E-book นวัตกรรม เทคโนโลยีสารสนเทศ และดิจิทัลเพื่อการศึกษา

สานวนไทย

เป็ นโปรแกรมทายสานวนไทย สุภาษติ และคาพังเพย
โดยโปรแกรมกาหนดความหมายของคาทายไวใ้ ห้ และให้ผู้ใช้
คลกิ เลอื กตวั อักษรใหถ้ ูกต้อง เหมาะสาหรับใชเ้ ป็ นส่ือการ
เรียนการสอนภาษาไทย ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนต้นและ
มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

97

คณติ ศาสตร์
Killer Sudoku

Sudoku (ออกเสียง "ซู-โด -กุ") คอื เกมปริศนาตัวเลข ท่ี
ผู้เล่นตอ้ งเลือกใส่ หมายเลขตงั้ แต่ เลข 1 ถงึ เลข 9 โดยมี
เงอ่ื นไขว่าในแต่แถวและแตล่ ะหลักตวั เลขต้องไม่ซา้ กัน ตา
รางซูโดะกุจะมี 9×9 ช่อง ซง่ึ ประกอบจากตารางย่อย 9 ตาราง
ในลักษณะ 3×3 แบ่งแยกกันโดยเส้นหนา และในแต่ละตาราง
ย่อยจะต้องมตี วั เลข 1 ถงึ 9 เชน่ เดยี วกัน เมอื่ เร่ิมเกมจะมี
ตัวเลขบางส่วนใหม้ าเป็ นคาใบ้ และผู้เล่นจะต้องใส่ทุกชอ่ งที่
เหลือให้ครบ โดยตามเงอ่ื นไขว่าแต่ละตวั เลขในแต่ละแถว
และหลักจะใช้ไดค้ รั้งเดยี ว รวมถงึ ในแต่ละขอบเขตตาราง
ย่อย การเล่นเกมนีจ้ าเป็ นตอ้ งใช้ความสามารถในด้าน ตรรกะ
และความอดทนรวมถงึ สมาธิ เป็ นโปรแกรมเกมทม่ี ีประโยชน์
สาหรับทุกๆ คน ในการฝึ กสมอง เกมนีเ้ ริ่มต้นเป็ นครั้งแรกใน
สหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2522 ในชอื่ นัมเบอรเ์ พลส (Number
Place) แต่เป็ นทน่ี ิยมและโด่งดังในประเทศญ่ีป่ ุน ภายใตช้ อื่ ซู
โดะกุ ตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2529 และเป็ นทน่ี ิยมท่วั โลกอกี ครั้งในปี
พ.ศ. 2548

98

วทิ ยาศาสตร์
Drosophilab

เป็ นโปรแกรมจาลองการทดลองเร่ืองยนี และโครโมโซม
โดยใชแ้ มลงวนั เป็ นสัตวท์ ดลอง สามารถทดลองปรับแตง่
แก้ไขและปรับแต่งยนี และโครโมโซม สังเกตการเปลย่ี นแปลง
ทถี่ ่ายทอดไปสู่รุ่นลูกรุ่นหลานแต่ละรุ่น ซง่ึ จะเป็ นลักษณะการ
ส่องกล้องจุลทรรศนแ์ ล้วนาเสนอผลการทดลองทส่ี ่งผลตอ่
การเปลีย่ นแปลงลักษณะทางกายภาพของสัตว์ โปรแกรม
นาเสนอในรูปแบบภาพกราฟิ ก 3 มิติ สามารถย่อ ขยาย
เพอ่ื ให้เหน็ รายละเอยี ดไดช้ ดั เจน ซึ่งการจาลองการทดลอง
ดงั กล่าว ช่วยประหยัดเวลามากกว่าทดลองจริง

99

วทิ ยาศาสตร์
Virtual Lab Simulation

เป็ นชุดของห้องปฏบิ ัตกิ ารทมี่ ีการจาลองสถานการณท์ ่ี
ใช้กิจกรรมการเรียนรู้และทดสอบแนวความคดิ ทส่ี ามารถ
รวมเขา้ กับความหลากหลายของการสอนวทิ ยาศาสตร์
ครูผู้สอนสามารถนามาใช้ได้อยา่ งหลากหลาย สามารถสร้าง
กจิ กรรมการเรียนรู้จากสถานการณจ์ าลอง สร้างกิจกรรม
ออนไลนร์ ่วมกับนักเรียนหรือผู้ทมี่ ีความสนใจ โปรแกรมจัด
ธาตุมาตรฐานไวส้ าหรับใช้ในการทดลอง

100

วิทยาศาสตร์
PhET

เป็ นโปรแกรมจาลองทางวทิ ยาศาสตรซ์ ่งึ เป็ นงานวจิ ัย
ของมหาวทิ ยาลัยโคโลราโด ทม่ี คี วามต้องการเชอื่ ม
ปรากฏการณจ์ รงิ และวทิ ยาศาสตรพ์ นื้ ฐานใหน้ ักเรียนเกดิ
ความเข้าใจอย่างลกึ ซงึ้ และรักการเรียนรู้โลกทางกายภาพ
โปรแกรมถกู แยกเป็ นโปรแกรมย่อยๆ และจาลองการ
เคล่ือนไหวทางวทิ ยาศาสตรท์ ไ่ี ม่สามารถมองเหน็ ด้วยตาเปล่า
ให้สามารถมองเหน็ ผ่านการใช้ภาพกราฟิ กทางคอมพวิ เตอร์

