กิจการค้าร่วมและระบบใบสำคัญ

กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุง

รำยไดร้ บั ลว่ งหนำ้
รำยไดร้ บั ลว่ งหนำ้ คือ รำยไดท้ ก่ี ิจกำรไดร้ บั เงินมำลว่ งหนำ้ แตบ่ รกิ ำรหรอื ประโยชนท์ ่ใี หแ้ ก่ลกู คำ้ หรอื ผจู้ ำ่ ยเงิน ยงั ไมห่ มด

หรอื ยงั ไมค่ รบ สว่ นใหญ่จะเป็นรำยกำรทคี่ ำบเกี่ยวระหวำ่ งงวดบญั ชี ดงั นน้ั เม่อื ถงึ วนั สิน้ งวดบญั ชีกิจกำรจะตอ้ งพิจำรณำรำยกำรรบั
ลว่ งหนำ้ วำ่ ในงวดบญั ชีนมี้ ีรำยไดเ้ กิดขนึ้ แลว้ เป็นจำนวนเทำ่ ใดและเป็นรำยไดท้ ย่ี งั ไมเ่ กิดขนึ้ หรอื รบั ลว่ งหนำ้ เป็นจำนวนเทำ่ ใด และ
ตอ้ งบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุง ซงึ่ ขนึ้ อยกู่ บั ตอนทรี่ บั เงินเพรำะสำมำรถบนั ทกึ ได้ 2 ลกั ษณะ คือ บนั ทกึ เป็นรำยไดแ้ ละบนั ทกึ เป็นหนสี้ นิ
กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุงจงึ บนั ทกึ บญั ชีคกู่ นั ดงั นี้

กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุง

กรณีบนั ทกึ เป็นรำยได้ 4XX XX XX
เดบิต รำยได้ (ระบชุ ื่อ) 2XX XX
เครดิต รำยไดร้ บั ลว่ งหนำ้ (ระบชุ ่ือ)
2XX XX
กรณีบนั ทกึ เป็นหนสี้ ิน 4XX
เดบิต รำยไดร้ บั ลว่ งหนำ้ (ระบชุ ่ือ)
เครดิต รำยได้ (ระบชุ ่ือ)

กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุง

คำ่ ใชจ้ ่ำยจำ่ ยลว่ งหนำ้
คำ่ ใชจ้ ่ำยจำ่ ยลว่ งหนำ้ คอื คำ่ ใชจ้ ่ำยทกี่ ิจกำรจ่ำยลว่ งหนำ้ แตไ่ ดร้ บั บรกิ ำรหรอื ประโยชนย์ งั ไมห่ มดหรอื ยงั ไมค่ รบ สว่ นใหญ่

จะเป็นรำยกำรท่คี ำบเกี่ยวระหวำ่ งงวดบญั ชี ดงั นนั้ เมอื่ ถงึ วนั สิน้ งวดบญั ชีกิจกำรจะตอ้ งพิจำรณำรำยกำรจำ่ ยลว่ งหนำ้ ว่ำในงวดบญั ชี
นมี้ คี ำ่ ใชจ้ ำ่ ยเกิดขนึ้ แลว้ เป็นจำนวนเทำ่ ใด และเป็นคำ่ ใชจ้ ำ่ ยท่ียงั ไมเ่ กิดขนึ้ หรอื จำ่ ยลว่ งหนำ้ เป็นจำนวนเทำ่ ใด และตอ้ งบนั ทกึ รำยกำร
ปรบั ปรุง วิธีกำรบนั ทกึ ขนึ้ อยกู่ บั ตอนท่จี ำ่ ยเงินเพรำะสำมำรถบนั ทกึ ได้ 2 ลกั ษณะ คือ บนั ทกึ เป็นคำ่ ใชจ้ ่ำยและบนั ทกึ เป็นสนิ ทรพั ย์
กำรบนั ทีกรำยกำรปรบั ปรุงจึงบนั ทกึ บญั ชีคกู่ นั ดงั นี้

กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุง

กรณีบนั ทกึ เป็นคำ่ ใชจ้ ่ำย 1XX XX XX
เดบิต คำ่ ใชจ้ ำ่ ยจำ่ ยลว่ งหนำ้ (ระบชุ ื่อ) 5XX XX XX
เครดติ คำ่ ใชจ้ ำ่ ย (ระบชุ ่ือ)
5XX
กรณีบนั ทกึ เป็นสนิ ทรพั ย์ 1XX
เดบิต คำ่ ใชจ้ ่ำย (ระบชุ ื่อ)
เครดิต คำ่ ใชจ้ ่ำยจำ่ ยลว่ งหนำ้ (ระบชุ ื่อ)

วสั ดสุ ิน้ เปลือง

วสั ดสุ ิน้ เปลอื ง เป็นสินทรพั ยห์ มนุ เวียนชนดิ หนงึ่ ซง่ึ มีลกั ษณะเป็นของสิน้ เปลืองใชแ้ ลว้ หมดไป และมมี ลู คำ่ ตอ่ หนว่ ยไมส่ งู
มำก วสั ดสุ นิ้ เปลอื งมหี ลำยประเภทแลว้ แตล่ กั ษณะกำรใชง้ ำน เช่น

