สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา

THE GETTYSBURG
สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา
เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้: เขียน
ราคา 260 บาท

ขอมูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้.
The Gettysburg สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุป, 2562.

304 หนา.
1. สหรัฐอเมริกา -- ประวัติศาสตร -- สงครามกลางเมือง, ค.ศ. 1861-1865. I. ชื่อเรื่อง.

303.64

ISBN 978-616-301-677-5
c ขอความในหนังสือเลมนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกสวนใดๆ ในหนังสือเลมนี้ไปเผยแพรไมวาในรูปแบบใดตองไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์กอน สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา
ยกเวนเพื่อการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ THE
GETTYSBURG
บรรณาธิการอำนวยการ : คธาวุฒิ เกนุย เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผูชวยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน
บรรณธิการเลม : ประลองพล เพี้ยงบางยาง
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : อรทัย ดีสวัสดิ์
พิสูจนอักษร : วนัชพร เขียวชอุม สวภัทร เพ็ชรรัตน
ศิลปกรรม : คีย ริชเนสส
ผูอำนวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษิณาบัณฑิต
ผูจัดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผูจัดการทั่วไป : เวชพงษ รัตนมาลี
จัดพิมพโดย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ตอ 108
www.gypsygroup.net
พิมพที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2882 9981-2
จัดจำหนาย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy


สนใจสั่งซื้อหนังสือจำนวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำนักพิมพลดราคาพิเศษ ติดตอ โทร. 0 2728 0939

สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา

THE
GETTYSBURG
เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้

ค�าน�าส�านักพิมพ์

THE
GETTYSBURG





ในอดีต สหรัฐอเมริกาผ่านศึกสงครามมาหลายคร้งหลายครา ศึก
ั
ใหญ่ท่ถือเป็นสงครามสร้างชาติคือสงครามประกาศอิสรภาพจากเจ้า
ี
อาณานิคมอังกฤษ และศึกส�าคัญอีกครั้งคือสงครามกลางเมือง ซึ่งส่ง
้
ิ
ื
ั
ผลต่อทศทางของประเทศทังในด้านการเมอง เศรษฐกจ และสงคม
ิ
ของสหรัฐอเมริกามาจนถึงปัจจุบัน
ึ
สงครามกลางเมืองอุบัติข้นเพราะความแตกต่างด้านแนวคิดของ
ั
คนในชาติเดียวกัน จนแตกแยกเป็นฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้ ท้งสองฝ่าย
้
ั
�
จับอาวุธเข้าหาห่นกันอย่างดุเดือดเสมือนแผ่นดินจะลุกเป็นไฟ ความ
ั
วอดวายทาลายท้งชีวิตทหารและพลเรือน รวมท้งทรัพย์สินบ้านเรือน
ั
�
ึ
อ่นๆ อีกมาก แต่สหรัฐอเมริกาก็ได้เติบโตในแบบของตนเองข้นมาจาก
ื
ผลของสงครามครานั้น
่
การรบยดเยอยาวนานหลายปี จนกระทงเกิดปะทะคร้งใหญ่ท ่ ี
ั
้
ื
ั
ื
ี
ั
เกตตีสเบิร์ก แม้ว่าผลแพ้ชนะในสมรภูมิน้จะไม่ถึงข้นยุติสงครามลง
ั
ึ
ี
ในทันท แต่ก็ส่งผลชัดเจนต่อบทสรุปของสงครามในบ้นปลาย ซ่งก ็
ี
�
เท่ากับว่าเป็นสมรภูมิช้ชะตากาหนดทิศทางการบริหารประเทศของ
สหรัฐอเมริกาในอนาคตด้วยเช่นกัน
เหตุการณ์ตลอด 3 วันในสมรภูมิเกตตีสเบิร์ก รวมทั้งที่มาของ
ี
สงครามกลางเมือง ถูกเขียนเล่าไว้อย่างละเอียดในหนังสือเล่มน้แล้ว
�
ิ
ื
ประวัติศาสตร์สงครามเป็นเร่องน่าสนใจและควรรู้ไว้อย่างย่งสาหรับทุก
คน แม้แต่ผู้ที่เกลียดชังความโหดร้ายของศึกสงครามก็ตาม
ส�านักพิมพ์ยิปซี

