โฮโมดีอุส ประวัติย่อของวันพรุ่งนี้

เซเปียนส์
แสดงให้เราเห็นว่าเรามาจากที่ใด



โฮโมดีอุส
แสดงให้เราเห็นว่าเราจะไปที่ใด





ยูวัล โนอาห์ แฮรารี มองภาพอนาคตอันใกล้
ซึ่งเราต้องเผชิญหน้ากับความท้าทายต่างๆ ชุดใหม่

โฮโมดีอุส ส�ารวจโครงการต่างๆ บรรดาฝันดีและฝันร้าย
ซึ่งจะส่งผลกับคริสต์ศตวรรษที่ 21 และหลังจากนั้น

ตั้งแต่การเอาชนะความตาย ไปจนถึงการสร้างชีวิตเทียม


หนังสือเล่มนี้ยกประเด็นค�าถามพื้นฐานต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น
เราจะป้องกันโลกที่เปราะบางดวงนี้

จากอ�านาจการท�าลายล้างของเราเองได้อย่างไร?
และอนาคตของพวกเราจะเป็นเช่นใดแน่?

จากผู้เขียน เซเปียนส์
ยูวัล โนอาห์ แฮราร ี







Homo Deus


A Brief History of Tomorrow



โฮโมดีอุส

ประวัติย่อของวันพรุ่งน ้ ี

ยูวัล โนอาห์ แฮราร ี








“ผมต้องการกระตุ้นพวกเราทุกคน ไม่ว่าจะมีความเชื่อส่วนตนเป็นเช่นไร
ให้ตั้งค�าถามเกี่ยวกับเรื่องเล่าพื้นฐานของโลกของเรา
ให้เชื่อมโยงการพัฒนาในอดีตเข้ากับความกังวลใจในปัจจุบัน
และไม่กลัวที่จะพูดคุยในประเด็นที่เป็นที่ถกเถียงโต้แย้ง”



ดร.ยูวัล โนอาห์ แฮรารี ได้รับปริญญาเอกด้านประวัติศาสตร์
จากมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด และปัจจุบันเป็นอาจารย์

อยู่ที่มหาวิทยาลัยฮีบรูในกรุงเยรูซาเลม
มีความเชี่ยวชาญเรื่องประวัติศาสตร์โลก
หนังสือ เซเปียนส์ และ โฮโมดีอุส ของเขา

สร้างปรากฏการณ์ระดับนานาชาติ

แด่ครูของผม เอส. เอ็น. โกเอ็นก้า (ค.ศ. 1924-2013)

ผู้สั่งสอนเรื่องส�าคัญในชีวิตให้กับผมด้วยความรัก

��������� ������������������������
Homo Deus A Brief History of Tomorrow
ąĜĊĔĈ ġüĐĕĎŋ ĠđĆĕĆĘ ğãĘąü
÷Ć üĖëĔą ëĘĊĊėĊĆĆûüŋ ûė÷ĕ éèüėĆĕĄĔąčùėø ĠþĈ
Ćĕåĕ ýĕú

7PKXGTUCN %QR[TKIJV %QPXGPVKQP as follows:
%QR[TKIJV j D[ ;WXCN 0QCJ *CTCTK
6JCK VTCPUNCVKQP EQR[TKIJV j D[ )[RU[ )TQWR 2WDNKUJKPI *QWUG .6&
#.. 4+)*65 4'5'48'&
� ข�อความและรูปภาพ�น�นังส�อเล�มนี� สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบั��ัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกส�วน�ด� �น�นังส�อเล�มนี��ปเ�ยแพร��ม�ว�า�นรูปแบบ�ดต�อง�ด�รับอนุ�าตจากเจ�าของลิขสิทธิ์ก�อน
ยกเว�นเพ�่อการอ�างอิง การวิจารณ� และประชาสัมพันธ�

ãňĐĄĜĈúĕèýĆĆöĕüěâĆĄãĐèčĖüĔâĎĐčĄě÷ĠĎŇèëĕøė
0CVKQPCN .KDTCT[ QH 6JCKNCPF %CVCNQIKPI KP 2WDNKECVKQP &CVC
แ�รารี� ยูวัล โนอา��.
โ�โมดีอุส ประวัติย�อของวันพรุ�งนี� � �omo Deus a brief history of tomorrow.--กรุงเทพฯ : ยิป�ี กรุ�ป� 2562.
576 �น�า
1. คริสต�ศตวรรษที่ 21. 2. วิทยาศาสตร�กับอารยธรรม. 3. อารยธรรมสมัย��ม�.
I. นำชัย ชีววิวรรธน�� �ู�แปล. II. ธิดา จงนิรามัยส�ิต� �ู�แปลร�วม. III. ช�่อเร�่อง.
909.83
ISBN 978-616-301-694-2

