THE OTTOMAN EMPIRE มหาจักรวรรดิผู้พิชิต

THE OTTOMAN EMPIRE
มหาจักรวรรดิผูพิชิต
ชาครียนรทิพย เสวิกุล: เขียน
ราคา 280 บาท

ขอมูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ชาครียนรทิพย เสวิกุล

มหาจักรวรรดิผูพิชิต = The Ottoman Empire.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุป, 2562.
336 หนา.
1. ตุรกี -- ประวัติศาสตร. I. ชื่อเรื่อง.

956.1

ISBN 978-616-301-695-9
c ขอความในหนังสือเลมนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558 THE
การคัดลอกสวนใดๆ ในหนังสือเลมนี้ไปเผยแพรไมวาในรูปแบบใดตองไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์กอน OTTOMAN EMPIRE
ยกเวนเพื่อการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ มหาจักรวรรดิผู้พิชิต

บรรณาธิการอำนวยการ : คธาวุฒิ เกนุย ชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผูชวยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน
บรรณาธิการเลม : สินีนาถ เศรษฐพิศาล
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : อรทัย ดีสวัสดิ์
พิสูจนอักษร : บริิมาส ฐิติธรรม
รูปเลม : วรินทร เกตุรัตน
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ผูอำนวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษิณาบัณฑิต
ผูจัดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผูจัดการทั่วไป : เวชพงษ รัตนมาลี
จัดพิมพโดย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ตอ 108
www.gypsygroup.net
พิมพที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจำหนาย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy

สนใจสั่งซื้อหนังสือจำนวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำนักพิมพลดราคาพิเศษ ติดตอ โทร. 0 2728 0939

THE OTTOMAN EMPIRE
มหาจักรวรรดิผูพิชิต
ชาครียนรทิพย เสวิกุล: เขียน
ราคา 280 บาท

ขอมูลทางบรรณานุกรมของสำนักหอสมุดแหงชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
ชาครียนรทิพย เสวิกุล
มหาจักรวรรดิผูพิชิต = The Ottoman Empire.-- กรุงเทพฯ : ยิปซี กรุป, 2562.

336 หนา.
1. ตุรกี -- ประวัติศาสตร. I. ชื่อเรื่อง.

956.1

ISBN 978-616-301-695-9
c ขอความในหนังสือเลมนี้ สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558 THE
การคัดลอกสวนใดๆ ในหนังสือเลมนี้ไปเผยแพรไมวาในรูปแบบใดตองไดรับอนุญาตจากเจาของลิขสิทธิ์กอน OTTOMAN EMPIRE
ยกเวนเพื่อการอางอิง การวิจารณ และประชาสัมพันธ มหาจักรวรรดิผู้พิชิต

บรรณาธิการอำนวยการ : คธาวุฒิ เกนุย ชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล
บรรณาธิการบริหาร : สุรชัย พิงชัยภูมิ
ผูชวยบรรณาธิการบริหาร : วาสนา ชูรัตน
บรรณาธิการเลม : สินีนาถ เศรษฐพิศาล
กองบรรณาธิการ : คณิตา สุตราม พรรณิกา ครโสภา ดารียา ครโสภา
เลขากองบรรณาธิการ : อรทัย ดีสวัสดิ์
พิสูจนอักษร : บริิมาส ฐิติธรรม
รูปเลม : วรินทร เกตุรัตน
ออกแบบปก : Rabbithood Studio
ผูอำนวยการฝายการตลาด : นุชนันท ทักษิณาบัณฑิต
ผูจัดการฝายการตลาด : ชิตพล จันสด
ผูจัดการทั่วไป : เวชพงษ รัตนมาลี
จัดพิมพโดย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด เลขที่ 37/145 รามคำแหง 98
แขวง/เขตสะพานสูง กรุงเทพฯ 10240
โทร. 0 2728 0939 โทรสาร. 0 2728 0939 ตอ 108
www.gypsygroup.net
พิมพที่ : บริษัท วิชั่น พรีเพรส จำกัด โทร. 0 2147 3175-6
จัดจำหนาย : บริษัท ยิปซี กรุป จำกัด โทร. 0 2728 0939
www.facebook.com/gypsygroup.co.ltd
LINE ID : @gypzy

