The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by ΕΚΦΕ Χανίων, 2017-02-12 17:09:12

Τα βότανα στην καθημερινή μας ζωή

...από project της Α' Λυκείου

ΦηηΪρλνπκε θεξηΪ...

Σα πιηθΪ πνπ ζα ρξεηαζηνύκε εέλαη:

1. Παξαθέλε. Δίκαζ δ ααζζηή πνχηδ φθδ ηαζ οπάνπεζ ζε εζδζηά ιαβαγζά βζα ηενζά.

2. Φηηέιη. Δηηυξ απυ αοηυ πμο ανίζημοιε ζηα ελεζδζηεοιέκα ηαηαζηήιαηα, ιπμνμφιε κα
θηζάλμοιε ιυκμζ ιαξ, ακ αμοηήλμοιε ημιιάηζα ζπάβημο ζε γεζηή, θζςιέκδ παναθίκδ ηαζ ηα
αθήζμοιε κα ζηεβκχζμοκ πάκς ιε ιζα θαδυημθθα. Φνμκηίγμοιε ιυκμ ηα ημιιάηζα κα είκαζ
ανηεηά ιεβάθα.

3. Υξώκα. Τπάνπμοκ εζδζηέξ πνςζηζηέξ ηενζχκ αθθά επεζδή ημζηίγμοκ πμθφ, εκαθθαηηζηά
ιπμνμφιε κα πνδζζιμπμζήζμοιε ααθέξ γαπανμπθαζηζηήξ, ααθέξ νμφπςκ, ιεθάκζα ή αηυιδ
ηαζ ηδνμιπμβζέξ .

4. Άξωκα. Μπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ δζάθμνα αυηακα ηαζ ιπαπανζηά, υπςξ ημ ηζάζ, δ
ηακέθα ,δ ιέκηα ηαζ δ αακίθζα. Μζα ηαθή επζθμβή είκαζ θίβεξ ζηαβυκεξ αζεένζςκ εθαίςκ.

5. Γνρεέα. Θα πνεζαζημφιε δφμ ηαηζανμθάηζα, δζαθμνεηζηχκ ιεβεεχκ έηζζ χζηε ημ έκα κα
ιπαίκεζ ιέζα ζημ άθθμ ή έκα εζδζηυ ζηεφμξ βζα ιπεκ-ιανί .

6. Μηα μύιηλε θνπηΪια. Γζα ακαηάηεια, θοζζηά!

7. Φαιέδη. Θα πνεζαζηεί ηάπςξ κα ηυρμοιε ημ θζηίθζ.

8. Καινύπη. Υνδζζιμπμζμφιε ηεκεηεδυημοηα ηαζ άθθα βοάθζκα ή πθαζηζηά ζηεφδ .

9. ΢πνξΫιαην. Θα πνέπεζ κα αθείρμοιε ιε αοηυ ημ εζςηενζηυ ημο ηαθμοπζμφ βζα κα
ιπμνέζμοιε κα αβάθμοιε ημ ηενί εφημθα. Άνα ηαθυ είκαζ οπάνπεζ ηαζ έκα πζκέθμ.

10. Μνιύβηα. Θα πνεζαζημφκ βζα κα ηναηήζμοιε ημ θζηίθζ ιαηνζά απυ ηδ ζζθζηυκδ υηακ
πνεζαζηεί.

11. Θεξκόκεηξν. Γζα κα ιεηνάιε ηδ εενιμηναζία ηδξ παναθίκδξ.

12. Λαδόθνιια.(ή θφθθα εθδιενίδαξ). Πνζκ λεηζκήζμοιε, θνμκηίγμοιε κα ζηνχζμοιε ιε
αοηή υθδ ηδκ επζθάκεζα ενβαζίαξ. Σα λενά οπμθείιιαηα παναθίκδξ, δφζημθα αβαίκμοκ απυ
ηάπμζεξ επζθάκεζεξ.

13. Έμηξα δηαθνζκεηηθΪ. Απμλδναιέκα θφθθα αμηάκςκ, θνμφηα ή ηανπμί δέκηνςκ εα
ιπμνμφζακ κα πνδζζιμπμζδεμφκ πνμαζνεηζηά .

51

ΔθηΫιεζε

Βάγμοιε ζην κεγΪιν θαηζαξνιΪθη λεξό, ζην κηθξό ηελ παξαθέλε ηαζ ημπμεεημφιε
ημ έκα ιέζα ζημ άθθμ. Πνμζέπμοιε ηαθά βζαηί ηακέκα απυ ηα δφμ ζηεφδ δεκ πνέπεζ
κα λεπεζθίζεζ.

Μυθζξ δ παναθίκδ ανπίζεζ κα θζχκεζ ιπμνμφιε κα νίλμοιε ιέζα ηαζ ππνιεέκκαηα
θεξηώλ ακ έπμοιε. Ακαηαηέαμοιε ηαθά, θνμκηίγμκηαξ δ εενιμηναζία κα είκαζ
πενίπμο 140°C.

Όζμ δζανηεί δ δζαδζηαζία, ιπμνμφιε κα πνμεημζιάζμοιε ηα θαινύπηα, αθείθμκηάξ
ηα ιε ημ ζπμνέθαζμ .

Όηακ έπεζ θζχζεζ ηεθείςξ νίπκμοιε ιέζα ηα αξωκαηηθΪ, ηηο ρξωζηηθΫο ηαζ υ,ηζ
πνυζεεημ έπμοιε. ΢οκεπίγμκηαξ ημ ακαηάηεια, ελαζθαθίγμοιε ημ μιμζυιμνθμ ημο
ηενζμφ.

Υνδζζιμπμζχκηαξ έκα βάκηζ ημογίκαξ, ακαζδηχκμοιε ημ δμπείμ ιε ηδκ παναθίκδ
ιαηνζά απυ ημ κενυ ηαζ ξέρλνπκε ζηγΪ -ζηγΪ ην κεέγκα ζηα θαινύπηα, χζηε κα ιδκ
βειίζμοκ ιέπνζ επάκς (αθήκμοιε 2-3 εηαημζηά).

