนุนเพิ่มเติมอยางแนนอน แตในปจจุบันนายจาง จัดการ ไปจนถึงดานการแพทย สําหรับภาคอุตสาหกรรม
สวนใหญจายเงินชดเชยถูกตองตามกฎหมาย หรือจาย ก็มกี ารนาํ หนุ ยนตมาชวยพัฒนากระบวนการผลิตสินคา
คาชดเชยสูงกวากฎหมายกําหนด นอกจากนี้ พ.ร.บ. ใหม ีมาตรฐาน ลดตนทุน หรือชวยในกระบวนการออกแบบ
คุมครองแรงงานฉบับใหม ไดมีการปรับคาชดเชย ผลิตภัณฑ
สําหรับลกู จา งที่ทํางานเกิน 20 ป ปรับเพ่ิมเปน 400 วัน
เพอ่ื ใหลกู จา งสามารถดาํ รงชีพไดห ลงั ถูกเลิกจาง เมอ่ื เทคโนโลยีและ AI ไดเขามาเปนสวนหนง่ึ
ของการดําเนินชีวิตแลว ยอมมีผลตอการทํางานของ
(ทีม่ า : www.labour.go.th, วันท่ี 3 กนั ยายน 2562) มนุษย การจางงาน การใชกําลังแรงงาน โดยหลายฝาย
กังวลวาแรงงานในหลาย ๆ อาชีพจะหายไป โดยจาก
รมว.แรงงาน เปดงานวชิ าการเพือ่ นําเสนอผล รายงานของ OECD ประเมนิ วาในอีก 15 ปขางหนา 14%
การศกึ ษาวิเคราะห แนวทางขับเคล่ือน ของแรงงานมีความเสี่ยงสูงที่จะถูกแทนดวยระบบ
อัตโนมัติ และอีก 30% เผชิญกับการเปล่ียนแปลงทกั ษะ
การพฒั นาแรงงานเพ่อื กา วผา นสูเศรษฐกิจ ที่ใชในการทํางานอยางมาก นอกจากนี้ งานศึกษาของ
แหง อนาคต World Bank เรื่อง "ในมิติความเสี่ยงดานหุนยนต
แยงงานคน" พบวาระยะหลังเร่ิมเห็นแนวโนมการใช
รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน เปนประธานเปด หุนยนตและระบบอัตโนมัติมากขึ้นในกลุมตลาดเกิดใหม
และปาฐกถาพิเศษการสัมมนาทางวิชาการเพ่ือนําเสนอ หรือ Emerging Markets โดยวัดจากจํานวนสต็อก
ผลการศึกษาวิเคราะห เรื่อง "แนวทางขับเคล่ือนการ ของหุนยนตอุตสาหกรรม ซึ่งไทยติดอยูในอันดับตน ๆ
พัฒนาแรงงานเพ่ือกาวผานสูเศรษฐกิจแหงอนาคต ในกลุมนี้ และคาดวาไทยจะนําหุนยนตและระบบ
กรณีศึกษา : แรงงานในภาคการผลิต ภาคบริการทองเท่ียว อัตโนมัติมาใชเพิ่มขึ้นเพราะคุมคาตอการลงทุนหากดู
ภาคเกษตรและแรงงานสูงอายุ" ณ โรงแรมเจาพระยาปารค จากปจจัย ดานคาจางแรงงาน การขาดแคลนแรงงาน
กรงุ เทพฯ ราคาหุนยนตอุตสาหกรรม และระยะเวลาการใชงาน
นอกจากน้ี ความกาวหนาทางเทคโนโลยียังกอใหเกิด
วันท่ี 5 กันยายน 2562 หมอมราชวงศจัตุมงคล ความทาทายคร้ังใหญขึ้นในโลกของการทํางาน ความสัมพันธ
โสณกุล รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน เปนประธานเปด ระหวางนายจางและลูกจางเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
และปาฐกถาพิเศษการสัมมนาทางวิชาการเพ่ือนําเสนอ เน่ืองจากคนทํางาน platform ในรูปแบบออนไลน ซง่ึ ปจจุบัน
ผลการศึกษาวิเคราะห เร่ือง "แนวทางขับเคล่ือนการ มีจํานวนมาก โดยเฉพาะอยางยิ่งในลักษณะของ sharing
พัฒนาแรงานเพื่อกาวผานสูเศรษฐกิจแหงอนาคต economy เชน บริการเรียกรถ taxi ออนไลน บริการ
กรณีศึกษา : แรงงานในภาคการผลิต ภาคบริการทองเท่ียว รับสงสินคา หรือแมกระท่ังการที่คนทั่วไปสามารถให
ภาคเกษตรและแรงงานสูงอายุ" ณ โรงแรมเจาพระยาปารค เชาบานหรือหองของตนเองผาน platform ออนไลนได
กรงุ เทพฯ โดยกลาววา ขณะน้ีเราอยูในยุคของการเปลี่ยนแปลง เหลาน้ีลวนสงผลใหการดําเนินงานดานแรงงานจะตอง
ปจจัยทางสังคมและเทคโนโลยี ซึ่งเกี่ยวของกับชีวิต มีการปรับเปล่ียนใหมีความยืดหยุน และกาวทันตอ
ประจําวันของเรามากขึ้น ชวยเพิ่มความสะดวกสบาย บริบทความเปล่ียนแปลง ทั้งในดานของการประกันสังคม
ไมวาจะเปนการติดตอส่ือสารที่รวดเร็วและทันสมัย ความปลอดภัยในการทํางานและสวัสดิการแรงงาน
เทคโนโลยี Fintech ในภาคการเงินและการธนาคาร ไปจนถึงการพฒั นาทักษะ ท่ีคนทาํ งานจะตองมีทัศนคติ
รวมถึงเทคโนโลยีในรูปแบบอื่น ๆ ที่จะถูกคิดคนและ ท่พี รอมรองรับตอการเปลี่ยนแปลง พรอมท่ีจะเรียนรู
พัฒนาข้ึน เพ่ือตอบสนองรูปแบบการดําเนินชีวิตที่ และพัฒนาตนเองอยตู ลอดเวลา
เปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเรว็ โดยเฉพาะอยางยิ่งการใช
ระบบอัตโนมัติ (Automation) และเทคโนโลยีปญญา ประดิษฐ ผมขอเรียนวารัฐบาลภายใตการนําของ
(Artificial Intelligence) หรอื ท่ีเรียกวา Al เขามาแทน พลเอก ประยทุ ธ จันทรโ อชา ใหค วามสาํ คัญกับการเตรยี ม
แรงงานมนุษยมากขึ้นในเกือบทุกอุตสาหกรรมและ ความพรอ มดานกาํ ลงั คน ภายใตนโยบายการเตรียมคน

รายงานความเคลอ่ื นไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน สํานกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 กรมสวสั ดิการและคมุ ครองแรงงาน

60 เก็บตกขา วมาเลา

สูศตวรรษท่ี 21 ที่ระบุไวในนโยบายของรัฐบาลและ ตลาดแรงงาน ทั้งน้ี เพ่ือใหการเปลี่ยนผานทางเศรษฐกิจ
ยุทธศาสตรช าติระยะ 20 ป ในการพัฒนาศักยภาพของ ไปสูอุตสาหกรรมและบริการท่ีมุงเนนการทํางาน
ทรัพยากรมนุษย ท้ังนี้ เพื่อรองรับตอ การเปล่ียนแปลง รวมกันระหวางแรงงานมนุษยและเทคโนโลยีเปนไป
ท่ีจะเกิดข้ึน รวมถึงการขับเคลื่อนนโยบายทางเศรษฐกิจ อยางราบรื่น และเกิดประโยชนแกทุกฝายอยางเปนธรรม
ท่ีสําคัญอยางการพัฒนา 10 อุตสาหกรรมเปาหมาย และเทา เทยี ม โดยกระทรวงแรงงานใหความสําคัญกับ
และพื้นท่ีเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก หรือ EEC การพัฒนาทักษะอาชีพทุกชวงวัย ตั้งแตเร่ิมชวงการเรียนรู
ภายใตนโยบาย ประเทศไทย 4.0 ซึ่งรัฐบาลเห็นวาศักยภาพ ในโรงเรียนและชวงการเตรียมเขาสูตลาดแรงงาน มี
ของคนเปนปจจัยสําคญั และเมื่อรวมกับเทคโนโลยีและ การสงเสริมการพัฒนาทกั ษะฝมือแบบ Dual Vacational
ระบบดิจิทัลแลว ก็จะสามารถนําพาประเทศเปล่ียนผาน Education Skill ซึ่งเปนการสง เสริมและสนับสนุนการ
ไปสูการเปนประเทศพัฒนาแลว ท่ีมีรายไดประชากรท่ี จัดการศึกษาอาชีวศึกษาทวิภาคีและสหกิจศึกษา รวมทั้ง
สูง บนพ้ืนฐานของความเทาเทียมทางสังคม ดังนั้น สนับสนุนการพัฒนาศักยภาพแรงงานนอกระบบและ
ภารกิจดานแรงงานถือไดวาเปนสวนสําคัญในการพัฒนา แรงงานภาคเกษตร ผูสูงอายุ ตลาดจนคนพิการ และ
ประเทศ โดยเฉพาะอยางย่ิง การเตรียมความพรอมใน ผมู ีรายไดน อ ย ใหม ีความรู ทกั ษะฝมอื ตลอดจนเพิ่มโอกาส
ทนุ มนษุ ยทสี่ อดรับการเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยีและ ในการประกอบอาชีพ เชน พัฒนาทักษะทางดาน
การผลิต รวมถึงการปรับปรุงและพัฒนาการดําเนินงาน เทคโนโลยีสมัยใหม โดยมีการผสมผสานภูมิปญญา
ดานแรงงานใหสอดคลองกับบริบทความทาทายทาง ทองถิ่นกับความรูดานเทคโนโลยีการผลิต การบริหาร
เศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ท้ังการเขาสู จัดการ การยกระดับมาตรฐานในการประกอบอาชีพ
สังคมผูสูงอายุ การเคล่ือนยายแรงงานระหวางประเทศ และการพัฒนาผลิตภัณฑและบรรจุภัณฑ เพ่ือเพิ่ม
ผลิตภาพแรงงาน และการประกันสังคมซ่ึงเช่ือมโยงและ ขีดความสามารถในการผลิตสนิ คาหรือเพ่ิมมูลคาของ
เกี่ยวกับหลายหนวยงานทั้งภาครัฐและเอกชน เพ่ือให สนิ คา และบริการในทองถน่ิ อยา งย่ังยนื
ประเทศเดินหนาไปสูยุค "workforce transformation"
ผมเช่ือวาอีก 20 – 30 ปขางหนา ปญหาสําคัญสําหรับ ประการที่สอง การสรางหลกั ประกันทางสังคม
ประเทศไทย คือทําอยางไรแรงงานไทยจะปรับเปล่ียน ท่ีครอบคลุมดานการศึกษา สุขภาพ การมีงานทําท่ี
จากประเทศพัฒนาระดับกลางอยางทุกวันนี้ไปเปน เหมาะสมกบั ประชากรทุกกลุม มีสวัสดิการที่เหมาะสม
แรงงานที่มีศักยภาพนําไปสูการปฏิรูปกําลังแรงงาน มีความมั่นคงปลอดภัยในการทํางานและการใชชีวิตใน
เพื่อยกระดับทุนมนุษยของประเทศใหสอดรับกับการ สังคม สามารถเลี้ยงดูครอบครัว ชวยในการพัฒนา
เปลีย่ นแปลงของเทคโนโลยีและระบบการผลิตในยุค ศกั ยภาพของตนเองและสังคม รวมทงั้ สรางความเทาเทียม
Thailand 4.0 และบรหิ ารจัดการกําลังคนทั้งระบบให ระหวางคนในสังคม ตามหลักการของงานที่มีคุณคา
สอดคลองกับมาตรฐานสากลเทียบเทากับประเทศ หรือ Decent Work นอกจากน้ี ยังวางแผนท่ีจะจัดให
พัฒนาแลวในกลุม OECD โดยในสวนของกระทรวง มีระบบบําเหน็จบํานาญหลังพนวัยทํางาน เพื่อสราง
แรงงานไดเตรียมการรองรับการขับเคลื่อนแรงงานให หลักประกันความมั่นคงเมื่อเขาสูวัยชราภาพ (หรือพน
สอดคลองกบั นโยบายรัฐบาล ดงั น้ี วัยแรงงาน) ซ่ึงประชาชนจะมีรายไดที่เพียงพอตอการ
ดํารงชีพเมื่อเขาสูสภาวะที่ไมสามารถทํางานไดเต็มที่
ประการแรก คือ การพัฒนาแรงงานรองรับ หรือเขาสวู ยั ที่ไมสามารถทํางานได
อุตสาหกรรม 4.0 ยกระดับฝม ือแรงงานใหเปนแรงงาน
คุณภาพ (Super Worker) เพื่อใหแรงงานมีฝมือแรงงาน และประการที่สาม คือ การพัฒนาระบบการให
เพิม่ ขึน้ การยกระดบั ทักษะฝมอื แรงงานในกลุมอุตสาหกรรม บรกิ ารประชาชน ใหม คี วามสะดวก งา ย รวดเร็ว ลดขั้นตอน
ท่มี ีศักยภาพตาม 10 อุตสาหกรรมเปาหมายของรัฐบาลท้ัง ประหยัดคาใชจาย และเวลาในการเดินทาง เพื่อ
S-Curve และ New S-Curve โดยรวมมอื กับภาคธุรกิจ ยกระดับการบริการในรูปแบบระบบดิจิทัลไปสูพ้ืนท่ี
อุตสาหกรรม และสถาบันการศึกษา ในการพัฒนาหลักสูตร ตาง ๆ ทั้งระบบออนไลนและแอพพลิเคช่ัน ดวยใจบริการ
รวมถึงวิธีการฝกอบรมท่ีสอดคลองกับความตองการของ โปรงใส และเปนธรรม รวมถึงบูรณาการเช่ือมโยง
ฐานขอมูลหนวยงานภาครัฐ โดยมีแผนท่ีจะพัฒนา
รายงานความเคล่ือนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 สํานักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดกิ ารและคุมครองแรงงาน

เก็บตกขา วมาเลา 61

ใหบริการทุกอยางของกระทรวงแรงงานสามารถ ราชกิจจานเุ บกษาแลว เมื่อวันท่ี 26 กันยายน 2562
ดาํ เนนิ การไดผ า นชอ งทาง Electronics ภายในอีก 5 ป ทีผ่ านมา และจะมีผลบังคบั ใชต้ังแตวันท่ี 27 กันยายน
ขางหนา พรอมท้ังการปรับบทบาทของกระทรวงแรงงาน 2562 เปนตนไป ซงึ่ สาระสําคัญของประกาศดังกลาว
ไปสูการเปนผูอาํ นวยความสะดวก หรือ Facilitator ไดเพ่ิมสิทธิประโยชนใหแกลูกจางของรัฐวิสาหกิจให
ใหมากขึ้น เพ่ือใหประชาชนสามารถเขาถึงบริการตาง ๆ สอดคลองกับพระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน (ฉบับท่ี 7)
ผานชองทางของภาคเอกชนไดอยางรวดเร็วและ พ.ศ. 2562 โดยปรับเพิ่มอัตราคาชดเชยใหแกลูกจาง
มีประสิทธภิ าพมากย่งิ ขึน้ รฐั วิสาหกิจทถ่ี ูกเลกิ จา ง ซ่งึ ขยายสทิ ธิใหแ กล กู จางท่ีทํางาน
ติดตอกันครบ 10 ปแตไมครบ 20 ป ใหไดรับคาชดเชย
สุดทายนี้ ผมหวังเปนอยางย่ิงวาการสัมมนา ไมนอ ยกวา คา จา งอตั ราสดุ ทายของการทํางาน 300 วัน
ทางวิชาการในวันน้ี ทุกทานจะไดชวยกันใหความคิดเห็น และลูกจางท่ีทํางานติดตอกันครบ 20 ปข้ึนไป ไดรับ
เก่ียวกับการแนวทางขับเคล่ือนการพัฒนาแรงงาน คาชดเชย 400 วัน รวมทั้ง เพ่ิมคาตอบแทนความชอบ
ปญหาอุปสรรค และผลกระทบเมื่อเขาสูยุคอุตสาหกรรม ในการทํางานของลูกจางทม่ี อี ายุงาน 20 ป ข้ึนไป และ
4.0 เพื่อเปนขอมูลใหกระทรวงแรงงานและภาครัฐ พนจากตําแหนงเพราะเหตุเกษียณอายุตามขอบังคับ
ท่ีเก่ียวของนําไปประกอบการกําหนดนโยบายและ ขอกําหนด ระเบียบ หรือคําสั่งของนายจาง ใหไดรับ
แนวทางดาํ เนนิ งานทยี่ ่ังยนื ตอ ไป คาตอบแทนไมนอยกวาคาจางอัตราสุดทายของการทํางาน
400 วนั ซึง่ สิทธิการไดเงินเพือ่ ตอบแทนความชอบใน
(ท่ีมา : www.mol.go.th, วันท่ี 5 กนั ยายน 2562) การทํางานน้ี จะมีผลใชบังคบั แกล กู จางรัฐวิสาหกิจที่จะ
เกษียณอายุในวันท่ี 30 กันยายน 2562 นีเ้ ปนตนไป ทั้งน้ี
ดเี ดย เพ่ิมคาตอบแทนเกษยี ณอายุ/ เพ่ือเปนการตอบแทนคุณงามความดีของลูกจางท่ีทํา
คา ชดเชยลกู จางรฐั วิสาหกิจ เร่ิมบงั คับใช คุณประโยชนใ หแกองคก รมาเปนระยะเวลายาวนาน

27 ก.ย. 62 รมว.แรงงาน กลาวตอไปวา เพ่ือใหนายจาง
และลูกจางในภาคสวนรัฐวิสาหกิจท่ีเกี่ยวของไดรับรู
กระทรวงแรงงาน เผยประกาศคณะกรรมการ รบั ทราบขอ มูลที่ถูกตอ ง ไดส ง่ั การใหก รมสวัสดิการและ
แรงงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ เรื่อง มาตรฐานข้ันต่ําของ คุมครองแรงงาน เรงสรางความเขาใจ พรอมท้ังให
สภาพการจางในรัฐวิสาหกิจ ปรับเพ่ิมเงินคาตอบแทน ขอมูลท้ังในสวนของหลักการ เหตุผล และแนวทาง
ความชอบในการทํางานและคาชดเชยลูกจางรัฐวิสาหกิจ ปฏิบัติตามกฎหมายเพื่อใหทั้งสองฝายมีความเขาใจ
ทํางาน 20 ปขึน้ ไป ใหไ ดรับเงนิ 400 วัน เริม่ บังคับใช และปฏบิ ัติไดอ ยา งถกู ตองภายใตค วามสมั พันธอันดีตอกนั
27 กนั ยายน 2562 หากนายจางและลูกจางรัฐวิสาหกิจมีขอสงสัย หรือ
ตองการสอบถามขอมูลเพิ่มเติม สามารถสอบถามไดท่ี
หมอมราชวงศจัตุมงคล โสณกุล รัฐมนตรีวาการ สํานักแรงงานสัมพันธ กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
กระทรวงแรงงาน เปดเผยวา ประกาศคณะกรรมการ โทร. 02 245 9559 หรือสายดวน 1506 กด 3
แรงงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ เร่ือง มาตรฐานข้ันตํ่าของ
สภาพการจางในรัฐวิสาหกิจ (ฉบับที่ 4) ไดประกาศลง (ท่ีมา: www.labour.go.th, วันที่ 27 กันยายน 2562)
lll

รายงานความเคล่อื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 กรมสวสั ดิการและคมุ ครองแรงงาน

62 เก็บตกขา วมาเลา

ขาวประชมุ / สมั มนา

กรมสวัสดกิ ารและคมุ ครองแรงงาน 40 คน เขารวมฝกอบรมหลักสูตรดังกลาว โดยจะจัด
ปน “นกั บรหิ ารงานบุคคลขน้ั สูง” รนุ 2 ฝกอบรมระหวางวันท่ี 2 - 12 กรกฎาคม 2562 รวม 9 วัน
ทง้ั น้ี นอกจากผูเขาอบรมจะไดรับความรูจากการบรรยาย
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน จัดอบรม ความรูดานแรงงานจากวทิ ยากรผูทรงคุณวุฒิแลว ยังมี
หลักสูตรนักบริหารงานบุคคลขั้นสูงรุนที่ 2 หวังสรางบุคลากร การเสรมิ สรางประสบการณแ ละแรงงานบนั ดาลใจ โดย
มืออาชีพดานแรงงาน เช่ือมสัมพันธนายจางลูกจาง จะไดไปศึกษาสถานประกอบกิจการตนแบบท่ีบริหาร
พรอ มเปนเครือขา ยในการคุม ครองแรงงาน จัดการองคกร ไดอยางประสบความสําเร็จอีกดวย
นอกจากนี้ ยังเปนโอกาสอันดีที่นักบริหารงานบุคคล
นายวิวัฒน ตังหงส อธิบดีกรมสวัสดิการและ จากแตละองคกรจะไดแลกเปลี่ยนเรยี นรู และแบงปน
คุมครองแรงงาน (กสร.) เปดเผยวา กสร. เล็งเห็นถึง ประสบการณซึ่งกันและกัน เพ่ือใชเปนแนวทางในการ
ความสําคัญของการบริหารจัดการเกี่ยวกับคนหรือทุนมนุษย พฒั นาตนเองและกา วไปสูการเปนนักบริหารงานบุคคล
ซ่ึงถือเปนปจจัยหลักท่ีจะขับเคลื่อนธุรกิจ พัฒนาองคกร ขนั้ สูงไดอ ยางมีประสิทธภิ าพตอ ไป
ไปสูความสําเร็จอยางยั่งยืน และนําไปสูการพัฒนา
ประเทศในทุก ๆ ดาน ดังนั้น นักบริหารงานบุคคลจึงเปน (ท่ีมา: www.labour.go.th, วันท่ี 2 กรกฎาคม 2562)
กลไกสําคญั ท่จี ะเปนผสู รา งความรว มมือ เช่อื มประสาน
ความสัมพนั ธอ นั ดีระหวางนายจา งและลูกจางในสถาน- กระทรวงแรงงาน เจาภาพประชมุ
ประกอบกิจการ โดยเปนผูที่ทําใหน ายจางเขาใจและปฏิบัติ เจาหนา ที่อาวโุ สแรงงานอาเซียนบวกสาม
ไดส อดคลองกับกฎหมายแรงงานดวยความเต็มใจ และ
สง เสริมใหลูกจางไดรบั การพัฒนา ใหรูเทาทันกฎหมาย พัฒนากําลงั คนในภมู ภิ าคดว ยแนวคดิ
ควบคไู ปกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของลูกจาง เพ่ือให “รว มมือ รวมใจ กาวไกล ยง่ั ยนื ”
นายจาง ลูกจางอยูรวมกันไดอยางสมานฉันท ดังนั้น
นักบริหารงานบุคคล จึงจําเปนตองมีความรูความเขาใจ รองปลัดกระทรวงแรงงาน เปดการประชุม
ครอบคลุมในทุกดานท่ีเก่ียวของกับกฎหมายแรงงาน เจาหนาท่ีอาวุโสแรงงานอาเซียนบวกสาม ครั้งท่ี 17 เผย
มาตรฐานแรงงานไทย (TLS) แนวปฏิบัติการใชแรงงานที่ดี กระทรวงแรงงาน รวมมือเปนหุนสวนในภูมิภาคอาเซียน
(GLP) ระบบแรงงานสัมพันธทดี่ ี ระบบสวัสดิการแรงงาน สนับสนุนใหประชาคมอาเซียนเขมแข็ง กําลงั แรงงานมี
ทเี่ หมาะสม การดูแลความปลอดภัยในการทํางานใหกับ ขีดความสามารถ ปรับตัวรองรับการเปลี่ยนแปลงโครงสราง
ลูกจา ง และรว มเปน เครือขายในการบริหารจัดการดาน ประชากรและการปฏิวัติอุตสาหกรรมภายใตหลักการ
ก ฎ ห ม า ย คุ ม ค ร อ ง แ ร ง ง า น กั บ ก ร ม ส วั ส ดิ ก า ร แ ล ะ การเปนประธานอาเซียนของไทย “รวมมือ รวมใจ กาวไกล
คมุ ครองแรงงาน ย่ังยืน” เม่ือวันที่ 4 กรกฎาคม 2562 นายสุรเดช วลีอิทธิกุล
รองปลัดกระทรวงแรงงาน เปนประธานเปดการประชุม
อธิบดี กสร. กลาวตอวา เพ่ือเปนการเสริมสราง เจาหนาท่ีอาวุโสแรงงานอาเซียนบวกสาม คร้ังท่ี 17 ณ โรงแรม
ศักยภาพใหกับนักบริหารงานบุคคล กสร. จึงไดดาํ เนิน อมารี วอเตอรเกท กรงุ เทพมหานคร โดยกลาววา ในนาม
โครงการพัฒนาทรัพยากรแรงงาน หลักสูตรนักบริหารงาน กระทรวงแรงงานเปนเกียรติอยางย่ิงสําหรับการเปนเจาภาพ
บุคคลขั้นสงู โดยในป 2562 นี้ จัดข้ึนเปนรุนที่ 2 ซึ่ง จัดการประชุมเจาหนาท่ีอาวุโสแรงงานอาเซียนบวกสาม
เปดโอกาสใหเจาของสถานประกอบกิจการ และผูจัดการ ครั้งท่ี 17 และมคี วามพรอมท่ีจะสนบั สนุนหัวหนา คณะผแู ทน
บริหารงานบุคคลจากภาคเอกชนจากท่วั ประเทศ จํานวน เจาหนา ท่อี าวุโสแรงงานอาเซียนบวกสาม และประธาน
เจา หนา ที่อาวโุ สแรงงานอาเซียนตลอดการประชมุ
รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

