เปิดตำนานบาบิโลน

BABYLON Mesopotamia: Cradle of Civilization
เปดตำนานบาบิโลน
ณัฐพล เดชขจร: เขียน
ราคา 280 บาท

ขอมูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ณัฐพล เดชขจร.
Babylon Mesopotamia: Cradle of Civilization เปดตำนานบาบิโลน.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุป, 2562.
328 หนา.
1. เมโสโปเตเมีย--ประวัติศาสตร. I. ชื่อเรื่อง.
935

ISBN 978-616-301-675-1

c ขอความในหนังสือเลมนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558
การคัดลอกสวนใดๆ ในหนังสือเลมนี้ไปเผยแพรไมวาในรูปแบบใดตองไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์กอน
ยกเวนเพื่อการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ
บรรณาธิการอำนวยการ : คธาวุฒิ เกนุย
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผูชวยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : อรทัย ดีสวัสดิ์
นักศึกษาฝกงานกองบรรณาธิการ : สุพัฒศจี เพ็ชรภักดี พิมพิศา ขันธบุญ
พิสูจนอักษร : วนัชพร เขียวชอุม สวภัทร เพ็ชรรัตน
รูปเลม : Evolution Art
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ผูอำนวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษิณาบัณฑิต
ผูจัดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผูจัดการทั่วไป : เวชพงษ รัตนมาลี
จัดพิมพโดย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ตอ 108
www.gypsygroup.net
พิมพที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2882 9981-2
จัดจำหนาย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy

สนใจสั่งซื้อหนังสือจำนวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำนักพิมพลดราคาพิเศษ ติดตอ โทร. 0 2728 0939

เปิดต�ำนำนบำบิโลน

BABYLON
Mesopotamia: Cradle of Civilization
ณัฐพล เดชขจร

ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์

BABYLON
Mesopotamia: Cradle of Civilization






ี
ั
�
“นครบำบิโลน” คือเมืองท่ต้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำยูเฟรติส รำวสองพันปี
ี
ท่นครแห่งน้ถือก�ำเนิดข้นมำ มีชนเผ่ำมำกหน้ำหลำยตำสลับสับ
ี
ึ
เปลี่ยนกันเข้ำมำปกครองนครบำบิโลน ทั้งชำว “บำบิโลเนียน” ที่
ื
ุ
ครองควำมเป็นใหญ่เหนอนครบำบโลนอย่สองยุคหลักๆ คอยค
ื
ู
ิ
จักรวรรดิบำบิโลเนียเก่ำ ในยุคของพระเจ้ำฮัมมูรำบี อีกยุคหน่งคือ
ึ
จักรวรรดิบำบิโลเนียใหม่ ปกครองโดยกษัตริย์ชำวคำลเดียน
ื
ี
ส�ำหรับในยุคอ่นท่ไม่ได้อยู่ในจักรวรรดิบำบิโลเนียเก่ำและใหม่ นคร
บำบิโลนก็ยังคงมีบทบำทอยู่ในดินแดนเมโสโปเตเมีย เพียงแค่ถูก
ี
ื
ปกครองโดยจักรวรรดิอ่น เช่น จักรวรรดิอัสซีเรีย ก่อนท่จะถูก
เปล่ยนมือต่อไปยังชำวบำบิโลเนียน เปอร์เซียน และแม้แต่ชำวกรีก
ี
ิ
ท่น�ำโดยพระเจ้ำอเล็กซำนเดอร์มหำรำช โดยพระองค์ได้ส้นพระชนม์
ี
ลงที่เมืองบำบิโลนแห่งนี้นี่เอง
ู
�
ู
ี
ั
ณฐพล เดชขจร ผ้เขยน จะพำท่ำนผ้อ่ำน “เปิดตำนำน
ิ
ิ
็
่
ี
์
บำบโลน” อันเตมไปด้วยเร่องรำวทำงประวัตศำสตรท่นำสนใจ รวม
ื
ื
ถึงเหตุกำรณ์ท่เกิดข้นในแต่ละยุคสมัย ไปจนถึงต�ำนำนเร่องเล่ำอัน
ี
ึ
แสนมหัศจรรย์ต่ำงๆ เร่มจำกปฐมบทแห่งเมโสโปเตเมีย, ก�ำเนิด
ิ
ิ
่
บำบโลเนียเกำและมหำนครบำบโลน, ฮัมมรำบกบประมวลกฎหมำย
ิ
ู
ั
ี
ยุคแรกเร่มของโลก, ต�ำนำนหอคอยบำเบล, สวนลอยแห่งบำบิโลน,
ิ
อักษรล่ม, ศิลปะ, คณิตศำสตร์, วิทยำศำสตร์, เทพเจ้ำ และ
ิ