Καεχξ δ παναθίκδ ανπίγεζ κα ζηθδναίκεζ, βΪδνπκε ην θηηέιη. Γέκμοιε ηδκ ιία άηνδ
ζε έκα ιμθφαζ ηαζ αοείγμοιε ηδκ άθθδ ααεζά ζημ ηενί, πνμζεηηζηά. Σμπμεεημφιε ημ
ιμθφαζ ζημ ζηυιζμ ημο ηαθμοπζμφ ηαζ ημ αθήκμοιε έηζζ. Με αοηυ ημκ ηνυπμ δεκ εα
πέζεζ ημ θζηίθζ ιέζα ζημ ηενί.

Αθάλνπκε ηελ παξαθέλε λα θξπώζεη πνιύ πνζκ πνμζπαεήζμοιε κα αβάθμοιε ημ
ηενί απυ ημ ηαθμφπζ πενίπμο 24 . Ακαπμδμβονίγμοιε ημ ηαθμφπζ ηαζ ημ ηενί -εθυζμκ
έπμοιε αάθεζ ανηεηυ ζπμνέθαζμ κςνίηενα- εα βθζζηνήζεζ εφημθα . Απυ εηεί ηαζ
πένα, ιπμνμφιε κα ζοιπθδνχζμοιε ημκ ζημθζζιυ ιε μηζδήπμηε εέθμοιε.
.

Καλόλεο αζθαιεέαο

Ζ παναθίκδ είκαζ ζδζαίηενα εφθθεηηδ ηαζ άνα επζηίκδοκδ ζηδ θςηζά. Γεκ
λεπκζυιαζηε θμζπυκ ηαζ δεκ ηδκ αθήκμοιε ιυκδ ηδξ, πμηέ.
Γεκ νίπκμοιε πμηέ παναθίκδ ζημκ κενμπφηδ βζαηί εα αμοθχζεζ.
Πμηέ δεκ νίπκμοιε κενυ ζε θςηζά απυ παναθίκδ.
Ακ δ παναθίκδ οπενεενιακεεί, μζ ακαεοιζάζεζξ ηδξ ιπμνεί κα πνμηαθέζμοκ δζάθμνα
ακαπκεοζηζηά πνμαθήιαηα. Γζ' αοηυ ημκ θυβμ ημζηχκηαξ ημ εενιυιεηνμ
θνμκηίγμοιε δ εενιμηναζία κα ιδκ λεπενάζεζ ημοξ 190°C πμο είκαζ ηαζ ημ υνζμ.

52

ΦηηΪρλνπκε θαξακΫιεο
γηα ηνλ βάρα…

Ανπζηά θηζάπκμοιε έκα δοκαηυ ηζάζ ιε ηα αυηακα ηζ φζηενα, ιε αοηυ, θηζάπκμοιε ηζξ
ηαναιέθεξ.

Έγρπκα βνηΪλωλ γηα ηνλ βάρα

΢ε 1 ημφπα αναζηυ κενυ αάγμοιε:

2 η.β. ηνζιιέκδ επζκάηεζα

1 η.β. θαζηυιδθμ

1 η.β. εοιάνζ

½ η.β. ιέκηα

½ η.β. ζππμθαέξ (ηανπμί)

½ η.β. θνέζημ ηνζιιέκμ ηγίκηγεν

Tμ ζηεπάγμοιε ηαζ ημ αθήκμοιε βζα 10′ ήζοπμ. [ηα αυηακα είκαζ απμλδναιέκα] Έπεζηα ημ
ζμονχκμοιε.
Για ηεν καραμέλα
1¼ ημφπα ηαζηακή γάπανδ

½-¾ ημφπαξ έβποια αμηάκςκ

½ η.ζ. ποιυ θειμκζμφ

Tα αάγμοιε κα ανάζμοκ υθα ιαγί ζε έκα ηαηζανμθάηζ. Αθμφ ανπίζεζ κα ανάγεζ, ημ
αθήκμοιε επίζδξ ήζοπμ βζα ~10′. Γμηζιάγμοιε ακ είκαζ έημζιμ νίπκμκηαξ ιζα ιζηνή
πμζυηδηα ηαναιέθαξ ζε έκα πμηήνζ ηνφμ κενυ. Ακ ζπδιαηζζηεί ιζα ιπαθίηζα-ηαζ δεκ
δζαθοεεί- ηυηε είκαζ έημζιδ δ ηαναιέθα.

Ββάγμοιε απυ ηδ θςηζά ηαζ νίπκμοιε ηδκ ηαναιέθα ιε πνμζμπή ζε έκα ηαράηζ ζηνςιέκμ
ιε θαδυημθθα. Αθήκμοιε ηαιζά χνα κα ηνοχζεζ .Θα πνέπεζ κα είκαζ πθήνςξ
ζηενεμπμζδιέκμ ηαζ ηνφμ, αθθά υπζ εκηεθχξ ηνφμ, μφηε πμθφ ζηθδνυ. Κυαμοιε ηαναιέθεξ
ζημ ιέβεεμξ πμο εέθμοιε ιε έκα ιεβάθμ ιαπαίνζ, ή ιε ηνμπυ ημπήξ ηαζ ηζξ αθήκμοιε ζηδκ
άηνδ κα ηνοχζμοκ εκηεθχξ.

Γζα κα ηζξ θοθάλμοιε, είηε ηζξ ηοθίβμοιε ιία ιία ζε πανηάηζα, ή ηζξ πενκάιε ιζα βνήβμνδ
απυ γάπανδ άπκδ (βζα κα ιδκ ημθθήζμοκ ιεηαλφ ημοξ) ηαζ ηζξ αάγμοιε ζε ααγάηζ!