101

วทิ ยาศาสตร์
Stellarium

เป็ นโปรแกรมจาลองสภาพท้องฟ้าและดาวจากสถานท่ี
และเวลาทผ่ี ู้ใช้กาหนด เพอ่ื ศึกษาดาว กลุ่มดาว เนบวิ ลา
กาแลก็ ซี โปรแกรมแสดงภาพจาลองเป็ น 3 มิติ ผู้ใชส้ ามารถ
เลอื กแสดงเส้นเชอื่ มต่อระหวา่ งกลุ่มดาว ชอื่ กลุ่มดาว รูปภาพ
ของกลุ่มดาว เส้นศูนยส์ ูตร เส้นบอกทศิ ทางของดาว ตาแหน่ง
และชอ่ื ของเนบวิ ลา ชอ่ื ดาวเคราะห์ สามารถเร่งเวลาเพอ่ื ให้
เหน็ ภาพสถานการณจ์ าลองได้เร็วขนึ้ สามารถสบื ค้นข้อมูล
วตั ถุบนทอ้ งฟ้าและอน่ื ๆ สามารถนาไปประยุกตใ์ ชใ้ นการ
จัดการเรียนการสอนไดห้ ลายลักษณะ เช่น นาเสนอภาพบน
ท้องฟ้า การเปลย่ี นแปลงของทอ้ งฟ้าในแต่ละวนั /สัปดาหห์ รือ
นาเสนอข้อมูลเบอื้ งตน้ ของทอ้ งฟ้าก่อนปฏิบตั กิ ิจกรรมดดู าว
ในสถานทจ่ี รงิ

102

สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม
โปรแกรมอา่ นคาศพั ทจ์ ากพจนานกุ รมพุทธศาสน์

โปรแกรมอา่ นคาศัพทจ์ ากพจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับ
ประมวลศัพทข์ องพระธรรมปิ ฎก (ป.อ. ปยุตโฺ ต) โปรแกรมนี้
เป็ นส่วนหน่ึงของงานวจิ ยั การปรับปรุงการใช้งาน
(usability)ของระบบสารสนเทศพระไตรปิ ฎก เหมาะสาหรับครู
อาจารยน์ ักเรียนทตี่ ้องการเรียนรู้คาศัพทท์ างพุทธศาสนา

103

สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม
Quantum GIS-0.7.4

Quantum GIS-0.7.4 โปรแกรมเกย่ี วกับระบบ
สารสนเทศทางภมู ศิ าสตร์ (GIS : Geographic
InformationSystem) ความสามารถของโปรแกรม ใชใ้ นการ
สร้างแผนทส่ี ารวจขอ้ มูลทางภมู ศิ าสตร์ เพอ่ื เป็ นข้อมูลในการ
ตรวจสอบการตดั ไม้ทาลายป่ าได้ ใช้คานวณพนื้ ทท่ี เ่ี กดิ ผล
กระทบตามตอ้ งการ ตรวจสอบเส้นทางคมนาคม ยงั สามารถ
ใช้ดงึ ขอ้ มูลของ Google Maps เพอื่ ประมวลผลขอ้ มูลทาง
ภมู ิศาสตรร์ ่วมกัน

104

สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม
EasyGPS

โปรแกรม GPS (G loba l Pos it ion System)เป็ น
โปรแกรมใชถ้ า่ ยโอนข้อมูล POI (Point of Interest)ของเครื่อง
นาทาง สามารถหาพกิ ัดละตจิ ูด ลองจจิ ดู จากโปรแกรม มี
ลักษณะเชน่ เดยี วกับการหาจาก maps.google.com การ
คานวณเส้นทางการเดนิ ทาง หากจะให้โปรแกรมทางานได้
ครบทุกฟังกช์ ัน ควรจะมเี ครื่องรับ GPS ทส่ี ามารถใช้กับ
เครื่องคอมพวิ เตอรผ์ ่าน USB Por

105

สุขศึกษาและพลศกึ ษา
waterwarner

Water Warner โปรแกรมใช้งานฟรี เพอื่ การแจ้งเตอื น
การดม่ื นา้ ในแต่ละวันของเรา เป็ นโปรแกรมทมี่ ขี นาดเลก็
สามารถใชง้ านได้งา่ ย การตดิ ตัง้ ก็ไม่ซับซ้อน เมอ่ื ทาการตดิ ตงั้
แล้วโปรแกรมก็จะใหก้ าหนดคา่ หรือตัง้ ค่าการดม่ื นา้ การ
เตอื นการดม่ื น้าในแตล่ ะวัน เหมาะกับโรงเรียนทตี่ ้องการ
ส่งเสริมใหน้ ักเรียนไดด้ ม่ื นา้ อยา่ งถกู ต้องตามสุขลักษณะ หรือ
แม้แต่การนาไปใช้ในครอบครัวของตนเองกส็ ามารถทาได้
อยา่ งงา่ ย

106

สขุ ศึกษาและพลศึกษา
Football Roster Assistant

โปรแกรมถูกออกแบบเพอ่ื ให้เป็ นผู้ชว่ ยกับโคช้ ฟุตบอล
ในการวางแผนใหก้ ับผู้เล่น สามารถหมุนเวยี นหรือทดแทน
ตาแหน่งการเล่นของผเู้ ล่นของการแขง่ ขันแตล่ ะครั้ง สามารถ
พมิ พร์ ายชอ่ื ผู้เล่นหรอื เลื่อนดตู าแหน่งผู้เล่นในตวั โปรแกรมได้
ทาให้การวางแผนในการเล่นฟุตบอลของโค้ชมีความสะดวก
มากยงิ่ ขนึ้

107

ศลิ ปะ
Tux Paint

Tux Paint เป็ นโปรแกรมวาดรูปเหมาะสาหรับเดก็
นักเรียนอายุ 3-12 ปี โปรแกรมมีลักษณะกาใช้งานทงี่ า่ ยมเี มนู
ทเี่ ป็ นภาษาไทยบนพนื้ ทที่ างานทวี่ ่าง เดก็ นักเรียนสามารถใช้
เคร่ืองมอื ทมี่ ีมาสร้างสรรคผ์ ลงานได้ตามตอ้ งการตาม
จนิ ตนาการของตนเอง ฝึ กทกั ษะการใช้สีและการออกแบบ
ภาพวาดโปรแกรมสามารถบันทกึ และพมิ พง์ านออกทาง
เคร่ืองพมิ พไ์ ดอ้ กี ดว้ ย

