Төрийн аудитын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга

5. Хуулийн Захиргааны ерөнхий хуулийн 69 дүгээр з

төслийн 4 хуулиар тусгайлан эрх олгогдсон захирг

дүгээр зүйлийн байгууллага өөрийн эрхлэх асуу

4.1.10 хүрээний хүчин төгөлдөр үйлчилж б

захиргааны хэм хэмжээний актад жил

хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ

хэрэгжилтийн явц, үр дүнгийн тайланг

зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргаан

байгууллага нэгтгэн судалж, цаашид

арга хэмжээний талаарх саналаа За

газарт танилцуулахаар, түүнчлэн Х

тогтоомжийн тухай хуулиар хүчин төгө

үйлчилж байгаа хууль тогтоом

хэрэгжилтийн үр нөлөөг үнэлэх зэрэг

ажиллагаа хийгддэг тул төслийн 4 д

зүйлийн 4.1.10 дахь хэсэгт тусгасан “нийц

аудит”-ын хүрээнд хийгдэх ажиллагаа нь

дурдсан хуулийн зохицуулалттай дав

байна.

Хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа хуу

хийгдэж буй санхүүгийн болон гүйцэтгэ

аудитын явцад нийцлийн аудит нь төс

10.3 дахь хэсэгт заасны дагуу хав

хийгдэж, дүгнэлт, зөвлөмж гарч байгаа

нийцлийн аудитын чиг үүргийг санхү

болон гүйцэтгэлийн аудитын чиг ү

хамтатган тусгах, эсхүл төрийн байгуулл

чиг үүргийн давхцалыг арилгах зори

хийдэг байхаар зохицуулалтыг өөр

найруулах;

зүйлд Үгүй Одоо мөрдөж буй Төрийн аудитын тухай
гааны хуулийн 5.1-т “Төрийн аудитын
удлын байгууллага санхүүгийн тайлангийн,
байгаа гүйцэтгэлийн болон нийцлийн аудит
л бүр хийнэ. ...” гэж, 5.4-т “Нийцлийн аудит нь
хийж, аудит хийлгэсэн байгууллага үйл
хууль ажиллагаандаа хууль тогтоомж, нийтээр
ны төв дагаж мөрдөх эрх зүйн актаар тогтоосон
шаардлагыг сахин биелүүлж байгаа
авах байдлыг шалгаж дүгнэлт, зөвлөмж
асгийн гаргана.” гэж аудитын бие даасан төрөл
Хууль
өлдөр байхаар заасан. Эдгээр зохицуулалтыг
мжийн 2013 оны 11 дүгээр сарын 07-ны өдрийн
г үйл Төрийн аудитын тухай хуульд нэмэлт,
дүгээр өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар нэмж
цлийн тусгасан бөгөөд Шилэн дансны тухай
ь дээр хуулийн хэрэгжилт, Хөгжлийн бодлого
вхцаж төлөвлөлтийн тухай хуулийн хэрэгжилт,
Байгаль орчны тухай хуулийн хэрэгжилт
улиар зэрэг цөөнгүй тооны аудитуудыг нийцлийн
элийн аудитын бие даасан төрлөөр хийж, дүгнэлт,
слийн зөвлөмжийг УИХ-д хүргүүлж ирсэн.
всран Хуулийн төсөлд туссан нийцлийн аудит нь
а тул Захиргааны ерөнхий хууль, Хууль
үүгийн тогтоомжийн тухай хуульд заасан хяналт
үүрэгт шинжилгээ үнэлгээ хийх, хэрэгжилтийн явц
лагын үр дүнг үнэлэх үйл ажиллагаанаас өөр
илгоор аудитын бие даасан төрөл байхаар, зөвхөн
рчлөн төрийн санхүү төсөв, нийтийн өмчид
холбогдох хууль тогтоомж, захиргааны хэм
хэмжээний актыг хэрэгжүүлж байгаа эсэхэд
аудит хийхээр туссан. Энэ нь шалгагдагч
этгээдийн хүрээгээр хязгаарлагдана.
Нийцлийн аудитын явцад хууль тогтоомж,
захиргааны хэм хэмжээний актын зөрчил
илрэх, энэхүү илэрсэн зөрчил нь хууль
тогтоомж, захиргааны хэм хэмжээний
актын зөрүүтэй зохицуулалтаас үүссэн
байдаг бөгөөд Улсын Их Хурлаас баталсан

6. Хуулийн “цахим мэдээллийн сан” байгуулах б
төслийн 13 орон тооны бус гишүүдээс бүрдсэн Тө

дугаар зүйлийн аудитын стандартын хороо байгуулах асу
13.3, 14 дүгээр нь улсын төсөвт зарлага нэмэгдүүлэх, о
зүйлийн 14.2 бууруулах талаар тооцоо судалгаагүй

холбогдох тооцоо, судалгааг хийх;

7. Хуулийн Зөвхөн шалгагдагч этгээдийн үүргийг
төслийн 16 эрхийг нь тусгаагүй байна. Иймд шалга
дугаар зүйл байгууллага аудитын тайлан, хяналтын
аудитын байгууллагын албан хаа
холбогдуулан дээд шатны албан хаагч б
эрх бүхий байгууллагад санал, хү
тайлбар, гомдол гаргах эрхтэй
зохицуулалтыг нэмж тусгах;

8. Хуулийн Улсын Их Хурлын 2015 оны 108, 2016 он
төслийн 24 69, 2017 оны 29 дүгээр тогтоолоор бүх ш

дүгээр зүйлийн төсвийн захирагч ажлын ачааллыг нягтр
24.4 замаар орон тоо, цалин хөлс, урамшу
урсгал зардлыг бууруулах, батлагдсан т
багтаан зохицуулалт хийх, шинээр оро
нэмэгдүүлэхгүй байхаар тус тус заасны
Засгийн газрын зүгээс шинээр бүтэц орон
байгууллага нэмэгдүүлэхгүй байх бо
зарчим баримтлан ажиллаж байгаа
хуулийн төслийн 24 дүгээр зүйлийн 24.
хэсгийг хасах;

болон Тийм сэдвийн хүрээнд зохих стандарт, дүрэм,
өрийн Тийм журмын дагуу аудит хийж танилцуулдаг.
уудал Үгүй
орлого Төрийн аудитын тухай хуулийн шинэчилсэн
й тул найруулгын төслийн зардлын тооцооны
тайланд “цахим мэдээллийн сан”, “Төрийн
зааж, аудитын стандартын хороо” байгуулахад
агдагч улсын төсөвт зарлага нэмэгдүүлэх, орлого
н явц, бууруулах талаарх тооцоо судалгааг нэмж
агчдад тусгасан.
болон
үсэлт, Хуулийн төслийн 19.1-т заасныг ”Төрийн
аудитын байгууллага аудитын тайлангийн
байх дүнгийн улмаас аудитад хамрагдагчийн
эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хөндөгдөж
ны 47, болзошгүй тохиолдолд энэ талаар санал,
шатны хүсэлт, тайлбар, гомдол гаргах боломжийг
руулах олгоно.” гэж өөрчлөн найруулсан.
уулал,
төсөвт Хуулийн төслийн 24.4-т “Үндэсний аудитын
он тоо
газрын дэргэд төрийн аудитын
дагуу
н тоо, байгууллагын албан хаагчийг мэргэшүүлэх,
длого
а тул аудиттай холбогдсон судалгаа, шинжилгээ
.4 дэх
хийх, аудитын чадавхыг бэхжүүлэх чиг

үүрэг бүхий сургалт, мэдээлэл технологийн

төвийг байгуулж болно” гэж заасан нь уг

чанартаа шинээр бүтэц бий болгож байгаа

хэрэг биш юм. Учир нь одоо Үндэсний

аудитын газрын бүтцэд “бодлого

төлөвлөлт, судалгааны алба”, “мэдээллийн

технологийн алба”-ыг бий болгож үйл

ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд уг бүтцийг

хуулийн хүрээнд баталгаажуулах

зорилгоор энэхүү заалтыг тусгасан. Учир нь

төсөв, санхүүгийн орчинд бий болж байгаа

цахим мэдээллийн сангуудаас аудитад

шаардлагатай мэдээллийг цуглуулах, дүн

шинжилгээ хийж, эрсдэлийг тодорхойлж

үнэлэх, төрийн аудитын байгууллагын

хүний нөөцийг чадавхжуулах, мэргэшүүлэх

нь аудитын чиглэлийг оновчтой тогтоох,

9. Хуулийн “Төрийн аудитын байгууллагын а
төслийн 26 хаагчийн албан тушаалын тодорхойло

дугаар зүйлийн Төрийн албаны тухай хуулийн 23.3 дахь х
26.3 заасан журамд нийцүүлэн боловср
төрийн албаны төв байгуулл
зөвшөөрлийг үндэслэн Монгол У
Ерөнхий аудитор батална.” гэж өөр
найруулах;

10. Хуулийн “үйл ажиллагааны” гэснийг Төсвийн
төслийн 40 хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1 дэх х
нийцүүлэн “урсгал” гэж өөрчлөх;
дүгээр зүйлийн
40.2

11. Хуулийн Нөлөөллийн мэдүүлэг хөтлөх зохицуула
төслийн 39 Авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд ний
дүгээр зүйл болон хувийг ашиг сонирхлыг зохицу

албан Үгүй аудитын чанар, үр нөлөөг дээшлүүлэх,
олтыг хөрөнгө нөөц хэмнэх томоохон хүчин зүйл
хэсэгт Үгүй болох юм.
руулж, Тийм
лагын Дагаж мөрдөж буй Төрийн аудитын тухай
Улсын хуулийн 71 дүгээр зүйлийн 71.3-т “Төрийн
рчлөн аудитын төрөлжсөн болон орон нутаг дахь
салбар байгууллагын тэргүүлэх аудитор,
тухай аудитын менежер, ахлах аудитор, ахлах
хэсэгт шинжээч, аудитор, шинжээчид тавих
шаардлага, ажлын байрын тодорхойлолтыг
алтыг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор батална.”
йтийн гэж заасан. Түүнчлэн Төрийн албаны тухай
уулах, хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.3-т “хуульд
өөрөөр заагаагүй бол ... ” гэсэн томьёолол
байгаа бөгөөд тухайн харилцааг илүү
нарийвчлан зохицуулсан хуулийг дагаж
мөрдөх нь зүйтэй. Тухайлбал Авлигатай
тэмцэх газар, Прокурорын байгууллага
албан хаагчдынхаа албан тушаалын
тодорхойлолтыг салбарын онцлогт
тохируулан эрх бүхий албан тушаалтнаас
баталдаг. Аудитын олон улсын
стандартаар төрийн аудитын байгууллагын
хараат бус байдлыг хүний нөөцийн, төсөв
санхүүгийн, үйл ажиллагааны хараат бус
байдлуудаар шалгуур үзүүлэлтээ болгож
үздэг зарчимтай.

Төсвийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлд
Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн жилийн
төсвийн төсөлд тавих шаардлагын талаар
нарийвчлан зохицуулсан бөгөөд хуулийн
энэхүү зохицуулалттай уялдуулан
томьёолсон болно. Төсвийн ерөнхийлөн
захирагчийн жилийн төсвийг зөвхөн урсгал
болон хөрөнгө оруулалтын төсвөөр
тодорхойлох боломжгүй юм.