สนใจสั่งซื้อหนังสือจำนวนมากเพื่อสนับสนุนทางการศึกษา สำนักพิมพลดราคาพิเศษ ติดตอ โทร. 0 2728 0939

ค�าน�าส�านักพิมพ์
THE
OTTOMAN EMPIRE







จักรวรรดิออตโตมัน มีจุดก�าเนิดย้อนกลับไปราว 720 ปีก่อน จาก
ชนเผ่าเติร์กเร่ร่อนในเอเชียกลาง แห่งจักรวรรดิเซลจุคเติร์กท่ได้
ี
ี
ุ
อพยพหนการรกรานของพวกมองโกลจนต้องถอยร่นลงมาทางใต้
เข้าสู่ดินแดนอะนาโตเลียของจักรวรรดิไบแซนไทน์ (จักรวรรดิโรมัน
ตะวันออก)
ต่อมาประมาณศตวรรษท่ 14 เม่อออสมันหัวหน้าชาวเติร์กแห่ง
ี
ื
ิ
เผ่าคาย ประกาศตนเป็นเอกราชจากจกรวรรดเซลจคเตร์ก ก่อตง ้ ั
ุ
ั
ิ
ึ
อาณาจักรของตนเองข้นในฝั่งตะวันตกของอะนาโตเลีย และเรียก
ึ
อาณาจักรนี้ว่า ออตโตมัน (หรือออสมันลึในภาษาเติร์ก ตามพระนาม
ของสุลต่านออสมัน ผู้สถาปนาอาณาจักรและราชวงศ์) และนับตั้งแต่
ึ
การสถาปนาอาณาจักร สลต่านออตโตมันทุกพระองค์ก็ทาศกกบ
�
ั
ุ
ื
ไบแซนไทน์เร่อยมา จนสามารถพิชิตดินแดนฝั่งตะวันออกของ
ไบแซนไทน์ได้เกือบทั้งหมด
จวบจนกลางคริสต์ศตวรรษที่ 15 เมห์เมดที่ 2 สุลต่านองค์ที่
�
7 แห่งออตโตมัน ก็สามารถทลายกาแพงคอนสแตนติโนเปิล
อันแข็งแกร่งลงได้ จักรวรรดิไบแซนไทน์ซ่งยืนหยัดอยู่ยาวนานกว่า
ึ
1,000 ปี ล่มสลายลง และในคริสต์ศตวรรษท่ 15 น้เอง เมห์เมด
ี
ี
ผู้พิชิตได้สถาปนาอาณาจักรให้กลายเป็น ‘จักรวรรดิ’ นับเป็นการ
เริ่มต้นยุคสมัยแห่งความรุ่งเรืองของราชวงศ์ออสมัน

การขยายอาณาจักรของออตโตมันนั้นไม่แค่เพียงต้องการพิชิต
ั
่
ิ
ิ
้
ิ
ั
ิ
จกรวรรดไบแซนไทน แตตองการพชตคอนสแตนตโนเปลมหานครอน
์
ิ
เก่าแก่ซ่งเป็นศูนย์กลางของศาสนาคริสต์ การพิชิตคอนสแตนติโนเปิล
ึ
จงเท่ากบการประกาศเจตนารมณ์สูงสุดในการแสดงตนเป็น ‘มหาอานาจ
�
ั
ึ
แห่งศรัทธา’ ที่อิสลามมีเหนือคริสต์ศาสนา ดังที่สุลต่านเมห์เมดผู้พิชิต
เคยกล่าวไว้ว่า We do not conquer the lands, we conquer
the hearts.
ออตโตมันรุ่งเรืองถึงขีดสุดในรัชสมัยของสุลต่านสุไลมาน ซ่ง
ึ
�
ทรงทาสงครามแผ่ขยายอาณาจักรออกไปกว้างไกล อย่างไรก็ตามความ
ึ
ย่งใหญ่มิอาจยืนยงได้นาน เม่อข้นสู่จุดสูงสุดก็ย่อมตกลงสู่จุดเส่อม
ื
ิ
ื
ี
ซ่งเป็นส่งคู่กันและเป็นไปตามวัฏจักร อานาจของจักรวรรดิท่เคย
ึ
�
ิ
แข็งแกร่งและมีเสถียรภาพทั้งทางเศรษฐกิจและการทหาร ถูกลดทอน
และค่อยๆ เสื่อมลงจนถึงคราอวสานในที่สุด
THE OTTOMAN EMPIRE มหาจักรวรรดิผู้พิชิต เล่มนี้