108

ศิลปะ
Picasa

Picasa เป็ นโปรแกรมทจี่ ดั การรูปภาพจากเคร่ือง
คอมพวิ เตอรไ์ ดอ้ ย่างดเี ยย่ี ม สามารถตกแตง่ รูปภาพ แก้ไข
รูปภาพ จัดการกรอบ (Crop) รูปภาพ โดยโปรแกรมจะแบง่
รูปภาพออกเป็ นไดเร็คทอร่ี และแยกวนั เวลาออกเป็ นหมวด
สามารถนาไปจดั เก็บใน Picasaweb ซ่ึงเป็ นเวบ็ ไซตท์ ี่
ให้บริการจัดเก็บขอ้ มูลภาพของโปรแกรม เพอ่ื จัดทา Album
แบบออนไลน์ โปรแกรมสามารถแสดงผลข้อมูลของรูปภาพ
ได้ว่า ใช้กล้องยห่ี ้อใด รุ่นใด ปรับค่าการตัง้ กล้องเก่ยี วกับค่า
แสงและการใชแ้ ฟลชไว้อย่างไร

109

ศิลปะ
PhotoScape

PhotoScape เป็ นโปรแกรมประเภท All in One สาหรับ
การตกแต่งรูปภาพ สามารถแสดงผลรูปภาพ แก้ไขรูปภาพ
แสดงผลได้เกอื บทุกไฟลข์ องรูปภาพ ภาพเคล่อื นไหวประเภท
GIF การจบั ภาพหน้าจอ ตัวเลอื กสี การปรับขนาดความสว่าง
การปรับตาสแี ดงของภาพ โปรแกรมใช้งานง่าย เมนูตา่ งๆ
แสดงเป็ นภาษาไทย

110

ดนตรี
TuxGuitar

TuxGuitar เป็ นโปรแกรมสร้างสรรคโ์ น้ตดนตรสี ามารถ
บันทกึ และแตง่ เสียงโน้ตสากลลงบนบรรทดั 5 เส้นมีส่วน
แสดงแป้นคยี บ์ อรด์ เปี ยโน แสดงกตี ้าร์ เพอื่ ให้มีลักษณะ
เสมอื นจริง นอกจากนีย้ งั สามารถใช้สัญลักษณต์ า่ งๆของโน้ต
สากลไดแ้ ทบทุกตัว กาหนดอตั ราจังหวะของดนตรแี ละ
สามารถบนั ทกึ ออกเป็ นไฟลม์ าตรฐานสากลได้

111

เทคโนโลยี
Scratch

Scratch เป็ นโปรแกรมฝึ กทักษะดา้ นตรรกะโปรแกรม
ออกแบบให้ใชง้ านง่ายสามารถสร้างสรรคช์ นิ้ งานได้อยา่ ง
หลากหลายตามจนิ ตนาการ สร้างภาพเคล่ือนไหวสร้างเกม
สร้างนิทานทเี่ ป็ นเรื่องเป็ นราว เดก็ สามารถถา่ ยทอดความคดิ
ผ่านโปรแกรมซงึ่ เป็ นเคร่ืองมอื นาความคดิ ใหอ้ อกมาเป็ นสือ่ ที่
มองเหน็ เป็ นรูปธรรม โปรแกรมนีไ้ ด้รับความนิยมอยา่ งมาก มี
การแปลเมนูให้เป็ นภาษาต่างๆแทบทุกภาษารวมทัง้
ภาษาไทย

112

เทคโนโลยี
Crocodile Clips 3 Elementary Edition

เป็ นโปรแกรมทใ่ี ช้ทดสอบการต่อวงจรไฟฟ้า โดยมี
เครื่องมือใหใ้ ชท้ ดสอบการต่อวงจรไฟฟ้า ผู้ใช้สามารถเลอื ก
อุปกรณท์ มี่ ีใหม้ าวางทดสอบวงจรไฟฟ้าได้อย่างสร้างสรรค์
เป็ นการทดสอบก่อนนาไปปฏบิ ตั กิ ารตอ่ วงจรไฟฟ้าจริงเป็ น
การประหยดั และปลอดภยั จากไฟฟ้าและไม่ก่อให้เกิดความ
เสียหายตอ่ อุปกรณ์ เหมาะสาหรับนักเรียนทกุ ระดบั ชัน้

113

เทคโนโลยี
กิจกรรมเสริมทักษะ การเรยี นรู้ Coding รูปแบบ Unplug

การเรียนวชิ าการคานวณ จะไม่จากัดอย่เู พยี งแค่การคดิ
ให้เหมือนคอมพวิ เตอรเ์ ทา่ นั้น และไม่ไดจ้ ากัดอยู่เพยี งการคดิ
ในศาสตรข์ องนักวทิ ยาการคอมพวิ เตอร์ แตจ่ ะเป็ น
กระบวนการความคดิ เชงิ วเิ คราะหเ์ พอ่ื นามาใช้แก้ปัญหาของ
มนุษย์ โดยเป็ นการส่ังให้คอมพวิ เตอรท์ างานและช่วยแก้ไข
ปัญหาตามทเี่ ราต้องการได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ

114

เทคโนโลยี
กิจกรรมเสริมทักษะ การเรยี นรู้ Coding รูปแบบ Unplug

การเรียนวชิ าการคานวณ จะไม่จากัดอย่เู พยี งแค่การคดิ
ให้เหมือนคอมพวิ เตอรเ์ ทา่ นั้น และไม่ไดจ้ ากัดอยู่เพยี งการคดิ
ในศาสตรข์ องนักวทิ ยาการคอมพวิ เตอร์ แตจ่ ะเป็ น
กระบวนการความคดิ เชงิ วเิ คราะหเ์ พอ่ื นามาใช้แก้ปัญหาของ
มนุษย์ โดยเป็ นการส่ังให้คอมพวิ เตอรท์ างานและช่วยแก้ไข
ปัญหาตามทเี่ ราต้องการได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ

115

นาฏศลิ ป์
รักษ์นาฏศลิ ปไ์ ทย

บล็อคทนี่ าเสนอเรื่องราวของนาฏศิลป์ ไทย เช่น
ความหมาย ความสาคัญของนาฏศลิ ป์ ไทย การแสดงตา่ งๆ

116

ภาษาต่างประเทศ
BBC

คอื เวบ็ ไซตข์ ่าวชอื่ ดังทห่ี ลายสานักจดั อนั ดับยกใหเ้ ป็ น
ทสี่ ุดของเวบ็ เพอื่ การเรียนภาษาองั กฤษ เพราะทนี่ ี่คอื
แหล่งข้อมูลชนั้ ดที ใ่ี หผ้ ู้เรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับทุกเรื่องของ
ภาษาอังกฤษ ไม่วา่ จะเป็ นดา้ นคาศัพท์ ไวยากรณ์ การส่ือสาร
ด้วยการนาเสนอในส่ือรูปแบบทหี่ ลากหลายทจี่ ะชว่ ยพัฒนา
ทกั ษะดา้ นภาษาในทุก ๆ ดา้ น เรียกได้ว่าเป็ นเวบ็ ไซตท์ ค่ี รบ
วงจรการเรียนภาษาองั กฤษดว้ ยตวั เองจริง ๆ

117

ภาษาตา่ งประเทศ
คลังขอ้ สอบระดับโลก

นี่คอื แหล่งทร่ี วบรวมขอ้ สอบภาษาองั กฤษทุกประเภท
ไม่ว่าจะเป็ น TOEFL, CPE, KETหรือ ขอ้ สอบนานาชาตอิ ย่าง
ESL/EFL ซึ่งทางเวบ็ จะมีแบบทดสอบใหค้ ุณได้ลองทาเพอื่ วดั
ว่าภาษาองั กฤษของคุณในตอนนีอ้ ย่ใู นระดับไหน และต้อง
เรียนภาษาอังกฤษในแบบฉบับใดถงึ เหมาะสมกับตัวคุณเอง
ExamEnglish.com รองรับการใช้งานในทุกแพล็ตฟอรม์ ไม่ว่า
จะเป็ นในเวบ็ ไซตห์ รือผ่านทางสมารท์ โฟนทุก
ระบบปฏิบตั กิ าร โดยชุดข้อสอบมีใหอ้ ย่างครอบคลุมทุก
ทกั ษะ ไม่วา่ จะเป็ น ฟัง พดู อ่าน เขยี น พร้อมเผยเคล็ดลับใน
การทาขอ้ สอบ ใหผ้ ู้เรียนสามารถนาไปประยุกตใ์ ชง้ า่ ย ๆ และ
ไดผ้ ลจริง

118

ภาษาต่างประเทศ

SPEAKING EXERCISES ฝกึ พูดภาษาอังกฤษ โรงเรยี นศรีวิทยาปากน้า

เป็ นแหล่งเรียนรู้และการสนทนาภาษาอังกฤษ สาหรับเดก็ ๆ

119

ปฐมวัย
กจิ กรรมส่ือการสอนเดก็ อนุบาล

เวบ็ ไซตเ์ พอ่ื การศกึ ษาตงั้ แตช่ ่วงอายุ 2 - 6 ปี รวบรวม
ขอ้ มูลการศึกษาเดก็ เกร็ดความรู้ บทความและสือ่ น่ารัก ๆ
ใช้สาหรับสอนเดก็ ในระดบั ปฐมวัย

120

บทท่ี 8
การวจิ ยั ประเมิน สอ่ื เทคโนโลยสี ารสนเทศ
และดจิ ิทลั ทางการศึกษา

การวจิ ัย ประเมิน สอ่ื เทคโนโลยสี ารสนเทศและดิจิทัลทางการศกึ ษา

การวิจัย

กรอบแนวคิดกำรวิจยั
ลักษณะกำรวิจยั สอ่ื กำรเรยี นกำรสอน
ประเภทกำรวจิ ัย
ข้นั ตอนในกำรพัฒนำส่ือ
กำรออกแบบกำรวจิ ยั
หลกั กำรกำหนดตวั แปร