ýĆĆöĕûėâĕĆĐĖüĊąâĕĆ : คธาวุ�ิ เกนุ�ย
ýĆĆöĕûėâĕĆýĆėĎĕĆ : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ÿĜňëŇĊąýĆĆöĕûėâĕĆýĆėĎĕĆ : วาสนา ชูรัตน�
úĘħþĆęâČĕĀłĕąøŇĕèþĆēğúċ : ศิริธาดา กองภา พัลลภ สามสี
âĐèýĆĆöĕûėâĕĆ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
üĔâċęâČĕĀŀâèĕüâĐèýĆĆöĕûėâĕĆ : วันวิสา เขตรดง ที�ทัศน� มณีฉาย
ğĈãĕâĐèýĆĆöĕûėâĕĆ : อรทัย ดีสวัสดิ์
āėčĜéüŋĐĔâČĆ : วนัชพร เขียวชอุ�ม สวภัทร เพ�ชรรัตน�
ĆĜþğĈŇĄ : ประเสริฐศักดิ์ ประดิษฐเกษร
ĐĐâĠýýþâ : Rabbithood Studio
ÿĜňĐĖüĊąâĕĆĀłĕąâĕĆøĈĕ÷ : นุชนันท� ทักษิณาบัณ�ิต
ÿĜňéĔ÷âĕĆĀłĕąâĕĆøĈĕ÷ : ชิตพล จันสด
ÿĜňéĔ÷âĕĆúĔħĊģþ : เวชพงษ� รัตนมาลี
éĔ÷āėĄāŋġ÷ą : บริษัท ยิป�ี กรุ�ป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแ�ง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ต�อ 108
www.gypsygroup.net
āėĄāŋúĘħ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2147 3175-6
éĔ÷éĖĎüŇĕą : บริษัท ยิป�ี กรุ�ป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy

สน�จสั่ง���อ�นังส�อจำนวนมากเพ�่อสนับสนุนทางการศ�กษา สำนักพิมพ�ลดราคาพิเศษ ติดต�อ โทร. 0 2728 0939

ค�น�ส�นักพิมพ์






ี
ี
�
มนุษย์เราดารงอยู่บนโลกน้เป็นเวลานานก่อนท่จะเกิดประวัติศาสตร์ข้น
ึ
บรรพบุรุษท่ดูคล้ายกับมนุษย์ปัจจุบันมากปรากฏข้นบนโลกเม่อประมาณ 2.5
ึ
ี
ื
ล้านปีมาแล้ว ถ้าเทียบกับยุคสมัยของการก่อเกิดอารยธรรมโลก ถือว่าเป็น
ี
ช่วงเวลาอันยาวนานท่เผ่าพันธุ์ของเราครอบครองโลกใบน้ แต่ทว่าหากเทียบ
ี
กับอายุขัยของดาวเคราะห์ดวงนี้ เวลาของเรานั้นแสนสั้นเพียงชั่วกะพริบตา
แต่ถึงอย่างน้นมนุษย์ก็เป็นเพียงเผ่าพันธุ์เดียวในโลกใบน้ท่สามารถ
ี
ั
ี
วิวัฒนาการแบบก้าวกระโดดไปได้เรื่อยๆ เราสามารถย้อนกลับไปไขปริศนา
�
ื

ในอดีต และสรรค์สร้างนวัตกรรมเพ่ออานวยความสะดวกสบายให้ชีวิต
ถึงขนาดที่หาญกล้าท้าทายโชคชะตาในอนาคตเลยทีเดียว
�
ี
ี
ึ
หน่งในมนุษย์ท่ขบคิดเก่ยวกับการค้นหาอดีตและตั้งคาถามกับอนาคต
อยู่ตลอดเวลาอย่าง ยูวัล โนอาห์ แฮรารี ได้น�าเสนอองค์ความรู้ที่พยายาม
จะบอกเล่าว่ามนุษย์มาถึงจุดน้ได้อย่างไร เราอยู่กันอย่างไร และเราจะเดิน
ี
ไปในทิศทางใด ผ่านหนังสือ 3 เล่มที่ได้รับการยกย่องว่า “ไม่ควรพลาด”
ี
ี
หากคุณต้องการตามทันโลกศตวรรษท่ 21 และอนาคตอันใกล้ท่กาลังหายใจ
�
รดต้นคอเรา
ั
ส�านักพิมพ์ยิปซีได้นาเสนอหนังสือ 2 เล่มแรก น่นคือ ‘เซเปียนส์
�
ี
ประวัติย่อมนุษยชาติ’ ที่แสดงให้เราเห็นว่าเรามาจากท่ใด เผ่าพันธุ์มนุษย์อย ู่
รอดมาจนถึงวันนี้ได้อย่างไร และ ‘21 บทเรียนส�าหรับศตวรรษที่ 21’ ที่พา
เราสารวจปัจจุบันด้วยการโยนคาถามสาคัญให้เราไปขบคิด สะท้อนวิกฤต
�
�
�
ที่เราต้องเผชิญและเอาตัวรอดในศตวรรษที่ 21 หนังสือทั้งสองเล่มไม่เพียง
ั
สร้างปรากฏการณ์ด้านยอดขายไปท่วโลก แต่ยังปูทางให้เราเห็นถึงความ
เป็นไปได้ท่ว่า “มนุษย์กาลังก้าวข้ามขีดจากัดที่ก�าหนดโดยดีเอ็นเอของเรา
�
ี
�

ไปสู่การมีอานาจท่จะเปล่ยนแปลงโลกท้งใบ ...มนุษย์กาลังเล่นบทบาทพระเจ้า
ี
ั
�
�
ี
ที่ไม่ได้เพียงทอยลูกเต๋าขีดชะตา แต่ก�าลังวางกฎเกณฑ์เพื่อให้โลกใบนี้เดิน

ไปตามแนวทางที่เราต้องการ ซึ่งแนวคิดทั้งหมดนี้ปรากฏอยู่ใน ‘โฮโมดีอุส
ประวัติย่อของวันพรุ่งนี้’ นั่นเอง

‘โฮโมดีอุส’ พาเรามองไปในอนาคตท่เราต้องเผชิญหน้ากับความท้าทาย
ี
ต่างๆ พาเราส�ารวจโครงการต่างๆ ซึ่งจะส่งผลกับคริสต์ศตวรรษที่ 21 และ
ั
หลังจากน้น ต้งแต่การเอาชนะความตาย ความเป็นอมตะ อภิมนุษย์ ไปจนถึง
ั
ื
การสร้างชีวิตเทียม และใคร่ครวญเร่องท่ว่าสุดท้ายแล้วมนุษย์อาจกลาย
ี
�
�
�
เป็นพระเจ้าเสียเอง รวมถึงคาถามสาคัญท่ว่า เราจะป้องกันโลกจากอานาจ
ี
การทาลายล้างของเราเองได้อย่างไร และอนาคตของพวกเราจะเป็นเช่นใดแน่
�
นี่เป็นหนังสือส�าคัญอีกเล่มของแฮรารีที่ทุกท่านรอคอย
ื
�
ื
่
�
ขอเชิญผู้อ่านด่มดาไปกับเร่องราวของตัวตน จิตสานึก และเชาวน์
ั
ุ
ิ
์
่
ื
่
ั
่
ปญญา ทองไปในเรองเลาของวทยาศาสตร ปรชญา และอนาคต ‘มนษยชาต ิ
ก�าลังมุ่งหน้าไปที่ใด’ นี่คือหนังสือที่จะท�าให้คุณไม่คาดคิด และจะท�าให้คุณ
ี
คิดในแบบท่คุณไม่เคยคิดมาก่อน พรุ่งน้ในศตวรรษน้และพรุ่งน้ในศตวรรษ
ี
ี
ี
ข้างหน้าของมนุษยชาติจะเป็นเช่นใด ไม่ว่าตัวตนและความเช่อของคุณจะ
ื
เป็นเช่นไร เรามั่นใจว่า ‘โฮโมดีอุส ประวัติย่อของวันพรุ่งนี้’ จะเปลี่ยนแปลง
บางอย่างในตัวคุณ
ื
เม่อคุณลืมตาต่นข้นมา บิดแขนขา และขย้ตา... คุณอาจพบว่าทุก
ื
ี
ึ
อย่างไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป
ขอให้ทุกท่านโชคดีในวันพรุ่งนี้
ส�ำนักพิมพ์ยิปซี