มากด้วยเร่องราวหลายหลากรสชาติ ท้งด้านการเมือง การสงคราม
ั
ื
เขตหวงห้ามอย่างฮาเร็มของสุลต่าน และอิสตรีผู้อยู่เหนือบัลลังก์
เชิญผู้อ่านสัมผัสประวัติศาสตร์มหาจักรวรรดิ เดินทางตาม
เร่องเล่าย้อนรอยกลับสู่ความเป็นมาแห่งราชวงศ์ออสมันต้นกาเนิด
�
ื
จักรวรรดิที่รุ่งเรืองและมีอายุยาวนานกว่า 600 ปี...
ส�านักพิมพ์ยิปซี

ค�าน�าผู้เขียน
THE
OTTOMAN EMPIRE






ี
หลังจากท่ผมได้แปลหนังสือ ประวัติศาสตร์ตุรกี ของอาจารย์
นอร์แมน สโตน ให้ส�านักพิมพ์ยิปซีเสร็จได้ไม่นาน คุณวาสนา ชูรัตน์

ก็ได้กรุณาติดต่อผมว่า อยากให้ผมลองรวบรวม / เรียบเรียงเขียน
ประวัติศาสตร์ออตโตมันให้สักหน่อย ซ่งผมก็ได้เรียนคุณวาสนาไป
ึ
ั
ี
ี
�
เ
ตามตรงว่า ผมยงไม่เคยทางานรวบรวม / รยบเรยงมาก่อน จึงเรียน
�
ไปตรงๆ ว่า ไม่แน่ใจว่าจะสามารถทาได้ตามความประสงค์ของคุณวาสนา
�
ื
�
และสานักพิมพ์หรือไม่ แต่เม่อได้รับคาม่นว่า ทางสานักพิมพ์พร้อม
ั
�
ี
ให้เวลาอย่างเต็มท่ผมจึงตอบรับ และขอลองดูงานเขียนแขนงใหม่น
ี
้
ดูสักครั้ง
แน่นอนว่า การจะรวบรวม เรียบเรียง เรื่องราวใดๆ ได้ เราก็
จาเป็นต้องทาการศึกษา ค้นคว้า และย่อยข้อมูลให้เต็มท่เพ่อท่จะ
�
ี
ื
�
ี
�
สามารถนาเสนอประเด็นได้อย่างชัดเจน หากแต่สาหรับกรณีของ
�
จักรวรรดิออตโตมัน ซ่งเคยเป็นมหาอานาจทางการเมือง การทหาร
ึ
�
และสังคมของโลก และมีประวัติยาวนานกว่า 600 ปี ถือได้ว่าเป็น
ื
เร่องยากไม่น้อยท่จะคัดสรรและบีบประวัติศาสตร์และเร่องราวอัน
ื
ี
น่าสนใจมากมายของจักรวรรดิออตโตมันลงไปในต้นฉบับ โดยเฉพาะ
ื
�
เม่อมีการเขียนหนังสือ ค้นคว้าหรือทาการวิจัยศึกษาในแต่ละห้วงเวลา
แต่ละประเด็น แต่ละมิติ หรือแม้แต่สุลต่านแต่ละพระองค์ของ

ึ
จักรวรรดิออตโตมัน อย่างลึกซ้งและหลากหลาย นอกจากน ี ้
ประวัติศาสตร์ออตโตมันยังเหมือนไม่หยุดน่ง เพราะแม้ทุกวันน้ก็ยัง
ี
ิ
มีนักประวัติศาสตร์ท่ยังคงทาการศึกษาและตีความเหตุการณ์ต่างๆ ใน
�
ี
มุมมองใหม่ๆ อย่างต่อเนื่อง
ี
ผมได้พยายามสรรหาหนังสือท่เกี่ยวข้องมาอ่านและศึกษา
ประเด็นต่างๆ อย่างกว้างขวาง และพบว่าเม่อเจอประเด็นท่น่าสนใจ
ี
ื