ั
พิธีกรรมดึกด�ำบรรพ์ ฯลฯ จนกระท่งกำรมำถึงของพระเจ้ำไซรัส
มหำรำชแห่งเปอร์เซียอันเป็นปัจฉิมบทของจักรวรรดิบำบิโลเนีย

และต่อไปน้ ขอเชิญท่ำนผู้อ่ำนเดินทำงเข้ำสู่ดินแดนเส้ยว
ี
ี
จันทร์อันไพบูลย์ “เปิดต�ำนำนบำบิโลน” อำรยธรรมอันเกรียงไกร
และมหำนครอันยิ่งใหญ่แห่งโลกโบรำณ



ส�ำนักพิมพ์ยิปซี

ค�ำน�ำผู้เขียน

BABYLON
Mesopotamia: Cradle of Civilization




ถ้ำถำมว่ำอำรยธรรมใดคือ “อู่อำรยธรรมแรกเร่มของโลก” ค�ำตอบ
ิ
�
คงเป็น “เมโสโปเตเมีย” หรือดินแดน “ระหว่ำงแม่น้ำสองสำย”
ิ
บรเวณประเทศอิรักและอิหร่ำนอย่ำงไม่ต้องสงสัย ถึงแม้ว่ำชำวเมโส
โปเตเมียจะรุ่งเรืองร่วมสมัยกับชำวอียิปต์โบรำณมำต้งแต่เม่อรำว
ั
ื
5,000 ปีก่อน แต่ประวัติศำสตร์ของพวกเขำกลับไม่สำมำรถเรียบ
เรียงให้เป็นเส้นตรงเส้นเดียวเฉกเช่นประวัติศำสตร์อันยำวนำนของ
ชำวอียิปต์โบรำณได้ ชนเผ่ำที่เข้ำมำปกครองดินแดนเมโสโปเตเมีย
มีมำกหน้ำหลำยตำที่ล้วนผลัดกันเข้ำมำครองควำมเป็นใหญ่ก่อนที่
จะต้องล่ำถอยให้กับชนเผ่ำใหม่ที่แข็งแกร่งกว่ำ วนเป็นวัฏจักรเช่น

