โครงการการพัฒนาเมืองราชบุรีสู่ความเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้บนฐานเศรษฐกิจและวัฒนธรรม

100

บรรณานุกรม

กนกอร สว่างศรี. ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ในเมืองราชบุรี.
การประชมุ วชิ าการระดับชาติ ครง้ั ท่ี 10. น. 1151-1159.

วนิดา ตรีสวัสด์ิ. (2555). วัดมอญ จังหวัดราชบุรี : การจัดภูมิทัศน์
และความหมายของอตั ลกั ษณช์ มุ ชน. วารสารรม่ พฤกษ.์ ปที ่ี 30
ฉบับที่ 2: 1-28.

สมทรง บุรษุ พัฒน์ และคณะ. (2554). “แผนทก่ี ลุม่ ชาติพันธแ์ุ ละภาษาใน
ภมู ภิ าคตะวนั ตกของประเทศไทย”. วารสารภาษาและวฒั นธรรม.
ปที ่ี 30 ฉบับท่ี 2: 84-114.

สำานักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครปฐม. (มปป). วิถีชีวิตและประเพณี
สงกรานตไ์ ทยทรงดา� จงั หวดั นครปฐม. นครปฐม : ส.เจรญิ การพมิ พ.์
รัศมี ชูทรงเดช, “โบราณคดีสมัยไพลสโตซีนในประเทศไทย,” เอกสาร
ประกอบการสมั มนาทางวชิ าการ เรอื่ ง พฒั นาการโบราณคด,ี

(กรุงเทพฯ: ภาควิชาโบราณคดี คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัย
ศิลปากร, 2544), 4.
กรมศลิ ปากร, ราชบุรี, (กรุงเทพฯ: กรมศลิ ปากร, 2534), 67.
สภาจังหวัดราชบุรี, พระบรมราชจักรีวงศ์กับเมืองราชบุรี, (ราชบุรี :
สภาจงั หวดั ราชบุรี, 2534), 90 – 95.
กรมพระยานริศรานุวัดตวิ งศ,์ สมเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ, จดหมายระยะ
ทางไปมณฑลราชบรุ ,ี (กรงุ เทพฯ : ศิวพร, 2516), 18.
ข้อมูลจากพิพธิ ภัณฑสถานแหง่ ชาติ ราชบรุ ,ี 18 มิถุนายน 2563.

101

วลิ เลยี ม จ.ี สกนิ เนอร,์ ชาญวทิ ย์ เกษตรศริ ิ แปล, สงั คมจนี ใประเทศไทย
ประวัติศาสตร์เชงิ วิเคราะห์, พิมพ์ครัง้ ท่ี 2, (กรุงเทพฯ: มลู นธิ ิ

โตโยตา้ และมลู นิธโิ ครงการตาำ ราสงั คมศาสตร์และ
มนุษยศาสตร,์ 2548), 73 - 74.
ธีรศักด์ิ ลิขิตวัฒนเศรษฐ, “อันเนื่องมาจากปก : สมเด็จเจ้าพระยาบรม
มหาศรีสรุ ยิ วงศ,์ ” วารสารหลากรส จดแจก 1,10 (มกราคม
– ธันวาคม 2562): 18-20.

สัมภาษณ์
ก.(นามสมมติ), สมั ภาษณ์, 18 มิถนุ ายน 2563.
จริ าภา สุขเกษม, สัมภาษณ์, 1 ตุลาคม 2564.
ปรีชา จันทร์สริ โิ พธา, สมั ภาษณ,์ 25 ตลุ าคม 2563.
พิมพ์ ชมภเู ทศ, สัมภาษณ์, 1 ตุลาคม 2564.
ศรีวชิ ัย ทรงสวุ รรณ, สัมภาษณ,์ 19 กันยายน 2563.
ศศภิ า ทองธรรมโชติ, สมั ภาษณ,์ 25 ตุลาคม 2563.
ศภุ สิทธ์ิ ลม้ิ ตระกลู , สัมภาษณ์, 24 ตุลาคม 2563.
สมิทธชิ ัย หงษท์ อง, สัมภาษณ,์ 19 กนั ยายน 2563.
อดุ ม สมพร, สัมภาษณ์, 26 ตลุ าคม 2564.





1

“โครงการการบริหารจัดการองค์ความรู้จากศิลปวัฒนธรรมพื้นถิ่น
เพ่ือพัฒนาสู่แผนการเรียนการสอนในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานและ
เชอื่ มแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิตในชุมชนต่อยอดคุณค่าสู่สังคมอย่างยั่งยืน”
โดย คณะมัณฑนศลิ ป์ มหาวิทยาลยั ศิลปากร

ภายใต้โครงการ

โครงการการพฒั นาเมืองราชบุรีสคู่ วามเป็นเมืองแหง่ การเรยี นรู้
บนฐานเศรษฐกจิ และวัฒนธรรม

The Development of Ratchaburi to be a Learning City on
the Basis of Local Economics and Culture

2

สารบัญ

โครงการการบรหิ ารจัดการองคค์ วามรจู้ ากศิลปวฒั นธรรมพน้ื ถนิ่
เพ่ือพัฒนาสู่แผนการเรียนการสอนในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐานและ
เช่ือมแหลง่ เรียนรู้ตลอดชีวิตในชุมชนตอ่ ยอดคณุ คา่ สูส่ งั คมอย่างยง่ั ยนื

4

กิจกรรม Culture Learning Lab : 6
ห้องปฏิบัตกิ ารทางวัฒนธรรมเพอื่ สรา้ งพ้นื ท่ีการเรยี นรู้
เมอื งราชบุรี

การออกแบบบอรด์ เกม “ทอ่ งเทยี่ ว เรยี นรู้ ราชบุร“ี 30
โดย อาจารย์ ดร.ไพโรจน์ ทิพยเมธี

สวสั ดีราชบุรี - Hi Ratchaburi 36
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วรี วัฒน์ สิรเิ วสมาศ

โคมไฟซุม้ ประตจู นี 40
โดย อาจารยภ์ ูษิต รัตนภานพ

สื่อการเรยี นรูส้ าำ หรับการศกึ ษาพืน้ ฐาน

ห่นุ จำาลองกระดาษเพื่อการเรียนรูท้ างวัฒนธรรม จงั หวัดราชบุรี

โดย ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์สัญญา สุขพูล 42

3

เชดิ ชู - ชเู ชิด 46
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ดรุฑ สิทธิรัตน์