53

Σα βόηαλα ζηηο θαξακΫιεο:

ΔρηλΪθεηα (Echinacea angustifolia, E. Purpurea):
Φοζζηυ οπμηαηάζηαημ ηςκ ακηζαζμηζηχκ, δζεβενηζηυ ημο ακμζμπμζδηζημφ, ιε ακηζ-ζμβυκεξ
ηαζ ακηζααηηδνζαηέξ ζδζυηδηεξ. Υνδζζιμπμζείηαζ ζηδ εεναπεία ιμθφκζεςκ ημο θαζιμφ
(αιοβδαθίηζδα , θανοββίηζδα ηηθ.) ηαζ βεκζηυηενα πνμαθδιάηςκ ημο ακαπκεοζηζημφ.
Σδέληδεξ (Zingiber officinale)
Δίκαζ ακηζζδπηζηυ ηαζ ακηζθθεβιμκχδεξ, εενιακηζηυ ηαζ ηαηαπνατκηζηυ βζα ημ αήπα ηαζ
πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηνομθμβήιαηα ηαζ πνμαθήιαηα ημο ακαπκεοζηζημφ. Καοηυ ηαζ λδνυ,
αολάκεζ ηδκ ηοηθμθμνία ημο αίιαημξ ημπζηά ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ ιεηαλφ άθθςκ ηαζ βζα ηδ
ανμβπίηζδα, ηδ βνίπδ, ημκ πμκυθαζιμ.
ΘπκΪξη (Thymus vulgaris)
Δκζζπφεζ ημ ακμζμπμζδηζηυ ζφζηδια, ζζπονυ ακηζζδπηζηυ, πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδκ
ακηζιεηχπζζδ ημο πονεημφ, ηδξ ανμβπίηζδαξ, ημο αήπα, ημο πμκυθαζιμο, ζηδ εεναπεία
ιμθφκζεςκ ημο ζηήεμοξ. Δίκαζ απμπνειπηζηυ, ζδζαίηενα πνήζζιμ ζηδκ πενίπηςζδ ημο λενμφ
ενεεζζηζημφ αήπα, εκχ πνδζζιμπμζείηαζ ηαζ ςξ απμζιδηζηυ ηαζ δζάθοια ζηυιαημξ.
ΜΫληα (Mentha piperita)
Γνμζζζηζηή, ακηζζδπηζηή, ηαηάθθδθδ βζα θμζιχλεζξ ημο ακαπκεοζηζημφ.
Φαζθόκειν (Salvia officinalis):
Καηάθθδθμ βζα ημκ ενεεζζιέκμ θαζιυ ηαζ ηδκ ηυκςζδ ηδξ ηοηθμθμνίαξ ημο αίιαημξ.
Ακηζζδπηζηυ, ζδακζηυ βζα βανβάνεξ ηαζ ζημιαηζηέξ πθφζεζξ.
ΗππνθαΫο (Hippophae spp.)
Δκζζπφεζ ημ ακμζμπμζδηζηυ ηαζ ηα απμεέιαηα εκένβεζαξ.

54

ΦηηΪρλνπκε θεξαινηθά…

H ηδναθμζθή είκαζ ιζα παναδμζζαηή απθμφζηαηδ ζοκηαβή. Θεςνείηαζ έκα ζαπκαηνπξγό
θαιιπληηθό ηαζ θάνιαημ ιαγί , πμο έπεζ ζακ αάζδ ημ αβκυ κειηζζνθΫξη ηαζ ημ πανεέκμ
ειαηόιαδν.
Σμ ιεθζζζμηένζ απμηεθείηαζ απυ 300 πενίπμο μοζίεξ ηαζ ζε ζοκδοαζιυ ιε ημ εθαζυθαδμ
δίκμοκ ιζα αθμζθή πθμφζζα ζε αζηαιίκεξ, ιέηαθθα, ζπκμζημζπεία, οδνμβμκάκεναηεξ ηαζ
ακηζμλεζδςηζηά .
Έπεζ θαηαπξαϋληηθά, αληηθινγηζηηθά, αληηκπθεηεζηαθά, αληηβηνηηθά, επνπιωηηθά,
καιαθηηθά ηαζ αληηγεξαληηθά δνάζδ.
Πνμζεέημκηαξ δζάθμνα αζεένζα έθαζα ηαζ αυηακα ζε αοηυ ημ ιείβια ηαηαζηεοάγμοιε
δζάθμνεξ αθμζθέξ βζα έκα ζςνυ παεήζεζξ υπςξ, εηγέιαηα, πθδβέξ, αηιή, πυκμοξ ηςκ
ανενχζεςκ ηαζ ηςκ ιοχκ.

Κεξαινηθά απιά:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ
Έκα ιζηνυ ιπμθάηζ ηαζ έκα ηαηζανμθάηζ.
1 ιζηνυ ααγάηζ ( βοάθζκμ)

Σμ ααγάηζ πμο εα πνδζζιμπμζήζμοιε βζα κα αάθμοιε ηδκ ηδναθμζθή εα πνέπεζ κα είκαζ
πμθφ ηαθά πθοιέκμ ηαζ ζδακζηά εα πνέπεζ κα ημ έπμοιε αθήζεζ ζε αναζηυ κενυ βζα 10
θεπηά. Έηζζ δ ηδναθμζθή ιπμνεί κα δζαηδνδεεί βζα πάνα πμθφ ηαζνυ.

ΔθηΫιεζε.
Εεζηαίκμοιε ημ εθαζυθαδμ ζε ιπεκ ιανί ηαζ θζχκμοιε ακαηαηεφμκηαξ ζζβά – ζζβά ημ ηενί.
Όηακ θζχζεζ ημ ηενί αβάγμοιε ημ ηαηζανμθάηζ απ’ ηδ θςηζά ηαζ πενζιέκμοιε κα ηνοχζεζ.
Όηακ θηάζεζ ζε εενιμηναζία δςιαηίμο δ ηδναθμζθή ιαξ εα έπεζ πήλεζ.
Ρίπκμοιε ηα αζεένζα έθαζα.
Ακαηαηεφμοιε ηαθά. Ζ ηδναθμζθή ιαξ είκαζ έημζιδ!
Γειίγμοιε ημ απμζηεζνςιέκμ ααγάηζ ιαξ ηαζ έημζιμ βζα πνήζδ!

Έπεζ οθή πζμ ζηενεή απυ ηζξ βκςζηέξ ηνέιεξ, υιςξ απμννμθάηαζ εφημθα απυ ημ δένια.
Δκδείηκοηαζ βζα: ηνέια ζχιαημξ ηαζ πνμζχπμο, εκοδάηςζδ, εκηνζαέξ, εβηαφιαηα ηαζ
ηαρίιαηα ιζηνήξ έηηαζδξ, ημρίιαηα, δενιαηζημφξ ενεεζζιμφξ, ζοβηάιαηα ηςκ ιςνχκ.
Δπίζδξ βζα ημοξ άκηνεξ ιεηά ημ λφνζζια.

Δπίζδξ, ηάκεζ βζα βοάθζζια ηαζ ιμκςηζηυ παπμοηζζχκ ηαζ δενιάηςκ, βοάθζζια λφθζκςκ
επίπθςκ ηαζ επζθακεζχκ!