ี
ี
ึ
ิ
ี
น้ยำวนำนหลำยพันปี ในท่สุดหน่งในชนเผ่ำท่ย่งใหญ่ของโลก
โบรำณก็ได้เข้ำมำครอบครองดินแดนเมโสโปเตเมีย พวกเขำคือชำว
“บำบิโลเนียน” ที่ผลักดันให้ “บำบิโลน” ก้ำวขึ้นมำเป็นนครหลวง
ั
ุ
ี
ทสำคัญทสดของจกรวรรดทแผขยำยอำนำจออกไปกวำงใหญไพศำล
ี
่
ิ
่
่
ี
่
�
่
้
�
ิ
�
่
ี
ุ
่
ื
หนงสอ “เปดต�ำนำนบำบโลน” เลมนจะพำทกทำนไปทำควำม
ั
้
ิ
รู้จักกับชำวบำบิโลเนียนผู้เกรียงไกร ต้งแต่สมัยของพระเจ้ำฮัมม ู
ั
รำบี ผู้โด่งดังจำกประมวลกฎหมำยตำต่อตำฟันต่อฟัน ไปจนถึงยุค
ี
ิ
่
่
ี
่
ี
ื
รงเรองทเรยกวำ “จกรวรรดบำบโลเนยใหม” ทปกครองโดยกษัตรย ์
ุ
่
่
ิ
ิ
ี
ั
ผู้ทรงอ�ำนำจหลำกหลำยพระองค์รวมถึงกษัตริย์นักสร้ำงอย่ำง “พระ
เจ้ำเนบูคัดเนสซำร์ที่ 2” ด้วยเช่นกัน แต่ด้วยว่ำประวัติศำสตร์ของ
เมโสโปเตเมียเป็นพงศำวดำรของชนเผ่ำท่หลำกหลำย ผู้เขียนจึง
ี
แบ่งเน้อหำออกเป็นส่ส่วนใหญ่ๆ ส่วนแรกกล่ำวถึงประวัติศำสตร์
ื
ี
ั
ของเมโสโปเตเมียต้งแต่ยุคสมัยของชำวสุเมเรียน, อัคคำเดียน,

ึ
บำบิโลเนียน และอัสซีเรียน ซ่งเป็นยุคก่อนหน้ำควำมรุ่งโรจน์
ื
ี
ของ “จักรวรรดิบำบิโลเนียใหม่” ส่วนท่สองเน้นไปท่เร่องรำว
ี
ประวัติศำสตร์ของจักรวรรดิบำบิโลเนียใหม่โดยเฉพำะ รวมถึงผล
ี
ี
ึ
ี
ึ
งำนทำงสถำปัตยกรรมอันน่ำท่งท่เกิดข้นในยุคน้ ส่วนท่สำมน�ำเสนอ
่
ื
ั
ื
เรองของศำสตร์และศิลป์ของชำวเมโสโปเตเมีย ต้งแต่เร่องของ
ิ
ื
อักษรล่ม, ภำษำ, ศิลปะ, คณิตศำสตร์, วิทยำศำสตร์ ไปจนถึงเร่อง
ี
ของพิธีกรรมทำงศำสนำและต�ำนำนควำมเช่อเก่ยวกับเทพเจ้ำท่พวก
ื
ี
ื
ิ
่
เขำใหควำมเคำรพนบถอ กอนทจะปิดทำยในสวนทสดวยปจฉมบท
ั
้
้
่
่
ี
ั
ี
่
่
ี
้
ของบำบิโลนและอำรยธรรมอันเกรียงไกรแห่งนี้
ผู้เขียนอ้ำงอิงข้อมูลเชิงประวัติศำสตร์มำจำกต�ำรำและ
เอกสำรเก่ยวกับเมโสโปเตเมียท่เขียนโดยนักวิชำกำรท่น่ำเช่อถือ
ื
ี
ี
ี
ื
ี
หลำยท่ำนดังท่ได้แสดงรำยช่อของหนังสือท่ใช้อ้ำงอิงเอำไว้ใน
ี
ี
ื
บรรณำนุกรมท้ำยเล่มด้วยแล้ว เพ่อให้ผู้อ่ำนท่สนใจสำมำรถค้นคว้ำ
มำอ่ำนเพิ่มเติมกันได้ต่อไป
ึ
นอกจำกบำบิโลนจะได้ก้ำวข้นมำเป็นหน่งในนครหลวงแห่ง
ึ
ส�ำคัญของจักรวรรดิบำบิโลเนียใหม่แล้ว นครแห่งนี้ยังเชื่อมโยงไป
ึ
ถึงเร่องรำวของหน่งในเจ็ดส่งมหัศจรรย์ของโลกยุคโบรำณอย่ำง
ิ
ื
“สวนลอยแห่งบำบิโลน” และเรื่องรำวในพระคัมภีร์ไบเบิลบทปฐม
กำลอย่ำง “หอคอยบำเบล” อีกด้วย ในอดีตนักโบรำณคดีทั่วโลก
่
ตำงกพยำยำมออกตำมหำกนวำแททจรงแลวโบรำณสถำนสองแหงน
็
้
้
ี
่
ั
ี
ิ
่
่
้
ั
จะต้งอยู่ ณ สถำนท่แห่งใดบนโลกใบน้กันแน่ ส�ำหรับผู้อ่ำนท่ำนใด
ี
ี
ท่ต้องกำรทรำบข้อเท็จจริง ไม่ต้องไปหำจำกท่ไหนไกล เพรำะ
ี
ี
้
ี
ั
้
ุ
�
ี
้
ี
่
ั
หนงสอเลมนได้เตรยมคำตอบเอำไวให้กบทกๆ ทำนเรยบร้อยแลว!
ื
่
ณัฐพล เดชขจร
20 กันยำยน พ.ศ. 2561