ค�น�ผู้แปล







หนังสือ เซเปยนส ประวัติย่อมนุษยชาติ ของ ยูวัล โนอาห แฮรารี
ี
์
์
ท�าสถิติหนังสือเบสต์เซลเลอร์ทั้งในต่างประเทศและในประเทศไทย ขณะที่
ี
ั
ั
่
ื
ี
ื
เขยนค�าน�านี้ เซเปียนส์ ตดอยู่ในรายชอหนงสอขายด 20 อนดับแรก
ิ
ของ Readery มาครบปีพอดิบพอดี โดยไม่หลุดจากอันดับเลย ขณะท ่ ี
�
21 บทเรียนสาหรับศตวรรษท่ 21 ท่ทางสานักพิมพ์ยิปซีเลือกมาให้แปลเป็น
ี
ี
�
เล่มถัดมาก็ติดอยู่ในอันดับอย่างต่อเนื่องมาถึงครึ่งปีเช่นกัน
บัดนี้ โฮโมดีอุส ประวัติย่อของวันพรุ่งน หนังสือเล่มท่ 3 ของ
ี
้
ี
ผู้เขียนคนเดียวกันก็อยู่ในมือท่านแล้ว
ี
ท่านท่เป็นแฟนหนังสือของแฮรารีคงพอทราบอยู่แล้วว่า เซเปียนส์
่
ี
กล่าวถึงอดีตของมนุษย์ ขณะท 21 บทเรียนฯ วิเคราะห์ปัญหาใหญ่ระดับโลก
ท่มองเห็นกันอยู่ตรงหน้า ใน โฮโมดีอุส ศาสตราจารย์แฮรารีจะพาเรามองไป
ี
ื
ิ
ยังอนาคตท่ไกลออกไปพอสมควร ไกลพอท่หลายคนจะบอกว่า ไม่เช่อว่าส่งท ่ ี
ี
ี
ิ
ิ
ื
์
ิ
่
ี
ื
เขียนถึงในหนังสอเล่มน้ทราวกับเป็น ‘ไซไฟ’ หรอนยายวทยาศาสตร จะเกด
ี
ึ
ึ
ั
ข้นจริง และเป็นแค่เพียงความฝันเฟื่องของนักประวัติศาสตร์คนหน่งเท่าน้น
แต่ก็คงเป็นดังที่ผู้เขียนย�้าอยู่เป็นระยะๆ ตลอดเล่ม นั่นก็คือเรื่องที่
กล่าวถึงน้ไม่จาเป็นต้องเกิดข้นจริง มันเป็นแค่เพียง ‘อนาคตทางเลือก’ แบบ
�
ี
ึ
หนึ่งเท่านั้น และการศึกษาประวัติศาสตร์จะมีประโยชน์อะไรหากไม่สามารถ
น�ามาใช้ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดเรื่องร้ายๆ ขึ้น ในแง่มุมหนึ่งหนังสือเล่มนี้จึง
ไม่ได้เป็น ‘คาพยากรณ์’ แบบเดียวกับพระคัมภีร์ในศาสนาต่างๆ แต่เป็น
�
‘ค�าเตือน’ และการชี้ให้เห็น ‘ความเป็นไปได้ในทางเลือกอื่นๆ’ ซึ่งเป็นเรื่อง
�
�
จ�าเป็นสาหรับมนุษยชาติท่กาลังจะก้าวข้ามปัญหาใหญ่ในอดีตอย่างโรคระบาด
ี
ใหญ่ สงคราม และความอดอยาก ไปสู่ความเป็นอมตะ ความผาสุก และ
ความศักดิ์สิทธิ์ ที่ท�าให้มนุษย์ในอนาคตเป็นพระเจ้ามากเสียยิ่งกว่าพระเจ้า
ในเรื่องเล่า ต�านาน หรือเทพปกรณัมที่เคยได้ยินหรือได้อ่านกันมา

ผูแปลขอขอบคุณ คุณคธาวุฒิ เกนุย แหงส�านักพิมพยิปซีที่ไววางใจ
์
่
้
้
้
ให้พวกเราได้แปลหนังสือเล่มน้ ขอบคุณ คุณสุรชัย พิงชัยภูมิ บรรณาธิการ
ี
บริหาร และกองบรรณาธิการทุกท่านท่ต้องทุ่มเทแรงกายแรงใจ ทางานภายใต้
ี
�
่
ื
ึ
ี
ื
ุ
ข้อจากดของเวลา ซงไม่ง่ายเลยกับหนังสอท่มเน้อหาครอบคลมความรู้
ี
ั
�
หลากหลายสาขาเป็นอย่างย่ง โดยเฉพาะเทคโนโลยีสมัยใหม่แบบต่างๆ
ิ
ิ
ี
ขอบคุณ คุณวาสนา ชูรัตน์ และคุณอรทัย ดีสวัสด์ ท่ช่วยประสานงาน
อย่างเรียบร้อยดีย่ง และขอขอบคุณทีมงานของสานักพิมพ์ยิปซีทุกท่านท ี ่
�
ิ
ไม่อาจกล่าวนามได้หมดที่ท�าให้หนังสือเล่มนี้ส�าเร็จออกมาได้
้
สุดทาย ขอขอบคุณ คุณวราภรณ์ ชุมเกษียร รวมถึงบรรดาน้องแมว
ที่บ้าน และพ่อป๊อกกับน้องพาย ลูกสาวผู้น่ารัก ที่เป็นก�าลังใจให้เสมอมา
น�ำชัย ชีววิวรรธน์
ธิดำ จงนิรำมัยสถิต

สารบัญ




1 วาระใหม่ของมนุษย์ 13
ส่วนที่หนึ่ง: โฮโมเซเปียนส์ขึ้นครองโลก

2 แอนโทรโปซีน 107
3 ประกายชีวิตมนุษย์ 145
ส่วนที่สอง: โฮโมเซเปียนส์ให้ควำมหมำยแก่โลก

4 นักเล่าเรื่อง 215
5 คู่พิลึก 243
6 กติกาแห่งความทันสมัย 273

7 การปฏิวัติของมนุษยนิยม 299
ส่วนที่สำม: โฮโมเซเปียนส์สูญเสียกำรควบคุม
8 ระเบิดเวลาในห้องปฏิบัติการ 369
9 การแยกตัวครั้งใหญ่ 397