การประเมิน

ประเภทและลักษณะกำรประเมนิ
วิธีกำรประเมนิ

122

นสวนาตัวรกตั สไรรกนรทวรมเรดทยใมศเนแทรยมาล็นวคุงีกขนวปกา้อตัาัจดรรเมจกป์ศบุ4ูลรลกึ นั.ร่ีตยษ0มนจ่าางแึซมทงมปๆีค่ึงาีคลวเงถวงาทกาอูกมคามยจเรแพา่โาศตงนเิ่มปรกกึ โว็นเตลษดขอ่าเยา้ายงรวใ็มมา่ีสนขงีคาายเอ้ รใวร่ิงม่อื นโาสลูงดมรขตนยอะ่าจเเฉงงบาทเๆพคเบถศปารกูอะ็อ่ื นเใมงอพนอมีนกม่ิยือยเาคไุ ขา่เลไรทา้งทมนเคยยปาโ์ง่ิแนใดลโลนโดังลี่ยนรนยะยดนบีทั้นเ์ แ4ฉบ่ีใ.ชปอน0พ้ อตซวลานลง่ึัตะงไเอใทลกอดนคนรยจโ์ยรน่ดนามุครงัโงะลนบยนั้ บี
คอมพวิ ใเตนอยรท์ุค่ีเปขา้ัจมจาุบมีบันทบจาึงกมาีครสวอานมโดแยตกการตท่าใงนใกนารเจรดั่ือกงาขรเอรยีงนเคกรารื่อสงอมนือทกุ เรทายควโิชนาโแลตย่วีิทธีก่ี ารใน
การจดั กใาชร้ เตรยี ลนอนดาเจอนานรวะตั บกบรรคมอเหมลพ่านวิ นั้เตมาอปรรท์ ะย่ีเขกุ ต้ามใ์ ชาเ้ ปม็นีบเรท่อื บงจาากเปา็นรทส่ีตออ้ นงเโขดา้ ยใจกหาลรกั ทกาใรนในการ
ออกแบกบารกจารัดสกรา้ างรกเารีพยฒันนกาารตลสออดนจนทุการราใชยแ้วลิชะากาแรปตร่วะิธเมีกินานรวใตั นกรกรมารเพจ่อืัดใกหาน้ รวตัเรกียรรนมท่ีถกู
สรา้ งขนนึ้ มาาเอนน้ัาเนกิดวปัตรกะรสรทิ มธิภเหาพลแ่าลนะมั้นีปมราะโปยรชะนยอ์ ยุก่าตงแใ์ ทชจ้้เปรงิ็ นในเกราื่อรงนจานาวเปตั ็กนรทรมี่ตไป้อใงชเใ้ขน้ากใาจรเรยี น

หลักการในการออกแบบ การกสารร้าสงอกนารพัฒนา ตลอดจน การใช้และ
การประเมินนวัตกรรม เพื่อให้นวัตกรรมท่ีถูกสร้างขึ้นมานั้นเกิด
ประสทิ ธิภาพและมปี ระโยชนอ์ ยา่ งแทจ้ ริงในการนานวตั กรรมไปใชใ้ น
การเรียนการสอน

123

กรอบแนวคดิ เกย่ี วกบั กำรวิจยั

ไชยยศ เรืองสุวรรณ (2533 : 96) ได้กล่าวถึงกรอบการวิจัยสื่อ
เทคโนโลยสี ารสนเทศและดจิ ทิ ัลทางการศึกษาเช่นเดียวกันกับการวิจัยใน
สาขาวิชาอื่น ๆ กล่าวคือ เป็ น การค้นคว้าศึกษาหาข้อเท็จจริงต่าง ๆ ใน
ประเด็นท่ีเป็ นปัญหาเก่ียวกับส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศและดิจิทัลทาง
การศึกษา เพ่ือเสาะหา ความรู้ เทคนิค วิธีการ ตลอดจนข้อสรุปต่าง ๆ
เกี่ยวกับส่ือเทคโนโลยีสารสนเทศและดิจิทัลทางการศึกษาเพ่ือแก้ไข
ปัญหา และเพอื่ พัฒนาการศกึ ษา

124

ลักษณะกำรวิจัยสอ่ื กำรเรียนกำรสอน

กำรวิจยั ทดลองส่อื (Experimental Research)
เป็ นการวจิ ัยเพอื่ มุ่งทดลองสือ่ การเรียนการสอนในดา้ นวธิ ีการ

และแนวทางต่าง ๆ ผลของการวจิ ัยจะมีบทบาทต่อกระบวนการเลอื ก
การใช้และการผลติ สื่อการเรียนการสอน ซ่งึ มขี อบข่ายของการวจิ ยั
ลักษณะนี้ เป็ น 3 ลักษณะไดแ้ ก่

1 กำรวิจัยพื้นฐำนของสอ่ื (Basic Studies)
2 กำรวิจยั วธิ ีกำรใชส้ อ่ื (Utilization Studies)
3 กำรวิจัยเปรยี บเทียบสื่อ

(Comparative Effectiveness Studies)

125

กำรวจิ ยั เพ่อื พัฒนำสอ่ื (Developmental Research)

เป็ นการวจิ ัยเพอ่ื หาประสิทธิภาพและพฒั นาส่ือนั้นใหม้ ี
คุณภาพทด่ี ยี งิ่ ขนึ้

ประเภทการวิจยั สอื่

1 กำรวจิ ยั เปรยี บเทียบผล
2 กำรวิจยั เกี่ยวกบั วิธีใช้
3 กำรวิจยั พน้ื ฐำนควำมรู้

126

การวจิ ยั เปรยี บเทียบผล

การวิจัยประเภทนี้ จะเป็ นการวิจัยเปรียบเทียบปริมาณการ
เรียน รู้จากการใช้สื่อชนิดหนึ่ง ซ่ึงมักเป็ นส่ือใหม่ ๆ หรือสื่อท่ีมี
ความสาคัญกับผลของการเรียนรู้ท่ีเกิดจาก การสอนแบบเดิม และ
การสอนแบบเดิมอาจรวมถึงการใช้ส่ืออื่น นอกเหนือไปจากตารา
เรียน และการ เสนอของครูผู้สอนด้วย การวิจัยเปรียบเทียบผลของ
สื่อการสอนอีกลักษณะหน่ึง คือ การเปรียบเทียบ ระหว่างส่ือชนิด
หน่ึงกับส่ืออีกชนิดหนึ่งว่า สื่อชนิดใดจะมีผลต่อปริมาณการเรียนรู้
ของผู้เรียนอย่างไร เช่น การวิจัยเปรียบเทียบผลระหว่างการใช้
โทรทศั นก์ ับภาพยนตร์ เป็ นต้น