สำรบัญ

BABYLON
Mesopotamia: Cradle of Civilization




Part 1: ปฐมบทแห่งเมโสโปเตเมีย 10

บทที่ 1 ประวัติศำสตร์ฉบับย่อของเมโสโปเตเมีย 11

บทที่ 2 วัฒนธรรมสุเมเรียนจำกยุคอูรุคถึงยุคต้นรำชวงศ์ 31

บทที่ 3 อัคคำเดียน จักรวรรดินำนำชำติยุคแรกของโลก 49
บทที่ 4 รำชวงศ์ท่ 3 แห่งอูร์ ยุคเฟื่องฟูแห่งวัฒนธรรมสุเมเรียน 67
ี
บทที่ 5 ก�ำเนิดอัสซีเรีย จอมโหดแห่งเมโสโปเตเมีย 83




Part 2: ปฐมบทแห่งบำบิโลเนียและยุคทองของบำบิโลน 102
บทที่ 6 ก�ำเนิดบำบิโลเนียเก่ำและมหำนครบำบิโลน 103

บทที่ 7 ฮัมมูรำบีกับประมวลกฎหมำยยุคแรกเริ่มของโลก 121

บทที่ 8 ชำวคำลเดียนและยุคทองของบำบิโลเนีย 139

บทที่ 9 เปิดต�ำนำนซิกกูแรตต้นก�ำเนิดต�ำนำนหอคอยบำเบล 161
บทที่ 10 สวนลอยแห่งบำบิโลนอยู่ในเมืองบำบิโลนจริงหรือ? 179

Part 3: ศำสตร์และศิลป์แห่งเมโสโปเตเมีย 192

บทที่ 11 ตัวเขียนและภำษำของชำวเมโสโปเตเมีย 193

บทที่ 12 เปิดโลกศิลปะเมโสโปเตเมีย 209
บทที่ 13 วิทยำศำสตร์และคณิตศำสตร์ล�้ำๆ ของ

ชำวเมโสโปเตเมีย 229

บทที่ 14 พิธีกรรมดึกด�ำบรรพ์ของชำวเมโสโปเตเมีย 245

บทที่ 15 เปิดโลกเทพเจ้ำของชำวเมโสโปเตเมีย 259



Part 4: ปัจฉิมบทแห่งบำบิโลเนีย 282

บทที่ 16 กำรล่มสลำยของจักรวรรดิบำบิโลเนียใหม่ 283

บทที่ 17 ชำวเปอร์เซียนและประวัติศำสตร์หน้ำสุดท้ำย
ของอำรยธรรมเมโสโปเตเมีย 301

บทส่งท้ำย นักโบรำณคดีผู้เปิดเผยอดีตแห่งเมโสโปเตเมีย 315

Part 1



ปฐมบทแห่งเมโสโปเตเมีย

บทที่ 1
ประวัติศำสตร์ฉบับย่อของเมโสโปเตเมีย

BABYLON
Mesopotamia: Cradle of Civilization









ี
อำรยธรรมดึกด�ำบรรพ์ท่ส�ำคัญของโลกแบ่งออกได้เป็น 4 อำรยธรรม
หลักๆ ตำมชื่อของ “แม่น�้ำ” ซึ่งเปรียบเสมือนเส้นเลือดสำยหลักที่
คอยหล่อเลี้ยงวัฒนธรรมต่ำงๆ ให้เจริญรุ่งเรืองขึ้นมำ อำรยธรรม