Хуулийн төслийн 39 дүгээр зүйлд заасан
“нөлөөллийн мэдүүлэг” хөтлөх харилцааг
Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын

ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдч
сэргийлэх тухай хуульд нийцүүлэх;

12. Хуулийн Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуул
төслийн 40 дугаар зүйлийн 5.1.3-т “төсвийн т
шаардлагад нийцүүлэн баталсан
дүгээр зүйлийн хугацааны төсвийн хүрээний мэдэгд
40.3, 40.4, 40.5, төсвийн бодлогыг тодорхойлж,
үндэслэн аль ч шатны төсвийн эрх захира
40.6 төсвийн тусгай шаардлагыг хангасан
хугацааны төсвийн хүрээний мэдэгд
үзүүлэлт болон түүнд нийцүүлэн бата
төсвийн хязгаарт багтаан төсвийн тө
зохиох.” гэж, мөн хуулийн 10.1.3 дахь заа
“Засгийн газар нь төсвийн төслийг төс
хүрээний мэдэгдэлд нийцүүлэн боловсру
гэж заасантай тус тус нийцэхгүй байх
эдгээр хэсгийг хасах;

13. Хуулийн “гурван жилийн” гэснийг Төрийн албаны
төслийн 41 хуульд нийцүүлэн “жаран сарын” гэж өөр

дүгээр зүйлийн
41.2.3

1 “Төрийн аудитын үндсэн зарчмуудын талаарх Лимагийн Тунхаглал”

чилан баталсан журмаар Авлигын эсрэг хууль,

лийн 5 Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн
тусгай
ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг
дунд
длээр сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх
түүнд
агч нь тухай хуульд нийцүүлэн нарийвчлан

дунд зохицуулах боломжтой.
длийн
алсан Үгүй Хуулийн төслийн 40.3-40.6 дахь
өслөө Үгүй
алтад зохицуулалт нь Төрийн аудитын тухай
свийн
уулах” хуулийн 8.1-8.2 дахь хэсэгт байгаа
х тул
зохицуулалтыг илүү нарийвчилж,
тухай
рчлөх; боловсронгуй болгож хуулийн төсөлд

тусгасан болно. Төрийн аудитын

байгууллага нь Улсын Их Хурлаас

байгуулагддаг хараат бус, бие даасан

байгууллага бөгөөд мөн чиг үүргийн хувьд

төрийн санхүү, төсөвт хяналт тавьдаг тул

төсвийн хувьд санхүү, төсвийн асуудал

эрхэлсэн төрийн захиргааны төв

байгууллагаас шууд хамааралтай байх нь

уг байгууллага хараат бусаар чиг үүргээ

хэрэгжүүлэхэд нь сөрөг нөлөөтэй. Иймд

Төрийн аудитын тухай хуулийн 8 дугаар

зүйлд зааснаар төрийн аудитын

байгууллагын төсвийг Улсын Их Хурлын

Төсвийн байнгын хороо хянаж

зөвшөөрөхөөр зохицуулсан бөгөөд уг

зохицуулалтыг илүү боловсронгуй болгож

хуулийн төсөлд тусгасан болно. Энэ нь

Олон Улсад Төрийн аудитын байгууллагын

хараат бус байдлыг илэрхийлдэг нэг чухал

хүчин зүйл юм.1

Төрийн албаны тухай хуулийн 13 дугаар

зүйлийн 13.1.3-т Үндэсний болон орон

нутгийн аудитын газрын удирдах, гүйцэтгэх

албан тушаалтныг төрийн тусгай албан

хаагч байхаар заасан бөгөөд төрийн

аудитын байгууллагын албан хаагч нь

1977 он.

14. Хуулийн Гэм буруутай этгээдээр нөхөн төл
төслийн 41 зохицуулалтыг шүүхийн шийдвэр гарсан
шаардлагатай уялдуулах;
дүгээр зүйлийн
41.2.3

15. Дагаж гарах Төсвийн тухай хуулиар улсын төс
хуулийн хөрөнгөөр худалдан авах бараа, а
төслүүд үйлчилгээний сонгон шалгаруула
ажиллагааг Төрийн болон орон ну
өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлч
худалдан авах тухай хуулиар зо
байгуулахаар зохицуулсан. Харин тө
аудитын үйл ажиллагаанд шин
оролцуулж, зөвлөх үйлчилгээ худалдан
харилцааг тухайн хуулиар зохицуул
гэсэн нь үндэслэлгүй байх тул хуу
төсөлтэй холбогдуулан боловсруу
Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрө
бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах
хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн тө
хасах.

лүүлэх Тийм төрийн тусгай чиг үүргийг хэрэгжүүлж
н байх Үгүй байгаагийнхаа хувьд Төрийн албаны тухай
хуульд заасан төрийн албан хаагчид олгох
свийн тусламжаас гадна хангагдах баталгааны
ажил, тухай ойлголт юм.
алтын
утгийн Хуулийн төслийн 41 дүгээр зүйлийн 41.3-т
чилгээ “Энэ зүйлийн 41.2.2, 41.2.3-т заасан
охион тэтгэвэр, тэтгэмж болон албан тушаалын
өсөлд цалингийн зөрүү, буцалтгүй тусламжийг
нжээч улсын төсвөөс олгож, шүүхийн хүчин
н авах төгөлдөр шийдвэрийн дагуу уг хөрөнгийг
лахгүй гэм буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.”
улийн гэж өөрчлөн найруулсан.
улсан
өнгөөр Аудитад шинжээч оролцуулах ажиллагааг
тухай Төрийн болон орон нутгийн өмчийн
өслийг хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах тухай хуулийн дагуу
шалгаруулж авах нь төрийн аудитын
байгууллагын онцлог, чиг үүрэгтэй
тохирохгүй байдаг. Учир нь Төрийн болон
орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа,
ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай
хуулийн дагуу тухайн этгээдийн мэдлэг, ур
чадвар гэхээс илүүтэй хамгийн бага үнэ
санал болгосон этгээдийг сонгохоор байдаг
нь аудитын чанар, үр дүнд муугаар
нөлөөлөх эрсдэлийг бий болгодог. Мөн
зарим яаралтай тохиолдолд Төрийн болон
орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа,
ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай
хуульд заасан хугацаанд баригдан аудитад
шинжээч оролцуулах боломжгүй болдог
зэрэг бодит нөхцөл байдлыг үндэслэн
аудитад шинжээч оролцуулах үйл
ажиллагааг Төрийн болон орон нутгийн
өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ
худалдан авах тухай хуульд хамаарахгүй
байдлаар уг хуульд нэмэлт оруулахаар
хуулийн төслийг боловсруулсан болно.

16. Хуулийн “арвилан хэмнэлт” гэсний “арвилан” гэ
төслийн 9 хасаж “хэмнэлт” гэж өөрчлөх;

дүгээр зүйлийн
9.1

Хянасан:

СТРАТЕГИЙН УДИРДЛАГЫН ГАЗРЫН
БӨГӨӨД ТЭРГҮҮЛЭХ АУДИТОР

НИЙЦЛИЙН АУДИТЫН ГАЗРЫН ЗАХИ
БӨГӨӨД ТЭРГҮҮЛЭХ АУДИТОР

ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙН ХЭЛТСИЙН ДАРГА

Боловсруулсан:
ХУУЛЬЧ, ШИНЖЭЭЧ

эснийг Үгүй Аудитын дээд байгууллагуудын олон улсын
стандарт 300-гийн есдүгээрт “Гүйцэтгэлийн
аудит нь Засгийн газрын ажил хэрэг,
тогтолцоо, үйл ажиллагаа, хөтөлбөр, арга
хэмжээ, зохион байгуулалт арвилан
хэмнэлттэй, үр ашигтай, үр нөлөөтэй байх
зарчмуудын дагуу хийгдэж байгаа эсэх
болон тэдгээрийг сайжруулах боломжтой
эсэхийг тогтоох хараат бус, бодит, үнэн зөв
хяналт шалгалт юм” гэж тодорхойлсонтой
нийцүүлэн хуулийн төсөлд томьёолсон
болно.

Н ЗАХИРАЛ Б.БУНДХОРОЛ
ИРАЛ С.ЭНХБААТАР
А Н.АНХБАЯР

Б.АРИУНЗАЯА

САНАЛЫН

2020 оны 01 сарын 31

Улсын Их Хурлын гишүүн, Улсын Их Хурлын дэд да
аудитын тухай хууль /шинэчилсэн найруулга/-ийн
байгууллагуудаас өгсөн саналтай холбогдуулан дараах са

д/д Хуулийн Өгсөн санал Тусг

төслийн эс

холбогдох

заалт

1. - Төрийн аудитын тухай хууль -

/шинэчилсэн найруулга/-ийн

төсөлтэй холбогдуулан тусгайлсан

саналгүй бөгөөд дэмжиж байна.

2. - Төрийн аудитын тухай хууль -

/шинэчилсэн найруулга/-ийн төсөлд

тусгайлан өгөх саналгүй, зарчмын

хувьд дэмжиж байна.

3. - Төрийн аудитын тухай хуулийн -

шинэчилсэн найруулгын төсөл

болон холбогдох бусад хуулийн

төсөлтэй танилцаад зарчмын хувьд

дэмжиж байгаа бөгөөд тухайлан

өгөх саналгүй.

4. Хуулийн “Шалгагдагч этгээдийн үүрэг” гэсэн Үг

төслийн 16 зүйл тусгайлан зааж өгсөн бол мөн

дугаар зүйл эрхийг нь цуг оруулах. Тухайлбал:

-Аудитын төлөвлөгөө, хамрах хүрээ,

хугацаанд хамааралгүй мэдээлэл,

баримт материал шаардсан

тохиолдолд гаргаж өгөхөөс

татгалзах эрх;

-Аудитын төлөвлөгөө, удирдамжгүй

төрийн аудитын байгууллагын

ажилтнуудыг ажиллах өрөө

тасалгаа, бусад холбогдох нөхцөл

1

Н ТОВЬЁГ

Улаанбаатар хот

арга Л.Энх-Амгалангийн санаачлан боловсруулсан Төрийн
төсөлд УИХ-д ажлаа шууд хариуцан тайлагнадаг
аналын товьёгийг бэлтгэв.

гасан Санал өгсөн Тайлбар
сэх байгууллага
- МУЕА-ын 2020 оны 01 дүгээр сарын 27-
/албан ны өдрийн 232 дугаартай албан бичиг.
- тушаалтан/
СЕХ-ны 2020 оны 01 дүгээр сарын 22-
- Монгол Улсын ны өдрийн 1/17 дугаартай албан бичиг.
Ерөнхий
аудитор СЗХ-ны даргын 2020 оны 01 дүгээр
сарын 27-ны өдрийн 1/265 дугаартай
Д.Занданбат албан бичиг.

Сонгуулийн
Ерөнхий

хорооны дарга
Ч.Содномцэрэн

Санхүүгийн
зохицуулах
хорооны дарга
Д.Баярсайхан

гүй Үндэсний Төслийн 16 дугаар зүйлд төрийн

статистикийн аудитын хүрээнд шалгагдагч этгээдийн

хорооны дарга үүргийг заасан. Энэ нь шалгагдагч

А.Ариунзаяа этгээд эрх эдлэхгүй гэсэн үг биш.