วสั ดสุ ำนกั งำน ไดแ้ ก่ ปำกกำ ยำงลบ นำ้ ยำลบคำผิด คลปิ เสยี บกระดำษ แฟ้มเอกสำร กระดำษ
ถ่ำยเอกสำร ฯลฯ

วสั ดคุ อมพิวเตอร์ ไดแ้ ก่ แผน่ ดวี ีดี กระดำษตอ่ เน่ือง กระดำษพิมพ์ ฯลฯ
วสั ดกุ ำรศกึ ษำ ไดแ้ ก่ ปำกกำไวทบ์ อรด์ กระดำษเขียนตอบ กระดำษคำตอบ ฯลฯ
วสั ดกุ ีฬำ ไดแ้ ก่ ลกู ขนไก่ ลกู ปิงปอง ลกู เทนนิส ลกู กอลฟ์ ลกู บอล ฯลฯ

วสั ดสุ ิน้ เปลือง

กำรซอื้ วสั ดสุ นิ้ เปลอื งมำใชง้ ำน สว่ นใหญ่จะซือ้ ในปรมิ ำณมำก เพรำะไดร้ ำคำถกู กวำ่ และมวี สั ดสุ นิ้ เปลอื งใชไ้ มข่ ำดมอื กำร

เบิกจำ่ ยจะมีกำรควบคมุ โดยใชห้ ลกั ฐำนกำรเบิกจำ่ ย ณ วนั สิน้ งวดบญั ชีจะมกี ำรตรวจนบั วสั ดสุ ิน้ เปลอื งคงเหลอื เพ่ือจะไดท้ รำบ

จำนวนวสั ดสุ นิ้ เปลอื งใชไ้ ป มีวิธีกำรคำนวณ ดงั นี้

วสั ดสุ ิน้ เปลอื งคงเหลอื ตน้ งวด XX บำท

บวก ซือ้ ระหว่ำงงวด XX บำท

วสั ดสุ ิน้ เปลืองมีไวใ้ ชท้ ง้ั สิน้ XX บำท

หกั วสั ดสุ นิ้ เปลอื งคงเหลอื ปลำยงวด XX บำท

วสั ดสุ นิ้ เปลอื งใชไ้ ป XX บำท

วสั ดสุ ิน้ เปลือง

วสั ดสุ นิ้ เปลอื งสว่ นทใี่ ชห้ มดไป ถือเป็นคำ่ ใชจ้ ำ่ ยประจำสำหรบั งวดบญั ชี สว่ นท่เี หลอื อยถู่ ือเป็นสนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียน ทีจ่ ะยก

ไปงวดบญั ชีถดั ไป กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุงจึงบนั ทกึ รำยกำรคกู่ นั ดงั นี้

เดบิต วสั ดสุ นิ้ เปลืองใชไ้ ป 5XX XX

เครดติ วสั ดสุ ิน้ เปลือง 1XX XX

คำ่ เส่อื มรำคำ

ตำมมำตรฐำนกำรบญั ชีฉบบั ที่ 16 (ปรบั ปรุง 2558) เรอื่ ง ที่ดนิ อำคำรและอปุ กรณ์ ของสภำวิชำชีพบญั ชี ในพระบรมรำชปู ถมั ภ์ ไดใ้ ห้
คำนิยำมและขอ้ พึงปฏิบตั ิเกี่ยวกบั คำ่ เสื่อมรำคำไวด้ งั นี้
• คำ่ เส่ือมรำคำ หมำยถึง กำรป่ันสว่ นจำนวนทคี่ ดิ คำ่ เสอ่ื มรำคำของสนิ ทรพั ยอ์ ยำ่ งมรี ะบบตลอดอำยกุ ำรใหป้ ระโยชนข์ องสนิ ทรพั ย์

นนั้
• อำยกุ ำรใหป้ ระโยชน์ หมำยถึง กรณีใดกรณีหนง่ึ ตอ่ ไปนี้

1. ระยะเวลำทก่ี ิจกำรคำดวำ่ จะมีสินทรพั ยไ์ วใ้ ช้ หรอื
2. จำนวนผลผลิตหรอื จำนวนหนว่ ยในลกั ษณะอ่นื ท่คี ลำ้ ยคลงึ กนั ซงึ่ กิจกำรคำดว่ำจะไดร้ บั จำกสินทรพั ย์

คำ่ เส่อื มรำคำ

• จำนวนทีค่ ดิ คำ่ เสอ่ื มรำคำ หมำยถงึ รำคำทนุ ของสนิ ทรพั ยห์ รอื มลู คำ่ อื่นทใ่ี ชแ้ ทนรำคำทนุ หกั ดว้ ยมลู คำ่ คงเหลือของสินทรพั ย์
• ท่ดี นิ อำคำรและอปุ กรณ์ หมำยถงึ สินทรพั ยท์ ่ีมีตวั ตนซงึ่ เขำ้ เงื่อนไขทกุ ขอ้ ตอ่ ไปนี้