เกบ็ ตกขาวมาเลา 63

รองปลัดกระทรวงแรงงาน กลาวตอวา ในปน้ี การขยายการคุมครองทางสังคม โดยช้ีแจงท่ีประชุม
ประเทศไทยดํารงตําแหนงประธานอาเซียน ภายใตการเปน เพื่อรบั ทราบวาอยูระหวางการจัดทําแผนงานฉบับใหม
ประธานอาเซียนของไทย ซ่ึงกระทรวงแรงงานเล็งเห็นถึง ค.ศ. 2021-2025 ซ่ึงมุงเนนเรื่อง อนาคตของงาน งานท่ี
ความสําคัญของการขยายความรว มมือกับภาคสวนท่ีเก่ียวของ เปนมิตรตอส่ิงแวดลอม การพัฒนาทักษะดานอาชีพ
ท้งั ภายในและภายนอกอาเซียน ดงั น้ัน หัวขอหลักการเปน และการเรียนรูตลอดชวงวัย และการคุมครองทางสังคม
ประธานอาเซียนของไทยในปน้ี คือ “Advancing Partnership 2) คาจางขั้นตํ่า โดยนําเสนอเร่ืองระบบการคํานวณคาจาง
for Sustainability” หรือ “รว มมือ รวมใจ กาวไกล ยงั่ ยืน” ข้นั ตํ่าผานกลไกคณะกรรมการคา จาง ซงึ่ มีลักษณะไตรภาคี
โดยมีการทบทวนเรอื่ งคาจา งทุกป เพ่ือใหสอดคลองกับ
ทั้งน้ี ประเทศอาเซียนบวกสาม ซ่ึงรวมถึงประเทศ คาครองชีพ โดยประเทศไทยเปนหนึ่งในประเทศที่มี
ญ่ีปนุ เกาหลี และจีน ถือเปนหุนสวนการพัฒนา ท่ีสําคัญ คาจางขั้นต่าํ สูงเม่ือเทียบกับประเทศสมาชิกอาเซยี นอื่น ๆ อาทิ
การแลกเปลี่ยนเชิงเทคนคิ และเชงิ วิชาการในภูมิภาคนั้นถือ กัมพูชา ลาว เวยี ดนาม และ 3) การประกันสังคม โดยนําเสนอ
เปน ปจ จัยสาํ คัญของการสง เสรมิ ใหเ กิดความรวมมือระหวางกัน การดําเนินการในระดับประเทศเกี่ยวกับกองทุนประกันสังคม
ด วยกระแสการปฏิ วั ติ อุ ตสาหกรรมและการเปลี่ ยนแปลง และกองทุนเงินทดแทน โดยแตละกองทุนมีสิทธิประโยชน
โครงสรางประชากร ซ่ึงจะตองทําใหเกิดความรวมมือและ ทแี่ ตกตางกัน อาทิ คมุ ครองความเจ็บปวย การเกิดอุบัตเิ หตุ
เกิดความเขม แขง็ เพอ่ื ตอบรับกับการเปล่ียนแปลงอยางไรก็ตาม ระหวางทํางานกรณีคลอดบุตรเปนตนทั้งน้ี มีการประกันสังคม
เชอ่ื ม่ันวา ประเทศสมาชิกอาเซียนบวกสามจะสามารถชวย ครอบคลุมสาํ หรบั ผวู า งงานและลกู จางในภาคนอกระบบดว ย
สนับสนุนใหประชาคมอาเซยี นเปนประชาคมที่ดีข้ึนได
โดยมกี าํ ลงั แรงงานท่ีมีขีดความสามารถในการปรับตัวและ ในชวงทายผูเขารวมการประชมุ ใหความสนใจ
มกี ารกาํ หนดทิศทางการดาํ เนนิ งานในอนาคตทด่ี ตี อ ไป แลกเปลยี่ นความเห็นในประเด็นตางๆ สรุปสาระสําคัญ
ได 3 ประเด็น คือ 1) การพิจารณาแนวคิดเรื่องคาจาง
(ที่มา: www.mol.go.th, วันท่ี 4 กรกฎาคม 2562) ข้นั ตํ่าพื้นฐาน (minimum wage floor) วาประเทศ
สมาชกิ อาเซียนควรพิจารณาประเด็นดงั กลาว ใหมีการ
ผูช วยปลัดแรงงาน ประชุมแลกเปล่ียน กําหนดสูตรในการคํานวณคาจางโดยอางอิงจากภาระ
ความคิดเห็นกับผแู ทนสหภาพแรงงานสากล คาใชจาย เพื่อลดชองวางเรื่องคาจางข้ันตํ่าของแตละ
(ITUC) ผูแ ทนสหภาพแรงงานอาเซยี น และ ประเทศสมาชิก ซ่ึงจะสงผลดีตอการแกไขปญหาการ
ผแู ทนสหภาพแรงงานเอเชียและแปซิฟก เคลื่อนยายแรงงานและสนับสนุนใหเกิดการเขาถึงงาน
ที่มีคุณคา 2) การเพิ่มบทบาทการมีสวนรวมของไตรภาคี
นางพัฒนา พันธุฟก ผูชวยปลัดกระทรวง และหุนสวนทางสังคมในการเตรียมความพรอมรองรับ
แรงงาน เขา รว มประชมุ แลกเปล่ียนความเห็นกับผูแทน อนาคตของงานและการขับเคลื่อนแผนงานรัฐมนตรี
สหภาพแรงงานสากล (ITUC) ผูแทนสหภาพแรงงาน แรงงานอาเซียน และ 3) การพิจารณาเร่ืองการคงสิทธิและ
อาเซียน และผูแทนสหภาพแรงงานเอเชยี และแปซิฟก การเคล่ือนยา ยการประกนั สงั คมใหค รอบคลมุ และเปน ธรรม
ภายใตหัวขอ “คาจางขั้นตํ่า (minimum wage)”
ณ ศูนยแ สดงสินคาไบเทค บางนา (ท่มี า: www.mol.go.th, วนั ท่ี 24 กรกฎาคม 2562)

โดยไดแลกเปลี่ยนแนวคิดใน 3 ประเด็น คอื กระทรวงแรงงาน ประชุมเจา หนา ที่อาวโุ ส
1) การเปนประธานอาเซียนของไทย ภายใตแนวคิดหลัก แรงงานอาเซียน ขับเคล่ือนระบบการจางงาน
“รวมมือ รวมใจ กาวไกล ยั่งยืน” และประเด็นหลัก
ดานแรงงานท่ีขับเคล่ือนภายใตกรอบความรวมมือ ทม่ี คี ุณคา
รัฐมนตรีแรงงานอาเซียน ตามแผนงานรัฐมนตรีแรงงาน
อาเซียน ค.ศ.2016-2020 อาทิ การสงเสริมผลิตภาพ กระทรวงแรงงาน เปนเจาภาพการประชุม
การจางงาน การสงเสริมแรงงานทักษะฝมือ สถาน- คณะทาํ งานเจาหนาท่ีอาวโุ สแรงงานอาเซียน คร้ังท่ี 12
ประกอบการที่มคี วามปลอดภัยและอาชีวอนามัย และ และการประชุมระดับภูมิภาคอาเซียนเพ่ือสงเสริมการ

รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม - กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

64 เก็บตกขา วมาเลา

เปลีย่ นผานจากการจางงานนอกระบบไปสูการจางงาน "ผูช ว ยปลดั แรงงาน" ประชุม
ในระบบ ระหวางวันท่ี 6 – 8 สิงหาคมน้ี ณ จังหวดั เชียงใหม "The 4th Employment Working Group"
ขับเคล่ือนการดําเนินงานมิติดานแรงงานสอดรับ
แผนงานรัฐมนตรีแรงงานอาเซียน สรางการรับรูการเปลี่ยน นางพัฒนา พันธุฟก ผูชวยปลัดกระทรวงแรงงาน
ผานไปสูระบบการจางงานที่มีคุณคา เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม เปนหัวหนาคณะผูแทนเขารวมการประชุม The 4th
2562 นางพัฒนา พันธฟุ ก ผูชวยปลัดกระทรวงแรงงาน เปน Employment Working Group (EWG) ณ เมอื งมัตสยึ ามา
หัวหนา คณะเขา รวมการประชุมคณะทํางานเจาหนาที่ ประเทศญี่ปุน ระหวางวันที่ 29-30 สิงหาคม 2562
อาวุโสแรงงานอาเซียน ครั้งท่ี 12 และการประชุมระดับ โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือพัฒนารางปฏิญญารัฐมนตรี
ภูมิภาคอาเซียนเพ่ือสงเสริมการเปล่ียนผานจากการจางงาน แรงงานและการจางงาน G20 ค.ศ. 2019 หัวขอหลัก การ
นอกระบบไปสูการจางงานในระบบ โดยมี นายศุภชัย กําหนดทิศทางอนาคตของงานโดยมีประชาชนเปน
เอี่ยมสุวรรณ ผูวาราชการจังหวัดเชียงใหม กลาวตอนรับ ศูนยกลาง ใหแลวเสร็จ กอนการรับรองในการประชุม
ซ่ึงจัดข้ึนระหวา งวันที่ 6 – 8 สิงหาคม 2562 ณ โรงแรม ระดับรฐั มนตรีแรงงานและการจางงาน G20 ระหวาง
The Empress Premier อาํ เภอเมือง จังหวัดเชียงใหม วันที่ 1 - 2 กันยายน 2562 โดยมงุ เนนการอภิปราย
การประชุมดังกลาวเพื่อติดตามความคืบหนาการดําเนนิ งาน ประเด็นเก่ียวกับ งานรูปแบบใหม (new forms of work)
ตามแผนงาน SLOM – WG ค.ศ. 2016 -2020 หารือ ทิศทางการดําเนินการในอนาคต (way forward) และ
เพื่อเตรียมการจัดทําแผนงาน SLOM - WG ฉบับใหม การกาํ หนดรายละเอียดเพ่ิมเตมิ ประกอบรางปฏิญญาฯ
ค.ศ. 2021 – 2025 และหารือการดําเนินการในประเด็น ในภาคผนวก
คาบเกีย่ วกับสาขาความรวมมืออื่น ๆ ตลอดจนภาคีภายนอก
และแลกเปลี่ยนความเห็นเกี่ยวกับโครงการศึกษาวิจัย สาํ หรับสาระสาํ คัญของรางปฏิญญาฯ ประกอบดวย
เพ่ือสงเสริมการเปล่ียนผานจากการจางงานนอกระบบ หัวขอหลกั 4 ดา น ไดแ ก 1) นโยบายทเ่ี ก่ียวของกับการ
ไปสกู ารจา งงานในระบบ เปล่ียนแปลงโครงสรางประชากรเพ่ือรองรับสังคมผูสูงอายุ
2) นโยบายที่เก่ียวกับระยะเวลาการทํางานท่ียาวนานขึ้น
นางพัฒนาฯ กลาวตอวา การประชมุ ในคร้ังน้ี (longer working life) อันเปนผลท่เี กิดมาจากสังคมผูสูงอายุ
มีหัวหนาคณะผูแทนระดับผูอํานวยการสํานัก กอง และ 3) การจางงานรูปแบบใหม อาทิ งานการดแู ลระยะยาว
ผูแทน SLOM - WG จากประเทศสมาชิกอาเซียน สํานัก (long-term care) และ 4) การสงเสริมความเสมอภาค
เลขาธกิ ารอาเซียน และองคก รระหวา งประเทศเขารวมทั้งส้ิน ทางเพศ ซึ่งรางปฏิญญาฯ เปนเอกสารแสดงเจตนารมณ
70 คน มีประเด็นท่ีนา สนใจ ไดแก การยกรางแผนงาน ของประเทศสมาชกิ G20 และประเทศท่ีไดรับเชิญเขารวม
SLOM - WG ฉบับใหม ค.ศ.2021 – 2025 การเรงรดั (รวมถึงประเทศไทยในฐานะประธานอาเซียน) ตอการ
การดําเนินการในมิติท่ียังไมไดดําเนินการ การเตรียมการ กําหนดทิศทางดานนโยบายเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง
จัดการประชมุ ASEAN Labour Inspection Conference โครงสรางประชากรและอนาคตของงาน โดยไมมีผล
และการประชุม ASEAN Regional Tripartite Social ผูกพันทางกฎหมาย และคณะรัฐมนตรีไดมีมติเห็นชอบ
Dialogue Conference โดยผลทีไ่ ดจ ากการประชุมจะ การรับรองรา งปฏิญญาฯ ดวยแลวเม่ือวันที่ 27 สิงหาคม
ทาํ ใหเกิดการขับเคล่ือนการดําเนินงานในมิติดานแรงงาน 2562 โดยประเทศไทยสามารถใชประโยชนจากการ
เพ่ือใหสอดรับกับแผนงานรัฐมนตรีแรงงานอาเซียน หารือระหวางการประชุมเพื่อเตรียมการกําหนดนโยบาย
ค.ศ. 2016 – 2020 เปนการแลกเปลยี่ นความเห็นเพ่ือ รองรับงานรูปแบบใหมใหสอดคลองกับบริบทของ
แสวงหาทิศทางการดําเนินงานของประเทศสมาชิกอาเซียน ประเทศไทยตอ ไป
ภายหลัง ค.ศ. 2021 ตลอดจนเกิดการสรางความรับรู
เรือ่ งการเปลี่ยนผา นการจา งงานนอกระบบเปน การจา งงาน (ที่มา: www.mol.go.th, วันท่ี 29 สงิ หาคม 2562)
ในระบบอยางเปนธรรม เพ่ือเขาถงึ งานท่ีมคี ณุ คา
สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
(ทมี่ า: www.mol.go.th, วันที่ 6 สงิ หาคม 2562) กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

รายงานความเคล่ือนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

เกบ็ ตกขา วมาเลา 65

กระทรวงแรงงาน เปดประชุมเชงิ ปฏิบัตกิ าร of the Rights of Migrant Workers จัดโดย Migrant
เพื่อเพ่ิมประสิทธภิ าพการปองกนั การคา มนษุ ย Working Group หัวขอหลักการบริหารจัดการและการ
คุมครองแรงงานตางดาวของประเทศไทยภายใตกรอบ
ดานแรงงาน ฉันทามติอาเซียน ณ โรงแรมพารค พลาซา สุขุมวิท 18
กรงุ เทพฯ โดยรองปลัดกระทรวงแรงงานไดกลาวเนน ยํ้า
นายสมศักดิ์ อภิวันทนกุล ผูตรวจราชการ ถึงการดําเนินการในระดับภูมิภาคอาเซียน ท้ังการออก
กระทรวงแรงงาน เปนประธานเปดการประชุมเชิงปฏิบัติการ ปฏิญญาเซบูวาดวยการคุมครองและสงเสริมสิทธิของ
เพื่อเพมิ่ ประสิทธิภาพการปอ งกนั การคามนุษยดานแรงงาน แรงงานตางดาว และฉันทามติอาเซียนวาดวยการ
ระหวางวันท่ี 4 – 5 กันยายน 2562 ณ หองแกรนดรัชดา สงเสริมและคุมครองสิทธิแรงงานตางดาว โดยที่ใน
ช้ัน 5 อาคารธารทิพย โรงแรมเจาพระยาปารค กรุงเทพฯ ภู มิ ภ า ค อ า เ ซี ย น มี ก ล ไ ก ขั บ เ ค ลื่ อ น ห ลั ก คื อ
โดยการประชุมเชิงปฏิบัตกิ ารดังกลาว ไดร ับความอนุเคราะห คณะกรรมการอาเซยี นวาดวยการปฏิบัติใหเปนไปตาม
จาก พล.ต.อ.ชัชวาลย สุขสมจิตร (สมาชิกวุฒสิ ภา) และ ปฏิญญาอาเซียนวาดวยการสงเสริมและคุมครองสิทธิ
ผูเช่ียวชาญจากคณะรัฐศาสตร มหาวิทยาลัยรามคําแหง ของแรงงานตางดาว (ACMW) สําหรับการบริหารจัดการ
เปนวิทยากรบรรยายเก่ียวกับการปองกันการคามนุษย แรงงานตางดาวของประเทศไทยสอดรับกับฉันทามติ
และปกปอ งสิทธิของแรงงานทุกสัญชาติ ตามมาตรฐานสากล อาเซียนฯ ซ่งึ แบงประเด็นการดําเนนิ การเปน 5 ประเด็น
อยางเทา เทียม การบริหารจัดการแรงงานตางดาวทั้งระบบ คือ 1) การศึกษา/ขอมูลขาวสาร 2) การคุมครอง 3) การ
รวมท้ังการใหสัตยาบันพิธีสารภายใตอ นุสัญญาองคก าร บังคับใชกฎหมาย 4) การขอความชวยเหลือ และ 5) การ
แรงงานระหวางประเทศฉบับที่ 29 วาดว ยการบังคับใชแ รงงาน คนื สูสังคม
การใหสัตยาบันอนุสัญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ
ฉบับที่ 188 วาดวยการทํางานในภาคประมง ตลอดจนมี รองปลัดกระทรวงแรงงาน กลาวตอวา รัฐบาล
ความรว มมือกับทุกภาคสว นในการปองกัน การคา มนุษย พยายามจัดการปญหาแรงงานตางดาวอยางเปน ระบบ
และการบังคับใชแรงงาน รัฐบาล กับองคการระหวางประเทศ โดยใหประเทศตนทางไดมีสวนรวมในการแกไขปญ หา
ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และองคกรพัฒนาเอกชน ดวยการพิสูจนสัญชาติแรงงานของตนและออกหนังสือ
(NGOs) โดยมผี ูเ ขา รว ม ประมาณ 200 คน เดนิ ทางหรือหนังสอื เดินทางชั่วคราวใหไ วเปนหลักฐาน
นอกจากน้ียังไดจัดทําบันทึกความเขาใจ (MOU) กับ
(ท่มี า: www.mol.go.th, วันที่ 4 กันยายน 2562) ประเทศเมียนมา ลาว กัมพูชา และเวียดนามเพ่ือใหมี
การนําเขาแรงงานตางดาวโดยถูกกฎหมาย สงผลให
รองปลัดแรงงาน เผยไทยมุงสง เสริมคุมครอง แรงงานตางดาวท่ีทํางานในประเทศไทย 3.2 ลานคน
สิทธิแรงงานภายใตฉันทามติอาเซยี น ไดรับการคุมครองและไดรับสิทธิประโยชนตามหลัก
มาตรฐานสากล อันเปนการปองกันการคามนุษยดานแรงงาน
รองปลัดกระทรวงแรงงาน กลาวปราศรัยหัวขอ ต้ังแตตนทาง กระทรวงแรงงานยังไดออก พ.ร.ก. การบริหาร
หลักการบริหารจัดการและการคุมครองแรงงานตางดา ว จัดการการทํางานของคนตางดาว พ.ศ. 2560 และที่แกไข
ของประเทศไทยภายใตกรอบฉันทามตอิ าเซียน เนนย้ํา เพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561 เพื่อบริหารจัดการการ
ประเทศไทยมุงสงเสริมและคมุ ครองสทิ ธิของแรงงานไทย ทาํ งานของคนตางดาวใหมีระบบ โดยกําหนดหลักเกณฑ
และตางดา วไปสูอนาคตท่ียั่งยืน โดยไมท้ิงใครไวขางหลัง การนําคนตางดาวมาทํางานกับนายจางในประเทศและ
เม่ือวันท่ี 9 กันยายน 2562 นายวิวัฒน จิระพันธุวานิช การทํางานของคนตางดาว เพ่ือแกไขปญหากระบวนการ
รองปลัดกระทรวงแรงงาน กลาวปราศรัยในท่ีประชุม ขออนุญาต และความยากลําบากในการเปล่ียนนายจาง
Policy Dialogue on the Implementation of the การกําหนดหามนายจางยึดเอกสารประจําตัวคนตา งดาว
ASEAN Consensus on the Promotion and Protection การกําหนดหนาที่ความรับผิดชอบของผูรับอนุญาตนํา
คนตางดาวมาทํางานกับนายจางในประเทศใหตอง
รายงานความเคล่อื นไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน จดทะเบยี นกบั กรมการจดั หางาน เปนตน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม - กันยายน 2562
สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

66 เกบ็ ตกขา วมาเลา

นอกจากน้ัน เพื่อสงเสริมเรื่องการศกึ ษาและ รัฐมนตรวี า การกระทรวงแรงงาน เผย
ขอมูลขาวสาร ตลอดจนการคืนสูสังคมของแรงงานตางดาว ท่ปี ระชุมรัฐมนตรีแรงงาน เห็นชอบ
กระทรวงแรงงานไดจัดต้ังศูนยแรกรับเขาทํางานและ แผนงานเคลอื่ นยา ย และคงสิทธิ
สน้ิ สุดการจา งเพ่ือเปนศูนยฯ ในการอบรมใหความรูแก ทางประกันสงั คมแรงงานตา งดาว
แรงงานตางดาวท่ีเขามาทํางานตามระบบ MOU การตรวจ
คดั กรอง แรงงานตา งดาววามีนายจางจรงิ ตรงตามสัญญาจาง ในกลุมประเทศ CLMTV
เพื่อเปนการเตรียมความพรอมกอนอนุญาตใหเขามาทํางาน
ในประเทศไทย และเปนจุดพักรอแรงงานตางดาว รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน และคณะ
เดนิ ทางกลับประเทศ และยังไดสรางการรับรูและสราง เขารวมประชุมระดับรัฐมนตรีแรงงานในกลุมประเทศ
จิตสํานึกในการไมเก่ียวของและใหเบาะแสการคามนุษย CLMTV คร้งั ที่ 3 ณ ราชอาณาจักรกัมพูชา เผยที่ประชุม
ตามโครงการปองกันการคามนุษยดานแรงงานตางดาว เหน็ ชอบรว มกันในหลกั การของแผนงาน เพื่อการเคลื่อนยาย
โดยดาํ เนินการอบรมใหค วามรูกับนายจาง/สถานประกอบการ และคงสทิ ธทิ างประกนั สงั คมสําหรับแรงงานตา งดาวใน
ไดเขาใจบทบาท หนาท่ี การปฏิบัติตอลูกจางและอบรม กลุมประเทศCLMTV ต้ังคณะทาํ งานรางปฏิญญาระดับรัฐมนตรี
แรงงานตางดาวใหมีความรู ความเขาใจในสิทธิ หนา ที่ โดยจะมีการรับรองในการประชุมคร้ังตอไป ณ สปป.ลาว
กฎระเบียบ เพ่ือปองกันแรงงานไมใหตกเปนเหยื่อ เมื่อวันท่ี 17 กันยายน 2562 หมอมราชวงศจัตุมงคล
การคามนุษย และมีการจัดทําคูมือสิทธิประโยชนของ โสณกุล รัฐมนตรีวาการกระทรวงแรงงาน พรอมดวย
แรงงานตางดาวเปนภาษาไทย ภาษาอังกฤษและภาษาของ นายดวงฤทธ์ิ เบญจาธิกุล ชัยรุงเรือง ผูชวยรัฐมนตรีประจํา
แรงงานตางดาว (เมียนมา ลาว กัมพูชา และเวียดนาม) กระทรวงแรงงาน นายปญญรักษ พูลทรพั ย เอกอัครราชทูต
เพ่ือเปนคูมือใหแรงงานตางดาวไดรับทราบการปฏิบัติตัว ณ กรุงพนมเปญ นายสุทธิ สุโกศล ปลัดกระทรวงแรงงาน
ในประเทศไทย การปฏิบัติตามกฎหมายท่ีเก่ียวของ นางสาวอําพันธ ธุววิทย รองเลขาธิการสํานักงาน
สทิ ธิประโยชนที่ไดรับ รวมถึงการขอรับความชวยเหลอื ประกันสังคม และเจา หนาท่ีที่เกี่ยวของไดเขารวมประชุม
ในประเทศไทย ควบคูกับการจัดตั้งศูนยรวมบริการชวยเหลือ ระดับรฐั มนตรีแรงงานในกลุมประเทศ CLMTV ครั้งท่ี 3
แรงงานตางดาวใน 10 จังหวัด เพื่อใหคําปรึกษา แนะนํา ณ อัปสรา พาเลส รีสอรทและคอนเวนชั่น เซ็นเตอร
ประสานงานสง ตอ หนวยงานที่เกี่ยวของใหแกแรงงาน จังหวัดเสยี มราฐราชอาณาจักรกัมพชู าในหัวขอ “Toward the
ตางดา วที่ประสบปญหาจากการอยแู ละทํางานในประเทศไทย Protection of Migrant Workers in CLMVT Countries:
อยางตอเนื่อง เพ่ือเพิ่มชองทาง การส่ือสาร กรมการจดั หางาน Social Security Cooperation” โดยสมเด็จอัคคมหาเสนาบดี
ไดจ ัดทําเว็บไซต DOE Help me 6 ภาษา ไดแก ภาษาไทย เดโช ฮุน เซน เปน ประธานในพิธีเปด
อังกฤษ เมียนมา ลาว กัมพูชา และเวียดนาม เพื่อชวยให
ผูใชบริการสามารถยื่นเรื่องรองเรยี นไดโ ดยไมจําเปนตอง การประชุมในครั้งนี้ไดมีการใหความเห็นชอบ
ระบุตัวตน และยังมี สายดวน 1506 ซงึ่ มีบรกิ ารลามแปล รว มกันในหลักการของแผนงาน(Roadmap) เพ่ือการเคล่ือนยาย
ภาษาดวย การให บริการลามยังครอบคลุมไปถึงการลด และการคงสิทธิทางประกันสังคมสําหรับแรงงานตา งดาว
ชอ งวางทางภาษาของแรงงานตางดาว โดยท่ีกระทรวงแรงงาน ในกลุมประเทศ CLMTV และรางแถลงการณรวม (Joint
ดําเนินการจางลามและผูประสานงานดานภาษาทําหนาที่ Statement) เพ่ือแสดงเจตนารมณในการจะรวมกัน
ประจํา ณ ศูนยตาง ๆ อาทิ ศูนยแรกรับเขาทํางานและ พัฒนาและแลกเปล่ียนเรียนรูเรื่องการเคลือ่ นยายและ
สิ้นสุดการจาง ศูนยประสานแรงงานประมง เปน ตน โดย คงสิทธิทางประกันสังคมสําหรับแรงงานตางดาวกลุมประเทศ
กระทรวงแรงงานคํานึงถึงการสงเสริมความรวมมือกับ CLMTV ใหเปนรูปธรรมตอไป ซึ่งจะมีการตงั้ คณะทํางาน
ภาคประชาสังคมในฐานะหุนสวนทางสังคมที่สําคัญท่ี รางปฏิญญาระดบั รัฐมนตรี (Ministerial Declaration) โดย
จะรวมกนั ขับเคล่ือนสอู นาคตที่ยั่งยืนของพี่นองแรงงาน จะมกี ารรับรองในการประชุมระดับรัฐมนตรีแรงงานใน
ไทยและแรงงานตา งดาว โดยไมท้ิงใครไวข า งหลงั กลมุ ประเทศ CLMTV ครั้งท่ี 4 ณ สปป.ลาว ตอ ไป

(ทีม่ า: www.mol.go.th, วันท่ี 9 กันยายน 2562) (ทม่ี า: www.mol.go.th, วันที่ 19 กันยายน 2562)

รายงานความเคลอื่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

เกบ็ ตกขาวมาเลา 67

สรปุ ขาวสน้ั รอบโลก

1. พบนักศึกษาอินโดนีเซียถูกบริษัทจัดหางานหลอก อยา งรนุ แรง นอกจากตอ งรบั ประกันจะไมเกิดเหตุการณใน
มาทํางานในไตหวนั กระทรวงศึกษาธิการไตหวันแถลง ทํานองน้ีข้ึนอีกแลว ยังจะถูกจัดใหอยูในบัญชีรายช่ือ
เม่อื ปลายเดือน มิ.ย. 2019 วา นักศึกษาอินโดนีเซียของ สถาบนั การศึกษาท่ีมีปญหา และจะถูกตัดงบประมาณ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีเจี้ยนก๋ัว ท่ีเมืองจางฮั่ว (Chienkuo ชว ยเหลือจากรฐั ดวย สวนบริษัทจัดหางานถูกสงดําเนินคดี
Technology University) รองเรียนชวงกลางเดือน ขอหาหลอกลวงตมตุน และขอใหอัยการตรวจสอบวา
มิ.ย. 2019 ท่ีผานมาวา บรษิ ทั จดั หางานซึ่งไดรับมอบหมาย เขาขายคา มนษุ ยดวยหรือไม
ใหเปนผูรับผิดชอบจัดหาการทํางานของพวกตน ไดย ึด
เอกสารสําคัญเชน หนังสือเดินทางและบัตร ARC เอาไว (ทีม่ า : Radio Taiwan International,
และบังคับใหพวกตนทํางานในโรงงานสัปดาห 48-54 วันท่ี 5 กรกฎาคม 2562)
ชว่ั โมง และมีการหักคาจางจากการทํางานอยางไมเปนธรรม
กลาวคือคาจาง 23,100 เหรียญ ถูกบริษัทจัดหางานหัก 2. Deutsche Bank เตรียมเลิกจางพนักงานท่ัวโลก
15,000 เหรียญ อางวาเปนคาอาหารทพี่ ัก และคาเทอม 18,000 อัตรา Deutsche Bank ธนาคารยักษใหญ
เปนตน และบังคบั ใหตอบกับบุคคลภายนอกวา ทํางานเพียง ของเยอรมนีประกาศปรับโครงสรางครั้งใหญท่ีสุดหลัง
สัปดาหละ 20 ช่ัวโมงตามที่กฎหมายกําหนดหากใครบอก วิกฤตการเงินป 2008 โดยจะใชง บประมาณราว 7,400
ความจริงจะถูกสงกลับประเทศเม่ือไดรับขอรองทุกขแลว ลานยูโร จะมีการยุบธุรกิจเงินทุน และปรับลดการทํา
กระทรวงศึกษาธกิ ารจึงดําเนินตรวจสอบ และเชิญนักศึกษา ธุรกิจตราสารหน้ี รวมท้ังปรับลดพนักงานท่ัวโลก
ท่ีรองเรียนท้ัง 19 คน มาใหขอ เท็จจริง นักศึกษาเหลานี้ 18,000 อตั รา
ซึ่งสว นใหญมีอายุ 20 ปเศษกลาววา บริษัทจัดหางานโฆษณา
ในอินโดนีเซีย ประกาศรับสมัครนักศึกษามาทํางาน (ท่ีมา: cnn.com,วนั ท่ี 7 กรกฎาคม 2562)
และเรียนในมหาวิทยาลัยดังของไตหวัน ไมเพียงแต
ไดรับปรญิ ญาบัตร ขณะเรยี น ยงั จะไดท ํางานเพื่อฝกฝน 3. ป 2020 เวียดนามจะปรับขึ้นเงินเดือนขั้นตํ่าของ
สปั ดาหละ 20 ชั่วโมง และไดรับคา จาง ซง่ึ เพียงพอสําหรับ ภาคเอกชนตามภูมิภาคท่ี 5.5% ในป 2020 เวียดนาม
คาเลาเรยี นและคา ใชจายในชีวิตประจําวันดวย แตทุกคน จะปรบั ขึ้นเงนิ เดอื นข้ันตํา่ ของภาคเอกชนตามภูมิภาคที่
ตองจายคา บริการในอัตราสูงหลังเดินทางมาถึงแลว ได 5.5% โดยอัตราคาแรงขั้นตํา่ สําหรับแรงงานในเขตท่ี 1
เขาเรียนในมหาวิทยาลัยดังกลาวจรงิ แตหลังเลิกเรียน (เขตเมือง ที่ประกอบดวย กรุงฮานอยและนครโฮจิมินห)
ในภาคบาย จะมีบริษัทจัดหางานจัดรถบัสรับสงนักศึกษา จะกําหนดใหเพิ่มข้ึนเปน 4.42 ลานดองตอเดอื น จากน้ัน
ทัง้ หมดไปทาํ งานยังโรงงานจนถึงเท่ียงคืน รวมถึงวันเสาร จะลดหลั่นกันลงไปตามเขตตาง ๆ เชน เขตที่ 2กําหนดเพิ่มเปน
และวันอาทิตยก็ไมไดหยุด รวมช่ัวโมงทํางานในแตละ 3.92 ลานดองตอเดือน เขตที่ 3 เพ่ิมเปน 3.43 ลานดอง
สัปดาห 48-54 ช่ัวโมง หากมีใครถามถึงเร่ืองน้ี ใหแจงวา ตอเดือน และเขตท่ี 4 เพ่มิ เปน 3.07 ลานดองตอ เดอื น
ทาํ งานไมเกิน 20 ช่ัวโมงตามกฎหมาย และรายไดในแตล ะเดือน
20,000 กวาเหรยี ญ ถูกบริษัทจัดหางานหักเหลือเพียง 5,000 (ทมี่ า : vietnamnews.vn,วนั ที่ 12 กรกฎาคม 2562)
เหรียญ โดยอางวา หักคาเทอม คาอาหาร หอพักใน
มหาวิทยาลัย รวมทั้งยึดหนงั สือเดินทางและบัตร ARC 4. หลังมาตรการลดหยอนโทษ สตม. ไตหวันส้ินสุด
เอาไวกระทรวงศึกษาธิการไตหวันแถลงวา จะชวย พบแรงงานผิดกฎหมายมอบตัว 17,195 คน เพื่อลดจํานวน
ติดตามคาใชจายของกลุมนักศึกษาท่ีถูกหักไปท้ังหมด แรงงานตางชาติผิดกฎหมายซ่ึงมีจํานวนประมาณ
ดานมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีเจ้ยี นก๋ัว บกพรองในหนาที่ 50,000 คน และชาวตางชาติทีเ่ ดินทางมาทองเท่ียวแต
ดู แ ล ค ว า ม เปนอยูและสิทธิประ โยชนของนักศึกษา อยูเลยกําหนดโดยหางานทาํ อยางผิดกฎหมายอีกประมาณ
40,000 คน สํานักงานตรวจคนเขาเมืองของไตหวัน ได
รายงานความเคลอื่ นไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน จดั โครงการพิเศษใหการลดหยอนโทษสําหรับผูเขารายงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 ต้งั แต 1 ม.ค. จนถงึ วนั ท่ี 30 มิ.ย. 2019 ในระหวางโครงการ
แรงงานตางชาติที่หลบหนีนายจางและนักทองเท่ียว

สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวสั ดกิ ารและคุมครองแรงงาน

68 เก็บตกขาวมาเลา

ตางชาติท่ีอยูเลยกําหนดวีซาที่เขารายงานตัว จะไมถูกกักกัน และสรางทางเลือกดานสาขาอาชีพท่ีหลากหลายข้ึน
และจะไดร ับการลดหยอนโทษปรับจากสูงสุด 10,000 เหรียญ ใหกับพวกเขา ทั้งนี้ Amazon เปดเผยวาบริษัทจะมีพนักงาน
ไตห วันเหลือ 2,000 เหรียญไตหวัน และลดระยะเวลา ในสหรัฐฯ ราว 300,000 คนในป 2019 นี้ และมพี นักงาน
ถูกจํากัดการเดินทางเขาไตหวันดวยโฆษกสํานักงาน ทว่ั โลกมากกวา 630,000 คน แต Amazon เปนหนึ่ง
ตรวจคนเขาเมืองแถลงวา ชวงระหวางโครงการพิเศษ ใ น อี ก ห ล า ย บ ริ ษั ท ที่ ป ร ะ ส บ ป ญ ห า ใ น ก า ร เ ฟ น ห า
ดังกลาว มีชาวตางชาติพํานักอาศัยในไตหวันอยาง แรงงานอเมริกันท่ีมีศักยภาพดานเทคนคิ เหลาน้ี ประกอบกับ
ผิดกฎหมายถูกสงกลับท้ังหมด 25,967 คน ในจํานวนน้ี ทิศทางตลาดแรงงานในอนาคตซึ่งมีความเส่ียงที่หุนยนต
เปนแรงงานตางชาติผิดกฎหมายและชาวตางชาติท่ี เครื่องจักร และปญญาประดิษฐ จะเขามาทดแทน
เดินทางเขาไตหวันในฐานะนักทองเท่ียวแตอยูเลย แรงงานมนุษยมากข้ึนเร่ือย ๆ โดยคาดวามนุษยจะเสีย
กําหนดวีซาเขามอบตัว 17,195 คน เปนคนไทย 726 คน ตาํ แหนงงานราว 20 ลานตําแหนง หรอื ราว 8.5% ของ
นอกจากนีย้ ังตรวจพบและจับกุมชาวตางชาติผิดกฎหมาย แรงงานในภาคการผลติ ทวั่ โลก ในชวง 10 ปข า งหนา
8,772 คน เปน คนไทย 302 คน และจับกุมนายจางที่วาจาง
ชาวตางชาติเขาทํางานโดยไมไดรับอนุญาต 1,023 คน (ท่ีมา : VOA,วนั ท่ี 13 กรกฎาคม 2562)
นายหนาเถ่ือน 192 คน ผลงานการจับกุมชาวตางชาติ
ผิดกฎหมายเพิ่มขึ้น 68% เม่ือเทียบกับชวงเวลาเดยี วกัน 6. งานวิจัยระบุรอบ 20 ปท่ีผานมา หุนยนตแทนแรงงานคน
ของปท่ีแลว สวนผลงานการจับกุมนายจางและนายหนา เพิ่มข้ึนถึงสองเทา ขอมลู จากธนาคารกลาง St. Louis
ผิดกฎหมายเพิ่มข้ึน 59% และ 46% ตามลําดับ สํานักงาน สหรัฐฯ ระบุถึงการใชหุนยนตในอุตสาหกรรมการผลิต
ตรวจคนเขาเมืองเปดเผยขอมูลพบวา นอกจากเริ่มมี ของโลกในชวง 20 ปท่ีผา นมานั้นมีมากข้ึนถึงสองเทา
การตรวจและกวาดลางชาวตางชาติผิดกฎหมายมา ขณะท่ีในสหรัฐฯ เพ่ิมขึ้นถึง 3 เทา รายงานระบุวาหาก
ตั้งแตป 2012 แลว ยังมีการตรวจจับการวาจางและ นับจนถึงป 2017 การใชหุนยนตในอุตสาหกรรมการผลติ
การจัดหางานโดยไมไ ดรบั อนญุ าตพรอ ม ๆ กันไปดวย โดย ในสหรัฐฯ น้ันเพมิ่ ขึน้ จาก 0.5 ตัวจากเมื่อ 22 ปกอน
สามารถจับกุมนายจางท่ีวาจางชาวตา งชาติเขาทํางาน เปน 1.8 ตัวตอ แรงงาน 1,000 คน และเมื่อโฟกัสไปเฉพาะ
โดยไมไ ดร บั อนุญาต 13,140 คน นายหนา เถอื่ น 2,408 คน อุตสาหกรรมผลิตรถยนต พบวาฝรั่งเศสมีการใช
หุน ยนตมากทส่ี ดุ ตามมาดวยสหรฐั ฯ และเยอรมนี โดย
(ท่มี า:Radio TaiwanInternational,วันที่ 12กรกฎาคม2562) หุนยนตเขาไปแทนท่ีแรงงานทักษะระดับกลางมากท่ีสุด
ขณะที่สัดสวนแทนท่ีแรงงานระดับสูงและระดับต่ําน้ัน
5. Amazon ทุมงบประมาณฝกทักษะแรงงานขั้นสูง ก็เตบิ โตขน้ึ เชนกัน
ใหชาวอเมริกัน 1 แสนคน บริษัท Amazon ทุม งบประมาณ
700 ลานดอลลาร เพ่ือเปดอบรมฝกทักษะแรงงานขั้นสูง (ทีม่ า : france24.com,วนั ที่ 15 กรกฎาคม 2562)
ใหกับแรงงานอเมริกัน 100,000 คน คิดเปน 1 ใน 3 ของ
พนกั งาน Amazon ในสหรฐั ฯ โครงการ Up skilling 2025 7. สมาชิกสภาผูแทนราษฎรสหรัฐฯ ผานรางกฎหมาย
ของ Amazon ภายใตงบประมาณ 700 ลานดอลลาร คา แรงขั้นตํ่า15 ดอลลารส หรัฐฯ ตอช่ัวโมงสมาชิกสภาผูแทน
สําหรบั ระยะเวลา 6 ปขางหนา ตั้งเปาจะพัฒนาฝมือแรงงาน ราษฎรสหรัฐฯ มีมติเห็นชอบรางกฎหมายของรัฐบาลกลาง
1 แสนคนของ Amazon ในสหรัฐฯ ใหมีความรูดาน สหรัฐฯ ในการปรับคาจา งขั้นต่ําเปน 15 ดอลลารสหรัฐฯ
เครื่องจักรอัตโนมัติและเทคโนโลยีใหม เพ่ือเขารับ ตอชั่วโมง นับเปนการผลักดนั การปรบั ข้ึนคาแรงขั้นตํ่า
ตําแหนงในงานท่ีใชเทคโนโลยีระดับสูงของบริษัท เชน เปนคร้ังแรกในรอบ 10 ปของอเมริกา ส.ส.สหรัฐฯ มีมติ
Could Computing เทคโนโลยีหุนยนต และการพัฒนา 231 ตอ 199 เสียง ผา นรางกฎหมาย Raise The Wage
ซอฟตแวร โดยที่ไมจ ําเปนวาพนักงานท่ีสนใจจะตองมี Act ใหปรับขึ้นคาจางเปน 15 ดอลลารสหรฐั ฯ ตอชั่วโมง
คณุ สมบัติทีต่ รงกับที่ตองการตั้งแตแ รกก็ไดหัวหนาฝาย ซง่ึ ข้นั ตอนตอ ไปจากนี้รางกฎหมายดังกลาวจะเขาสูการ
ทรัพยากรบุคคลของ Amazon มีแถลงการณถึงโครงการ พิจารณาจากวุฒิสภาสํานักงานงบประมาณแหงชาติ
ดังกลาววา ถือเปนเร่ืองสําคัญท่ีตองลงทุนกับพนักงาน ของรัฐสภาสหรัฐฯ หรือ CBO คาดวาภายใต Raise
ของบริษัทเอง และชว ยเหลือพวกเขาใหไดเรียนรูทกั ษะใหม ๆ The Wage Act จะมีผลบงั คับใชกับแรงงานอเมริกันกวา
30 ลา นคน ปจจุบนั คา จางข้นั ต่ําอยูที่ 7.25 ดอลลารสหรัฐฯ
รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562 สาํ นักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวสั ดิการและคมุ ครองแรงงาน

เกบ็ ตกขาวมาเลา 69

ตอ ช่วั โมง ซึง่ การปรับขึน้ คาจางจะเปนแบบคอ ยไปคอยไป หลายคนมีความสัมพันธทางเพศเพื่อแลกกับความมั่งคง
ในระยะเวลา 6 ปขางหนา อยางไรก็ตาม CBO คาดวา ในหนา ท่ีการงาน หรอื เพอ่ื การเลอ่ื นตําแหนง แรงงานหญงิ
การปรับขึ้นคาจางขั้นตํ่าจะชวยใหแรงงานอเมริกัน เหลานั้นไดอธิบายถึงรูปแบบของความรุนแรงและการ
1 ลานคนหลุดพนจากระดับความยากจน ขณะเดียวกัน ลวงละเมิด รวมถึงการถูกเนื้อตองตัวที่ไมเหมาะสม
อาจทําใหแรงงานราว 1-3 ลานคนตอ งตกงาน หาก ความตองการท่ีจะมีเพศสัมพันธ ตลอดจนการแสดง
Raise The Wage Act กลายมาเปนกฎหมาย ความคิดเห็นที่หยาบคายในรายงานยังเผยวาเม่ือ
คนงานหญิงไมย อมตาม ก็จะตองเผชิญกบั การเลือกปฏิบัติ
(ที่มา : VOA,วนั ที่ 19 กรกฎาคม 2562) และการตอบโตด วยวิธีตา ง ๆ และผูจัดการโรงงานเหลานั้น
ยั ง ต อ สู คั ด ค า น ก า ร ก อ ต้ั ง ส ห ภ า พ แ ร ง ง า น อี ก ด ว ย
8. Huawei เลิกจางพนกั งานราว 600 คนในสหรฐั ฯ ในขณะที่พนักงานสวนใหญมาจาก Lesotho แตผจู ัดการ
Huawei บริษัทใหญดานโทรคมนาคมของจีน ระบุวา ก็ มี ทั้ ง ท่ี เ ป น ค น ใ น ท อ ง ถิ่ น แ ล ะ ที่ เ ป น ช า ว ต า ง ช า ติ
ไดเลิกจางพนักงานราว 600 คน ในหนวยงานดานการวิจัย คนงานหญิงยังเลาวา แมแ ตเพื่อนรว มงานที่เปนผูชายก็
และพัฒนาในสหรัฐฯ Huawei ประกาศวาการลดจํานวน ลวนลามพวกเธอดวย คนงานหญิงอีกคนหน่ึงเลาวา
พนักงานน้ีมีผลในวนั ท่ี 22 ก.ค. 2019 ทั้งนี้รัฐบาลสหรัฐฯ ผูจัดการระดับประเทศซึ่งเปนชาวตางชาติ ตบบั้นทาย
ของประธานาธิบดีโดนัลด ทรัมป ไดขึ้นบัญชีดํา ของคนงานหญิง จับหนาอก หรือบางคร้ังก็พาคนงาน
Huawei เมื่อเดือน พ.ค. 2019 โดยหา ม Huawei ทําธุรกิจ หญิงกลับบานเพื่อไปมีเพศสัมพันธดวย ท้ังน้ี คําใหการ
กับบริษัทของสหรัฐฯ หากไมไดร ับอนุญาตจากรัฐบาลสหรัฐฯ ของสตรีเหลาน้ีในรายงาน ไมมีการระบุชื่อเพ่ือปกปอง
โดยอางวาเปนเหตุผลดานความมั่นคง ซ่ึงมาตรการน้ี ความเปนสวนตัวของพวกเธอ Michael Kobori รองประธาน
ไดท ําให Huawei พบความยากลําบากในการถายทอด ฝายความยั่งยืนของ Levi Strauss & Co. กลาววา ทันทีท่ี
เทคโนโลยีไปยังบริษัทแมที่ประเทศจีน Huawei ไดลดจํานวน บริษัทไดรับรายงานจากกลุมสิทธิผูใชแรงงาน ทางบริษัท
พนักงานในสหรัฐฯ ลง 40% แตม ีแผนทีจ่ ะเพิ่มจํานวน ไดแจงกับโรงงานสงิ่ ทอ Nien Hsing วาทางบริษัทจะ
พนักงานทั่วโลก จากปจจุบัน 180,000 คน เปน 194,000 คน ไ ม ย อ ม รั บ เ ร่ื อ ง นี้ แ ล ะ เ รี ย ก ร อ ง ใ ห โ ร ง ง า น พั ฒ น า
ในปน ้ี แผนปฏิบัติการแกไข สวนโฆษกของ Children's Place
กลาววา ไดแจงใหทางโรงงานทราบแลววาการจะท่ี
(ที่มา : NHK,วนั ท่ี 24 กรกฎาคม 2562) รวมงานกันตอไปหรือไมน้ัน ก็ขึ้นอยูกับการเปล่ียนแปลง
แกไขของทางโรงงานเอง Levi's, The Children's Place
9. กลุมสิทธิแรงงานตีแผปญหาแรงงานหญิงในโรงงาน และ Kontoor Brands ผูผลิตกางเกงยีนส Wrangler
เย็บผาแอฟริกาถูกลวงละเมิดทางเพศ กลุมสิทธิ และ Lee กลาวในแถลงการณรวมวา พวกเขาตอ งการให
แรงงานเผย สาวโรงงานเย็บผายีนสใหกับบริษัทผลิต พนักงานทุกคนโดยเฉพาะพนกั งานผูหญิงรูสึกปลอดภัย
กางเกงยีนสยี่หอดังของสหรัฐฯ เชน Levi’s, Wrangler, ในสถานท่ีทํางาน หลาย ๆ บรษิ ัทในสหรัฐฯ กําลังระดมทุน
Lee และ Children’s Place ตามโรงงานในแอฟริกา สนบั สนนุ โครงการซึ่งมีระยะเวลาสองป โดยรวมมือกับ
ตองเผชญิ กบั การคุกคามทางเพศและความรุนแรง ซ่งึ มี หนวยงานเพ่ือการพัฒนาระหวางประเทศของสหรัฐฯ
สาเหตุพนื้ ฐานมาจากเร่ืองเพศ นอกจากน้ีบางคนยังถกู ในการจัดตั้งกลุมสืบสวนอิสระ เพ่ือใหพนักงานของ
ขูบังคับใหมีเพศสัมพันธกับหัวหนางานเพ่ือรักษาหนาที่ โรงงานสามารถแจง ขอกังวลตาง ๆ ของตนได Richard
การงานเอาไว หลังจากที่เรื่องน้ีถูกเปดเผยออกไป แบรนด Chen เจาของโรงงาน Nien Hsing ไดตกลงรวมมือกับ
เหลานั้นตางเห็นพองที่จะนําการควบคุมดูแลจากภายนอก สหภาพแรงงานและองคกรดานสิทธิสตรีของ Lesotho
มาใชกับแรงงานกวา 10,000 คน ในโรงงานท่ี Lesotho เพ่ือพัฒนาแนวทางปฏิบัติและกฎหมายที่จะนํามา
ทัง้ 5 แหง กลุมสิทธิแรงงานไดตรวจสอบโรงงานสิ่งทอ บังคับใช เขากลาววา ทางโรงงานมุงม่ันที่จะใหพนักงาน
ของไตหวันใน Lesotho ซ่ึงเปนประเทศที่ยากจนทางใต ในโรงงานทุกคนรสู กึ ปลอดภัย กองทุนโลกสําหรับสตรี
ของแอฟริกา ภูมิประเทศสวนใหญเปนภูเขาสูง หลังจากมี ระบุวา พนกั งานราว80%ที่ทํางานในโรงงานผลิตเสื้อผาท่ัวโลก
รายงานจากแหลงขาวหลายแหง เร่ืองท่ีชางเย็บผาผูหญิง
ตอ งเผชิญกับปญหาความรุนแรงทางเพศ รายงานระบุวา สํานกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
บรรดาผูจัดการและหัวหนางานบังคบั ใหแรงงานหญิง กรมสวสั ดิการและคุมครองแรงงาน

รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562

70 เกบ็ ตกขา วมาเลา

ลวนเปนผูหญิง ดาน Rola Abimourched ผูอํานวยการอาวุโส ทาํ งานหารายไดเสริมหรือทํางานเปนรายชว่ั โมง ชั่วโมงละ
ของสภาองคกรสิทธิแรงงาน (Worker Rights Consortium) 158 เหรยี ญ มผี ลใชตั้งแต วันท่ี 1 ม.ค. 2020 เปนตนไป
กลาววา ขอ ตกลงในLesothoควรเปน ตนแบบสําหรับอุตสาหกรรม
เครอ่ื งแตงกายอื่น ๆ ท่ีเหลือเพ่ือปอ งกันความรุนแรงและ (ที่มา:Radio Taiwan International,วันที่ 23สิงหาคม 2562)
การลว งละเมิดตา ง ๆ และเธอหวังวาเร่อื งที่เกิดข้ึนนีจ้ ะ
สงผลกระทบโดยรวมไปยงั ประเทศอื่น ๆ ดว ย 11. บริษัทอเมริกันยายฐานผลิตออกจากจีนไปเวียดนาม
และเม็กซิโกในหวงสงครามการคาสหรัฐฯ-จีนระอุ
(ทีม่ า : VOA,วนั ท่ี 19 สงิ หาคม 2562) บริษัทตาง ๆ ที่เจอกับผลกระทบจากภาษีนําเขาท่ีสูงข้ึน
กาํ ลังมองหาแหลง ผลิตสินคา แหงใหมเพราะผลกระทบ
10. ไตหวันปรับขึ้นคาจางขั้นต่ําเดือนละ 700 เหรียญ จากสงครามการคาระหวางสหรัฐฯ กบั จีนท่ีดําเนินมา
เปน 23,800 เหรียญ เร่ิมใช 1 ม.ค. 2020 เม่ือวันท่ี ระยะหนึ่งแลว มีโรงงานสองแหงในเวียดนามที่ผลิต
14 ส.ค. 2019 กระทรวงแรงงานไตห วันไดเรียกประชุม จักรยานไฟฟาใหกับบริษัท Pedego บริษัทอเมริกันที่
คณะกรรมการพิจารณาคาจางขั้นตํา่ เพื่อพิจารณาการปรับ ตั้งอยูใน Fountain Valley รัฐ California ราวรอยละ 80
อัตราคาจางขั้นตํ่าในปหนา หลังจากใชเวลาเจรจา ของช้ินสวนประกอบรถจักรยานของ Pedego เคยผลิตในจีน
ตอรองกันนานกวา 6 ชั่วโมง ที่ประชุมมีมติปรับข้นึ คาจาง ในอดีต Don DiCostanzo ผูรวมกอตั้งบริษัท Pedego และ
ขั้นตํ่ารายเดอื น 3.03% หรือปรบั ขึ้นเดือนละ 700 เหรียญ ซีอีโอกลา ววาปจจุบันชิ้นสวนราวรอยละ 70 ผลิตในเวียดนาม
จากปจจุบัน 23,100เหรียญเปน 23,800 เหรยี ญ สว นคาจาง และราวรอยละ 30 ผลิตในไตหวันบรษิ ัท Pedego ไมได
ข้นั ต่ํารายช่วั โมงสําหรบั คนทองถิ่นท่ีทํางานหารายไดเสรมิ เปนบริษัทเดียวท่ียายฐานการผลิตจากจีนไปทื่อ่ืนเน่ืองจาก
หรือผูทํางานเปนรายชั่วโมง ปรับจากช่ัวโมงละ 150 เหรียญ ผลกระทบจากความขัดแยงทางการคานี้ บริษัท GoPro
เปน 158 เหรียญ ปรับขึ้น 5.33% แรงงานท่ไี ดร ับอานิสงส ทตี่ งั้ อยูในสหรัฐฯ ก็ไดยายฐานการผลิตกลองถายรูปที่
จากการปรับขึ้นคาจางข้ันต่ําครั้งนี้ มีจํานวน 2,381,000 คน สงขายในสหรัฐฯ ออกจากจีนแลว โดยยายไปยังเม็กซิโก
ประกอบดวยแรงงานทองถิ่น ท่ีแจงเอาประกันกองทุน ในเดือนมถิ ุนายน GoPro บอกวาเหตุผล ก็เพ่ือปกปอง
ประกันภัยแรงงาน ณ เดือนพฤษภาคม ที่ผานมาใน บริษทั จากภาษีนําเขา ประหยัดคาลงทุนและเพิ่มความ
วงเงนิ คา จางข้ันตํ่าจํานวน 1.36 ลานคน แรงงานตางชาติ มีประสิทธิภาพ แตกลองถายรูปของ GoPro ที่สงออกไปขาย
ท่ีทํางานในภาคการผลิตจํานวน 465,000 คน และยังมี ยังประเทศอ่ืน ๆ ยังคงผลิตในจีนอยู Kevin Klowden
แรงงานทองถ่ินหรือนักศึกษาท่ีทํางานเปนรายชั่วโมง ผูอํานวยการบริหารของ Center for Regional Economics
จํานวน 556,000 คน กลุมนี้จะไดรับคาจางข้ันต่ํารายช่ัวโมง แหงสถาบัน Milken สถาบันคลังสมองที่ตั้งอยูใน Santa
จากปจจุบันช่ัวโมงละ 150 เหรียญ เพิ่มเปน 158 เหรียญ Monica รฐั California กลาววาทัง้ สองประเทศท่ีกําลังไดรับ
กระทรวงแรงงานจะนํามติท่ีประชุมดังกลาว เสนอตอ ผลดีมากท่สี ุดคอื เวียดนามกับเมก็ ซิโกเพราะความไดเปรียบ
สภาบริหาร หลังไดรับอนุมัติแลว จะเริ่มบังคับใชต้ังแต ทา งศั กย ภ าพ ด าน ก าร ผลิ ต แ ละที่ ตั้ งทางภู มิ ศาสตร
วันท่ี 1 ม.ค. 2020 ทง้ั น้ี นับตั้งแตประธานาธิบดีไชอ ิงเหวิน ตางประเทศกําลังมองสองประเทศน้ีดวยความอิจฉา
ขึ้นบริหารประเทศเม่ือป 2016 เปนตนมา มีการปรับ Klowden กลาววารัฐบาลเวียดนามทํางานไดเยี่ยมมากใน
ขน้ึ คาจางขั้นต่ําติดตอกัน รวมคร้ังนี้เปนคร้ังที่ 4 ปแลว การเตรียมประเทศใหพรอมและสามารถรองรับบริษัท
โดยในป 2014 อัตราคาจางขั้นตํ่ายังอยูที่เดือนละ ตาง ๆ ท่ียายฐานการผลิตเขาไปในประเทศ เขากลาววา
19,273 เหรียญ ตอมาในป 2016 ปรับขึ้น 3.81% เปน เวยี ดนามถือเปนคแู ขงกับจนี มาพักหนึง่ แลวโดยเฉพาะในดาน
20,008 เหรียญ ป 2017 ปรับข้ึนเปน 21,009 เหรียญ คาลงทุน Klowden กลาววาการผลิตสินคาและการ
ป 2018 ปรับเปน22,000 เหรยี ญ ป 2019 ท่ีผานมา ปรับเปน outsourcing ในเศรษฐกิจแบบ global economy เปน
23,100 เหรียญ และปใหม 2020 จะปรับขึ้นเปน 23,800 สง่ิ ทเี่ ปลย่ี นแปลงไดต ลอดเวลาแลว แตผ ลประโยชนและปจจัย
เหรียญไตหวันและเมื่อวันท่ี 23 ส.ค.ที่ผานมากระทรวงแรงงาน ตาง ๆ อาทิ สภาพภูมิอากาศ ความไมม่ันคงทางการเมืองและ
ไดประกาศอยางเปนทางการ อัตราคาจางข้ันตํ่ารายเดือน ฐานการผลติ แหงใหม ๆ ที่ราคาถูกกวา ปจจัยเหลานล้ี วน
23,800 เหรียญ คาจางขั้นต่ํารายช่ัวโมงสําหรับคนถิ่นท่ี ทาํ ใหธรุ กจิ โยกยายฐานการผลติ ไปทีใ่ หม ๆ

รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน (ท่มี า : VOA,วันที่ 26 สิงหาคม 2562)
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562
สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวสั ดิการและคุมครองแรงงาน