โบรำณทำงตะวันออกใกล้บ้ำนเรำมีอยู่ด้วยกันสองอำรยธรรมคือ
อำรยธรรมแม่น�้ำฮวงโหหรืออำรยธรรมจีนโบรำณ และอำรยธรรม
�
ึ
ลุ่มแม่น้ำสินธุซ่งเป็นต้นก�ำเนิดของควำมรุ่งเรืองในแถบประเทศ
ปำกีสถำนและอินเดีย เม่อหันมำดูอำรยธรรมโบรำณฝั่งตะวันตก
ื
บ้ำงก็จะพบว่ำมีอีกสองลุ่มแม่น้ำท่มีควำมน่ำสนใจไม่แพ้กัน น่นคือ
ี
�
ั
อำรยธรรมลุ่มแม่น�้ำไนล์ของชำวอียิปต์โบรำณ และอำรยธรรมลุ่ม
�
ี
แม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสหรืออำรยธรรมท่เรียกว่ำ “เมโสโปเตเมีย”
(Mesopotamia) อันเป็นอำรยธรรมพระเอกที่เรำจะมำพูดถึงกัน
แบบเน้นๆ ในหนังสือเล่มนี้
ี
เมโสโปเตเมียเป็นค�ำในภำษำกรีกท่มีควำมหมำยว่ำ “ระหว่ำง
ึ
�
แม่น้ำสองสำย” ซ่งก็หมำยควำมถึงแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสน่นเอง
ั
�
ดินแดนของอำรยธรรมน้ต้งอยู่บริเวณประเทศอิรัก อิหร่ำน รวมถึง
ั
ี
บำงส่วนของประเทศซีเรียและตุรกีในปัจจุบัน ถ้ำลองดูจำกแผนที่
ั
โลกก็จะพบว่ำแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสน้นไหลขนำนกันจำกทิศ
�
BABYLON Mesopotamia: Cradle of Civilization

12



ตะวันตกเฉียงเหนือออกไปยังอ่ำวเปอร์เซียทำงทิศตะวันออกเฉียงใต้
ี
�
ดินแดนระหว่ำงแม่น้ำสองสำยน้จึงเปรียบเสมือน “เกำะ” ขนำดใหญ่
ท�ำให้ชำวอำหรับในยุคหลังเรียกขำนดินแดนบริเวณน้ว่ำ “อัล-จำซีรำห์”
ี
(Al-Jazirah) ตำมควำมหมำยในภำษำอำหรับว่ำ “เกำะ” ตำมไป
ี
ึ
ื
ั
ด้วย ซ่งหลังจำกน้นเม่อนักโบรำณคดีพบว่ำอำรยธรรมน้มีควำม
ี
ื
ี
เจริญรุ่งเรืองกินพ้นท่ในดินแดนแถบน้เป็นแนวโค้งจำกดินแดนแถบ
ลิแวนต์ (Levant) หรือคำนำอัน (Canaan) ทำงฝั่งตะวันออก
ของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ขึ้นเหนือไปถึงประเทศตุรกีและวกกลับ
�
ลงมำตำมแนวกำรไหลของแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสดูคล้ำย “จันทร์
ี
ื
ั
เส้ยว” ดังน้น อำรยธรรมเมโสโปเตเมียจึงถูกเรียกขำนในอีกช่อหน่ง ึ
ว่ำ “เสี้ยวจันทร์อันไพบูลย์” (Fertile Crescent) ด้วยเช่นกัน
