1. กิจกำรมีไวเ้ พ่ือใชป้ ระโยซนใ์ นกำรผลติ ในกำรจำหนำ่ ยสนิ คำ้ หรอื ใหบ้ รกิ ำร เพื่อใหเ้ ชำ่ หรอื เพื่อใชใ้ นกำรบรหิ ำรงำน
2. กิจกำรคำดว่ำจะใชป้ ระโยชนม์ ำกกวำ่ หนงึ่ รอบระยะเวลำ

กำรคดิ คำ่ เส่ือมรำคำ

กิจกำรตอ้ งคดิ คำ่ เสื่อมรำคำสำหรบั สว่ นประกอบของรำยกำรทด่ี ิน อำคำรและอปุ กรณแ์ ตล่ ะสว่ นแยกตำ่ งหำกจำกกนั เมื่อ
สว่ นประกอบแตล่ ะสว่ นนน้ั มีตน้ ทนุ ทมี่ ีนยั สำคญั เม่อื เทยี บกบั ตน้ ทนุ ทง้ั หมดของสนิ ทรพั ยน์ น้ั

กำรคดิ คำ่ เส่ือมรำคำของสนิ ทรพั ยจ์ ะเรม่ิ ตน้ เมือ่ สินทรพั ยน์ น้ั พรอ้ มใชง้ ำนกลำ่ วคอื เม่อื สนิ ทรพั ยอ์ ยใู่ นสถำนท่ีและสภำพท่ี
พรอ้ มจะใชง้ ำนไดต้ ำมควำมประสงคข์ องฝ่ำยบรหิ ำร กำรคดิ คำ่ เสือ่ มรำคำจะสิน้ สดุ เมื่อกิจกำรตดั รำยกำรสินทรพั ยน์ น้ั หรอื จดั ประเภท
สินทรพั ยน์ นั้ เป็นสินทรพั ยถ์ ือไวเ้ พื่อขำย (หรอื รวมไวใ้ นกลมุ่ สินทรพั ยท์ ี่จะจำหนำ่ ยซงึ่ จดั ประเภทเป็นสนิ ทรพั ยถ์ ือไวเ้ พ่ือขำย) แลว้ แต่
วนั ใด จะเกิดขนึ้ กอ่ นตำมมำตรฐำนกำรรำยงำนทำงกำรเงินฉบบั ท่ี 5 (ปรบั ปรุง 2558) เรอ่ื ง สินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียนท่ีถือไวเ้ พื่อขำยและ
กำรดำเนนิ งำนทีย่ กเลกิ (เม่อื มกี ำรประกำศใช)้ ดงั นนั้ กิจกำรไมอ่ ำจหยดุ คิดคำ่ เสอ่ื มรำคำของสนิ ทรพั ยเ์ มอื่ กิจกำรไมไ่ ดใ้ ชง้ ำน
สินทรพั ยน์ น้ั หรอื ปลดจำกกำรใชง้ ำนประจำ เวน้ แตส่ นิ ทรพั ยน์ น้ั ไดค้ ดิ คำ่ เสอ่ื มรำคำเต็มจำนวนแลว้ อยำ่ งไรก็ตำมหำกกิจกำรใชว้ ิธีกำร
คิดคำ่ เสือ่ มรำคำตำมปรมิ ำณกำรใชค้ ำ่ เสื่อมรำคำอำจมีคำ่ เทำ่ กบั ศนู ยไ์ ดเ้ มื่อไมม่ ีกำรผลติ

กำรคิดคำ่ เส่ือมรำคำ

จำนวนที่คดิ คำ่ เส่ือมรำคำและระยะเวลำกำรคิดคำ่ เสื่อมรำคำ
กิจกำรตอ้ งปันสว่ นจำนวนที่คิดคำ่ เส่อื มรำคำของสินทรพั ยอ์ ยำ่ งมีระบบตลอดอำยกุ ำรใหป้ ระโยชนข์ องสินทรพั ย์
กิจกำรตอ้ งทบทวนมลู คำ่ คงเหลอื และอำยกุ ำรใหป้ ระโยชนข์ องสนิ ทรพั ยอ์ ยำ่ งนอ้ ยท่ีสดุ ทกุ สิน้ รอบปีบัญชีและหำกคำดว่ำ

มลู คำ่ คงเหลอื และอำยกุ ำรใหป้ ระโยชนข์ องสินทรพั ยแ์ ตกตำ่ งไปจำกทีไ่ ดป้ ระมำณไว้ กิจกำรตอ้ งถือว่ำกำรเปลยี่ นแปลงที่เกิดขนึ้ นนั้
เป็นกำรเปลย่ี นแปลงประมำณกำรทำงบญั ชีซงึ่ ตอ้ งปฏิบตั ติ ำมมำตรฐำนกำรบญั ชีฉบบั ท่ี 8 (ปรบั ปรุง 2558) เรอ่ื ง นโยบำยกำรบญั ชี
กำรเปล่ยี นแปลงประมำณกำรทำงบญั ชีและขอ้ ผิดพลำด