เก็บตกขา วมาเลา 71

12. แคลิฟอรเนียผานกฎหมายแรงงาน Gig Economy กลับเขาไตหวนั อีกท่ีเคานเตอรสํานกั งานตรวจคนเขาเมือง
ตองไดสวัสดิการเหมือนพนักงานประจํา สภาของรัฐ ทองท่ี โดยตองไปย่ืนดวยตนเองหรือมอบหมายให
แคลฟิ อรเนีย ผานกฎหมายสําคัญเรื่อง Gig Economy บริษัทจัดหางานดําเนินการให เพ่ือจะอํานวยความสะดวก
ทก่ี ําหนดใหบริษัทอยาง Uber, Lyft, DoorDash, Instacart, ต้ังแตวันท่ี 29 ส.ค. 2019 เปนตนมา สามารถยื่นขอ
Postmates ฯลฯ จําเปนตองใหสวัสดิการพ้ืนฐานกับคนทํางาน Re-Entry Visa ผา นระบบออนไลนไดตลอด 24 ช่ัวโมง
ท่เี รยี กวา เปน "คูสัญญา" (independent contractor) แบบ ไมจําเปนตองไปยื่นขอที่เคานเตอรสํานักงานตรวจ
เดยี วกับพนักงานประจํา กฎหมายฉบับนี้มีช่ือเรียกวา AB5 คนเขา เมอื งอีกตอไปแลว
ตอนน้ีผานทางสภาผูแทนและวุฒิสภาของรัฐแคลิฟอรเนียแลว
เหลือข้ันตอนลงนามของผูวาการรัฐ Gavin Newsom (ทีม่ า : Radio Taiwan International,
ซึง่ กเ็ คยแสดงทาทสี นับสนุนกฎหมายฉบับนี้ จากนั้นจะ วันท่ี 13 กันยายน 2562)
มีผลบังคบั ใชใ นป 2020 เปาหมายของกฎหมาย AB5
คือคุมครองแรงงานในระบบ Gig Economy ที่ไมมี 15. ฮุนเซนเพ่ิมคาแรงขั้นต่ําแรงงานตัดเย็บเสื้อผา
สวสั ดิการใด ๆ เลย มเี พียงคาจางตามจํานวนชิ้นงานเทาน้ัน 4.4% ตามที่หาเสยี งไวก อ นเลือกตั้ง กระทรวงแรงงาน
ไมมีการการันตีคาแรงข้ันตํ่าหรือคาแรงลวงเวลา รวมถึง และอาชีวะกัมพูชาประกาศเตรียมปรับเพิ่มคาแรงข้ันตํ่า
สวัสดกิ ารดานอ่นื ๆ เชน ประกนั สุขภาพ ใหภาคอุตสาหกรรมตัดเย็บเส้ือผาสําเร็จรูป ซ่ึงเปน
แหลงรายไดจากการสงออกรายใหญท่ีสุดของประเทศ
(ที่มา : BBC,วันที่ 11 กนั ยายน 2562) เพ่ิมข้ึน 4.4% เปน 190 ดอลลารตอเดอื น จากเดิมท่ี
182 ดอลลารตอเดือน ภายในเดือนมกราคมปหนา
13. สหราชอาณาจักร ใหนักเรียนตางชาติเรียนจบ ถงึ แมก ารปรับคาแรงคร้ังน้ีจะยังไมเทากับอตั ราคาแรง
อยูต อ ได 2 ป แถมหางานไดใ หเ ปลย่ี นวซี าดวย สหราช- ท่ีสหภาพแรงงานเรียกรองที่ 195 ดอลลาร แตเปน
อาณาจักร ประกาศเมื่อวันที่ 11 กันยายนที่ผานมา อตั ราทมี่ ากกวา เจาของโรงงานแนะนําที่ 186 ดอลลาร
อนุญาตใหนักเรียนนักศึกษาตางชาติ สามารถพํานักใน ทีผ่ านมาอุตสาหกรรมตัดเย็บเสื้อผา ของกัมพูชา มีการ
สหราชอาณาจักร หรือในกลุมประเทศ อังกฤษ เวลส จางงานแรงงานเกือบ 800,000 คน โดยปที่ผานมา
ไอรแลนดเหนือ และสก็อตแลนด ไดตออีก 2 ปหลังจาก กัมพูชาสงออกสินคาไปยังสหรัฐอเมริกา และยุโรป
จบการศึกษาระดับปริญญา เพ่ือใหหางานทําได กลมุ องคกร มูลคาเกือบ 10,000 ลานดอลลาร นอกจากเปนภาค
Migration Watch ซ่ึงรณรงคเรื่องการอพยพเขาเมอื ง การสง ออกรายใหญท่ีสุดของประเทศแลว แรงงานกลุมนี้
ระบุวานโยบายนี้จะเปนการ "ถอยหลังเขาคลอง" และ ยงั เปน พลงั ทางการเมอื งที่สําคัญ ซ่งึ นายกรัฐมนตรีฮุนเซน
อาจทําใหสหราชาอาณาจักรไดแรงงานทักษะตํ่าท่ีเปน ตองการใหมาเปนฝา ยเดียวกับรัฐบาล แมในความเปนจริง
คนตางชาติเขามาทํางานแทน "ดูเหมือนวารัฐบาลจะ แรงงานเหลานี้มักจะสนับสนุนพรรคการเมืองฝายคาน
คิดไอเดียในการเพิ่มการยายถิ่นฐานเทาน้ัน” กลุม ท่ีตอ ตานฮุนเซน แตที่ผานมาระหวางการรณรงคหาเสียง
Migration Watch ทวติ ขอความน้ใี นโลกออนไลน การเลือกต้ังท่ัวไปปท่แี ลว ฮุนเซนไดจัดการชุมนุมใหญ
หลายคร้ังกับแรงงานตัดเย็บเสื้อผา และไดสัญญาเร่ือง
(ทม่ี า : BBC,วันที่ 11 กันยายน 2562) ผลประโยชนไวมากมาย ดานนาย Pav Sina หัวหนากลุม
สหภาพแรงงาน เผยหลังรัฐบาลมีแผนปรับคาแรงขั้น
14. สํานักงานตรวจคนเขาเมืองไตหวันเปดใหแรงงาน ตํ่าวา การปรับเพิ่มคาแรงเปนส่ิงที่ยอมรับได แมวาใน
ตางชาตทิ เ่ี ดินทางกลับไปพกั รอน สามารถยื่นขออนุญาต ภาคตดั เย็บเสื้อผาและรองเทาของกัมพูชาจะตองเผชิญ
กลับเขาไตหวนั อกี ผา นระบบออนไลนได แรงงานตางชาติ กบั ความเปนไปไดข องการสูญเสยี สิทธิพิเศษทางการคา
ทเ่ี ดินทางมาทํางานในไตห วัน ระหวา งทท่ี าํ งานหากตองการ สหภาพยุโรปก็ตาม
จะเดินทางกลับไปเย่ียมครอบครวั หรอื ไปพักรอนที่บาน แลว
จะเดินทางกลับมาทํางานที่ไตหวันตอไป ที่ผานมา (ทมี่ า : Khmer Times,วันท่ี 24 กันยายน 2562)
จะตองไปย่ืนขอ Re-Entry Visa หรือย่ืนขออนุญาต
llllll สาํ นักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
รายงานความเคล่ือนไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กนั ยายน 2562

72 กรณศี กึ ษา

สรปุ ผลรายงานศกึ ษาวิจัยทิศทางการจางงานของประเทศไทย
ในยุคอุตสาหกรรม 4.0

มตคิ ณะรฐั มนตรีเมอื่ วันท่ี 30 มิถุนายน 2558 ฉบับท่ี 1 ถึง ฉบับท่ี 11 2) เพื่อศึกษา วิเคราะหแนวทาง
เห็นชอบใหมีการจัดทํายุทธศาสตรชาติ ระยะ 20 ป การพัฒนาอุตสาหกรรม 4.0 ในประเทศไทย ภายใต
เพ่ือใชขับเคลื่อนการพฒั นาประเทศสูความม่ันคง ม่ังคั่ง กรอบยุทธศาสตรชาติ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) 3) เพื่อศกึ ษา
และยัง่ ยืน ดวยการสรางความเขมแข็งจากภายใน ตาม วิเคราะหทศิ ทางและแนวโนมการจางงาน ความตองการแรงงาน
แนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงผานกลไกประชารัฐ และแนวทางการพัฒนาทกั ษะฝม อื แรงงานใหสอดคลอง
โดยมีเปาหมายเพ่ือเพ่ิมความสามารถในการแขงขัน กับความตอ งการของตลาดแรงงานในยุคอุตสาหกรรม 4.0
สรางการขยายตัวทางเศรษฐกิจอยางย่ังยืนเพื่อให และ 4) จัดทําขอเสนอแนะเชิงนโยบายในการวางแผน
ประเทศไทยอยใู นกลมุ ประเทศท่ีมีรายไดสูง ประชาชน การผลิตและพัฒนากําลังแรงงานใหสอดคลองกับทิศทาง
อยูดมี ีสขุ ไดร ับผลประโยชนจากการพัฒนาอยา งเทาเทียม แนวโนมการจางงาน และความตองการของประเทศไทย
ลดความเหลื่อมลํ้าของการพัฒนา การพัฒนาเศรษฐกิจของไทย ในยคุ อุตสาหกรรม 4.0
เริ่มต้ังแตย ุคอุตสาหกรรม1.0ท่ีเนนภาคเกษตรยุคอุตสาหกรรม
2.0 ที่เนนการพัฒนาอุตสาหกรรมเบาและปจจุบัน คือ การศึกษาเปนวิธีผสมผสาน โดยศึกษาเอกสาร
ยุคอุตสาหกรรม 3.0 ทเี่ นนอุตสาหกรรมหนัก อยางไรก็ดี เ ก่ี ย ว กั บ ร ะ บ บ อุ ต ส า ห ก ร ร ม แ ล ะ ก า ร จ า ง ง า น ข อ ง
ประเทศยังติดกับดักประเทศรายไดปานกลางและความ ประเทศไทย ตั้งแตแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
เหลื่อมลํ้า ไมส ามารถกาวไปสูการพัฒนาอยางกาวกระโดดได แหงชาติ ฉบับท่ี 1 ถึง ฉบับท่ี 12 ศึกษาแนวทางการพัฒนา
รัฐบาลจึงมนี โยบายปฏิรูปโครงสรางเศรษฐกิจของประเทศ อุตสาหกรรม และแนวทางการพัฒนาทักษะฝมือแรงงาน
ไปสยู ุคอุตสาหกรรม 4.0 หรือยุคที่เศรษฐกิจถูกขบั เคล่ือน ในยุคอุตสาหกรรม 4.0 ของตางประเทศ 5 ประเทศ มีการ
ดวยเทคโนโลยีและนวัตกรรม โดยมุงเนนใหเกิดการ สัมภาษณเชิงลึกและการประชุมระดมสมองกับองคกร
เปลี่ยนแปลงอยางนอย 3 มิติท่ีสําคัญ คือ (1) เปลี่ยนจาก ภาครัฐ นักวิชาการ ผูประกอบการของสถานประกอบการ
การผลิตสินคา โภคภัณฑไปสูสินคานวตั กรรม (2) เปลี่ยนจาก ในกลุมอุตสาหกรรมเปาหมาย 10 อุตสาหกรรม เพ่ือใหทราบ
การขับเคล่ือนประเทศดวยภาคอุตสาหกรรมไปสูการขับเคลื่อน ขอ มลู เกี่ยวกับแนวทางการพัฒนาอตุ สาหกรรม ทิศทางและ
ดวยเทคโนโลยี ความคดิ สรางสรรค และนวัตกรรม (3) เนน แนวโนมการจางงาน ความตองการแรงงาน และแนวทาง
ภาคการผลิตภาคบริการมากข้ึน อุตสาหกรรม 4.0 จึงเปน การพัฒนาทักษะฝมือแรงงาน ใหสอดคลองกับความ
การปฏวิ ตั อิ ุตสาหกรรมท่ีมผี ลกระทบหลายประการ รวมถงึ ตอ งการของตลาดแรงงานในยุคอตุ สาหกรรม 4.0
แรงงานท่ีจะตองเปลี่ยนจากแรงงานทักษะต่ําไปสูแรงงาน
ทมี่ ีความรู ความเชี่ยวชาญ ซึ่งแรงงานตองเตรียมความ ยุทธศาสตรการพัฒนาอตุ สาหกรรมไทย 4.0
พรอมใหมีความสามารถดานเทคโนโลยีที่ทันสมัย ระยะ 20 ป
มีทกั ษะฝมือตามความตองการของตลาดแรงงาน และ
มีองคความรูใหมเพื่อรองรับการผลิตรูปแบบใหม ๆ อตุ สาหกรรมไทย 4.0 แบง ออกไดเ ปน 3 กลุม
ที่เนนการประยุกตใชเทคโนโลยีและเครื่องจักรสมัยใหม ไดแ ก
มากกวา การผลิตโดยใชแ รงงานคน
First S - Cure คือ การตอยอด 5 อุตสาหกรรม
การศึกษานี้มีวัตถุประสงคที่สําคัญ คือ 1) เพ่ือ ท่ีมีอยูแลวดวยเทคโนโลยีและนวัตกรรมในระดับที่
ศึกษา วเิ คราะหร ะบบอตุ สาหกรรมและการจา งงานของ สูงขึ้น ไดแ ก ยานยนตสมัยใหม อิเล็กทรอนิกสอัจฉริยะ
ประเทศไทย ตัง้ แตแ ผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาติ อาหารแปรรูป การทองเท่ียวท่ีมเี ปาหมายเฉพาะกลุม
รายไดด ี การเกษตร และเทคโนโลยชี วี ภาพ
รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 New S - Curve คือ การเพิ่ม 5 อุตสาหกรรม
ท่มี ีศักยภาพในอนาคต ไดแก หุนยนต การบิน การแพทย

สํานักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี ึกษา 73

ครบวงจร ดจิ ิทลั เช้ือเพลงิ ชีวภาพและเคมีชีวภาพ โดย พ.ศ. 2553 เปนแนวคิดการปฏิวัติอุตสาหกรรมโดยใช
การปรบั เปลี่ยนรปู แบบผลิตภัณฑแ ละเทคโนโลยี เพื่อ นวัตกรรมทางเทคโนโลยี 3 ประเภท ไดแก ระบบอัตโนมตั ิ

เปนกลไกการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และตองมีการพัฒนาทักษะ (Automation) อินเตอรเน็ตในทุกส่ิง (internet of things)

ของทรพั ยากรมนษุ ยใ นอตุ สาหกรรมน้ใี หม ีทักษะชัน้ สูง และปญญาประดิษฐ (Artificial intelligence) โดยมี
วตั ถปุ ระสงคท่ีแตกตางกนั ไปในแตละประเทศ เชน ประเทศ
Second Wave S - Curve คือ กลุมอุตสาหกรรม สหรัฐอเมริกามีรูปแบบของการผลิตข้ันสูง มุงหมายท่จี ะเพ่ิม
ที่ตอ งมีการปฏิรปู ใหมเพ่ือใหสามารถเติบโตและอยูรอดในยุค ความสามารถในการแขงขันของประเทศ ในขณะที่
ของเทคโนโลยีในอนาคตไดแก เครื่องหนังไมแปรรปู ปูนซเี มนต ประเทศสหราชอาณาจักรมีรูปแบบของการเปนกลไกดีดตัว
ปโตรเคมีและพลาสติก สิ่งทอและเคร่ืองนุงหม อัญมณีและ (Catapult centers) โดยเพิ่มสัดสวนของภาคการผลิต
เครื่องประดบั แกว และกระจก โลหะ เซรามิก เปนตน อุตสาหกรรมใน GDP เปนสองเทา สําหรับประเทศจีนมี
การดําเนินนโยบาย Made in China 2025 เพ่ือพลกิ ประเทศ
การพัฒนาอุตสาหกรรม 4.0 จําเปนตองเตรียม ใหเปนประเทศท่ีมีความเขมแข็งในการผลิต โดยใชเทคโนโลยี
แรงงานใหมีความสามารถและทักษะที่สูงข้ึนรวมไปดวย ดิจิทัลและอตุ สาหกรรมสมัยใหม 10 อุตสาหกรรม ประเทศ
โดยตองบูรณาการรวมกันระหวางภาคเอกชนและภาค ญี่ปุนมีรูปแบบของการเพิ่มผลิตภาพของอุตสาหกรรม
การศกึ ษาเพื่อผลิตแรงงานใหมใ หต รงกับความตองการ บรกิ าร และการใชหุนยนตอยางมีนัยสําคัญในป ค.ศ. 2020
ของตลาดแรงงานในอนาคต ตองมีการปรับตัวในเชิงโครงสราง ในขณะทป่ี ระเทศเกาหลีใตม กี ารผลิตดวยนวัตกรรม 3.0
และนโยบายภาครัฐในการสงเสริมการลงทุนจากผูประกอบการ (Manufacturing Innovation 3.0) มีการสรางสภาพแวดลอม
ต า ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร ส ร า ง แ ร ง จู ง ใ จ เ พ่ื อ ในการผลิตท่ีมีฐานของเทคโนโลยีใหม และกระตุนให
สงเสริมการถายทอดเทคโนโลยีและการจัดการ เกิดการพัฒนาโรงงานอัจฉรยิ ะ สําหรับประเทศฝรง่ั เศสมี
องคความรู โดยภาครัฐตองทําหนาที่สรางสภาพแวดลอ ม นโยบายอุตสาหกรรม แหงอนาคต (Industry of the future)
ใหเ กิดการเขา สกู ารเปน อุตสาหกรรม 4.0 อยา งเปนระบบ โดยเปนการสนับสนุนการพัฒนาผลผลิตที่มีความเฉพาะ
เจาะจง เชน รถยนตท ่ีมีประสทิ ธิภาพ อากาศยานไฟฟา
การศกึ ษาจากตางประเทศ เปน ตน

อุตสาหกรรม 4.0 (Industry 4.0 Platform)
มกี ารกลาวถึงโดยประเทศเยอรมนีเปน ประเทศแรก ในป

การจดั กลุมอตุ สาหกรรมแหงอนาคตตามยุทธศาสตรการพัฒนาอุตสาหกรรมไทย 4.0
ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579)

ที่มา : ยทุ ธศาสตรก ารพัฒนาอุตสาหกรรมไทย 4.0 ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579)

รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

74 กรณีศกึ ษา

แนวคิดของการเกิดอุตสาหกรรม 4.0 ของแตละประเทศ

สําหรบั ประเทศไทย หากประเมินจากวัตถุประสงค จากประเทศเยอรมนี ญ่ปี นุ เกาหลีใต และจีน
ของการเกิดอุตสาหกรรม 4.0 ทั้ง 7 ขอจะพบวา การเกิด เป็นต้นแบบ อยา่ งไรก็ตาม ประเทศไทยยงั สง่ เสริมให้
อตุ สาหกรรม 4.0 ของประเทศไทยนาจะมวี ัตถุประสงค
ท่สี ําคัญ คอื การสรางมูลคาเพม่ิ และการสรางความสามารถ ผลการศึกษาแนวโนมการจางงาน
ในการแขงขันของประเทศ ดังนัน้ รูปแบบของการพัฒนา
ควรใชร ูปแบบของประเทศเยอรมนี ญ่ีปุน สหรัฐอเมรกิ า และ จากการประมวลขอมูลการสํารวจภาวะการมี
จนี มาเปนตนแบบของการพัฒนา ในขณะท่ีวัตถุประสงคร อง งานทําของประชากรไทย (Labor Force Survey) ไตรมาส 3
ไดแ ก การพฒั นาอุตสาหกรรม4.0เพ่อื การบริหารจัดการภายใน ป พ.ศ. 2555 – 2560 โดยจําแนกกลุมอุตสาหกรรม
และการบริหารความเส่ียง เปนการใชเทคโนโลยีเพื่อการ เปาหมาย 10 อุตสาหกรรมจากรหัสมาตรฐานอุตสาหกรรม
จัดการบรหิ ารความเส่ียงขององคก ร โดยมีตวั อยางจาก (Thailand Standard Industrial Classification; TSIC)
ประเทศเยอรมนี ญี่ปุน เกาหลีใต และจีน เปนตนแบบ ในปจจุบัน (ในอนาคตอาจมีการจําแนกรหัสมาตรฐาน
อยางไรก็ตาม ประเทศไทยยังสงเสริมใหเกิดการพัฒนา อุตสาหกรรมใหสอดคลองกับอตุ สาหกรรมทจ่ี ะเกิดใหม
นวตั กรรมเพ่ือเปน ธุรกิจ Start-Ups และสรา งสภาพแวดลอม ท่ีมคี วามเฉพาะเจาะจงมากขึ้น) พบวา ณ ไตรมาส 3 ป
ใหเกิดนวัตกรรมรวมทัง้ การตอยอดอตุ สาหกรรมเดมิ และ พ.ศ. 2560 มีผูมีงานทําประมาณ 39,578,344 คน โดยอยูใน
การเตรียมการเพอ่ื สรา งอตุ สาหกรรมใหม ๆ 10 อุตสาหกรรมเปาหมาย จํานวน 20,525,160 คน คิดเปน
รอยละ 51.86 ของจํานวนผูมีงานทํา เมื่อพิจารณา 10 อุตสาหกรรม
รายงานความเคลอ่ื นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน เปาหมาย พบวา อุตสาหกรรมปโตรเคมีและเคมีภัณฑ
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 เช้ือเพลิง ชีวภาพ เปนอุตสาหกรรมที่มีการเพิ่มขึ้น

สํานกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี กึ ษา 75

ของการจางงานมากที่สุด คือ โดยเฉลี่ยประมาณ และภาคตะวันออก โดยการจางงานเปนรปู แบบของ
รอยละ 25 ตอป รองลงมา คือ อุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร การจางงานในระบบมากกวา นอกระบบ
โดยเฉลย่ี รอยละ 5.71 ตอป และอุตสาหกรรมการบิน
และโลจิสติกส โดยเฉลี่ยประมาณรอยละ 4.28 ตอป สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส
สาํ หรับอุตสาหกรรมเปาหมายท่ีมีอัตราการลดลงของ อจั ฉริยะ
ผทู ํางานมากท่สี ุดสามลาํ ดบั แรก คือ เกษตรและเทคโนโลยี
ชวี ภาพ ลดลงโดยเฉล่ียรอ ยละ 4.86 ตอ ป รองลงมาคือ ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานทั้งส้นิ
อุตสาหกรรมดิจิทัล ลดลงโดยเฉลี่ยรอยละ 1.53 ตอป 401,477 คน กระจายตวั ตามชว งอายุในกลุมอายุ 23 – 35 ป
และอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกสอัจฉริยะ ลดลงโดย และมีคาตอบแทนเฉล่ียประมาณ 14,408 บาทตอเดือน
เฉลี่ยรอยละ 0.78 ตอป ตามลําดับ จากขอมูลบง ช้ีวา ขน้ึ ไป โดยมีคา มัธยฐานของรายไดประมาณ 12,000 บาท
เงินเดือนเฉลี่ยของผูมีงานทําโดยรวมอยูท่ีประมาณ ตอเดือน การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของลูกจางเอกชน
13,878 บาทตอเดือน อุตสาหกรรม เปาหมายท่ีมีเงินเดือน และมีอาชีพผปู ฏบิ ตั ิการเคร่อื งจักรโรงงานและเครื่องจกั ร
เฉลยี่ สูงสดุ สามลาํ ดบั แรกประกอบดว ย อุตสาหกรรมดิจิทัล รองลงมาเปนกลุมเจาหนาที่เทคนิค ผูมีงานทําสวนใหญมี
(เฉล่ีย 29,224 บาทตอเดือน) รองลงมา คือ อุตสาหกรรม การศกึ ษาในระดับมัธยมศึกษา ปริญญาตรี (สายวิชาการ)
เชื้อเพลิงชีวภาพและเคมีชีวภาพ (เฉล่ีย 25,393 บาท อนปุ รญิ ญา (สายอาชวี ศกึ ษา) การจางงานกระจุกตัวใน
ตอเดือน) และอุตสาหกรรมการแพทยครบวงจร (เฉลี่ย เขตกรงุ เทพและปรมิ ณฑล จงั หวดั นครราชสีมา และจังหวัด
19,014 บาทตอเดือน) ตามลําดับ อุตสาหกรรมที่มีคาเฉล่ีย ทมี่ ีนิคมอุตสาหกรรม เชน ลําพูน ปราจีนบุรี โดยการ
ของเงนิ เดือนตํ่ากวาคาเฉล่ียของประเทศ คือ อุตสาหกรรม จางงานเปนรูปแบบของการจางงานในระบบมากกวา
การทองเท่ียวกลุมรายไดดีและการทองเที่ยวเชิงสุขภาพ นอกระบบ
(เฉล่ีย 11,570 บาทตอ เดือน) อุตสาหกรรมการแปรรูปอาหาร
(เฉลยี่ 10,581 บาทตอเดือน) และอุตสาหกรรมการเกษตร สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมการทองเที่ยว
และเทคโนโลยีชีวภาพ (เฉลี่ย 6,186 บาทตอเดือน) กลมุ รายไดด แี ละการทอ งเท่ยี วเชงิ สุขภาพ
อุตสาหกรรมทั้ง 3 กลุมนี้เปนกลุมอุตสาหกรรมที่เปน
ฐานเดิมของการผลิตของประเทศท่ีพึ่งทรัพยากรทาง ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงาน
ธรรมชาติและการเกษตรของประเทศ และยังเปน ทง้ั สิ้น 3,253,426 คน กระจายตัวตลอดทุกชวงอายุ
อุตสาหกรรมทมี่ ีสดั สว นจาํ นวนผมู ีงานทาํ ที่สูงเมอ่ื เทียบ และมีคา ตอบแทนเฉลย่ี ประมาณ 11,570 บาท ตอเดือนข้ึนไป
กับอุตสาหกรรมอ่นื ๆ โดยมีคามัธยฐานของรายไดประมาณ 9,100 บาทตอเดือน
การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของธุรกิจสวนตัว (ไมมี
สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมยานยนต ลูกจาง) รองลงมาคอื ลูกจา งเอกชน และมีอาชีพหลกั
สมัยใหม คือ พนกั งานบริการ รองลงมาเปนผปู ระกอบอาชีพงาน
พ้ืนฐาน ผูมีงานทําสวนใหญมีการศึกษาในระดับมัธยมศึกษา
ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานท้ังสน้ิ ลงมา การจา งงานกระจายตวั ทว่ั ท้งั ประเทศ โดยเฉพาะ
555,528 คน กระจายตัวตามชวงอายุในกลุมอายุ 25 – 40 ป ในจังหวัดใหญ โดยการจางงานเปนรูปแบบของการ
และมคี าตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 14,788 บาทตอเดือน จางงานนอกระบบมากกวาในระบบ โดยชวงอายุ 15 – 25 ป
ขนึ้ ไป โดยมีคามธั ยฐานของรายไดประมาณ 12,000 บาท มีจํานวนผูมีงานทําในระบบมากกวานอกระบบ และ
ตอเดือน การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของลูกจาง เม่ืออายุหลัง 25 ป มีจํานวนผูมีงานทํานอกระบบมากกวา
เอกชน และมอี าชีพผูปฏิบัติการเครื่องจักรโรงงานและ ในระบบ
เคร่ืองจักร รองลงมาเปนกลุมชา งฝมือและเจาหนาท่ี
ผูปฏิบัติงานทเ่ี ก่ียวของ ผูมีงานทําสวนใหญมีการศกึ ษา สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมการเกษตร
ในระดับมัธยมศึกษา อนุปริญญา (สายอาชีวศึกษา) และเทคโนโลยีชีวภาพ
การจางงานกระจุกตัวในเขตกรุงเทพและปริมณฑล
ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานทั้งสิ้น
รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน 12,673,907 คน กระจายตัวสวนใหญอายุมากกวา 40 ข้ึนไป
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 และมีคาตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 6,186 บาทตอเดือน

สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

76 กรณศี กึ ษา

โดยมีคามัธยฐานของรายไดประมาณ 5,500 บาทตอเดือน ในระบบมากกวานอกระบบ และหลังจากอายุ 55 ป
การจางงานสวนใหญเปน รูปแบบของธุรกิจสวนตัว (ไมมี มีจํานวนผูมีงานทํานอกระบบมากกวาในระบบ
ลูกจา ง) รองลงมาคอื ธุรกิจครัวเรือน (โดยไมไดรบั คาจาง)
และมีอาชีพหลัก คือ ผูปฏิบัติงานที่มฝี มือในดานการเกษตร สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมเช้ือเพลิง
ปาไม และประมง รองลงมาเปนผูประกอบอาชีพงาน ชวี ภาพและเคมชี วี ภาพ
พ้ืนฐาน ผูมีงานทําสวนใหญมีการศึกษาในระดับประถมศึกษา
การจางงานกระจายตัวทั่วทั้งประเทศ โดยการจางงาน ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงาน
เปนรปู แบบของการจางงานนอกระบบ ทง้ั สิ้น 55,140 คน กระจายตัวตามชวงอายุ 25 – 40 ป และ
มีคาตอบแทนเฉล่ียประมาณ 25,393 บาทตอเดอื นขึ้นไป
สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมการแปรรูป โดยมคี ามัธยฐานของรายไดประมาณ 18,000 บาทตอเดือน
อาหาร การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของลูกจางเอกชน
และมีอาชีพผูประกอบอาชีพวิชาชีพ รองลงมาเปน
ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานทั้งส้ิน ผูปฏิบัติการเคร่ืองจักรโรงงงานและเคร่ืองจักร ผูมีงานทํา
1,509,545 คน กระจายตัวสว นใหญอยูชวงอายุมากกวา สวนใหญมีการศึกษาในระดับมัธยมศกึ ษา ปริญญาตรี
23 – 40 ป และมีคาตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 10,581 บาท (สายวิชาการ) การจางงานกระจุกตัวในเขตกรุงเทพฯ
ตอเดอื น โดยมคี า มัธยฐานของรายไดป ระมาณ 8,370 บาท และปริมณฑล และภาคตะวันออก โดยการจางงาน
ตอเดือน การจางงานสวนใหญเปนรปู แบบของลูกจาง เปนรูปแบบของการจางงานในระบบเกอื บท้ังหมด
เอกชน รองลงมาคอื ธุรกิจครัวเรือน (โดยไมไดรับคาจาง)
และมีอาชีพหลัก คือ ชางฝมือและผูป ฏิบัติงานท่ีเกี่ยวของ สรุปการจางงานในอตุ สาหกรรมดจิ ิทัล
รองลงมาเปนผูปฏิบัติการเครื่องจักรโรงงานและ
เครื่องจักร ผูมีงานทําสวนใหญมีการศึกษาในระดับ ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานทั้งสิ้น
ประถมศึกษา การจางงานกระจายทั่วท้ังประเทศ โดย 180,283 คน กระจายตัวตามชวงอายุ 25 – 35 ป มี
การจางงานเปนรูปแบบของการจางงานในระบบมากกวา คาตอบแทนเฉล่ียประมาณ 29,224 บาทตอเดือนข้ึนไป
นอกระบบ และเร่ิมเปน นอกระบบมากกวาในชวงอายทุ ี่มากขึ้น โดยมีคามธั ยฐานของรายไดประมาณ 23,000 บาทตอเดือน
ใกลกับชวงการเปน ผสู ูงอายุ การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของลูกจางเอกชน
และมีอาชีพผูประกอบอาชีพวิชาชีพตาง ๆ รองลงมา
สรปุ การจา งงานอตุ สาหกรรมหนุ ยนต เปน จาหนาท่ีเทคนิค ผูมีงานทาํ สวนใหญมีการศกึ ษาใน
ระดับมัธยมศกึ ษา ปริญญาตรี (สายวิชาการ) และปริญญาโท
ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานท้งั ส้ิน การจางงานกระจุกตัวในเขตกรุงเทพฯ และสวนใหญ
5,199 คน การกระจายของขอมลู ไมเพยี งพอตอ การคํานวณ เปนการจางงานเปนรปู แบบของการจางงานในระบบ