๘ นาง ๘ อัตลกั ษณ์ ไทยวน ราชบุรี 50
โดย รองศาสตราจารยป์ ระภากร สคุ นธมณี

ตอ่ ตดิ - จกขาวมา้ 56
โดย อาจารย์วรษุ า อุตระ

เวลา 58
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชานนท์ ไกรรส

เคร่อื งป้ันดินเผาตกแตง่ ผนงั

แรงบนั ดาลใจจากลวดลายผ้าทอของกลุ่มชาตพิ นั ธใ์ุ นจังหวดั ราชบรุ ี

โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธาตรี เมอื งแกว้ 60

สรุปโครงการ 66

4

โครงการการบรหิ ารจดั การองคค์ วามรจู้ ากศลิ ปวฒั นธรรมพน้ื ถน่ิ
เพื่อพัฒนาสู่แผนการเรียนการสอนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานและเช่ือม
แหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิตในชุมชนต่อยอดคุณค่าสู่สังคมอย่างยั่งยืน ภายใต้
ชุดโครงการการพัฒนาเมอื งราชบรุ ีส่คู วามเป็นเมอื งแห่งการเรียนร้บู นฐาน
เศรษฐกิจท้องถ่ินและวัฒนธรรม คณะนักวิจัยได้มีข้อมูลพื้นฐานในเร่ือง
ของทุนทางวัฒนธรรมท่ีหลากหลายและโดดเด่นของเมืองราชบุรี และ
ได้วิเคราะห์ ระบุอัตลักษณ์ เทคนิควิธีการ ของทุนทางวัฒนธรรมผ่าน
ผลิตภัณฑ์ต้นแบบทางศิลปะและการต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์ชุมชนผ่านกลไก
ความรว่ มมือระหวา่ งภาคีเครอื ข่ายตา่ ง ๆ ประกอบดว้ ย สถาบนั การศกึ ษา
องคก์ ารปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพอ่ื สรา้ งพน้ื ท่ี
การเรยี นรรู้ ะดบั เมอื งราชบรุ ี (สถาบนั ชมุ ชน) เพอ่ื นาำ ไปสกู่ ารสรา้ งหลกั สตู ร
การเรยี นการสอนทง้ั ในระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานและการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ
โดยในแผนปี 2564 มกี รอบการศึกษาวจิ ัยทม่ี ุ่งเนน้ ในการบริหารจัดการ
องค์ความรู้ด้านข้อมูลของศิลปวัฒนธรรมประจำาถิ่นที่ถ่ายทอดไปสู่
การพฒั นาผลติ ภณั ฑส์ รา้ งสรรค์ เพอ่ื พฒั นาสกู่ จิ กรรมการเรยี นรขู้ องชมุ ชน
ท้งั เพ่อื เยาวชน ผคู้ นทั่วไปในพ้ืนท่เี องและต่างพื้นทที่ เ่ี ข้ามาเยยี่ มเยือน
โดยมวี ัตถุประสงค์เพ่อื

1) สรา้ งคลงั ทรพั ยส์ นิ ทางปญั ญาและแหลง่ เรยี นรตู้ ลอดชวี ติ ในชมุ ชน
2) เพอื่ ออกแบบสอื่ การสอนทเี่ ชอ่ื มโยงเรอื่ งราวทางศลิ ปวฒั นธรรม
ของชุมชนผ่านกิจกรรมทางศิลปะสู่การเรียนการสอนในระดับการศึกษา
ขน้ั พน้ื ฐาน
3) เพื่อสร้างเครือข่ายองค์ความรู้และการเรียนรู้พ้ืนถ่ินระหว่าง
ชมุ ชน ภาครฐั เอกชน ศลิ ปนิ นกั ออกแบบ ผปู้ ระกอบการ และชา่ งพน้ื บา้ น
และ
4) เพื่อสร้างเสริมโอกาสการพัฒนาและต่อยอดงานหัตถศิลป์
ศลิ ปวฒั นธรรมชมุ ชน สเู่ ศรษฐกจิ สร้างสรรค์

5

โดยผลลัพธ์รูปธรรมท่ีทางคณะมัณฑนศิลป์จะผลิตออกมา ได้แก่
ชดุ สอ่ื การเรยี นรทู้ ม่ี งุ่ เนน้ ใหผ้ ใู้ ชง้ านไดต้ ระหนกั รถู้ งึ คณุ คา่ ของศลิ ปวฒั นธรรม
ภายในจังหวัดราชบุรี โดยให้อยู่ในรูปแบบเกมกระดาน (Board Game)
ออกแบบใหป้ ระยกุ ตเ์ ขา้ กบั ศลิ ปวฒั นธรรมดง้ั เดมิ ออกมาเปน็ ชดุ องคค์ วามรู้
ในรูปแบบของงานศิลปะประเภทต่าง ๆ ตามความเชี่ยวชาญแต่ละสาขา
ของนกั วจิ ัย

6

กิจกรรม Culture Learning Lab :
ห้องปฏิบตั ิการทางวฒั นธรรมเพอื่ สรา้ งพ้ืนทีก่ ารเรียนรู้ เมอื งราชบรุ ี

ฐานที่ 1 วาดเสน้ เล่นสี วาดเมืองราชบรุ ีใหม้ ีสสี ัน
ฐานที่ 2 ปั้นเลน่ ใหเ้ ปน็ เรือ่ ง
ฐานที่ 3 กจิ กรรมการออกแบบเมือง

ในระยะท่ีผ่านมา คณะนักวิจัยได้มีการประชุม ปรึกษาหารือถึง
แนวทางการดำาเนินงาน และต้องสามารถทำางานภายใต้สภาวะการแพร่
ระบาดของเช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 อย่างไรก็ดี คณะนักวิจัยได้มีโอกาส
เขา้ รว่ มกจิ กรรมทส่ี าำ คญั อยา่ งยง่ิ ตอ่ กระบวนการทาำ งานในโครงการ นน่ั คอื
กิจกรรม Culture Learning Lab : ห้องปฏิบัติการทางวัฒนธรรม
เพ่ือสร้างพ้ืนท่ีการเรียนรู้ เมืองราชบุรี ท่ีจัดขึ้นโดยคณะโบราณคดี
มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร เมื่อวันที่ 23 ธนั วาคม 2564 ทผี่ ่านมา ซ่ึงใน
กจิ กรรมดังกล่าว คณะมณั ฑนศลิ ป์เปน็ ผรู้ ับผดิ ชอบหลกั ในฐานตอ่ ไปน้ี

7

กิจกรรมฐานท่ี 1 วาดเส้นเลน่ สี วาดเมืองราชบรุ ใี ห้มสี สี นั
เน้นไปที่การดึงเอาความรู้รอบตัวพื้นฐานเกี่ยวกับจังหวัดราชบุรี
อาทิ ด้านวัฒนธรรม ดา้ นภมู ิปญั ญา ด้านผลติ ภณั ฑ์ ดา้ นธรรมชาติและ
สง่ิ แวดลอ้ ม รวมเขา้ กบั คดิ สรา้ งสรรคข์ องนกั เรยี นในแตล่ ะกลมุ่ ใหถ้ า่ ยทอด
ออกมาเปน็ ผลงานทส่ี ามารถสอ่ื ถงึ ความเปน็ จงั หวดั ราชบรุ ใี นความคดิ ของตน
โดยมีการกาำ หนดคาำ สาำ คญั ให้อย่างกวา้ ง ๆ ดงั น้ี

