มิตรแท้ มิตรเทียม2

ทศิ 6

ทศิ 6 หรอื มกั เรยี ก ทิศทั้ง 6 หมายถึง บคุ คล 6 สว่ น ท่เี กย่ี วขอ้ งกบั ตวั เราในสงั คม
และการดาเนินชวี ิต ไดแ้ ก่
1. ปุรัตถมิ ทสิ หมายถงึ ทศิ เบ้ืองหน้า คือ บิดามารดา ป่ยู ่า ตายาย และผ้มู ีอปุ การะ
อนื่ ๆทเ่ี ล้ยี งดูเรามาในเบ้อื งหน้า
2. ทักขิณทสิ หมายถงึ ทิศเบอื้ งขวา คอื ครบู าอาจารย์ที่พร่าสอนวิชาในเบอื้ งขวา
3. ปัจฉมิ ทสิ หมายถงึ ทิศเบ้ืองหลงั คือ บตุ ร ผ้เู ปน็ ทาญาติ ภรรยา และสามี ผู้เปน็
คชู่ วี ติ ทคี่ อยใหก้ าลังใจในเบ้ืองขวา
4. อุตตรทสิ หมายถงึ ทศิ เบอื้ งซ้าย คือ มติ รสหายท่คี อยช่วยเหลอื คร้ันเมอ่ื ตกทกุ ข์ได้
ยากในเบ้ืองซ้าย
5. อปุ ริมทสิ หมายถงึ ทศิ เบ้ือลา่ ง คอื บริวารหรอื ผู้รบั ใช้ท่คี อยปรนนิบตั ใิ นเบื้องลา่ ง
6. เหฏฐิมทสิ หมายถงึ ทิศเบื้องบน คอื สามเณร ภิกษุ ภิกษุณีผ้มู ศี ีลอันสงู กวา่ ที่คอย
พร่าสอนธรรมในเบื้องบน

องค์ประกอบของทศิ ๖
ทิศ ๖ ของใครก็
ประกอบดว้ ยตวั ของคน
นนั้ เองเปน็ แกนกลาง
แล้วแวดล้อมดว้ ยบคุ คล
อกี ๖ กลมุ่ ซึง่ แต่ละกลมุ่
ล้วนมคี วามสมั พนั ธก์ บั ตวั
ของเขา ตามฐานะและ
หนา้ ทท่ี ่แี ตกตา่ งกันไป

หนึ่งในทศิ ท้ังหกนัน้ คือ ทิศเบอื้ งซา้ ย ซงึ่ พระพุทธเจ้าทรงอธบิ ายไว้เกี่ยวกบั เพอื่ น มิตร
สหาย และอามาตย์ (คคู่ า้ ) ท่มี หี น้าท่พี งึ ปฏบิ ตั ติ อ่ โดยฐานะ 5 ประการ คอื

ดว้ ยการใหป้ นั ใหท้ าน มขี องเล็กๆน้อยๆหรือของชารว่ ยตดิ ไม่ตดิ มือไปฝาก

ดว้ ยการพดู จาไพเราะ มปี ิยะวาจาทาใหเ้ กดิ ความรกั ความแช่มชืน่ ใจ ไม่ขดั เคอื งกัน

ด้วยการประพฤตปิ ระโยชน์

ดว้ ยการวางตนเสมอกนั ประพฤตติ นให้ถูกต้องเหมาะสมกบั หน้าที่รับผดิ ชอบของตน

ด้วยการไมก่ ลา่ วคาอนั เปน็ เครอื่ งให้แตกกนั ไม่ควรพูดท่มิ ใหเ้ พ่อื นรสู้ ึกเจ็บใจหรอื แตก
สามัคคีกัน

“4มติ รเทยี มและ 4มติ รแท้ "
มีลกั ษณะเป็นอย่างไร ?
ไปดูพรอ้ มกันเลย!!