/2020 оны 01 Тодруулбал, хуулийн төслийн 18-20-р

дүгээр сарын зүйлд зааснаар шалгагдагч этгээд нь

23-ны өдрийн аудитын тайлангийн төсөлд санал өгөх,

01/82 тайлбар гаргах, аудитын үр дүнтэй

дугаартай танилцах эрхтэй. Түүнчлэн шалгагдагч

албан бичиг/ этгээд нь аудитын үр дүнг эс

зөвшөөрвөл Захиргааны ерөнхий

хуульд заасан журмаар дээд шатны

албан тушаалтанд өргөдөл, гомдол

1

боломжоор хангахаас татгалзах эрх Үг
гэх мэт. Үг

5. - Төрийн аудитын байгууллагын
ажилтнууд ёс зүйн зөрчил гаргасан
/шалгагдагч байгууллагаас өөрийн
хувийн ашиг сонирхолтой холбоотой
баримт материал, давуу эрх
шаардсан, дарамталсан, шалгагдагч
байгууллагын нөлөөнд орж зөрчлийг
нуун дарагдуулсан/ бол ямар
хариуцлага хүлээлгэх, хэнд гомдол
гаргах зэргийг тодорхой зааж өгөх.

6. Хуулийн Хангалттай нотлох баримтаар
төслийн 18 нотлогдоогүй зөрчлийг тайлангийн

дугаар зүйлийн төсөлд тусгасан байгааг өөрчлүүлэх
18.3 саналаа өгсөөр байтал нэмэлт
нотлох баримт бүрдүүлээгүй боловч
аудитын тайланд засвар оруулаагүй
тохиолдолд хэрхэн шийдвэрлэх
талаар тусгах.

7. Хуулийн Хууль тогтоомжид тусгайлан заасан,
төслийн 6 эсвэл Засгийн газартай харилцах
дугаар зүйл хүрээнд улсын төсөв, санхүүгийн
бодлоготой холбоотой хэрэгжүүлсэн
Төв банкны үйл ажиллагаанд энэ
хуулийн 12.1-т заасны дагуу аудит
хийхээс бусад тохиолдолд төрийн
аудит хамаарахгүй” гэж нэмэх;

8. Дагаж гарах Банкны тухай хуульд “Төрийн Үг

хуулийн төсөл аудитын байгууллага аудит хийх

хуульд заасан чиг үүргээ

хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан

шаардсан” гэсэн нэмэлт оруулах

шаардлагагүй.

2

гаргах, улмаар захиргааны хэргийн
шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрх нь бусад
хуулиар нээлттэй болно.
гүй Төрийн аудитын байгууллагад ажиллаж
байгаа төрийн албан хаагчдын
хөдөлмөрийн харилцаатай холбоотой,
тэдэнд хариуцлага хүлээлгэх асуудал
нь Төрийн албаны тухай хууль,
Хөдөлмөрийн тухай хуулиар нэгэн адил
зохицуулагдах тул уг асуудлыг
тусгайлан хуулийн төсөлд тусгаагүй
болно.

гүй Уг асуудлыг Захиргааны ерөнхий хууль
болон Монгол Улсын Ерөнхий
аудитораас батлах санхүүгийн
тайлангийн, гүйцэтгэлийн болон
нийцлийн аудит хийх журмаар
нарийвчлан зохицуулах боломжтой.

Монголбанкны Хуулийн төслийг Монгол Улсын Үндсэн

Ерөнхийлөгч хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтөд

Б.Лхагвасүрэн заасан “Төрийн санхүү, төсвийн

/2020 оны 01 хяналтыг хараат бусаар хэрэгжүүлэх

дүгээр сарын байгууллагын бүрэн эрх, зохион

29-ний өдрийн байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг

А-1/94 хуулиар тогтооно.” гэсэн

дугаартай зохицуулалттай нийцүүлэх

албан бичиг/ шаардлагатай тул саналыг тусгах

боломжгүй.

гүй Төрийн аудитын байгууллага нь бүрэн

эрхээ хэрэгжүүлж үр дүнтэй аудит

гүйцэтгэхэд мэдээллийг

хязгаарлалтгүй, чөлөөтэй олж авах,

мэдээллээр бүрэн хангагдах зарчим

чухал бөгөөд энэ талаар ч олон улсын

2

9. Хуулийн Төрийн албаны тухай хуулийн 10 Үг
төслийн 26 дугаар зүйлийн 10.3 дахь хэсэг, 13 Үг
дугаар зүйлийн 13.1.3-т зааснаар Үг
дугаар зүйлийн төрийн аудитын байгууллагын
26.3, 26.4 удирдах, гүйцэтгэх албан тушаал нь
төрийн жинхэнэ албан тушаалд
10. Хуулийн хамаарах бөгөөд төрийн жинхэнэ
төслийн 31 албан хаагчийн эрх үүрэг, хориглох
дүгээр зүйл зүйлийг Төрийн албаны тухай
хуулийн 37, 38, 39 дүгээр зүйлд
11. Хуулийн тодорхой заасан тул эдгээр заалтыг
төслийн 40.7, хуулийн төслийн /26.3, 26.4, 31
41.2 дахь хэсэг дүгээр зүйл/-д эш татах байдлаар
тусгаж болох талтай.

Төрийн албаны тухай хуулийн 59
дүгээр зүйлд “Төрийн албан хаагчид
олгох нөхөх төлбөр”, 60 дугаар
зүйлд “Төрийн албан хаагчид олгох
тусламж”-ийн талаарх харилцааг
нарийвчлан зохицуулсан тул
төслийн 40.7, 41.2 дахь хэсэг
зайлшгүй шаардлагатай эсэхийг
анхаарах.

12. Хуулийн Төрийн албаны тухай хуулийн 45, Үг
төслийн 42 3
дугаар зүйл 47, 48 дугаар зүйлд төрийн албан

хаагчид сахилгын шийтгэл

ногдуулах үндэслэлүүдийг заасан

тул хуулийн төслийн 42 дугаар

зүйлийг өөрчлөн найруулах

боломжтойг бодолцох.

1 Хараат бус байдлын талаарх Мексикийн тунхаглал 2007 он

баримт бичигт тусгагдсан байдаг.1

Иймд энэхүү зарчмыг хэрэгжүүлэх

үүднээс Банкны тухай хуульд нэмэлт

оруулахаар төлөвлөсөн.

гүй Төрийн албаны Хуулийн төслийн 26.3-т заасан

зөвлөлийн зохицуулалт нь албан тушаалын

дарга тодорхойлолт батлахаар, 26.4-т төрийн

Б.Баатарзориг аудитын байгууллагын албан хаагчийн

/2020 оны 01 эрх зүйн байдлыг Төрийн албаны тухай

дүгээр сарын хууль тогтоомжоор зохицуулахаар

29-ний өдрийн тусгасан болно.

гүй 01/156 Хуулийн төслийн 31.1.4-т “ хуульд

дугаартай заасан бусад үүрэг” гэж заасан тул
албан бичиг/ төрийн аудитын байгууллагын ажилтан

нь төрийн жинхэнэ албан хаагч

болохынхоо хувьд Төрийн албаны

тухай хуульд заасан үүргийг хүлээнэ

гэж үзэж байна.

гүй Төрийн албаны тухай хуулийн 13

дугаар зүйлийн 13.1.3-т Үндэсний болон

орон нутгийн аудитын газрын удирдах,

гүйцэтгэх албан тушаалтныг төрийн

тусгай албан хаагч байхаар заасан

бөгөөд төрийн аудитын байгууллагын

албан хаагч нь төрийн тусгай чиг

үүргийг хэрэгжүүлэгчийн хувьд Төрийн

албаны тухай хуульд заасан төрийн

албан хаагчид олгох тэтгэмж, тусламж,

нөхөх төлбөрөөс гадна хангагдах

баталгааны тухай тусгасан.

гүй Төрийн санхүү, төсөв, нийтийн өмчийг

ашиглах, зарцуулахдаа сахилга бат

алдсан албан хаагчид хариуцлага

тооцох механизмыг бүрдүүлэх буюу

хууль хоорондын уялдааг хангах

зорилгоор хууль тогтоомж зөрчигчид

3

13. Хуулийн Хуулийн төслийн 28.2.3-т заасан Үг
төслийн 28.2.3 шаардлагыг дахин нягтлах замаар Үг
аудитын байгууллагад ажиллаж
14. Хуулийн төсөл байгаа албан хаагч шатлан дэвших
бүхэлдээ бололцоог нээж өгөх боломжтой

“нийтийн өмч” гэсэн ойлголтыг
энэхүү хуулийн төсөлд тодорхойлох
нь зүйтэй эсэхийг анхаарч Монгол
Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль,
Төрийн болон орон нутгийн өмчийн
тухай хуульд нийцүүлэн авч үзэх.

_ _ _о0

4

гүй хүлээлгэх хариуцлага хэсэгт тусгасан
гүй болно.

0о_ _ _ Төрийн албаны эрхэлсэн түшмэлээс
дээш болон түүнтэй дүйцэх ангиллын
албан тушаалд ажиллаж байсан гэдэг
агуулгаар тусгасан бөгөөд шатлан
дэвших боломж нээлттэй болно.

Иргэний хуулийн 99 дүгээр зүйлийн
99.2-т “нийтийн өмч нь төрийн, орон
нутгийн, шашны, олон нийтийн гэсэн
хэлбэртэй байна.” гэж заасан. Хэрэв
хуулийн төсөлд “нийтийн өмч” гэснийг
зөвхөн “төрийн нийтийн өмч” гэж
тодорхойлбол орон нутгийн өмчийн
тухай ойлголт гээгдэх эрсдэлтэй.
Энэхүү томьёоллыг Монгол Улсын
Үндсэн хууль, Иргэний хууль болон
бусад хуульд нийцүүлэн томьёолсон
гэж үзэж байна.

4

ТӨРИЙН АУДИТЫ
ТУС ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НА

2020 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдөр

ТӨРИЙН АУДИТЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГЫН ТӨСӨ

/6 бүлэг, 43 зүйл/ 2019.12.27

Нэгдүгээр бү

1.1.Энэ хуулийн зорилго нь төрийн санхүү,

1 дүгээр нийтийн өмчийг зохистой төлөвлөх, хуваарилах, аш

1 зүйл.Хуулийн зарцуулахад тавих хяналтыг хараат бусаар хэрэгж

зорилго байгууллагын бүрэн эрх, тогтолцоо, зохион байгуулал

зүйн үндсийг тогтооход оршино.

2.1.Төрийн аудитын тухай хууль тогтоом

2 2 дугаар Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ хууль болон э
зүйл.Төрийн хуультай нийцүүлэн гаргасан бусад хууль тогтоо
бүрдэнэ.
аудитын тухай
хууль тогтоомж 2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ х
зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний за

дагаж мөрдөнө.

3.1.Төрийн аудитад хууль дээдлэх, хараат бу

3 дугаар даасан байх, шударга ёсыг хангах, мэдээллээр

3 зүйл.Төрийн хангагдах, ил тод, бодитой байх, төрийн аудитын

аудитын зарчим улсын нийтлэг стандартад нийцсэн байх за

баримтална.