8

คณะนกั วจิ ยั ไดจ้ ดั เตรยี มอปุ กรณ์ เชน่ กระดาษ เสน้ ดา้ ย ไหมพรม
กาว ปากกา ดนิ สอ สไี ม้ ฯลฯ โดยมนี กั ศกึ ษาจากภาควชิ าเครอ่ื งเคลอื บดนิ เผา
คณะมัณฑนศิลป์ เปน็ พีเ่ ลี้ยงประจาำ ในแต่ละกลมุ่ เพือ่ คอยใหค้ าำ แนะนำาและ
ทำาให้กิจกรรมดาำ เนินไปอยา่ งราบรืน่

9

ผลงานจากกลมุ่ “Jar Dreamers”
โรงเรียนเบญจมราชทู ศิ ราชบรุ ี

10

ผลงานจากกลุ่ม “หมืน่ หา้ มหาเฮง”
โรงเรียนเบญจมราชูทศิ ราชบุรี

11

ผลงานจากกลมุ่ “ก๋วยจับ๊ ”
โรงเรียนดรณุ าราชบรุ ี

12

ผลงานจากกลุ่ม “Secret of Ratchaburi”
โรงเรียนดรุณาราชบุรี

ผลงานจากกลมุ่ “2 Good 4 You”
โรงเรยี นดรณุ าราชบุรี

13

14

ผลงานจากกลุ่ม “T.5 New modern”
โรงเรยี นเทศบาล 5 พหลโยธนิ รามนิ ทรภกั ดี

ผลงานจากกล่มุ “Jungle Kids”
โรงเรยี นเทศบาล 5 พหลโยธินรามนิ ทรภกั ดี

15

16

หลังจากที่นักเรียนได้นำาเอาสิ่งบ่งช้ีต่าง ๆ ในจังหวัดราชบุรี
ผสมผสานเข้ากับความคิดสร้างสรรค์ ออกมาเป็นผลงานที่สวยงามและ
มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ท้ังน้ี คณะนักวิจัยได้สังเคราะห์ข้อมูลจากภาพวาด
ออกมาเปน็ ข้อมลู แบ่งตามคำาสาำ คญั ท่ใี หไ้ ว้ ไดด้ ังนี้

1. สี (Color) สนี ำา้ ตาล สีฟ้า สเี ขียว

2. ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม แมน่ าำ้ แม่กลอง เขาหินงู เขาชะงมุ้
(Nature and environment) อำาเภอสวนผงึ้ ถา้ำ คา้ งคาว

3. ผลิตภณั ฑ์ (Products) โอ่งมงั กร เซรามกิ โรงงานเถ้าฮงไถ่
ผ้าขาวมา้ ตุก๊ ตา หัวไชโป๊ว

4. วัฒนธรรมหรอื ชาตพิ นั ธ์ุ ไทยวน บา้ นคบู วั จนี ฮกเกยี้ น ไทยทรงดาำ
(Culture or ethnic group ) สงั คมการเกษตร

5. สตั ว์ อาหาร ผลไม้ - ค้างคาว ปลายี่สก มังกร ไก่ แกะ
(Animals food and fruits) หมู ววั
- มะพรา้ วนาำ้ หอม ออ้ ย มะมว่ ง สปั ปะรด
- ก๋วยเตี๋ยวเรอื ก๋วยเตี๋ยวไข่ เตา้ หู้ดาำ
โพธาราม หวั ไชโป๊ว

6. สถาปัตยกรรม สะพานจฬุ าลงกรณ์ วดั มหาธาตุ
(Architecture) ซมุ้ ประตจู นี อาคารบรเิ วณตลาดโคยก๊ี

7. ภมู ิปญั ญา (knowledge) ผ้าซ่นิ ตนี จก โอ่ง ผา้ ขาวม้า หนังใหญ่

8. สถานทส่ี ำาคญั (Places) วดั ชอ่ งลม วดั ขนอน ตลาดนา้ำ ดาำ เนนิ สะดวก
หอนาฬกิ า ตลาดโคยก๊ี สะพานจฬุ าลงกรณ์
วดั มหาธาตุ วดั เขาชอ่ งพราน ซมุ้ ประตจู นี
พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ ราชบรุ ี

17

กิจกรรมฐานที่ 2 ป้ันเล่นเปน็ เรอื่ ง
เป็นการเพิ่มพูนประสบการณ์ท่ีต่อยอดจากกิจกรรมในฐานที่ 1
กลา่ วคอื เมือ่ นกั เรียนได้วาดภาพระบายสี ถา่ ยทอดเอกลักษณข์ องจังหวดั
ราชบรุ แี ลว้ ในฐานนจี้ งึ ใหน้ กั เรยี นไดล้ งมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ นาำ ความคดิ สรา้ งสรรค์
และข้อมูลท่ีเกิดข้ึนจากฐานท่ี 1 มาผ่านการปั้นดินเป็นรูปร่างต่าง ๆ
ซงึ่ ดนิ ทนี่ าำ มาใชใ้ นฐานน้ี เปน็ ดนิ จากจงั หวดั ราชบรุ เี อง โดยจากโรงงานรงุ่ ศลิ ป์
ผลิตภณั ฑ์ดินเผา จงั หวดั ราชบุรี

บรรยากาศขณะดำาเนนิ กจิ กรรมฐานที่ 2 ป้ันเล่นเป็นเรื่อง

18

คณะนักวิจัยให้ความอิสระในการสร้างสรรค์งานปั้นของนักเรียน

ไม่มีโจทย์กาำ หนดใหเ้ ฉพาะตัว ทำาใหน้ ักเรียนสามารถสรา้ งสรรค์ผลงานได้

ตามจนิ ตนาการของตน

19

ในกิจกรรมฐานท่ี 2 ปั้นเล่นเป็นเรื่อง ประสบความสำาเร็จโดย
นกั เรยี นแตล่ ะคนสามารถสรา้ งสรรคผ์ ลงานของตนไดอ้ ยา่ งนอ้ ยคนละ 1 ชน้ิ
ซ่ึงผลงานที่ได้มีทั้งส่ิงท่ีสามารถถ่ายทอดความเป็นจังหวัดราชบุรี หรือ
สร้างสรรค์ตามจินตนาการของตน เช่น ภาชนะรูปทรงต่าง ๆ การปั้น
จำาลองสถานทที่ อ่ งเท่ยี วหรอื สถานทีส่ าำ คัญในจังหวัดราชบุรี และรปู ตุ๊กตา
เป็นต้น ซ่ึงผลงานทั้งหมดที่ได้ในกิจกรรมวันน้ีจะนำาไปเผา ณ โรงงาน
รุ่งศิลป์ผลิตภัณฑ์ดนิ เผาต่อไป