55

Κεξαινηθά γηα θξπνιόγεκα:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ
5 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ εοηαθφπημο
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ ιέκηαξ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ πεφημο

Φηζάπκεηε υπςξ ηδκ απθή, ηαζ πνμζεέηεηε ζημ ηέθμξ ηα αζεένζα έθαζα αθμφ έπεζ ηνοχζεζ θίβμ ημ
ιίβια βζα κα ιδκ ελαηιζζημφκ. Όηακ αβμνάγμοιε αζεένζα έθαζα, κα είιαζηε ζίβμονμζ υηζ αοηυ
πμο παίνκμοιε είκαζ 100% ηαζ υπζ ιίλδ ή άνςια.

Κεξαινηθά γηα ραιαξωηηθό καζΪδ:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ
5 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ θεαάκηαξ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ ζακηαθυλοθμο

Κεξαινηθά γηα εγθαύκαηα, ζπγθΪκαηα κηθξνεθδνξΫο, αλΪπιαζε δΫξκαηνο:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ ή αιοβδαθέθαζμ
1 ημοηαθζά ηδξ ζμφπαξ θάδζ ηαθέκημοθαξ.
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ παιμιδθζμφ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ θεαάκηαξ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ βενακζμφ

Κεξαινηθά γηα εμαλζάκαηα θαη ζππξΪθηα:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ
θίβδ ιαζηίπα ημπακζζιέκδ
θίβδ αακίθζα
θίβμ άζπνμ θζαάκζ ημπακζζιέκμ

Κεξαινηθά γηα πόλνπο ηωλ κπώλ:
3 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ ηενί ιέθζζζαξ
5 ημοηαθζέξ ηδξ ζμφπαξ αβκυ πανεέκμ εθαζυθαδμ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ ιακηγμονάκαξ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ δάθκδξ
3 ζηαβυκεξ αζεένζμ έθαζμ πεφημο

56

ΦηηΪρλνπκε ζαπνύλη…

Σα πιηθΪ καο:
300g θάδζ
50g NaOH
150g κενυ απεζηαβιέκμ
αζεένζμ έθαζμ
απμλδναιέκα αυηακα
ηακέθα
Απαξαέηεηεο ζπζθεπΫο:
Εοβυξ
Καιζκέημ
Καηζανυθα
Ξφθζκδ νάαδμξ
Θενιυιεηνμ
Πμηήνζα γέζεςξ 1L ηαζ 100 mL.

Σα βάκαηα πνπ αθνινπζνύκε εέλαη ηα εμάο:

1) ΦνξΪκε πνδηΪ, πιαζηηθΪ γΪληηα θαη γπαιηΪ αζθαιεέαο.

2) Επγέδνπκε ην λεξό ,ην ΝαΟΖ θαη ην ιΪδη.
Βάγμοιε ημ πμηήνζ γέζεςξ 1L πάκς ζηδ γοβανζά ηαζ ιδδεκίγμοιε ηδκ έκδεζλδ (άνα
παίνκμοιε ημ ηαεανυ αάνμξ πςνίξ ημ απυαανμ). Εοβίγμοιε 150g απεζηαβιέκμ κενυ.
Εοβίγμοιε πνμζεηηζηά 50g NaOH ζε πμηήνζ γέζεςξ ηςκ 100mL
Βάγμοιε ιζα ηαηζανυθα ζημ γοβυ, ιδδεκίγμοιε ηδκ έκδεζλδ ηαζ γοβίγμοιε 300g θάδζ.

3) ΦηηΪρλνπκε ην δηΪιπκα θαπζηηθνύ λαηξένπ.
Πνμζεέημοιε ανβά- ανβά ημ ηαοζηζηυ κάηνζμ ζηδκ ηακάηα ιε ημ κενυ. Ακαηαηεφμοιε ιε
βοάθζκδ νάαδμ. Πνμζμπή κα ιδκ πζηζζθζζημφιε : Δίκαζ ηαοζηζηυ !!!
Πνμζμπή: Πάκηα πνμζεέημοιε ημ ηαοζηζηυ κάηνζμ ζημ κενυ θίβμ - θίβμ, πνμζέπμκηαξ κα ιδκ
εζζπκέμιαζ ηα αένζα πμο ακαδφμκηαζ. Πμηέ ημ κενυ ζημ ηαοζηζηυ κάηνζμ!!! Δάκ βίκεζ αοηυ
ηυηε εα έπμοιε έηνδλδ !!!

4)Παξαθνινπζνύκε ηε ζεξκνθξαζέα ηνπ δηαιύκαηνο ΝaOH.
Ζ δζάθοζδ ημο NaOH ζημ κενυ είκαζ ελχεενιμ θαζκυιεκμ. Με ημ εενιυιεηνμ, ιεηνάιε ηδ
εενιμηναζία ημο δζαθφιαημξ, δ μπμία είκαζ βφνς ζημοξ 70oC. Πενζιέκμοιε κα ηαηέαεζ δ
εενιμηναζία ζημοξ 38μC, χζηε κα ακαιίλμοιε ιε ημ θάδζ.

5) Εεζηαέλνπκε ην ιΪδη.
΢ε ηαιζκέημ γεζηαίκμοιε ημ θάδζ, χζηε ηδ ζηζβιή ηδξ ακάιεζλδξ ιε ημ δ/ια NaOH κα έπμοκ
ίδζα εενιμηναζία, δδθ. 38oC. Μυθζξ ηα δφμ οβνά απμηηήζμοκ ηδκ ίδζα εενιμηναζία, βίκεηαζ
δ ακάιεζλδ.

6) ΠξνζζΫηνπκε ην δ/κα NaOH ζην ιΪδη.
Πνμζεέημοιε ανβά-ανβά ημ δ/ια ΝaOH ζηδκ ηαηζανυθα ιε ημ θάδζ, ακαηαηεφμκηαξ
ζοκεπχξ. Αιέζςξ ημ θάδζ εα πάζεζ ηδ δζαφβεζά ημο ηαζ εα πάνεζ εμθή πνμζά. Αθμφ
πνμζεέζμοιε υθμ ημ δζάθοια, αθήκμοιε ημ δμπείμ πμο ημ πενζείπε ηαζ εημζιαγυιαζηε βζα
ηδκ ακάδεοζδ.
7) Αλαθαηεύνπκε πιάξωο ηα ζπζηαηηθΪ ηνπ κέγκαηνο.
Αθμφ εκχζμοιε ημ ηαοζηζηυ κάηνζμ ιε ημ θάδζ ιαξ, δ πδιζηή ακηίδναζδ λεηζκά, μπυηε
ανπίγμοιε ηδκ ακάδεοζδ ιε ζηαεενυ νοειυ. ΢οκεπίγμοιε, χζπμο ημ ιίβια μιμβεκμπμζδεεί
πθήνςξ.