4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр то

доор дурдсан утгаар ойлгоно:

4.1.1.”төрийн санхүү, төсвийн хяналт

санхүү, төсөв, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээ,

төлөгдөх нөхцөлөөр ашиглуулж байгаа хөрөнгө, хувь

4 4 дүгээр зүйл. дуудлага худалдаа, техник, эдийн засгийн үнд
хөрөнгө оруулалт, худалдан авах ажиллагаа, тусга
Хуулийн нэр зээллэг, өрийн баталгаа, гадаад зээл, тусламж, ха
томьёоны санхүүгийн дэмжлэг, үнэт цаас, бүх төрлийн гэрээ, хэ

тодорхойлолт төсвийн төлөвлөлт, гүйцэтгэл, тайлагнал болон ни

өмчтэй холбогдох бусад аливаа үйл ажиллагаанд т

аудит хийхийг;

4.1.2.“нийтийн өмч” гэж нийтийн

сонирхлын төлөө ашиглагдах иргэдэд өмчлүүлснээс

газар, газрын хэвлий, түүний баялаг, ой, ус, ургам

ЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ БОЛОН
АЙРУУЛГЫН ТӨСЛИЙН ХАРЬЦУУЛАЛТ

Улаанбаатар хот

ӨЛ ТӨРИЙН АУДИТЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ /7 бүлэг, 29 зүйл/

үлэг. Нийтлэг үндэслэл

төсөв, 1.1.Энэ хуулийн зорилт нь төрийн аудитын
тогтолцоо, төрийн аудитыг хэрэгжүүлэх байгууллагын
шиглах, 1 дүгээр бүрэн эрх, үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг тодорхойлж,
төрийн аудитыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг
жүүлэх зүйл.Хуулийн зохицуулахад оршино.

лт, эрх зорилт 2.1.Монгол Улсын төрийн аудитын тухай хууль
тогтоомж нь Үндсэн хууль, энэ хууль, Төсвийн тухай хууль,
мж нь 2 дугаар хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
эдгээр зүйл.Төрийн
омжоос /Энэ хэсэгт 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны
аудитын тухай өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
хуульд хууль тогтоомж
аалтыг 2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд
зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг
ус, бие 3 дугаар дагаж мөрдөнө.
бүрэн зүйл.Төрийн
н олон /Энэ хэсгийг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
аудитын үндсэн өдрийн хуулиар нэмсэн/
арчмыг зарчим
3.1.Төрийн аудит нь хууль дээдлэх, шударга ёсыг
хангах, ил тод, бодитой байх, төрийн аудитын нийтээр
хүлээн зөвшөөрсөн зарчим, стандартад нийцсэн байна.

омьёог

т” гэж Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт
эргэж
ьчлал,

дэслэл,
ай сан,
андив,
элцэл,

ийтийн
төрийн

ашиг
с бусад
мал, ан

__________________________________________________________

амьтны нөөц, эрдэнэсийн сан, төсвийн орлого, тусга
төрийн болон орон нутгийн өмчид хамаарах эдийн
эдийн бус хөрөнгө, хуулиар нийтийн өмчид хамаарах
хөрөнгийг;

4.1.3.“төрийн аудитын байгууллага”
төрийн аудит хийх чиг үүрэг бүхий Үндэсний аудитын
аймаг, нийслэл дэх төрийн аудитын газар, төрийн ау
байгууллагын албан хаагчийг;

4.1.4.“шалгагдагч этгээд” гэж тө
байгууллага, тусгай сан, төрийн болон орон нутгийн ө
төрийн болон орон нутгийн өмчийн оролцоотой ху
этгээд, төрийн чиг үүргийг хууль тогтоомж, гэрээний ү
дээр шилжүүлэн авсан этгээд болон хуульд заасны
төрийн аудит хийгдэх аливаа этгээдийг;

4.1.5.“аудитад хамрагдагч” гэж шалг
этгээдтэй санхүү, эдийн засгийн харилцаанд оро
этгээдийг;

4.1.6.“аудитын тайлан” гэж ау
төлөвлөгөөний дагуу хийсэн аудитын дүнг илтгэсэ
бүхий албан тушаалтны баталгаажуулсан баримт би

4.1.7.“аудитын төлөвлөгөө” гэж аудит
үндэслэл, аудитын зорилт, хамрах хүрээ, арга зү
хугацаа, хөтөлбөрийг багтаасан эрх бүхий этгэ
баталсан баримт бичгийг;

4.1.8.“санхүүгийн тайлангийн аудит”
шалгагдагч этгээд санхүүгийн тайлангаа холбогдох
тогтоомж, стандарт, захиргааны хэм хэмжээний
бусад эрх зүйн актын шаардлагад нийцүүлэн үнэ
шударгаар тайлагнасан эсэхэд аудит
баталгаажуулахыг;

4.1.9.“гүйцэтгэлийн аудит” гэж шалг
этгээдийн бодлого, тогтолцоо, үйл ажиллагаа, чиг үү
хэрэгжилт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний гүйцэ
аудит хийхийг;

4.1.10.“нийцлийн аудит” гэж шалг
этгээдийн үйл ажиллагаанд мөрдөгдөж буй төрийн с
төсөв, нийтийн өмчтэй холбоотой хууль тогт
захиргааны хэм хэмжээний болон бусад эрх зүйн
хэрэгжилт, тэдгээрийн нийцэлд аудит хийхийг;

4.1.11.“аудитын хуулийн этгээд” гэж Ау
тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.4-т заасныг;

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

ай сан,
болон

х бусад

” гэж
газар,
удитын

өсвийн
өмчит,
уулийн
үндсэн
ы дагуу

гагдагч
олцсон

удитын
эн, эрх
ичгийг;
т хийх
үй, цаг
ээдийн

” гэж
хууль
болон
эн зөв,
хийж

гагдагч
үргийн
этгэлд

гагдагч
санхүү,
тоомж,

актын

удитын

2

__________________________________________________________

4.1.12.“лог бүртгэл” гэж хэрэглэгч про
нэвтэрсэн, үйлдэл хийсэн, өөрчлөлт хийсэн, өөр

хийхийг завдсан үйлдлийн түүхийг;
4.1.13.“нөлөөллийн мэдүүлэг” гэж аудит

явцад тухайн аудитын үр дүнтэй холбогдуулан т
аудитын байгууллагад аливаа этгээдээс зүй б

нөлөөлөх гэж оролдсон бүх үйлдлийг тэмд
баталгаажуулсан баримт бичгийг.

5 дугаар зүйл. 5.1.Төрийн аудитын үндсэн зорилт нь т
Төрийн аудитын санхүү, төсөв, нийтийн өмчийг хууль ёсны дагуу ар
үндсэн зорилт хэмнэлттэй, үр ашигтай, үр нөлөөтэйгөөр төл
хуваарилах, ашиглах, зарцуулахад хяналт тавих, түү

төрийн санхүүгийн удирдлагыг сайжруулж эдийн за
тогтвортой хөгжлийг хангахад дэмжлэг үзүүлэхэд чиг

6 дугаар 6.1.Монгол Улсын Үндсэн хуулийн
тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 7 дахь заалтын
зүйл.Төрийн төрийн санхүү, төсвийн хяналтыг хараат б
аудитын хэрэгжүүлэх байгууллага нь төрийн аудитын байгуу

байгууллагын байна.
бүрэн эрх 6.2.Төрийн аудитын байгууллагын бүрэн

зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журмыг зөвхө
хуулиар тогтоох бөгөөд бусад хуулиар төрийн ау

байгууллагад Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ ху
тодорхойлсон төрийн санхүү, төсвийн хяналтын хү
хамаарахгүй чиг үүрэг нэмэгдүүлэхийг хориглоно.

6.3.Төрийн аудитын байгууллага нь дараах

эрхийг хэрэгжүүлнэ:
6.3.1.шалгагдагч этгээдэд энэ хуулийн

дугаар зүйлд заасны дагуу санхүүгийн тайла
гүйцэтгэлийн болон нийцлийн аудит хийх;

6.3.2.Монгол Улсын Засгийн газар /ца
“Засгийн газар” гэх/-аас Монгол Улсын Их Хурал /ца
“Улсын Их Хурал” гэх/-д өргөн мэдүүлсэн Монгол
жилийн төсвийн төсөл түүнчлэн аймаг, нийслэлийн

даргаас тухайн шатны иргэдийн Төлөөлөгчдийн Х
өргөн мэдүүлсэн жилийн төсвийн төсөлд төсвийн о
нэмэгдүүлэх, төсвийн зарлагыг бууруулах, тө
санхүүжилтийн үр ашгийг дээшлүүлэх талаар д

гаргаж Улсын Их Хурал болон иргэдийн Төлөөлөг
Хуралд хүргүүлэх;

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

ограмд 4 дүгээр 4.1.Энэ хуулийг төрийн аудитын байгууллагаас
рчлөлт зүйл.Хуулийн
үйлчлэх хүрээ улс, орон нутгийн төсвийн орлого, зарлагын гүйцэтгэл,
т хийх төсвийн байгууллага, төрийн болон орон нутгийн өмчит,
төрийн 15 дугаар тэдгээрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээд, төсвөөс
бусаар зүйл.Аудит хийх санхүүгийн дэмжлэг авсан төсөл, хөтөлбөрийн санхүүгийн
дэглэн
бүрэн эрх тайлан, үйл ажиллагааны гүйцэтгэлд аудит хийж, дүгнэлт,
төрийн зөвлөмж гаргахад дагаж мөрдөнө.
рвилан
лөвлөх, /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
үнчлэн өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
асгийн
глэнэ. 15.1.Үндэсний аудитын газар дараахь бүрэн
эрхийг эдэлнэ:
Хорин
дагуу 15.1.1.Улсын Их Хурлаас бусад төрийн
бусаар байгууллагуудын үйл ажиллагаанд санхүүжилтийн эх
уллага
үүсвэрээс нь үл хамааран аудит хийх. Улсын Их Хурлын
н эрх, зөвхөн санхүүгийн тайланд аудит хийх бөгөөд хэрэв Улсын
өн энэ Их Хурлаас хүссэн тохиолдолд бусад үйл ажиллагаанд нь
удитын аудит хийх;
уулиар
үрээнд 15.1.2.төсвөөс санхүүжилт авсан, төсвийн орлого
бүрдүүлдэг байгууллага, аж ахуйн нэгж төрийн өмчит
бүрэн болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн үйл
ажиллагаанд аудит хийх;
11, 12
ангийн, /Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
аашид
аашид 15.1.3.олон улсын байгууллага, гадаад орны
Улсын санхүүжилтээр ажилладаг байгууллага, аж ахуйн нэгж,
н Засаг
Хуралд төсөл, хөтөлбөрийн үйл ажиллагаанд тэдний хүсэлтээр
орлого аудит хийх;
өсвийн
дүгнэлт 15.1.4.Засгийн газрын тусгай зориулалтын сан,
гчдийн төсвөөс олгосон санхүүгийн дэмжлэг, эргэж төлөгдөх
нөхцөлөөр ашиглуулж байгаа төсвийн хөрөнгө болон олон
3
улсын байгууллага, гадаад орны Засгийн газар,
байгууллага, иргэдээс Монгол Улсын Засгийн газар,
төсвийн байгууллагад олгосон зээл, тусламж, хандивын
ашиглалт, зарцуулалт, үр дүнд аудит хийх;

/Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

__________________________________________________________

6.3.3.төрийн санхүү, төсвийн хян
хэрэгжүүлэх хүрээнд хуульд заасан болон шаардла
тохиолдолд тодорхой асуудлаар аудит хийх;

6.3.4.нийтийн өмчтэй холбоотой хари
зохицуулсан хууль тогтоомж, захиргааны хэм хэмж
акт, бусад эрх зүйн актыг боловсронгуй болгох, б
гаргах талаар эрх бүхий этгээдэд зөвлөмж өгөх.