127

การวิจยั เปรียบเทยี บผล

การวิจัยประเภทนี้ จะเป็ นการวิจัยเปรียบเทียบปริมาณการ
เรียน รู้จากการใช้ส่ือชนิดหน่ึง ซ่ึงมักเป็ นส่ือใหม่ ๆ หรือส่ือที่มี
ความสาคญั กับผลของการเรียนรู้ที่เกิดจาก การสอนแบบเดิม และ
การสอนแบบเดิมอาจรวมถึงการใช้ส่ืออื่น นอกเหนือไปจากตารา
เรียน และการ เสนอของครูผู้สอนด้วย การวจิ ยั เปรียบเทยี บผลของ
ส่ือการสอนอีกลักษณะหนึ่ง คือ การเปรียบเทียบ ระหว่างส่ือชนิด
หน่ึงกับส่ืออีกชนิดหนึ่งว่า ส่ือชนิดใดจะมีผลต่อปริมาณการเรียนรู้
ของผู้เรียนอย่างไร เช่น การวิจัยเปรียบเทียบผลระหว่างการใช้
โทรทัศนก์ ับภาพยนตร์ เป็ นต้น

การวิจยั เก่ยี วกับวธิ ีใช้

การวิจยั แบบนี้ เป็ นการวจิ ยั ทกี่ า้ วลกึ เข้าไปอกี ชัน้ หนึ่ง กล่าวคอื
เป็ นการวิจัยทตี่ ้องการค้นหาว่าทาอย่างไร ด้วยวิธีไหนสื่อชนิดหน่ึงจงึ จะสอนไดด้ ที ส่ี ุด

เช่น เปรียบเทยี บ การใช้ภาพยนตรด์ ้วยวิธีการนาเร่ืองก่อนแล้วจึงฉาย กับการ
ฉายแล้วสรุปทบทวนภายหลัง เป็ นต้น

128

การวจิ ัยพนื้ ฐานความรู้

การวิจัยประเภทนี้ เป็ นการวิจัยหาความรู้ หรือวิเคราะหร์ าย
ละเอยี ดที่ลึกซึง้ มากขนึ้ ในเรื่องตัวแปรเกี่ยวกับด้านสื่อ และตัวแปร
เก่ียวกับผู้เรียน ซ่ึงจะส่งผลให้เกิดผล สัมฤทธิ์ในการนามาใช้ เช่น
การสอนด้วยส่ืออย่างหนึ่งจะให้ผลอย่างใดนั้น เป็ นเพราะ
คุณลักษณะอะไร ในตัวผู้เรียนบ้างที่เป็ นตัวส่งผล หรือในการใช้ส่ือ
ชนิดหน่ึงจะต้องจัดสภาพการณท์ างการเรียนอย่างไร ผู้เรียนจึงจะ
บรรลุจุดมุ่งหมายการเรียนการสอนที่ตั้งไว้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ที่สุด หรือมีคุณลักษณะ เฉพาะอะไรของส่ือที่กาหนดให้อย่างหนึ่ง
ที่ช่วยให้ผู้เรียนเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายที่กาหนดไว้ได้ อย่างมี
ประสทิ ธิภาพมากทสี่ ุด เป็ นต้น

129

ขน้ั ตอนในการพฒั นาสอ่ื

1
2
3
4

130

ข้ันตอนท่ี 1 การศึกษาเอกสารแนวคิดหลกั การ

เป็ นขนั้ ตอนของการสารวจว่าในทางวชิ าการมีพฒั นา
เรื่องนีไ้ ว้ว่าอย่างไร มีใครทเ่ี คยประสบปัญหาการพฒั นาการ
เรียนรู้หรือการบริหารสถานศึกษาเชน่ เดยี วกันนีม้ าก่อน และ
คนทหี่ าปัญหาเชน่ เดยี วกันนีม้ ีแนวทางในการแก้ไขปัญหานี้
ในหอ้ งเรียนของตนเองอย่างไร เพอ่ื ใหไ้ ด้แนวคดิ และแนวทาง
ทจี่ ะนามาแก้ปัญหาของตนเองตอ่ ไป

1.1

1.2

131

ข้นั ตอนท่ี 2 การเลอื กและการวางแผนสรา้ งนวตั กรรม

2.1
2.2
2.3
2.4
2.5

132

ขัน้ ตอนท่ี 3 สรา้ งและพัฒนานวตั กรรม

จากแผนการสร้างนวัตกรรม ครูต้องศึกษาถึงรายละเอียด
ของนวัตกรรมท่ีจะสร้างและดาเนินการตามขั้นตอน เช่น การ
สร้างนวัตกรรมที่เป็ นชุดการเรียนรู้ ครูอาจดาเนินการสร้างตาม
ขนั้ ตอนต่อไปนี้ เชน่

133

ขนั้ ตอนท่ี 4 การหาประสทิ ธภิ าพของนวตั กรรม

ขนั้ ตอนนีเ้ ป็ นขนั้ ตอนทพี่ สิ ูจนว์ า่ นวัตกรรมทส่ี ร้างขัน้ นั้นเมอ่ื
นาไปใช้จะได้ผลตามท่ีต้องการหรือไม่ สามารถแก้ปัญหาในชั้น
เรียนหรือพัฒนาผู้เรียนได้จริงหรือไม่การประสิทธิภาพของ
นวตั กรรมมีหลายวธิ ี เชน่

4.1

4.2

4.3

4.4

134

กำรออกแบบกำรวจิ ัยสือ่

ไชยยศ เรืองสุวรรณ (2533 : 108) ไดก้ ล่าวถงึ การออกแบบการวจิ ัย
เป็ นการกาหนดเคา้ โครงของการวจิ ัยตงั้ แตต่ ้น จนจบสนิ้ กระบวนการจนได้
สรุปผลออกมา ซึง่ การออกแบบวางแผนขนั้ ตอนของการวจิ ยั นีแ้ ตกต่างกันไป