ค�าน�าผู้เขียน

THE
GETTYSBURG




ี
โฉมหน้าอเมริกาในปัจจุบันน้คือผลผลิตจากสงครามกลางเมือง ที่
ี
เป็นสงครามอันนองเลือดท่สดในประวัติศาสตร์อเมริกา มผู้บาดเจ็บ
ุ
ี
ั
ล้มตายไม่น้อยกว่า 1,030,000 ราย หรือร้อยละ 3 ของประชากรท้งหมด
ทหารเสียชีวิต 620,000 นาย และพลเรือนเสียชีวิต 50,000 คน แต่
ตัวเลขผู้เสียชีวิตที่แท้จริงอาจสูงถึง 750,000-850,000 นาย ซึ่งจ�านวน
ผู้เสียชีวิตในสงครามกลางเมืองน้มากกว่าจานวนทหารอเมริกันท่เสีย
ี
�
ี
ชีวิตในสงครามโลกครั้งที่ 2 ถึงสองเท่า
ิ
สงครามกลางเมืองจบส้นลงท่ามกลางเลือดชโลมแผ่นดินและ
ั
ิ
่
ี
ื
้
ั
ี
ู
ความสญเสยของอเมรกนทงฝ่ายเหนอและฝ่ายใต้ รวมเวลาททา �
สงครามกัน 4 ปีเต็ม และจบลงด้วยการที่ฝ่ายใต้เป็นฝ่ายปราชัย
แต่จุดหักเหท่ทาให้กองทัพฝ่ายเหนือชนะกองทัพฝ่ายใต้คือศึก
�
ี
ในสมรภูมิเกตตีสเบิร์ก ซ่งเป็นเมืองเล็กๆ แวดล้อมด้วยหุบเขาในรัฐ
ึ
เพนซิลเวเนีย การเผชิญหน้ากันโดยบังเอิญของทหารท้งสองฝ่ายทาให้
ั
�
เมืองนี้กลายเป็นจุดพลิกผันทางประวัติศาสตร์
ื
หลังสงครามศพทหารและซากม้านับหม่นร่างระเกะระกะเกล่อน
ื
เมืองในฤดูร้อน ซากเน่าเหล่าน้เหม็นตลบอบอวลไปท้งเมือง จน
ี
ั
ิ
ชาวเมืองท้งเกตตีสเบิร์กและเมืองข้างเคียงล้มป่วยไปตามกันเพราะกล่น
ั
อันสุดทนทาน แต่ท่ามกลางความเศร้ายังมีแง่งามให้กล่าวถึง การเสีย
ชีวิตของทหารคนหนึ่งนามาสู่การก่อต้งสถานเล้ยงเด็กกาพร้าจาก
ี
�
�
ั
ื
ี
สงคราม และเร่องราวของทหารหนุ่มคนน้ยังคงเล่าขานสืบต่อมาถึง
ปัจจุบัน

เกร็ดเล็กๆ น้อยๆ รวมทั้งบทสนทนาระหว่างแม่ทัพ คือความ
เป็นจริงที่บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ ดิฉันเคยไปเกตตีสเบิร์กเพื่อแวะ

ี
ี
เย่ยมอนุสรณ์สถานต่างๆ จึงพยายามถ่ายทอดรายละเอียดเก่ยวกับ
เมืองนี้ ทั้งมิติในอดีตและปัจจุบัน เพื่อสะท้อนภาพความโหดร้ายของ
สงครามและภาวนาว่าอย่าได้เกิดขึ้นที่ใดในโลกเลย