ิ
ึ
ก็จะถูกดึงดูดให้ค้นหาข้อมูลเพ่มเติมอย่างลึกซ้ง กว่าจะมารู้ตัวอีกท ี
้
ก็พบว่า ได้ใช้เวลาในการค้นคว้าหาข้อมูลและเขียนหนังสือเล่มน
ี
ไปหนึ่งปีเต็มนับจากวันที่ได้รับการติดต่อจากคุณวาสนาครั้งแรก โดย
ผมต้องยอมรับว่า การรวบรวม / เรียบเรียงนั้น แตกต่างจากการเขียน
เรื่องสั้น นวนิยาย หรือการแปลเป็นอย่างมาก เพราะเป็นงานเขียนที่

ท้าทายและกินเวลาที่สุดชิ้นหนึ่งตั้งแต่ท�ามา ดังที่มีใครเคยกล่าวไว้ว่า
ั
ิ
ึ
ย่งงานยากลาบากแค่ไหน เราก็จะย่งภูมิใจกับผลงานมากข้นเท่าน้น ซ่ง ึ
ิ
�
ิ
ี
ั
ก็จริง...เพราะผมมีความภูมิใจกับผลงานช้นน้มาก ความต้งใจหลักของ
ผม คือการรวบรวมประวัติศาสตร์ออตโตมัน และน�าเสนอออกมาใน
ี
รูปแบบท่เข้าถึงได้ง่ายและเป็นระเบียบ โดยพยายามดึงเหตุการณ์
ส�าคัญๆ ออกมาเล่าสู่กันฟัง โดยเฉพาะในบางประเด็นที่อาจยังไม่เป็น
ท่รู้จักอย่างแพร่หลายในสังคมไทยนัก ท้งน้เพราะมีหนังสือเก่ยวกับ
ี
ั
ี
ี
ประวัติศาสตร์ออตโตมันในภาษาไทยไม่มากสักเท่าไร แต่แน่นอนว่า
ี
ผลงานเล่มน้คงให้ได้แค่เพียงภาพรวมกว้างๆ ของประวัติศาสตร์
ออตโตมันเท่านั้น ซึ่งยังมีประเด็นปลีกย่อยที่น่าสนใจอีกมากมาย
โดยผมหวังว่า หนังสือเล่มนี้ นอกจากจะแนะน�าให้ท่านผู้อ่าน
ึ
ได้รู้จักประวัติศาสตร์ออตโตมันมากข้นแล้ว ยังจะเป็นด่งฟืนท่สุมไฟ
ั
ี

�
และจุดประกายทาให้ท่านผู้อ่านอยากรู้จักและอยากศึกษาประวัติ-
ศาสตร์ของจักรวรรดิออตโตมันในแง่มุมต่างๆ ที่ท่านสนใจมากยิ่งขึ้น

ี
ผมขอขอบคุณท่านผู้อ่านท่หยิบหนังสือเล่มน้ข้นมาอ่าน
ี
ึ
ขอขอบคุณ ต่าย-บังอร เสวิกุล ภรรยาของผมท่คอยสนับสนุน คอย
ี
ี
�
ั
�
ิ
ื
้
ให้กาลังใจและเช่อม่นในตัวผมตลอดการทางานช้นน แม้ว่าในหลายๆ
�
ั
คร้งผมเองแทบจะหมดกาลังใจ ขอบคุณ โอเอซิซ ชเยนทร์ชนาธิป