ตามลักษณะ เฉพาะของวตั ถุประสงคก์ ารวจิ ัยแตล่ ะประเภท
การออกแบบการวจิ ัยสื่อการเรียนการสอน อาจแบ่งออก เป็ นลักษณะต่าง ๆ
ดงั นี้

1 2
การออกแบบวางแผนการวิจยั เพื่อ การออกแบบวางแผนเพื่อ
ประเมนิ สือ่ การเรียนการสอน พัฒนาสอ่ื การเรียนการสอน

1.1 อธิบายความสาคัญและความ 2.1 การทดลองใช้ จะประกอบดว้ ย
เป็ นมาของปัญหา เช่น การวิจยั เกยี่ วกับ กจิ กรรมต่าง ๆ ดังนี้
ส่อื สิ่งพมิ พป์ ระเภท แบบเรยี น กค็ วร
กล่าวถงึ สาเหตทุ จี่ งู ใจในการทาวิจยั 2.1.1 กาหนดวัตถปุ ระสงค์
เกยี่ วกับเรื่องนี้ และความจาเป็ นหรือ
ความสาคัญ ของการวจิ ัยเรอื่ งนี้ ของการพัฒนา

1.2 กาหนดวัตถุประสงคก์ ารวิจัย 2.2.2 กาหนดตัวแปรของงาน
1.3 ตงั้ สมมุตฐิ านทจี่ ะทาการ ทจี่ ะครอบคลุมถงึ
ทดสอบ (ถ้าจาเป็ น) ในรูปแบบทชี่ เี้ ฉพาะ 2.2.3 สร้างสอ่ื ตน้ แบบ

ชัดเจนและสามารถ ปฏบิ ัตไิ ดใ้ นเชงิ ทดลองกบั กลุ่มตัวอยา่ ง
ขนาดเล็ก แล้วปรับปรุงสื่อ
พฤตกิ รรม
ตน้ แบบ
2.2 การตดิ ตามผล และประเมินส่ือ

การเรียนการสอน

135

หลักกำรกำหนดตวั แปรกำรวิจัย

การวจิ ัยส่อื การเรียนการสอน จาเป็ นจะตอ้ งมกี ารวเิ คราะหห์ าตัวแปร
ต่อการกาหนดเกณฑ์ ทจ่ี ะนาไปใชใ้ นการวเิ คราะหเ์ นือ้ หาในภายหลัง

136

“ หลักสูตร ”

อาจใช้หลักสูตรเป็ นตัวแปร กาหนดคุณลักษณะของสื่อการเรียนการ
สอนวา่ สอื่ การเรียนการสอนสามารถชว่ ยสนองในด้านต่อไปนีอ้ ย่างไร

1.1 ความมุ่งหมายของหลักสูตรเพยี งใด
1.2 กิจกรรมการสอนทกี่ าหนดแนะไว้ในหลักสูตรเพยี งใด เป็ นต้น

“ ผู้สอน ”

พจิ ารณาว่าสื่อการเรียนการสอนสามารถ
2.1 เสริมต่อการบรรลุผลตามจุดมุ่งหมายการเรียนการสอนเพยี งใด
2.2 เออื้ ประโยชนต์ อ่ การจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน เช่น การทดลอง

การแก้ปัญหา การสาธิต การอภปิ ราย การจดั กิจกรรมกลุ่ม และอน่ื ๆ เพยี งใด

137

“ ตวั ผเู้ รียน ”

ใช้เป็ นตัวแปรเพอ่ื พจิ ารณาวา่ สอื่ การเรียนการสอน สามารถช่วย
ในดา้ นตอ่ ไปนี้ ไดอ้ ยา่ งไร

3.1 เสริมการเรียนด้วยตนเองของผู้เรียนเพยี งใด
3.2 เอือ้ ประโยชนต์ ่อการสร้างคุณภาพของผู้เรียน ในด้านความมีเหตุ

มีผล ความคดิ ริเริ่ม สร้างสรรค์ ความชา่ งสังเกต และความจาของ
ตนเองเพยี งใด
3.3 เสริมทกั ษะทพี่ งึ ประสงคใ์ หเ้ กดิ ขนึ้ ในตัวผู้เรียนได้เพยี งใด
3.4 มีเนือ้ หา รูปแบบ ความยากงา่ ยของส่งิ ต่าง ๆ สอดคล้องกับระดบั
วุฒภิ าวะของผู้เรียน เพยี งใด

“ เนอ้ื หำ ”

5.1 ขนาดรูปร่าง
5.2 ขนาดตัวอักษร
5.3 จานวนภาพประกอบ
5.4 สี และการดงึ ดดู ความสนใจ
5.5 ความม่ันคงแขง็ แรง ทนทานและอนื่ ๆ

138

“ ส่ือ ”

โดยเฉพาะสื่อสาหรับอ่าน (มองเหน็ ) เพอ่ื พจิ ารณาว่า
4.1 มกี ารจัดลาดับเนือ้ หาต่อเนื่องดี (Hierarchy) เพยี งใด
4.2 จดั จากมโนทัศนพ์ นื้ ฐานไปสู่การสรุปครอบคลุม
(Generalization) ดเี พยี งใด
4.3 มีความถูกตอ้ งตามเนือ้ หาวชิ าเพยี งใด
4.4 มกี ารอธิบายให้เข้าใจง่ายเพยี งใด