กำรคดิ คำ่ เส่ือมรำคำ

วิธีกำรคดิ คำ่ เสื่อมรำคำ
กิจกำรตอ้ งเลอื กใชว้ ิธีกำรคดิ คำ่ เสื่อมรำคำที่สะทอ้ นรูปแบบของประโยชนเ์ ชิงเศรษฐกิจในอนำคตทก่ี ิจกำรคำดว่ำจะไดร้ บั

จำกสินทรพั ย์
กำรเลือกวิธีกำรคดิ คำ่ เสอ่ื มรำคำและกำรประมำณอำยกุ ำรใหป้ ระโยชนข์ องสินทรพั ยเ์ ป็นเรอ่ื งที่ตอ้ งใชด้ ลุ ยพินิจ

กิจกำรสำมำรถใชว้ ิธีกำรคดิ คำ่ เสอ่ื มรำคำซงึ่ มีหลำยวิธีปันสว่ นจำนวนที่คิดคำ่ เส่อื มรำคำของสินทรพั ยอ์ ยำ่ งมีระบบตลอดอำยกุ ำรให้
ประโยชนข์ องสนิ ทรพั ยว์ ิธีกำรคิดคำ่ เสือ่ มรำคำมีหลำยวิธีเชน่ วิธีเสน้ ตรง วิธียอดคงเหลือลดลง วิธีจำนวนผลผลติ เป็นตน้ ในท่นี จี้ ะ
นำเสนอเพียงวิธีเดียวคอื วิธีเสน้ ตรง(Straight line method) วิธีนมี้ ผี ลทำใหค้ ำ่ เสอ่ื มรำคำมจี ำนวนคงท่ีตลอดอำยกุ ำรใหป้ ระโยชน์
ของสินทรพั ยห์ ำกมลู คำ่ คงเหลือของสนิ ทรพั ยน์ น้ั ไมเ่ ปลยี่ นแปลง วิธีนเี้ ป็นวิธีที่ง่ำยและเป็นทีน่ ยิ มใชท้ ่วั ไป

กำรคดิ คำ่ เส่ือมรำคำ

กำรคำนวณคำ่ เสอ่ื มรำคำตอ่ ปี = รำคำทนุ ของสนิ ทรพั ยห์ รอื มลู คำ่ อื่นท่ีใชแ้ ทนรำคำทนุ หกั ดว้ ยมลู คำ่ คงเหลือของสนิ ทรพั ยห์ ำรดว้ ย
อำยกุ ำรใหป้ ระโยชนห์ รอื

คำ่ เสอ่ื มรำคำตอ่ ปี = รำคำทนุ ของสนิ ทรพั ย์ - มลู คำ่ คงเหลอื
อำยกุ ำรใหป้ ระโยชน์

กำรคิดคำ่ เส่ือมรำคำ

กำรบนั ทกึ รำยกำรปรบั ปรุงในสมดุ รำยวนั ท่วั ไป จะบนั ทกึ รำยกำรคำ่ เสื่อมรำคำในบญั ชีคำ่ เส่ือมรำคำ ซ่ึงถือเป็นคำ่ ใชจ้ ่ำย

ประจำวดบญั ชีของกิจกำรท่ไี มไ่ ดเ้ ป็นตวั เงิน แสดงในงบกำไรขำดทนุ คกู่ บั บญั ชีคำ่ เส่ือมรำคำสะสม ถือเป็นสินทรพั ย์ แตเ่ ป็นบญั ชีปรบั

มลู คำ่ ของทดี่ นิ อำคำร และอปุ กรณน์ นั้ ๆ

จงึ แสดงเป็นรำยกำรหกั ในงบแสดงฐำนะกำรเงิน

เดบิต คำ่ เส่ือมรำคำ-(ระบชุ ่ือ) 5XX XX

เครดติ คำ่ เสอ่ื มรำคำสะสม-(ระบชุ ่ือ) 1XX XX

หนีส้ งสยั จะสญู และคำ่ เผ่ือหนีส้ งสยั จะสญู

หนสี้ งสยั จะสญู และคำ่ เผ่ือหนสี้ งสยั จะสญู (Doubtful and Allowance for Doubtful Debts) มำตรฐำนกำรบญั ชีฉบบั ที่
101 เรอ่ื ง หนสี้ งสยั จะสญู และหนสี้ ญู ของสภำวิชำชีพบญั ชี ไดใ้ หค้ ำนิยำมและขอ้ พึงปฏิบตั เิ กี่ยวกบั หนสี้ งสยั จะสญู และหนสี้ ญู ไว้

ลกู หนีก้ ำรคำ้

ลกู หนกี้ ำรคำ้ (Trade Receivables หมำยถึง ลกู หนที้ ่เี กิดจำกกำรดำเนินกำรคำ้ ตำมปกตขิ องธุรกิจ และจะมีช่ือบญั ชี
แตกตำ่ งกนั ไดต้ ำมประเภทของธุรกิจ เชน่ ธรุ กิจธนำคำรพำณิชย์ หมำยถึงบญั ชีระหวำ่ งธนำคำรทีม่ ีดอกเบีย้ เงินใหส้ นิ เชื่อและ
ดอกเบีย้ คำ้ งรบั กิจกำรประกนั ภยั หมำยถงึ บญั ชีเบีย้ ประกนั ภยั คำ้ งรบั เงินคำ้ งรบั เก่ียวกบั กำรประกนั ตอ่ และเงินใหก้ ยู้ มื