ี
และเพิร์ล ปิยะวด ลูกชายและลูกสาวท่เข้าใจถึงความหนักหน่วงของ
ี
ี
�
ึ
การทางานศึกษาค้นคว้าข้อมูลตลอดหน่งปีท่ผ่านมา และช่วยบรรเทา
ความเหนอยของพ่อด้วยการชวนพ่อเล่น (ลกชาย) หรอนาชากาแฟ
ู
ื
�
่
ื
มาดูแล (ลูกสาว) และขอขอบคุณคุณสินีนาถ เศรษฐพิศาล บรรณาธิการ
ี
ี
ี
ึ
เล่ม ท่ได้ช่วยเติมเต็มให้หนังสือเล่มน้มีความสมบูรณ์แบบข้น ท่สาคัญ
�
ี
ท่สุด ผมขอขอบคุณสานักพิมพ์ยิปซีและคุณวาสนา ชูรัตน์ ท่มอบ
�
ี
ิ
ึ
ความไว้วางใจให้ผมได้มีโอกาสทางานท่แสนท้าทายช้นน ซ่งเป็นผลงาน
�
ี
ี
้
ี
ั
รวบรวม / เรียบเรียงคร้งแรกของผมด้วย นอกจากน้ยังให้เวลาผม
�
ี
ทางานอย่างเต็มท โดยผมหวังเป็นอย่างย่งว่าหนังสือเล่มน้จะเป็นอีก
ิ
ี
่
หน่งช่องทางท่ช่วยทาให้ผู้อ่านชาวไทยได้รู้จักประวัติศาสตร์ออตโตมัน
�
ี
ึ
และตุรกีมากขึ้น
ด้วยความขอบพระคุณและความปรารถนาดี
(ชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล)
กรุงอังการา สาธารณรัฐตุรกี
พฤษภาคม 2562



สารบัญ

THE
OTTOMAN EMPIRE







บทที่ 1 บทน�า 13

บทที่ 2 จุดก�าเนิดจักรวรรดิออตโตมัน 21

บทที่ 3 การขยายอ�านาจออตโตมัน 39

บทที่ 4 กองทัพอันเกรียงไกร 67
บทที่ 5 ชัยชนะอันยิ่งใหญ่ 93

บทที่ 6 ความปราชัยอันขมขื่น 115

บทที่ 7 สุลต่านออตโตมัน 145

บทที่ 8 รัฐสุลต่านแห่งอิสตรี 179

บทที่ 9 พระราชวังโทปคาปึ
เพชรเม็ดเอกแห่งจักรวรรดิออตโตมัน 207

บทที่ 10 ออตโตมันอัสดง 231

ภาคผนวก 263

รายพระนามสุลต่านออตโตมัน 264

ล�าดับเหตุการณ์ส�าคัญในประวัติศาสตร์ออตโตมัน 290

แหล่งข้อมูลอ้างอิง 316
ที่มาภาพ 318

ดัชนี 326



บทที่ 1

บทน�า
THE OTTOMAN EMPIRE

















































แผนที่กรุงคอนสแตนติโนเปิล ประมาณ ค.ศ. 1576

14


ึ
�
ี
ี
อิสตันบูล ถือได้ว่าเป็นเมืองท่สาคัญแห่งหน่งของโลกท่ในปัจจุบัน
ื
ั
ิ
ุ
ิ
สามารถเดนทางไปยงเมองหลกๆ ของยโรปและแอฟรกาได้ภายใน
ั
ั
ห้า-หกช่วโมง เดินทางไปเอเชียหรืออเมริกาได้ภายในสิบเอ็ด-สิบสอง
ชั่วโมง ซึ่งท�าเลที่อยู่ในจุดยุทธศาสตร์นี้เองท�าให้อิสตันบูลเป็นเสมือน
ศูนย์กลางและจุดนัดพบของโลกมาต้งแต่อดีตกาล และสนามบิน
ั
นานาชาติอตาเติร์กในนครอิสตันบูลก็เป็นสนามบินท่มีผู้ใช้บริการ
ี
มากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก โดยใน พ.ศ. 2560 ได้รองรับผู้ใช้บริการ
ี
เกือบ 70 ล้านคน ทุกวันน้มีประชากรอาศัยอยู่ในนครอิสตันบูล
ี
ประมาณ 15 ล้านคน และมีนักท่องเท่ยวต่างชาติเดินทางมาเยือน
มหานครแห่งนี้ปีละกว่า 10 ล้านคน จึงท�าให้อิสตันบูลยังอยู่ในห้วง
ความคิดและความรับรู้ของคนจากทั่วโลกอย่างต่อเนื่อง
อิสตันบูลเคยยิ่งใหญ่ อีกทั้งเคยเป็นหัวใจของอารยธรรมและ
จักรวรรดิท่เกรียงไกรหลายยุคหลายสมัยยาวนานหลายร้อยปี ไม่ว่า
ี
จะเป็นจักรวรรดิไบแซนไทน์ (Byzantine Empire) จักรวรรดิโรมัน
ตะวันตก (Eastern Roman Empire) ในยุคศตวรรษที่ 4 หรือ