แผนที่แสดงพื้นที่ของดินแดนเสี้ยวจันทร์อันไพบูลย์หรืออำรยธรรมเมโสโปเตเมีย
ภำพจำก: https://i.pinimg.com



เปิดต�ำนำนบำบิโลน

13


ั
แต่อำรยธรรมเมโสโปเตเมียน้นไม่เหมือนอียิปต์หรือกรีก
ึ
่
ู
ั
ี
โบรำณ พวกเขำไม่ได้อย่รวมกนเป็นหนงเดยวตลอดระยะเวลำ
หลำยพันปีที่อำรยธรรมแถบนี้รุ่งเรือง วัฒนธรรมและชนเผ่ำต่ำงๆ
มำกมำยผลัดกันเข้ำมำครองควำมเป็นใหญ่ก่อนท่จะถูกชนเผ่ำใหม่
ี
เข้ำมำโจมตีจนชนเผ่ำเดิมต้องร่นถอย หรือบ้ำงก็ถูกท�ำลำยล้ำง สืบ
ื
ั
ี
เน่องเช่นน้ยำวนำนกินเวลำหลำยพันปี ดังน้น กำรศึกษำอำรยธรรม
เมโสโปเตเมียจึงแตกต่ำงจำกกำรศึกษำอำรยธรรมอียิปต์โบรำณ
หรือกรีกโบรำณ ที่สำยประวัติศำสตร์เป็นเส้นตรงเส้นเดียวไล่ตำม
ยุคได้อย่ำงไม่ยำกเย็นเท่ำใดนัก แต่ส�ำหรับอำรยธรรมเมโสโปเตเมีย

แล้ว ด้วยว่ำดินแดนแถบน้ไม่มีปรำกำรธรรมชำติท่จะช่วยในกำร
ี
ี
ป้องกันเหล่ำอริรำชศัตรู ดังนั้นจึงมักจะถูกเข้ำโจมตีและเปลี่ยนมือ
ผู้ปกครองได้ง่ำย แต่ถึงอย่ำงนั้นสิ่งที่ยังคงเชื่อมชนเผ่ำต่ำงๆ ของ
็
เมโสโปเตเมยเอำไวด้วยกนกคือระบบควำมเชอเร่องของเทพเจำ (ท ่ ี
ื
้
่
ื
ั
้
ี
เรียกขำนแตกต่ำงกันออกไปบ้ำง) และตัวเขียนของพวกเขำที่เรียก
ว่ำอักษรลิ่มหรือคูนิฟอร์ม (Cuneiform) นั่นเอง
ด้วยว่ำเมโสโปเตเมียเป็นหน่งในอำรยธรรมแรกเร่มของโลก
ิ
ึ
ี
ท่ตีคู่มำกับอียิปต์โบรำณอย่ำงสูสี นักโบรำณคดีพบหลักฐำนของ
�
กำรอยู่อำศัยในดินแดนแถบลุ่มแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสมำ
ยำวนำนกว่ำหนึ่งหมื่นปี ซึ่งใกล้เคียงกับหลักฐำนเกี่ยวกับขวำนหิน
ต่ำงๆ ท่ค้นพบจำกอำรยธรรมอียิปต์โบรำณ แต่ถึงอย่ำงน้น
ั
ี
นักโบรำณคดีและนักวิชำกำรก็เห็นพ้องต้องกันว่ำอำรยธรรมเมโส
โปเตเมียเป็น “ต้นก�ำเนิด” ขององค์ควำมรู้ดึกด�ำบรรพ์มำกมำยที่
ิ
ื
ถูกส่งผ่ำนไปยังอำรยธรรมโบรำณอ่นๆ พวกเขำริเร่มกำรสร้ำงเมือง
ั
เป็นอำรยธรรมแรกๆ ของโลก นอกจำกน้นยังรู้จักประดิษฐ์ตัวเขียน


BABYLON Mesopotamia: Cradle of Civilization