10 มหาสมุทรแห่งสติสัมปชัญญะ 451
11 ศาสนาข้อมูล 471



เชิงอรรถ 509
กิตติกรรมประกำศ 560
ที่มำภำพประกอบ 563

ดัชนี 566



1





The New Human Agenda

วาระใหม่ของมนุษย์







ื
ิ
่
ี
่
ในยามอรุณรุ่งแห่งสหัสวรรษท 3 มนุษยชาติตนขึ้น บดแขนขา และ
ถูตาไปมา ฝันร้ายน่าสะพรึงกลัวยังคงหลงเหลือค้างคาอยู่ในใจ “มีบางอย่าง
ี
ี
ติดอยู่กับเง่ยงท่ปลายลวด และมีเมฆรูปเห็ดใหญ่ยักษ์ โอ้ ท่แท้ก็เป็นแค่
ี
ั
ฝันร้าย” จากน้นก็เดินไปห้องน�า มนุษยชาติจะล้างหน้า ตรวจดรอยเห่ยวย่น
ี
้
ู
ในกระจก ชงกาแฟสักถ้วย และเปิดสมุดบันทึกประจ�าวันออกดู “มาดูกัน
หน่อยว่าวันนี้จะมีวาระอะไรบ้าง”
�
�
ี
�
นานหลายพันปีแล้วท่คาตอบสาหรับคาถามน้ยังไม่เคยเปล่ยนแปลงไป
ี
ี
เลย โจทย์ปัญหาเดิมๆ 3 เรื่องครอบง�าผู้คนในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในจีน
คนอินเดียในยุคกลาง และคนอียิปต์ยุคโบราณ ความอดอยาก โรคระบาด
ใหญ่ และสงครามยังคงอยู่ในอันดับต้นๆ ของรายการเสมอมา มนุษย์นับ
ชั่วรุ่นแล้วชั่วรุ่นเล่าเฝ้าสวดอ้อนวอนต่อเทพเจ้า เทวดา และนักบุญทุกองค์
�
ื
กับประดิษฐ์เคร่องมือ ระบบสถาบันและสังคมจานวนนับไม่ถ้วน แต่พวกเขาก ็
ยังคงล้มตายนับล้านๆ คนจากความอดอยาก โรคระบาด (epidemics) และ
�
ุ
ิ
ั
ความรนแรง นกคดและศาสดาพยากรณ์จานวนมากสรปว่าความอดอยาก
ุ
ี
ึ
โรคระบาด และสงครามเป็นส่วนหน่งในแผนการจักรวาลท่พระเจ้าทรงใส่
แทรกเข้ามา หรือไม่ก็เป็นลักษณะอันไม่สมบูรณ์แบบของพวกเราเอง และ
เราจะหลุดพ้นสิ่งเหล่านี้ไปไม่ได้เลยจวบจนถึงวันสิ้นโลก
กระน้นในยามอรุณรุ่งแห่งสหัสวรรษท่ 3 มนุษยชาติต่นขึ้นพร้อม
ื
ั
ี
กับการตระหนักรู้อย่างน่ามหัศจรรย์ใจย่ง คนส่วนใหญ่อาจยากนักท่จะ
ี
ิ
ี
ี
ี
คิดถึงเร่องน้ แต่ในไม่ก่ทศวรรษท่ผ่านมาน้ เราได้ควบคุมเร่องความอดอยาก
ื
ี
ื

14 โฮโมดีอุส


ี
โรคระบาด และสงครามได้แล้ว แน่นอนว่าปัญหาเหล่าน้ไม่ได้รับการแก้ไขจน
หายไปอย่างสมบูรณ์ แต่พวกมันก็เปลี่ยนรูปแบบไปจากเรื่องตามธรรมชาติ

ที่ไม่อาจเข้าใจและไม่อาจควบคุมได้ เราไม่จ�าเป็นต้องสวดอ้อนวอนเทพเจ้า
�
หรือนักบุญองค์ใดให้มาช่วยเหลือพวกเรา เรารู้ดีทีเดียวว่าจะต้องทาอย่างไร
บ้างเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความอดอยาก โรคระบาด และสงคราม และเราก็