จักรวรรดิออตโตมัน (Ottoman Empire) ซึ่งเคยเรืองอ�านาจสูงสุด
ุ
้
ั
ี
่
ี
ในยคศตรวรรษท 16-17 และในทกวนน ไม่ว่าจะเดนไปทใดใน
ิ
ี
่
ุ
อิสตันบูลก็ยังสามารถเห็นและสัมผัสได้ถึงความรุ่งเรืองและความ
อลังการในอดีต จากยุคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นอุโมงค์ส่งนาใต้ดิน
�
้
ี
(Basilica Cistern) หรือพิพิธภัณฑ์อายาโซเฟย (Hagia Sophia)
ซ่งเป็นโบสถ์ศาสนาคริสต์อันเก่าแก่จากยุคจักรพรรดิจัสติเนียน
ึ
(Justinian I) แห่งจักรวรรดิไบแซนไทน์ในยุคศตวรรษที่ 6 ที่เคย
ี
ถูกเปล่ยนให้เป็นสุเหร่า และมัสยิดสุลต่านอาห์เมด (Sultan Ahmet
ั
Mosque) หรือท่เรียกกันท่วไปจนติดปากว่า “มัสยิดสีฟ้า” (Blue
ี
มหาจักรวรรดิผู้พิชิต

15


ี
ุ
่
ั
ี
่
่
ิ
Mosque) มสยดทใหญ่และสวยทสดแห่งหนงของอสตันบูล จาก
ิ
ึ
้
ี
้
ู
ิ
ั
ยค ค.ศ. 1600 ทรองรบศาสนกผเขารวมพธกรรมทางศาสนาไดครงละ
่
้
้
ุ
ี
ิ
ั
่
ั
ิ
่
ี
ุ
ู
้
ั
10,000 คน ซงทงหมดตงอย่ทย่านสลต่านอาห์เมด และหากเดน
่
ึ
้
ต่อไปเพียงไม่ก่นาทีก็จะไปถึงพระราชวังโทปคาปึ (Topkapi Palace)
ี
่
ี
ี
จากยุคศตวรรษท 15 ซ่งเคยเป็นท่ประทับหลักของสุลต่านแห่ง
ึ
ึ
ี
อาณาจักรออตโตมัน และปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์ท่โด่งดังท่สุดแห่งหน่ง
ี
ของตุรกี
“มัสยิดสีฟ้า” (ภาพโดย ชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล)
ิ
ื
แต่ในพ้นท่ส่วนอ่นๆ ของอิสตันบูลก็มีกล่นอายของ
ื
ี
ี
ี
ิ
ประวัติศาสตร์อันย่งใหญ่ของมหานครแห่งน้ซ่งเคยเป็นท่รู้จักกัน
ึ
ในนามไบแซนทิอุม (Byzantium) ในยุคแรกเริ่ม ก่อนที่จะกลายมา

เป็นคอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) รวมถึงสตัมบูล
ี
(Stamboul) และเป็นอิสตันบูลในท่สุดจวบจนถึงปัจจุบัน ไม่ว่าจะ
THE OTTOMAN EMPIRE

16


ั
่
ี
เป็นหอคอยกาลาตา (Galata Tower) ทต้งตระหง่านอยู่ในย่าน
ึ
กาลาตา เหนือช่องแคบบอสฟอรัส ซ่งรายล้อมด้วยย่านท่มีช่อเสียง
ี
ื
ี
ั
ี
โด่งดังและเป็นท่นิยมของนักท่องเท่ยวท้งในอดีตและปัจจุบัน ไม่ว่า
จะเป็นย่านทักซิม (Taksim) คาราคอย (karaköy) หรือเพรา (Pera)
ี
และถัดไปอีกเพียงนิดเดียวก็เป็นท่ต้งของพระราชวังโดลมาบาห์เช
ั
(Dolmabahçe Palace) ที่สร้างข้นปลายยุคออตโตมัน ตาแหน่งท่ต้ง ั
�
ึ
ี
ของพระราชวังสามารถชมทิวทัศน์อันงดงามของช่องแคบบอสฟอรัสได้
ิ
อย่างอ่มเอิบใจ ช่องแคบบอสฟอรัสเป็นช่องแคบเกิดข้นโดยธรรมชาต ิ
ึ