6.4.Гүйцэтгэх ажил эрхэлдэг байгуул
гүйцэтгэх ажилд зориулсан улсын төсвийн хөрө
зарцуулалтад Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын
болгосноор Улсын Их Хурлын Тусгай хяналтын
хорооноос итгэмжилсэн аудитор аудит хийнэ. Итгэмж
аудитор нь аудитын төлөвлөгөөгөө өөрөө боловср
бөгөөд аудитын тайланг Монгол Улсын Ерөнхий ау
батална.

6.5.Улсын Их Хурлаас хүсэлт гаргасан тохио
Улсын Их Хурлын үйл ажиллагаанд бусад төрөл, хэлб
аудит хийж болно.

6.6.Аудитад хамрагдагчийн шалгагдагч этгэ
санхүү, эдийн засгийн харилцаанд оролцсон
ажиллагаа төрийн аудитад хамрагдана.

6.7.Энэ хуулийн 6.3.3-т заасан э
хэрэгжүүлэхэд энэ хуулийн 12.1 дэх хэсэг хамаарахгү

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

налтыг 15.1.5.улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт, түүний үр
агатай дүнд аудит хийх;
илцааг
жээний 15.1.6.гүйцэтгэх ажил эрхэлдэг байгууллагын
батлан гүйцэтгэх ажилд зориулсан улсын төсвийн хөрөнгийн
ллагын зарцуулалтад Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын санал
өнгийн болгосноор Улсын Их Хурлын даргын итгэмжилсэн
санал
н дэд аудитор аудит хийх;
жилсэн /Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
руулах
удитор өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
олдолд 15.1.7.улсын нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн
бэрээр
ээдтэй газрын жилийн эцсийн санхүүгийн нэгдсэн тайланд аудит
н үйл хийх;
эрхийг
үй. /Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
4
15.1.8.шаардлагатай тохиолдолд тодорхой
асуудлаар аудит хийж, дүгнэлт гаргах;

15.1.9.Засгийн газраас Улсын Их Хуралд өргөн
мэдүүлсэн Монгол Улсын жилийн төсвийн төсөлд хийсэн

аудитын дүгнэлт, уг төсөлтэй холбогдуулан Улсын Их
Хурлын Байнгын хороо, нам, эвслийн бүлгээс гаргасан
саналын талаарх дүгнэлтийг Улсын Их Хуралд оруулж
танилцуулах;

/Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

15.1.10.төрийн аудитын байгууллагыг мэргэжил,
арга зүйн удирдлагаар хангах зорилгоор ажлын зохион
байгуулалт, бүтэц, үйл ажиллагааны асуудлаар стандарт,

дүрэм, журам, заавар батлах;
/Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
15.1.11.өөрийн бүрэн эрхийн асуудлаар төрийн

аудитын байгууллагаар сэлгэж аудит хийлгэх;
/Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
15.1.12.аудитын явцад илэрсэн төлбөр, зөрчлийг

барагдуулах акт тавих, албан шаардлага өгөх, хууль
тогтоомж, эрх зүйн хэм хэмжээ тогтоосон бусад
шийдвэрийг боловсронгуй болгох саналыг холбогдох
байгууллагад тавих;

15.1.13.төрийн албан хаагч хуулиар хориглосон
үйл ажиллагаа явуулсан, албан үүргээ биелүүлээгүй,
албан тушаалын бүрэн эрхээ хэтрүүлсэн нь аудитын явцад
илэрвэл түүнд хууль тогтоомжид заасны дагуу сахилгын

хариуцлага тооцуулах асуудлыг эрх бүхий байгууллага,

__________________________________________________________

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

албан тушаалтанд тавих. Эрх бүхий байгууллага, албан

тушаалтан уг асуудлыг зохих журмын дагуу хэрхэн

шийдвэрлэсэн тухайгаа Үндэсний аудитын газарт ажлын

10 хоногийн дотор мэдэгдэнэ;

/Энэ заалтад 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

15.1.14.төрийн болон орон нутгийн өмчийн

ашиглалт, зарцуулалтад аудит хийж дүгнэлт гаргаж болох;

15.1.15.сонгууль зохион байгуулахтай холбогдсон

улсын төсвөөс санхүүжүүлсэн зардлын гүйцэтгэлд,

түүнчлэн нам, эвсэл, нэр дэвшигчийн сонгуулийн зардлын

санхүүжилт, түүний гүйцэтгэлд аудит хийж, дүгнэлт гаргах;

/Энэ заалтыг 2011 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.16.Улсын Их Хурлын ээлжит сонгуулийн

жилийн өмнөх нэг жилийн хугацаанд тухайн сонгуульд

оролцох улс төрийн нам, сонгуулийн эвсэлд нэгдэн орсон

намуудад иргэд, хуулийн этгээдээс өгсөн хандивын

тайланг хянан баталгаажуулах;

/Энэ заалтыг 2011 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.17.Улсын Их Хурлын ээлжит сонгуульд

оролцохоо илэрхийлж бүртгүүлсэн улс төрийн нам,

намуудын сонгуулийн эвслийн сонгуулийн мөрийн

хөтөлбөрт орсон зорилт, арга хэмжээ нь Монгол Улсын

хөгжлийн үзэл баримтлалд нийцсэн эсэх болон санхүүгийн

тодорхой эх үүсвэр шаардсан арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд

шаардагдах зардлын дүн нь Төсвийн тогтвортой байдлын

тухай хуульд заасан төсвийн тусгай шаардлагад нийцэж

байгаа эсэх талаар дүгнэлт гаргах;

/Энэ заалтыг 2011 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ заалтад 2015 оны 11 дүгээр

сарын 26-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

15.1.18.Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид нэр

дэвшигчийн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт дэвшүүлсэн

зорилт, арга хэмжээ нь Монгол Улсын хөгжлийн үзэл

баримтлалд нийцсэн эсэхэд болон сонгуулийн мөрийн

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх санхүүгийн эх үүсвэрт дүгнэлт

гаргах;

/Энэ заалтыг 2012 оны 12 дугаар сарын 21-ний

өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ заалтад 2015 оны 11 дүгээр

сарын 26-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/

15.1.19.Сонгуулийн ерөнхий хорооноос

шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд Монгол Улсын

5

__________________________________________________________

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчийн сонгуулийн зардлын
санхүүжилт, түүний гүйцэтгэлд аудит хийж, дүгнэлт гаргах;

/Энэ заалтыг 2012 оны 12 дугаар сарын 21-ний
өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.20.төсвийн орлогоор баталгаажсан Засгийн
газрын баталгаа, зээл, бүх төрлийн санхүүгийн үүрэгтэй
холбогдсон гэрээ, хэлцэл, үйл ажиллагаанд, түүнчлэн
төсвийн хөрөнгөөр болон төсвийн хөрөнгийн оролцоотой
хэрэгжих төслийн техник, эдийн засгийн үндэслэл,
байгуулах хөрөнгө оруулалтын гэрээнд аудит хийж дүгнэлт
гаргах;

/Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.21.газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн
хуваах гэрээгээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа
гэрээлэгчийн нийт хөрөнгө оруулалт, өртөг нөхсөн болон
өртөг нөхөх зардлын хэмжээ, газрын тосны экспорт,
борлуулалтын орлогын тооцоо, хуваарилалтад аудит
хийх;

/Энэ заалтыг 2014 оны 7 дугаар сарын 1-ний
өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.22.Засгийн газрын өрийн удирдлагын дунд
хугацааны стратегийн баримт бичгийн хэрэгжилтэд
үнэлгээ хийж, дүгнэлт гаргах;

/Энэ заалтыг 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны
өдрийн хуулиар нэмсэн/

15.1.23.хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
/Энэ заалтын дугаарт 2011 оны 12 дугаар сарын
15-ны өдрийн хууль, 2012 оны 12 дугаар сарын 21-ний
өдрийн хууль, 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны өдрийн
хууль, 2014 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрийн хууль, 2015
оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар тус тус
өөрчлөлт оруулсан/
15.2.Төрийн аудитын орон нутаг дахь салбар
байгууллага дараахь бүрэн эрх эдэлнэ:
/Энэ хэсэгт 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны өдрийн
хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
15.2.1.орон нутгийн захиргааны болон төсвийн
байгууллагуудын үйл ажиллагааны үр дүн, санхүүгийн
тайланд аудит хийх;
/Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
өдрийн хуулиар нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан/
15.2.2.орон нутгийн төсвөөс санхүүжилт авсан,
төсвийн орлого бүрдүүлдэг байгууллага, аж ахуйн нэгж

6

__________________________________________________________

Хоёрдугаа

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

орон нутгийн өмчит болон орон нутгийн өмчийн
оролцоотой хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд аудит

хийх;
/Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
15.2.3.орон нутгийн төсвийн жилийн эцсийн

санхүүгийн нэгдсэн тайланд аудит хийж дүгнэлт гаргах;
15.2.4.орон нутгийн төсвийн төсөлд болон

төсвийн хөрөнгийн үр ашгийг дээшлүүлэх, орлого
нэмэгдүүлэх талаар санал боловсруулж аймаг,

нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хуралд оруулах;
15.2.5.хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
/Энэ заалтыг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

15.3.Төрийн аудитын байгууллагаас төсвийн
байгууллага, түүнчлэн төрийн болон орон нутгийн өмчит
буюу тэдгээр өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж,
байгууллагын өмчийн ашиглалт, зарцуулалтад аудит хийх

явцад гэмт хэргийн шинжтэй нөхцөл байдал илэрвэл энэ
тухай эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэж холбогдох баримт
бичгийг шилжүүлэн шалгуулна.

/Энэ хэсгийг 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн, энэ хэсэгт 2013 оны 11 дүгээр
сарын 7-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

15.4.Эрх бүхий байгууллага энэ хуулийн 15.3-т
заасны дагуу шилжүүлсэн хэргийн талаар гаргасан
шийдвэрээ холбогдох хуульд заасан хугацаанд төрийн

аудитын байгууллагад мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсгийг 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн/
15.5.Үндэсний аудитын газар энэ хуулийн 15.1.17,

15.1.18-д заасан дүгнэлтийн нэг хувийг уг дүгнэлтийг
гаргаснаас хойш хоёр хоногийн дотор Сонгуулийн ерөнхий
хороонд хүргүүлэх бөгөөд уг дүгнэлтэд улс төрийн нам,
намуудын эвсэл, хамтарсан намууд нэр дэвшигчдээс

дүгнэлт гаргуулахаар ирүүлсэн сонгуулийн мөрийн
хөтөлбөрийн хуулбарыг хавсаргана.

/Энэ хэсгийг 2012 оны 12 дугаар сарын 21-ний
өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

р бүлэг. Аудит хийх

7

__________________________________________________________

7 дугаар 7.1.Төрийн аудитын байгууллага төрийн с
зүйл.Төрийн төсвийн хяналтын хүрээнд дараах төрлөөр аудит хий

аудитын төрөл, 7.1.1.санхүүгийн тайлангийн аудит;
хэлбэр 7.1.2.гүйцэтгэлийн аудит;
7.1.3.нийцлийн аудит.
7.2.Төрийн аудитын байгууллага энэ хуулийн

заасан аудитыг нэгдсэн, хамтарсан, зэр
баталгаажуулах, мэдээллийн технологийн болон
хэлбэрээр хийж болно.