57

8) ΠξνζζΫηνπκε αξωκαηηθΪ.
Μυθζξ ημ ιίβια μιμβεκμπμζδεεί ηαζ πνζκ βίκεζ πμθφ πδπηυ πνμζεέημοιε 20 ζηαβυκεξ αζεένζμ
έθαζμ. Διείξ έπμοιε επζθέλεζ αζεένζμ έθαζμ θεαάκηαξ.

9) ΠξνζζΫηνπκε απνμεξακΫλα πΫηαια.
Έπμοιε δζαθέλεζ απμλδναιέκα άκεδ θεαάκηαξ, ηα μπμία ακαιζβκφμοιε ιε ημ ιίβια.

10) ΠξνζζΫηνπκε ρξώκα.
Ζ πνήζδ ζημ ιίβια απυ δζάθμνα ιπαπανζηά υπςξ ιμζπμηάνοδμ, ηακέθθα, πάπνζηαξ..
ιπμνεί κα δχζεζ έκα δζαθμνεηζηυ πνχια ζημ ζαπμφκζ ιαξ.
Διείξ πνδζζιμπμζμφιε ζηυκδ ηακέθθαξ.

11) Υύλνπκε ην κέγκα ζηα θαινύπηα.
Γειίγμοιε ηα ηαθμφπζα ιαξ, θνμκηίγμκηαξ ημ ιίβια κα απθχκεηαζ μιμζμβεκχξ ιέζα ζημ
ηαθμφπζ ηαζ ιε ηδ ζπάημοθα ελμιαθφκμοιε ηδκ επζθάκεζα ημο ιίβιαημξ. Υηοπάιε θίβμ ημ
ηαθμφπζ χζηε κα θφβεζ μ αέναξ πμο ίζςξ έπεζ εβηθςαζζηεί.

12) Απνζεθεύνπκε ην ζαπνύλη.
Ζ απμεήηεοζδ βίκεηαζ ζε γεζηυ ηαζ αζθαθέξ ιένμξ χζηε κα ανπίζεζ κα ςνζιάγεζ.
Σμπμεεημφιε πνχηα ιζα γεθαηίκα ηαζ ιεηά ιζα πεηζέηα βφνς απυ ημ ηαθμφπζ χζηε κα ημ
ηναηάεζ γεζηυ ηαζ κα πνμπςνάεζ δ ζαπςκμπμίδζδ ζςζηά.

13) Καζαξέδνπκε ηα εξγαιεέα .
Φοθάζζμοιε ηα οθζηά ιαξ ηαζ ηαεανίγμοιε ηα δζάθμνα ενβαθεία ιαξ, θμνχκηαξ αηυια ηα
πνμζηαηεοηζηά βάκηζα ηαζ ηα βοαθζά ιαξ, ηαεχξ ηα οπμθείιιαηα είκαζ ηαοζηζηά .

Σμ ζαπμφκζ είκαζ έημζιμ βζα κα αβεί απυ ημ ηαθμφπζ ημο πενίπμο 48 χνεξ ιεηά ηδκ
παναζηεοή ημο.
Ζ ςνίιακζδ ημο ζαπμοκζμφ ιαξ, πνέπεζ κα βίκεζ ζε ζηεβκυ πχνμ, πενίπμο βζα 4 εαδμιάδεξ,
αθήκμκηαξ ημκ αένα κα ηοηθμθμνεί εθεφεενα. ΢ε αοηυ ημ δζάζηδια ημ ζαπμφκζ ζηθδναίκεζ,
πάκεζ οβναζία ηαζ πνμπςνάεζ δ ζαπςκμπμίδζδ.
Γεκ πνέπεζ κα απμεδηεοηεί ζε ηνφμ ιένμξ αθθά ζε ηακμκζηή εενιμηναζία, χζηε κα ιδκ
παναηδνδεεί οβναζία ζηδκ επζθάκεζα ημο ζαπμοκζμφ.

Υξάζε αηζΫξηωλ ειαέωλ ζηα ζαπνύληα:

Ακάθμβα ιε ημ αζεένζμ έθαζμ πμο αάγμοιε, ημ ζαπμφκζ ιπμνεί κα έπεζ άθθδ πνήζδ:
-ΠΟΝΟΚΔΦΑΛΟ΢: Μέκηα, Λεαάκηα.
-ΚΤΣΣΑΡΗΣΗΓΑ: Γεκηνμθίαακμ, Λεαάκηα
-ΑΡΘΡΗΣΗΓΑ-ΡΔΤΜΑΣΗ΢ΜΟΗ: Γίηηαιμ
-ΜΤΗΚΟΗ ΠΟΝΟΗ: Θοιάνζ, Ρίβακδ
-ΠΝΔΤΜΑΣΗΚΖ ΚΟΤΡΑ΢Ζ - ΣΟΝΧΣΗΚΟ: Γεκηνμθίαακμ, Θοιάνζ
-ΥΑΛΑΡΧΣΗΚΟ-ΝΔΤΡΗΚΖ ΤΠΔΡΔΝΣΑ΢Ζ: Λεαάκηα
-ΚΗΡ΢ΟΗ-ΑΗΜΟΡΡΟΨΓΔ΢: Μέκηα
-ΠΟΝΟΗ ΠΔΡΗΟΓΟΤ: Φαζηυιδθμ