ทั้ง 2 ฐานเปน็ กจิ กรรมทีน่ ำาให้นักเรียนสามารถประมวลความรู้
หรอื ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ เกยี่ วกบั จงั หวดั ราชบรุ ที ต่ี นรจู้ กั ออกมาสรา้ งสรรคเ์ ปน็ ผล
งานศลิ ปะทั้งการวาด การระบายสี การปน้ั ท่นี อกจากจะเปน็ การสรุปผล
ข้อมูลนำาไปสู่กิจกรรมในฐานที่ 3 แล้ว ยังเป็นการฝึกสมาธิ เสริมสร้าง
จินตนาการและความคดิ สร้างสรรค์อีกดว้ ย

หลังจากท่ีนักเรียนได้รับรู้และถ่ายทอดเอกลักษณ์เมืองราชบุรีใน
ฐานที่ 1 และ 2 แล้วน้ัน ซึ่งผลงานที่ได้ปรากฎท้ังเร่ืองราวในอดีต
เรอื่ งราวในปจั จบุ นั และรวมถงึ เรอื่ งราวทเี่ ปน็ สมยั นยิ มและอาจดาำ เนนิ ตอ่ เนอ่ื ง
ไปยงั ในอนาคต ในฐานที่ 3 กจิ กรรมการออกแบบเมอื ง คณะนกั วจิ ยั จาก
คณะโบราณคดจี งึ ใหค้ วามรนู้ กั เรยี นดว้ ยตวั อยา่ งเมอื งทโี่ ดดเดน่ ในเรอ่ื งตา่ ง ๆ
จากทว่ั โลก ไดแ้ ก่ เมืองคานาซาวา ประเทศญี่ปุ่น เป็น City of craft :
เมอื งสรา้ งสรรคด์ า้ นศลิ ปะพน้ื ถน่ิ ฮอ่ งกง เปน็ Walkable city : เมอื งเดนิ ได้
เมอื งไวทแ์ ละลอนดอน สหราชอาณาจกั ร เป็น Design city : เมืองแหง่
การออกแบบ และเมอื งเมลเบริ น์ ประเทศออสเตรเลยี เปน็ Learning city :
เมืองแห่งพ้ืนท่ีการเรียนรู้ ซึ่งคณะนักวิจัยจะให้นักเรียนออกแบบ
เมอื งราชบรุ ใี นความคิดของตน โดยผา่ นการนาำ เอาข้อมูลต่าง ๆ ทไ่ี ด้จาก
แตล่ ะเมือง มาปรับเปลี่ยน ออกแบบใหม่ หรอื นาำ เอาแนวคิดมาปรบั ใช้ใน
เมอื งของตน ออกแบบเปน็ เมืองราชบุรีในอดุ มคติของแต่ละกล่มุ

20

เม่ือนักเรียนออกแบบเมืองของตนเสร็จส้ินทุกกลุ่มแล้ว จึงให้
นกั เรยี นนาำ เสนอเมอื งของตนสน้ั ๆ พรอ้ มทง้ั มคี ณะนกั วจิ ยั ทมี่ คี วามเชย่ี วชาญ
ในด้านการออกแบบจากคณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้แก่
ผศ.สญั ญา สขุ พลู ผศ.ดร.วรี วฒั น์ สริ เิ วสมาศ และอาจารยภ์ ษู ติ รตั นภานพ
เปน็ ผชู้ แ้ี นะหรอื เมนเทอร์ (Mentor) ใหค้ าำ แนะนาำ แกน่ กั เรยี น สามารถแสดง
ผลงานได้ดังน้ี

21

กลุ่ม “2 Good 4 You”
ออกแบบเมอื งโดยเนน้ กจิ กรรมเชงิ วฒั นธรรม เพม่ิ พนื้ ทกี่ ารเรยี นรู้
และพน้ื ทสี่ าธารณะ เชน่ ตดิ ตงั้ ตคู้ อี อส (Kiosk) เพอื่ สง่ เสรมิ การเรยี นรดู้ ว้ ย
ตนเอง เพิม่ สนามเด็กเล่นหรอื สวนสาธารณะบรเิ วณรมิ นำา้ หน้าตลาดโคยก๊ี
สว่ นกจิ กรรมเชงิ วฒั นธรรม นกั เรยี นไดน้ าำ เสนอใหต้ งั้ วนั สาำ คญั เทศกาล หรอื
โอกาสพเิ ศษในการแตง่ กายดว้ ยชุดไทย รบั ชมหนงั กลางแปลง ในเสน้ ทาง
คมนาคม นกั เรยี นไดเ้ สนอแนวทางในการออกแบบทางเทา้ เปน็ ลวดลายผา้ ทอ

22

กล่มุ “ก๋วยจับ๊ ”
เนน้ การเดนิ ทางเทา้ และเสน้ ทางจกั รยาน โดยชแู นวคดิ “Walking
Tribal City” เสนอให้มีการเช่าจักรยาน โดยนำาเทคโนโลยีเข้ามาช่วยคือ
การลงชอ่ื เขา้ ใช้ บรกิ ารยมื คนื ตดิ ตาม ดว้ ยแอปพลเิ คชนั ในโทรศพั ทม์ อื ถอื

23

กลุม่ “Secret of Ratchaburi”
เนน้ การทอ่ งเทยี่ วรอบเมอื ง นาำ เสนอใหต้ ง้ั ศนู ย์ Secret of Ratchaburi
ภายในพพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ ราชบรุ ี โดยมศี นู ยย์ อ่ ย ๆ ไดแ้ ก่ ศนู ยท์ อผา้
ศนู ยม์ ะพรา้ วไทย ศนู ยก์ ารละเลน่ และศนู ยก์ ารปน้ั โอง่ โดยมกี ารใหค้ วามรู้
สาธิตอาชีพเก่ียวกับเร่ืองนั้น ๆ พร้อมทั้งมีการผลิตของท่ีระลึกเพ่ือเป็น
การสร้างรายได้แก่ชมุ ชน นอกจากนี้ ยังได้นำาเสนอกจิ กรรม Walk rally
เทย่ี วรอบเมือง ถ่ายภาพและสะสมสแตมป์เพอื่ สิทธิประโยชน์อ่ืน ๆ

24

กลุ่ม “Jungle Kids”
เน้นพื้นที่บริเวณเข่ือนริมแม่นำ้าแม่กลอง ต้องการให้เป็นพ้ืนท่ี
สาธารณะและสถานที่ออกกำาลงั กาย มีจดุ ถ่ายรปู หรือ Landmark เพ่ิม
ทั้งน้ียังได้นำาเสนอให้มีรถรางเพ่ือขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
ที่สามารถแวะตามจุดท่องเท่ียวต่าง ๆ ได้ ซึ่งนักเรียนมีความคิดเห็นว่า
เหมาะกับนักท่องเท่ียวที่ไม่คุ้นชินเส้นทาง อีกท้ังยังลดปัญหาการจราจร
ตดิ ขดั อีกดว้ ย