ื
ท่เช่อมทะเลดา (Black sea) ทางทิศเหนือกับทะเลเอเจียน
ี
�
(Aegean Sea) ทางทิศใต้ นอกจากจะค่นกลางสองฟากฝั่งของ
ั
�
อิสตันบูลจนทาให้มหานครแห่งนี้มีลักษณะพิเศษคือถือเป็นเมือง
ี
ื
้
สาคัญเพียงเมืองเดียวในโลกท่มีพนท่อยู่ท้งสองทวีป โดยมีฝั่งเทรซ

ั
ี
�
(Thrace) คือด้านทิศตะวันตกของเมืองตั้งอยู่ในทวีปยุโรป และฝั่ง
ึ
อะนาโตเลีย (Anatolia) ซ่งเป็นด้านทิศตะวันออกของเมืองอยู่ในทวีป
เอเชีย แล้วยังเป็นช่องแคบที่มีการเดินเรือระหว่างประเทศที่แคบที่สุด
ในโลกอีกด้วย
ี
ั
ทาเลท่ต้งทางยุทธศาสตร์และความได้เปรียบทางภูมิศาสตร์ท ่ ี
�
ู
้
ั
เรยกไดวาทาเลชยภม ทาใหนครอสตนบลตกเปนทหมายปองของผนา �
้
ู
ี
ี
็
่
ั
ิ
้
�
ู
่
ิ
�
ี
ในทุกยุคทุกสมัย และทาให้มหานครแห่งน้ต้องเผชิญและผ่าน
�
เหตุการณ์ต่างๆ มากมาย ท้งการถูกบุกรุก การถูกยึดครอง ภัยสงคราม
ั
ความร�่ารวย ความรุ่งเรือง ความยิ่งใหญ่ ความตกต�่า และการผงาด
ั
�
ึ
ั
ข้นอีกคร้ง รวมท้งการล่มสลายของจักรวรรดิท่ทรงอานาจและทรง
ี
อิทธิพล และสู่การพลิกผันปรับตัวเองตามสถานการณ์จนปัจจุบันได้
ี
ี
กลายเป็นเมืองท่ใหญ่ท่สุด เมืองท่มีความสาคัญทางเศรษฐกิจและการ
ี
�
มหาจักรวรรดิผู้พิชิต

17


ี
ี
ท่องเท่ยวท่โดดเด่นของตุรกี และหากจะถามว่า อิสตันบูลมีความ
ี
ผูกพันและเช่อมโยงกับจักรวรรดิใดมากท่สุดในประวัติศาสตร์อัน
ื
�
ั
ยาวนานของการมีตัวตน คาตอบก็คงไม่พ้นจักรวรรดออตโตมันน่นเอง
ิ
ถึงแม้ว่านครคอนสแตนติโนเปิลแห่งไบแซนไทน์จะเจริญมากก็ตาม แต่
ช่วงเวลากว่า 400 ปีของการเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิออตโตมัน
�
้
ี
ี
ต่างหากท่ทาให้มหานครแห่งน้พัฒนาและลาสมัยจนกลายเป็นเสมือน
�
ศูนย์กลางของโลกอย่างแท้จริง





















พิพิธภัณฑ์อายาโซเฟียในอีกมุมหนึ่ง (ภาพโดย ชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล)



ื
ั
ึ
เม่อคร้งท่สุลต่านเมห์เมดท่ 2 (Mehmed II) ซ่งทรง
ี
ี
ได้รับสมญานามว่า ‘ผู้พิชิต’ (the Conqueror) เข้ายึดครองนคร
คอนสแตนติโนเปิลได้ส�าเร็จเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม ค.ศ. 1453 ภาย
หลังการปิดล้อมเมืองมายาวนานแปดสัปดาห์ ชัยชนะดังกล่าวของ




THE OTTOMAN EMPIRE