ลกู หนีอ้ ่ืน

ลกู หนอี้ ื่น (Other Receivables) หมำยถงึ ลกู หนที้ ี่ไมไ่ ดเ้ กิดจำกกำรดำเนินกำรคำ้ ตำมปกตขิ องธรุ กิจ เชน่
• ลกู หนแี้ ละเงินใหก้ ยู้ มื แกก่ รรมกำรและลกู จำ้ ง
• เงินใหก้ ยู้ ืมแกบ่ รษิ ัทในเครอื และบรษิ ัทรว่ ม
• รำยไดอ้ ื่นคำ้ งรบั

หนีส้ ญู

หนสี้ ญู (Bad debt) หมำยถึง ลกู หนที้ ี่ไดต้ ิดตำมทวงถำมจนถงึ ท่สี ดุ แลว้ แตไ่ มไ่ ดร้ บั ชำระหนแี้ ละไดต้ ดั จำหนำ่ ยออกจำกบญั ชี

หนีส้ งสยั จะสญู

หนสี้ งสยั จะสญู (Doubtful Accounts) หมำยถงึ ลกู หนที้ คี่ ำดวำ่ จะเรยี กเก็บไมไ่ ด้ และถือเป็นคำ่ ใชจ้ ่ำยของรอบระยะเวลำบญั ชีนน้ั

คำ่ เผ่ือหนีส้ ญู หรอื คำ่ เผ่ือหนีส้ งสยั จะสญู

คำ่ เผื่อหนสี้ ญู หรอื คำ่ เผ่ือหนสี้ งสยั จะสญู (Allowance for Doubtful Accounts) หมำยถงึ จำนวนท่ีกนั ไวส้ ำหรบั ลกู หนที้ ีค่ ำดว่ำจะเรยี ก
เก็บไมไ่ ด้ และถือเป็นบญั ชีปรบั มลู คำ่ (Valuation Account) ทต่ี ง้ั ขนึ้ เพื่อแสดงเป็นรำยกำรหกั จำกบญั ชีลกู หนใี้ นงบกำรเงินเพื่อให้
คงเหลือเป็นมลู คำ่ สทุ ธิของลกู หนที้ ีค่ ำดหมำยว่ำจะเก็บได้

กำรบนั ทกึ ลกู หนีท้ ่เี กบ็ เงินไม่ได้

1. วิธีตดั จำหนำ่ ยโดยตรง (Direct Write-Off Method) วิธีนี้ ไมบ่ นั ทกึ รำยกำรจนกวำ่ ในรอบระยะเวลำบญั ชีท่มี ลี กู หนสี้ ญู จรงิ จงึ

บนั ทกึ เป็นผลเสยี หำยในรอบระยะเวลำบญั ชีนน้ั โดยบนั ทกึ

เดบิต หนสี้ ญู (เป็นคำ่ ใชจ้ ่ำย) 5XX XX

เครดติ ลกู หนี้ 1XX XX

2. วิธีตงั้ คำ่ เผ่ือ (Allowance

คำนวณจำกยอดขำยหรอื จำกยอดลกู หนี้ แลว้ บนั ทกึ จำนวนทป่ี ระมำณขนึ้ นนั้ รำยกำรนที้ ำในรอบระยะเวลำบญั ชีทีบ่ นั ทกึ

รำยกำรขำย โดยบนั ทกึ บญั ชีดงั นี้

เดบิต หนสี้ งสยั จะสญู (เป็นคำ่ ใชจ้ ่ำย) 5XX XX

เครดติ คำ่ เผ่ือหนสี้ งสยั จะสญู (เป็นบญั ชีปรบั มลู คำ่ ลกู หน)ี้ 1XX XX

วิธีตดั จำหนำ่ ยโดยตรง เป็นวิธีท่งี ่ำยและสะดวกแตม่ ขี อ้ บกพรอ่ งและไมเ่ ป็นที่ยอมรบั สว่ นวิธีตั้งคำ่ เผ่ือเป็นวิธีท่ีถกู ตอ้ งตำม

หลกั บญั ชี ดงั นน้ั ในที่นจี้ ะใชว้ ิธีตง้ั คำ่ เผื่อ

วิธีกำรประมำณหนีส้ งสยั จะสญู

วิธีกำรประมำณหนสี้ งสยั จะสญู ที่นยิ มใชม้ ี 3 วิธี ดงั นี้
1. คำนวณเป็นรอ้ ยละของยอดขำย (Percentage Of Sales)