มักจะท�าได้ส�าเร็จเสียด้วย
�
จริงอยู่ท่ว่ายังคงมีความล้มเหลวคร้งสาคัญๆ แต่เม่อใดก็ตามท่เผชิญ
ี
ั
ี
ื
ี
�
หน้ากับความล้มเหลวทานองน้ เราจะไม่ยักไหล่แล้วกล่าวว่า “น่นแหละ โลก
ั
ที่ไม่สมบูรณ์แบบของเราก็เป็นอย่างนี้แหละ” หรือ “พระเจ้าจะทรงช่วยเรา”
ี
�
ี
ิ
ั
ื
แทนท่จะทาเช่นน้น เม่อใดก็ตามท่เร่มควบคุมความอดอยาก โรคระบาด
หรือสงครามไม่ได้ เราก็จะรู้สึกได้ว่าต้องมีบางคนทาอะไรผิดพลาด เราต้ง ั
�
คณะกรรมการขึ้นมาเพื่อตรวจสอบ และสัญญากับตัวเองว่าคราวหน้าเราจะ
ี
ต้องทาได้ดีกว่าน้ อันท่จริงแล้วเราก็ทาเช่นน้นได้จริงๆ ภัยพิบัติทานองน
ั
ี
ี
�
�
้
�
เกิดน้อยลงและน้อยลงเรื่อยๆ จริงๆ นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่ใน
ปัจจุบันมีคนตายจากการกินมากเกินไปมากเสียย่งกว่ากินน้อยเกินไป ม
ิ
ี
คนแก่ตายมากกว่าเป็นโรคติดเชื้อตาย และมีคนที่ฆ่าตัวตายมากกว่าที่ตาย
จากการโดนทหาร ผู้ก่อการร้าย และอาชญากรฆ่ารวมกันเสียอีก ในตอน
่
ั
ต้นครสต์ศตวรรษท 21 คนโดยทวไปมโอกาสตายจากการกนอาหารใน
ิ
่
ี
ิ
ี
แมคโดนัลด์มากเกินไปมากกว่าท่จะตายจากความขาดแคลน โรคอีโบลา
ี
หรือการโจมตีโดยอัลกออิดะฮ์เสียอีก
ด้วยเหตุนี้เองแม้บรรดาประธานาธิบดี ซีอีโอ และนายพลจะยังคงมี
ี
ตารางงานประจาวันท่เต็มไปด้วยวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจและความขัดแย้ง
�
ทางการทหาร แต่ในระดับขนาดจักรวาลของประวัติศาสตร์แห่งมนุษยชาติน้น
ั
ิ
พวกเขาก็ถือได้ว่าเร่มเปิดตาข้นและมองออกไปยังเส้นขอบฟ้าใหม่ๆ หากเรา
ึ
ควบคุมความอดอยาก โรคระบาด และสงครามได้อย่างแท้จริง จะมีอะไร
ี
ท่จะมาแทนท่พวกมันในฐานะวาระสูงสุดสาหรับมนุษย์ได้? ไม่ต่างอะไรไป
�
ี
จากนักผจญเพลิงท่อยู่ในโลกท่ปราศจากไฟ มนุษยชาติในคริสต์ศตวรรษ
ี
ี
ที่ 21 จ�าเป็นต้องถามตัวเองด้วยคาถามท่ไม่เคยปรากฏมาก่อนว่าเราจะทา �
ี
�

วาระใหม่ของมนุษย์ 15


ั
ี
ึ
ั
อย่างไรกันต่อไปดี? ในโลกท่ทุกคนมีสุขภาพดี ม่งค่ง และเป็นหน่งเดียวกัน
่
ี
ั
ิ
�
ื
ี
ยงจะต้องมีเรองใดให้เราต้องเอาใจใส่และขบคดอก? คาถามน้จะกลาย
ิ
่
ึ
ื
่
�
ื
มาเป็นเร่องทเร่งด่วนมากข้นเป็นสองเท่าเม่อเรามีพลังอานาจอันยงใหญ่
ี
แบบใหม่ที่เทคโนโลยีชีวภาพ (biotechnology) และเทคโนโลยีสารสนเทศ
�
ั
ั
(information technology) มอบให้ เราจะใช้พลังอานาจท้งหมดน้นอย่างไร?
ี
�
ี
�
ก่อนท่จะตอบคาถามน้ เราจาเป็นต้องกล่าวถึงเร่องความอดอยาก
ื
โรคระบาด และสงครามก่อนสักเล็กน้อย สาหรับหลายๆ คนนั้นคากล่าวอ้าง
�
�
ท่ว่าเราควบคุมพวกมันได้แล้วถือว่าอุกอาจ ไร้เดียงสาอย่างท่สุด หรือไม่ก ็
ี
ี
ี
�
อาจจะใจจืดใจดา ก็แล้วคนอีกนับพันๆ ล้านคนท่ยังต้องมีชีวิตอยู่อย่างขัดสน
จากรายได้น้อยกว่าวันละ 2 เหรียญล่ะ? ไหนจะวิกฤตการณ์โรคเอดส์ที่เกิด
ี
ข้นในแอฟริกา กับสงครามปะทุรุนแรงในซีเรียและอิรักอีกล่ะ? การท่จะกล่าว
ึ
ถึงความกังวลใจเหล่านี้อย่างเหมาะสมได้ เราควรพิจารณาให้ละเอียดลงไป
ิ
ี
อีกนิดถึงโลกในยุคต้นคริสต์ศตวรรษท่ 21 จากน้นจึงจะไปเร่มการสารวจ
�
ั
วาระแห่งมนุษยชาติในอีกไม่กี่ทศวรรษที่จะมาถึง
The Biological Poverty Line
เส้นความยากจนทางชีววิทยา
ี
ู
่
ิ
ั
ี
เรามาเรมกนทเรองความอดอยากทเป็นศตรอันร้ายกาจทสดของมนษย-
ุ
่
่
่
ั
ุ
่
ื
ี
ี
่
ั
ี
ื
ี
ชาติมานานหลายพันปี กระท่งเม่อเร็วๆ น้เองท่คนส่วนใหญ่อาศัยอยู่ท
ิ
ู
ุ
ขอบปลายสดของเส้นความยากจนทางชีววทยา ซงใต้เส้นนลงไปผ้คนต้อง
่
้
ี
ึ
จ�านนต่อภาวะทุพโภชนาการ (malnutrition) และความหิวโหย ความผิด
�
ั
พลาดเพียงเล็กน้อยหรือแม้แต่โชคร้ายเพียงนิดเดียวก็อาจเป็นด่งคาสั่ง
ประหารชีวิตคนท้งครอบครัวหรือท้งหมู่บ้านได้เลยทีเดียว หากมีฝนตกหนัก
ั
ั
ท�าลายผลิตผลข้าวสาลี หรือมีโจรปล้นฝูงแพะของคุณไป คุณและคนที่คุณ
ี
รักก็อาจจะอดอยากจนตายได้ โชคร้ายและความโง่เง่าท่ผสมรวมกันของ
ั
คนหมู่มากอาจส่งผลให้เกิดความอดอยากคร้งใหญ่ หากความแห้งแล้งแสน