สรุปการจางงานในอุตสาหกรรมการบินและ สรุปการจา งงานในอุตสาหกรรมการแพทย
โลจิสตกิ ส ครบวงจร

ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานท้งั สิ้น ในไตรมาส 3 ป พ.ศ. 2560 มีการจางงานทั้งสิ้น
1,168,319 คน กระจายตัวตลอดทุกชวงอายุ และมี 722,336 คน กระจายตัวตามกลุมอายุ 25 – 40 ป และ
คาตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 17,274 บาทตอ เดอื นข้ึนไป มีคาตอบแทนเฉล่ียประมาณ 19,014 บาทตอเดอื นขึ้นไป
โดยมีคามัธยฐานของรายไดป ระมาณ 13,000 บาทตอเดือน โดยมีคามธั ยฐานของรายไดประมาณ 10,000 บาทตอเดือน
การจ างงานส วนใหญ เ ป นรู ปแบบของลู กจ างเ อกชน การจางงานสวนใหญเปนรูปแบบของลูกจางรัฐบาล
รองลงมา คือ ธุรกิจสวนตวั (ไมมีลูกจาง) และมีอาชีพหลัก รองลงมาเปนลูกจาง เอกชน และมอี าชพี ผูประกอบอาชีพ
คือ ผูปฏิบัติการเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร รองลงมา วชิ าชพี ตา ง ๆ รองลงมาเปนจา หนา ที่เทคนคิ ผูมีงานทํา
เปนเสมียน (งานเอกสาร) ผูมีงานทําสวนใหญมีการศึกษา สวนใหญมีการศึกษาในระดบั มัธยมศึกษา ปริญญาตรีข้ึนไป
ในระดบั มัธยมศึกษาลงมา การจางงานกระจายตัวท่ัว การจางงานกระจายตัวท่ัวประเทศ แตมีจํานวนมากใน
ทัง้ ประเทศ โดยการจางงานเปนรูปแบบของการจางงาน พื้นท่ีจังหวัดใหญ ๆ ท่ีเปนศนู ยกลางทางเศรษฐกิจของ

รายงานความเคล่ือนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี กึ ษา 77

ภูมิภาค โดยการจางงานเปนรูปแบบของการจางงานใน สงผลตอการจางงานทางตรง ซ่ึงจะมีการเคลื่อนยาย
ระบบเกอื บทัง้ หมด ระหวางกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เชน การยายภายใน
หวงโซก ารผลิต หรือมีการยายออกจากอุตสาหกรรม
คณะผูวิจัยไดประเมินการจางงานโดยใชขอมูล ไปสูอุตสาหกรรมใหม หรือมกี ารออกจากการจางงาน
ผูมีงานทาํ รายจังหวัดแบบ Panel เพ่ือสรางตัวแบบเศรษฐมติ ิ โดยนายจางไปสูงานอิสระ ในขณะที่แรงงานที่สามารถ
เพือ่ หาปจ จยั กําหนดจาํ นวนผูมงี านทําในแตละอุตสาหกรรม พัฒนาทักษะความสามารถกอ็ าจจะอยใู นอุตสาหกรรมเดิม
และมีการประเมินไปขางหนาดวยการตั้งสมมติฐาน และมีการตอยอดไปสูอุตสาหกรรมใหมได ท้ังนี้ การ
รปู แบบ 1) ผลิตภัณฑม วลรวมจังหวัด (Gross Provincial เคลื่อนยายแรงงานจะยังมีภาพไมปรากฏชัด จากการมี
Product; GPP) เพ่ิมข้ึนรอยละ 5 จะสงผลอยางไรตอ นโยบายประเทศไทย 4.0 แตสถานการณ การทดแทน
จํานวนผูมีงานทาํ และหากมีการเพ่ิมขึ้นปละรอยละ 5 แรงงานดวยหุนยนต และเครื่องจักรอัตโนมัติ เปน
เปนเวลา 5 ป จะสงผลกระทบตอผูมีงานทําอยางไร แนวโนม สถานการณท่ีเกิดจากกระบวนการพัฒนาเทคโนโลยี
ของการจางงานในอุตสาหกรรมเปาหมายท่ีประเมินไดอาจ ซ่ึงเปนปจจัยภายนอกที่เปนกระแสของโลก และมีการนํา
มีขอจํากัดบางประการโดยข้ึนกับขอมูลเริ่มตนซึ่งคือ ระบบปญญาประดิษฐเขามาทํางานวิเคราะหทดแทนคน
การจําแนกกิจกรรมทางเศรษฐกิจท่ียังคงมีการรวม ซงึ่ ทําใหร ปู แบบของอาชพี มกี ารเปลย่ี นแปลงไป
อตุ สาหกรรมดั้งเดิมไวอยูดวย จากการประเมินโดยใชฐาน
การประมาณ จากการสํารวจ LFS ผลเปนตามตารางใน บทสรุปและขอเสนอแนะเชิงนโยบาย
สดมภท่ี 2 ซ่ึงจะสอดคลองกับการประมาณผมู ีงานทาํ
ในแตละอุตสาหกรรม ในบทท่ี 4 และการประมาณดวย ก. การศกึ ษาและการพัฒนาฝม อื แรงงานยคุ 4.0
ตวั แบบเชงิ พนื้ ทจี่ ะแสดงในสดมภที่ 3 กรณีของการเติบโต การปรบั ตวั แรงงานเขาสูย คุ การขับเคลื่อนดวยนวัตกรรม
ของ GPP รอ ยละ 5 แสดงในสดมภที่ 4 กรณีของการเติมโต และเทคโนโลยี หรือท่เี รยี กวา “แรงงาน ยุค 4.0” มีรากฐาน
ของ GPP รอ ยละ 5 ตอ เนื่องเปนเวลา 5 ป แสดงในสดมภที่ 5 ที่สําคัญ คือ การพัฒนาระบบการศึกษา (Education system)
และสดมภท ่ี 6 และ 7 เปนจํานวนผูมีงานทําท่ตี องเพ่ิมข้ึน ที่สามารถตอบสนองตลาดแรงงานที่เนนการทํางาน
(หรือลดลง) จากกรณที ่ีเพ่ิมรอยละ 5 และรอยละ 5 รว มกันระหวางแรงงานมนุษยกับเทคโนโลยี โดยการเรียน
เปนเวลา 5 ป โดยผลการประมาณนี้ยังคงมีขอจํากัดและ การสอนต้ังแตระดับสามญั ศึกษา อาชีวศึกษา จนถึงระดบั
อาจไมสอดคลองกับขอมูลเชงิ คุณภาพในดานการปรับ อุดมศึกษาน้ัน ควรพัฒนาจากการเรียนการสอนที่ใน
โครงสรางอตุ สาหกรรมแบบกาวกระโดด เพราะจํานวน อดีตเนน การศึกษาเฉพาะดานใดดานหนึ่ง สูการเรยี นรู
การจางงานที่คํานวณไดจะขึ้นกับตัวแปรตนท่ีกําหนด ในลกั ษณะของทกั ษะที่หลากหลาย อาทิ ทักษะในเร่ือง
ไวในตัวแบบ และจํานวนผูมีงานทําท่ีเปนฐานเริ่มตน ของภาษา การบรหิ ารจดั การทํางานรวมกับเทคโนโลยี
และ GPP ของแตละจงั หวัด เพ่ือใหเกิดความพรอมจากการทํางานในลักษณะของ
ความชํานาญท่ีเปนรูปแบบการทํางานซํ้าเดิมเพียง
จากผลการประมาณการ พบวา การเพิ่มข้ึนของ อยางเดียว สูการหมุนเวียนหนาท่ีการทาํ งาน (From
GPP จะสงผลกระทบในระดบั สูงตออุตสาหกรรมยานยนต Routine to Rotation Model) ที่ตองการความสามารถ
สมยั ใหม อุตสาหกรรมการแพทยครบวงจร และอุตสาหกรรม ในการทํางานทห่ี ลากหลายมากย่ิงข้ึน (Multi-Tasking)
การทองเท่ียวกลุมรายไดดีและการทองเที่ยวเชิงสุขภาพ หรือการปรับเปล่ียนจากผูปฏิบัติการ (Operator) ใน
มากทสี่ ุดเปน 3 ลําดบั แรก สาํ หรบั อตุ สาหกรรมท่ีไดรับ สายการผลิตหนึ่ง สูการเปนผูควบคุม (Controller)
ผลกระทบนอยทีส่ ุดจากการเปลีย่ นแปลงนี้ คอื อุตสาหกรรม ก า ร เ ดิ น เ ค รื่ อ ง จั ก ร แ บ บ อั ต โ น มั ติ ไ ด ค ร้ั ง ล ะ ห ล า ย
หุนยนต (เปลี่ยนในทิศทางท่ีจํานวนผูมีงานทําลดลง) สายการผลิต หรือเคร่ืองจักรแบบ PLC (Programmable
อุตสาหกรรมการบินและโลจิสติกส และอุตสาหกรรม Logic Controller) ที่ใชการควบคุมผานระบบ RFID
เชอ้ื เพลงิ ชีวภาพและเคมชี ีวภาพ อยางไรก็ตาม ในทาง (Radio frequency identification) หรือ IOT (Internet
ปฏิบตั เิ มอื่ มอี ุตสาหกรรมใหมเ กดิ ขึ้นจะมีผูมีงานทําจาก of Thing) กต็ าม
อุตสาหกรรมเดิม ท่ีถูกทดแทนโดยอุตสาหกรรมใหม
สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

78 กรณีศกึ ษา

การประมาณความตองการแรงงานจากตวั แบบเชิงพ้นื ท่ี

อตุ สาหกรรม ประมาณ ตัวแบบเชงิ GPP GPP ตอ งการ ตอ งการ
จาก LFS พนื้ ที่ เตบิ โต 5% เติบโต 5% แรงงานเพิ่ม แรงงานเพ่มิ
อตุ สาหกรรมยานยนต ระยะ 5 ป (กรณี 5%) (กรณี 5% 5 ป)
สมัยใหม 555,528 573,658 583,398
อุตสาหกรรมอเิ ล็กทรอนกิ ส 401,477 410,291 411,070 709,526 27,870 153,998
อัจฉริยะ 3,253,426 3,322,803 3,381,686 454,487 (5.02) (5.54)
อตุ สาหกรรมการทอ งเทยี่ ว 3,962,140 9,593 53,010
กลมุ รายไดดี และการ 12,673,907 12,934,776 12,936,100 (2.39) (2.64)
ทองเทยี่ วเชงิ สุขภาพ 1,509,545 1,583,012 1,553,172 14,122,709 128,260 708,714
อุตสาหกรรมการเกษตรและ 1,750,617 (3.94) (4.36)
เทคโนโลยชี ีวภาพ 5,199 5,550 5,146
อุตสาหกรรมการแปรรปู 1,168,319 1,204,029 1,168,544 4,908 262,193 1,448,802
อาหาร 55,140 53,067 55,365 1,169,562 (2.07) (2.29)
อตุ สาหกรรมหนุ ยนต 180,283 168,227 180,912 56,383 43,627 241,072
722,336 747,806 757,182 183,760 (2.89) (3.19)
อตุ สาหกรรมการบินและ 20,525,160 21,003,219 21,032,575 914,883 - 53 - 291
โลจิสตกิ ส 23,328,975 (-1.02) (-1.12)
อุตสาหกรรมเช้อื เพลิง 225 1,243
ชวี ภาพและเคมชี วี ภาพ (0.02) (0.02)
อตุ สาหกรรมดจิ ิทลั 225 1,243
(0.41) (0.45)
อตุ สาหกรรมการแพทย 629 3,477
ครบวงจร (0.35) (0.39)
รวม 10 อุตสาหกรรม 34,846 192,547
(4.82) (5.33)
507,415
(2.47) 2,803,815
(2.73)

ทม่ี า : ประมาณโดยคณะผูว ิจัย หมายเหตุ ตัวเลขในวงเล็บบรรทดั ทส่ี องในสองสดมภสดุ ทาย เปนอตั ราการเพิม่ ข้นึ

(หรือลดลง กรณีตดิ ลบ) ของจํานวนผูม ีงานทาํ (ตอ ป)
แนวทางท่ีสาํ คัญ คอื การเนน การเรียนการสอน หนงึ่ คน จะเนน การทาํ งานเฉพาะดานใดดานหน่ึง เชน
ทีป่ รับจากในอดีตที่เนนภาคทฤษฎีเปนหลักสูลักษณะ พนักงานแคชเชียรท่ีสามารถทําไดเฉพาะงานดานการเงิน
ภาคปฏบิ ตั ิ การทํางานรวมกับสมองกล (AI) และเครื่องจักร เพียงอยางเดยี วเทาน้ัน แตในปจจุบันพนักงานประจํา
ที่ทันสมัยมากขึ้น หรือท่ีเรียกวา “Hybrid Working” โดย รานคาสะดวกซื้อตองสามารถทําไดท้ังงานแคชเชียร
การเพิม่ ความสําคญั ของหลักสูตรสหกิจศึกษายังสถาน- การนับสต็อก การจัดเรียงสินคา การจัดเตรียมเคร่ืองด่ืม
ประกอบการของผูประกอบการเอกชน และหนวยงานตา ง ๆ และอาหารรวมกับอุปกรณและเทคโนโลยีสมัยใหม
เพิ่มมากขึ้นกวาในอดีต เพ่ือใหเปนแรงงานท่ีผูประกอบการ หรือแมแตการสนทนากับลูกคาตางประเทศดวย
พึงประสงค พรอมที่จะทํางานรวมกับเคร่ืองจักรและ ภาษาจนี และภาษาอังกฤษเปนพ้นื ฐาน
เทคโนโลยีท่ีเปล่ียนไปสูยุคดิจิตอลไดทันที โดยหลักสูตรและ
การฝก งานเปนการทํางานรวมกันระหวางสถาบัน การศกึ ษา โครงสรางในภาพดานลางเปนรูปแบบของ
และภาคเอกชนเพื่อใหเกิดการถายทอดองคความรูและ การพัฒนาฝมือของแรงงานในอนาคตโดยมรี ากฐานมา
ตอบสนองตอ ความตองการของภาคธรุ กิจไดอยางแทจ ริง จากสถานศึกษาที่ตองเนนสหกิจศึกษาและการเปล่ียน

รปู แบบการเรียนการสอนเชิงทฤษฎีสู Hybrid Working

ตวั อยา งชัดเจน ไดแ ก การทํางานของพนักงาน ตามท่เี สนอมากอนหนา และการพัฒนาทกั ษะแรงงาน

ประจํารานคาสะดวกซือ้ สมัยใหม ซ่ึงในอดตี พนกั งาน ท่มี ีการจาํ แนกตามประเภทการทาํ งาน ดังน้ี แรงงานใน

รายงานความเคล่ือนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณีศึกษา 79

ระดับปฏิบัติการเปนแรงงานท่ีอยูในสายงานการ สนามบินแตละแหงจะตองผานการทดสอบใบรับรอง

ปฏิบัตกิ ารโดยตรงหรือกลุม “Blue Collar” ซึ่งนอกเหนือจาก การเปนผูจัดการสนามบินสาธารณะ เปนตน และ

ความสามารถที่ตองทํางานไดหลายหนาที่ ในแตละ ผูบริหารระดับสูงจําเปนตองมีทักษะและประสบการณ

หนาท่ียังตองมีความรูเชิงลึกท่ีจะปฏิบัติงานรวมกับ ซึ่งสมองกล (AI) ไมส ามารถทดแทนได อาทิ ทักษะดา น

เคร่ืองจักรผานระบบควบคมุ อัตโนมัติ และทักษะท่ีสําคัญ ภาวะผูน าํ และการตดั สินใจในภาวะวกิ ฤติ

ตอการทํางาน คอื ทกั ษะในการแกไขปญหาที่เกิดข้ึนหนางาน ทัง้ นี้ นวัตกรรมและเทคโนโลยีสมองกล (AI)
หรือทักษะการแกไขปญหาเฉพาะหนา ในขณะที่แรงงาน ไดรับการพัฒนาเพ่ือใชทดแทนในงานที่ทําในลักษณะซ้ํา ๆ
ในสายบริหารจัดการ หรือ “White Collar” จําเปนตอง แบบเดิม หรือที่เรียกวา “Pattern” เปนหลัก ซึ่งสมองกล
มีทักษะของการมีความยืดหยุนทางความคิด (Cognitive จะจดจําและจําแนกออกเปนหลายรูปแบบได (Machine
flexibility) มีความรอบรูในหลากหลายดานเพื่อนาํ มาใช Learning: ML) ดังน้นั แรงงานที่อยูในตําแหนงหรือมี
ในการวิเคราะหส ถานการณและวางแผนตา ง ๆ ท่ีเฉียบคม บทบาทในการทํางานในลักษณะเดิม อาทิ พนักงาน
สามารถทาํ การวิเคราะหและสั่งการรวมกับสมองกล (AI) บัญชี พนักงานคอลเซน็ เตอร พนักงานคลังสินคา หรอื
พัฒนาทักษะสูการบริหารเชิงวิจัยและพัฒนามากข้ึน อาจารยผูสอนรายวิชาในลักษณะเดิม จะเปนกลุมที่มี
และมีทักษะที่สําคัญ คอื ทักษะดานภาษามากกวา โอกาสท่ีจะถูกทดแทนไดโ ดยนวัตกรรมและเทคโนโลยี
สองภาษาขึ้นไป เพื่อเพิ่มความสามารถการสื่อสาร สมองกล (AI) ไดใ นระยะส้นั
ท้ังกับบุคคลและอุปกรณเทคโนโลยีในยุคดิจิตอล
ไรพรมแดนมากขึน้ สําหรับแรงงานกลุมอื่น ๆ ท่ีอยใู น 10 กลุม
อตุ สาหกรรม S-Curve ยังคงมีโอกาสที่ทจ่ี ะถูกทดแทน
ในระดับผูบริหารระดับสูงขององคกรเปนอีกหนึ่ง โดยนวตั กรรมและเทคโนโลยีสมองกล (AI) โดยข้ึนกับ
ตําแหนงท่ีมีโอกาสถูกทดแทนดวยเทคโนโลยีและ ตนทุนของนวัตกรรมและเทคโนโลยีและประสิทธิภาพ
นวัตกรรม โดยที่หลักสูตรการพัฒนาผูบริหารยังคงมี เชิงเปรียบเทียบกับแรงงาน และขอจาํ กัดหรือขอกฎหมาย
ความจําเปน โดยเฉพาะการพัฒนาองคความรูเพ่ือให ที่ใชอ ยูในปจจุบัน อาทิ ในอุตสาหกรรมการแพทยที่มี
ผูบริหารระดับสูงสามารถผานการรับรองข้ันตํ่าตามที่ ขอจํากดั ดา นกฎหมายทย่ี ังไมอนญุ าตใหแพทยทาํ การรักษา
กฎหมายกําหนด ซ่งึ ขึ้นกับประเภทของความจําเปนใน คนไขเต็มรูปแบบผานชองทางออนไลน จะทําไดเ พียงการ
แตล ะธุรกจิ และสาขาอุตสาหกรรม ตวั อยางเชน ผูจ ดั การ วินิจฉัยเบื้องตนรวมกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีสมองกล

lllllllll
แนวคิดของการพฒั นาฝม ือแรงงาน 4.0

รายงานความเคล่ือนไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

80 กรณีศกึ ษา

(AI) ท่ีวิเคราะหจากประวัตกิ ารรักษาเดมิ เทานนั้ ทาํ ให ถึงอายุและประเภทแรงงาน (ในหรือนอกระบบ) ในราย
แรงงานกลมุ ดงั กลาวยังไมนาจะถูกทดแทนในระยะส้ัน อุตสาหกรรมเพอื่ ใชร ะบุแนวทางการพัฒนาทกั ษะรูปแบบ
เปน ตน ทใี่ ชเ พ่ือการพัฒนาทักษะท่ีแตกตา งกันระหวางแรงงาน
ในระบบการจางงานท่ีมีนายจาง และนอกระบบการจางงาน
อยางไรก็ตาม ชวงเวลาที่แรงงานกลุมดังกลา ว ทม่ี ีนายจาง รวมถึงการประเมินตามชวงอายุเพ่ือใหเห็น
ยังไมถูกทดแทนโดยนวัตกรรมและเทคโนโลยีสมองกล สภาพของการทดแทนแรงงานที่จะเกิดขน้ึ ในอนาคต
(AI) มีแนวโนมจะสั้นลงกวาที่เคยคาดหมาย เน่ืองมาจาก
แรงกดดันจากสภาวะแวดลอมภายนอก จากสภาวะ - การมีระบบการเงินที่เอ้ืออํานวยตอการ
อากาศและสิ่งแวดลอมท่ีเปลี่ยนแปลง (Climate change) พัฒนาทักษะแรงงาน ซึ่งโดยปกติแรงงานในกลุมที่มี
อันสงผลกระทบตอการดํารงอยูของมนุษยรวดเรว็ กวา นายจางจะไดรับการพัฒนาทักษะแรงงานผานกระบวนการ
ท่ีคาดการณ รวมถึงรูปแบบอุตสาหกรรมดั้งเดิมท่ีซึ่ง ฝกอบรมขององคกร ในขณะที่การเพิ่มทักษะแรงงานกลุม
ถกู เรงใหเกิดการทดแทนดวยเทคโนโลยีและนวัตกรรม ที่ไมมีนายจางตองมีการทําดวยตนเอง สงผลใหพ ัฒนา
สมัยใหมโ ดยสิ้นเชิง (Disruptive) โดยมีตนทุนในการผลิต ทักษะของกลุมแรงงานนอกระบบมีความไมตอเน่ือง
เทคโนโลยที ่ลี ดลงอยา งรวดเร็ว เชน อุตสาหกรรมการผลิต และไมเปน ระบบ ดังนั้น การทภ่ี าครฐั เขามาออกแบบกลไก
รถยนตที่ใชน้ํามันเปนเช้ือเพลิงกําลังจะไดรับการทดแทน ในการพัฒนาทกั ษะแรงงานเพื่อใหตอยอดไปยังอุตสาหกรรม
ดวยรถยนตไฟฟาหรือ EV หรือแมกระท่ังในอุตสาหกรรม 4.0 ในบางสาขาอตุ สาหกรรม จึงมีความจําเปนท่ตี อ งมี
เชอื้ เพลงิ อยา งโรงไฟฟาในปจจุบันท่ใี ชก ารผลิตจากเชื้อเพลงิ กลไกทางการเงินท่ีเหมาะสม เพ่ือใหเกิดสภาพแวดลอม
ถานหินเปนหลักท่ีกําลังถูกทดแทนการผลิตดวยพลังงาน ของการพัฒนาทกั ษะ เชน การจัดต้ังกองทนุ เพ่ือการพัฒนา
จากธรรมชาติตา ง ๆ เชน จากชวี มวล แสงอาทิตย และ ทักษะแรงงานท่ีเปน งานนอกระบบ (ไมมีนายจาง) และเปน
พลังงานลม โดยอุตสาหกรรมรูปแบบใหมดังกลาวสามารถ การรวมจัดทํากองทุนที่มีการสรางสูตรการจายสมทบ
ดําเนินธรุ กิจได โดยใชแรงงานนอยมาก มีตนทุนดานเทคโนโลยี ระหวางนายจาง ลูกจาง ภาครัฐ ในการพัฒนาทักษะของ
และการประกอบการทถ่ี ูกลงมาก และประสทิ ธิภาพท่ีดีข้นึ แรงงานเพอ่ื อุตสาหกรรม 4.0 เปนตน
เทคโนโลยีก็ จะถูกนํามาใชเพิ่มมากข้ึนและทดแทนแรงงาน
ในอนาคต - ภาครัฐตองมีมาตรการสนับสนุนใหสถาบัน
การเงินใหปลอยเงินกูแกสถานประกอบการและแรงงาน
ข. ระบบสนับสนนุ และสภาพแวดลอม ทีต่ องการนําไปใชเพ่ือการปรบั ปรุงการผลติ ใหร องรับกับ
อตุ สาหกรรม 4.0 และการพัฒนาทักษะใหสอดคลองกับ
การพัฒนาแรงงานในใหมีองคความรูและมี อุตสาหกรรม 4.0 โดยอาจเปนเงินกูดอกเบี้ยตํ่า และ
ทักษะตามที่สถานประกอบการตองการตองมีระบบ มีการประเมินตดิ ตามผล
การสนบั สนุนทชี่ ัดเจนมสี ภาพแวดลอ มที่เอ้ืออาํ นวยตอ
การพัฒนาอุตสาหกรรมและแรงงาน ซ่ึงประกอบดวย - ภาครัฐตอ งสงเสริมใหมีระบบโครงสรางการ
ฐานขอมูล การมีระบบเงินที่เอ้ืออํานวยตอ การพัฒนาทักษะ ดําเนินการรวมกันระหวางนายจาง ลูกจางในการรวมกัน
แรงงาน และกระบวนการพฒั นาทกั ษะแรงงานรวมกัน พัฒนา ทักษะแรงงาน โดยผานระบบแรงงานสัมพันธ โดยตอง
เปนกระบวนการเพื่อใหนายจางและลูกจางมีกระบวนการ
- การมีฐานขอมูลท่ีสามารถระบุความตองการ ออกแบบรูปแบบของการพัฒนาทักษะท่ีสอดคลองกับ
แรงงานในแตละอุตสาหกรรม โดยเปนฐานขอมูลท่มี ี กระบวนการผลิตของสถานประกอบการ ภายใตความสามารถ
ความทันสมัย มีความเช่ือมโยงในหลายๆหนวยงาน ทางการเงนิ ของสถานประกอบการ
เพ่ือใหเกิดการบูรณาการและแลกเปล่ียนขอมูลดาน
แรงงาน เพ่ือใชในการวางแผนและบริหารจัดการได ค. บทบาทของกระทรวงแรงงาน
อยางเปนระบบ ท้ังนี้ ขอมูลควรมีลักษณะของการกระจายตัว
ตามอุตสาหกรรม พื้นที่ การศึกษา และลักษณะอื่น ๆ กระทรวงแรงงานเปนหนวยงานท่ีมีความเกี่ยวของ
ทม่ี ีความสําคัญตอมาตรการหรือนโยบายเพ่ือการพัฒนาแรงงาน ท้ังทางตรงและทางออมตอการพัฒนาทักษะของแรงงาน
ในอนาคต ตัวอยางเชน การใชขอมูลจากการศึกษาเพื่อระบุ เพื่อรองรับกับการพัฒนาตามแนวทางอุตสาหกรรม 4.0
โดยกระทรวงแรงงานมีบทบาทในการเช่อื มโยงระหวาง
รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณีศึกษา 81