1.1 คำนวณเป็นรอ้ ยละของยอดขำยรวม
1.2 คำนวณเป็นรอ้ ยละของยอดขำยเช่ือ
2. คำนวณเป็นรอ้ ยละของยอดลกู หนี้ (Percentage Of Outstanding Receivable)
2.1 คำนวณเป็นรอ้ ยละของยอดลกู หนี้ โดยถือว่ำอตั รำสว่ นของจำนวนหนสี้ งสยั จะสญู สำหรบั ลกู หนที้ ั้งหมดจะคงท่ี
2.2 คำนวณโดยจดั กลมุ่ ลกู หนจี้ ำแนกตำมอำยขุ องหนที้ คี่ ำ้ งชำระ โดยถือว่ำลกู หนที้ ีค่ ำ้ งชำระนำนจะมโี อกำสไมช่ ำระหนี้
มำกกวำ่ ลกู หนที้ เี่ รม่ิ เกิดขนึ้
3. คำนวณโดยพิจำรณำลกู หนแี้ ตล่ ะรำย วิธีนจี้ ะกระทำไดย้ ำกในธุรกิจท่ีมลี กู หนจี้ ำนวนมำกรำย

กำรบนั ทกึ รำยกำรปิดบญั ชี

กำรบนั ทกึ รำยกำรปิดบญั ชีสำหรบั กิจกำรรว่ มคำ้ ก็เหมือนกบั ธุรกิจอ่ืน ๆ แยกตำมลกั ษณะกำรประกอบธุรกิจ แบง่
ออกเป็น 2 ลกั ษณะ คอื

กิจกำรใหบ้ รกิ ำร

กำรบนั ทกึ รำยกำรปิดบญั ชี มีขน้ั ตอนดงั นี้

ขนั้ ตอนท่ี 1 โอนปิดบญั ชีรำยไดค้ ำ่ บรกิ ำรและรำยไดอ้ ืน่ (ถำ้ มี) ไปบญั ชีกำไรขำดทนุ โดย

เดบิต รำยไดค้ ำ่ บรกิ ำร XX

รำยไดอ้ ่ืน XX

เครดิต กำไรขำดทนุ XX

ขน้ั ตอนท่ี 2 โอนปิดบญั ชีคำ่ ใชจ้ ่ำยตำ่ ง ๆ ไปบญั ชีกำไรขำดทนุ โดย

เดบิต กำไรขำดทนุ XX

เครดติ คำ่ ใชจ้ ่ำยรำยกำรที่ 1 (ระบ)ุ XX

คำ่ ใชจ้ ำ่ ยรำยกำรท่ี 2 (ระบ)ุ XX

คำ่ ใชจ้ ำ่ ยรำยกำรท่ี 3 (ระบ)ุ XX

ขนั้ ตอนท่ี 3 โอนปิดบญั ชีกำไรขำดทนุ ไปบญั ชีสว่ นของผรู้ ว่ มคำ้ หรอื กำไร (ขำดทนุ ) สะสมยงั ไมไ่ ดแ้ บง่

กรณีกำไรสทุ ธิ XX
XX
เดบิต กำไรขำดทนุ (ผลตำ่ งขนั้ ที่ 1 และ 2) XX
เครดิต ผรู้ ว่ มคำ้ คนที่ 1 XX
ผรู้ ว่ มคำ้ คนที่ 2
ผรู้ ว่ มคำ้ คนท่ี 3 XX
XX
หรอื
เดบิต กำไรขำดทนุ

เครดติ กำไรสะสมยงั ไมไ่ ดแ้ บง่

กรณีขำดทนุ สทุ ธิ XX
XX
เดบิต ผรู้ ว่ มคำ้ คนที่ 1 XX
ผรู้ ว่ มคำ้ คนท่ี 2
ผรู้ ว่ มคำ้ คนท่ี 3 XX
เครดติ กำไรขำดทนุ
XX
หรอื XX
เดบิต ขำดทนุ สะสมยงั ไมไ่ ดแ้ บ่ง

เครดิต กำไรขำดทนุ

กิจกำรซอื้ ขำยสนิ คำ้

กำรบนั ทกึ รำยกำรปิดบญั ชี จะมี 2 วิธี คือ
1. วิธีผ่ำนตน้ ทนุ ขำย วิธีนจี้ ะโอนปิดบญั ชีท่ีเก่ียวกบั ตน้ ทนุ ขำยท่มี ยี อดคงเหลือทำงดำ้ นเดบิตบนั ทกึ สินคำ้ คงเหลอื (ปลำย

งวด) และโอนปิดบญั ชีทม่ี ยี อดคงเหลือทำงดำ้ นเครดิตไปบญั ชีตน้ ทนุ ขำย จำกนน้ั จะโอนปิดบญั ชีตน้ ทนุ ขำย บญั ชีทีเ่ กี่ยวกบั รำยได้
และคำ่ ใชจ้ ำ่ ยท่ีเหลอื อยู่ ไปบญั ชีกำไรขำดทนุ และขนั้ ตอนสดุ ทำ้ ยจะโอนปิดบญั ชีกำไรขำดทนุ ไปบญั ชีสว่ นของผรู้ ว่ มคำ้ หรอื บญั ชี
กำไร(ขำดทนุ ) สะสมยงั ไมไ่ ดแ้ บง่