7.3.Санхүүгийн тайлангийн, гүйцэтгэлийн

нийцлийн аудит хийх журмыг Монгол Улсын Ер
аудитор батална.

8 дугаар 8.1.Төрийн аудитын байгууллага Төсвийн
зүйл.Санхүүгийн хуульд заасны дагуу улсын нэгдсэн төсвийн гүйц
тайлангийн аудит Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, тө
байгууллага, төсвийн захирагчийн жилийн тө

гүйцэтгэл, санхүүгийн тайлан, санхүүгийн нэгтгэсэн та
төрийн болон орон нутгийн өмчит, тэдгээрийн оролц
хуулийн этгээдийн жилийн санхүүгийн тайланд
хийнэ.

8.2.Төрийн аудитын байгууллага төрийн
үүргийг хууль тогтоомж, гэрээний үндсэн дээр шилж
авсан этгээдийн санхүүгийн тайланд аудит хийж бол

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

санхүү, 5 дугаар Энэ зүйлийн гарчигт 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-
йнэ: зүйл.Төрийн ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
аудитын төрөл
н 7.1-д 5.1.Төрийн аудитын байгууллага санхүүгийн
рэгцээ, 18 дугаар тайлангийн, гүйцэтгэлийн болон нийцлийн аудит хийнэ.
зүйл.Санхүүгийн Аудитын арга хэлбэрийг санхүүгийн удирдлага, шинжлэх
бусад тайлангийн аудит ухаан, техник, технологийн дэвшилттэй уялдуулан байнга
болон
рөнхий боловсронгуй болгож, үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж
байна.
тухай
цэтгэл, /Энэ хэсгийг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
өсвийн өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
өсвийн
айлан, 5.2.Санхүүгийн тайлангийн аудит нь аудит
цоотой хийлгэсэн байгууллагын санхүүгийн тайлан санхүүгийн
байдал, үйл ажиллагааны үр дүн болон мөнгөн гүйлгээг
аудит нягтлан бодох бүртгэлийн нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн
н чиг
жүүлэн зарчмууд, нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын болон
лно. үндэсний стандартад нийцүүлэн үнэн зөв гаргасан эсэх
талаар дүгнэлт гаргаж баталгаажуулна.
8
5.3.Гүйцэтгэлийн аудит нь шалгагдаж буй

байгууллага чиг үүргээ хэрэгжүүлэхдээ өөрийн нөөцийг
хэрхэн арвич хямгач, үр ашигтай бөгөөд үр нөлөөтэй
ашиглаж байгааг шалгаж, дүгнэлт, зөвлөмж гаргана.

5.4.Нийцлийн аудит нь аудит хийлгэсэн

байгууллага үйл ажиллагаандаа хууль тогтоомж, нийтээр
дагаж мөрдөх эрх зүйн актаар тогтоосон шаардлагыг сахин
биелүүлж байгаа байдлыг шалгаж дүгнэлт, зөвлөмж
гаргана.

/Энэ хэсгийг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар нэмсэн/

/Энэ зүйлийн гарчигт 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-
ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

18.1.Засгийн газар болон бусад байгууллагууд
жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангаа нягтлан бодох
бүртгэлийн олон улсын стандартын дагуу гаргаж Төсвийн
тухай хуулиар тогтоосон хугацаанд төрийн аудитын

байгууллагад ирүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хууль, 2011 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн
хуулиар тус тус өөрчлөлт оруулсан/

18.2.Төрийн аудитын байгууллага Төсвийн тухай
хуулиар тогтоосон хугацаанд санхүүгийн тайланд аудит
хийж дүгнэлт гарган төсвийн ерөнхийлөн захирагчид,
дүгнэлтийн хувийг шаардлагатай гэж үзвэл санхүү,

төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв, орон
нутгийн байгууллагад тус тус хүргүүлнэ.

__________________________________________________________

8.3.Төрийн аудитын байгууллага Улсын Их Х
зөвхөн санхүүгийн тайланд аудит хийнэ.

8.4.Төрийн аудитын байгууллага энэ х
заасан санхүүгийн тайланд аудит хийх чиг үүргээ ау
хуулийн этгээдээр гүйцэтгүүлж болно.

8.5.Аудитын хуулийн этгээд нь энэ хуулийн
заасны дагуу санхүүгийн тайлангийн аудит хийхдээ т
аудитын байгууллагаас баталсан дүрэм, ж
стандартыг мөрдөж ажиллана.

8.6.Төрийн аудитын байгууллага санхү
тайлангийн аудит хийхэд гарсан шууд ба шууд бус за
нөхөх үүднээс шалгагдагч этгээдээс аудитын үйлчилг
төлбөр авна. Аудитын үйлчилгээний төлбөрийн
үнийг Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын саналыг үнд
санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргаан
байгууллага жил бүр тогтоож, холбогдох байгууллаг
төсөвт тусгана.

8.7.Төрийн аудитын байгууллага энэ хуулийн
заасан орлогыг улсын төсөвт оруулж, энэ хуулийн
заасан нэгжийн үйл ажиллагаанд зарцуулна.

8.8.Энэ хуулийн 8.4-т заасан аудитын ху
этгээдийг хуульд заасан журмын дагуу сонгон шалгар
бөгөөд аудитын хуулийн этгээдийн ажлын гүйцэт
хянах, үнэлэх, баталгаажуулах журмыг Монгол У
Ерөнхий аудитор батална.

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

Хурлын /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
өдрийн хуулиар нэмэлт, өөрчлөлт, 2011 оны 12 дугаар
хуульд
удитын сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
18.3.Төрийн аудитын байгууллага дотоодын
н 8.4-т
төрийн болон хөндлөнгийн аудитын бусад байгууллагын хийсэн
журам, аудитыг Аудитын олон улсын ба үндэсний стандартын

үүгийн дагуу үнэн зөв, алдаа мадаггүй хийгдсэн гэж үзвэл түүнд
ардлыг тулгуурлан дүгнэлтээ гаргаж болно.
гээний
жишиг /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
дэслэн өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
ны төв
гуудын 18.4.Монгол Улсын Ерөнхий аудитор нягтлан
бодох бүртгэлийн хөтлөлт, дотоод хяналт сайтай нь удаа
н 8.6-д дараагийн аудитаар нотлогдсон байгууллагын санхүүгийн
24.4-т тайланд жил бүр аудит хийх шаардлагагүй гэж үзэж болох

уулийн бөгөөд энэ тухай Улсын Их Хурал, холбогдох бусад
руулах байгууллагад зөвлөх эрхтэй.
тгэлийг
Улсын 18.5.Төрийн аудитын байгууллага санхүүгийн
тайланд аудит хийх чиг үүргээ аудитын бусад

байгууллагаар гэрээний үндсэн дээр гүйцэтгүүлж болно.
Ийнхүү гүйцэтгэсэн аудитын тайлангийн чанарыг төрийн
аудитын байгууллага баталгаажуулна. Гэрээгээр аудит
хийлгэх, аудитын тайланг баталгаажуулах журмыг Монгол

Улсын Ерөнхий аудитор батална.
/Энэ хэсгийг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
18.6.Төрийн аудитын байгууллага санхүүгийн

тайлангийн аудит хийхэд гарсан шууд ба шууд бус зардлыг

нөхөх үүднээс аудит хийлгэсэн байгууллагаас аудитын
үйлчилгээний төлбөр авч болно. Аудитын үйлчилгээний
төлбөрийн хэмжээ, жишгийг Yндэсний аудитын газрын
саналыг үндэслэн санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн

төрийн захиргааны төв байгууллага жил бүр тогтоож,
байгууллагуудын төсөвт тусгаж байна. Төрийн аудитын
байгууллагын хийсэн аудитын төлбөрийн орлогыг улсын
төсөвт оруулах ба гэрээгээр хийлгэсэн аудитын төлбөрийг

тухайн аудитын байгууллагад төлнө.
/Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
18.7.Санхүүгийн тайланд аудит хийх журмыг

Монгол Улсын Ерөнхий аудитор батална.

9

__________________________________________________________

9.1.Төрийн аудитын байгууллага шалг

этгээдийн бодлого, үйл ажиллагаа, чиг үүргийн хэрэ

хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэл нь ар

8 9 дүгээр зүйл. хэмнэлт, үр ашиг, үр нөлөөтэй эсэхэд аудит хийнэ.
Гүйцэтгэлийн 9.2.Төрийн аудитын байгууллага шалг

аудит этгээдийн тогтолцоо, үйл ажиллагааны зохион байгу

түүний хэмжилт, дотоод хяналт үр нөлөөтэй эсэхэд д

өгч, тэдгээрийг сайжруулах чиглэлээр гүйцэтгэлийн

хийнэ.

10.1.Төрийн аудитын байгууллага шалг

этгээд үйл ажиллагаандаа төрийн санхүү, төсөв, ни

өмчтэй холбоотой хууль тогтоомж, захиргааны

хэмжээний болон бусад эрх зүйн актыг хэрэгжүүл

эсэхэд аудит хийнэ.

10 дугаар 10.2.Төрийн аудитын байгууллага шалг

9 зүйл.Нийцлийн этгээдийн мөрдөж буй төрийн санхүү, төсөв, ни

аудит өмчтэй холбоотой хууль тогтоомж, захиргааны

хэмжээний болон бусад эрх зүйн актын нийцэлд

хийнэ.

10.3.Төрийн аудитын байгууллага ний

аудитыг санхүүгийн тайлангийн болон гүйцэтг

аудиттай хослуулан хийж болно.

11.1.Монгол Улсын Ерөнхий аудитор аудитын сэ

Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хороонд танилц

батлуулна.

11 дүгээр 11.2.Энэ хуулийн 11.1-д заасан аудитын сэ

10 зүйл.Аудитын дараах байдлаар ангилна:

төлөвлөлт 11.2.1.хуульд заасны дагуу хийгдэх ауд

11.2.2.төрийн аудитын байгуул

бодлогоор хийгдэх аудит.

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

гагдагч 19 дүгээр /Энэ зүйлийн гарчигт 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-
эгжилт, зүйл.Гүйцэтгэлийн ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
рвилан
гагдагч болон нийцлийн 19.1.Төрийн аудитын байгууллага өөрийн бүрэн
уулалт, аудит, түүний эрхийн хүрээнд хамрагдах аливаа байгууллага, хөтөлбөрт
дүгнэлт тайлан гүйцэтгэлийн болон нийцлийн аудит хийж болно.