16 โฮโมดีอุส


สาหัสเข้าโจมตีอียิปต์โบราณหรืออินเดียในยุคกลาง ก็ไม่ถือเป็นเรื่องแปลก
ใดเลยที่ประชากรราว 5 หรือ 10 เปอร์เซ็นต์จะล้มตายลง อาหารกลายเป็น

�
ี
ื
ั
็
ของหายาก การขนส่งก็เช่องช้าเกินไป ขณะท่การจะนาเข้าอาหารมาน้นก
แพงเกินกว่าจะจ่ายไหว และรัฐบาลก็อ่อนแอเกินกว่าจะช่วยเหลือใดๆ ได้
ื
หากเปิดหนังสือประวัติศาสตร์สักเล่มดู คุณก็น่าจะเปิดไปพบเร่อง
ี
สยองขวัญเก่ยวกับประชากรผู้อดอยากท่คลุ้มคลั่งจากความหิวโหย ในเดือน
ี
เมษายน ค.ศ. 1694 เจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสในเมืองโบเวส์ (Beauvais) อธิบาย
เกี่ยวกับผลกระทบของความอดอยากและราคาอาหารที่พุ่งสูงขึ้น โดยกล่าว
ั
ี
�
ั
ี
่
ว่าท่วท้งเมืองในตอนน้เต็มไปด้วย “วิญญาณยากจนจานวนนับไม่ถ้วนท

อ่อนระโหยจากความหิวและน่าเวทนาจวนเจียนตายจากความต้องการ
เพราะไม่มีท้งหน้าท่การงานหรืออาชีพใดๆ พวกเขาขาดเงินใช้ซ้อขนมปัง
ื
ั
ี
ิ
ี
พวกเขามองหาส่งท่จะมาประทังชีวิตไปอีกเพียงเล็กน้อยและแก้ความ
ี
ี
่
กระหายอยากของพวกเขาไปได้บ้าง พวกคนจนเหล่านต้องกนสงทสกปรก
่
ิ
ิ
้
ี
อย่างแมวและหนังม้าท่ถลกออกกองท้งไว้กับมูล [ยังมีอีกบางคนท่กิน]
ิ
ี
ี
ั
เลือดท่ไหลหล่งออกจากแม่วัวหรือพ่อวัวท่ถูกเชือด รวมไปถึงเศษเล็กเศษ
ี
น้อยจากครัวท่ท้งไว้ตามข้างถนน มีคนจนอีกพวกที่ต้องกินพวกพืชมีพิษ
ิ
ี
วัชพืช หรือรากไม้ ไม้ล้มลุก โดยน�ามาต้มในน�้า” 1
ั
ั
ึ
ฉากเหตุการณ์คล้ายคลึงกันเกิดข้นท่วฝร่งเศส อากาศเลวร้ายได้
ท�าลายผลผลิตไปทั่วอาณาจักรใน 2 ปีก่อนหน้านั้น จนเมื่อถึงฤดูใบไม้ผลิ
ปี ค.ศ. 1694 ยุ้งฉางก็ว่างเปล่าอย่างสมบูรณ์ คนรวยที่กักตุนอาหารอะไร
�
ก็ตามเอาไว้ต้งราคาไว้สูงลิบล่วและคนจนก็ตายลงเป็นจานวนมาก คน
ั
ิ
ั
ฝร่งเศสราว 2.8 ล้านคนหรือ 15 เปอร์เซ็นต์ของประชากรท้งหมดอด
ั
อาหารจนตายระหว่างปี ค.ศ. 1692–1694 ขณะที่สุริยราชา พระเจ้าหลุยส์
�
�
ท่ 14 ยังคงสาราญพระทัยอยู่กับเหล่านางกานัลในพระราชวังแวร์ซาย ใน
ี
ปีถัดมาคือปี ค.ศ. 1695 ทุพภิกขภัยเข้าโจมตีเอสโตเนีย (Estonia) สังหาร
ี
ึ
ึ
ประชากรไปหน่งในห้า ในปี ค.ศ. 1696 ถึงคราของฟินแลนด์ท่ผู้คนราวหน่ง
ี
ในส่ถึงหน่งในสามต้องเสียชีวิต สกอตแลนด์ต้องทนทุกข์จากความอดอยาก
ึ