2. วิธีไมผ่ ำ่ นตน้ ทนุ ขำย วิธีนกี้ ิจกำรจะไมเ่ ปิดบญั ชีตนั ทนุ ขำย เหมอื นวิธีแรก แตจ่ ะบนั ทกึ รำยกำรสินคำ้ คงเหลอื (ปลำย
งวด) และโอนปิดบญั ชีที่เกี่ยวกบั รำยไดแ้ ละคใ่ ชจ้ ่ำยไปบญั ชีกำไรขำดทนุ และขน้ั ตอนสดุ ทำ้ ยจะโอนปิดบญั ชีกำไรขำดทนุ ไปบญั ชีสว่ น
ของผรู้ ว่ มคำ้ หรอื บญั ชีกำไร (ขำดทนุ ) สะสมยงั ไมไ่ ดแ้ บ่ง วิธีนจี้ ะมขี น้ั ตอนนอ้ ยกวำ่ วิธีแรก

กิจกำรซอื้ ขำยสนิ คำ้

กิจกำรซอื้ ขำยสนิ คำ้

กิจกำรซอื้ ขำยสนิ คำ้

กิจกำรซอื้ ขำยสนิ คำ้

รูปแบบของรำยงำนทำงกำรเงิน

รูปแบบของรำยงำนทำงกำรเงิน

รูปแบบของรำยงำนทำงกำรเงิน

รูปแบบของรำยงำนทำงกำรเงิน

รูปแบบของรำยงำนทำงกำรเงิน

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมลกั ษณะของคำ่ ใชจ้ ำ่ ย

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมลกั ษณะของคำ่ ใชจ้ ำ่ ย

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมลกั ษณะของคำ่ ใชจ้ ำ่ ย

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมหนำ้ ท่ี - ขน้ั เด่ยี ว

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมหนำ้ ท่ี - ขน้ั เด่ยี ว

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมหนำ้ ท่ี - ขน้ั เด่ยี ว

งบกำไรขำดทนุ จำแนกคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำมหนำ้ ท่ี - หลำยขน้ั

งบแสดงกำรเปล่ียนแปลงสว่ นของผรู้ ว่ มคำ้

งบแสดงกำรเปล่ียนแปลงสว่ นของผรู้ ว่ มคำ้

ระบบใบสำคญั

จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรมประจำหนว่ ย

1. บอกควำมหมำยและควำมสำคญั ของใบสำคญั ทเ่ี ป็นหลกั ฐำนประกอบกำรลงบญั ชีได้
2. จดั ทำใบสำคญั จ่ำยและบอกวิธีกำรกำหนดเลขทเี่ อกสำรได้
3. อธิบำยขนั้ ตอนในกำรจดั ทำใบสำคญั จำ่ ยได้
4. บนั ทกึ บญั ชีในระบบใบสำคญั จ่ำยไดถ้ กู ตอ้ ง
5. อธิบำยขน้ั ตอนวิธีกำรบนั ทกึ บญั ชีในทะเบียนจำ่ ยเช็คได้

ใบสำคญั

ใบสำคญั หมำยถงึ เอกสำรที่ใชเ้ ป็นหลกั ฐำนในกำรบนั ทกึ บญั ชี เพ่ือควบคมุ กำรรบั และจ่ำยเงินของกิจกำรใหร้ ดั กมุ ซงึ่ แบ่งออกเป็น 2
ประเภท คือ

1. ใบสำคญั รบั
เป็นเอกสำรที่เกี่ยวกบั กำรบญั ชีทำงดำ้ นกำรรบั เงิน ไมว่ ำ่ จะเป็นกำรรบั เงินจำกกำรขำยสนิ คำ้ และบรกิ ำร กำรรบั ชำระหนี้ กำรรบั เงิน
จำกรำยไดเ้ บ็ดเตล็ด กำรรบั เงินจำกกำรจำหนำ่ ยสนิ ทรพั ย์

2. ใบสำคญั จำ่ ย
เป็นเอกสำรทเี่ ก่ียวกบั กำรบญั ชีทำงดำ้ นกำรจ่ำยเงิน ไมว่ ำ่ จะเป็นกำรจ่ำยเพ่ือซือ้ สนิ คำ้ จำ่ ยซอื้ สนิ ทรพั ย์ หรอื จำ่ ยคำ่ ใชจ้ ำ่ ยตำ่ ง ๆ

เอกสำรประกอบกำรลงบญั ชี

เอกสำรทีใชเ้ ป็นหลกั ฐำนสำคญั ในกำรลงบญั ชี ไมว่ ำ่ จะเป็นกำรลงรำยกำรในบญั ชีเงินสด บญั ชีรำยวนั และบญั ชีสนิ คำ้ ที่
อยใู่ นควำมครอบครองก็ตำม ซงึ่ เอกสำรประกอบกำรลงบญั ชีตำมประกำศของกรมบญั ชีกำรคำ้ กระทรวงพำณิชยแ์ ยกออกเป็น 3
ประเภท คอื
1. เอกสำรทีจ่ ดั ทำโดยบคุ คลภำยนอก
เป็นเอกสำรทบี่ คุ คลภำยนอกเป็นผจู้ ดั ทำขนึ้ เพื่อสง่ ใหก้ ิจกำร
- ใบส่งั ซอื้
- ใบสง่ ของ
- ใบกำกบั ภำษี/ใบแจง้ หนี้
- ใบเสรจ็ รบั เงิน
- เช็ค