25

กลมุ่ “T5 New Modern”
ได้นำาเสนอให้มีการจัดทางเท้าสำาหรับเดินเท่ียว เพ่ิมสีสันและ
ความน่าสนใจให้ทางเท้าด้วยการออกแบบลายกราฟฟิกบริเวณพื้นหรือ
ผนังตึกต่าง ๆ ท่ีสามารถเปน็ จุดถ่ายภาพ เพมิ่ จดุ บรกิ ารนักทอ่ งเทย่ี วและ
ปา้ ยประชาสมั พนั ธ์ ทงั้ เสนอใหม้ กี ารจดั กจิ กรรมใหค้ วามรดู้ า้ นศลิ ปหตั ถกรรม
และวัฒนธรรมภายในพพิ ิธภณั ฑสถานแหง่ ชาติ ราชบรุ ี ในส่วนพ้นื ทเ่ี ขื่อน
ริมแม่นำ้าแม่กลอง นักเรียนเสนอให้พ้ืนท่ีดังกล่าวเป็นศูนย์กลางสินค้า
ท้องถ่นิ ที่นกั ท่องเทยี่ วสามารถจับจ่ายซือ้ ของฝากไดจ้ ากศนู ย์แหง่ นี้

26

กล่มุ “Jar Dreamers”
ได้ทำาการวเิ คราะห์ SWOT เมืองราชบรุ ี โดยนำาเสนอวา่ จดุ แขง็
คอื ตน้ ทนุ ทางวฒั นธรรมทนี่ า่ สนใจและมคี วามเปน็ มายาวนาน จดุ ออ่ น คอื
ไม่มีระบบรองรับการท่องเท่ียวและขาดการประชาสัมพันธ์ โอกาส คือ
สถาปัตยกรรมที่สวยงาม มีเอกลักษณ์ อุปสรรค คือ การคมนาคม
จากการวเิ คราะหด์ งั กลา่ ว จงึ ไดช้ กู ารทอ่ งเทย่ี วรว่ มสมยั เสนอใหเ้ พม่ิ ทจ่ี อดรถ
เพ่ิมพ้ืนท่ีสาธารณะท่ีผู้คนสามารถมารวมกันเพื่อทำากิจกรรมต่าง ๆ อาทิ
เลน่ ดนตรี แสดงผลงานศลิ ปะ สนบั สนนุ กจิ กรรมทางนาำ้ ใหม้ กี ารเชา่ เจท็ สกี
รองรบั นกั ทอ่ งเทย่ี วทช่ี น่ื ชอบกฬี าผาดโผน ทง้ั ยงั เพมิ่ เสน้ ทางจกั รยานทต่ี อ้ ง
สวยงามและปลอดภัย

27

กลุ่ม “หม่ืนห้ามหาเฮง”
เน้นการคมนาคมท่ีสะดวกสบายและมีความสร้างสรรค์ สวยงาม
เนน้ การคมนาคมรับสง่ คนเขา้ เมอื ง เพ่มิ ทา่ เรอื ทา่ รถ กระจายการขนสง่
เชอ่ื มตอ่ การเดนิ ทางจากจดุ ตา่ ง ๆ ใหเ้ ปน็ ไปอยา่ งสะดวกสบาย สว่ นภายในเมอื ง
นกั เรยี นมคี วามตอ้ งการใหเ้ พม่ิ หอสมดุ ทมี่ หี นงั สอื หลากหลาย และตอ้ งการ
ใหม้ ลี านสเกตบอรด์ เพอื่ เปน็ สถานทท่ี เ่ี ยาวชนสามารถเลน่ กฬี าและพกั ผอ่ น
หย่อนใจ

28

กจิ กรรม “Culture Learning Lab : หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทางวฒั นธรรม
เพื่อสรา้ งพืน้ ท่กี ารเรยี นรู้ เมืองราชบุรี” ท่จี ดั โดยคณะโบราณคดี รว่ มกบั
คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ในคร้ังน้ี สามารถบรรลุ
วัตถุประสงค์ที่ต้ังไว้ได้อย่างครบถ้วน กล่าวคือ สร้างความเข้าใจเร่ือง
โบราณคดี ประวตั ิศาสตร์ สงั คมและวฒั นธรรม ใหก้ บั นักเรยี นในเขตพ้นื ท่ี
จังหวัดราชบุรี ที่สำาคัญคือกิจกรรมนี้ ถือเป็นการเปิดพ้ืนท่ีการเรียนรู้
ด้านศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ชุมชน และการออกแบบเมืองอย่าง
สรา้ งสรรค์ โดยนกั เรยี นสามารถดงึ เอาอตั ลกั ษณบ์ างอยา่ งรวมเขา้ กบั ความคดิ
สร้างสรรค์ ระดมสมองกันภายในกลุ่ม จนออกมาเป็นผลงานท่ีได้จาก
กิจกรรมทั้ง 3 ฐาน ท้ังท่ีเป็นแนวคิด รูปแบบ หรือส่ิงท่ีจับต้องได้
โดยผลลัพธ์ท่ีได้ สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดหรือความต้องการของเยาวชน
ภายในจังหวัดราชบุรีเอง ที่ต้องการให้เมืองมีพ้ืนท่ีให้ประชาชนได้ใช้
ประโยชน์ร่วมกนั โดยเฉพาะพืน้ ที่สาธารณะ ที่เหน็ ไดจ้ ากการนาำ เสนอของ
นักเรียนทุกกล่มุ นอกจากนยี้ งั เห็นได้วา่ เยาวชนตอ้ งการความเจรญิ แบบ
เมืองสมัยใหม่ที่เน้นการมีส่วนร่วม เพิ่มคุณภาพชีวิต ผสมผสานกับการ
อนุรักษ์พ้นื ทีด่ ้งั เดิมใหเ้ กดิ ขน้ึ ควบคกู่ ันไป และท้ายทส่ี ดุ กจิ กรรมดงั กลา่ ว
เปน็ ไปเพอื่ สนบั สนนุ ความเขม้ แขง็ ทางดา้ นวฒั นธรรมใหก้ บั ชมุ ชน สรา้ งจติ สาำ นกึ
และประสบการณ์ท่ีดีต่อบ้านเกิดของตน เพ่ือนำาไปสู่การพัฒนาสังคมและ
วัฒนธรรมของประเทศตอ่ ไป