58

ΦηηΪρλνπκε αζθάζεηο
κε βόηαλα

Άζθεζε 1. ΢πκπιεξώζηε ηα θελΪ, δηαιΫγνληαο ηε ζωζηά ιΫμε από ηνλ πέλαθα:
Γζα κα ζοθθέλμοιε(1) . . . ….. .πνέπεζ κα λένμοιε ημκ ζςζηυ ηνυπμ χζηε κα ιδκ οπάνλμοκ
ανκδηζηέξ ζοκέπεζεξ. Γδθαδή, πνέπεζ κα (2)………… ημ αυηακμ πμο επζεοιμφιε υηακ είκαζ
δ επμπή ημο ηαζ πςνίξ κα ημ ηαηαζηνέθμοιε λενζγχκμκηάξ ημ, άθθα ηυαμκηαξ ιυκμ ηα
(3)………… πμο είκαζ πνήζζια ηαζ ηδκ πμζυηδηα πμο πνεζαγυιαζηε.
Όπςξ ηαζ δ ζοθθμβή, έηζζ ηαζ δ δζαηήνδζδ πνεζάγμκηαζ ζοβηεηνζιέκμ ηνυπμ βζα κα οπάνλεζ
ημ επζεοιδηυ απμηέθεζια. Ακ ημ αυηακμ είκαζ (4)…………ημ πθέκμοιε ηαζ έπεζηα ημ
(5)………….απθχκμκηαξ ηα ζε φθαζια δ δέκμκηαξ ηα ζε ιαηζάηζα.
Γζα κα (6)…………..πενζζζυηενμ πνυκμ ηαζ ζε ηαθφηενδ ηαηάζηαζδ, ηα αυηακα πνέπεζ κα
θοθάβμκηαζ ζε ιένδ (7)……….…..,λδνά ηαζ πςνίξ νεφιαηα, αθθζχξ δ …………(8) εα ηα
ιμοπθζάζεζ ηαζ εα παθάζεζ δ βεφζδ ημοξ.
Σμ ιοζηζηυ βζα κα είκαζ απμηεθεζιαηζηά ηα αυηακα, είκαζ δ ζςζηή (9)…………..ηαζ μ
ηνυπμξ (10)…..……..ημοξ.

1 Α. Δηποθίζιαηα Β. Αζεένζα έθαζα Γ. Βυηακα
2 Α. Απμλδνάκμοιε Β. Γζαηδνμφιε Γ. ΢οθθέβμοιε
3 Α. Άκεδ Β. Κμιιάηζα Γ. Φφθθα

4 Α. Βνυιζημ Β. Κμιιέκμ Γ. Θνοιιαηζζιέκμ
5 Α. Κνειάιε Β. ΢ηναββίγμοιε Γ. ΢ηεβκχκμοιε
6 Α. ΢οθθεπεμφκ Β. Απμλδνακεμφκ Γ. Γζαηδνδεμφκ
7 Α. Φςηεζκά Β. ΢ημηεζκά Γ. Παβςιέκα
8 Α. Εέζηδ Β. Τβναζία Γ. Παβςκζά
9 Α. Παναζηεοή Β. ΢οκηαβή Γ. Γμζμθμβία
10 Α. Παναζηεοήξ Β. Απμλήνακζδξ Γ. Θνοιιαηζζιμφ

Άζθεζε 2. Nα αληηζηνηράζεηε ην βόηαλν κε κέα δπλαηόηεηα ρξάζεο ηνπ.

Βόηαλν Υξάζε
a. Γναημκηζά 1. Μεθάκζ
b. Γεκηνμθίαακμ 2. Λεφηακζδ δμκηζχκ
c. Λμοΐγα 3. Τθακηζηέξ ίκεξ
d. Ρίβακδ 4. Απμζιδηζηά
e. Θοιάνζ 5. Πμηά
f. Γανίθαθμ 6. Βαθζάιςια
g. Λζκάνζ 7. Μεθζημβυκo
h. Φαζηυιδθμ 8. Ανςιαηζηά
i. Μεκελέξ 9. Λεφηακζδ νμφπςκ
j. Άκδεμξ 10. Καθθοκηζηά

59

Άζθεζε 3: Πνην βόηαλν απεηθνλέδεηαη ζε θΪζε θωηνγξαθέα; Να επηιΫμεηε κΫζα από ηελ
παξΫλζεζε. (Γέθηακνο , Μνιόρα ,Βαζηιηθόο, ΓΪθλε , ΜΫληα , Ρέγαλε , ΘπκΪξη,
Γελδξνιέβαλν , ΜΪξαζνο , ΛεβΪληα , Μαινηάξα , ΚαιΫληνπια)

Α…………………………………… Β……………………………………

Γ…………………………………… Γ……………………………………

Δ…………………………………… ΢Σ……………………………………
60

Ε…………………………………… Ζ…………………………………………..

Θ…………………………………… Η…………………………………………….

Κ……………………………………… Λ………………………………………….

61

Άζθεζε 4: Να αληηζηνηρέζεηε ην βόηαλν κε ηελ αζζΫλεηα γηα ηελ νπνέα εέλαη
θαηΪιιειν:

1. Σζμοηκίδα α. οπένηαζδ

2. Μασκηακυξ α. δζάννμζα, ελςηενζηέξ αζιμνναβίεξ

3. Λφενμ β. δοζπερία

4. Γάθκδ δ. ακαζιία ,αδοκαιία, ανενζηζηά

5. Σίθζμ ε. ημθζημί, ηνάιπα ημο ζημιάπμο

6. Καθεκημφθα γ. παποζανηία , ατπκίεξ

7. Γεκημνμιμθυπα δ. ιχθςπεξ ,δοζεκηενία

8. Γουζιμξ ε. αηιή ,έηγεια ,ηζνζμί

9. Βενμκίηδ ζ. ηνάιπα ,αημκία ημο ζημιάπμο

10. Βαθενζάκα η. θαηίδεξ , νοηίδεξ , ατπκίεξ

ΛΤ΢ΔΗ΢ ΣΧΝ Α΢ΚΖ΢ΔΧΝ
Άζηδζδ 1: 1-Γ, 2-Γ, 3-Β, 4-Α, 5-Γ, 6-Γ, 7-Α, 8-Β, 9-Γ, 10-Α.
Άζηδζδ 2: 1-e, 2-f, 3-h , 4-g, 5-j, 6-b, 7-d, 8-c, 9-a, 10-i
Άζηδζδ 3: Α-δάθκδ, Β-δεκδνμθίαακμ, Γ-θεαάκηα, Γ-εοιάνζ, Δ-ιαθμηήνα, ΢Σ-ααζζθζηυξ

Ε- νίβακδ, Ζ-ιέκηα, Θ-δίηηαιμ, Η-ηαθέκημοθα, Κ-ιάναεμ, Λ-ιμθυπα
Άζηδζδ 4: 1-δ, 2-α, 3-α, 4-β, 5-η, 6-ε, 7-δ, 8-ε, 9-ζ, 10-γ