พระพุทธเจ้าตรัสไวใ้ นมงคลชวี ติ ขอ้ ที่ 1 ว่า
ไม่คบคนพาล ซง่ึ คอื บนั ไดขั้นแรกทส่ี าคญั
มากต่อความเจรญิ กา้ วหนา้ ของชวี ติ วนั น้ี
มาดูกนั วา่ เพอ่ื นทเี่ ราคบน้ัน มีลกั ษณะเปน็
มิตรแท้ หรอื มติ รเทียม รวมทงั้ ตวั เรา
ดว้ ย เราอาจเผลอเป็นมิตรเทยี มไมร่ ตู้ วั
หรอื เปล่า

ประเภทของมติ รเทยี ม มติ รแท้ เปน็ อยา่ งไร ??

1. มิตรเทยี ม false friends 4 ประการ

1.1 ผู้ทีม่ ุง่ เอาแตป่ ระโยชนแ์ กต่ นฝา่ ยเดยี ว หรอื มติ รปอกลอก

มี 4 ลักษณะ ได้แก่
– ผทู้ ่มี เี จตนาหวงั เอาทรพั ยส์ นิ หรอื ประโยชนจ์ ากผอู้ ่ืนฝา่ ยเดยี ว โดยมหิ วงั เสยี เปรยี บ
– ผูท้ ี่มเี จตนาหวงั เอาทรพั ยส์ นิ หรอื ประโยชนจ์ ากผอู้ ื่นดว้ ยการเสยี ประโยชนข์ องตนแต่
เพียงเล็กนอ้ ย เพื่อใหไ้ ดม้ าซง่ึ ทรพั ยส์ นิ หรอื ประโยชน์ทม่ี ากกวา่
– ผ้ทู ี่กระทาประโยชนแ์ กเ่ พอ่ื เมอ่ื ยามทุกขร์ อ้ นเพอ่ื หวงั ใหเ้ พื่อนชว่ ยเหลอื แต่เมือ่ พน้ ทกุ ข์
พน้ ภยั แลว้ กพ็ ยายามปลกี ตวั หนไี ป
– ผทู้ ีค่ บเพอื่ น เพราะเหน็ แกท่ รพั ยห์ รอื ประโยชนต์ อ่ ตน

1.2 ผูท้ ่มี ีดแี ต่คาพดู หรือ คนดีแตพ่ ดู มี 4 ลกั ษณะ
ได้แก่
– กลา่ วยินดี และสรรเสรญิ กบั เรอ่ื งทเี่ ปน็ อดีตไปแลว้

– กล่าวยินดี และสรรเสรญิ กบั เรอื่ งทีย่ งั มาไมถ่ งึ
– กล่าวยินดี และสรรเสรญิ กบั สง่ิ ทห่ี าประโยชนม์ ไิ ด้
– ไมย่ ินดี และไมส่ นบั สนนุ ในกจิ ท่ีเกดิ ขนึ้ เฉพาะหนา้
หรอื กจิ ทที่ าใหต้ นเสยี ประโยชน์

1.3. ผทู้ ่ชี อบประจบ หรอื คนหวั ประจบ

มี 4 ลักษณะ ไดแ้ ก่
– ผู้ทก่ี ล่าวชน่ื ชมหรือสนบั สนนุ เพอ่ื น เมอื่ เพอ่ื นกระทาชวั่ เปน็ นจิ
– ผู้ท่ีกลา่ วชน่ื ชมหรือสนบั สนนุ เพอ่ื น เมื่อเพอื่ นกระทาดเี ปน็ นจิ
– ผู้ทก่ี ล่าวชนื่ ชมหรอื สนบั สนนุ เพอื่ นตอ่ หนา้ เปน็ นจิ
– ผูท้ ีก่ ล่าวนนิ ทาลบั หลงั เป็นนจิ

1.4. ผทู้ ีช่ กั นาหรอื ส่งเสรมิ เพอ่ื นในทางเสือ่ ม

หรอื คนชักชวนในทางฉิบหาย

มี 4 ลักษณะ ได้แก่
– ผ้ทู ่ชี ักนาเพอ่ื นให้มวั เมาในการดม่ื หรอื เสพสรุ า และเมรยั
อันเป็นเหตแุ หง่ ความประมาทเปน็ นจิ
– ผทู้ ่ชี กั นาเพอ่ื นใหม้ วั เมาในการออกเทย่ี วในยามวิกาลเปน็
นิจ
– ผทู้ ่ชี กั นาเพอื่ นใหม้ วั เมาในการเทยี่ วดสู ่งิ บนั เทงิ เปน็ นจิ
– ผทู้ ช่ี ักนาเพอ่ื นให้มวั เมาในการพนนั เปน็ นิจ