ผูประกอบการและแรงงานในการยกระดับความสามารถ เง่อื นไขของอุตสาหกรรม 4.0 รวมถึงการออกแบบสิทธิ
ของตนเอง ดังน้ัน ตามภารกิจของหนวยงานอาจมีการ ประโยชนใหสอดคลอ งกับการจา งงานสมัยใหม
ดาํ เนินการตามน้ี
- สาํ นกั งานปลดั กระทรวงแรงงาน เปนหนวยงาน
- กรมพัฒนาฝมือแรงงาน เปนหนวยงานสนับสนุน ทป่ี ระสานและดาํ เนินการดานนโยบาย รวมถึงการศึกษา
และอํานวยความสะดวกเพื่อใหการดําเนินการดานการพัฒนา ขอมูลทิศทางของการจางงานในภาพรวม การพฒั นาระบบ
ทักษะแรงงานเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ โดยกรมพัฒนา ฐานขอมูลดานแรงงานโดยเฉพาะในอุตสาหกรรม 4.0
ฝมือแรงงานตองมีการปรับหลักสูตรการพัฒนาทักษะ แบบครบวงจรและเปนการวิเคราะหจากฐานขอมูลใหญ
ฝมือแรงงานใหตรงกับความตองการของตลาดแรงงาน (Big Data) และบูรณาการแลกเปลี่ยนขอมูลภายใน
โดยเปน การทํางานรว มกนั ระหวางภาครัฐ ภาคเอกชน (รวมถึง กระทรวง และภายนอกกระทรวง รวมถึงการเปนหนวยงาน
สมาคมวิชาชพี ตา ง ๆ) และภาคแรงงาน สําคัญในการวางแผนกาํ ลังคนรวมกับหนวยงานอื่น ๆ
ที่เก่ียวของ เชน สํานกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ
- รูปแบบของการสนับสนุนภาคเอกชนที่เหมาะสม และสังคมแหงชาติ กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงอุตสาหกรรม
เชน อาจใชระบบรวมลงทุนกับภาคเอกชนในการออกแบบ สภาอุตสาหกรรมแหงประเทศไทย สภาหอการคา
การพัฒนาทกั ษะแรงงาน รูปแบบของการพัฒนาทักษะ แหงประเทศไทย เปนตน เพ่ือใหเกิดการทํางานรวมกัน
แรงงานในอนาคตตองมีลักษณะเปน Demand driven อยางบรู ณาการของภาครฐั และเอกชน
โดยใหเอกชนมีสวนรวมในกระบวนการพัฒนาทักษะแรงงาน
ใหม ากที่สดุ ง. บทบาทของภาครัฐ
- ภาครัฐตองมีการกําหนดทิศทางและนโยบาย
- กรมการจัดหางาน ควรพัฒนาระบบการจัดหางาน ของอุตสาหกรรม 4.0 โดยเฉพาะแนวทางในการเปลี่ยนแปลง
เพ่ือรองรับอุตสาหกรรม 4.0 ทัง้ ในดานอาชีพ ประเภทงาน ประเทศ (Transformation) สูอุตสาหกรรม 4.0 อยาง
รูปแบบงานใหม ๆ และการใหความรูแกครูแนะแนว ชัดเจน รวมถึงแนวทางของการใหสิทธิประโยชนแก
เด็ก เยาวชนท่ีเก่ียวของกับประเภทงานใหม ๆ ภายใต ผูประกอบการในการปรับเปลี่ยนสูอุตสาหกรรม 4.0
อตุ สาหกรรม 4.0 เพื่อเปนทิศทางสําคัญและสรางความม่ันใจใหกับ
ภาคเอกชนในการตดั สนิ ใจทางธุรกิจ ซ่งึ จะมีผลตอแนว
- การพัฒนาระบบการประมาณการความ ทางการจางงานและคณุ ลักษณะแรงงานท่ีตอ งการของ
ตองการแรงงานในอตุ สาหกรรมตาง ๆ โดยคาํ นึงถึงมิติของ ภาคเอกชน
อุตสาหกรรม อาชีพ ประเภทงาน พื้นที่ และการจางงาน - ภาครัฐตองประเมินถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้น
แรงงานตางดาว เพื่อใหเปนขอมูลพื้นฐานในการวิเคราะห กับการจางงานในอุตสาหกรรม 4.0 ในมิติตาง ๆ รวมถึง
วางแผน ตดิ ตามประเมินผล ที่เก่ียวของกับการจางงาน ความเสี่ยงท่ีจะเกิดขึ้นในระบบการจางงานของประเทศ
ในอุตสาหกรรม 4.0 และเตรียมแผนความพรอมเพื่อ เพ่ือเตรียมการและหามาตรการบริหารความเสีย่ งท่ีจะ
การรองรับความเสี่ยงทจ่ี ะเกิดขนึ้ ในอนาคต เกิดขึ้น และพิจารณาถึงกลุมแรงงานท่ีไมสามารถพัฒนา
ทกั ษะและความรู สูอ ุตสาหกรรม 4.0 ได วาจะมีวิธีการ
- กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน ควร รองรับอยางไร รวมถึงการที่ภาครัฐตองสรางความรู
ประเมินถึงแนวทางในการดําเนินการดานแรงงานสัมพันธ ความเขาใจและทัศนคติท่ีถูกตองตอการปรับเปลี่ยน
รปู แบบตา ง ๆ ท่ีเหมาะสมตอการพัฒนาอุตสาหกรรม ประเทศสอู ตุ สาหกรรม 4.0 ใหกบั ทกุ กลุม เปา หมาย
และประเมินผลกระทบท่ีจะเกิดขึ้นในดานความสัมพันธ
ระหวางนายจาง และลูกจางอันเปนผลท่ีจะเกิดการ (ทีม่ า : รายงานศกึ ษาวิจยั ทศิ ทางการจางงานของ
ปรับเปลีย่ นสูอุตสาหกรรม 4.0 เชน กรณีของการเกดิ ประเทศไทย ในยคุ อุตสาหกรรม 4.0,
ขอ พิพาทดานแรงงาน ปญหาดานแรงงาน การเลิกจาง สํานกั งานปลดั กระทรวงแรงงาน)
เปนตน รวมถึงประเมินและจัดทําแผนบริหารความ
เส่ยี งที่จะเกดิ ขน้ึ สาํ นกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน
- สํานักงานประกันสังคม ตองมีการพัฒนา
ระบบการประกันสังคมเพื่อรองรับการจางงานภายใต
lll

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

82 กรณศี กึ ษา

สรุปผลโครงการ ศกึ ษาวเิ คราะหก ารเขาสูตลาดแรงงานและการทาํ งานของ
วัยแรงงานตอนตน ในประเทศไทยแบบมุงอนาคต

ปจจุบันประเทศไทยประสบปญหาการขาด 1. การศึกษาและวิเคราะหคุณลักษณะและ
ประสทิ ธภิ าพของตลาดแรงงาน สาเหตุสวนหน่ึง เนื่องมาจาก คุ ณ ส ม บั ติ ข อ ง ก ลุ ม วั ย แ ร ง ง า น ต อ น ต น ท่ี เ ข า สู
ปญหาการวางงานของผูจบการศกึ ษาใหม หางานทําไดยาก ตลาดแรงงาน
หรือไมสามารถหางานทําไดทนั ที โดยเฉพาะผูเรียนใน
ระดับปริญญาตรี ในขณะท่ีแรงงานวัยหนุมสาวมีระดบั 1) กลมุ ผทู ่ีอยใู นสถานศกึ ษา
การศึกษาสงู ขึ้นอยางตอเน่ือง และตองเผชิญการแขงขัน กลุมที่กําลังเรียนอยูเกือบท้ังหมดมีความหวัง
ในตลาดแรงงานที่แตกตางไปจากวัยแรงงานในชวง จะจบการศึกษาสูงสุดในระดับปริญญาตรีหรือสูงกวา
กอนหนาอยางชัดเจน แตขอมูลจากการสํารวจการมี ปริญญาตรี มีเพียงรอยละ 10 เทาน้ัน ทีต่ องการจบการศึกษา
งานทําในปจจุบัน ยังคงเนนใหขอมูลสถานภาพการ สูงสุดท่ีระดับอาชีวศึกษา สําหรับการวางแผนหลังจบ
ทาํ งานของวยั แรงงานในภาพรวมของประเทศ (การทํางาน การศกึ ษาของกลุมผูท่ีอยูในสถานศกึ ษา พบวามากกวา
ในแตละประเภท การวางงาน และการอยูน อกกําลัง ครึง่ มกี ารวางแผนหลังจบการศึกษาวาจะหางานทําโดย
แรงงาน) ไมสามารถใหภาพที่ชัดเจนของอุปสรรคที่ คร่ึงหน่ึงของกลุมผูท่ีอยูในสถานศึกษาเริ่มหางานทํา
วัยหนุมสาวตองเผชิญเกี่ยวกับลักษณะการจางงาน หรือเตรียมความพรอมกับอาชีพในอนาคตแลว ซ่ึงชองทาง
รายไดจากการทํางาน ความพอใจในงาน การคุมครองแรงงาน ทีก่ ลมุ ท่ีอยูในสถานศึกษาใชในการหางานทาํ หรือเตรียม
รวมถึงความยากงา ยในการเปล่ยี นผานระบบการศึกษา ความพรอ มกบั อาชีพในอนาคต คอื ผา นสถาบนั การศึกษา
สูตลาดแรงงานของแรงงานวยั หนุมสาวอีกดวย สถาบนั ฝก อบรม รองลงมา คือ ผา นอนิ เตอรเ นต็

ดังนั้น การศึกษาวิเคราะหประเด็นและปจจัย 2) กลุมผูวา งงาน
ทเี่ กี่ยวของกับการเขาสูตลาดแรงงานของกลุมวัยแรงงาน สาเหตุสําคัญที่ทําใหเกิดการวางงานใน
ตอนตน (หมายถึง นักเรียน นิสิต นักศึกษาที่อยูใน กลุมวัยแรงงานตอนตนของไทย กลุมตัวอยางรายงาน
ระบบการศกึ ษาและกําลังเขาสูตลาดแรงงานผูทีท่ ํางานแลว วา เนื่องจากมีภาระตองรับผิดชอบเก่ียวกับครอบครัว
ผูที่วางงานและ/หรืออยูระหวางการหางาน) ในฐานะที่ ตัวอยางเชน ตองหยุดทํางานเพราะตองเลี้ยงดูบุตร
เ ป น ก ลุ ม ค น รุ น ใ ห ม ที่ จ ะ มี ส ว น สํ า คั ญ ที่ จ ะ ส ร า ง หรือดูแลพอแมและผูสูงอายุในครอบครัว อยางไรก็ตาม
ขดี ความสามารถในการแขงขันของประเทศ จึงจําเปน พวกเขาก็สามารถเริ่มงานใหมไดทันทหี ากไดรับโอกาส
เพ่ือนํามาปรับปรุงนโยบายและมาตรการที่เกี่ยวของ ในการทํางาน ความพยายามในการสมัครงานของกลุมน้ี
กับดานแรงงาน ผลการศึกษาวเิ คราะหคร้ังนี้ จะนําไปใช ถอื วาคอนขางสูงเมื่อเปรียบเทียบกับกลุมที่มีงานทําแลว
ประโยชนในการจัดทําขอเสนอแนะในการกําหนด สวนใหญ เฉล่ียเทากับ 3.12 งาน จํานวนสมัครงานสูงสุด
นโยบายและมาตรการเพื่อการจางงานที่เหมาะสม คือ 10 งาน โดยเกือบครึ่งหน่ึงของกลุมผูที่วางงาน
สําหรับกลุมวัยแรงงานตอนตน รวมทั้งนโยบายและ รายงานวา ไมเคยถูกเชิญใหไปสัมภาษณงานเลย โดย
มาตรการท่ีรองรับกับการเปลี่ยนแปลงรูปแบบโครงสราง อุปสรรคสําคัญในการหางานของกลุมนี้มองวาเปน
ตลาดแรงงานในอนาคต อันจะนําไปสูการสรางสมดุล เพราะมีการศึกษาไมสูงพอที่จะหางานท่ีดไี ด ยิ่งไปกวานั้น
ระหวา งอุปสงคแ ละอุปทานในตลาดแรงงานอยา งยงั่ ยืน ครึ่งหนึ่งของกลุมผูท่ีวางงาน รายงานวาไมเคยไดรับ
คําแนะนําหรือความชวยเหลือเกี่ยวกับการหางาน สําหรับ
สรุปผลการศกึ ษา ลักษณะงานท่กี ลุมนี้มองหาอยูคือ งานท่มี ีลักษณะเปน
งานท่มี ีขั้นตอนปฏิบัติอยางชัดเจน รองลงมา คอื งานวิชาชพี
ผลจากการเก็บรวบรวมขอมูลเชิงปริมาณโดย งานชางเทคนิค และงานธุรการ และงานดานการจัดการ
ใชแ บบสอบถาม ไดจาํ นวนตัวอยา งท้ังสิ้น จํานวน 1,892 คน ทัง้ นี้ มากกวาครง่ึ ของกลมุ ผูที่วางงานไมเคยปฏิเสธงาน
ดงั นี้ ทเ่ี สนอมาใหทาํ อยางไรก็ตาม ในกลุมผูวางงานที่เคย

รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี กึ ษา 83

ปฏิเสธงานใหเหตุผลของการปฏิเสธงานเน่ืองจากการเดินทาง ธุรกิจสวนตัว มากกวาคร่ึงทาํ งานมากกวา 40 ช่ัวโมง
ไปยังสถานทที่ ํางานไมสะดวก ในประเดน็ ดานของเงินเดือน ตอ สปั ดาห สว นใหญมีแนวโนม จะเปลี่ยนงานในอนาคต
ขั้นตํ่าทตี่ องการอยูท ีป่ ระมาณ 10,000 -15,000 บาท โดยมีเหตุผลสําคัญของการเปลี่ยนงาน คือ ความกาวหนา
ในอาชีพการงาน คาจางท่ีสูงข้นึ และความสมดลุ ระหวาง
สําหรับความคิดเห็นตอ การศึกษากับการไดงาน การทํางานกับชีวิตครอบครัว ตามลําดับ โดยสวนใหญ
พบวา กลุมผูท่ีวา งงานมากกวาคร่ึงแสดงความคดิ เห็น ยังคงตองการหางานทําหรือประกอบธุรกิจสวนตวั โดย
วาการศึกษาหรือการฝกอบรมมีสวนชวยอยางมากตอ ไมต องการยายไปพ้ืนที่อ่ืน ๆ สําหรบั ประเด็นการหางานใหม
การใหไดงาน โดยระดบั การศึกษาหรอื การฝกอบรมท่ี กลุมผูท่ีทํางานอยางนอย 1 ชั่วโมง สวนใหญใชเวลา
จะชวยใหไดงานที่ดี คือ การสําเร็จการศึกษาระดับ นอยกวา 3 เดือนในการหางานใหมหรือเริ่มตนธุรกิจ
มหาวิทยาลัย ซ่ึงกลุมผูที่วางงานสว นมากวางแผนที่จะ โดยตองสมัครงานจํานวน 3-4 งาน ไปสัมภาษณงาน
เรียนหรือฝกอบรมเพิ่มเติม โดยครึ่งหนึ่งวางแผนจะ เพียง 1-2 งานกอนที่จะไดงานในปจจุบัน และสวนใหญ
เรียนเพิ่มเติมใหสาํ เรจ็ การศึกษาสูงสดุ ในระดบั ปรญิ ญาตรี มีรายไดจากการทาํ งานข้ันต่ําตอ เดือนท่ียอมรับไดอยูที่
ประมาณ 15,000 บาท
3) กลุมผูท่ีไมไดอยูในกําลังแรงงาน
(inactive) กลุมผูท่ีทํางานไดรับคาจางจากคนอ่ืน
สวนใหญหางานผานชองทางเครือขายเพ่ือนและญาติ
เม่ือจัดกลุมผูที่ไมไดอยูในกําลังแรงงาน รองลงมา คือ ผานการคดั เลือกจากนายจางโดยตรง ใน
ตามประวัติการทํางานและความตองการทํางานใน การทํางานกลุมผูที่ทํางานไดรับคาจางจากคนอ่ืน สว นใหญ
อนาคต สามารถแบงยอยออกเปน 4 กลุม เรียงลําดับ เห็นวา มีความเสมอภาคระหวางเพศชายหญงิ ในดาน
ตามสดั สวนจากมากไปนอย ไดแก 1) กลุมผูที่เคยทํางาน ความกาวหนาในอาชีพการงาน โดยสวนใหญไดรับ
และตอ งการทาํ งานในอนาคต 2) กลมุ ผูที่ไมเคยทํางาน สวสั ดิการเกี่ยวกับการลาปวย ลาพักผอนประจําปโดย
และตองการทํางานในอนาคต 3) กลุมผูที่เคยทํางาน ไดร ับคาจาง และคา รักษาพยาบาล ในทางตรงกันขาม
แตไมตองการทํางานในอนาคต และ 4) กลมุ ผูที่ไมเ คย กลมุ ผทู ท่ี าํ งานไดรบั คาจางจากคนอื่นสวนใหญไมไดร ับ
ทาํ งานและไมตอ งการทํางานในอนาคต ซงึ่ จากการจัดกลุม สวัสดกิ ารเกีย่ วกับเงินชดเชยเม่ือออกจากงาน บํานาญ-
สามารถวิเคราะหและสรุปผลของคุณลักษณะและ ชราภาพ และสวัสดิการดา นการดแู ลบตุ ร
คุณสมบัติตาง ๆ ไดวา เหตุผลสําคัญที่ทําใหไมไดทํางาน
สวนใหญเปนปจจัยสวนตัวของวัยแรงงานตอนตนเอง กลุมผปู ระกอบธุรกิจสวนตัว สวนใหญเลือก
ไดแ ก ปญหาภายในครอบครัว โดยเฉพาะในกลุมผูที่ ประกอบธุรกิจสวนตัว เนื่องจากมีความอสิ ระมากกวา
เคยทํางานมาแลวและมีภาระตองกลับมาดูแลคนในบาน การเปนลูกจางภาครัฐหรือเอกชน โดยมีบางสวนให
รองลงมา คือ การตั้งครรภ เหตุผลนี้พบในกลุมหญิงสาว เหตุผลวา ไมสามารถหางานในระบบทําได สําหรบั
ทเี่ คยทาํ งาน ตองออกจากงานมาดูแลบุตร และมีแนวโนม แหลงเงินทุนในการตั้งตนประกอบธุรกิจ สวนใหญเปน
ท่ีจะไมกลับเขาสูตลาดแรงงานอีก มีเพียงสวนนอยท่ียังคง เงินออมของตนเองและคนในครอบครัว โดยมีเพียง
ตองการทาํ งานอยู นอกจากน้ี มีเหตุผลเร่ืองการออก บางสวนใชเงินกูจากธนาคารหรือสถาบันการเงิน
จากการเรียนกลางคัน หรือฝกอบรมไมครบตามหลักสูตร สําหรับสถานะของธุรกิจในปจจุบัน สวนใหญรายงานวา
ทาํ ใหกลุมผูที่ไมเคยทํางานและตองการทํางานในอนาคต มีกําไร และมีบางสวนประสบปญหาการดําเนินธุรกิจ
ยังคงไมไดเขาสูตลาดแรงงาน การเจ็บปวยเปนอีกสาเหตุ เก่ียวกับดา นการตลาด และการบรหิ ารการเงนิ ของธรุ กิจ
หนึ่งที่ทําใหไมไดทํางานหรือคงหางานทําอยู พบมากใน
กลุมผูท่เี คยทํางานและไมตอ งการทํางานในอนาคต 2. ขั้นตอนการเปลี่ยนผานจากสถานศึกษา
สูตลาดแรงงาน (School-to-work transitions)
4) กลุมผูที่กําลังทํางานอยูในตลาดแรงงาน
(ผทู ่ที ํางานอยางนอ ย 1 ชั่วโมง) เม่ือแบงวัยแรงงานตอนตนออกเปน 3 ข้ันตอน
ของการเปล่ียนผานเขาสูตลาดแรงงาน โดยพิจารณา
กลุมผูท่ีทํางานอยางนอย 1 ช่ัวโมง สวนใหญ จากความพึงพอใจในงานที่ทําเปนสาํ คัญ พบวา กลุมท่ี 1
ทํางานเปนลูกจางภาครัฐหรือเอกชน และมีบางสวนประกอบ-
สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
รายงานความเคลือ่ นไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

84 กรณีศกึ ษา

ประมาณรอยละ 38 ของวัยแรงงานตอนตนเปนผูท่ี ตอนปลาย และ ปวช. ในขณะท่ีความมุงมั่นในการทํางาน
เปลี่ยนผานเขาสูตลาดแรงงานเรียบรอยแลว โดยมี เปนทักษะสําคัญท่ีชวยใหไดงานท่ีดีได รองลงมา คือ
เพียงรอยละ 23 ของวัยแรงงานตอนตนเปนผูท่ีทํางาน ความสามารถทางดานภาษา และทักษะดานการทํางาน
ประจํา และพอใจกับงานที่ทําในปจจุบัน สําหรับกลุมที่ 2 เปนทีม สําหรบั ลักษณะงานท่ียอมรับได สวนใหญมี
ประมาณรอยละ 34 ของวัยแรงงานตอนตนเปนผูที่ เง่อื นไขอยางใดอยางหน่ึงเกี่ยวกับความม่นั คงของงานที่ทํา
กําลังเปลี่ยนผาน โดยมีประมาณรอยละ 14 ของวัย หรือการไดรับคาจางคาตอบแทนสูง หรืองานที่ตรงกับ
แรงงานตอนตนเปนผทู ี่ทํางานประจําแบบไมมีสัญญาจาง วุฒกิ ารศกึ ษาทจ่ี บมา โดยมีบางสวนยอมรับท่ีจะทํางาน
และรอยละ 11 เปนกลุม inactive ที่ไมใชนักเรียน ใดก็ไดโดยไมมีขอแม และเหตุผลหลักที่วัยแรงงาน
และตัง้ ใจที่จะทาํ งานในอนาคต สวนกลุมท่ี 3 ประมาณ ตอนตนจะปฏิเสธงาน คือ การเดินทางไปยังท่ีทํางาน
รอ ยละ 28 เปนผูท่ียังไมเปลีย่ นผานเขาสูตลาดแรงงาน ไมสะดวก และงานไมนาสนใจ
โดยประมาณรอยละ 27 เปนนักเรียนนักศึกษา และมี
บางสว นเปน นกั เรยี นนกั ศกึ ษาทที่ าํ งานไปดวย 5. ความตองการของนายจาง/สถาน
ประกอบการดานทักษะและคุณสมบัติของแรงงาน
3. ความคาดหวังในการทาํ งาน ทงั้ ในปจจุบนั และแนวโนมในอนาคต

วัยแรงงานตอนตนสว นใหญคาดหวังจะทํางาน 1) บริบทการเปลี่ยนแปลงตลาดแรงงาน
ท่มี ีความมนั่ คงในงานท่ีทาํ มีโอกาสที่จะกาวหนามีความสําเร็จ ของวยั แรงงานตอนตน ในปจ จุบัน และแนวโนม อนาคต
ของงานที่ทํา มีคาตอบแทนและสิทธิประโยชนที่ดี สามารถ
ในการจดั การกับภาระงานที่ไดรับมอบหมาย และสามารถ ผลจากการประชุมระดมสมองใน 6 ภูมิภาค
จัดการงานท่ีมีประสิทธิภาพ ในขณะที่ความทาทาย กลุมนายจาง/เจาของสถานประกอบการ ตลอดจน
ของงานที่ทาํ จํานวนช่ัวโมงในการทํางาน และชื่อเสียง ผูเช่ียวชาญดานแรงงานไดสะทอนถึงบริบทการเปลี่ยนแปลง
องคกร มีความสาํ คัญนอยกวาโดยเปรียบเทียบ สําหรับ ทส่ี ําคัญอันสงผลตอความตองการจางงานในตลาดแรงงาน
กรณที ่ีสามารถเปล่ียนงานไดอยางอิสระ วัยแรงงานตอนตน ของวัยแรงงานตอนตนในอนาคต มีดังน้ี
คาดหวังท่จี ะเร่ิมธรุ กจิ ของตนเอง รองลงมา คือ ทํางาน
ในหนว ยงานราชการ และทํางานในภาคเอกชน ตามลําดับ (1) การพัฒนาเทคโนโลยีอยางรวดเร็ว
สําหรับเปาหมายสําคัญที่สุดในชีวิตของกลุมวัยแรงงาน ในปจจุบัน สงผลใหการนาํ เทคโนโลยีอัตโนมัติ (automation)
ตอนตน คอื การมีชีวิตครอบครัวที่ดี รองลงมา คอื การ และหุนยนต (robotics) มาใชใ นอุตสาหกรรม โดยเขามา
ประสบความสําเร็จในการทํางาน และความมั่งคั่งทางการเงิน ทดแทนในประเภทงานท่ีมีการทําซํ้าและมีแบบแผนท่ี
โดยมีบางสวนใหความสําคญั กับการมีเวลาพักผอน การมี แนน อนมากขนึ้ (routine jobs) นอกจากน้ี ยังสงผลให
ประสบการณชีวติ ที่หลากหลาย การคนพบจุดมุงหมายของ ภาคเอกชนตองปรับตัวท้ังเร่ืองการลงทุนในเทคโนโลยี
การมีชวี ติ และการสรา งความนบั ถือตนเอง/ม่ันใจในตนเอง การผลิตสินคาและบริการ การปรับเปล่ยี นรูปแบบการจางงาน
ใหมีความยืดหยุนมากขึ้น ตลอดจนความตองการทักษะ
4. ปจจัยท่ีสงผลตอการตัดสินใจเลือก ของบุคลากรทเี่ ขาสูการทํางานภายใตบรษิ ัทของตัวเอง
ประเภทงาน กต็ อ งสอดรบั ไปกบั การเปลี่ยนแปลงภายในดว ย

วัยแรงงานตอนตนใหความสําคัญกับการ (2) การเปล่ียนแปลงเทคโนโลยีในการ
ไดรับการปฏิบัติอยางเทาเทียมในท่ีทํางาน การได วิเคราะหและวางแผน ทําใหเกิดงานประเภทใหม ๆ
ทาํ งานในสภาพแวดลอมท่ีดี และมีความสมดลุ ระหวาง เพ่ิมข้ึน โดยเปนงานท่ีมลี ักษณะเปนการทํางานรว มกัน
การทํางานและชีวิตครอบครวั (work-life balance) ระหวางมนุษยและเครื่องจักรซึ่งจะย่ิงมีความตองการ
โดยเฉพาะการมีสทิ ธิลาไปดูแลสมาชิกในครัวเรือนและ เพ่ิมมากขึน้ เชน งานดาน Data Science ท่ีมคี วาม
ยังไดร บั คาตอบแทน ในการตัดสินใจเลือกประเภทงาน ตองการเพ่ิมสูงขึ้นหลังจากที่เทคโนโลยีดานการวิเคราะห
โดยสวนใหญเห็นวา การศึกษาในระดับปริญญาตรีขึ้นไป ขอ มลู ขนาดใหญม ีตนทนุ ที่ถกู
จะชวยใหไดงานทด่ี ีได รองลงมา คอื ปวส. มัธยมศึกษา
(3) การเติบโตของ Internet of things
รายงานความเคลอ่ื นไหวดานเศรษฐกิจ – แรงงาน สงผลใหเกิดการเชื่อมโยงและการสรางงานใหมบน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 platform online

สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี ึกษา 85

(4) การเตบิ โตของตลาดแรงงานนอกระบบ ความสามารถในการแกไขปญหาในสภาพแวดลอม
ในกลุมวัยแรงงานตอนตนเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลง การทํางานที่มีการใชเทคโนโลยีเขม ขน
ดานเทคโนโลยีตาง ๆ ทําใหเกิดงานไมป ระจําหรืองานช่ัวคราว
แบบ Gig Economy เชน งาน Freelance ที่ทาํ งานผาน 6. ขอ จํากัด ปญหา อุปสรรค ขอเสนอแนะ
platform online ท้ังกระบวนการตั้งแตเ ริ่มหาลูกคา และแนวทางในการแกไข ท้ังในมิติของกลุมวัยแรงงาน
ผลิตงาน และสงงานหรือใหบ รกิ าร เปน ตน ตอนตน มิติของนายจาง/สถานประกอบการ มติ ิดาน
นโยบายหรือมาตรการของรฐั บาล
2) ทักษะและคุณสมบัติของวัยแรงงาน
ตอนตน ท่ีเปน ท่ตี อ งการในปจจุบันและแนวโนมในอนาคต 1) มติ ิของกลุมวยั แรงงานตอนตน
ปญหาสําคัญของกลมุ น้ี คือ 1) การ
ทั ก ษ ะ ด า น ค ว า ม รู ค ว า ม ส า ม า ร ถ
(Hard Skills) ออกจากโรงเรียนกอนเรยี นจบชั้นสูงสุด เนื่องจากไมมี
ความสุขกับการเรียน หรือตองการออกมาหางานทาํ
(1) ทักษะเฉพาะ (Niche skills) สําหรับ 2) การไมไดทํางานในอาทิตยท่ีผานมา เนอ่ื งจากการไปทํา
กลุมแรงงานมีฝมือ ทักษะท่ีจําเปนและเปนท่ีตองการ ธุระสวนตัว หรือทําธุระของครอบครวั อนั เปนเหตุผล
ของตลาดแรงงานในอนาคต โดยเฉพาะวัยแรงงานตอนตน สําคัญเชนเดียวกับวัยแรงงานตอนตนที่มีการทํางาน
ไดแก การคดิ คนและประดิษฐนวัตกรรม (Innovative) นอ ยกวาชั่วโมงการทาํ งานปกติ ในชวงสัปดาหทผ่ี านมา
การวิเคราะหขอมูล (Data Analytics) การวิเคราะห 3) สัญญาจางงาน พบวา วัยแรงงานตอนตนเกือบ
และจัดการ AI การออกแบบ (Design thinking) และ ครึง่ หนง่ึ หรือรอ ยละ 45.80 ทํางานโดยไมมีสญั ญาจา งงาน
ความคิดสรางสรรค (Creativity) การวิจัยและพัฒนา สําหรับกลุมท่ีมีสัญญาจางงาน และพึงพอใจตอสัญญา
(R&D) โดยเฉพาะดา นเทคโนโลยี การจางงาน ใหเหตุผลวาทําใหเกิดความม่ันคงในการ
ทํางานตามท่ีตองการ ขณะที่ในกลุมท่ีไมพึงพอใจตอ
(2) ทกั ษะที่หลากหลาย (Multi-skills) สัญญาการจางงาน เน่อื งจากยังไมมีความม่ันคงในการ
คนทํางานรุนใหมมักถูกคาดหวังใหสามารถทํางานได ทํางานตามที่ตองการ และปญ หาสําคัญลําดับสุดทายตาม
หลายหนาท่ีหรือหลายบทบาท ดังนั้น การมที ักษะท่ี มุมมองของกลุมวัยแรงงานตอนตน คือ 4) อุปสรรคใน
หลากหลายจึงเปนสิ่งจําเปนที่จะทําใหวัยแรงงาน การหางานทํา ซึ่งพบวาสาเหตุสําคัญคอื เรื่องของการไมมี
ตอนตนสามารถปฏิบัติงานตามที่ไดรับมอบหมายจาก การศกึ ษา หรือมีการศกึ ษาไมส ูงพอ
นายจาง/เจาของสถานประกอบการได โดยตองมีท้ัง
ทกั ษะพื้นฐานทจ่ี ําเปนสําหรับการทํางานในทุกตาํ แหนง ขอเสนอแนะเพื่อขจัดปญหาอุปสรรค
เชน ทักษะดานภาษา ทักษะดานคอมพิวเตอร เปนตน ดังกลาวตามมุมมองของวัยแรงงานตอนตน สําหรับผูที่
ผสมผสานกบั ทักษะเฉพาะ (Niche skills) เขาสูตลาดแรงงานแลว ควรมีการพิจารณาวุฒิการศึกษา
จากประสบการณการทํางาน นอกเหนือการจบการศึกษา
ทักษะดานอารมณ หรือทักษะดาน จากสถาบันการศึกษาเม่อื ศกึ ษาจบหลักสตู ร
สงั คม (Soft skills)
2) มิติของนายจางและเจาของสถาน
ทกั ษะดานอารมณ หรือ soft skills นี้ ประกอบการ
มคี วามสาํ คญั มากตอการตัดสินใจรับเขาทาํ งาน เพราะ
ทักษะเฉพาะบางอยางสามารถนําไปฝกอบรมภายหลัง ปญหาสําคัญในมิติของนายจางและ
จากรับเขาทํางานแลวได นอกจากน้ี ยังมี soft skills เจาของสถานประกอบการ ไดแก 1) ปญหาขาดแคลนแรงงาน
บางอยางท่ีหุนยนต หรอื AI ไมสามารถทดแทนมนษุ ยได ในเชิงคุณภาพ โดยแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย
ซึ่ง soft skills ที่เปนท่ีตองการของนายจาง ไดแก ความ 1. แรงงานมีวุฒิการศึกษาไมตรงกับที่ผูประกอบการ
มุงม่ันในการทํางาน (Passion) ความเห็นอกเห็นใจ ตองการ (Qualification Mismatch) 2. แรงงานจบใน
(Empathy) และมใี จพรอมบรกิ าร (Service mind) สาขาที่ไมตรงกับท่ีผูประกอบการตองการ (Field of
ความอดทน และมีวฒุ ิภาวะในการทํางาน ความสามารถ Study Mismatch) และ 3. แรงงานมที ักษะความสามารถ
ในการปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี และ ไมต รงกับที่ผปู ระกอบการตองการ (Skill Mismatch)

รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

86 กรณีศกึ ษา

2) ปญหาขาดแคลนแรงงานในเชงิ ปริมาณ ซึ่งงานบาง ท่ีเปล่ียนแปลงอยางรวดเร็ว การปรับหลักสูตรการเรียน
ประเภทกลุมวัยแรงงานตอนตนไมนิยมทํา เชน งานท่ีใช การสอนตองใชระยะเวลา ซ่ึงไมทันกับความตองการ
แรงงานในภาคบริการท่ีสถานประกอบการมีขนาดเล็ก ของตลาดแรงงาน ขณะท่ใี นสวนของกระทรวงแรงงาน
3) ความไมชัดเจนของกฎหมาย เชน ความเปนนายจาง - อุปสรรคท่ีพบคือเร่ืองของขอมูลที่มีอยูในปจจุบัน
ลูกจางของการรับนักศึกษาในระบบทวิภาคีเขาศึกษา ถูกเก็บอยูภายในเฉพาะหนวยงาน การเชื่อมโยงขอ มูล
ทํางานในสถานประกอบการ 4) แรงงานมีคุณลกั ษณะ มขี อจํากดั และไมครบถวน รวมถึงภาคเอกชนไมพ รอม
ทีไ่ มพึงประสงค และการเปล่ียนงานบอย เชน ขาด ในการใหข อ มลู แกภาครฐั
ความอดทน ไมสามารถเขากับกฎระเบียบขององคกร
ไมมคี วามรับผดิ ชอบตองาน เปนตน ขอเสนอแนะที่สําคัญ คือ การสราง
การเชื่อมโยงขอมูลที่เปนประโยชนระหวางหนวยงาน
แนวทางการแกไข ควรมีการสราง เพื่อรวมวางแนวทางยุทธศาสตรรวมกัน เพ่ือใหเกิดการ
ความรวมมือระหวางองคกร ทั้งระหวางสถาบันการศึกษา ขบั เคล่ือนตลาดแรงงานท่ีเหมาะสม เปนจริง เรงสราง
ภาคเอกชน ผูประกอบการ และภาครัฐในสวนของการ ความเขาใจถึงความสําคัญของขอมูล มีแนวทางใน
พัฒนาทักษะที่เหมาะสมตรงความตองการของตลาดแรงงาน การแลกเปลี่ยนขอมูลท่ีเปนประโยชนระหวางภาครัฐ
สําหรับการขาดแคลนแรงงาน ทางภาคเอกชนไดส ราง และภาคเอกชนอยา งเปนรปู ธรรม
ความรวมมือกับสถาบันการศึกษา ท้ังการพิจารณารับ
นักศึกษาฝกงานเขาทํางานตอเมอื่ เรียนจบ และเขาไป 7. ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย (Policy
เปดรบั สมัครงานในสถานศกึ ษา แตผูประกอบการสวนใหญ recommendations)
หันมาจางแรงงานขามชาติเพื่อลดปญหาการขาดแคลน
แรงงานดวย ในดานความไมชัดเจนของกฎหมาย เปน 1) ขอเสนอแนะในการกําหนดนโยบาย
เร่ืองของภาครัฐตองเรง ประชาสัมพันธเพื่อสรางความเขาใจ และมาตรการเพ่ือการจางงานที่เหมาะสมสําหรับ
ลดความวติ กกงั วลแกนายจา ง กลมุ วัยแรงงานตอนตน

สวนอุปสรรคในเรื่องของแรงงานมี (1) กลุมที่กําลังเขาสูตลาดแรงงาน
คุณลักษณะท่ีไมพึงประสงค และการเปล่ียนงานบอย (Not transit yet)
มีขอเสนอแบงออกเปน 2 กลุม คือ กลุมผูประกอบการ
มีการปรับตัว ปรับโครงสรางการบริหารจัดการใหสอดคลอง (1.1) พัฒนากําลังคนในระบบ
กับคุณลักษณะของวัยแรงงานตอนตน เชน ปรับรูปแบบ การศกึ ษา แบง เปน 3 กลุม ไดแก
และระบบการทํางานใหมีความยืดหยุนมากข้ึน เชน การ
ทํางานผาน platform, การทํางานจากที่บาน (work from - ก ลุ ม ท่ี กํ า ลั ง อ ยู ใ น
home)เพิ่มโอกาสในการแสดงความคิดเห็นปรับสภาพแวดลอ ม ระดบั การศึกษาชวงตน จัดใหมีการปลูกฝงเร่ืองทกั ษะ
ในทีท่ ํางาน เพม่ิ ส่ิงเสรมิ แรงงาน เพอื่ จูงใจใหทํางานอยา ง ดานอารมณใ นการทาํ งาน ความมุงมั่น และมีระเบียบวินยั
มีประสทิ ธภิ าพเปน ตน นอกจากน้ี ภาครฐั และสถาบันการศกึ ษา ในการทํางานผานการเรียนการสอนในวิชาเรียนปกติ
ควรพิจารณานําหลักสูตรเกี่ยวของกับคณุ ธรรม ความ และกิจกรรมท่ีจดั ข้นึ เปนพิเศษ
รับผิดชอบตอสังคมและตอองคกร มาชวยสงเสริม
คณุ ลกั ษณะท่ีพึงประสงคของเด็กตัง้ แตใ นวยั เรยี น - ก ลุ ม ที่ กํ า ลั ง จ ะ จ บ
การศกึ ษาและตองการศกึ ษาตอ ควรใชประโยชนจาก
3) มิตินโยบายและมาตรการของรัฐ ฐานขอมูลเกี่ยวกับความตองการจางงาน และทักษะที่
จําเปนสําหรับการทํางานในอนาคต และจัดใหมีการ
สิ่งท่ีเปน อุปสรรคสําคญั ตอการดําเนินงาน แนะแนวการศึกษาตอท่ีเช่ือมโยงกับโลกการทํางาน จบแลว
ของสถาบันการศึกษา ประกอบดวยเร่ืองของงบประมาณ สามารถทํางานตรงกับสายที่เรียนมา เพื่อใหเด็กไดมี
ที่มีจํากัด ขาดอุปกรณการสอนทที่ ันสมัย บุคลากรผูสอน ขอ มลู ประกอบการตัดสนิ ใจอยา งครบถวน และถกู ตอ ง
บางสวนขาดทักษะที่เหมาะสมกับเทคโนโลยีอุตสาหกรรม
- ก ลุ ม ท่ี กํ า ลั ง จ ะ จ บ
รายงานความเคลือ่ นไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน การศึกษาและพรอมออกไปทํางาน ควรใชป ระโยชน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 จากฐานขอมูลเกี่ยวกับความตองการจางงาน และ
ทักษะท่ีจําเปนสําหรับการทํางานในอนาคต และจัดให
มกี ารแนะแนวการทาํ งาน โดยมีคอรส ระยะสั้นเปน การ

สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี กึ ษา 87

เตรียมความพรอมและฝกทักษะจําเปนเบ้ืองตนกอน ตลอดจนสํารวจความตองการทํางาน และอุปสรรคที่
เขาสตู ลาดแรงงาน ทาํ ใหไมสามารถกลับเขาสูตลาดแรงงานได เพ่ือแกไข
ปญ หาไดอยางตรงจดุ
(1.2) สรางจุดเช่ือมระหวาง
ระบบการศึกษาและตลาดแรงงาน เพื่อใหการเปล่ียนผาน (2) กลุมที่อยูในชวงเปลี่ยนผาน
เขาสูต ลาดแรงงานเปน ไปอยา งราบรนื่ (In transition)

- ระดับสูง จัดใหมี Platform (2.1) ออกแบบมาตรการคุมครอง
Online ในการหางานผานบรษิ ัทตาง ๆ ท่ีทุกคนสามารถ ทางสังคมที่เหมาะสมกับกลุม แรงงานนอกระบบ ผลจาก
เขาถึงไดงาย ไดรับขอมลู ที่ครบถวนและถูกตอง โดยที่ การสํารวจในกลุมท่ีออกมาประกอบอาชีพอิสระ ไมได
กระทรวงแรงงานตองเปนศูนยกลางในการรวบรวมและ ทํางานในระบบมีมากเกือบรอยละ 20 โดยแบงเปน
ติดตามขอ มูลความตองการจางงาน และความตองการ ประกอบธุรกิจสวนตัวไมมีลูกจาง รอยละ 6.41 ประกอบ-
สมัครงานผา นเครอื ขา ยออนไลนดงั กลาว ธุรกิจสว นตัวมีลูกจาง รอยละ 7.28 และชวยงานในครัวเรือน
รอยละ 6.02 แรงงานกลุมนี้สวนใหญไมไดอยูในระบบ
- ระดับกลาง จัดใหมี ประกันสังคม ไมไดรับสวัสดิการใด ๆ อีกท้ังไมไดให
ศูนยประสานงานการผลิตและพัฒนากําลังคนที่สามารถ ความสําคัญกับการมีระบบประกันความเส่ียงจากการ
จับคูแรงงานกับสถานประกอบการตั้งแตอยูในระบบการศึกษา ทาํ งาน แนวโนม ในอนาคต แรงงานรุนใหมจะเดินเขาสู
ตัวอยางเชน ศนู ยประสานงานการผลิตและพัฒนากําลังคน งานประเภทน้ีมากข้ึน ดังนั้น การออกแบบระบบและมาตรการ
อาชีวศึกษาเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก เปนตน หรือ คุมครองทางสังคมรองรับแรงงานกลุมนี้ในอนาคตเปน
ระบบทวภิ าคที ี่เปนการจัดระบบการเรยี นรูในหองเรยี นควบคู สิ่งจําเปนเรงดวน โดยเฉพาะควรมีมาตรการชักจูงใหกลุมนี้
กบั การลงมอื ทํางานจริง (Dual System of Education) เขา ระบบการเสยี ภาษหี ากมีรายไดถ งึ และทําใหไดรับสิทธิ
และสวัสดิการเชน เดียวกับคนทํางานเต็มเวลาในระบบ
- ระดับลา ง จัดระเบียบ
การรับสมัครงานของโรงงานอุตสาหกรรม สถานประกอบการ (2.2) สงเสริมการมีสภาพแวดลอม
ที่ใชแรงงานเขมขน เชน มีการตรวจสอบจุดรับสมัครงาน การทาํ งานท่ีดี ผลจากการสาํ รวจในประเด็นสภาพการทาํ งาน
ภาคเอกชน(HROutsource)หนา นิคมอุตสาหกรรมใหไดร ับการ ทค่ี าดหวงั หรืองานในอุดมคติควรเปนอยางไร ปจจัยหนึ่ง
รับรองวาแรงงานท่ีเขาสูสถานประกอบการจะไดรับ ที่สาํ คัญตอการตัดสินใจเลือกงานในอนาคตของกลุม
การปฏิบตั ติ ามมาตรฐานของงานท่มี คี ณุ คา (decent work) วัยแรงงานตอนตน คอื มสี ภาพแวดลอมการทํางานท่ีดี
ซ่ึงหมายรวมถึงสภาพแวดลอมการทํางานในเชิงกายภาพ
(1.3) การจัดการกับกลุม inactive เชน สถานที่ทํางาน สิ่งอํานวยความสะดวก เปนตน และ
แบบชัว่ คราว สภาพแวดลอมในการทํางานอื่น ๆ เชน กฎระเบียบ วัฒนธรรม
องคกร ความสัมพันธระหวางคนในทท่ี ํางาน เปนตน
กร ะ ทรว งแร ง ง าน ต อง ส ง เ สริ ม กระทรวงแรงงานมีหนาท่ีในการติดตามและตรวจสอบ
ใหกลุม Inactive ที่ไมใชนักเรียนเขาสูตลาดแรงงาน หรอื ใหทุกองคกร/สถานประกอบการ ตองจัดใหมีสภาพแวดลอม
กลับเขาสูตลาดแรงงานอีกคร้งั ท้งั น้ี จากผลการศึกษาพบวา ที่เอื้อตอการทํางานอยางมีคุณคา ของแรงงาน ปฏิบัติตาม
กลุม Inactive ไมไดจํากัดอยูเฉพาะในกลุมของเด็กนอก มาตรฐานของกฎหมายคุมครองแรงงาน และสงเสริม
สถานศกึ ษาตามความเขาใจเดิมอีกตอไป แตห มายรวมถึง การพัฒนาศักยภาพของแรงงาน
คนท่ีเคยทาํ งานอยูในตลาดแรงงาน แลวมีเหตุทําให
ตอ งออกนอกระบบ เพราะภาระครอบครัวและไมส ามารถ (2.3) สงเสรมิ การไดรับการปฏิบัติ
จัดการกับภาวะสมดุลระหวางชีวิตการทํางานและชีวิต อยางเทา เทียมในการจา งงาน และการทํางาน สําหรับใน
ครอบครัวได ท้ังน้ี กลุมนี้ถือเปนกลุมท่ีพรอมจะกลับมา กรณีผลการสํารวจของประเทศไทย ไมพบวามีความ
ทํางานอีกครั้งหลังจากหมดภาวะความรับผิดชอบที่บาน ขดั แยงแบบรุนแรงในประเด็นทางดานเพศในท่ีทํางาน
หรือหายเจ็บปวย หรือดวยเหตุผลชั่วคราวอื่น ๆ หรอื มกี ารเลือกปฏบิ ัติอยางไมเ ทาเทยี มดวยสาเหตุความ
ก ร ะ ท ร ว ง แรงงานต อ ง มี ก า ร สํ า ร ว จ ผ า น เ ค รื อ ข า ย เปนหญิงชาย อยา งไรก็ตาม ผลจากการสัมภาษณเชิงลึก
อาสาสมัครแรงงานในแตละพื้นท่ีท้ังในเขตชนบท
และเมือง และติดตามการเปลี่ยนแปลงของกลุม Inactive น้ี สํานักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

88 กรณีศกึ ษา

และการประชุมระดมสมองพบวา มีปญหาความแตกตาง (3) การคํานึงถึงผลกระทบเชิงนโยบาย
ระหวางวัย หรือระหวางรุนของคนในองคกรหรือ เชน กรณเี ม่ือภาครัฐกําหนดนโยบาย Thailand 4.0
หนวยงานมากกวา ดังนั้น ในทางปฏิบัติ ตองมีการ หากสวนท่ีเก่ียวของไมสามารถปรับตัวไดท ัน มีการนํา
จัดกิจกรรมหรือโครงการท่ีชวยสรางความเขาใจและ เทคโนโลยีมาทดแทนกําลังคน มีผลทําใหแรงงานใน
ความสัมพันธอันดีระหวางคนตางรุน มกี ารสลับตําแหนง ภาคการผลติ ซ่งึ มที ักษะระดับตํา่ ตกงาน และไมมีทกั ษะ
การทํางานเพ่ือใหเกิดการเรียนรูและเขาใจการทํางาน เพยี งพอทจ่ี ะหางานใหมไ ด
ของเพื่อนรวมงาน รวมถึงพัฒนาทักษะในการทํางาน
มากย่ิงขึ้น โดยเฉพาะในกลุมบุคลากรในวัยแรงงาน (4) ควรพิจารณาใหมีการสํารวจ
ตอนปลาย ควรสนบั สนุนใหมกี ารเรียนรูทักษะและการ การเขาสูตลาดแรงงานและการทํางานของวัยแรงงาน
ใชเทคโนโลยีใหม ๆ เพ่ือใหสามารถทํางานกับกลุม ตอนตนอยางตอเนื่อง ทุก ๆ 2 ป เพื่อใหวิเคราะหการ
วยั แรงงานตอนตน ทเี่ พง่ิ เขา มาทาํ งานไดอยางราบรืน่ เปลี่ยนแปลงของตลาดแรงงานท่ีอาจจะสงผลตอการเขา
สูตลาดแรงงานของกลุมดังกลาว ตลอดจนวิเคราะห
(3) กลมุ ทเ่ี ปล่ยี นผา นแลว (Transited) ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงเทคโนโลยีการผลิตและ
ภาครฐั และภาคเอกชน ตองมุงสราง บริการ ตลอดจนเทคโนโลยีดานขอมูลขาวสารที่สงผล
ตอ การความตอ งการจางงานในอนาคต
ความสมดุลระหวางชีวติ กับการทํางาน หรอื ใหความสําคัญ
กบั Work-Life balance policy เชน การลาไปดูแลสมาชิก 2.2) ขอเสนอแนะในการกําหนด
ในครัวเรอื น โดยยงั ไดร ับคาตอบแทน นอกจากสงเสริม นโยบายและมาตรการเพ่ือรองรับการเปลี่ยนแปลง
ใหมีนโยบายหรือสวัสดิการดังกลาวในองคกร/สถาน- รปู แบบโครงสรางตลาดแรงงานในอนาคต
ประกอบการแลว ตองสนับสนุนใหบุคลากรในท่ีทาํ งานน้ัน ๆ
ใชส ิทธิสวัสดิการดังกลาวดวย เพ่ือใหเกิดประโยชนสูงสุด (1) ข้ั นก อนเปลี่ ยนผ านสู
และเปน การรักษาคนทํางานใหอ ยูในระบบตอไป ตลาดแรงงาน

2) ขอเสนอแนะในการกําหนดนโยบาย - การสรา งความรับผิดชอบ
และมาตรการที่รองรบั กบั การเปลย่ี นแปลงรปู แบบ รวมกัน (multi-stakeholder partnership approach) ใน
โครงสรางตลาดแรงงานในอนาคต การปรับทัศนคติเร่ืองคุณคาตองานของเด็กและเยาวชน
ตัง้ แตใ นระดับชัน้ ประถมศกึ ษาและมัธยมศึกษาตอนตน
2.1) ขอเสนอแนะขั้นกอนกําหนด
นโยบายและมาตรการรองรบั - การปฏิรูประบบการแนะ
แนวเพื่อการศึกษาตอ และการประกอบอาชีพ (Career
เง่ือนไขที่ควรพิจารณากอนเขาสู Counseling) รวมถึงการพัฒนาระบบการฝกอบรม
กระบวนการกําหนดนโยบายและมาตรการ มีดงั น้ี (Training) ในขณะที่กําลังศึกษาใหวัยแรงงานตอนตน
สามารถนําทักษะที่ไดจากการฝกอบรมไปใชในการ
(1) การกาํ หนดนโยบายควรเกิดข้ึน ทํางานไดจริง ทั้งน้ี ผลจากการศึกษาพบวา การฝกอบรม
จากการระดมความคิดเห็นจาก Platform ที่ต้ังข้ึนอยางมี ตามหลักสูตรไมตอบโจทยเร่ืองอาชีพท่ีคาดหวังของวัย
สวนรวมจากภาคการศึกษา ภาคเอกชน และกระทรวงแรงงาน แรงงานตอนตนในอนาคต (โดยเฉพาะกลุมที่อยากเปน
เพ่ือกําหนดยุทธศาสตรการขับเคลื่อนตลาดแรงงาน เจาของธุรกิจในอนาคต) และทักษะจากงานที่ทําใน
ของวยั แรงงานตอนตน รวมกัน ระหวา งทีเ่ รยี นก็ไมไดเชือ่ มโยงไปสูงานในอนาคตได

(2) การพิจารณาขอมูลเชิง evidence- - การพัฒนาหลักสูตรระยะ
based จากฐานขอมูลที่เก่ียวของเพ่ือกําหนดนโยบายและ ส้ันเพ่อื เตรยี มความพรอมใหกับวัยแรงงานตอนตนกอน
มาตรการทส่ี อดคลองกับความเปนจริง เชน ฐานขอมูล เขาสูตลาดแรงงาน โดยเฉพาะกลุมทักษะประเภท soft skills
ภาวะการทํางานของประชากรวัยแรงงานตอนตน ขอมูล เพ่ือใหกลุมท่ีเพิ่งเขาสูตลาดแรงงานสามารถปรับตัวได
การสํารวจ SWTS ขอมูลการเปลี่ยนแปลงโครงสรา งประชากร และยืดระยะเวลาการเปล่ียนงานหรือออกจากงานเร็ว
และขอมลู เก่ียวกับ New business model ในฝงอุปสงค เกินไป
ของไทยและ MNCs ท่ีเขามาลงทนุ ในไทย

รายงานความเคล่ือนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน สํานกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณีศกึ ษา 89

(2) ขั้นเปลีย่ นผา นในตลาดแรงงาน (3) ขั้นเปล่ียนผานแลวใน
- นโยบายกระตุนการ Reskill ตลาดแรงงาน
- นโยบายกระตุนการ Reskill
- นโยบายสนับสนุน Work-Life
และ Upskill เพ่ือพัฒนาใหคนทํางานเปนมืออาชพี พรอม Balance สรา งความสมดุลระหวางชั่วโมงการทํางาน
รบั มอื กับยคุ Digital Transformation กบั กิจกรรมอ่ืน ๆ ในชีวิตของคนทํางาน

- นโยบายสรางระบบรองรับ - นโยบายสนับสนุนการทํางาน
แรงงานทักษะต่ําที่จะตกงานจากการเปล่ียนแปลง ผานระบบ Digitalization เพื่อใหแรงงานสามารถปรับตัว
เทคโนโลยีการผลิตและการบริการ เชน ระบบการพัฒนา กบั การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยอี ยางรวดเร็ว
กาํ ลงั คนเพ่ือสง กลบั สูตลาดแรงงาน (คอรสอบรม/ฝกทักษะใหม
ที่จําเปน สาํ หรบั การกลับเขา สกู ารทํางานแบบใหม) (ทม่ี า : รายงานฉบับสมบูรณ (Final Report)
โครงการ ศกึ ษาวเิ คราะหการเขา สตู ลาดแรงงาน
และการทํางานของวยั แรงงานตอนตน ในประเทศไทย
แบบมุงอนาคต, สถาบนั วจิ ยั สังคม จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั )

รายงานสถานการณการใชแ รงงานเด็กในรูปแบบท่ีเลวราย
ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2561

นาคต

ประเทศไทยใหความสําคัญตอปญหาการใช (ก) ทุกรูปแบบของการใชทาส หรือแนวปฏิบัติ
แรงงานเด็ก โดยไดใหสัตยาบันอนุสัญญาองคการ ทคี่ ลายกับการใชทาส เชน การคา และการซ้ือขายเด็ก
แรงงานระหวางประเทศฉบับท่ี 182 วาดวยการหาม การขนสงเด็ก แรงงานขัดหน้ี แรงงานไพรติดที่ดิน
และการดําเนินการโดยทันที เพื่อขจัดรูปแบบที่เลวราย แรงงานบังคับ หรอื เรยี กเกณฑเ ด็กเพอ่ื ใชใ นการสูร บ
ทส่ี ุดของการใชแ รงานเด็ก (Convention concerning
the Prohibition and Immediate Action for the (ข) การใช จัดหา หรือเสนอเด็กเพื่อการคา
Elimination of the Worst Forms of Child Labour) เพื่อการคาประเวณี เพ่ือการผลิตสื่อลามก หรือเพ่ือ
เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ 2544 และอนุสัญญาองคการ การแสดงลามก
แรงงานระหวา งประเทศฉบับท่ี 138 วาดวยอายุขั้นต่ํา
ในการจางงาน (Convention concerning Minimum (ค) การใช จดั หา หรือเสนอเด็กเพ่ือกิจกรรม ท่ี
Age for Admission to Employment) เมื่อวันท่ี ผิดกฎหมาย โดยเฉพาะเพื่อผลิตและขนสงยาเสพติด
11 พฤษภาคม 2547 อนุสัญญาฯ ท้ังสองฉบับดังกลา ว ตามนยิ ามไวในสนธิสญั ญาระหวา งประเทศทีเ่ ก่ยี วขอ ง
ตอ งดําเนนิ งานควบคูก นั
(ง) งานซ่ึงโดยลักษณะของงาน หรือโดย
ตามบทบญั ญตั ิของอนุสัญญาฯ ฉบับที่ 182 มี สภาพแวดลอมในการทํางานมีแนวโนมท่ีจะเปนอันตราย
พันธะผูกพันท่จี ะตอ งปฏิบัติตามบทบัญญัติของอนุสัญญา ตอ สขุ ภาพความปลอดภัย และศลี ธรรมของเด็ก
โดยทันที ถือเปนภารกิจท่ีสําคัญและเรงดวน เพ่ือขจัด
การใชแรงงานเด็กในรปู แบบทเี่ ลวรายใหหมดส้ินไปจาก ประเทศไทยไดจัดทํานโยบายและแผน
ประทศไทย ซึ่งรูปแบบที่เลวรายตามขอกําหนดของ ระดับชาติเพื่อขจัดการใชแรงงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย
อนสุ ญั ญาฯ ฉบบั ที่ 182 วา ดวยการหา มและการดําเนนิ การ ปงบประมาณ พ.ศ. 2552-2557 ซ่ึงถือเปนฉบับแรก
โดยทันที เพื่อขจัดรูปแบบที่เลวรายที่สุดของการใช ของประเทศไทย
แรงงานเดก็ มี 4 รูปแบบ คอื
กระทรวงแรงงานไดแตงตั้งที่ปรึกษาและ
คณะกรรมการระดับชาติเพื่อขจัดการใชแ รงงานเด็กใน
รูปแบบท่ีเลวราย ซึ่งคณะรัฐมนตรีมีมติรับทราบเม่ือ
วันท่ี 29 ธันวาคม 2558 โดยคณะกรรมการระดับชาติฯ