ด้วยรัก
เจริญขวัญ แพรกทอง บลาฮาสสกี้
รัฐอินเดียนา สหรัฐอเมริกา

สารบัญ
THE
GETTYSBURG




บทที่ 1 สงครามกลางเมืองอเมริกา 11

● ปัญหาเรื่องทาส 15

● ปัญหาเรื่องการขยายดินแดนไปทางตะวันตก 17
● ปัญหาความขัดแย้งทางด้านเศรษฐกิจ 20

● ปัญหาความขัดแย้งทางด้านแนวคิด 21
● ปัญหาความขัดแย้งทางการเมือง 22
● สรุปเหตุการณ์สงครามกลางเมือง 27



บทที่ 2 นายทหารในสมรภูมิเกตตีสเบิร์ก 39
● เกตตีสเบิร์กก่อนสงครามกลางเมือง 41

● นายทหารฝ่ายสหภาพ 51
● นายทหารฝ่ายสมาพันธรัฐ 75



บทที่ 3 การรบวันแรก 103
● การรบวันที่ 1 กรกฎาคม ค.ศ. 1863 107
● กระสุนนัดแรกอันน�าไปสู่สงคราม 112
● แนวรบระหว่างนายพลลีซานเดอร์ คัทเลอร์ (ฝ่ายเหนือ)

และนายพลโจเซฟ เดวิส (ฝ่ายใต้) 115
● แนวรบระหว่างนายพลโซโลมอน เมเรดิธ (ฝ่ายเหนือ)
และนายพลเจมส์ อาร์เชอร์ (ฝ่ายใต้) 118

● แนวรบบริเวณรางรถไฟที่ยังสร้างไม่เสร็จ 121

● พักรบตอนเที่ยงวัน 124

● การรบในช่วงบ่าย 128
● นายพลโรเบิร์ต รอดส์โจมตีที่เนินโอ๊คฮิลล์ 129
● นายพลเฮนรี่ เฮทฮ์รุกต่อ 130

● ความพ่ายแพ้ของกองพันที่ 11 134
● กองทัพฝ่ายใต้ไล่ล่า 136
● สงครามยามเย็น 140
● ราตรีที่ยาวนาน 144



บทที่ 4 การรบวันที่ 2 151

● แผนของแม่ทัพฝ่ายใต้ นายพลโรเบิร์ต อี. ลี 153
● ความอวดดีของนายพลตัวแสบ 158
● ความล่าช้าของนายพลเจมส์ ลองสตรีท 164
● การโจมตีของนายพลจอห์น เบลล์ ฮู้ด 165

● การรบนองเลือดที่ดีวิลล์เดน 166
● วีรกรรมอันกล้าหาญและชาญฉลาดบนลิตเติลราวด์ท็อป 171
● ทุ่งข้าวสาลีสีเลือด 180

● การต่อสู้ในสวนพีช 186
● นายพลริชาร์ด แอนเดอร์สันประจัญบาน 188
● การรบที่โคล์ปฮิลล์ 191

● สงครามด้านตะวันออกของเนินเซมิเทรีฮิลล์ 195
● การประชุมในคืนวันที่ 2 197

บทที่ 5 การรบวันที่ 3 201
● วีรกรรมของนายพลจอร์จ อาร์มสตรอง คัสเตอร์ 205

● แผนของนายพลโรเบิร์ต อี. ลี 209
● การระดมยิงถล่มทหารฝ่ายเหนือด้วยปืนใหญ่ 214
● การเคลื่อนพลโจมตีของนายพลพิคเก็ตต์ 216

● ฝันร้ายของนายพลลี 230
● ความปราชัยของฝ่ายใต้ 232

บทที่ 6 ความตายของเจนนี่ เหวดและเอมัส ฮิวมิสตัน 241

● โศกนาฏกรรมของเจนนี่ เหวด 242
● จุดจบคือจุดเริ่มต้น... เอมัส ฮิวมิสตัน 248



บทที่ 7 สุนทรพจน์ที่เกตตีสเบิร์ก 261
● กลิ่นศพอันอบอวล 264
● สุนทรพจน์ของประธานาธิบดี 272