аудит 16 дугаар /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
зүйл.Аудитын
гагдагч өдрийн хуулиар өөрчлөлт, 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
ийтийн төлөвлөлт өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
ы хэм
лж буй 19.2.Төрийн аудитын байгууллага аудитын
гагдагч зорилт, хамрах хүрээний талаар аудит хийлгэх
ийтийн
ы хэм байгууллагад аудит эхлэхээс өмнө мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
аудит
йцлийн өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
гэлийн 19.3.Аудит дуусаж, тайлангийн төсөл бэлэн

эдвийг болсны дараа төрийн аудитын байгууллага дараахь арга
цуулж, хэмжээ авна:
эдвийг
дит; /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
ллагын өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

10 19.3.1.аудит хийлгэсэн байгууллагад тайлангийн
төслийг өгч ажлын 10 хоногийн дотор саналаа өгөхийг
хүсэх;

19.3.2.аудит хийлгэсэн байгууллагаас ирүүлсэн

саналыг судлан үндэслэлтэй гэж үзвэл тайланд засвар
оруулах, үндэслэлгүй гэж үзвэл өөрийн дүгнэлтийг нэмэлт
нотлох зүйлээр бататгах арга хэмжээ авах;

19.3.3.тайлангийн эцсийн хувилбарыг Улсын Их
Хурал аудит хийлгэсэн байгууллага болон холбогдох

бусад байгууллага, албан тушаалтанд хүргүүлэх.
/Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар нэмэлт, 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

19.4.Гүйцэтгэлийн болон нийцлийн аудит хийх
журмыг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор батална.
/Энэ хэсэгт 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны өдрийн
хуулиар нэмэлт оруулсан/

16.1.Үндэсний аудитын газар төрийн аудитын
байгууллагын аудитын хэтийн болон жилийн төлөвлөгөө
боловсруулж ажиллана.

16.2.Үндэсний аудитын газар төрийн аудитын
байгууллагын аудитын хэтийн болон жилийн төлөвлөгөө
боловсруулахдаа иргэд, олон нийтийн анхааралд байгаа
үнэн зөв хариу хүссэн аудитын сэдвийг сонгож, хүний

болон санхүүгийн нөөц, хугацаа, хүрэх үр дүнг тусган
Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хороонд танилцуулж,

__________________________________________________________

11.3.Энэ хуулийн 11.2.1-д зааснаас бусад ау
сэдвийг батлахдаа дараах хүчин зүйлд үндэслэнэ:

11.3.1.тухайн сэдвээр урьдчилсан суд
тооцоолол хийгдсэн байх;

11.3.2.төсөв, санхүү, хугацаа болон
нөөцийн чадавхтай байх;

11.3.3.иргэд, олон нийтийн анхааралд б
үнэн зөв хариу хүссэн нийтийн ашиг сонирхлыг хө
асуудал байх.

11.4.Аймаг, нийслэл дэх Төрийн аудитын га
тухайн орон нутагтаа гүйцэтгэх дөрвөөс илүүгүй ау
сэдвийг энэ зүйлийн 11.3-т заасан хүчин зүйлийг үнд
боловсруулж Монгол Улсын Ерөнхий аудит
батлуулна.

11.5.Энэ зүйлийн 11.1, 11.4-т заасан ау
сэдвийг үндэслэн Монгол Улсын Ерөнхий аудитор ау
төлөвлөгөөг жилийн болон хэтийн хугаца
боловсруулж батална.

12.1.Төрийн аудитын байгууллага төлөвлөгө

аудитыг Улсын Их Хурлын шийдвэр, Монгол Улсын Ү

хуулийн Хорин наймдугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт з

Хянан шалгах түр хорооны шийдвэр болон хуульд з

бусад үндэслэлээр хийнэ.

12.2.Энэ хуулийн 12.1-д заасны дагуу холб

этгээд нь төрийн аудитын байгууллагаар аудит хи

12 дугаар тохиолдолд энэ талаар Монгол Улсын Ерөнхий ауд

12 зүйл.Төлөвлөгөөт урьдчилан мэдэгдэж, зөвшилцсөний үндсэн дэ

бус аудит аудитын хамрах хүрээ, хугацааг тогтооно.

Тайлбар: Энэ зүйлийн 12.1-д заасан “х

заасан бусад үндэслэл” гэдгийг Нийтийн сонс

тухай хуулийн 9.2-т “Төсвийн хяналтын сонсгол яв

бол төрийн аудитын байгууллагаар дүгнэлт гарг

гэх зэргээр хуульд тусгайлан заасан асуудлаар т

аудитын байгууллагаар аудит хийлгэхээр з

тохиолдлыг ойлгоно.

13.1.Төрийн аудитын байгууллага үр дүнт

13 13 дугаар ашигтай аудитыг хийхийн тулд шинжлэх ухааны о
зүйл.Аудитад орчин үеийн мэдээллийн технологийн арга, хэлбэри
цахим мэдээлэл, ажиллагаандаа нэвтрүүлэх, түүнийг боловсронгуй б
арга хэмжээг тогтмол авч хэрэгжүүлнэ.
арга зүйг ашиглах
13.2.Төрийн аудитын байгууллага аудит х

шаардлагатай цахим мэдээллийг цуглуулах, дамж

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

удитын шийдвэр гаргуулна. Энэ шийдвэр нь төлөвлөгөө
боловсруулах үндэслэл болно.
далгаа,
16.3.Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны
хүний шийдвэрээр хийх аудитын тайланг тус Байнгын хороонд
заавал танилцуулах бөгөөд уг Байнгын хороо
байгаа шаардлагатай гэж үзсэн аудитын тайланг хэлэлцэж, зохих
өндсөн шийдвэр гаргана.

азар нь 16.4.Үндэсний аудитын газар төрийн аудитын
удитын байгууллагын аудитын хэтийн болон жилийн төлөвлөгөө
дэслэн боловсруулахдаа дараах зүйлийг харгалзан үзнэ:
тораар
16.4.1.дотоод, гадаадын бусад байгууллагын
удитын санал;
удитын
аагаар 16.4.2.дотоод хяналтын байгууллагаас хийсэн
болон хийхээр төлөвлөсөн аудит;
өөт бус
Үндсэн 16.4.3.олон улсын байгууллагаас хийсэн болон
заасан хийхээр төлөвлөсөн аудит;
заасан
16.4.4.явцын дунд гарч болох гэнэтийн
богдох шаардлага.
ийлгэх
диторт /Энэ зүйлийг 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны
ээр уг өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/

хуульд Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт
сголын
вуулах Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт
гуулна”
төрийн
заасан

тэй, үр
ололт,
ийг үйл
болгох

хийхэд
жуулах,

11

__________________________________________________________

хадгалах, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор

мэдээллийн нэгдсэн системийг ашиглах бөгөөд т

ашиглалт, хөгжүүлэлтийг дунд болон урт хугаца

төлөвлөж хэрэгжүүлнэ.

13.3.Төрийн аудитын байгууллага шалг

этгээдийн цахим мэдээллийн сан, мэдээлэл, гү

бүртгэл зэрэгт цахим хэлбэрээр хийгдсэн төрийн с

төсвийн төлөвлөлт, тайлагналт, ашиглалт, зарцуулал

ажиллагааны үр дүнд цахим мэдээллийн нэгдсэн с

ашиглан аудит хийж болно.

13.4.Аудитад цахим мэдээллийн нэ

системийг ашиглах журмыг Монгол Улсын Ер

аудитор батална.

14.1.Төрийн аудитын байгууллага чиг

гүйцэтгэхдээ Аудитын Дээд Байгууллагуудын Олон

байгууллага (INTOSAI)-аас баталсан төрийн аудитын

улсын стандартыг баримтална.

14.2.Үндэсний аудитын газрын дэргэд ауд

холбоотой аргачлал, удирдамж, зааврыг боловсруул

үүрэг бүхий орон тооны бус гишүүдээс бүрдсэн Т

аудитын стандартын хороо ажиллана.

14.3.Төрийн аудитын стандартын хороо нь М

Улсын Ерөнхий аудиторын шийдвэрээр томилогдсон

14 14 дүгээр засаг, санхүү, нягтлан бодох бүртгэл, эрх зүйн чигл
зүйл.Төрийн мэргэшсэн есөөс доошгүй гишүүний бүрэлдэхүүнтэй б

аудитын олон 14.4.Төрийн аудитын стандартын хороо нь д
улсын стандарт
чиг үүрэгтэй:
14.4.1.төрийн аудитын олон улсын станд

албан орчуулгыг хянан, хэрэглээний тайлбар, зөв

гаргах;

14.4.2.төрийн аудитын үндэсний ста

боловсруулах;

14.4.3.төрийн аудитын байгууллагаас

хийхтэй холбоотой дотоод аргачлал, удирдамж, з

гаргах.

14.5.Төрийн аудитын стандартын хорооны д

хорооны гишүүдэд олгох урамшууллын хэмжээг М

Улсын Ерөнхий аудитор батална.

15.1.Төрийн аудитын байгууллага нь аудит хи

15 15 дугаар мэдээллээр бүрэн хангагдах зарчмын хүрээнд д
зүйл.Мэдээлэл бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

авах эрх 15.1.1.шаардлагатай мэдээлэл, б

бичгийг хэлбэрээс нь үл хамааран шалгагдагч этгээд

холбогдох бусад байгууллага, албан тушаал

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

цахим 17 дугаар 17.1.Үндэсний аудитын газар аудитын ажлын
түүний зүйл.Аудитын болон тайлагнах стандарт баталж төрийн аудитын
аагаар ажлын болон байгууллагын болон дотоод хяналтын ажилтан, төрийн
аудитын байгууллагын нэрийн өмнөөс аудит хийж буй
гагдагч тайлагнах мэргэжлийн аудитораар мөрдүүлнэ. Энэ стандарт нь
үйлгээ, стандарт аудитын нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн зарчим, стандарт,
санхүү, тухайлбал, Хяналт шалгалтын дээд байгууллагуудын олон
лт, үйл 21 дүгээр улсын байгууллага, Нягтлан бодогчдын олон улсын
систем зүйл.Мэдээлэл холбооны стандартад нийцсэн байна.
/Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн
эгдсэн авах эрх хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
рөнхий
21.1.Төрийн аудитын байгууллага, түүний
үүргээ ажилтнууд бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд шаардагдах аливаа
Улсын мэдээллийг бүрэн хэмжээгээр, чөлөөтэй, шуурхай авах
н олон эрхтэй. Энэ хуулийн 15.1-д заасан байгууллага, албан
тушаалтан төрийн аудитын байгууллагаас шаардсан
диттай мэдээллийг хугацаанд нь саадгүй гаргаж өгөх үүрэгтэй.
лах чиг
Төрийн

Монгол
н эдийн
лэлээр
байна.
дараах

дартын
влөмж

андарт

аудит
заавар

дүрэм,
Монгол

ийхдээ
дараах

баримт
болон
лтнаас

12

__________________________________________________________

тогтоосон хугацаанд, үнэ төлбөргүйгээр гарг

хуулбарлаж авах;

15.1.2.шалгагдагч этгээдийн ажлын

болон бусад холбогдох газарт ажлын цагаар са

нэвтрэн орох, ажиллах, бүртгэл, тооллого хийх, мэд

баримт бичиг, аливаа эд зүйлстэй үнэ төлбөрг

танилцах;

15.1.3.шалгагдагч этгээдийн

ажиллагаандаа ашиглаж байгаа тоног төхөө

программ хангамж, цахим мэдээллийн санд нэвтрэх,

хэлбэрээр боловсруулсан, хадгалсан, илгээсэн, х

авсан мэдээлэл, баримт бичигтэй танилцах, уг мэд

баримт бичгийг цахим болон бусад хэлбэрээр ху

авах;

15.1.4.шалгагдагч этгээдээс та

гаргуулах, тодорхой асуулт тавьж хариулт авах;

15.1.5. шаардлагатай тохио

мэдээлэл, баримт бичгийг хамгаалах зорилгоор шалг

этгээдийн агуулах, өрөө, сейф, програм хангамжийн э

лог бүртгэлийг түр хугацаагаар битүүмжлэх, хуулб

авах. Ийнхүү битүүмжилсэн хугацаа нь тухайн ау

хийхэд шаардагдах хамгийн бага хугацаа байх бөгө

хугацаанд мэдээлэл, баримтыг ашиглах, өөрчлөх, б

дамжуулахыг хориглоно.