139

กำรประเมนิ

ประเภทและลักษณะกำรประเมนิ

การประเมินผลส่ือการเรียนรู้ หมายถึง การนาเอาผลการวัดและ
ประเมนิ สอ่ื การเรียนการสอนมาตคี วามหมาย (Interpretation) และตัดสนิ
คุณค่า (Value Judgment) เพอื่ ทจี่ ะรู้ว่าสือ่ นั้นทาหน้าทต่ี ามวตั ถุประสงคท์ ่ี
กาหนดไว้ได้แค่ไหน คุณภาพดีหรือไม่เพียงใด มีลักษณะถูกต้องตามท่ี
ต้องการหรือไม่ประการใด จะเห็นได้ว่าการประเมินผลส่ือการเรียนรู้
กระทาได้โดยการพจิ ารณาจากข้อมูลทไี่ ดจ้ ากการวัดผลสื่อการเรียนรู้นั้น
เทียบกับวัตถุประสงค์ที่กาหนดไว้ ข้อมูลที่ได้จากการวัดผลซึ่งมี
ความสาคัญ การวัดผลจึงต้องกระทาอย่างมีหลักการและเหตุผลอย่าง
เป็ นระบบ

140

ประเภทและลกั ษณะกำรประเมนิ ผลสอ่ื กำรเรยี นรู้

การประเมินผลสื่อการเรียนรู้ จะประเมินใน 2 ลักษณะสาคัญๆ
ได้แก่ ในฐานะผู้ผลิต สร้าง หรือพัฒนาส่ือ และในฐานะผู้ใช้ส่ือ หรือ
ในบางครั้งต้องประเมินทั้ง 2 ลักษณะก็ได้ เช่น ครูผู้สอนได้ผลิตส่ือก็
ประเมินทั้งในขั้นผลิต และนาไปใช้ ซ่ึงในบางครั้งต้องประเมินทั้ง 2
ลักษณะก็ได้ เช่น ครูผู้สอนได้ผลิตส่ือก็ประเมินทั้งในขั้นผลิต และ
นาไปใช้ ซ่ึงในทางปฏิบัติส่วนใหญ่แล้วการประเมินในลักษณะการ
ผลิต มักจะเป็ นบริษัทหรือองค์การที่ผลิตโดยเฉพาะ หรือผู้ที่
ศึกษาวจิ ัยเร่ืองกาสร้างหรือพฒั นาสอื่ การเรียนรู้

141

1 กำรประเมนิ ในกรณีเปน็ ผ้ผู ลิต

142

2 กำรประเมนิ ในฐำนะผู้ใชส้ ื่อ

143

วธิ ีการประเมนิ ผลสือ่ การเรียนรู้

วิธีท่ี 1 กาหนดเกณฑห์ รือมาตรฐานขั้นต่าสุดไว้เช่นผู้เรียนต้องสอบ
ได้ 80 % หรือ 90 %ของคะแนนเต็มจึงจะถือว่าสื่อนั้ นมี
ประสิทธิภาพ การประเมินเพ่ือหาประสิทธิภาพบทเรียนแบบ
โปรแกรมหรือชุดการสอนจากสูตรที่ E1/E2 โดยกาหนดเกณฑ์
มาตรฐานการประเมินไว้เช่น 80/80 Standard หรือ 90/90 Standard
เป็ นต้น

วธิ ที ี่ 2 ไม่ได้กาหนดเกณฑ์มาตรฐานไว้ล่วงหน้าแต่จะพิจารณา
ประสิทธิภาพจากการเปรียบเทียบกล่าวคือเปรียบเทียบผลการ

ทดสอบหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสาคัญหรือไม่หรือ

เปรียบเทยี บว่าผลสัมฤทธิจ์ ากการเรียนดว้ ยสือ่ การเรียนรู้ชนั้ สูงกวา่

หรือเข้ากันกับส่ือหรือเทคนิคการสอนอย่างอนื่ เชน่ การเปรียบเทยี บ

ผลการทดสอบหลังเรียนกับก่อนเรียนจากการใช้แบบทดสอบชุด

เดยี วกัน 2ครั้ง (Pretest-Posttest) โดยใช้สถติ ทิ ดสอบชนิด

t-dependent จากการคานวณเปรียบเทียบค่าวิกฤตจากสูตร t-test,

F-test เป็ นตน้

144

แนวโนม้ การวิจัย ประเมิน สือ่ เทคโนโลยี
สารสนเทศและดจิ ิทัลทางการศึกษา

แนวโนมของการวจิ ยั และพัฒนาการศกึ ษา

กระแสของโลกในขณะนี้เน้นการร่วมมือและแข่งขันทางการ
ค้าระหว่างประเทศใน รูปแบบต่างๆ การปกครองร่วมกันระหว่าง
ประเทศ และการส่ือสารที่ไร้พรมแดน โดยผ่าน เทคโนโลยี
สารสนเทศ สาหรับแนวโน้มของการวิจัยและพัฒนาในนานา
ประเทศจะเน้นประเด็น ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีสารสนเทศ
และสภาพแวดล้ อม เป็ นหลัก แต่ยังขาดการพัฒนา ด้าน
มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ แต่โดยข้อเท็จจริงการพัฒนา
การศึกษาตอ้ งคานึงถงึ การพัฒนาในทุกๆ ด้านไปพร้อมกัน

145

แนวโนม้ ของกำรวิจยั และพัฒนำกำรศกึ ษำในประเทศตำ่ งๆ
มีทศิ ทำงท่ีสำมำรถสรปุ ไดด้ งั น้ี

1
การบรู ณาการองคค์ วามรู้สหสาขาวชิ าเพอ่ื แนวทางในการ
ดารงชวี ติ จงึ ต้องมี การเชอ่ื มโยงและพงึ่ พาอาศัยกนั

2
การพฒั นาองคค์ วามรู้เพอ่ื เป็ นเคร่ืองมือในการพฒั นามนุษย์

3 การพฒั นาการศกึ ษาใหผ้ เู้ รียนรู้ถงึ ปัจจัยและวธิ ีการ

นาไปใช้ต่อ

4
การกระจายอานาจการจัดการศกึ ษาแก่ทอ้ งถน่ิ และการ
บริหารจดั การแบบมี ส่วนร่วมจากผู้ปกครองและชุมชน

146