บทที่ 8 อนุสรณ์สถานและปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติ 277
● เกตตีสเบิร์กในฐานะบันทึกประวัติศาสตร์ 278

● เกตตีสเบิร์ก 1 ใน 5 สถานที่สุดหลอนในอเมริกา 283


บทที่ 9 คนไทยที่เคยร่วมรบในสมรภูมิเกตตีสเบิร์ก 293



บทที่ 1
สงครามกลางเมืองอเมริกา

THE
GETTYSBURG



























สงครามกลางเมืองสหรัฐอเมริกา
ภาพจาก www.share.america.gov



�
อเมริกาก่อร่างสร้างประเทศด้วยการทาสงครามมาโดยตลอด นับ
ั
ต้งแต่เร่มก่อต้งรกรากแล้วแย่งชิงแผ่นดินเกิดของอินเดียนแดง สู้รบ
ิ
ั
ิ
ทาสงครามหลายคร้งในชาต แต่มีสงครามคร้งสาคัญในประวัติศาสตร์
�
ั
�
ั
อยู่สองครั้งที่ส่งผลกระทบต่อความเป็น “อเมริกา” อย่างแท้จริง
สงครามคร้งแรกคือสงครามประกาศอิสรภาพจากอังกฤษ อัน
ั
่
ี
เป็นการประกาศนาม “สหรัฐอเมริกา” ในฐานะประเทศใหม่ทเป็นไท
THE GETTYSBURG

12


ี
ไม่ใช่แผ่นดินภายใต้การปกครองของอังกฤษท่เป็นแค่อาณานิคมอีกต่อ
ี
ั
ั
่
ี
ั
้
ไป ส่วนสงครามคร้งท 2 น้นคือสงครามกลางเมือง ซ่งสงครามคร้งน
ึ
ั
ี
�
ถือเป็นสงครามคร้งสาคัญท่หล่อหลอมบ่มเพาะความเป็น “อเมริกา”
ี
มาจนถึงปัจจุบัน หรืออาจกล่าวได้ว่าอเมริกาทุกวันน้คือผลผลิตของ
สงครามกลางเมืองนั่นเอง
ื
ั
คงต้องย้อนไปในประวัติศาสตร์ เม่อคร้งก่อต้งอาณานิคม
ั
อังกฤษแหงแรกบนแผนดินอเมริกาเมื่อป ค.ศ. 1607 บริเวณที่เปนรัฐ
่
่
ี
็
�
เวอร์จิเนียปัจจุบัน ชาวอังกฤษต้งช่อแม่นาว่าแม่นาเจมส์ เพ่อเป็น
ั
ื
้
�
้
ื
้
ี
ั
็
ิ
เกยรตแก่กษตรย์แห่งองกฤษ จากนนกเรยกบรเวณนนว่า “เจมส์
ั
ั
ิ
ิ
ั
ี
้
ี
ื
ี
ทาวน์” ต่อมาเปล่ยนช่ออาณานิคมน้ใหม่เป็น “อาณานิคมเวอร์จิเนีย”
ั
เม่อต้งอาณานิคมเวอร์จิเนียเป็นอาณานิคมแห่งแรกแล้ว
ื
อาณานิคมแห่งท 2 คืออาณานิคมพลีมัธก็ตามมา หลังจากมีการต้ง ั
ี
่
ี
่
ี
อาณานิคมแห่งแรกและแห่งท 2 ก็เกิดอาณานิคมแบบน้ตามมาระหว่าง
ั
ปี ค.ศ. 1607-1733 เรียงรายตามฝั่งตะวันออกของอเมริกาต้งแต่
ิ
เหนือจรดใต้รวมท้งส้น 13 อาณานิคม โดยแบ่งตามความแตกต่าง
ั
ของสถานที่ตั้งได้คือ
อาณานิคมทางตอนเหนือเรียกรวมๆ ว่าอาณานิคมนิวอิงแลนด์
ประกอบด้วยอาณานิคมท้งหมด 4 แห่งคือ แมสซาชูเซตส์ โรด
ั
ไอแลนด์ คอนเนตทิคัต และนิวแฮมป์เชียร์ ถัดลงมาทางใต้มีอีก 4
อาณานิคม เรียกว่าอาณานิคมทางตอนกลางคือ นิวยอร์ก นิวเจอร์ซ ี
เพนซิลเวเนีย และเดลาแวร์ ส่วนอาณานิคมอังกฤษที่เหลือค่อนลงไป
ทางใต้รวม 5 อาณานิคมคือ เวอร์จิเนีย แมริแลนด์ นอร์ทแคโรไลนา
เซาท์แคโรไลนา และจอร์เจีย
สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา

13


ึ
ชาวอาณานิคมต้องการปรับปรุงอาณานิคมให้ดีข้น จึงมีการ
พบปะพูดคุยเป็นประจา ทุกคนสามารถแสดงความคิดเห็นของตนได้
�
ิ
ั
ี
ี
อย่างเสร รวมท้งมีสิทธ์เลือกตัวแทนเข้าสภาอาณานิคม จุดน้เองท ี ่
เป็นต้นกาเนิดของเสรีภาพในการพูดหรือ Freedom of Speech แต่
�
การประชุมของชาวอาณานิคมท�าให้รัฐบาลอังกฤษไม่พอใจนัก
อังกฤษควบคุมอาณานิคมในอเมริกาอย่างเข้มงวดด้วยการ
ิ
�
ิ
ี
ั
ี
็
้
ี
ิ
�
ี
ลดรอนสทธและเสรภาพ มหนาซายงเรยกเกบภาษเบ้ยบ้ายรายทาง
ิ
ึ
ี
ี
มากมาย เพ่อนาเงินไปใช้หน้ท่เกิดข้นช่วงท่อังกฤษทาสงครามกับ
�
ื
�
ี
ิ
ิ
ั
ื
่
ู
ี
ฝรงเศส พดง่ายๆ คอ กดข รดไถ กอบโกย แต่ไม่ยอมให้สทธใดๆ
่
ี
ู
่
แกชาวอาณานคม จนกลายเปนปมความขดแยงทนาไปสการปฏวตและ
ิ
ิ
ั
้
ั
ิ
ี
่
็
่
�
การท�าสงครามกับอังกฤษ ในปี ค.ศ. 1775-1781
ชาวอาณานิคมจับอาวุธขึ้นสู้กับทหารอังกฤษ
ภาพจาก www.wikipedia.org
THE GETTYSBURG

14


ั
�
สภาอาณานิคมต้งคณะกรรมการร่างคาประกาศเอกราช (The
Declaration of Independence) นาเสนอต่อสภาอาณานิคม
�
่
ื
ี
มีผลบังคับใช้วันท 4 กรกฎาคม ค.ศ. 1776 เน้อหาสาระหลักคือการ
ั
ึ
ประกาศว่าอาณานิคมทั้ง 13 แห่งไม่ข้นกับอังกฤษอีกต่อไป จากน้นก ็
เกิดสงครามระหว่างอาณานิคมและอังกฤษ
�
หลังจากอังกฤษแพ้สงครามจึงมีการทาสนธิสัญญาสงบศึกท ี ่
ปารีส โดยมีใจความสาคัญคือ ให้อังกฤษถอนทหารออกจากอาณา
�
นคมทง 13 แห่งและดนแดนทางฝั่งตะวนตกเฉยงเหนอ โดยยอมรบ
ิ
ั
ี
ื
้
ั
ิ
ั
ความเป็นประเทศของอเมริกา
ั
ี
่
ื
อาณานิคมท้ง 13 แห่งประกาศเอกราชเม่อวันท 4 กรกฎาคม
�
ค.ศ. 1776 มีการกาหนดกฎบัตรแห่งสมาพันธ์ข้นในช่วงแรก แต่ไม่
ึ
สามารถนามาใช้ในการบริหารประเทศได้ดีเท่าท่ควรจึงยกเลิก จากน้น
ี
�
ั
ึ
จึงร่างรัฐธรรมนูญข้นมาใช้ปกครองประเทศแทน จอร์จ วอชิงตันได้
รับเลอกให้เป็นประธานาธิบดีคนแรกแห่งสหรัฐอเมริกา โดยมจอห์น
ื
ี
ี
อดัมเป็นรองประธานาธิบด นิวยอร์กคือเมืองหลวงแห่งแรกภายใต้
รัฐธรรมนูญปี ค.ศ. 1787
อเมริกามีประธานาธิบดีต่อมาอีกหลายคน จนกระท่งถึงปี
ั
ึ
ค.ศ. 1857 ซ่งช่วงน้ถือเป็นจุดเร่มต้นของการเกิดสงครามกลางเมือง
ี
ิ
เพราะคนอเมริกันเร่มแบ่งแยกแตกต่างทางความคิดจนทาให้เกิด
�
ิ
สงครามกลางเมืองในปี ค.ศ.1861