วาระใหม่ของมนุษย์ 17


ี
ื
ื
ยากแค้นอย่างหนักระหว่างปี ค.ศ. 1695–1698 บางพ้นท่สูญเสียคนในพ้นท ี ่
ไปมากถึง 20 เปอร์เซ็นต์ 2
ผู้อ่านส่วนใหญ่อาจรู้ว่าจะรู้สึกเช่นไรหากไม่ได้กินอาหารกลางวัน

�
้
หรือต้องอดอาหารในวันหยุดสาคัญทางศาสนา หรือต้องกินน�าปั่นผักไปสอง
สามวันในฐานะส่วนหนึ่งของอาหารอัศจรรย์แบบใหม่ แต่จะรู้สึกอย่างไรกัน
แน่เม่อไม่ได้กินอาหารนานหลายวันและคิดไม่ออกเลยว่าจะได้อาหารสัก
ื
เศษเสี้ยวในมื้อต่อไปจากที่ใด? คนส่วนใหญ่ในปัจจุบันนี้ไม่เคยประสบกับ
�
ี
ความทุกข์ยากแสนสาหัสทานองน้ แต่อนิจจา บรรพบุรุษของเรากลับคุ้นเคย
ื
ี
่
�
กับเร่องพวกน้เป็นอย่างดี ในยามท่พวกเขาร้องคราครวญต่อพระผู้เป็นเจ้า
ี
ว่า “ทรงโปรดช่วยให้พวกเราพ้นจากความอดอยากเถิด!” นั้น เรื่องนี้คือสิ่ง
ที่พวกเขาคิดอยู่ในใจ
ี
ระหว่างช่วงเวลาร้อยปีท่ผ่านมา ความก้าวหน้าด้านเทคโนโลย ี
ี
�
เศรษฐกิจ และการเมืองทาให้เกิดตาข่ายนิรภัยท่แข็งแรงแยกมนุษยชาต ิ
ออกจากเส้นความยากจนทางชีววิทยา ภาวะข้าวยากหมากแพงในคนหมู่มาก
ยังคงโจมตีบางพ้นท่อยู่เป็นคร้งคราว แต่ในกรณีเหล่าน้ต้องถือเป็นข้อยกเว้น
ื
ั
ี
ี
ี
และส่วนใหญ่แล้วก็มีสาเหตุมาจากการเมืองของมนุษย์มากกว่าท่จะเนื่องจาก
มหันตภัยทางธรรมชาติ ไม่มีภาวะข้าวยากหมากแพงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ
ี
ในโลกอีกต่อไปแล้ว จะมีก็แต่ภาวะข้าวยากหมากแพงท่เป็นผลจากการเมือง
เท่านั้น หากผู้คนในซีเรีย ซูดาน และโซมาเลียต้องอดอยากจนตาย นั่นก็
เพราะนักการเมืองต้องการให้พวกเขาเป็นเช่นนั้น
ในพื้นที่ส่วนใหญ่ของโลกนี้ แม้อาจจะมีคนที่ตกงานและสูญเสียทุก

ิ
ส่งทุกอย่างไป เขาก็ยังไม่น่าจะตายจากความหิวโหยอยู่ดี แม้แผนประกันภัย
ของเอกชน หน่วยงานของรัฐ และองค์กรนอกภาครัฐหรือเอ็นจีโอ (NGOs)
จะช่วยให้เขาหายยากจนไม่ได้ แต่องค์กรเหล่าน้ก็อาจจุนเจือให้เขาได้
ี
ื
ื
ี
ู
แคลอรต่อวนมากพออย่รอดต่อไป เมอมองแบบภาพรวมแล้ว เครอข่าย
่
ั
การค้าระดับโลกเปล่ยนความแห้งแล้งและนาท่วมให้กลายเป็นโอกาสทาง
�
้
ี
ิ
�
ธุรกิจ ทาให้เอาชนะการขาดแคลนอาหารได้อย่างรวดเร็วและไม่ส้นเปลือง
แม้กระท่งในยามเกิดสงคราม แผ่นดินไหว หรือคล่นสึนามิทาลายล้างไป
�
ื
ั