2. มิตรแท/้ เพอื่ นแท้ (สุหทมติ ร) หรอื
กัลยาณมติ ร มติ รแท้ true friends 4 ประการ

2.1 มิตรมอี ุปการะ เปน็ มติ รมใี จดี มี 4 ลักษณะ คือ

– ปกปอ้ งเพอ่ื นมใิ หเ้ ปน็ ผู้ประมาทหรอื ปกปอ้ ง และชว่ ยเหลอื
เพอ่ื นทีก่ ระทาผดิ ในความประมาท
– ปกป้องทรพั ยข์ องเพอื่ ได้
– สามารถพงึ่ พาอาศยั ไดเ้ มื่อยามทกุ ขห์ รอื มภี ยั
– เม่ือมกี ิจรว่ มกนั กบั เพอ่ื น ผ้นู นั้ ยนิ ดตี อ่ การออกทรพั ยเ์ ทา่ กนั
หรอื มากกว่า

2.2 มติ รร่วมทกุ ข์รว่ มสขุ เป็นมติ รมีใจดี

มีลักษณะ 4 ประการ คอื
– บอกสงิ่ ทเี่ พอื่ ควรรแู้ กเ่ พอื่ น เรอ่ื งที่เปน็ ความลบั ของตนทไ่ี ม่
สามารถบอกแกผ่ อู้ น่ื ได้ แตส่ ามารถบอกแกเ่ พอื่ นของตนได้
– เกบ็ รกั ษาความลบั ของเพอ่ื นได้ ยอ่ มรักษาความลบั ของเพอ่ื นเพอ่ื
ไม่ใหผ้ อู้ ่นื ลว่ งรู้
– ไมล่ ะท้ิงเพอ่ื นในยามทกุ ข์ หรอื ในยามประสบอนั ตราย
– สามารถสละความสุข และชวี ติ ของตนเพอื่ ความสขุ และชวี ติ ของ
เพ่อื นได้

2.3 มติ รแนะประโยชน์ มีลักษณะ 4 ประการ คอื
– หา้ มเพอ่ื นมใิ หป้ ระพฤตใิ นความชว่ั
– แนะนาใหเ้ พอ่ื นประพฤตอิ ยใู่ นความดี
– ให้รใู้ นสิง่ ทเี่ พอ่ื นยงั ไมเ่ คยรู้ และชว่ ยอธบิ ายให้
เขา้ ใจ
– บอกทางสวรรคใ์ หม้ ติ ร ดว้ ยการแนะนา และ
อธิบายใหเ้ พอื่ นท้งั หลายกระทากรรมดีแลว้ ยอ่ มเกิด
ในสวรรค์

2.4 มิตรมคี วามรกั ใคร่ เปน็ มติ รมใี จดี มลี ักษณะ 4 คือ
– ไมย่ นิ ดกี บั ความเส่อื มของเพอื่ น
– ยนิ ดใี นความเจรญิ ของเพอ่ื น
– หา้ มปรามคนที่นนิ ทาหรอื ตเิ ตยี นเพ่ือน หรอื ชว่ ยแก้
ตา่ งให้
– ยินดี และส่งเสรมิ ผทู้ ่ีสรรเสรญิ เพอ่ื น

ให้นักเรยี นตอบคาถามต่อไปนี้

1. ถ้าเรามมี ติ รหนงึ่ คนมีลกั ษณะเป็นมติ รแท้ แต่บางทกี ็
เหมอื นมิตรเทยี มเราควรคบหามติ รประเภทนอ้ี ยา่ งไร ?
2. ถา้ หากเรายงั เปน็ มติ รแทห้ รอื แนะประโยชนใ์ หเ้ ขาได้
ไมด่ ี เราจะต้องทาอย่างไร มีตวั ชว่ ยอยา่ งไรบา้ ง ?

3. วิธีรกั ษามิตรแท้ใหอ้ ยกู่ ับเรานาน ๆ ต้องทาอยา่ งไร ?