สมรภูมิชี้ชะตาสหรัฐอเมริกา

15


ปัญหาเรื่องทาส



ย้อนไปในช่วงท่อเมริกายังไม่เป็นประเทศ แต่เป็นเพียง 13
ี
อาณานิคม ช่วงเวลานั้นมีการน�าทาสเข้ามาใช้แรงงานในปี ค.ศ. 1619

ชาวอาณานิคมต้องการแรงงานมาช่วยในการทาเกษตรกรรมพ่อค้าจึง
�
�
�
�
นาทาสกลุ่มแรกจานวน 20 คนจากแอฟริกามาทางานในไร่ยาสูบท ี ่
อาณานิคมจอร์เจีย
ใบยาสูบจากอาณานิคมถือเป็นสินค้ายอดนิยมของอังกฤษ ยิ่ง
ี
ใบยาสูบเป็นท่ต้องการของตลาดมากข้นเท่าใด ก็ย่งเป็นปัจจัยเร่งให้
ิ
ึ
น�าทาสมาใช้งานในไร่มากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนี้ธุรกิจค้าทาสยังน�าราย
ได้มหาศาลมาสู่กัปตันเรือสินค้า การมีทาสและการค้าทาสจึงกลายเป็น
เรื่องปกติในอเมริกาทางตอนใต้
ส่วนอาณานิคมทางเหนือไม่มีทาสไว้ใช้งาน เพาะปลูกเพียงทา �
มาหากินเล้ยงตนเอง นิยมใช้แรงงานในครอบครัวแทน ไม่นิยม
ี
แรงงานทาส จนกระท่งประกาศเอกราช บรรดารัฐทางเหนือยึดคา
ั
�
ประกาศเอกราชในเร่องความเท่าเทียมกัน จึงรู้สึกว่าการมีทาสเป็นเร่อง
ื
ื
ี
ไม่ถูกต้อง เกิดแนวคิดต่อต้านการค้าทาสในครอบครัวอเมริกันท่อยู่รัฐ
ทางตอนเหนือ ส่วนรัฐทางตอนใต้น้นยังคงใช้แรงงานทาสในแปลง
ั
เพาะปลูกขนาดใหญ่อยู่
ในปี ค.ศ. 1785 มีการผลิตเคร่องทอผ้ามาใช้ในโรงงาน
ื
อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ซ่งส่วนมากอยู่ทางรัฐตอนเหนือ ฝ้ายจากรัฐ
ึ
ทางใต้จึงกลายเป็นสินค้ายอดนิยมเพ่อป้อนโรงงานทอผ้า ฝ้ายเหล่าน ี ้
ื
มาจากแปลงเพาะปลูกที่ใช้แรงงานทาสผิวด�าเป็นหลัก







THE GETTYSBURG