ซงึ่ กจิ กรรมทผ่ี า่ นมา เปน็ กจิ กรรมทไี่ ดม้ าซงึ่ ขอ้ มลู ทสี่ าำ คญั จากมมุ มอง
ของเยาวชนรุ่นใหม่ ไมว่ า่ จะเป็นเรอื่ งของศลิ ปวฒั นธรรม สถาปัตยกรรม
สถานที่สำาคัญทางประวัติศาสตร์และธรรมชาติ ผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น และ
ภูมปิ ญั ญา ซงึ่ นำามาสกู่ ารออกแบบเป็นผลงานสรา้ งสรรค์ของนกั วจิ ัยแตล่ ะ
ท่านที่จะเป็นส่วนหนึง่ ของชุดสือ่ การเรียนรู้

29

คณะนักวิจัยเน้นการดึงเอาเรื่องราวพื้นท่ีและแหล่งข้อมูลทาง
ประวตั ศิ าสตร์ ศลิ ปวฒั นธรรมของจังหวัดราชบุรี มานาำ เสนอและเชอ่ื มต่อ
กันให้เปน็ ขอ้ มลู ที่นา่ เรยี นรู้ หลายแหล่งสามารถผลักดนั ให้กลายเป็นแหล่ง
ท่องเท่ียวชมุ ชน ตอ่ ยอดเชือ่ มโยงดงึ เอาอตั ลกั ษณท์ างศิลปวฒั นธรรมทีไ่ ด้
รวบรวมและมาเชอื่ มตอ่ เขา้ กบั การสรา้ งแหลง่ เรยี นรนู้ อกหอ้ งเรยี น เพอ่ื สรา้ ง
ความเปน็ ราชบรุ ใี หเ้ ปน็ “ราชบรุ เี มอื งแหง่ การเรยี นร”ู้ เพม่ิ โอกาสการเรยี นรู้
ด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี ผ่านการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะในพ้ืนที่
สาธารณะ และผลิตภัณฑ์ต้นแบบเชิงวัฒนธรรม โดยใช้ย่านเมืองเก่าเป็น
แหลง่ ในการเผยแพรผ่ ลงานศลิ ปะเพอ่ื เปน็ การสรา้ งการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ ให้
กับประชาชน ผ่านชุดสื่อการเรียนรู้ประเภทเกมกระดานหรือบอร์ดเกม
“ทอ่ งเทย่ี ว เรยี นรู้ ราชบรุ ”ี ซง่ึ ภายในชดุ สอื่ การเรยี นรนู้ จี้ ะประกอบไปดว้ ย
องค์ความรู้เร่ืองราวต่าง ๆ ในจังหวัดราชบุรีท่ีเฉพาะเจาะจงมากขึ้น
ผ่านการสรา้ งสรรคโ์ ดยนกั วจิ ยั แตล่ ะทา่ น

30

การออกแบบบอร์ดเกม “ทอ่ งเทย่ี ว เรยี นรู้ ราชบรุ ”ี
โดย อาจารย์ ดร. ไพโรจน์ พทิ ยเมธี

จากจุดประสงค์ของการออกแบบเพื่อให้เกิดการเรียนรู้เรื่อง
ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ ศิลปะและการออกแบบ
การออกแบบเปน็ บอรด์ เกม “ทอ่ งเทย่ี ว เรยี นรู้ ราชบรุ ”ี ครง้ั นจ้ี งึ มกี ารสอดแทรก
องค์ความรู้ไว้ในการเล่นเกม เพื่อให้เยาวชนและผู้ที่สนใจได้เล่นอย่าง
เพลิดเพลินไม่น่าเบ่ือ การออกแบบจึงกำาหนดการเล่นด้วยการทอยลูกเต๋า
ทต่ี อ้ งลนุ้ กบั ตาเดนิ ทจี่ ะตกในตาำ แหนง่ “แตม้ คะแนน” ทจี่ ะเปน็ การเพมิ่ หรอื
ลดแต้มการเดนิ กไ็ ด้ และเมอ่ื ตกในตำาแหน่ง “การด์ คาำ ถาม” ในเนอ้ื หาใด ๆ
จะต้องตอบคาำ ถามใหใ้ ห้ไดม้ ฉิ ะนนั้ จะตอ้ งถกู ลงโทษใหต้ อ้ งหยดุ เล่น 1 ตา
เป็นการกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ ใคร่หาคำาตอบ และถือว่าบอร์ดเกมนี้
เป็นการรวบรวมองค์ความรู้จากผู้ร่วมวิจัยทั้ง 9 ท่าน ที่มีส่วนร่วมใน
การสร้างชุดคาำ ถามและผลงานสรา้ งสรรคต์ ามเร่อื งราวที่ตนศึกษา

31
ภาพบอรด์ เกม
ภาพบอรด์ เกม

32
ภาพตราสญั ลกั ษณ์

33

34

สไี ทยโทน

ในส่วนของการออกแบบสัญลกั ษณ์ภาพ (Pictogram) นน้ั ราชบุรี
เป็นหัวเมืองที่เจริญรุ่งเรืองมากแห่งหน่ึงของแคว้นสุวรรณภูมิ เมื่อราวปี
พ.ศ. 218 มศี นู ยก์ ลางการปกครองอยทู่ น่ี ครปฐมหรอื ทส่ี มยั นนั้ เรยี กกนั วา่
“ทวารวดี” ราชบุรียังเป็นแหล่งการค้าสำาคัญ ท้ังยังเป็นเมืองหน้าด่านที่
ตดิ ต่อกบั พมา่ และมีผู้คนทถี่ ูกกวาดตอ้ นเข้ามาตั้งถ่ินฐานมากมาย ราชบรุ ี
จงึ เปน็ ดนิ แดนทม่ี คี วามหลากหลายทางชาตพิ นั ธท์ุ สี่ ดุ แหง่ หนงึ่ เปน็ ดนิ แดน
อนั อดุ มสมบรู ณ์ดว้ ยทรัพยากร โด่งดังเรอ่ื งโอง่ เคลือบลายมังกรและผา้ ทอ
บา้ นไรห่ รอื ผา้ ขาวมา้ และผา้ ซน่ิ ตนี จกอนั ลอื ชอ่ื ทส่ี ะทอ้ นความหลากหลาย
ของราชบรุ ที ฝ่ี ากรอ่ งรอยทางประวตั ศิ าสตร์ สงั คม และวฒั นธรรม จงึ เกดิ
เป็นสญั ลกั ษณภ์ าพเหล่านี้

สญั ลักษณภ์ าพ (Pictogram)

35

36

“สวสั ดีราชบรุ ี - Hi Ratchaburi!”
โดย ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร. วีรวฒั น์ สิริเวสมาศ

