ประจุไฟฟ้า (Electric Charge)

ประจุไฟฟ้า (ELECTRIC CHARGE)

บทท่ี 13 ไฟฟ้าสถิต

ครูสมพร เหลา่ ทองสาร

โรงเรยี นดงบังพิสัยนวการนุสรณ์ สพม. เขต 26

ประจุไฟฟ้า (Electric Charge)

เม่อื นาวตั ถุสองชนิดทเ่ี หมาะสมถูกนั แลว้ ตา่ งเกิดมีอานาจดดู ของ
เบาๆ ได้นัน้ เราเรียกว่าวัตถุทงั้ สองตา่ งเกิดมีประจุไฟฟา้ ข้ึน การกระทา
ทท่ี าใหว้ ัตถเุ กดิ มอี านาจไฟฟ้าขึ้นได้เราเรียกว่า electrify หรอื
charge วตั ถุและเมื่อวตั ถุนัน้ ๆ หมดอานาจไฟฟ้าแลว้ เราเรยี กว่า
วัตถนุ ี้เปน็ กลาง (neutral)

ประจุไฟฟ้า (Electric Charge)

กฏเกีย่ วกับประจไุ ฟฟา้
1. ประจไุ ฟฟา้ มีอยู่ 2 ชนดิ คือ

- ประจไุ ฟฟา้ บวก หรอื เราเรยี กสน้ั ๆ วา่ ประจุบวก (+) เป็นประจทุ ่ี
เกดิ บนแทง่ แก้ว เมื่อถดู ้วยผา้ ไหม

- ประจไุ ฟฟ้าลบ หรือเราเรยี กสน้ั ๆ ว่า ประจลุ บ (-) เป็นประจุท่ีเกิด
บนแท่งอาพัน เม่อื ถดู ้วยผา้ ขนสัตว์

โดย เบนจามนิ แฟรงกลิน นักวิทยาศาสตรช์ าวอเมริกันคนแรกที่
จาแนกชนดิ ของประจไุ ฟฟา้

หน่วยของประจุไฟฟา้ เรยี กว่า คลู อมบ์ (Coulomb, C)

ประจุไฟฟ้า (Electric Charge)

1. ประจุไฟฟ้าบวก (Positive charge)

+

2. ประจุไฟฟา้ ลบ (Negative charge)

-

ประจไุ ฟฟา้ (Electric Charge)

กฏเก่ียวกบั ประจไุ ฟฟ้า
2. แรงกระทาท่เี กดิ ขึน้ ระหวา่ งประจุไฟฟ้า แบง่ ได้ 2 ชนดิ คือ

- แรงดงึ ดดู กนั เป็นแรงกระทาระหวา่ งประจุตา่ งชนดิ กัน
- แรงผลักกนั เป็นแรงกระทาระหว่างประจุชนิดเดยี วกนั

ประจไุ ฟฟา้ (Electric Charge)

แรงกระทาทีเ่ กดิ ข้ึนระหวา่ งประจุไฟฟา้ แบ่งได้ 2 ชนิดคือ
1. แรงดงึ ดดู กนั เป็นแรงกระทาระหวา่ งประจุตา่ งชนิดกัน

F F-
+

2. แรงผลักกนั เปน็ แรงกระทาระหว่างประจชุ นิดเดยี วกันกนั

F+ +F F --F

ประจไุ ฟฟา้ (Electric Charge)

วตั ถปุ ระกอบดว้ ยอะตอมจานวนมากและแต่ละอะตอมมนี วิ เคลียส
ซง่ึ ประกอบดว้ ยอนุภาคทีม่ ีประจุไฟฟ้าบวก เรยี กวา่ โปรตอน
(proton) อนุภาคทีเ่ ป็นกลางทางไฟฟ้า เรยี กวา่ นิวตรอน (neutron)
และบรเิ วณภายนอกนิวเคลยี สมอี นภุ าคท่ีมปี ระจุลบ เรยี กว่า
อิเลก็ ตรอน (electron) ไฟฟา้

ประจุไฟฟา้ (Electric Charge)

โครงสร้างของอะตอม โปรตอน (proton)

- -

- +
+
อิเล็กตรอน (electron)
+

นิวตรอน (neutron)

ประจไุ ฟฟา้ (Electric Charge)

เม่อื นาวตั ถสุ องชนิดมาถกู นั จะทาให้อเิ ลก็ ตรอนหลุดออกจาก
อะตอมของวัตถุหนง่ึ ไปยังอีกวตั ถหุ น่ึง วตั ถทุ สี่ ญู เสียอเิ ล็กตรอนจงึ มี
ประจุบวก และวัตถทุ ่ีได้รับอิเล็กตรอนจะมปี ระจลุ บ

ลาดบั ของการเกิดชนิดประจจุ ากการถวู ัสดุค่หู นง่ึ แสดงดงั ตาราง
ต่อไปนี้ โดยวัตถุที่อยู่ตาแหนง่ เหนอื กว่า (เลขนอ้ ยกว่า) จะเปน็ บวก
ส่วนวตั ถทุ ่ีอย่ลู าดับตา่ กว่า (เลขมากกวา่ ) จะเป็นลบ เชน่ เมือ่ นา
ผา้ ไหมไปถกู ับอาพนั ผา้ ไหมจะมปี ระจุบวกและอาพันมีประจุลบ

ประจุไฟฟ้า (Electric Charge)

ตารางแสดงลาดบั การเกิดชนิดของประจุของวตั ถุ

1. แกว้
2. เสน้ ผมคน
3. เปอร์สเปกซ์
4. ไนลอน
5. ผา้ สักหลาด
6. ผา้ ไหม
7. ผา้ ฝ้าย
8. อาพัน
9. โพลไี วนลิ คลอไรด์ (พีวีซ)ี
10. เทฟลอน

ประจไุ ฟฟา้ (Electric Charge)

ลองคิดดู

1. นักเรยี นคิดว่า ถ้าถูเทฟลอนด้วยผ้าสกั หลาดวัตถใุ ดจะมีประจไุ ฟฟ้า
บวกและวัตถุใดจะมปี ระจุไฟฟา้ ลบ

2. ถ้าถไู นลอนดว้ ยพวี ซี ี นักเรยี นคิดวา่ ถา้ วตั ถุใดจะมีประจไุ ฟฟา้ บวกและ
ประจุไฟฟา้ ลบ ตามลาดับ

ประจไุ ฟฟ้า (Electric Charge)

เฉลย

1. เทฟลอนจะมีประจุไฟฟ้าลบ และผา้ สักหลาดจะมีประจไุ ฟฟา้ บวก
2. ไนลอนจะมปี ระจุไฟฟ้าบวก และพวี ซี ีจะมีประจุไฟฟา้ ลบ ตามลาดบั