62

Ρωηάζακε ηνπο γνλεέο καο…

(Δξωηεκαηνιόγην)

΢ηα πθαίζζα ηδξ ένεοκάξ ιαξ, ιμζνάζαιε ζημοξ βμκείξ ιαξ, ενςηδιαημθυβζμ βζα ηα
ανςιαηζηά θοηά-αυηακα. ΢ημπυξ ιαξ ήηακ ηονίςξ κα δζαπζζηχζμοιε ηαηά πυζμ έπμοκ
εκηάλεζ ηα αυηακα ζηδκ ηαεδιενζκή ημοξ γςή.
Παναηάης, δίκμοιε ηζξ ενςηήζεζξ ηαζ ιζα ζοκμπηζηή ακάθοζδ ηςκ απακηήζεςκ πμο πήναιε:

1ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Πνηα βόηαλα γλωξέδεηε;
Σα πζμ δδιμθζθή είκαζ: νίβακδ, εοιάνζ, ιαθμηήνα, νμζιανί, θαζηυιδθμ, θεαάκηα, δουζιμξ,
ιέκηα, ααζζθζηυξ, ιασκηακυξ
2ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Με πνηνπο ηξόπνπο ρξεζηκνπνηεέηε ηα βόηαλα;
Σμ 100% ηςκ ενςηδεέκηςκ , πνδζζιμπμζεί ηα αυηακα ζηδκ ιαβεζνζηή. Οζ πενζζζυηενμζ
επίζδξ ηα πνδζζιμπμζμφκ ζακ νυθδια, αθθά ακαθένεδηακ απυ πμθθμφξ ηαζ δζάθμνεξ άθθεξ
πνήζεζξ.
3ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Πνηα αξωκαηηθΪ ρξεζηκνπνηεέηε θπξέωο ζηελ θνπδέλα ζαο;
Οζ κζηδηέξ ιε ζεζνά πνμηεναζυηδηαξ ήηακ: Ρίβακδ, δουζιμξ, ιασκηακυξ, ααζζθζηυξ, ιάναεμ,
ζέθδκμ, άκδεμξ.
4ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Υξεζηκνπνηεέηε βόηαλα ζην ζπέηη ζαο θαη αλ λαη, ηα καδεύεηε κόλνο/ε
ζαο ά ηα αγνξΪδεηε;
Όθμζ πνδζζιμπμζμφκ αυηακα ζημ ζπίηζ ημοξ. Απυ αοημφξ ημ 90% ηα ιαγεφμοκ ιυκμζ ημοξ ηαζ
ημ 10% ηα αβμνάγμοκ.
5ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Γηα ηηο ηδηόηεηεο θαη ηηο ρξάζεηο ηνπο Ϋρεηε πΪξεη πιεξνθνξέεο θπξέωο
από ζπγγελεέο , θέινπο , πωιεηΫο, βηβιέα, ζεκηλΪξηα.
Οζ απακηήζεζξ έδεζλακ υηζ ζπεδυκ υθμζ έπμοκ πάνεζ πθδνμθμνίεξ απυ ζοββεκείξ ή θίθμοξ.
Αημθμοεμφκ ηα αζαθία ηαζ εθάπζζημζ έπμοκ πάνεζ πθδνμθμνίεξ απυ ζειζκάνζα. Κακείξ απυ
πςθδηέξ.
6ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Αλ αγνξΪζεηε ζάκεξα βόηαλα, γηα πόζν δηΪζηεκα ζα ηα
ρξεζηκνπνηάζεηε;
Σμ 70% απάκηδζε υηζ εα ηα πνδζζιμπμζήζεζ βζα 1-5 ιήκεξ , εκχ ημ 30% βζα 6-12 ιήκεξ
7ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: ΢πδεηΪηε κε Ϊιινπο γηα ηηο ηδηόηεηεο θαη ηηο ρξάζεηο ηωλ βνηΪλωλ;
Σμ 85% απάκηδζε υηζ ζογδηάεζ ιε άθθμοξ βζα ηα αυηακα, εκχ ημ 15% υπζ.
8ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Πνηα βόηαλα εέλαη θπηεκΫλα ζην θάπν ζαο;
Όθμζ μζ ενςηδεέκηεξ έπμοκ αυηακα ζημκ ηήπμ ημοξ. Σα επζηναηέζηενα είκαζ μ ιασκηακυξ, μ
δουζιμξ, μ ααζζθζηυξ, δ ιέκηα, ημ ιάναεμ, δ νίβακδ.
9ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: Μαδεύεηε βόηαλα κόλνη ζαο; Πνηα;
Όθμζ μζ ενςηδεέκηεξ απάκηδζακ εεηζηά. Κονίςξ ιαγεφμοκ νίβακδ, δάθκδ, εοιάνζ, παιμιήθζ,
δεκηνμθίαακμ η.ά.
10ε ΔΡΧΣΖ΢Ζ: ΑγνξΪδεηε βόηαλα; Πνηα;
Σμ 40% απάκηδζε υηζ δεκ αβμνάγμοκ αυηακα, εκχ ημ οπυθμζπμ 60% αβμνάγμοκ 2-3 είδδ
αμηάκςκ.

63

Ρωηάζακε ηνπο
Φαξκαθνπνηνύο…

(Δξωηεκαηνιόγην)

Οιάδα ιαεδηχκ πμο ζοιιεηείπακ ζημ project, επζζηέθηδηε 20 θανιαηεία ηδξ πυθδξ ηςκ
Υακίςκ, υπμο μζ θανιαημπμζμί ενςηήεδηακ ζπεηζηά ιε ηζξ αβμναζηζηέξ ζοκήεεζεξ ηςκ
πεθαηχκ ημοξ ζε ζπέζδ ιε ηα αυηακα. Σα απμηεθέζιαηα ηδξ ένεοκαξ δίκμκηαζ παναηάης ηαζ
απεζημκίγμκηαζ ιε βναθήιαηα.