เอกสำรประกอบกำรลงบญั ชี

2. เอกสำรที่จดั ทำขนึ้ โดยผมู้ ีหนำ้ ทีจ่ ดั ทำบญั ชีเพื่อออกใหแ้ กบ่ คุ คลภำยนอก
เอกสำรทจ่ี ดั ทำขนึ้ โดยผมู้ ีหนำ้ ทีจ่ ดั ทำบญั ชีเพ่ือออกใหแ้ กบ่ คุ คลภำยนอก เป็นเอกสำรทกี่ ิจกำรเป็นผอู้ อกใหแ้ ก่

บคุ คลภำยนอกในกำรขำยสินคำ้ เช่น ใบสง่ ของ/ใบแจง้ หนี้ ใบเสรจ็ รบั เงิน ใบสง่ ของ/ใบกำกบั ภำษี โดยเอกสำรที่เกิดขึน้ จะเรยี งลำดบั
วนั ทขี่ องกำรเกิดรำยกำรคำ้ นน้ั ๆ กิจกำรจะตอ้ งจดั ทำขนึ้ อยำ่ งนอ้ ย 2 ฉบบั โดยตน้ ฉบบั จะตอ้ งออกใหแ้ ก่ลกู คำ้ โดยกิจกำรเก็บสำเนำ
ไวท้ ตี่ น้ ขวั้ เอกสำรเพ่ือใชป้ ระกอบในกำรบนั ทกึ บญั ชี นอกจำกใบสง่ ของ กิจกำรจะตอ้ งเก็บตน้ ฉบบั และใหส้ ำเนำแก่ลกู คำ้ เมอ่ื ลกู คำ้
ไมน่ ำเงินมำชำระหนภี้ ำยในกำหนดเวลำ กิจกำรจะไดน้ ำตนั ฉบบั ไปเป็นหลกั ฐำนในกำรฟ้องรอ้ งดำเนนิ คดีตอ่ ไป

กำรจดั ทำระบบใบสำคญั และกำรกำหนดเลขท่เี อกสำร

3. บนั ทกึ บญั ชีทที่ ะเบียนใบสำคญั จำ่ ย
นำรำยกำรท่อี นมุ ตั ิกำรจ่ำยเงิน มำบนั ทกึ ที่ทะเบียนใบสำคญั จ่ำย

4. จดั เก็บใบสำคญั เขำ้ แฟ้ม
นำเอกสำรท่ีบนั ทกึ ในทะเบียนใบสำคญั จำ่ ย จดั เก็บเขำ้ แฟม้ โดยแยกออกเป็น 2 ประเภท คอื
4.1 แฟม้ ใบสำคญั ทจ่ี ำ่ ยเงินแลว้
4.2 แฟ้มใบสำคญั ทย่ี งั ไมไ่ ดจ้ ่ำยเงิน
เพื่อควำมสะดวกในกำรตรวจสอบควำมถกู ตอ้ งในกำรบนั ทกึ บญั ชี และกำรเก็บรำยละเอยี ดใบสำคญั คำ้ งจำ่ ยควรเรยี ง

เอกสำรตำมวนั ท่ที ีค่ รบกำหนดกำรจ่ำยเงิน

กำรจดั ทำระบบใบสำคญั และกำรกำหนดเลขท่เี อกสำร

5. จำ่ ยชำระเงินตำมใบสำคญั จ่ำย
เม่อื ใบสำคญั ถึงกำหนดชำระ ฝ่ำยกำรเงินทำหนำ้ ท่ตี รวจสอบเอกสำรวำ่ ถกู ตอ้ งครบถว้ น ก็จะทำกำรเขียนเช็คส่งั จำ่ ยเงิน

ใหแ้ ก่เจำ้ หนี้ ตำมใบสำคญั พรอ้ มสง่ หลกั ฐำนใหเ้ จำ้ หนำ้ ท่บี ญั ชี บนั ทกึ บญั ชีในทะเบียนจ่ำยเช็ค พรอ้ มท้ังแยกเอกสำรท่ชี ำระเงินแลว้
เก็บเขำ้ แฟม้ ใบสำคญั ทจ่ี ำ่ ยเงินแลว้
6. ทำรำยละเอยี ดใบสำคญั คำ้ งจำ่ ย

เมื่อถงึ วนั สิน้ งวดบญั ชี ตอ้ งจดั เก็บรำยละเอียดใบสำคญั คำ้ งจำ่ ย โดยจดั รวบรวมจำกแฟม้ ใบสำคญั ที่ยงั ไมไ่ ดจ้ ่ำยเงิน
พรอ้ มทงั้ ตรวจสอบยอดคงเหลอื ในบญั ชีใบสำคญั จำ่ ยวำ่ ถกู ตอ้ งตรงกนั หรอื ไม่