15.2.Энэ хуулийн 6.4-т зааснаас

тохиолдолд төрийн аудитын байгууллага аудит хи
зөвхөн Монгол Улсын Ерөнхий аудитор, түүний эрх ол
төрийн аудитын байгууллагын албан хаагч шалг

этгээдийн төрийн болон албаны нууцад хам

мэдээлэл, баримт бичиг, түүнчлэн шалгагдагч этгэ
санхүү, эдийн засгийн харилцаанд оролцсон байгуу
хувь хүний нууцад хамаарах мэдээлэл, баримт би

зөвхөн тухайн харилцаатай холбогдох хэсэгтэй тан

эрхтэй.
15.3.Төрийн болон албаны, байгууллага,

хүний нууцад хамаарах мэдээлэл, баримт би

танилцсан төрийн аудитын байгууллагын албан ха

мэдээлэл, баримт бичгийг холбогдох хуульд заасны

нууцлах үүрэг хүлээнэ. халхавчлан ау
15.4.Нууц гэдгээр

шаардлагатай мэдээлэл, баримт бичгийг нуун дарагд

нь улс орны эрх ашигт харш гэж Монгол Улсын Ер

аудитор үзвэл уг мэдээлэл, баримт бичгийг авах э

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

гуулах, /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
н байр
аадгүй 21.2.Төрийн аудитын байгууллагын ажилтнууд
дээлэл, аудитын ажилд шаардлагатай мэдээ, судалгаа, тайлбар,
гүйгээр тодорхойлолт, холбогдох бусад баримт бичгийг
шалгагдагч байгууллага, албан тушаалтнаас үнэ
үйл
өрөмж, төлбөргүй гаргуулж авах эрхтэй.
цахим
хүлээн
дээлэл,
увилан

айлбар

олдолд 22 дугаар 22.1.Төрийн аудитын байгууллага аудит хийх
гагдагч зүйл.Мэдээллийн
эх код, нууцыг хамгаалах явцад олж авсан төрийн болон байгууллага, хувь хүний
барлаж нууцад хамаарах мэдээллийг уг мэдээллийг өгсөн
удитыг байгууллагынхтай нь ижил түвшинд нууцалж хамгаална.
өөд уг
бусдад 22.2.Нууц гэдгээр халхавчлан зөрчил дутагдлыг

бусад нуун дарагдуулах нь улс орны эрх ашигт харш гэж Монгол
ийхдээ Улсын Ерөнхий аудитор үзвэл уг мэдээллийг авах эрхтэй
лгосон байгууллага, албан тушаалтанд нь танилцуулж, холбогдох
гагдагч арга хэмжээ авахыг санал болгож болно.
маарах
ээдтэй 22.3.Нууц мэдээллийг зохих зөвшөөрөлгүй
уллага, задруулсан буюу ашигласан төрийн аудитын
ичгийн байгууллагын ажилтанд уг мэдээллийг өгсөн байгууллагын
нилцах ажилтантай адил арга хэмжээ авна.

/Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны

өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

, хувь
ичигтэй

аагч уг
ы дагуу

удитад

дуулах
рөнхий
эрхтэй

13

__________________________________________________________

байгууллага, албан тушаалтанд энэ талаар танилцуу

уг байгууллага, албан тушаалтан нь шаардлагатай

хэмжээг авна.

16.1.Шалгагдагч этгээд дараах үүрэгтэй:

16.1.1.төрийн аудитын байгууллагын

хийхэд шаардагдах цаасан болон цахим хэлб

мэдээлэл, баримт бичгээр хангах, уг мэдээлэл, б

бичгийн үнэн зөв, бодитой, бүрэн байх шаард

хариуцах;

16.1.2.төрийн аудитын байгууллагын

хаагчийг ажлын байр, холбогдох бусад газар,

16 дугаар мэдээллийн санд чөлөөтэй нэвтрүүлэх, ажиллах
зүйл.Шалгагдагч тасалгаа, нөхцөл, боломжоор хангах;
этгээдийн үүрэг
16.1.3.төрийн аудитын байгууллагы
ажиллагаанд саад учруулах, хөндлөнгөөс нөлө

оролцохгүй байх;

16.1.4.төрийн аудитын байгуулл

тогтоосон хугацаанд шаардсан мэдээлэл, баримт б

бүрэн ирүүлэх;

16.1.5.төрийн аудитын байгууллагын

хаагчидтай харилцах, туслах үүргийг тодорхой ажилт

хариуцуулах;

16.1.6.хуульд заасан бусад үүрэг.

17.1.Төрийн аудитын байгууллага чиг

хэрэгжүүлэхдээ шинжээчийг зохих журмын дагуу то

ажиллуулж болно.

17.2.Шинжээч нь аудитыг хийхэд шаард

тодорхой ажлыг гүйцэтгэх мэдлэг, ур чадвартай

байна.

17.3.Шинжээч нь төрийн аудитын байгуулл

17 дугаар олгосон эрх хэмжээний хүрээнд ажиллана.

17 зүйл.Аудитад 17.4.Төрийн аудитын байгууллага энэ зү
шинжээч 17.2-т заасан шинжээчийн мэдээллийн санг үүсгэж, ө

оролцуулах цахим хуудсаараа нийтэд нээлттэй мэдээлнэ.

17.5.Шинжээчийг сонгохдоо аудит хийх т

салбар, чиглэлээр мэргэшсэн байдал, хөндлөнгийн, х

бус байх шаардлагыг үндэслэл болгоно.

17.6.Энэ хуулийн 17.1-т з

шинжээчийг сонгон шалгаруулах, гэрээ байгуулах, д

гүйцэтгэсэн ажлын чанарыг хянах журмыг Монгол

Ерөнхий аудитор батална.

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

улах ба
й арга

аудит Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт
бэрийн
баримт
длагыг

албан
цахим
өрөө,

ын үйл
өөлөх,

лагаас
бичгийг

албан
тандаа

үүргээ 14 дүгээр зүйл. 14.2.Монгол Улсын Ерөнхий аудитор бүрэн
омилон Төрийн аудитын эрхээ хэрэгжүүлэхдээ гадны шинжээч, мэргэжилтнийг
аудитын үйл ажиллагаанд татан оролцуулж, үйлчилгээ,
дагдах байгууллагын
этгээд зөвлөгөө авч болно.
хүний нөөц
лагаас

үйлийн
өөрийн

тухайн
хараат

заасан
дүгнэх,
Улсын

14

__________________________________________________________

18.1.Төрийн аудитын байгууллага ау

тайлангийн төслийг шалгагдагч этгээдэд хүргүүлнэ.

18.2.Шалгагдагч этгээд аудитын тайла

төсөлд өгөх саналаа 10 хоногийн дотор төрийн ау

18 дугаар байгууллагад хүргүүлнэ.

зүйл.Аудитын 18.3.Төрийн аудитын байгууллага энэ ху

18 тайлангийн 18.2-т заасны дагуу шалгагдагч этгээдээс ирү

төсөлд санал саналыг үндэслэлтэй гэж үзвэл тайланд засвар ор

авах үндэслэлгүй гэж үзвэл аудитын тайланг нэмэлт н

зүйлээр бататгах арга хэмжээ авна.

18.4.Шалгагдагч этгээд энэ хуулийн 18.2-т з

хугацаанд аудитын тайлангийн төсөлд санал ирүүл

тохиолдолд саналгүйд тооцно.

19 дүгээр 19.1.Төрийн аудитын байгууллага ау

зүйл.Аудитад тайлангийн дүнгийн улмаас аудитад хамрагдагчий

19 хамрагдагчийн хууль ёсны ашиг сонирхол хөндөгдөж болз

тайлбар, саналыг тохиолдолд энэ талаар тайлбар, санал гаргах боло

сонсох олгоно.

20.1.Төрийн аудитын байгууллага аудитын

үндэслэж дүгнэлт, зөвлөмж бүхий аудитын тайлан га

20.2.Төрийн аудитын байгууллага ау

дүгнэлтэд тулгуурлан төрийн санхүү, төсөв, ни

өмчтэй холбоотой хууль тогтоомж, захиргааны

хэмжээний акт, бусад эрх зүйн актын хүрээнд ни

өмчийг төлөвлөх, хуваарилах, ашиглах, зарцуула

ажиллагааны арвилан хэмнэлт, үр ашигтай, үр нөл

20 дугаар байдал болон төрийн санхүүгийн удирдлагыг сайжр

20 зүйл.Төрийн зорилгоор шалгагдагч этгээд болон холбогдох бусад

аудитын тайлан тушаалтанд зөвлөмж өгнө.

20.3.Шалгагдагч этгээд болон холбогдох

албан тушаалтан нь энэ хуулийн 20.2-т заасан зөвлөм

хүрээнд хэрэгжүүлсэн ажил, түүний үр дүнг төрийн ау

байгууллагаас тогтоосон хугацаанд мэдэгдэнэ.

20.4.Төрийн аудитын байгууллага ау

тайланг шалгагдагч этгээд, Улсын Их Хурал, шаардла

тохиолдолд Засгийн газар болон холбогдох

байгууллага, албан тушаалтанд хүргүүлнэ.

__________________________________________________ХАРЬЦУУЛАЛТ

удитын 19 дүгээр зүйл. 19.3.Аудит дуусаж, тайлангийн төсөл бэлэн
Гүйцэтгэлийн болсны дараа төрийн аудитын байгууллага дараахь арга
ангийн болон нийцлийн
удитын хэмжээ авна:
аудит, түүний /Энэ хэсэгт 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
уулийн тайлан
үүлсэн өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
руулах,
нотлох 19.3.1.аудит хийлгэсэн байгууллагад

заасан тайлангийн төслийг өгч ажлын 10 хоногийн дотор саналаа
лээгүй өгөхийг хүсэх;

удитын 19.3.2.аудит хийлгэсэн байгууллагаас
йн эрх, ирүүлсэн саналыг судлан үндэслэлтэй гэж үзвэл тайланд
зошгүй
омжийг засвар оруулах, үндэслэлгүй гэж үзвэл өөрийн дүгнэлтийг
нэмэлт нотлох зүйлээр бататгах арга хэмжээ авах;
н дүнд
аргана. 19.3.3.тайлангийн эцсийн хувилбарыг
удитын Улсын Их Хурал аудит хийлгэсэн байгууллага болон
ийтийн
ы хэм холбогдох бусад байгууллага, албан тушаалтанд
ийтийн хүргүүлэх.
ах үйл
лөөтэй /Энэ заалтад 2006 оны 12 дугаар сарын 15-ны
руулах өдрийн хуулиар нэмэлт, 2013 оны 11 дүгээр сарын 7-ны

албан өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/

бусад Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт
мжийн
удитын Хуулийн төсөлд шинээр туссан зохицуулалт

удитын
агатай
бусад

15