เมื่อมีบอร์ดเกมแล้ว ส่ิงที่จะขาดไปไม่ได้คือตัวหมากเดิน
ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. วีรวฒั น์ สริ เิ วสมาศจึงรับผดิ ชอบในการออกแบบ
ตวั หมากเดนิ น้ี โดยมแี นวคดิ วา่ สวสั ดรี าชบรุ ี หรอื Hi Ratchaburi! พฒั นา
มาจากเรอ่ื งราวของเมอื งราชบุรที ีป่ รากฏอยู่ในงานศลิ ปะชุมชน โดยมกี าร
ผสมผสานและสรา้ งข้นึ ใหม่ ผูว้ จิ ยั มีความเหน็ วา่ ตวั หมากเดินเป็นหน่งึ ส่วน
สำาคัญที่จะเชื่อมต่อกับผู้เล่นต้ังแต่เร่ิมต้นเล่นเกม การถูกเลือกจากรูปทรง
สสี นั การนาำ พาไปสจู่ ดุ หมายในแตล่ ะสว่ นของเกม และอยกู่ บั ผเู้ ลน่ ไปจนจบเกม
เกดิ การปฏสิ มั พนั ธแ์ ละเปน็ เสมอื นดง่ั ตวั แทนของผเู้ ลน่ ทเี่ ขา้ ไปอยใู่ นเกมนน้ั ๆ
ซึ่งตัวหมากเป็นผลิตภัณฑ์ที่สะท้อนอัตลักษณ์ชุมชน ผ่านการย่อส่วนให้มี
ขนาดเลก็ ลง ลดทอนรายละเอยี ดทมี่ ากมายเหลอื เพยี งรายละเอยี ดบางสว่ น
สีสันยังคงเป็นสีสันตามวัตถุจริง สิ่งก่อสร้างตามโทนสีจริงแต่ใช้สีผสมท่ีมี
โทนสสี วยงามใกลเ้ คยี งของเลน่ มากขนึ้ เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั เรอ่ื งราวทง้ั หมด
ของการออกแบบ

โดยชน้ิ แรก คอื โอง่ มงั กร นาำ เอาสญั ลกั ษณร์ ปู โอง่ ทเ่ี ปน็ สญั ลกั ษณ์
ของเมอื งราชบรุ ี ออกแบบใหห้ วั มงั กรโผลข่ น้ึ มาจากโอง่ มกี รงเลบ็ ของมงั กร
เกาะอยปู่ ากโอ่ง สรา้ งสรรค์ให้มคี วามร่วมสมัยมากขน้ึ เน้นภาพลกั ษณใ์ ห้
ดูสนุกสนานเป็นมิตร นอกจากน้ียังมีผลงานตัวประกอบเกมเพ่ือสร้าง
บรรยากาศและความสวยงามมากยิ่งขึน้ โดยใช้สัญลักษณ์ซมุ้ ประตูทางเขา้
ตลาดโคยกี๊ หอนาฬิกา เป็นตน้

37
ตวั หมากเกม “โอง่ มงั กร”

38

ซมุ้ ประตูตลาดโคยกี๊
ตวั หมากเกมและตวั ประกอบเกมเหลา่ น้ี จะมขี นาดประมาณ 4-10
เซนตเิ มตร โดยใชก้ ระบวนการรา่ งแบบสเกตชด์ ว้ ยดนิ สอ เพอื่ แสดงแนวคดิ
และลักษณะสดั สว่ นที่ต้องการคร่าว ๆ กอ่ นนาำ ไปเขียนแบบดว้ ยโปรแกรม
สามมิติเพื่อปรับรูปแบบให้เหมาะสม และผลิตด้วยเครื่องพิมพ์สามมิติ
โดยทั้งหมดมีจุดประสงค์เพ่ือเชื่อมโยงเรื่องราวของเมืองเก่าราชบุรี และ
สรา้ งบรรยากาศในการเลน่ เกมกระดานใหเ้ กดิ ความสนกุ สนานและไดเ้ รยี นรู้
จดจาำ สญั ลักษณ์ดังกล่าว เชือ่ มโยงไปสู่การเดินเกมในตารางเพ่อื เขา้ ถงึ เกม
และสอื่ เรยี นรอู้ นื่ ๆ ทท่ี างคณะผวู้ จิ ยั รว่ มกนั คดิ คน้ สรา้ งสรรคข์ น้ึ เพอื่ ตอ่ ยอด
ไปสกู่ ารเป็นสอ่ื การเรียนรูท้ ่สี ามารถเข้าถึงได้ง่ายข้ึนทกุ เพศทกุ วยั

39

40

โคมไฟซมุ้ ประตจู ีน
โดย อาจารย์ภษู ติ รตั นภานพ

ซุ้มประตูจีนที่อยู่ภายในบริเวณวัดช่องลมพระอารามหลวง
เป็นสถานที่ที่สำาคัญทางประวัติศาสตร์แห่งหนึ่งในย่านเมืองเก่าราชบุรี
เนอ่ื งจากเปน็ หลกั ฐานทแ่ี สดงใหเ้ หน็ ถงึ การตงั้ ถน่ิ ฐานของชาวจนี ในบรเิ วณ
ดังกล่าวมาเป็นเวลาช้านาน นอกจากน้ี ซุ้มประตูจีนดังกล่าวยังมีราย
ละเอยี ดเกยี่ วกบั โครงสรา้ งทป่ี รานตี และนา่ สนใจนกั วจิ ยั จงึ มแี นวคดิ ทจี่ ะนาำ
รูปแบบของซุ้มประตูจีนมาย่อส่วนเป็นโมเดลจำาลอง ประโยชน์ใช้สอยเพื่อ
เปน็ โคมไฟประดบั ตกแตง่ สถานที่ เปน็ ผลติ ภณั ฑท์ ร่ี ะลกึ ทง้ั ยงั สามารถเปน็
ส่ือการเรยี นรู้สำาหรับนักเรยี นและบคุ คลท่ัวไป

กระบวนการทำางานของโคมไฟซุม้ ประตูจีน เขียนแบบสามมิตโิ ดย
ใชโ้ ปรแกรม zbrush จากขอ้ มลู ภาพถา่ ยประกอบกนั จากนน้ั ทำาการพมิ พ์
ตน้ แบบออกมาโดยแยกชนิ้ สว่ นตา่ ง ๆ ทาำ แมพ่ มิ พย์ างซลิ โิ คน หลอ่ ดว้ ยวสั ดุ
ประเภทเรซน่ิ ลงสี พรอ้ มทง้ั ตดิ ตง้ั วงจรไฟฟา้ เพอื่ ประกอบกนั เปน็ โคมไฟตอ่ ไป

41

42

สอื่ การเรียนรู้สาำ หรบั การศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน
หุ่นจำาลองกระดาษเพือ่ การเรยี นรทู้ างวฒั นธรรม จังหวัดราชบรุ ี
โดย ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์สัญญา สขุ พูล