1) ΤπΪξρεη κεηαβνιά ηωλ πωιάζεωλ ζηα θπηηθΪ πξνϊόληα ηα ηειεπηαέα ρξόληα;

Αύξηζη Αφλδζδ: 16
Μείωζη Μείςζδ: 2
Σηαθεπά ΢ηαεενά: 2

2) Οη πειΪηεο πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηα βόηαλα θαη ηα θπηηθΪ πξνϊόληα δειώλνπλ
ηθαλνπνηεκΫλνη από ην απνηΫιεζκα ηεο ρξάζεο;

Ναζ: 19
Ναι Όπζ: 1

Όσι

64

3) Σα θπηηθΪ πξνϊόληα ρξεζηκνπνηνύληαη από ηνπο πειΪηεο ζαο γηα θαιιωπηζκό ά
ζεξαπεέα;

Καλλωπιζμόρ Καθθςπζζιυξ: 1
Θεπαπεία Θεναπεία: 1
Και ηα δύο Καζ ηα δφμ: 18

4) Σα πεξηζζόηεξα θπηηθΪ πξνϊόληα θαηαλαιώλνληαη από Ϊλδξεο ά γπλαέθεο;

Άνδπερ Άκδνεξ: 0
Γςναίκ ερ Γοκαίηεξ: 14
Και ηα δύο Καζ ηα δφμ: 6

5) Χο θαξκαθνπνηόο ζα πξνηεέλαηε ζηνπο πειΪηεο ζαο θπξέωο ζπκβαηηθΪ ά θπηηθΪ
θαξκαθεπηηθΪ πξνϊόληα;

Σςμβαηικά ΢οιααηζηά: 3
Φοηζηά: 13
Φςηικά Ακαθυβςξ: 4

Αναλόγορ ηην
π επίπ ηωζη

65

΢πλΫληεπμε ζε
παξαγωγό
αηζΫξηωλ ειαέωλ.

Πωο ζθεθηάθαηε λα αζρνιεζεέηε κε ηελ θαιιηΫξγεηα βνηΪλωλ θαη ηελ παξαγωγά
αηζΫξηωλ ειαέωλ;
Έπς ζπμοδάζεζ βεςπυκμξ. Κάπμζα ζηζβιή , ζκζηζημφημ ημο ελςηενζημφ πνυηεζκε κα ιμο
δχζεζ ιζα έηηαζδ , κα ιμο πανέπεζ ιδπακήιαηα, ενβάηεξ ηαζ κα ιμο ηαθφρεζ υθα ηα έλμδα
βζα κα ηαθθζενβήζς εηεί αυηακα. ΢ηέθηδηα θμζπυκ κα ημ ηάκς εδχ ιε ηνδηζηά αυηακα ημο
ηυπμο ιαξ.

Πωο επηιΫμαηε απηό ηνλ ηόπν γηα ην ζηάζηκν ηεο κνλΪδαο ζαο;
Δίκαζ δ ηαηαβςβή ιμο απυ εδχ. Όιςξ, ηαζ ηα εδάθδ ημο Απμηυνςκα είκαζ ζπάκζα ηαζ ημ
ηθίια πμθφ ηαθυ .Γε ανίζηεζξ αθθμφ ηέημζεξ ζοκεήηεξ εφημθα.

Πόζα ρξόληα αζρνιεέζηε κε απηά ηε δξαζηεξηόηεηα;
΢πεδυκ 4 πνυκζα.

ΤπΪξρνπλ κεγΪιεο θαιιηΫξγεηεο βνηΪλωλ;
Όπζ, βζαηί είκαζ πενζμνζζιέκδ δ δζάεεζδ ηςκ αηυιςκ κα ηαθθζενβήζμοκ.

Πωο γέλεηαη ε απόζηαμε;
Μαγεφμοιε ηα θοηά, είηε αοηά πμο ηαθθζενβμφιε, είηε απυ ημ αμοκυ. Σα πνδζζιμπμζμφιε
θνέζηα, ή αθμφ πνχηα ηα λενάκμοιε. Σα αάγμοιε ζημ ηαγάκζ, υπμο παναζφνεζ μ αηιυξ ημ
αζεένζμ έθαζμ . ΢ηδ ζοκέπεζα ζοιποηκχκεηαζ ημ απυζηαβια ηαζ δζαπςνίγεηαζ απυ ημ κενυ.
Καιιηεξγεέηε θΪπνηα ελδεκηθΪ θπηΪ;
Βεααίςξ. Κάπμζα υπςξ ημ δίηηαιμ, θαζημιδθζά, γαπανζάκα, θειμκμεφιανμ.

Υξεζηκνπνηεέηε θπηνθΪξκαθα ά θΪπνηα ιηπΪζκαηα;
Όπζ, ηίπμηα απυ ηα δφμ. Έηζζ πνεζάγεηαζ πμθφ πεζνμκαηηζηή ενβαζία υπςξ λεαμηάκζζια.

Πνπ πνπιΪηε ηα βόηαλα θαη ηα αηζΫξηα Ϋιαηα;
Κάπμζα δίκς ζε ημπζηά ιαβαγζά. Άθθα ζε θανιαηεία ηαζ ζε ζκζηζημφηα ζε υθδ ηδκ Δθθάδα.
Κάπμζεξ πμζυηδηεξ ζηέθκς ηαζ ζημ ελςηενζηυ.

Θα πξνηεέλαηε ζηνπο λΫνπο κηα ηΫηνηα ελαζρόιεζε;
Ναζ, ζίβμονα. Μπμνεί κα ημοξ δχζεζ ιζα ηαθή δμοθεζά ηαζ κα αλζμπμζδεεί μ πθμφημξ ημο
ηυπμο ιαξ.

66

67

68

Γηθηπαθνέ ηόπνη

2 lyk.ptolem.koz.sch.gr
srcosmos.gr
ert.gr
52 dim-irakl.ira.gr
zwdia-shmera.gr
econews.gr
medicalnews.gr
mantinades.gr
kritikamonopatia.gr
el.wikipedia.org
KPE Makrinitsas
hotpants.gr
valentine.gr
botanologia.gr
healthyherbs.gr
incredible crete.gr
cretan-nutrition.gr
chania-info.gr
ftiaxno kallyntika.gr
sundaysprojects.gr
fooditerranean project.com
scribd.com
delicieuses.forumotion.net
ftiaxno.gr
epixeiro.gr
botanokipos.blogspot.com
arma.gr
365 vegandays.wordpress.com
shape.gr
giatrosofia.gr
iatrikoprofil.gr

ΛΤΚΔΗΟ ΒΑΜΟΤ
2012-13

69


Click to View FlipBook Version