รายงานความเคล่อื นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน สํานักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

90 กรณศี กึ ษา

ไดจัดทํานโยบายและแผนระดับชาติเพื่อขจัดการใช 2.2.1 เสริมสรางความเขมแข็งของ
แรงงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย ปงบประมาณ พ.ศ. การชวยเหลอื คมุ ครอง เยียวยา และฟนฟูเชิงบรู ณาการ
2558 -2563 ซึ่งเปนฉบับท่ี 2 เพื่อใหเกิดความตอเนื่อง
และเพื่อใหหนวยงานที่เกี่ยวของใชเปนแผนแมบทใน 2.2.2 เสริมสรางการเขา ถงึ บริการ
การดําเนินการขจัดการใชแรงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย ทางสงั คมข้ันพ้ืนฐาน
และคณะกรรมการระดับชาติฯ กําหนดใหมีการจัดทํา
รายงานสถานการณและขอ เสนอแนะ เสนอตอคณะรัฐมนตรี 2.3 ยุทธศาสตรท่ี 3 การพัฒนาและบังคับใช
เพื่อรบั ทราบเปนประจําทกุ ป กฎหมายที่เกีย่ วขอ งอยางมีประสทิ ธิภาพประกอบ 2กลยุทธ

สาระสําคัญของนโยบาย ยุทธศาสตรและ 2.3.1 พัฒนา/ปรับปรุงกฎหมายใน
กลยทุ ธก ารดําเนินงานตามนโยบายและแผนระดับชาติ สวนที่เกี่ยวของกับการใชแรงงานเด็กในรูปแบบท่ีเลวราย
เพ่ือขจัดการใชแรงงานเด็กในรูปแบบที่เลวราย ปงบประมาณ ทุกรูปแบบ โดยการมีสวนรวมของหนวยงานท่ีเกี่ยวของ
พ.ศ. 2558 – 2563 ทกุ หนว ยงาน

1. นโยบาย 2.3.2 กําหนดมาตรการแนวทางการ
1.1 ขจัดการใชแรงงานเด็กในรปู แบบที่เลวราย บังคับใชกฎหมายทสี่ อดคลองกับการดําเนินงานเพ่ือแกไข
ปญหาแรงงานเด็กในรูปแบบทเ่ี ลวรายใหกบั หนวยงาน
ทุกรปู แบบโดยเด็ดขาด ทร่ี ับผิดชอบหลักอยางชัดเจน ตลอดจนดําเนินการทางวินัย
1.2 ระดมสรรพกําลังท้ังดานความคดิ ดาน และอาญาแกเจาหนาที่ ท่ีละเวนการปฏิบัติหนาที่หรือ
แสวงหาประโยชนโ ดยมิชอบ
การปฏิบัติและจัดสรรทรัพยากรใหเหมาะสมในการ
ดําเนินการ เพื่อบรรลุผลตามวัตถุประสงคของแผน 2.4 ยุทธศาสตรท่ี 4 การพัฒนาความรวมมือ
ระดับชาติเพ่ือขจดั การใชแ รงงานเด็กในรปู แบบทเ่ี ลวรา ย ระหวา งองคก รภาคีเครือขาย ประกอบดว ย 3 กลยุทธ

1.3 สงเสริมการมีสวนรวมขององคกรใน 2.4.1 สงเสริมการมีสวนรวมจากทุก
ทกุ ภาคสวนของสงั คม ภาคสวนที่ดําเนินงานเก่ียวของกับการปองกันและ
แกไขปญ หาการใชแรงงานเด็กในรูปแบบท่เี ลวรา ย
1.4 ตองดําเนินงานโดยยึดหลกั สิทธิเด็ก
สทิ ธมิ นุษยชน และมนุษยธรรม 2.4.2 สรา งระบบและกลไกการดําเนินงาน
และการตรวจสอบจากทุกภาคสวน
1.5 สงเสริมกลไกทุกระดับเพื่อใหการ
ดําเนินการตามแผนระดับชาติเพื่อขจัดการใชแรงงาน 2.4.3 สรางแรงจูงใจองคกรหรือบุคคล
เด็กในรูปแบบท่ีเลวรายเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ รว มดาํ เนนิ งานขจดั การใชแ รงงานเด็กในรปู แบบทเ่ี ลวรา ย
และประสิทธิผล
2.5 ยุทธศาสตรท ี่ 5 การพัฒนาระบบบริหาร
2. ยุทธศาสตรแ ละกลยทุ ธ จดั การตดิ ตามประเมินผล ประกอบดว ย 4 กลยทุ ธ
2.1 ยุทธศาสตรที่ 1 การปองกันการใช
2.5.1 เสริมสรางและพัฒนาศักยภาพ
แรงงานเด็กในรูปแบบทเี่ ลวราย ประกอบดวย 4 กลยุทธ ของกลไกและระบบการบริหารจัดการในการดําเนินงาน
2.1.1 รณรงคแ ละสรา งความตระหนัก เพื่อขับเคล่ือนยุทธศาสตร/มาตรการเพ่ือขจัดการใช
แรงงานเด็กในรปู แบบท่เี ลวรา ยไปสูการปฏิบตั ิ
รใู หแ กผูมสี วนเกยี่ วขอ ง
2.1.2 สง เสริมและสนับสนนุ ใหเดก็ ทุก 2.5.2 ศึกษาวจิ ัย/องคความรู/นวัตกรรม
ทเี่ กีย่ วของกับการใชแ รงงานเดก็ ในรูปแบบทีเ่ ลวราย
คนไดรับการศึกษา
2.1.3 พัฒนาระบบการเฝาระวังใหมี 2.5.3 จัดทําและบูรณาการฐานขอมูล
ดา นแรงงานเดก็
ประสทิ ธิภาพ
2.1.4 สงเสริมการทาํ งานที่มคี ุณคา 2.5.4 จัดทําระบบการติดตามและ
ประเมนิ ผลที่มีประสทิ ธภิ าพ
2.2 ยุทธศาสตรท่ี 2 การชวยเหลือและ
คุม ครองเดก็ จากการทํางานในรูปแบบท่ีเลวราย ประกอบดว ย 3. นโยบายและแผนท่ีสนบั สนุนการขจดั
2 กลยุทธ การใชแรงงานเด็กในรปู แบบทีเ่ ลวรา ย

รายงานความเคลือ่ นไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน สาํ นักพฒั นามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน

กรณศี ึกษา 91

3.1 แผนพัฒนาเดก็ และเยาวชนแหง ชาติ ท่ีเลวรา ยตามนโยบายและแผนระดบั ชาติ และบทสรุป

พ.ศ. 2560 - 2564 และขอเสนอแนะ

3.2 นโยบายและยุทธศาสตรการพัฒนา 1. สถานการณแรงงานเด็กทั่วโลก จาก

สถาบันครอบครัว พ.ศ. 2560 - 2564 รายงานประมาณการและแนวโนมการใชแรงงานเด็ก

3.3 นโยบาย ยุทธศาสตร และมาตรการ ทั่วโลกขององคการแรงงานระหวางประเทศพบวามี
ในการปอ งกันและปราบปรามการคา มนุษย พ.ศ.2560- 2564
เด็กทํางานจํานวน 218 ลานคน เปนแรงงานเด็ก 152 ลานคน
3.4 นโยบายดานการศึกษา ตามรัฐธรรมนูญ เปนแรงงานเด็กท่ีทํางานอันตราย 73 ลานคน จากการ
แหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 54 กาํ หนดวา เปรยี บเทยี บขอมูลในป พ.ศ. 2555 กับ ป 2559 พบวา
รฐั ตอ งดาํ เนนิ การใหเ ดก็ ทกุ คนไดรบั การศึกษาเปนเวลา การใชแรงงานเด็กลดลงอยางตอ เนื่อง แตการขจัดการ
12 ป ตั้งแตกอนวัยเรียนจนจบการศึกษาภาคบังคับ ใชแรงงานเด็กยังเปนเร่ืองท่ีทาทาย เน่ืองจากยังมี
อยางมคี ณุ ภาพโดยไมเก็บคา ใชจ า ย
แรงงานเด็กจํานวนถึง 152 ลานคนและจํานวนเกือบ
3.5 แผนยุทธศาสตรการปองกันและ คร่ึงหน่ึงของเด็กกลุมนี้เปนแรงงานเด็กในรูปแบบ
แกไ ขปญ หายาเสพตดิ พ.ศ. 2558 – 2562
ที่เลวราย ทั้งน้ี อัตราแรงงานเด็กตอเด็กทํางาน 100 คน

กรมสวสั ดกิ ารและคุม ครองแรงงาน ในฐานะ คิดเปน 69.5 ขณะท่ีอัตราแรงงานเด็กทํางานอันตราย
หนวยงานหลักในการคุมครองแรงงานและเลขานุการ ตอเด็กทาํ งาน 100 คน คิดเปน 33.3 ตามลาํ ดับ

คณะกรรมการระดบั ชาติเพื่อขจัดการใชแรงงานเด็กท่ี 2. สถานการณเด็กทํางานในประเทศไทยใน

เลวรา ย ไดประกอบดวย สถานการณการใชแรงงานเด็ก ป พ.ศ. 2561 องคการแรงงานระหวางประเทศ กระทรวง
ท่วั โลกดาํ เนินการจัดทาํ รายงานสถานการณการใชแรงงานเด็ก ใน แรงงาน โดยกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน และ
รูปแบบท่ีเลวราย ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2561 สํานักงานสถิติแหงชาติ ไดแสดงเจตจํานงรวมกันดําเนินการ
สถานการณเด็กทาํ งานในประเทศไทย สถานการณก าร สํารวจการทํางานของเด็กในประเทศไทย พ.ศ. 2561 เพ่ือ
ใชแรงงานเด็กในรูปแบบท่ีเลวราย ผลการประเมิน ใหไดขอมูลสถิติเปนท่ียอมรับตามมาตรฐานสากล
สถานการณแรงงานเด็กโดยกระทรวงแรงงานสหรัฐอเมริกา สํารวจในระหวางเดือนกรกฎาคม - กันยายน 2561
ผลการดําเนินงานเพ่ือขจัดการใชแรงานเด็กในรูปแบบ และมีการเผยแพรผลสํารวจในเดือนมิถุนายน 2562
lllllllllll ตารางที่ 1 แนวโนม การใชแ รงงานเด็กทั่วโลก เปlรllยีlllบl เทียบระหวางป 2555 และป 2559

หนว ย : ลา นคน

เด็กทํางาน แรงงานเด็ก แรงงานเดก็ ทท่ี ํางานอันตราย

2555 2559 % (+/-) 2555 2559 % (+/-) 2555 2559 % (+/-)

เด็ก 5-17 ป รวม 264.427 218.019 -17.55 167.956 151.622 -9.72 85.344 72.525 -15.02

อายุ 5-14 ป 144.066 130.344 -9.52 120.453 114.472 -4.97 37.841 35.376 -6.51

15-17 ป 120.362 87.655 -27.17 47.503 37.149 -21.80 47.503 37.149 -21.80

เพศ ชาย 148.327 123.190 -16.95 99.766 87.521 -12.27 55.048 44.774 -18.66

หญงิ 116.100 94.829 -18.32 68.190 64.100 -6.00 30.296 27.751 -8.40

ภูมภิ าค แอฟริกา 99.417 72.113 31.538

อเมรกิ า 17.725 10.735 6.553

เอเชีย 129.357 90.236 -30.24 77.723 62.077 -20.19 33.860 28.469 -15.92
แปซฟิ ก

ยุโรป 8.773 5.534 5.349

อาหรับ 1.868 1.162 0.616

รายงานความเคลอ่ื นไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

92 กรณศี กึ ษา

พบวาเด็กอายุ 5 – 17ป มีทั้งหมด 10,470,738 คน สวนใหญ ภาคีเครือขายที่เก่ียวของ โดยใชนโยบายและแผน

ไมไดทํางานคิดเปนรอยละ 96.1 และเปนเด็กทํางาน ระดบั ชาติในการขบั เคลอื่ นการดําเนินการตอ ไป

รอ ยละ 3.9 กิจกรรมของเด็ก คอื เรียนหนังสือ ชวยงานบาน 1. เด็กทํางาน หมายถึง เด็กอายุ 5-17 ป ท่ีเรยี น

และทํางาน สวนใหญเปนเด็กที่ทํากิจกรรมสองอยาง หนังสือไปดวย ทํางานไปดวย และเด็กท่ีทํางานอยางเดียว
ควบคกู ันไป คือ เรียนหนังสือและชวยงานบาน รอยละ 70.0 โดยไมไดเรียนหนังสือ (ทํางาน หมายถึง ไดทํางานตั้งแต
จะเห็นไดวามีจํานวนมากกวาเด็กทํางาน การทํางาน 1 ช่ัวโมงขึ้นไป โดยไดรับคาจาง เงินเดือน ผลกําไร เงนิ ปน ผล
ของเด็กอายุ 5 - 17 ป ท่ีทาํ งานจํานวน 4.09 แสนคน พบวา คาตอบแทนท่ีมีลักษณะอยางอ่ืนสําหรับผลงานที่
เรียนหนังสือไปดวยและทํางานไปดวย รอยละ 53.1 ทาํ เปนเงินสดหรอื ส่ิงของ หรือทํางานอยางนอย 1 ชั่วโมง
ของเด็กทํางาน เปนเพศชายมากกวาเพศหญิง เด็กทํางาน โดยไมไดรับคาจางในธุรกิจ หรือไรนาเกษตรของ
สวนใหญมีอายุ 15- 17 ป สาเหตุหลักตองชวยธุรกิจใน หัวหนา ครวั เรอื นหรอื ของสมาชิกในครวั เรือน)
ครัวเรอื นซง่ึ ไมไ ดรับคาจาง เน่ืองจากเปนการทาํ งานใน
2. แรงงานเด็ก หมายถึง เดก็ ทาํ งานทีม่ ชี ่ัวโมง
ไรน าเกษตร รองลงมาเปนสาขา การขายสง ขายปลีก และ การทํางานตอสปั ดาหใ นแตละกลมุ อายุ ดงั นี้
การซอมยานยนต และรถจักรยานยนต สาขาการผลิต
1) เด็กอายุ ต้ังแต 5-12 ป ทํางานเชิง
และสาขาท่ีพักแรมและบริการดานอาหาร ดังน้ัน การทํางาน เศรษฐกิจใด ๆ ในทุกประเภทกิจการ
ของเด็กกลุมน้ีจึงเส่ียงตอการทํางานท่ีเขาขายงานอันตราย
2) เดก็ อายุ ตั้งแต 15-17 ป ทาํ งานอันตราย
จากผลการสํารวจพบวา เด็กสวนใหญทํางานยกของหนัก หรอื ทาํ งานเชงิ เศรษฐกิจใด ๆ ท่ีมจี าํ นวนชั่วโมงการทํางาน
คิดเปน รอยละ 21.9 ของเด็กทํางาน รองลงมาคือท่ี มากกวา 48 ช่ัวโมงตอ สัปดาห
เก่ียวของกับสารเคมอี ันตราย รอยละ 7.4 ท้ังนี้ อัตรา
3. งานอันตราย หมายถงึ งานท่ีมีจํานวน
แรงงานเดก็ ตอเด็กทาํ งาน 100 คน คิดเปน 43.2 อัตรา ช่วั โมงการทํางานที่ยาวนานกวาท่ีกฎหมายกําหนด คือ
แรงงานเด็กทํางานอันตรายตอ เด็กทาํ งาน 100 คน คิดเปน มากกวา 48 ชั่วโมงตอสัปดาห และหมายถึง งานที่
32.4 ดงั นนั้ การดําเนนิ การเพื่อดแู ลการทํางานของเด็ก ประเทศสมาชิกองคการแรงงานระหวางประเทศ
ใหเปนไปตามมาตรฐานสากล รวมถึงการขจัดการใช ประกาศเปนงานอนั ตรายสําหรับเดก็
แรงงานเด็กในรูปแบบท่ีเลวราย จาํ เปนตองรวมมือกับ

สส ตารางท่ี 2 สรปุ ผลสํารวจภาพรวมของเดก็ อายุ 5-17 ป

อายุ เด็กทงั้ หมด เด็กทํางาน แรงงานเด็ก

รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญงิ รวม ชาย หญิง

รวม 10,470,738 5,344,588 5,126,150 408,649 258,479 150,200 176,699 126,971 49,729
5-12 ป 6,156,530 3,148,766 3,007,764 41,508 19,300 22,208 41,508 19,300 22,208
13-14 ป 1,661,399 848,090 813,309 61,224 33,517 27,706 20,175 10,372 9,848
15-17 ป 2,652,809 1,347,732 1,305,077 305,947 205,661 100,286 115,016 97,344 17,673
หนวย : รอยละ (เปรียบเทยี บกบั เด็กทง้ั หมด)
รวม หนว ย : รอ ยละ 49.0 3.9 1.0
5-12 ป 100.0 51.0 48.9 0.4 4.8 2.9 1.7 2.4 0.4
13-14 ป 100.0 51.1 49.0 0.6 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2
15-17 ป 100.0 51.0 49.2 2.9 0.6 0.5 0.2 0.2 0.3
100.0 50.8 3.8 2.0 1.1 1.8

หมายเหตุ : สาํ นกั พัฒนามาตรฐานแรงงาน
กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
รายงานความเคลื่อนไหวดา นเศรษฐกิจ – แรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562

กรณศี ึกษา 93

3. สถานการณก ารใชแรงงานเดก็ ในรูปแบบ ขอเสนอแนะและแนวทางการดาํ เนินการตอไป
ที่เลวราย มีจํานวน 2,825 คน พบวาการใชแรงงาน
เด็กในรูปแบบ ค. การกระทําความผิดท่ีเก่ียวของกับ เพื่อใหการพัฒนางานและการมุงขจัดการใช
การผลิตหรือคายาเสพติดมีจํานวนมากท่ีสุด โดยมี แรงงานเด็กในรูปแบที่เลวรายใหเปนไปตามนโยบายและ
ขอ หาจําหนายยาเสพติดมากที่สุดคิดเปนรอยละ 98.2 แผนระดับชาติฯ โดยศึกษาจากขอมูลทางสถิติที่เกี่ยวของ
จงึ เหน็ ควรใหหนว ยงานทเี่ ก่ยี วของดาํ เนินการใหความรู และขอเสนอแนะจากการประเมินของกระทรวงแรงงาน
ที่ถกู ตองเพ่ือเปน ภมู คิ ุมกนั ใหก ับเดก็ สหรัฐอเมริกาป พ.ศ. 2560 จึงควรปรับเปล่ียนเปาประสงค
ดงั นี้
4. ผลการประเมินสถานการณแรงงานเด็ก
โดยกระทรวงแรงานสหรัฐอมริกา รายงาน Findings on 1) ลดอัตราแรงงานเด็กทํางานอันตรายตอเด็ก
the Worst Forms of Child Labor ประจําป พ.ศ. 2560 ทํางาน 100 คน ของประเทศใหต ่ํากวา 32.4
ประเทศไทยไดรับการจัดระดับอยูในสถานะ Significant
Advancement ตอเน่ืองกันสองป ซ่ึงประเทศไทยไดม ี 2) ยกระดับสภาพการจางและสภาพการทํางาน
ความพยายามในการแกไขปญหาแรงานเด็กโดยได ของเดก็ ทํางานใหเปนไปตามมาตรฐานแรงงานและกฎหมาย
ปรบั ปรงุ กฎหมายแงงานและการขจัดการใชแ รงานเดก็ ทเ่ี กยี่ วขอ ง
โดยเฉพาะการจัดทําความรวมมือกับศูนยรับแจงเด็ก
สูญหายและถูกแสวงหาประโยชนแหงชาติทางเพศ 3) มีนโยบายและแผนงานระดับชาตฉิ บับตอไป
เชิงพาณชิ ยตอเด็กบนส่ือออนไลนการบังคับใชกฎกระทรวง ทีม่ ีการกําหนดคํานิยามที่เก่ียวของกับการทํางานของ
ท่เี กี่ยวของกับงานอันตรายสําหรับเด็ก โดยเฉพาะเด็ก เด็กโดยอิงบริบทของประเทศผลการสํารวจการทํางาน
ทาํ งานบาน การเพิ่มลามแปลภาษาประจําศูนยชวยเหลือ ของเดก็ ในประเทศและงานวิจยั ท่เี กย่ี วขอ ง
แรงงานขามชาติตาง ๆ การตรวจแรงงาน ณ ศูนยควบคุม
การแจงเขา-ออก เรือประมง (PIPO) และไดมีขอเสนอแนะ 4) มกี ฎหมาย หรอื ระเบยี บทเี่ กี่ยวของกับการ
ใหประเทศไทยดําเนินการ ซึ่งประเทศไทยไดดําเนินการ ทํางานของเด็ก ซ่ึงไดรับการแกไขใหเปนไปตามมาตรฐาน
ตามขอเสนอแนะดงั กลาว และไดร ายงานใหก ระทรวง แรงงานและงานวิจัยทเ่ี กยี่ วของ
แรงงานสหรัฐทราบในรายงานการขจัดการใชแรงงาน
เด็กในรูปแบบทีเ่ ลวรา ยท่สี ุดประจาํ ป พ.ศ. 2561 (ทม่ี า : รายงานสถานการณการใชแ รงงานเด็ก
ในรูปแบบท่ีเลวราย ประจําปงบประมาณ 2561,

กองคมุ ครองแรงงาน กรมสวสั ดกิ ารและ
คมุ ครองแรงงาน)

รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน สาํ นักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562 กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

94 บทความพิเศษ

การจัดการมาตรฐานแรงงานในระเบียงเศรษฐกจิ พิเศษภาคตะวันออกเพอื่ มุงสู
การเปน ประเทศพฒั นาแลว

นางสาวเบญจมาศ จตั ตานนท
ผเู ช่ยี วชาญเฉพาะดา นตางประเทศ (พนกั งานราชการศักยภาพสงู )
สํานกั พฒั นามาตรฐานแรงงาน กรมสวัสดิการและคมุ ครองแรงงาน

เปา หมายระเบียงเศรษฐกิจพเิ ศษภาคตะวนั ออก ชวงตนของแผน จึงมีกิจกรรมท่ีจะเรงพัฒนาคนใหมี
คุณภาพและพัฒนาเทคโนโลยีเพ่อื รองรับการเปนกําลัง
ประเทศไทยมเี ปาหมายในการยกระดับการพัฒนา แรงงานในการรวมสรางผลผลิตในกิจการตาง ๆ ตาม
ประเทศไปสยู ุค “ไทยแลนด 4.0” ซ่ึงตามแผนยุทธศาสตรชาติ ทิศทางของการพัฒนาอุตสาหกรรมในพน้ื ท่ดี ังกลาว2
ประเทศไทย ไดกาํ หนดวสิ ัยทัศนป ระเทศไทย 2580 วา1
อยางไรก็ตาม เปาหมายการพัฒนาตามโครงการ
“ประเทศมคี วามมัน่ คง มั่งค่ัง ยัง่ ยืน เปนประเทศ ไมไ ดกําหนดปส้ินสุดไว แตร ะบุเพียงวา เพื่อตองการยกระดับ
พัฒนาแลวดวยการพัฒนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ การพัฒนาประเทศไปสูยุคไทยแลนด 4.0 น่ันหมายถึง
พอเพียง” การเปนประเทศพัฒนาแลวตามวิสัยทัศนประเทศไทย 2580
การจะเปนประเทศพัฒนาแลวนอกจากจะมีเปาหมาย
แผนยุทธศาสตรประการหน่ึงเพื่อไปสูจุดมุงหมาย วิสยั ทัศน รวมถงึ แผนปฏบิ ัติการตาง ๆ แลว อาจตองศกึ ษา
ดังกลา วคอื การดําเนินการตามโครงการพัฒนาระเบียง แนวทางของประเทศพฒั นาแลว อื่น ๆ เปน ตวั อยา ง
เศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก(Eastern Economic Corridor:
EEC) ซึ่งเปาหมายหลักในการยกระดับคุณภาพชีวิต และ หลกั การกํากับดแู ลกิจการของ OECD
ความเปนอยูของประชาชนในพ้ืนที่ พัฒนาเศรษฐกจิ และ
สังคม และการเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันของ หากจะพิจารณาแนวทางของประเทศพัฒนาแลว
ประเทศโดยรวม ทงั้ นี้ มีสํานักงานคณะกรรมการนโยบาย ในโลกโดยพิจารณาจากกลุมประเทศท่ีเปนสมาชิก
เขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกเปนผูกํากับ ขององคการเพ่ือความรว มมือและการพัฒนาของเศรษฐกิจ
ดูแลการดําเนินงานซ่ึงมีวิสัยทัศนสอดรับกับวิสัยทัศน (The Organisation for Economic Co-operation
ตามยุทธศาสตรชาติ คือ “ยกระดับเศรษฐกิจ สังคม และ and Development: OECD) ซ่งึ ประเทศสมาชิกจํานวน
สง่ิ แวดลอ มใหสาํ เร็จอยางยั่งยืน เพื่อใหประเทศไทยเปน 36 ประเทศไดถูกจัดวาเปนประเทศท่ีพัฒนาแลว ซึ่งได
ประเทศพัฒนา” โดยมีพื้นท่ีเปาหมายนํารองที่ 3 จังหวัด พัฒนาหลักการกํากับดูแลกิจการของ OECD ข้ึนมี
ภาคตะวันออก คือ ฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง ในการ วัตถุประสงคเพ่ือเปนเครื่องชวยผูกําหนดนโยบายใน
ดําเนินโครงการดังกลาวนนั้ ไดกําหนดแผนในการพัฒนาไว ประเทศตาง ๆ ท้งั ที่เปนและไมไดเ ปนสมาชิกของ OECD
เปนแผนปฏิบัติการ 8 แผน โดยมีแผนที่เกี่ยวกับการ ในการประเมินและปรับปรุงกรอบในการกํากับดูแล
พัฒนามนษุ ยไวเปนแผนเรงดว นและระยะปานกลางคอื กิจการในประเทศของตน ใหบรรลุถึงการเจริญเติบโต
แผนปฏบิ ตั ิการและพัฒนาบคุ ลากร การศึกษา การวจิ ัย ทางเศรษฐกิจอยา งยั่งยืน รวมท้งั มีความมั่นคงทางดาน
และเทคโนโลยี ซึ่งเมื่อพิจารณาจากโครงการท้ังท่ีเปน การเงิน โดยหลักการนี้จะกําหนดกรอบกวาง ๆ ในการสรา ง
โครงการเรงดวนจํานวน 34 โครงการ และแผนงาน ระบบการตรวจสอบและคานอํานาจ (check and balance)
ระยะกลาง 53 โครงการแลว เห็นไดวาเน่ืองจากเปน ภายในกิจการ ซ่ึงกรอบโครงสรางที่เกี่ยวของกับการกํากับ
ดูแลกิจการจะประกอบดวยองคประกอบสาํ คัญตาง ๆ

1การนําเสนอแผนยุทธศาสตรช าตขิ องสํานักงาน ก.พ. 2https://www.eeco.or.th สืบคนเม่ือ 13 ก.ย. 62
https://www.ocsc.go.th สืบคนเมือ่ 13 ก.ย. 62
สํานักพัฒนามาตรฐานแรงงาน
รายงานความเคลื่อนไหวดานเศรษฐกจิ – แรงงาน กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน
ไตรมาส 3 : กรกฎาคม – กันยายน 2562