การพฒั นาเมอื งและกลไกของเมอื งใหข้ บั เคลอื่ นนน้ั ตอ้ งอาศยั คนใน
สงั คมเปน็ ฟนั เฟอื งสาำ คญั สงั คมมกี ารถา่ ยทอดวถิ กี ารดาำ เนนิ ชวี ติ ทแี่ ฝงอยใู่ น
คา่ นิยม ความเชอ่ื และประเพณี ทีเ่ ปน็ ลกั ษณะเฉพาะตัวเหลา่ น้ี ในรูปแบบ
วฒั นธรรมทเ่ี ปน็ องคค์ วามรเู้ พอื่ ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งมอื ในการดาำ รงชวี ติ ทสี่ ะทอ้ น
สอดแทรกเรอื่ งราวความเป็น อัตลกั ษณ์เฉพาะตน

งานสถาปัตยกรรม ในพื้นที่เส้นทางท่องเท่ียวทุนทางวัฒนธรรม
จังหวดั ราชบุรี คือสว่ นหนง่ึ ทสี่ ะท้อนคณุ ค่า เนื้อหา ความเชื่อมโยงในทาง
สังคม ในการผลักดันกระบวนการสร้างแรงจูงในการเรียนรู้และทราบซึ้ง
คณุ ค่าทางวฒั นธรรม ถือเป็นการใชอ้ งค์ความรู้ และความเชย่ี วชาญด้าน
การออกแบบเพื่อเชื่อมโยง โครงการพัฒนาความรู้จากศิลปวัฒนธรรม
สู่แผนการเรียนการสอนในระดบั การศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน

43

ผลงานชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์เพ่ือส่งเสริมการเรียนรู้ทางวัฒนธรรม
และใหเ้ ป็นแหลง่ สะสมหุ่นจาำ ลองกระดาษ ผลงานสร้างสรรค์ และสอ่ื การ
เรียนรู้สำาหรับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ท่ีมีพื้นฐานมาจากทุนทางวัฒนธรรม
อยา่ งสรา้ งสรรคแ์ ละยง่ั ยนื ของจงั หวดั ราชบรุ ี สรา้ งศกั ยภาพตอ่ การทอ่ งเทย่ี ว
จากการศกึ ษาวิจยั ด้านโบราณคดี ประวัตศิ าสตรศ์ ิลปะ และมานุษยวิทยา
ในพื้นที่เมืองราชบุรี กระบวนการออกแบบผลงานสร้างสรรค์ที่เหมาะสม
จะใช้เป็นสื่อการสอนที่สามารถถ่ายทอดความเป็นนอัตลักษณ์ และ
เอกลกั ษณ์ อาทิ ศิลปกรรม สถาปัตยกรรม ฯลฯ โดยคำานึงถงึ การนำาไป
ประยุกต์ใชใ้ นหลกั สตู รการศึกษาขั้นพื้นฐาน และการศึกษาตลอดชีวิต

แนวความคิดสำาคัญ มาจากการตัดหุ่นจำาลองกระดาษ ซึ่งเป็น
กิจกรรมการเรียนรู้ที่ต้องใช้สมาธิ และวางแผนการทำางาน อีกทั้งต้องมี
ความประณีต ห่นุ จำาลองกระดาษ หรอื Paper model คอื เครอื่ งมอื และ
สื่อการเรียนรู้ ที่แสดงให้เห็นคุณค่าถึง อัตลักษณ์ ด้านประวัติศาสตร์
วถิ ชี วี ติ และสถาปตั ยกรรม งานศลิ ปกรรมของเมอื งราชบรุ ี เปน็ สว่ นสาำ คญั
ทส่ี รา้ งแรงดงึ ดดู ใหน้ กั เรยี นและเยาวชนหรอื ผชู้ นื่ ชอบในกจิ กรรมนี้ ไดเ้ รยี น
รคู้ ณุ คา่ จากสถาปตั ยกรรม อาทิ ประวตั ิความเป็นมา ลกั ษณะรูปทรงตวั
อาคาร ลวดลายประดับตกแต่ง ฯลฯ ถือเป็นจุดเร่มิ ต้นของการบรู ณาการ
งานออกแบบสื่อสร้างสรรค์และการสร้างความรู้ขั้นพื้นฐานจากต้นทุน
ทางวฒั นธรรม เปน็ สว่ นสาำ คัญหนงึ่ ในการขบั เคลอ่ื นมูลค่าศลิ ปวฒั นธรรม
ส่เู ศรษฐกิจสรา้ งสรรค์

โดยกระบวนการของการสรา้ งสรรคผ์ ลงานใหม้ คี วามเหมาะสมตอ่
การพฒั นาเปน็ หนุ่ จาำ ลองกระดาษ สอ่ื การเรยี นรทู้ างวฒั นธรรมสาำ หรบั การ
ศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน จะพจิ ารณาถงึ ความเหมาะสม 4 ด้าน

1. แสดงอตั ลกั ษณ์ ดา้ นประวตั ศิ าสตร์ สถาปตั ยกรรม ศลิ ปกรรม
ท่เี กีย่ วขอ้ งต่อทุนทางวฒั นธรรมและสงั คม จงั หวดั ราชบุรี

2. เกดิ ความรู้ สรา้ งแรงจูงใจ ในการเรยี นรู้ตลอดชวี ิต
3. มคี วามสนกุ งา่ ยตอ่ การเรยี นรู้ และมลี าำ ดบั ขน้ั ตอนในการลงมอื
ปฏบิ ัติ
4. ผสู้ นใจ เขา้ ถงึ สื่อการเรียนรูไ้ ดอ้ ยา่ งสะดวก รวดเรว็

44

ประเมินและเลอื กแนวคดิ การออกแบบทจ่ี ะพัฒนา
พร้อมสำารวจและสงั เกตเง่อื นไขรายละเอยี ดจากตน้ แบบที่มอี ยู่จรงิ

45

การเขยี นแบบ ท้งั แบบแปลน รปู ดา้ น
และเทคนิคการสร้างแบบจำาลอง

สรปุ แนวคิดการสร้างหุ่นจาำ ลองกระดาษ

46

“เชิดช-ู ชูเชิด”
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารยด์ รฑุ สิทธิรตั น์

แรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงาน “เชิดชู-ชูเชิด” เกิดจาก
ศลิ ปวฒั นธรรมดงั้ เดมิ ทเี่ ลอื นลางในสงั คมยคุ ใหม่ ผวู้ จิ ยั ตอ้ งการนาำ หนงั ใหญ่
กลับคืนสู่หวั ใจของผคู้ น โดยการนาำ เอกลกั ษณ์ รูปลักษณ์ ของตวั หนังใหญ่
และการเชดิ หนงั มาสรา้ งเปน็ ผลงานประตมิ ากรรมขนาดเลก็ สาำ หรบั ตกแตง่
ประดบั ภายในอาคารสถานท่ี เพอ่ื ใหใ้ กลช้ ดิ กบั ผคู้ นไดม้ ากขน้ึ และเปน็ สง่ิ ยาำ้ เตอื น
ความทรงจาำ ถงึ ความงามความลา้ำ คา่ ของศลิ ปวฒั นธรรมดงั้ เดมิ แกผ่ ทู้ พี่ บเหน็